Inventaris van het archief van de Vereniging Het Metalen Kruis,

Transcriptie

1 Nummer archiefinventaris: Inventaris van het archief van de Vereniging Het Metalen Kruis, Auteur: J.A.A. Bervoets Nationaal Archief, Den Haag 1987 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.

2

3 Vereniging Het Metalen Kruis 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Aanvraaginstructie... 6 Citeerinstructie... 6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer...7 Geschiedenis van het archiefbeheer...7 De verwerving van het archief...7 Inhoud en structuur van het archief...8 Inhoud... 8 Ordening van het archief... 8 Verwant materiaal...9 Afgescheiden archiefmateriaal...9 Verwante archieven... 9 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...11 I. Archief van het hoofdbestuur...11 II. Archief van de Mobiele Sociëteit...13

4

5 Vereniging Het Metalen Kruis 5 Beschrijving van het archief B E S C H R I J V I N G V A N H E T A R C H I E F Naam archiefblok: Vereniging Het Metalen Kruis Periode: Archiefbloknummer: I26185 Omvang: 1.00 meter; 28 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Vereniging"Het Metalen Kruis", Mobiele Sociëteit te Amsterdam, Samenvatting van de inhoud van het archief: De vereniging van "Het Metalen Kruis'' werd in 1856 opgericht en was bedoeld voor de dragers van deze militaire onderscheiding. Het Metalen Kruis werd aan alle oud-strijders verleend die deel hadden genomen aan de krijgshandelingen tijdens de Belgische opstand in Voor soldaten die vrijwillig en zonder handgeld deel hadden genomen aan dezelfde krijgskundige handelingen was er de Metalen Kruis Vrijwilligers Het archief van de Vereniging bevat correspondentie van het hoofdbestuur en overige administratieve stukken, stukken m.b.t. de herdenking van de Tiendaags Veldtocht in 1881 en stukken betreffende de wapenverzameling van S.J. Roosdorp.

6 6 Vereniging Het Metalen Kruis Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar. Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Het archief kent geen materiële beperkingen. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Vereniging Het Metalen Kruis, nummer toegang , inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, Vereniging Het Metalen Kruis, , inv.nr....

7 Vereniging Het Metalen Kruis 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Het Metalen Kruis werd ingesteld door Koning Willem I bij Koninklijk Besluit no. 70 van 12 september 1831 en uitgereikt aan allen die in de Nationale Militie of de Koninklijke Marine aan de krijgsverrichtingen in de jaren 1830 en 1831 hadden deelgenomen: voorbeelden zijn de Tiendaagse Veldtocht en de verdediging van het Scheldegebied rond Antwerpen. Een apart herinneringskruis, het Metalen Kruis Vrijwilligers werd uitgereikt aan deelnemers aan eenheden die zich als zodanig hadden aangemeld, zoals de studentenjagers van de universiteiten. Twintig jaar later werd een vereniging opgericht van dragers van dit herinneringskruis, die zich tot doel stelden de herinnering aan hun krijgsverrichtingen levend te houden en onderling in contact te blijven. De vereniging kende een uitgebreid netwerk van plaatselijke afdelingen, waarvan in ieder geval stukken bewaard zijn gebleven in Alkmaar, Amsterdam, Delft, Dordrecht, Gouda, s- Gravenhage, Groningen, Haarlem, Tilburg, Utrecht, Zwolle Grote plaatselijke afdelingen (bijv. s- Gravenhage) werden ingedeeld in secties: een eerste sectie voor de beschaafden stand en een tweede sectie door den fatsoenlijken burgerstand. De belangrijkste activiteit van de vereniging was de oprichting van een standbeeld op de Dam in Amsterdam, met een afbeelding van de Nederlandse Maagd als karakteristiek negentiende-eeuws symbool van de eendracht van het land; In 1856 onthuld en esthetisch van meet af aan omstreden, is het met de bijnaam Naatje van de Dam de geschiedenis ingegaan.. Daarnaast vonden tal van plaatselijke plechtigheden plaats waarvan de neerslag te vinden is in tal van oorkonden, vaandels, gedenkstukken in edelmetaal en andere voor de negentiende eeuw karakteristieke designobjecten. Ook spande het bestuur zich in voor de blijvende bewaring van gedenkwaardigheden bijvoorbeeld archieven van opvallende helden uit de strijd tegen de afscheiding; die kregen een plaats in de bibliotheek van de Koninklijke Militaire Akademie in Breda. In 1891 deed het secretariaat een laatste oproep tot een landelijke herdenking van de Tiendaagse Veldtocht: het aantal plaatselijke comités was op één hand te tellen en men gaf ternauwernood antwoord. Een vereniging die onmiddellijk na de krijgsverrichtingen in België werd opgericht is de Mobiele Sociëteit in Amsterdam, ook bekend als de Citadel-vereeniging, waarvan de Wetten op 29 oktober 1832 werden vastgesteld. In 1885 noteerde de secretaris van Het metalen kruis dat zij ontbonden was. Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER De verwerving van het archief DE VERWERVING VAN HET ARCHIEF Het archief is door schenking verworven.

8 8 Vereniging Het Metalen Kruis Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Inhoud INHOUD Het archief bevat vooral gegevens over de administratie landelijke activiteiten van de vereniging, waarbij bijvoorbeeld moet worden gedacht aan de viering van het vijftigjarig bestaan. Tal van activiteiten werden door de plaatselijke verenigingen verricht, zodat voor zover zij bewaard zijn gebleven bij onderzoek ook daarnaar dient te worden verwezen. Indien zij niet ter plaatse bewaard zijn gebleven, kunnen de ingekomen berichten als gegevens dienen. In het archief bevindt zich een gedeponeerd dossier van de Mobiele Sociëteit van Amsterdam Ordening van het archief ORDENING VAN HET ARCHIEF Het voornaamste deel va het archief is een chronologische serie kleine verbalen bijeengehouden post in orde van afdoening, deels dossiertjes - van het secretariaat met daarnaast een aantal series ingekomen en uitgegeven drukwerken en een aantal gedenkwaardige dossiers.

9 Vereniging Het Metalen Kruis 9 Verwant materiaal Verwant materiaal Afgescheiden archiefmateriaal AFGESCHEIDEN ARCHIEFMATERIAAL Hoofdbestand van het archief van de Mobiele Sociëteit in: Gemeentearchief Amsterdam, kenmerk 170 Zilveren bokaal van de vereniging in het Rijksmuseum te Amsterdam; diverse banieren, versierde akten, gedenkboeken e.d. in plaatselijke musea en legermusea. Verwante archieven VERWANTE ARCHIEVEN Afdelingsarchieven zijn in ieder geval aanwezig in de gemeentearchieven Alkmaar, Amsterdam, Delft, Dordrecht, Gouda, s-gravenhage, Groningen, Haarlem, Tilburg, Utrecht en Zwolle en in het streekarchief Goeree-Overflakkee

10

11 Vereniging Het Metalen Kruis 11 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen B E S C H R I J V I N G V A N D E S E R I E S E N A R C H I E F B E S T A N D D E L E N I. Archief van het hoofdbestuur. I. ARCHIEF VAN HET HOOFDBESTUUR. 1-9 Chronologisch geordende stukken Notulenboek van vergaderingen van de afgevaardigden van de verschillende afdelingen "Copyboek", register van "belangrijke" uitgaande brieven van het hoofdbestuur Circulaires, uitgegaan van het hoofdbestuur, met lijst Band, houdende door de vereniging verspreide drukwerken Ontbreekt 14 Losse drukwerken, duplicaten uit lijstnummer Lijsten van afdelingen en z.j. 16 Ingekomen reglementen en folders van afdelingen Stamboek, houdende aantekeningen van afdelingen en leden Presentielijst van aanwezigen op de generale reünieeën tijdens de feestelijke herdenkingen Jaarboekjes voor 1856, 1859 en Stukken betreffende het feest ter herdenking van de Tiendaagse Veldtocht.

12 12 Vereniging Het Metalen Kruis Ingekomen aanmeldingen van deelnemers van het feest van Ingekomen facturen en rekeningen, Met de aantekening "Laastste afrekening tot 1889" , Oorkonde houdende een vers naar aanleiding van de tewaterlating van het ss. "Het Metalen Kruis" te Den Helder Het perkament is erg bros en het stuk dreigt te scheuren. 24 Briefpapier van de vereniging, onbeschreven. Z.j. 25 Exemplaren van Gilles Vogel, Uittreksel uit mijn dagboek gedurende mijn militaire loopbaan, over het beleg van de Citadel van Antwerpen. Z.j.

13 Vereniging Het Metalen Kruis 13 II. Archief van de Mobiele Sociëteit. II. ARCHIEF VAN DE MOBIELE SOCIËTEIT. 26 Financiële staten en correspondentie betreffende de aankoop van een nagelaten wapenverzameling van S.J. Roosdorp ten behoeve van de Koninklijke Militaire Akademie in Breda. Met lijst Niet geregistreerde correspondentie over de wapenverzameling Roosdorp Kopieboek van uitgaande brieven over de wapenverzameling Roosdorp