Latest news on. New anti-plagiarism software. 8-9 Veertig jaar Allereerste lichting geneeskunde begon illegaal

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Latest news on. New anti-plagiarism software. 8-9 Veertig jaar Allereerste lichting geneeskunde begon illegaal"

Transcriptie

1 3 Hartfalen 2,2 miljoen voor onderzoek bij vrouwen 8-9 Veertig jaar Allereerste lichting geneeskunde begon illegaal 4 Jelicic: Frijda was able to connect theory and practice like no other 5 Sale Teikyo University is leaving Maastricht; Guesthouse stays 3 Onafhankelijk weekblad van de Universiteit Maastricht Redactieadres: Postbus MD Maastricht Jaargang september 2014 Zie hier een bureaubladafbeelding (wallpaper) met daarop De Vliegende Hollander. Het laat zien hoe diep het verhaal van het spookschip is doorgedrongen in het leven van alledag. Er is ook nog een Eftelingattractie, een filmreeks (Pirates of the Carribean), en nog veel meer. Cultuurwetenschapper Agnes Andeweg onderzocht de verspreiding van de legende. Lees verder op pagina 7 Wetenschappers mogen hun verhaal doen over belang dierproeven Terwijl er om haar heen veel gedoe was omdat de Universiteit Maastricht 39 labradors wil inzetten ten behoeve van medisch onderzoek, ontving dr. Judith Cosemans tijdens de opening van het academisch jaar in het Vrijthof de Edmond Hustinxprijs voor haar onderzoek dat het gebruik van proefdieren juist vermindert. Voor dit onderzoek kreeg ze in 2011 van het Stimuleringsfonds Alternatieven voor Dierproeven de Willy van Heumenprijs. Waarom hebben we de afgelopen weken niets over haar onderzoek gehoord, dat net als het pacemaker-onderzoek plaatsvindt binnen Carim, het instituut voor hart- en vaatziekten? Cosemans: De UM, rector Luc Soete, wilde mij niet in de strijd werpen. Men was bang dat de schijn gewekt zou worden dat ik pas ná de commotie voor de prijs was genomineerd. Dat mijn nominatie een charmeoffensief was. De woordvoerder van de UM, Fons Elbersen benadrukt dat hij de afgelopen tijd maar met één ding bezig was: hoe krijgen we de stortvloed aan vragen uit het hele land beantwoord en hoe krijgen we de geest weer in de fles. Maar op zeer korte termijn zullen de wetenschappers wel aan het woord komen, vertelt hij. Nu de emoties wat zijn weggeëbd, komt er ruimte voor het rationele verhaal. Wij zullen de komende tijd wetenschappers en journalisten uitnodigen om te praten over het belang van dierproeven. Afgelopen zondag was er al een soort aftrap. Toen kruiste de Maastrichtse hoogleraar cardiologie Harry Crijns de degens met Partij voor de Dieren-voorman Frank Wassenberg tijdens het L1-programma De Stemming. Albert Bergbroeder is (even) terug. Hij is bedreigd door een Riki Janssen dierenvriend. Zie achterpagina New anti-plagiarism software The UM is going to use new anti-plagiarism software to combat fraud. The new programme is more user-friendly. Safe Assign (part of Blackboard), which has been applied at the UM for the past ten years, will continue to be used. What is the advantage of two anti-plagiarism programmes? You offer lecturers a choice, says Ingrid Wijk, head of the university library. And it increases unpredictability. Students won t know which tool the lecturer is using. That makes it more difficult to cheat. Even the name of the new software will not be revealed, so as not to give students any ideas. 145 UM students overstepped the mark in The new programme is considerably more userfriendly, says Wijk. In particular the reports are easier to read and to interpret. A pilot project with the new software will be started in the autumn. The second tool is meant for education, but we have also looked at the possibility of applying it to PhD theses. We concluded that it would be possible too. It was the School of Business and Economics that took the lead on evaluating plagiarism software. The school was already focused on deception and cheating after they discovered that some students committed fraud during exams using their mobile telephones in the toilets. SBE then installed detection devices. There will soon be a UM-wide trial focussing on fraud detection during exams. Maurice Timmermans Latest news on Become member of facebook.com/ ObservantUM

2 2 Observant 3 11 september 2014 Kijk ik om me heen, sta ik midden in mijn leven Loesje Achternaam: Claassen * Voornaam: Lieke * 24 jaar * In het dagelijks leven: zesdejaars geneeskunde * Woonplaats: Maastricht * Geboren in: Nijmegen* Burgerlijke staat: sinds een half jaar een relatie met Remco Als kind had ik een regenwormenziekenhuis foto: Joey Roberts Zwemmen maakt dat ik me heel vrij voel Toen Mini-playbackshow Als mijn nichtjes vroeger kwamen logeren gingen we altijd de mini-playbackshow naspelen. Verkleden, opmaken, optreden, dat was echt iets voor mij. Ik had ook een van de hoofdrollen in de schoolmusical. Maar ik heb er nooit mijn beroep van willen maken, het was een hobby. Broer Ik had met mijn broer echt zo n typische oudere broer-jonger zusje-relatie. Hij treiterde mij vaak, ik ging al gillen voordat hij nog maar iets had gedaan zodat hij de schuld kreeg. Nu zien we elkaar niet zo vaak, maar als ik naar mijn ouders ga, komt hij ook eten. Vorig jaar met Kerst kreeg ik een duikclinic cadeau, toen is hij met me mee geweest. Papadag Mijn moeder werkt in de zorg. Als zij op zondag dienst had, gingen we altijd iets leuks doen met papa. Zwemmen of schaatsen. Nieuwsgierig Mijn favoriete boek vroeger was Heksje Kweetetal, over een heks die alles wist. Ik was zelf ook heel nieuwsgierig. Als mijn ouders aan het praten waren, vroeg ik steeds: Wat? Wat? Bosatlas Mijn opa is aan het begin van het jaar overleden. Hij was heel geïnteresseerd in de kleinkinderen. Vroeg altijd hoe het op school ging en wat we verder nog deden. Ik heb veel gereisd. Dan pakte hij de Bosatlas erbij om op te zoeken waar ik was geweest. Zuid-Amerika Tussen mijn bachelor en master in ben ik een half jaar naar Zuid-Amerika geweest. Daar ben ik mezelf echt tegengekomen. In het begin was ik er alleen, later met een vriendin. Ik heb gemerkt dat ik niet goed alleen kan zijn. Ik ben altijd met anderen, heb zelden een avond voor mezelf nodig. Ik had last van heimwee, zeker toen ik ook nog ziek werd. Een paar weken nadat ik ziek was geweest stond ik op de berg die op de oude Incastad Machu Picchu uitkijkt. Dat was zo n mooie ervaring, dat was alles waard geweest. Ik ben achteraf blij dat ik die reis heb gemaakt. Ik weet nu dat ik mezelf kan redden. Regenwormen Ik wilde altijd al mensen verzorgen, of dieren. Als kind had ik een regenwormenziekenhuis. Dat bestond uit stenen met een blad erop, waarop de regenworm kon liggen. Nu Onderwaterhockey Ik ben secretaris bij Astacus, de onderwaterhockeyvereniging. Ik ben nu druk bezig met een toernooi dat we op 13 september organiseren. Ik heb altijd een passie voor water gehad. Zwemmen maakt dat ik me heel vrij voel. Op mijn vijfde begon ik met synchroonzwemmen, later heb ik mijn duikbrevet gehaald. Toen ik naar Maastricht kwam, heb ik eerst drie jaar van mijn studententijd genoten, daarna had ik weer behoefte aan iets vasts. Ik keek wat er allemaal te doen was in het nieuwe Geusseltbad en kwam zo bij onderwaterhockey terecht. Teamsport vind ik veel leuker dan individueel sporten. Gewoon wedstrijdzwemmen vind ik saai. Onderwaterhockey is een driedimensionale sport. De tegenstander kan van alle kanten komen. Als je met je laatste adem een goal gescoord hebt en met zwarte vlekken voor je ogen bovenkomt, geeft dat een kick. Doktersroman Hij was arts-assistent, ik coassistent; heel cliché, als een doktersroman. Leuk verhaal voor de kinderen zeggen we tegen elkaar. Ja, zo serieus is het. Remco is heel vrolijk, hij kan me laten dimmen als ik weer eens doordraaf. Het was geen liefde op het eerste gezicht, maar we konden zo goed met elkaar praten dat ik hem steeds leuker begon te vinden. Met daten hebben we netjes gewacht totdat mijn coschap was afgelopen. In vijf woorden Spontaan, vrolijk, het maximale eruit willen halen, leergierig, moeilijk nee kunnen zeggen. Zo zou ik mezelf omschrijven. Het belangrijkste wat er veranderd is ten opzichte van vroeger? Ik voel me geen klein meisje in de grote stad meer, zoals toen ik naar Maastricht kwam. Ik ben een zelfstandige jonge vrouw, niet bang om mijn mond open te trekken. Straks Reizen Ik heb al met mijn vriend afgesproken dat we, zolang er geen kinderen zijn, ieder jaar in het voor- en najaar een grote reis maken. Er staat nog heel veel op mijn to-do-lijst. Woonplaats De grote vraag is waar we straks gaan wonen. Remco is een Limburger, dus misschien blijven we hier. Dat had ik vijf jaar geleden nooit gedacht. Maar het zal er erg aan liggen waar we een baan kunnen vinden. Hij wordt huisarts, ik wil SEH-arts worden. Vooral het spoedeisende vind ik leuk. Ik zit graag overal met mijn neus bovenop. En ik wil meteen iets voor de mensen kunnen doen. KNO is ook een optie. Dat is heel breed en in de polikliniek ga je ook direct aan de slag. Ambitie Als ik ergens voor ga, wil ik er ook goed in zijn. Ik wil straks tot de top van de SEH-artsen behoren. Tegelijkertijd heb ik mijn ambities iets aangepast. Een sociaal leven vind ik namelijk ook heel belangrijk. Dus even promoveren, zoals ik heel makkelijk dacht, dat gaat misschien toch niet gebeuren. Maar een huismoeder word ik nooit. Cleo Freriks U kent dat wel, het fenomeen dat het baasje steeds meer op zijn hond gaat lijken. Er is jaren geleden zelfs wetenschappelijk onderzoek naar gedaan dat het in enige mate lijkt te staven. Maar bovenal is het vermakelijk, voorbeelden genoeg - scan het internet maar eens voor foto s - en het anekdotisch gehalte is hoog. Deze symbiose van mens en dier waarin convergentie van gedrag en uiterlijk optreedt, doet mij denken aan succesvolle ontwerpen volgens het FFF-principe, form follows function, naar de stelregel van de modernistische architectuur van de 20ste eeuw. Primair daarbij is een solide constructie, functioneel in zijn ontwerp, secundair de schoonheid. De taak van de ontwerper is om beide tot eenheid te laten versmelten. Het FFF-principe prikkelt en daagt uit op een manier die we binnen de universiteit wel gewend zijn: het bevordert efficiënte keuzes en roept fundamentele vragen op. Kan het principe worden omgekeerd? Wat Blaffende honden is oorzaak en gevolg? Geldt het ook elders? Geef eens een voorbeeld! In het dagelijkse leven hoeven we voor dat laatste niet ver te zoeken. Wanneer een dikke auto de hoek om tuft, voorspelt men feilloos het postuur en karakter van zijn eigenaar. En iedereen die een televisietoestel bezit kan beamen dat de hedendaagse beeldschermtechnologie perfect is mee geëvolueerd met het niveau van het gemiddelde programma, zodat de platheid ervan nu eindelijk ten volle tot zijn recht komt. En stellen we omgekeerd de vorm voorop, dan ontstaat een context die kunst en creativiteit stimuleert. Voorwerpen krijgen dan nieuwe onverwachte functies, net zoals we in de wetenschap inzichten en methoden kunnen overhevelen naar andere terreinen. Nog even terug naar die baas en zijn hond. Voor de Universiteit Maastricht was de recente commotie rondom het proefdierenlab met zijn labradors nogal gezichtsbepalend. En verhelderend tegelijk: we zijn met de labrador vergroeid geraakt! Karaktereigenschappen zijn immers zijn intelligentie, leervermogen, trouw en zijn verlangen om aardig gevonden te worden. Deze zijn de laatste jaren in toenemende mate herkenbaar bij de UM: uitgebreide samenwerkingen in de provincie, valorisatie van kennis, deelname aan culturele en maatschappelijke initiatieven, en niet te vergeten de extra investeringen om de werkdruk te verlagen. De reactie op het dwingende commando de dierproeven te stoppen was in dit licht dan ook begrijpelijk en verklaarbaar. Een en al gehoorzaamheid en coöperatie, licht gekwispel, niet de minste neiging tot bijten. Nu de labradors verdwenen zijn en de symbiose verbroken, rest de vraag wat er voor in de plaats gaat komen. Een nieuwe mascotte lijkt me nodig, zachtaardig maar stevig, bestand tegen geblaf. Heeft de Anti Dierproeven Coalitie nog een duurzame suggestie? Ralf Peeters, hoogleraar wiskunde van de kennistechnologie Deze column is geschreven op persoonlijke titel

3 11 september 2014 Observant 3 3 nieuws Rijken zijn niet per se vrekken Ruim 90 procent van de Nederlandse miljonairs doneert gemiddeld 11 duizend per jaar aan een goed doel. De gezondheidszorg staat op nummer één. Aan het onderzoek van de Maastrichtse bedrijfskundigen prof. Harry Hummels en universitair docent Paul Smeets werkten 740 miljonairs mee. Allen vulden ze een vragenlijst in, over hun vermogen, hun geefgedrag, wensen, et cetera. Het gaat om vermogenden die meer dan 1 miljoen vrij te besteden hebben. Gemiddeld was het zelfs 4,7 miljoen, zegt Smeets. Voor alle duidelijkheid: Nederland telt 90 duizend miljonairs. We gaan er altijd van uit dat ze niet gul zijn, maar uit deze studie blijkt dat 92 procent gemiddeld 11 duizend besteedt aan goede doelen, dat is gemiddeld 3,3 procent van hun inkomen. Opmerkelijk als je bedenkt dat de gemiddelde Nederlander 200 per jaar geeft, nog geen 1 procent van zijn inkomen. In de Verenigde Staten houden de rijken veel meer voor zichzelf, weet Smeets. Natuurlijk zijn er ook extremen. Neem bijvoorbeeld The Giving Pledge, een initiatief van onder meer Bill Gates die miljardairs aanspoort om minstens de helft van hun geld te schenken aan het goede doel. Mark Zuckerberg, de oprichter van Facebook, heeft zich daarbij aangesloten. Dat heeft groot in de New York Times en andere bladen gestaan. In Nederland houden de extreem rijken zich liever koest. Ze geven vaak anoniem. De opdracht voor de studie kwam van private bank ABN AMRO MeesPierson. Sinds een dik jaar heeft de bank een filantropie-advies afdeling. Smeets: Tachtig procent van alle donaties komt van de twintig rijkste gevers. Daar wisten we nog niets van: waar geven ze aan, en maakt het verschil of je zelf hard hebt gewerkt of dat je het hebt geërfd, wat verwachten ze van het goede doel? Wat blijkt? Miljonairs schenken het meest (53,4 procent) aan de gezondheidszorg, gevolgd door de natuur (38,7 procent) en armoedebestrijding in het buitenland (37,6 procent). Onderaan bungelt religie (8,9 procent). Terwijl de gemiddelde Nederlander daar het meest aan doneert. In de Bible Belt soms de hele erfenis. Verder is de selfmade miljonair het meest vrijgevig en draagt hij het liefst bij aan een betere wereld. Oud geld steekt het liever in kunst en cultuur, natuur- en dierenwelzijn. WD Bioscoopstoelentest Komend weekend, tijdens het Parcours, luidt filmhuis Lumière het culturele seizoen in met een bioscoopstoelentest. De ludieke actie vormt tevens de aftrap van de verhuizing naar het Ketelhuis (onderdeel van de Timmerfabriek) eind In de tussentijd zal het filmhuis het publiek regelmatig vragen naar zijn mening over de verhuisplannen. Lumière zal op de nieuwe locatie aan het Bassin, inclusief restaurant en terras, meer Engelstalige of Engels ondertitelde films vertonen, dit om buitenlandse studenten en medewerkers tegemoet te komen. Ook zal men de speciale programmering verruimen: meer premières, lezingen en festivals. In het huidige pand aan de Bogaardenstraat barst het filmhuis uit zijn voegen. Het gebouw veroudert zienderogen en de zalen, die plaats bieden aan circa 350 bezoekers, zijn inmiddels te klein. Het Ketelhuis zal vijfhonderd stoelen tellen. MT Laatste nieuws op observantonline.nl Word lid van facebook.com/ ObservantUM Maastricht haalt 2,2 miljoen binnen Op zoek naar voorspellers hartfalen Het vroegtijdig opsporen van hartfalen bij vrouwen: daarmee gaat een groep wetenschappers aan de slag in het Maastrichtse Universitair Medisch Centrum. De Hartstichting investeert 2,2 miljoen. Men is er altijd van uitgegaan dat mannen, meer dan vrouwen, lijden aan hart- en vaatfalen, zegt arts-onderzoeker en coördinator Chahinda Ghossein. Maar vaak komt het bij vrouwen pas op latere leeftijd tot uiting, na de menopauze. Een vrouw wordt in haar vruchtbare periode normaal gezien beschermd door oestrogenen. Onder andere voor deze vierjarige studie, waarin gynaecologen samenwerken met cardiologen en internisten, is er in het MUMC, onder leiding van Marc Spaanderman, hoogleraar verloskunde, een Vrouwendagcentrum in het leven geroepen waar de deelnemers 2500 vrouwen tussen de 30 en 50 jaar worden onderzocht. De ene helft heeft tijdens de zwangerschap preeclampsie (in de volksmond zwangerschapsvergiftiging ) gehad, de andere helft niet. We weten dat iemand die preeclampsie heeft gehad, vijf keer zoveel risico loopt op hartfalen, zegt Ghossein. Preeclampsie, wat bij ongeveer 5 procent van de zwangere vrouwen voorkomt, is een combinatie van hoge bloeddruk en eiwitverlies in de urine. Voor zowel het kind als de moeder is het gevaarlijk. Ghossein: De moeder kan bij onvoldoende behandeling insulten of hersenbloedingen krijgen, het kind kan vroeger geboren worden, kleiner ter wereld komen. Klachten kunnen worden aangepakt, maar de enige manier waarop preeclampsie verdwijnt, is bevallen. We beschouwen de zwangerschap als een alarmbel. Het lichaam wordt onderworpen aan een Free(dom) burgers en technomuziek om de bevrijding te vieren Interactieve rondleidingen over de Tweede Wereldoorlog, muziekoptredens door jong Limburgs talent, een kunstworkshop, gratis free(dom) burgers en s avonds een technofeest in de Nox bij studentenvereniging Tragos. Zo vieren zaterdag 13 september jongeren en studenten dat Maastricht zeventig jaar bevrijd is, een half jaar eerder dan de rest van Nederland. Op het terrein van de Tapijnkazerne (gekozen vanwege de historie als militair terrein en de toekomstige bestemming als ontmoetingsplek tussen universiteit en stad) is van uur het Maastricht Liberation Day Event. Het is tevens de officiële opening van de kazerne als openbaar gebied. Ook elders in de stad wordt stilgestaan bij de bevrijding. Ik hoop dat stresstest en soms blijkt het niet bestand tegen zo n belasting. Toch is het nogal iets, zegt Ghossein, om tegen een vrouw van, zeg 25 jaar, te zeggen dat ze risico loopt op hartfalen nu ze preeclampsie heeft gehad. Moeten we haar voor de rest van haar leven onderwerpen aan een strenge follow-up? Ik kan me voorstellen dat ze dan altijd het idee houdt dat ze ziek is, terwijl dat niet helemaal zeker is. Ghossein hoopt met deze studie nog meer voor- Illustratie: Think Stock spellende factoren te vinden, zodat ze de echte risicogroep eruit kunnen filteren. In samenwerking met andere universitaire medische centra zal er gezocht worden naar stofjes in het lichaam die geassocieerd worden met afwijkingen in het hart en de vaten. Het ultieme doel: het ontwikkelen van aangepaste preventieve programma s. Wendy Degens 14 September 1944, Wycker Brugstraat: landverraders worden opgepakt Foto: archief Raymond Zeekaf mensen ons kunnen vinden, zegt Martijn Weyenberg, oud-secretaris van de Maastrichtse studentenraad, een van de deelnemende organisaties. Hij vindt het logisch dat studenten bij de viering betrokken zijn. Studenten maken tenslotte een groot deel uit van de populatie van Maastricht. Ik weet niet of ze echt betrokken zijn bij de Maastrichtse bevrijding. Maar de Tweede Wereldoorlog heeft zo n grote invloed gehad op de wereldgeschiedenis, dat effect verdwijnt niet zomaar bij onze generatie. Cleo Freriks Kijk voor meer informatie op of

4 4 Observant 3 11 september Marko Jelicic inspired by Nico Frijda Frijda provoked his students Unconventional and provocative. That is how Marko Jelicic (55), senior lecturer at the Faculty of Psychology and Neurosciences, describes his source of inspiration, Nico Frijda. Nico Frijda (87), emeritus professor at the University of Amsterdam, gained international fame with his magnum opus The Emotions (1986). In this book, he proposes that emotions are the driving force behind human behaviour. This was in a time when psychologists concentrated primarily on behaviour, considering emotions as a secondary phenomenon. In the nineteen-eighties, Jelicic was a student of psychology in Amsterdam and was taught by Frijda. It was the age of neutron bombs, protests and feminism. Students were rebellious, but unlike other lecturers, Frijda knew how to rein them in. He provoked with politically incorrect remarks. During a lecture, he once came out with: You know, professors don t earn too bad at all. Earning money at that time was not fashionable. But in that way he knew how to hold the students attention. As far as Jelicic could see, most lecturers just muddled on. They mumbled behind a piece of paper with their notes. Many students just gave up or spent their time reading the newspaper. It was a mess. This wasn t the case with Frijda s lectures. I took a strange course with him. It was about deviating consciousness. We read Freud and Hilgard, discussed dreams and hypnosis. Frijda was able make the connection between theory and practice like no other and interacted with his audience. He spoke directly to you: Hey you there. Have you ever had a crazy dream or hallucinated? He was an authority. You had to say something. Jelicic has copied Frijda s little trick. Interaction and real-life examples are the best way to transfer knowledge. He himself teaches about malingering. That is feigning complaints for personal gain. How does he come up with those examples from real life? I don t have a well of personal experience, forensic psychologist Jelicic laughs. But I often tell about my brother. In order to get out of doing military service, he pretended to have psychological problems. He learned from a book how he could deceive the psychologists. It s not only criminals who malinger. Whether he is a better lecturer because of Frijda s lessons, he doesn t know. I think I am not a bad teacher. But we all know Marko Jelicic Photo: Joey Roberts/Illustration: Simone Golob that we quickly forget criticism and we remember the good things others say about us. Ingrid Candel This is a series in which scientists talk about the person who inspired them most Approved 4 Vittle 4 Video clip/education/creativity 4 Free, 7,99 (full edition, required for professional use) 4 ios, ipad The developers of this App call themselves qrayon, a reference to le crayon (French for pencil). That is no coincidence. When the Vittle App is opened, it reveals a whiteboard that can be used to draw, write, paste photographs or load PDFs. In addition, the user can add an oral note. Put some sheets one after the other, and lo and behold, you have a video. Bram Akkermans, assistant professor of European Private Law, regularly makes Vittle presentations for his students. Observant received an example: a video of approximately two minutes about Negotiations, part of the subject of European Contract Law, and is meant as an aid for students. Hello, this is a short video I ve recorded to help you to prepare he says. In black ink one handwritten word appears after the other: Negotiations, instructions, tools and techniques. It is true that Akkermans handwriting is legible, but you have to concentrate. Grinning: You can adapt everything in Vittle, except the handwriting. I made this video quickly on my ipad while I was in the train. Akkermans sees the videos as a form of flip learning, originally designed as a system in which the role of classical teaching and homework is switched. I used to give instructions during the tutorial group meetings, for example about how to learn or the contents of a block. Using this video, which students can watch beforehand on Eleum, that is no longer necessary. You can then use the lessons for more in-depth work. The name Vittle, by the way, is derived from the word victual (food). The makers wanted to create an app for creating nourishment for the brain. Wendy Degens It is often heard these days that successful academic living resembles to a type of top-level sport. Scientists must perform an increasing amount of tasks and only the best will succeed. At the start of a brand new academic year I was wondering: Are scientists the new athletes? At first sight, this comparison seems ridiculous. I mean, sports are outrageously popular, whereas science is not. For example, two months ago one billion people did exactly the same thing at the same moment: watching the final of the world cup football. And it s no wonder: sports and athletes are eyecatchingly heroic, exciting, and physically attractive. The vast majority of research is dull as hell New Year s resolution (read my dissertation). Nietzsche, more than a century ago already concluded: Nicht wenn es gefährlich ist, die Wahrheit zu sagen, findet sie am seltensten Vertreter, sondern wenn es langweilig ist. Reality is obstinate and nuanced. The sex, drugs and R&R science broadcasted by National Geographic Channel shows us only the sexy extremes. Sports sells, science does not. Paradoxically, selling research is exactly what scientists have to do more and more - to top journals and the media, but also to wealthy companies, due to governmental budget cuts on science. Hence, research must become sports like. Boring nuance must be exchanged for exiting catchiness. Some researchers go even further. Recent years have shown that also for scientists cheating is an option. Hence, the analogy between an academic career and a doped hors-category Tour de France climb is quickly made. Obsession for the summit and harsh circumstances relax ethical standards. As we speak, the UM is about the only Dutch university that is not on the list of top cheaters, which is a pity. I mean, we all know UM s obsession with lists and rankings to effectuate its felt need of belong among the academic establishment. All big universities are on this list, and we re not! So, as a kind of academic New Year s resolution, let s make it to this list. If every UM researcher will scrutinise one paper of a colleague, I m sure it will work. Happy New Academic Year! Thomas Thijssens, lecturer at SBE

5 11 september 2014 Observant 3 5 In the news Teikyo for sale The Japanese Teikyo University is leaving Maastricht; its property on the former Sint Annadal hospital grounds is for sale. More than thirty tenants including Maastricht University s Guesthouse, SSH which rents short-stay rooms and a number of medical enterprises were informed last week by Teikyo about the final date of their property development: the end of January We don t know if another party has taken over the property by now, says Ivo Brouwers from Maastricht Housing. According to SSH, the organisation that rents out 154 beds in one of the buildings, sale doesn t dissolve rent. As far as they are concerned nothing will change in legal terms; a new owner will have to honour the tenancy agreements. The Guesthouse, based on the Brouwersweg, signed a tenancy agreement in February 2001 for a period of twenty years. Immediately after that, the buildings were given a facelift; renovation was long overdue. At the end of the nineteen-nineties foreign students complained there was even a protest march about bathrooms, furniture and rent levels. The Guesthouse accommodates 267 rooms (singles, doubles and studios) at the Teikyo complex. There is room for 355 students. Teikyo University Holland came to Maastricht at the end of the nineteen-eighties, initially as a campus for Japanese students. Despite the lack of enthusiasm among Japanese students and the deteriorating Japanese economy, Teikyo remained in Maastricht. Until now. Teikyo is not available for comments. WD Celebrating liberation with free(dom) burgers and techno music An interactive Second World War tour, music performances by young Limburg talent, an art workshop, free(dom) burgers and in the evening a techno party in student association Tragos Nox. That is how, on Saturday 13 September, youngsters and students will celebrate the fact that Maastricht was liberated seventy years ago, six months earlier than the rest of the Netherlands. The grounds of the Tapijn barracks (chosen because of the grounds military history and its future purpose as a meeting place between the university and the city) will be the venue for the Maastricht Liberation Day Event from 12:30hrs. to 17:00hrs. This will also be the official opening of the barracks as a public area. Elsewhere in the city, the liberation will be remembered as well. I hope people will be able to find us, says Martijn Weyenberg, former secretary of the Maastricht student council, one of the participating organisations. He feels that it is logical that students are involved in the celebrations. Students, after all, form a large part of the population in Maastricht. I don t know if students feel really involved in the liberation of Maastricht. But the Second World War has had such a tremendous influence on world history that its effect doesn t just disappear in our generation. CF For more information, see events/70-jaar-bevrijding or maastricht70jaarbevrijd Latest news on Become member of facebook.com/observantum Maastricht student goes to Y20 This is that one chance in your life to make a change english 31 buddies for non-eu newcomers Exactly 31 senior-year students officially started working as buddies at the end of August. They each take some of the 120 non-eu newcomers under their wings. The first cups of coffee have already been downed. From this year on, non-eu first-year students who arrived in August were given a buddy : a bachelor s or master s student who can help them to integrate in Maastricht and solve any practical problems they may face. The International Student Ambassador Programme (ISAP), part of the UM s International Classroom project, has set up the project. ISAP tries to match students from the same faculty, so that buddies can also help with study-related questions: how to register for an exam, how to plan courses, and so on. At the moment, there are 31 buddies. It s a diverse group, with representatives from the Netherlands, Germany, the UK and other countries. Dutch master s student of Corporate and Commercial Law, Lisa Maes, is one of them. She is helping five students from China, Albania, the United States, India and Mauritius to bridge the gap between the Netherlands and the international world. Last Sarah Wagner, master s student of International Laws, was nervous when she arrived in Australia last July. As head of the German delegation, she and the representatives of 19 other countries were there to discuss growth and job creation, global citizenship and sustainable development during the Y20, the official youth engagement group of the G20. I ve participated in big events before, but those were simulation conferences. It s fun, but no one will care about the outcome, she explains. This is for real. This is that one chance in your life to make a change. The Group of Twenty (G20) is a group of twenty major advanced and emerging economies, whose finance ministers and central bank governors meet annually. The Youth 20 has been held since We d been discussing our ideas since March, because we had only four days in Australia. I focused on the international accreditation of educational qualifications and diplomas. A friend of mine from Liberia had to study medicine for three more years when she went to the States year I did the master s of Human Rights at the UM and I was part of a very international group. I find all those different perspectives fascinating and it provides interesting discussions. Then I did a traineeship in The Hague, with Justice and Peace, an organisation that provides human rights activists from countries such as Pakistan, Rwanda or Congo an opportunity to relax and recover in the Netherlands for a few months. It is a great eyeopener to see what these people come up against in the Netherlands. It starts with cooking: when do you eat a hot meal, what do you eat, we eat different things. Public transport is also a tricky point. How does it work? I see it again with these students. Buddies can expect to dedicate at least four to five hours per week to their partner: meeting for a coffee, replying to s, going to the movies and meeting up with friends. It was an intuitive choice to become a buddy, says Kilian Crone, a third-year bachelor s student of Economics from Germany. He is responsible for six students ( it s above the average ) from countries including India, Thailand, China and Turkey. My start in Maastricht was a little bumpy. I didn t know the Photo: Archive Sarah Wagner because the USA doesn t recognise her diploma, even though she d already worked as a doctor in her own country. That shouldn t happen. All topics are combined in a declaration, although some points were harder to get consen- Newcomers at ISAP opening ceremony Photo: Jonathan Vos city, didn t know how I couid spend my free time. We re not on a campus university, so you have a lot more possibilities. I want to transfer this information to them all. Being a buddy is also a challenge for Crone. Now I can experience how much it really matters the way you communicate in an international environment. Buddies are not being paid, but will benefit from two workshops (Intercultural Awareness and Leadership Training), free drinks at the mix-andmingle events, coffee vouchers, and a certificate signed by the rector and the dean of internationalisation. These kinds of programmes are common in the United Kingdom. By contrast, Dutch educational institutes have little experience in the long-term use of buddies. Many faculties have them, but only for one or two weeks during the introduction. Riki Janssen On 30 October, there will be a National Buddy Day in Maastricht. One of the main topics is how to inspire Dutch students to become buddies. And how can buddy programmes bring more Dutch and international students together? sus on than others. The Chinese, for instance, weren t in favour of promoting open internet access. And although most Europeans think the need for sustainable development is self-evident, some governments don t acknowledge climate change, so it was a really controversial topic. It taught me that you shouldn t underestimate cultural differences. Although the conference is over, the work continues. All delegations are now promoting the declaration in their own countries. As the German delegation, we re setting up meetings with ministries, the Confederation of German Industry and the German Employer s Association. We look at what topics are most important for Germany and how the recommendations can be implemented in our country. Hopefully, the people we talk to will remember what we said when they discuss these topics at the G20 or in Brussels. Cleo Freriks

6 6 Observant 3 11 september 2014 onderzoek Edmond Hustinxprijs voor onderzoeker Judith Cosemans Vinding zal gebruik proefdieren verminderen Heftige reacties uit het hele land, een demonstratie, bedreigingen, een handtekeningactie en opschorting van wetenschappelijk onderzoek naar pacemakers. De gemoederen liepen de afgelopen weken hoog op toen duidelijk werd dat de Universiteit Maastricht 39 labradors wil inzetten ten behoeve van medisch onderzoek. Op datzelfde moment maakte dr. Judith Cosemans zich op om tijdens de opening van het academisch jaar in het Vrijthof de Edmond Hustinxprijs in ontvangst te nemen voor haar onderzoek dat o ironie - het gebruik van proefdieren juist vermindert. Judith Cosemans (33) wist al een maand vóór alle ophef, dat haar onderzoek in de prijzen zou vallen. Zij verfijnde in het laboratorium een apparaatje de onderzoeksgroep van prof. Johan Heemskerk begon zo n vijftien jaar geleden met de ontwikkeling - dat het risico op trombose kan schatten. Naast de voordelen voor patiënten, zorgt haar vinding ook voor een daling van het aantal benodigde proefdieren. We hebben geen bloedvaten en ook geen bloed meer van muizen nodig. We kunnen nu het bloed van gezonde proefpersonen en patiënten gebruiken. In 2011 kreeg zij van het Stimuleringsfonds Alternatieven voor Dierproeven de Willy van Heumenprijs voor dit onderzoek. Waarom hebben we de afgelopen weken niets over haar onderzoek gehoord, dat net als het pacemaker-onderzoek plaatsvindt binnen Carim, het instituut voor hart- en vaatziekten? Cosemans: De UM wilde mij niet in de strijd werpen. Men was bang dat de schijn gewekt zou worden dat ik pas ná de commotie voor de prijs was genomineerd. Dat mijn nominatie een charmeoffensief was. Snee in vinger Ze is een onderzoeker in hart en nieren en dat zat er eigenlijk al heel vroeg in. Ik wilde vroeger als kind al proefjes in het lab doen. Vloeistoffen bij elkaar gooien en dan kijken Foto: Loraine Bodewes wat er gebeurde. Maar welke studie je dan moest kiezen? Dat wist ik niet. Ze schreef zich in voor geneeskunde, maar werd in totaal drie keer uitgeloot. Intussen was ze met biologische gezondheidskunde in Maastricht begonnen. En dat bleek achteraf een gelukkige keuze. Gaandeweg ontdekte ik door wetenschappelijk stages en gesprekken met vrienden die wel geneeskunde studeerde, dat klinische vraagstukken en onderzoek mij erg aanspreken, maar dat ik niet per se het contact met de patiënt zoek. Ik ben meer geïnteresseerd in de vragen van een arts. Waar loopt hij tegenaan? Mijn werk speelt zich af op het gebied van harten vaatziekten. De afgelopen twintig jaar is de behandeling van mensen met een hartaanval sterk verbeterd. Meer mensen overleven door betere medicijnen en betere operatietechnieken. Maar het kan nog beter. De vraag is nu: hoe zorgen we ervoor dat die mensen in goede conditie blijven? We kijken naar de leefstijl: hoe zit het met bewegen, voeding, roken? We kijken naar de verschillen tussen mannen en vrouwen. Dat is echt een hot topic bij de Hartstichting. Ik doe onderzoek naar mechanismen, ik kijk naar invloed van bloedplaatjes op de vaatwand. Die bloedplaatjes, zo legt ze uit, zorgen er onder andere voor dat een snee in een vinger snel een korstje krijgt. Een positief effect dus, maar in de vaatwand hebben die bloedplaatjes ook nadelige effecten. Ze zorgen ervoor dat aderverkalking toeneemt door ophoping van vetdeeltjes in de ader. Die ophoping zorgt niet alleen voor een vernauwing van het vat maar veroorzaakt vaak scheurtjes in de vaatwand waardoor de kans op trombose een bloedstolsel dat zich vormt in het vat - aanzienlijk is. Door trombose kan een bloedvat helemaal worden afgesloten waardoor een hartinfarct of herseninfarct kan ontstaan. Het door Cosemans ontwikkelde apparaatje kan zowel de bloedplaatjes als de bloedstolling bekijken terwijl het afgenomen bloed van de patiënt er doorheen spoelt met dezelfde snelheid als in het lichaam. We bootsen het bloedvat ten dele na. Met een deel van het prijzengeld (in totaal euro) wil ze nu het kastje gebruiksvriendelijker maken zodat de artsen in de kliniek het kunnen gaan gebruiken. Eigen stem Iedereen moet zijn eigen stem vinden, soms is die eigen stem iets anders dan je dacht, zei Jennifer Barnes vorige week tijdens de opening van het academisch jaar. Ik ben hard op weg om mijn eigen stem te vinden. Geen doktersbestaan zoals ik op de middelbare school vermoedde, maar een carrière in de wetenschap. Cosemans, nu nog universitair docent, zit in de toptalentenklas van de faculteit Health Medicine and Life Sciences en die bereidt voor op een hoogleraarschap. Je zit samen met mensen op eenzelfde punt in de carrière. Wij krijgen een leiderschaps- en managementcursus. Heel leerzaam en nuttig. Riki Janssen In Memoriam Miroslava Radeva On Wednesday 3 September 2014, Miroslava Radeva died unexpectedly in the age of 20. Miroslava would start as a 2nd year student this academic year with the Bachelor study European Law School ELT at the Faculty of Law. Miroslava was an honors student during her first year. Therefore, she took part in a weighted program. Looking for new challenges she wanted to take more knowledge to herself. She succeeded without any problems. With great ease and always with a smile on her face, did she navigate through difficult doctrines, normally not awarded to first-year students, in search of further intellectual difficulties. She seemed to be fully at ease with her fellow students. A bright and extremely friendly person that worked exceedingly hard to live up her great ambitions. Unfortunately, this was not the case. The emptiness she leaves behind is experienced by us as an exceptional heavy loss. In loving memory do we think of her. On behalf of the Faculty of Law, Prof. Dr. H. Schneider, dean Up to Friday, 12 September 2014 room B at the Faculty of Law has been furnished as a silence room. A condolence register has been opened there in which, fellow students, teachers and employees can share and express their sympathy and sorrow. It is conceivable that some students and employees, especially those that have known Miroslava well, require support in the processing of her death. The student psychologists offer the possibility to speak, either in a personal interview or in a group, about this. Those that are in need of this can report to the study advisor Marja Elsenburg ( ) or at the secretariat of the study counseling ( ). Naturally, also the student chaplaincy (Tafelstraat 13; ) can offer support if wished for.

7 11 september 2014 Observant 3 7 onderzoek De literaire route van de Vliegende Hollander City marketing met een spookschip Een attractie in de Efteling, een opera van Richard Wagner, de filmreeks Pirates of the Caribbean, en nog veel meer. De legende van De Vliegende Hollander is alomtegenwoordig. Cultuurwetenschapper Agnes Andeweg traceert de route die het verhaal door de eeuwen heeft afgelegd. Die verwerkt ze in een populair-wetenschappelijke uitgave voor de gemeente Terneuzen, die zichzelf al tientallen jaren afficheert met de Vliegende Hollander. Terecht? Niet echt. Onderzoeker Agnes Andeweg in Terneuzen, de stad die zich afficheert met de Vliegende Hollander Foto: Andeweg Wie kent het niet: het spookschip dat in de ban raakt van de duivel, omdat de VOC-kapitein Willem Vanderdecken - tegen de zin van zijn vrouw - op Paaszondag naar Oost-Indië wil varen. Bij Kaap de Goede Hoop komt Vanderdecken in zwaar weer terecht, geen bui die al snel overdrijft maar een storm van negen weken lang. Als de bemanning protesteert, in de haven wil blijven, gooit de kapitein uit woede de stuurman in zee. God of de duivel, de Kaap vaar ik om, al moet ik varen tot het laatste oordeel. Sindsdien is het schip gedoemd eeuwig om de wereldzeeën te bevaren. De bemanning is dood en verricht zwijgend haar taken. De kapitein, die in leven moest blijven, staat aan het roer en brengt ongeluk voor elk schip dat hij tegenkomt. De Vliegende Hollander wordt tegenwoordig gezien als een oer-hollands verhaal dat in het onderwijs wordt gebruikt om de historische canon te ondersteunen, zegt onderzoeker Agnes Andeweg, van de faculteit cultuur- en maatschappijwetenschappen. Dit terwijl het niet van Nederlandse makelij is: het verhaal verschijnt in 1821 voor het eerst in een Engels tijdschrift: Blackwoods Edinburgh Magazine. Dat schetst een tragisch tafereel, zegt Andeweg. In een sloep varen enkele Hollandse matrozen naar een Engels schip om te vragen of de Engelsen hun brieven willen meenemen en bezorgen. De Engelsen ontdekken de verouderde adressen en beseffen dat de Nederlanders, die op het dek staan te huilen, dood zijn. Het zijn Afkomstig van het ReclameArsenaal spoken uit het verleden, wat historisch ook klopt. De Hollanders golden op zee niet langer als de geduchte rivalen van Groot-Brittannië. Er volgen talloze bewerkingen, waaronder een van de populaire Engelse schrijver Frederick Marryat, die een tijd in Terneuzen woonde en deel had genomen aan de Engelse invasie in Walcheren in In eerste helft van de vorige eeuw laten ook veel Nederlandse schrijvers, onder wie Heijermans, Marsman, Slauerhoff, zich inspireren door de legende. De kapitein is de ene keer een op winst beluste koopvaarder, dan weer een vrijheidsstrijder, zoals bij de dichter Martinus Nijhoff. Nijhoff heeft er een heldenverhaal van gemaakt, waarin de Vliegende Hollander staat voor een man die de vrijheid hoog in het vaandel heeft en niet buigt voor de burgerlijke koopmansgeest, zegt Andeweg. Een soort poldercowboy, kun je zeggen. Bij Vestdijk wordt het een homo-erotische fantasie, waarin de matrozen nog nooit zo gelukkig met elkaar zijn geweest. Wat eveneens opvalt, zijn de terugkerende associaties met techniek. Het spookschip wordt her en der opgevoerd als commentaar op de stoomschepen in het begin van de 19 e eeuw. Om uiting te geven aan de angst of de bewondering voor de nieuwe techniek. Ook de KLM heeft in de vorige eeuw dankbaar gebruik gemaakt van de legende en profileerde zich als The Flying Dutchman. Op een KLM-advertentie, die Nijhoff aanzette tot zijn bewerking, maakt een piloot de kapitein van het spookschip attent op een passerend vliegtuig. Met daaronder de slogan: Geen legende maar werkelijkheid! Tegenwoordig is De Vliegende Hollander alomtegenwoordig. Het schip is niet alleen een attractie in de Efteling (lachend: Daar moet ik nog naartoe voor veldwerk ), maar het figureert ook in de tekenfilmserie Spongebob, in de filmreeks Pirates of the Caribbean, in strips waaronder Suske en Wiske en de Kleppende Klipper. En niet te vergeten: het is een koosnaam van turner Epke Zonderland. En van Robin van Persie, na zijn zwevende kopbal tijdens het WK in Brazilië. Wie er niet genoeg van krijgt, moet naar Terneuzen. De stad heeft zich het verhaal in de jaren zestig toegeëigend en kent dezer dagen een gelijknamige brasserie, muziekvereniging, festival, wandelroute, toneeluitvoering, strip, en huis-aan-huisblad. Het stadsbestuur doet al jaren een duit in het zakje: de Vliegende Hollander is city marketing geworden. Of het historisch gezien klopt, doet er niet toe. Waarschijnlijk niet trouwens. Andeweg: Terneuzen was toen geen VOC-haven. Bovendien is er geen historisch bewijs voor een kapitein met de naam Vanderdecken. De verwijzingen naar Terneuzen doken voor het eerst op in de versie van Marryat en zijn daarna, vooral sinds de jaren zestig, een eigen leven gaan leiden. Andeweg, die in 2010 promoveerde op griezelliteratuur, benaderde de stad om haar belangstelling te peilen voor een publieksuitgave. Die was groot. Het onderzoek wordt gefinancierd met een NWO-subsidie, speciaal bedoeld voor toepassingen in de geesteswetenschappen. Komt daar ook in te staan dat de Vliegende Hollander historisch gezien weinig met Terneuzen te maken heeft? Ja hoor, dat weten ze daar ook wel. De kracht van het verhaal is er niet minder om, en voor de marketing maakt het weinig uit. Maurice Timmermans

8 8 Observant 3 11 september 2014 Allereerste lichting geneeskundestudenten begon illegaal Improviseren en e Het was een avontuur, zegt de een. Nou, dat viel wel mee, zegt de ander. Maar een zekere dosis lef was toch wel nodig om je in 1974 als student in te laten schrijven bij een nieuwe opleiding van een nieuwe medische faculteit die eigenlijk nog niet eens bestond. Job Metsemakers Robert Hulsmans Jessy Smackers Tekst: Wammes Bos Want dat was de situatie. Limburg, Maastricht, zou de achtste medische faculteit in Nederland krijgen en daarmee de basis leggen voor een universiteit. Er was een gunstig kabinetsbesluit uit 1969 maar de openingsdatum begon steeds meer op de komst van de Messias te lijken: het kwam er maar niet van. Sterker, het gevaar was reëel dat het oorspronkelijke vestigingsbesluit zou worden teruggedraaid. Wat doe je dan? Je zorgt voor een voldongen feit. In de vorm van een wetenschappelijke staf en vooral ook studenten. Die dus niet in 76 begonnen, zoals uiteindelijk gepland, maar al twee jaar eerder. Met de zuinige zegen van staatssecretaris van onderwijs Ger Klein, want hij waarschuwde de nieuwkomers dat ze zonder enige wettelijke basis en geheel op eigen risico aan de studie begonnen. Niettemin schreef hij wel een brief aan alle reeds ingeschreven eerstejaars geneeskunde elders in het land dat vijftig van hen, mochten ze belangstelling hebben, ook konden kiezen voor de experimentele opleiding in Maastricht. Als cursist, want officieel student waren ze niet. Dan moesten we wel een papier ondertekenen dat we onze plaatsing elders niet meer zouden opeisen, zegt Robert Hulsmans (60), nu dermatoloog, toen lid van de eerste lichting. Vorige week ontvingen ze tijdens de opening van het academisch jaar een speciale penning. Familie Praat met een paar van deze pioniers en het enthousiasme spat er nog steeds van af. Vijftig studenten die samen met honderd personeelsleden, van hoogleraren (die nog departementale adviseurs heetten) tot secretaresses, één grote familie (Job Metsemakers) vormden waarbij men nog bij hoogleraren thuis kwam, de studenten werden ingeschakeld voor klusjes in het gebouw aan de Tongersestraat (nu SBE) en er wel eens een relatie opbloeide tussen een student en een medewerker. Een enkele daarvan hield nog stand ook. Hoe dan ook, het was een aparte sfeer, heel informeel, en iedereen ging er voor, zegt Jessy Smackers (66), bedrijfsarts in ruste. Job Metsemakers (nog eventjes 61) is naar Maastricht gekomen en er eigenlijk nooit meer weggegaan. Nu is hij hoogleraar huisartsgeneeskunde. Samen met zijn klasgenootje van de middelbare school in Roermond, Robert Hulsmans, toog hij in 74 naar het zuiden. Een avontuur? Ja, dat hoor ik veel mensen zeggen, maar volgens mij viel dat wel mee. Er was zó n lobby geweest voor deze faculteit in Maastricht dat ik me niet kan indenken dat er ook maar één politieke partij was die het terug had willen draaien. Want die kon de Limburgse stemmen voortaan vergeten. Metsemakers had zelf als scholier ook nog deel uitgemaakt van de lobby: zijn school had kartonnen bakstenen verstuurd als symbool voor de echte stenen die nodig waren om de nieuwe faculteit/universiteit te kunnen bouwen. De keus voor Maastricht was niet echt moeilijk, vond hij: Ik was al in Utrecht geplaatst, maar om daar nu met 300 man in een zaal te gaan zitten in de zekerheid dat er aan het einde van het jaar nog maar 200 verder zouden gaan? Terwijl we in Maastricht met 50 studenten begonnen en je zeker wist dat de staf alles zou proberen om ons alle 50 naar het tweede jaar te loodsen. Vooroordelen Natuurlijk zouden ze dat proberen, want Maastricht was vooral ook een onderwijskundig experiment dat zich in Nederland nog diende te bewijzen. Probleemgestuurd onderwijs in kleine groepen, het taboe op collegegeven, studenten die veel zelf doen, de ruime aandacht voor psychologische en sociale factoren in het curriculum en de nadruk op de eerstelijns zorg: het leverde

9 11 september 2014 Observant 3 9 achtergrond en hoop lol Veertig jaar later, de reünisten tijdens de opening van het academisch jaar 2014 Foto: Harry Heuts Robert Hulsmans Jessy Smackers Job Metsemakers de nieuwe opleiding al snel de faam op eigenlijk een soort veredelde maatschappelijk werkers af te leveren. De term blotevoetendokters is ook wel eens gevallen. Maar, zegt Jessy Smackers, toen we aan onze coschappen begonnen bleek dat we net zo veel wisten als de co s uit andere steden. Alleen anatomie, dat was minder, de professor kwam pas toen wij al klaar waren. En we waren natuurlijk heel goed in dingen snel opzoeken, in oplossingen bedenken. Bovendien bleken die andere co s ook wel eens jaloers: Ons was een bredere kijk bijgebracht, we hadden veel meer oog voor psychosomatische klachten. Toch was er altijd die bewijsdrang, en als tegenhanger de angst om af te gaan en de vooroordelen te bevestigen. Vooroordelen die vooral in de perifere (niet academische) ziekenhuizen welig tierden. Smackers: We liepen stage in Heerlen bij kindergeneeskunde, tegelijk met Nijmeegse co s die de specialist sowieso veel beter vond, dat was overduidelijk. Ze hield een praatje over kindercardiologie, daarna moest ik naar de afdeling om een kindje te onderzoeken. Ik naar dat hartje luisteren maar ik vond helemaal niets. Opnieuw luisteren, weer geen resultaat. Zo wilde ik natuurlijk niet terug naar die kinderarts, dus ik stap naar de hoofdzuster en vraag waarom dit kind eigenlijk was opgenomen. Kijk maar naar de heupjes, zei ze. Het had dus niks met het hartje te maken! Gelukkig, dankzij die hoofdzuster kon ik de goede diagnose stellen en de naam van de faculteit hoog houden. Gangreen Het Maastrichtse experiment trok ook veel buitenlandse belangstelling. Metsemakers: Er was een external review committee, die spraken ook met de studenten. Er was een Zwitser die ons uitnodigde om bij hem te komen vertellen wat er in Maastricht gebeurde. Gingen we in een busje naar Bern. Smackers: Er waren regelmatig groepjes specialisten uit het buitenland. Dan werd ons gevraagd wie er zin had om met ze te praten, en ook om ze de stad te laten zien. Vanuit Frankrijk werden we terug uitgenodigd, dus gingen we met Job en twee anderen in de eend van Job naar Parijs. We spraken Frans, ik had dat gestudeerd voor ik aan geneeskunde begon. Eenmaal daar hadden we graag eerst wat willen eten maar we werden meteen, als eerstejaars, in witte jassen gehesen en meegenomen, het ziekenhuis in. In plaats van de koffie met croissants waar we op hoopten, werden we bij chirurgie getrakteerd op gangreneuze tenen. Twijfel Improviseren, dat was het toverwoord in die eerste periode. De staf die de hete adem van de studenten in de nek voelde en soms maar een paar dagen voorliep. Een blokboek dat niet op tijd af was, de studenten die vervolgens de tijd doodden in het Jekerdalzwembad en de officiële toetsvraag die daaruit voortvloeide: wat kost een toegangskaartje voor Jekerdal. Robert Hulsmans grinnikt: En de bibliotheek bestond in het begin uit vier boeken. Een driedelig medisch handboek, plus een boek over dermatologie van de beroemde Robert Degos, in het Frans. Toen ik later naar Parijs ging om me daar in de dermatologie te specialiseren heb ik dat maar meegenomen. Het werd toch nooit gebruikt. Het staat nog steeds in mijn boekenkast. Hij heeft nooit getwijfeld aan zijn keuze, vertelt Hulsmans, maar inderdaad, studenten die iets meer structuur nodig hadden vonden al dat geïmproviseer wel lastig: Mijn zus en ik zijn hier tegelijk begonnen, ik ben ouder maar ik was al in dienst geweest. Zij had er last van, daardoor raakte ze een jaar achterop. Ze deed er dus zeven jaar over. Het was een speciaal groepje, die eerste vijftig, vertelt hij. Het overgrote deel is doorgestroomd, slechts een paar vielen af. Eentje was al min of meer na de eerste dag vertrokken. Dat was een zekere Rob Oudkerk. Inderdaad, die. Metsemakers: Nee, het was niet dat hij het niks vond, er waren ineens familieomstandigheden en dan was Maastricht wel erg ver. En er was een hoop lol. Zowel Hulsmans als Metsemakers roken aan een carrière als barman: na elk vierwekelijks blok was er een eindborrel in het trefcentrum. Daar stond een bar, daar was bier, voor studenten en staf, en dat liep wel eens uit. Metsemakers laafde ook jarenlang de dorst van faculteitsraad en universiteitsraad, meldt hij. Wat mist hij van die eerste periode in de huidige situatie? De saamhorigheid en de kleinschaligheid. Het is natuurlijk allemaal professioneler geworden, maar ook massaler. Vooral dat is uitermate jammer, vind ik; de samenhang tussen studenten, en ook met medewerkers, is veel en veel minder. Dat proberen ze nu wel op te lossen door jaargroepen in te stellen en zo, maar toch. Het is meer een fabriek geworden.

10 10 Observant 3 11 september 2014 colofon Redactieadres St. Servaasklooster 32 Postbus MD Maastricht (volg routebordjes) T E observant@maastrichtuniversity.nl W Stichtingsbestuur Joan Muysken (vz), Arie Nieuwenhuijzen Kruseman, Stephanie Meeuwissen, Sandra Daas Redactieraad Harald Merckelbach (vz), Steven Brandsma, Piet Eichholtz, Chahinda Ghossein, Ton Hartlief, Stefan Meuleman, Alexandra Rosenbach Redactie Riki Janssen (hoofdredacteur) Wammes Bos Wendy Degens Cleo Freriks Maurice Timmermans Redactie-assistent Marion Janssens Aan dit nummer werkten verder mee: Albert Bergbroeder, Ingrid Candel, Ype Driessen, Ralf Peeters, Hans Philipsen, Anna Verhulst, Mark Vluggen, Thomas Thijssens Fotografie Loraine Bodewes, Joey Roberts Illustraties/Opmaak/Basisontwerp Simone Golob, Vertalingen o.a. door B. Wall & P. Nekeman Druk Janssen/Pers Gennep Mededelingen Voor het inleveren van mededelingen zie aanhef op mededelingenpagina Advertenties Voor regionale en interne adverteerders: Marion Janssens, , marion.janssens@maastrichtuniversity.nl Voor overige adverteerders: Bureau Van Vliet, , m.dewit@bureauvanvliet.com Internet: (Voor Paarltjes zie info bij Paarltjes) Abonnementen Leden van de universitaire gemeenschap ontvangen het blad gratis. Afgestudeerden en andere belangstellenden kunnen zich abonneren voor 37,00 per jaar. Losse nummers 1,00 HOP Observant is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau Stichting Observant Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur geheel of gedeeltelijk worden overgenomen Voor hetzelfde geld staan de paarltjes iedere donderdag om 8.00 uur ook op internet: 4-BEDROOM HOUSE FOR RENT IN CADIER EN KEER. BEAUTIFUL GARDEN. CLOSE TO SHOPS, GOLF, HOCKEY. MAIL TO: HENRI@ HSYNDICATE.ORG OR CALL JOHN MULLINS IRISH PUB & RESTAURANT EVERY 8 O CLOCK Buitenplaats Vaeshartelt zoekt medewerkers bediening. info: bij of reageer: rogerpoper@ vaeshartelt.nl 70 JAAR BEVRIJDING EN DEMOCRATIE PROVINCIEHUIS NL/OPENMONUMENTENDAG ALSO ENG. SPEAKING TOUR Gezocht! Medewerkers voor bediening en afwas Vanaf 1 oktober Restaurant de Kokeers Tel Paarltjes Per letter, leesteken of spatie een apart hokje gebruiken. Regels volschrijven tot het einde. Voor langere teksten geldt het advertentietarief. Inleveren bij de redactie kan maandag tot en met donderdag van tot uur / contant betalen. Bezoekadres: loop de Minderbroedersberg omhoog, vóór de ingang van nummer 4 rechts af en loop het appartementencomplex (rode baksteen) binnen. Volg de bordjes naar de 2e verdieping. Digitaal inleveren kan ook, zie Vóór dinsdag uur ingeleverde Paarltjes verschijnen de donderdag daarop in de krant. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de Paarltjes en behoudt zich het recht voor om zonder opgaaf van reden Paarltjes te weigeren. paarltjes 4-BEDROOM HOUSE FOR RENT in Cadier & Keer. Beautifull garden. Close to shops, golf, hockey. Info: henri@hsyndicate.org or call SPAANS IN MAASTRICHT! CURSUSSEN VANAF 15 sept. ERVARING (OPDOEN) IN SOCIAL MEDIA MARKETING OF APP DEVELOPMENT? VERSTERK ONS TEAM INFO@NOAMAP.COM Te koop dames- en herenfietsen. Ook reparaties: ,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 11 september 2014 cinema Lumière Bogaardenstraat 40b Maps to the Stars: dag ; ook: wo Magic in the Moonlight: do, zo, di 21.10; vr, za 19.30, 21.30; ma 19.10; do, vr, za 16.30; zo BoyHood: do, zo, ma, di 19.45; vr, za 21.10; ook: do, vr, za 16.00; zo, wo Oorlogsgeheimen: do, vr, za 16.20; zo Casper en Emma: zo, wo Bon Dieu!: dag ; ook: do, vr, za 16.10; zo, wo A most wanted Man: do t/m zo, di 19.20, 21.45; ma, wo 21.10; ook: do, vr, za 16.20; zo Gett, the Divorce Trial of Viviane Amsal: do t/m zo 19.00; ma, wo 21.20; di Kreuzweg: dag ; ook: zo The Tale of Princess Kaguya: do t/m zo 21.20; zo 16.00; wo Clouds of Sils Maria: dag ; ook: do t/m zo, di, wo 21.30; do, vr, za 16.10; zo 14.00, 16.30; wo Le grand Cahiers: zo Die Frau des Polizisten: ma Rosie s Son-Gay & Lesbian Film Night: di Dorsvloer vol Confetti-Nederlandse Filmweek: wo Above us all: wo Euroscoop Maastricht Wilhelminasingel 39 November Man: dag (niet op wo en zo), 17.00, 20.00, Chef: dag , As above so below: dag Sin City: a Dame to kill for: dag Into the Storm: dag (niet op wo en zo), Ninja Turtles: dag Guardians of the Galaxy: dag , Let s be Cops: dag , 17.00, 20.00, Sex tape: dag Lucy: dag Dawn of the Planet of the Apes: dag The Fault in our Stars: dag (niet op zo), Oorlogsgeheimen: dag ; zo Hoe tem je een draak: zo 11.00, 14.30; wo Planes 2: Redden en blussen: zo 11.00, Rio 2: zo Heksen bestaan niet: zo Koemba: De Zebra die zijn strepen kwijt is: zo 11.00, 14.30; wo Pieter Post de Film: zo 11.00

11 11 september 2014 Observant 3 11 film: Clouds of Sils Maria Masterclass met Binoche & Stewart Het verhaal: Steractrice Maria Enders (Juliette Binoche) wordt gevraagd voor een rol in het toneelstuk dat twintig jaar geleden haar grote doorbraak betekende. Destijds speelde ze Sigrid, een mooie jonge vrouw die haar baas Helena verleidt en daarna tot zelfmoord drijft. Dit keer wordt ze echter gevraagd om de oudere Helena te vertolken. Samen met haar assistente (Kristen Stewart) trekt Maria zich terug in de Zwitserse Alpen om zich voor te bereiden. De repetities worden voor Maria een emotionele confrontatie met de eindigheid van haar acteercarrière. Een metafilm die niet alleen de hersenen, maar ook de hartkleppen weet te beroeren, want: - Regisseur Olivier Assayas is al ruim dertig jaar actief, maar zelfs bij frequente filmhuisgangers nauwelijks bekend. Assayas is dan ook een typische Franse filmsnob: een ex-filmcriticus die voor Cahiers du Cinéma onleesbare artikelen over obscure Taiwanese filmmakers schreef en grossiert in ontoegankelijke, intellectualistische films. Pretentieus is Clouds of Sils Maria zeker, maar het is vooral een razendknap geconstrueerde, melancholieke film over het verstrijken van de tijd, een thema dat ons allemaal raakt, maar mooie actrices nog net iets meer. - Dit is een hommage aan de toverkunst die we acteren noemen. En tevens een interessante clash van acteerstijlen. Binoche bereidt zich altijd minutieus voor; Stewart daarentegen oogt alsof ze twee minuten voor aanvang van de opnames op de set arriveerde. Omdat ik zelf ook een de juiste snaar thuisreiziger pretentieuze snob ben, heb ik de Twilight-serie gemist, maar voortaan mag ik tot de Kristen Stewart-fanclub worden gerekend. Haar volkomen naturelle vertolking is simpelweg perfect. - In de repetitiescènes laat Assayas dialogen uit het toneelstuk overvloeien in gesprekken uit het echte leven. Daarbij speelt hij doelbewust met het publieke imago van Binoche en Stewart, wier verhouding in de film opmerkelijke parallellen vertoont met die van Helena en Sigrid in het toneelstuk. Zo stapelt Assayas metalaag op metalaag. Zelfbevrediging voor cinefielen, want: - Clouds of Sils Maria mag gerust een coopertest voor het brein genoemd worden: wie bij films graag zijn verstand op nul zet, dient zijn heil elders te zoeken. Hoeveel flitsmachten? Soms moet het maar. Terugkomen op wat ik vorige weken heb geschreven. Eerst beweerde ik dat de oorlog in het oosten van de Oekraïne beter geopolitiek kan worden benaderd dan louter volgens het internationaal recht. Hetzelfde geldt voor het nieuwe kalifaat in Irak en Syrië. Een week later had ik het over de verwoestende werking van epidemieën. Met inbegrip van de paniek die ze onveranderlijk veroorzaken. Ebola is minstens zo n groot probleem als een doorwoekerende regionale oorlog. Voor beide gevallen wordt nu dezelfde aanpak voorgesteld. De NAVO gaat een militaire flitsmacht oprichten, die binnen enkele dagen duizenden gespecialiseerde troupers naar een bedreigde plek brengt. In dezelfde week stelden organisaties als Artsen zonder Grenzen voor om een gezondheidsflitsmacht in het leven te roepen naar aanleiding van de uitbraak van ebola. We schieten mondiaal tekort om waar nodig, adequaat te handelen. Het Rode Kruis heeft geen geld meer. Artsen en verpleegkundigen worden teruggetrokken bij gebrek aan uitrusting en middelen. Of omdat personeel moet vluchten voor bevolkingen die in de ban zijn geraakt van paranoïde verhalen over wat er met hun zieke verwanten en buren gebeurt in de ziekenhuizen. De broodje-aap-verhalen vallen in vruchtbare breinen. Juist in gebieden waar het virus het meest huis houdt, valt het moeilijkst uit te leggen hoe de ziekte ontstaat. In Liberia komen er deze week duizenden patiënten bij omdat de vervoermiddelen die hen naar het ziekenhuis brengen niet worden ontsmet. De Wereldgezondheidsorganisatie doet veel. Zoals gebruikelijk voor een orgaan van de Verenigde Naties behoort snel daadwerkelijk ingrijpen niet tot de mogelijkheden. Vandaar het voorstel van een flitsmacht voor de volksgezondheid. Daarvoor valt veel te zeggen. Ooit had ik een Still uit Clouds of Sils Maria Het salomonsoordeel: Een masterclass van twee actrices op de toppen van hun kunnen. Mark Vluggen Mark Vluggen is universitair docent bij SBE en hoofdredacteur van Lumière Over Patti Smith en het Songfestival Ik laat je eerst een filmpje zien, zegt onderwijspsycholoog Wilfred van Dellen (37), docent en onderzoeker bij het University College. Op het scherm verschijnt een vrouw die geestelijk instort afgewisseld met natuurgeweld. Het blijkt de climax van het tweede seizoen van Millennium, een Amerikaanse serie (niet te verwarren met de latere Millennium-trilogie van Stieg Larsson) over een geheim genootschap dat de misdaad bestrijdt. Wat dit met muziek te maken heeft? Onder de apocalyptische scène een kleine tien minuten - zit het nummer Land (1976) van zangeres/dichteres Patti Smith, dat net zo lang duurt. Dat was mijn eerste ontmoeting met Patti Smith. Ik heb later meer cd s gekocht. Ik hou van haar rockmuziek, haar doorleefde stem, maar ook van de teksten. Land is een gedicht, waarin ze veel ruimte laat voor de verbeelding. Gaat de tekst over de verkrachting van een meisje, over eigen ervaringen in een relatie, of over een LSDtrip? De makers van Millennium hebben haar willen eren, denk ik. Eerder in de serie zat al Dancing Barefoot, een andere hit van haar. Ik had eerst iets heel anders uitgekozen, de soundtrack van Twin Peaks. Ik hou van cultseries. Dan neemt het gesprek een verrassende loop, en wel naar een cult-evenement, zegt Van Dellen. Eigen foto Wilfred van Dellen Het Songfestival! Ook daar is de UCM-docent dol op. De afgelopen vier jaar was hij er drie keer bij: in Düsseldorf, Malmö en Kopenhagen. Hij is ook lid van de fanclub en bezoekt Eurovisiefeesten in Brabant, waar Johnny Logan, Abba, en Ilse & Waylon de boventoon voeren. Lachend: Het is een wereldje op zich, een parallelle dimensie, van fans die elkaar tegenkomen op fora en quizzen organiseren. Ik dacht dat ik erg was, maar ik ken mensen die nog weten wie de derde violist was in het Eurovisieorkest van Wat me aanspreekt aan het festival? Het competitie-element. Ik ben tijdens het Songfestival geen teksten aan het interpreteren, maar meer aan het luisteren of het lekker in het gehoor ligt. Het typische songfestivalnummer bestaat volgens mij niet. Luister naar Calm After The Storm, van Ilse & Waylon. Toch iets heel anders dan wat je doorgaans hoort. Ook het liedje van Anouk was anders dan anders. Of dat nummer van die Ier. Nee, niet Johnny Logan. Hoe heet-ie ook alweer Maurice Timmermans In deze rubriek vertellen studenten en staf over een muziekstuk dat speciaal voor hen is collega aan onze universiteit die graag vertelde over zijn jaren als tropenarts in Nederlands Nieuw Guinea. Uitgestuurd om inentingen te verrichten in ver afgelegen dorpen waar een elders overwonnen geslachtsziekte heerste, vroeg de bestuursambtenaar wie hem op zijn tocht moesten vergezellen. Tolken, verpleegkundigen, ambtenaren. Zijn antwoord was dat hij aan drie mariniers wel genoeg had. In die simpele wereld leven we niet meer. Een parate macht aan goed toegerust personeel die niet om geld hoeft te bedelen, zou voor veel landen een uitkomst zijn. Hans Philipsen is oud-rector van de UM Hans Philipsen Voor een historisch perspectief: lees William H. McNeill, Plagues and people (1976). In vertaling De pest in de geschiedenis (1986)

12 12 Observant 3 11 september 2014 mededelingen van de faculteiten en servicecentra / announcements Kopij voor het Bulletin inleveren bij onderstaande contactpersonen voor het gemelde tijdstip, in de week voorafgaand aan de publicatie. Met vragen of opmerkingen kunt u daar ook terecht. Faculty of Humanities and Sciences (FHS): Kennistechnologie/ Knowledge Engineering, Student Affairs Office DKE, Bouillonstraat 8-10, room 0.004, tel , bo-dke@ maastrichtuniversity.nl, before Friday hours Faculty of Arts and Social Sciences (FASoS): FASoS maakt geen gebruik van deze rubriek behoudens de statische informatie die u daar terugvindt. Maastricht University School of Business and Economics (SBE): Marketing and Communications, Tongersestraat 53, tel , kopij voor vrij uur, publicrelations-sbe@maastrichtuniversity.nl Faculty of Health, Medicine and Life Sciences: Mireille Knubben, tel , voor vrij uur, mireille.knubben@maastrichtuniversity.nl Faculty of Psychology and Neuroscience: Bureau Onderwijs, aanleveren kopij vóór vrijdag uur bij bureauonderwijs-fpn@ maastrichtuniversity.nl tel Education Offfice, provide copy on Fridays before 12 a.m. to the above mentioned adresses Faculty of Law: Georgia Kalivas, Education Office, Bouillonstraat 1-3, tel , g.kalivas@maastrichtuniversity.nl before Friday hours Studenten (sport)ver./studentenpastoraten: Front office & Call centre, Kim Possen, Bonnefantenstraat 2, tel , kim.possen@ maastrichtuniversity.nl voor vrij uur Maandagenda: Patricia Hofman, Marketing & Communications, Bonnefantenstraat 2, tel , patricia.hofman@maastrichtuniversity.nl voor vrij uur Instituten behorend bij een faculteit: bij bovengenoemde facultaire contactpersoon. Berichten die niet onder een van bovenstaande categorieën vallen: Observant tel: ABVAKABO-FNV Trade union officer: Annemie Capellen Opening hours office: Tuesday, and Thursday, Consulting hours: Visiting address: Minderbroedersberg 8, room 2.001, 6211 LK Maastricht Telephone: +31 (0) abvakabofnv@maastrichtuniversity.nl Please contact the Trade Union Officer preferable by to make an appointment. Inloopspreekuur Advocatenpraktijk UM Aan onze eigen UM-studenten met juridische problemen bieden wij vanaf 1 april 2013 een inloopspreekuur aan op (iedere) donderdag van 16 tot 17 uur. Tijdens dit spreekuur kan in een kort, kosteloos gesprek met de advocaten van de praktijk bezien worden of en in hoeverre rechtsbijstand kan worden geboden. Soms zal direct een passend advies kunnen worden gegeven. Als dat niet zo is, kunnen de advocaten in ieder geval aangeven welke vervolgacties mogelijk zijn. Studenten die gebruik willen maken van het inloopspreekuur wordt verzocht hun UM-kaart mee te nemen naar het spreekuur, alsmede de voor hun rechtsvraag relevante documenten. De Advocatenpraktijk is te bereiken via de ingang aan de Lenculenstraat 26 te Maastricht en dan bordjes volgen. Melden aldaar aan de balie. Walk in consulting-hours at legal advice clinic As a service to our own UM students who have legal questions, we offer, starting in April 2013, walk-in consultinghours on (all) Thursdays between and hours. During these walk-in consultinghours, our lawyers will be available to counsel students in a short, free of charge intakeconsultation whether legal action is an option. If not, the lawyer may suggest an alternate course of action. Students visiting our office are requested to bring their UM id-card along, as well as the documents pertaining to their legal question. Our Legal Advice Clinic is located at the entrance of Lenculenstraat 26. Please follow the signs Advocatenpraktijk, where you will be received at the counter. Alumni Relations/Alumni Office Universiteit Maastricht onderhoudt een levendige band met haar alumni. Centraal hierin staan de Alumnikringen. Er zijn nu ruim 24 kringen in Nederland en daarbuiten. Zij organiseren regelmatig themabijeenkomsten workshops, masterclasses en borrels en vormen zo de basis voor een sterk netwerk. Ook als bijna afgestudeerde kun je al eens een kijkje komen nemen bij een kringbijeenkomst. Kijk voor meer informatie op www. maastrichtuniversity.nl/alumni of bel met Laura Buskens of Charlotte Evers, T /5220 of stuur een mail naar alumni@ maastrichtuniversity.nl. Gezond en veilig werken Preventiemedewerkers Hebt u vragen of opmerkingen over uw arbeidsomstandigheden dan kunt u terecht bij uw preventiemedewerker. De preventiemedewerker heeft als taken; eerste lijnopvang voor vragen en opmerkingen op gezondheid en veiligheid voor medewerkers en studenten; gevraagd en ongevraagd advies aan medewerkers en leidinggevenden; signaleren van risico s op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn; adviseren en samenwerken met de medezeggenschapsraad bij het uitvoeren van maatregelen op het Arbo-beleid. Voor meer informatie en een overzicht van de van de preventiemedewerkers van de verschillende eenheden zie: Medewerkers>>Gezond en veilig werken>>preventiemedewerker. Occupational Health and Safety Prevention officers Questions or comments about your working conditions please consult your prevention officer. Whose tasks include: being the first point of contact for staff and students with questions and comments relating to health and safety; advising staff and line managers, whether on request or otherwise; signaling risks in the areas of safety, health and wellbeing; advising and cooperating with the council in implementing health and safety policy measures. For additional information and an overview of the prevention officers of the various administrative units see: Staff>>Occupational Health and Safety>> Prevention Officers. Kennis- en Behandelcentrum Het KANS (RSI) Kennis- en Behandelcentrum (KKB) verzamelt, ontwikkelt en verspreidt kennis op het gebied van klachten aan de arm, nek en/of schouder (KANS). Het KKB dient tevens als eerste (triage) punt voor behandeling en verwijzing (voor medewerkers en studenten van de Universiteit Maastricht (UM). Bij vragen over arm nek en schouder KANS (RSI)-klachten of vragen hierover kunt u terecht bij het KKB. U kunt contact met ons opnemen via e- mail, KKB@maastrichtuniversity.nl of telefonisch (op woensdag, donderdag en vrijdag). Knowledge and Treatment Centre The UM Knowledge and Treatment Centre (KKB) for arm, neck and shoulder complaints (KKB) gathers, generates and distributes information in the field of arm, neck and shoulder complaints (CANS, or KANS (RSI)in Dutch). The KKB also serves as a triage point for treatment and referral for employees and students of Maastricht University (UM). If you have any queries regarding arm, neck and shoulder complaints or if you are experiencing complaints yourself. You can contact us via , KKB@maastrichtuniversity.nl or telephone +31 (0) (Wednesdays, Thursdays and Fridays). Loopbaancentrum Bij het Loopbaancentrum van de Universiteit Maastricht kunnen medewerkers terecht met vragen over hun huidige werksituatie, toekomstige loopbaanontwikkeling (binnen of buiten de UM) en een opleidingsadvies. Heb je behoefte aan meer informatie of een persoonlijk loopbaanadvies, raadpleeg dan de website van het Loopbaancentrum: www. maastrichtuniversity.nl, ga vervolgens naar Medewerkers en klik daarna op Loopbaan en ontwikkeling. U kunt ook direct contact opnemen met een van de loopbaanconsulenten, tel / Studium Generale Lectures, Concerts, Comedy, Debates, Movies - Sat 13 Sept: PAS Avond van Kunst en Kennis. 65 lezingen, concerten, performances en meer verspreid over 13 locaties in de binnenstad van Maastricht. Voor een overzicht van de locaties en het programma: Gratis toegang. - Mon 15 Sept, 7.30 pm: Die Frau des Polizisten. Movie. Director Philip Gröning shows the dark side of love, desire, power en embarrassment in this intimate family history about domestic violence. Shown in German with Dutch subtitles. Lumiere cinema, Bogaardenstraat 40b. UM students 4/ others 6. - Tue 16 Sep, 8 pm: Cybersecurity. Lecture. Prof. Bart Jacobs will speak on the increasing significance and dangers of cyber security, cyber defence and cyber warfare. Auditorium Minderbroedersberg 4-6. Free entrance. - Wed 17 Sep, 7.30 pm: Film Analysis: International Film Directors. Start Lecture Series. The work of five film directors - two established, one iconic and two very promising - is analysed before showing one of their most recent films. Cinema Lumiere, Bogaardenstraat 40b. UM students 10/UM employees 25/Others 50 For more information about these and other events visit our website: See you soon, at Studium Generale! Subsidies Universiteitsfonds Limburg Het Universiteitsfonds Limburg verstrekt onder bepaalde voorwaarden subsidie aan congressen, projecten en onderzoek. Bent u bezig met het organiseren van een congres? Een symposium? Of heeft u een bijzonder nieuw onderzoeksvoorstel? Dan kan het Universiteitsfonds Limburg u wellicht helpen uw ambitie te realiseren. Een subsidie aanvragen kan door middel van het aanvraagformulier. Deze is te downloaden van de website: agenda Promotie dhr. Thomas B. Götz, MSc., 10.00uur, MBB Promotie mw. Katie Kuschminder, 12.00uur, MBB Promotie mw. Ine M.J. Wolfs, MSc., 14.00uur, MBB Promotie dhr. Xinyu Li, MSc., 16.00uur, MBB Promotie mw.drs. Janine W.H. van der Rijt, 12.00uur, MBB Promotie dhr.drs. Ron L.H. Handels, 14.00uur, MBB Promotie mw.drs. Carolina J.M. van Deursen, 12.00uur, MBB Promotie dhr.drs. Ronald M. van Dam, 14.00uur, MBB Inauguratie van prof.dr. Lies Wesseling, 16.30uur, MBB Promotie mw.drs. Irene A. Harmsen, 14.00uur, MBB Promotie mw.drs. Irene Mei-Ing Tjiam, 16.00uur, MBB Promotie mw. Evelyn L.G.C.A. Peelen, 14.00uur, MBB Inauguratie prof.dr. K. Koser, 16.30uur, MBB Inauguratie prof.dr. Wouter D. van Marken Lichtenbelt, 14.30uur, MBB Inauguratie mw.prof.dr. Sylvia Heeneman, 16.30uur, MBB Promotie drs. Reint K. Jellema, 16.00uur, MBB Promotie mw. Anne-Claire Marangoni, MA, 12.00uur, MBB Promotie drs. Steffen Kunzmann, 14.00uur, MBB Promotie mw. Karen Freijer, 16.00uur, MBB Afscheidscollege van prof.dr. J.L.H. Evers, 16.00uur, St. Janskerk, Henrik van Veldekeplein Promotie mw.drs. Maria M. Wertli, 12.00uur, MBB Inauguratie prof.dr. R.M.M.A. Nuijts, 16.30uur, MBB Promotie mw.drs. Dagmar H. Zeef, 16.00uur, MBB 4-6

13 11 september 2014 Observant 3 13 mededelingen van de faculteiten en servicecentra / announcements Universiteitsbibliotheek Mis de boekenverkoop in september niet Noteer de datum alvast: zaterdag 27 september Locatie: Bibliotheek Binnenstad (Grote Looiersstraat 17) De nadruk zal liggen op boeken op het gebied van Economie. In september gaan we de highlights uit de verkoop communiceren op de UB-website > Library+ Students portal en de Facebookpagina van de UB. University Library Don t miss out on the September book fair Save the date in advance: Saturday 27 September Location: Inner City Library (Grote Looiersstraat 17) The focus will be on books in the field of Economics. In September we will communicate the highlights of the sale via the Library website > Library+ Students portal and the UM library Facebook page. Vertrouwenspersoon Als student of medewerker kun je op je studie of werkplek last hebben van ongewenst gedrag, zoals (seksuele) intimidatie, agressie, pesten, of ongelijke behandeling. De ervaring leert dat de meeste mensen dit eerst zelf proberen op te lossen. In sommige situaties kun je de hulp van de vertrouwenspersoon goed gebruiken. Zij is volstrekt onafhankelijk, en kan je tips en adviezen geven, maar ook tot een interventie besluiten. Schroom daarom niet om haar te benaderen. Marloes Rikhof is bereikbaar via (m.rikhof@maastrichtuniversity.nl) of tel ( ). Confidential advisor Being a student or employee you can experience undesirable behavior, like (sexual) harassment, aggression, bullying or unequal treatment. Usually people try to solve this by their selves, but sometimes it is wise to Interne vacatures call in the confidential advisor. She works totally independent, she may give you advise and she also can decide to intervene. Don t hesitate to contact her. Marloes Rikhof is available by mail (m.rikhof@ maastrichtuniversity.nl) or by phone ( ). Studenten / Students Medewerker ICT Servicedesk, ICTS, 38 uur, schaal 7 Vacaturenummer: AT Studenten Service Centrum Visitors Centre - Informatiebalie: Bonnefantenstraat 2 De bezoektijden zijn: maandag t/m vrijdag uur. Callcentre: De openingstijden zijn: maandag t/m vrijdag uur. Voor vragen m.b.t. (her)inschrijvingen en voor het maken van afspraken met studentendecanen en studentenpsychologen; of study@maastrichtuniversity.nl. Studentendecanen: Een afspraak met de studentendecaan kun je maken via het Callcentre tel of bij de Informatiebalie Visitors Centre. Voor meer informatie: studentenbegeleiding Steunpunt Disability Management: Voor studenten, docenten en andere geïnteresseerden: Alles wat je wilt weten over studeren met een functiebeperking. Bel of stuur een . Meer informatie is ook te vinden op www. maastrichtuniversity.nl/disability Openingsuren: maandag tot en met donderdag van tot uur tel Studentenpsychologen: Voor een gesprek met de studentenpsychologen Maddy Meijers, Wendy Geijen of Greet Kellens kun je een afspraak maken bij voorkeur via het Callcentre tel en anders via het secretariaat tel (iedere donderdagmiddag). UM Career Services UM Career Services begeleidt studenten op een professionele en persoonlijke manier met vragen over studiekeuze & loopbaanplanning. Een Quick Career Advice wordt aangeboden als eerste service. Wanneer je dieper op je vragen in wilt gaan biedt UM Career Services ook andere diensten, zoals individuele loopbaanbegeleiding, informatie & voorlichting, trainingen & University Lecturer in Intellectual Property Law, FdR, department International and European Law, 38 hours, scale 10/11/12 Vacancy number: AT Functioneel Beheerder EleUM en Student Desktop/Specialist Informatievaardigheden en (financiële) data support, UB, 38 uur, schaal 9/10 Vacaturenummer: AT Voor uitgebreide informatie, raadpleeg de website Ga naar de link Medewerkers en vervolgens naar Vacature-aanbod (onderaan de pagina). Klik daarna op Academic Transfer. De vacante functies zijn onderverdeeld in interne en externe vacatures. Schriftelijke sollicitaties o.v.v. vacaturenummer op brief en envelop (of elektronisch solliciteren via de vacaturewebsite) binnen 10 kalenderdagen richten aan de afdeling HRM van de betreffende faculteit of beheerseenheid (Postbus 616, 6200 MD Maastricht). De vacatures staan open voor interne kandidaten (medewerkers en uitkeringsgerechtigden van de UM). workshops. Bezoek de website: nl/careerservices Quick Career Advice Helder krijgen wat je wilt, hulp bij het exploreren van je studie- of loopbaanopties, ondersteuning bij je sollicitatiebrief of cv? Voor al deze en andere loopbaan- of studiekeuzevragen maak je gewoon een afspraak voor een gesprek van 15 minuten. Bel voor een afspraak: Online Career Library Op zoek naar online informatie over studie, stage of carrière in binnen- of buitenland? Bezoek de Online Career Library op onze website: Workshops Maandelijks aanbod, zowel Nederlands- als Engelstalig. Enkele voorbeelden van workshops: - Competentieprofiel - Netwerken - Sollicitatiegesprek - CV & sollicitatiebrief - Assessment Centre - Onderhandelen over je arbeidsovereenkomst - De kunst van het kiezen - Ondernemerschap Voor informatie en inschrijven ga naar: www. maastrichtuniversity.nl/careerservices VSB-fonds Beurs Aansluitend aan je Master of Bachelor naar het buitenland? Misschien kom je in aanmerking voor een VSBfonds Beurs! Meer informatie via Voor aanvullende vragen: careerservices@maastrichtuniversity.nl Student Services Centre Visitors Centre - Information desk: Bonnefantenstraat 2 Visiting hours: Monday through Friday 8:30-18:00 hrs. Callcentre: The opening hours are: Monday through Friday 8:30-17:00 hrs. For questions about registration, study information packages and appointments with student deans and student psychologists: or study@maastrichtuniversity. nl. Student deans: For an appointment with a student dean, call: (callcentre) or go to the Information Desk of the Visitors Centre. For more information: studentguidance Service Desk Disability Management For students, faculty and everyone else who is interested: Everything you want to know about studying with a disability. Call or send an . More information: Office Hours: Monday until Thursday from 11:00 till 13:00 hrs. Tel Student psychologists: For an appointment with one of the student psychologists Maddy Meijers, Wendy Geijen or Greet Kellens, preferably call: (callcentre). If you are not comfortable with that, call the secretary: (every Thursday afternoon). UM Career Services UM Career Services provides students with professional counselling and advice on all issues of career planning & study program. A Quick Career Advice is offered as a first service. When you need a more in-depth consultation to your questions, UM Career Services also offers other services: individual career counselling, information & education, workshops & training. Visit the website: careerservices Quick Career Advice Do you need help with the exploration of your career options, with the identification of what you want, or support with your letter of application or CV? For these and all other career questions, just book a 15 minute face-to-face session. For an appointment, call: Online Career Library Looking for online information on study or career in the Netherlands or abroad? Visit the Online Career Library on our website: www. maastrichtuniversity.nl/careerservices. Workshops Offered monthly in Dutch and English. Examples of workshops: - Discover your competences - Networking - Job interview - CV & letter of application - Assessment Centre - Employment contract & negotiations - The art of choosing - Entrepreneurship For information + subscription: UM SPORT Lidmaatschappen per september: Tarieven regulier studenten lidmaatschap (september 14 t/m 31 augustus 15): Sign Up: 32 Sports: 70 Gym: 116 Voor tarieven van andere ledencategorieën en uitleg lidmaatschappen, zie website. NB. Nieuw in de fitness? Eerst de verplichte fitness intake volgen ( 5). Cursussen en inschrijfactiviteiten In de week van 15 september gaan de volgende cursussen en inschrijfactiviteiten van start: aikido, ballet, boksen, capoeira, golf, judo, krav maga, mindfulness, moderne dans, muay thai, paardrijden, pilates, schermen, spinning, squash, tai chi, tennis en yoga. Je kunt je inschrijven aan de balie in Sportcentrum Randwyck, of via de UM SPORT webshop. Een geldig lidmaatschap (ten minste Sign Up ) is vereist. UM SPORT webshop: De webshop is beschikbaar voor UM studenten en UM medewerkers, 24 uur per dag, 7 dagen per week, om lidmaatschappen te bestellen en in te schrijven voor cursussen. Openingstijden balie Sportcentrum Randwyck: Maandag t/m vrijdag: Zaterdag en zondag: Neem je bankpas mee, contant geld wordt niet aangenomen. Internet: um-sport@maastrichtuniversity.nl Facebook: Memberships September 2014 Student rate, regular membership (September 14 till 31 August 2015): Sign Up: 32 Sports: 70 Gym: 116 For rates other member categories and information about the memberships, see UM SPORT website. Note! New gym member? Sign up for the mandatory fitness intake ( 5). Courses and sign-up activities In the week of 15 September the following courses and sign-up activities start: aikido, ballet, boxing, capoeira, fencing, golf, horseback riding, judo, krav maga, mindfulness, modern dance, muay thai, pilates, spinning, squash, tai chi, tennis and yoga. You can sign up via the UM SPORT webshop or at the service desk in Sports Centre Randwyck. A valid membership (at least Sign Up ) is mandatory.

14 14 Observant 3 11 september 2014 mededelingen van de faculteiten en servicecentra / announcements UM SPORT web shop: Available to UM students and UM employees to order and pay memberships online and sign up for courses. Opening hours front desk Sports Centre Randwyck: Monday through Friday: 8.30AM PM Saturday and Sunday: 10.00AM 5.00PM Bring your bank or credit card, sorry, no cash! Internet: um-sport@maastrichtuniversity.nl Facebook: Tafelstraat 13 There is another world and it is inside this one -Paul Éluard Tafelstraat 13, the Ecumenical Student Chaplaincy of Maastricht is located only a one minute walk away from the inner city library. T13 organizes a variety of events besides the regular activities like Tafelen, Film & Philosophy and Taizé meetings. If you want to know more about our activities, please check out (and like) our Facebook page and/or website! Tafelstraat 13 Join the conversation! Studentenverenigingen en studentenorganisaties Sports Council MUSST The board of the MUSST consists of: Imke Verbeek (president) Denise Leenders (secretary) Cato Vrouwenraets (treasurer) Anita Engels (PR & Sponsorship) The office is located at Sportcentre Randwyck. Opening hours: Monday-Friday bestuur@musst.nl Webpage: AIESEC AIESEC is een internationale studentenorganisatie die internships faciliteert in 111 landen verspreid over de hele wereld. Wil jij andere culturen ervaren en je horizon verbreden? Wil jij weten hoe is het om in landen als Maleisië, Argentinië, Kenia of Nieuw Zeeland te wonen? Met AIESEC kun je zowel ontwikkelings- als management internships doen variërend van 6 weken tot 1,5 jaar! Wil je geen studievertraging oplopen? Doe dan een zomerinternship van 6 8 weken! Met alle studierichtingen kun je bij ons terecht. Geïnteresseerd? Kijk op onze website ( maastricht) voor onze eerstvolgende informatieavond, bel naar of stuur een naar ogxmaastricht@gmail.com. Integrand Maastricht: Stages Integrand is een landelijke non-profit organisatie, geleid door en voor studenten, die voor jou de juiste stage regelt! Via ons is het mogelijk om stage te lopen bij de grote multinationals of de meer regionale bedrijven. Wij bemiddelen voor alle studie richtingen, dus of je nou Economie, Rechten of Gezondheidswetenschappen studeert, Integrand heeft een stage voor jou! Daarbij regelen wij ook business courses bij verschillende grotere bedrijven! Op zoek naar een uitdagende Economische en Rechten stage of liever iets doen op een ander gebied? Stages in alle soorten en maten van 2 tot 6 maanden met uiteenlopende vergoedingen ( ) zijn te bekijken op onze website! Interesse in een stage? Schrijf je in via www. integrand.nl en reageer! Mocht je nog vragen hebben, kun je ons bereiken via tel: of maastricht@integrand.nl. Faculty of Arts and Social Sciences (fasos) Office of Student Affairs: Grote Gracht Visiting hours: Monday/Tuesday/ Thursday/Friday: 10:00 12:30 hrs and 13:30 16:00 hrs during course periods. On Wednesday s and during course free periods closed. Adjusted opening hours during summer: check the Student Intranet. All information for students is available on the Student Intranet: My UM -> My FASoS -> Student Intranet. Not found the answer on your question? Please go to: Important study related announcements will be communicated via the weekly digital newsletter (MAS) on your student account. You can find the (MAS) newsletter Archive at: My UM -> My FASoS -> Student Intranet -> Study related communication sources. Student advisor Bachelor Arts and Culture / Cultuurwetenschappen, Masters in Arts and Culture: Miranda van den Boorn: m.vandenboorn@maastrichtuniversity.nl Tel: Visiting hours: Monday, Thursday, Friday, and by appointment Location: Room E-0.01, Grote Gracht Student advisor Bachelor European Studies and Masters in Social and Political Sciences: Drs Pia Harbers: p.harbers@maastrichtuniversity.nl Tel: Visiting hours: Daily and by appointment. Location: Room B-0.14, Grote Gracht Student Association Concordantia Open office hours: Monday Friday Contact us: Concordantia@maastrichtuniversity. nl Check out our website for daily updates: www. Concordantia.nl. Join us on facebook: com/concordantia. Orakel Study Association for Arts & Culture and Cultuurwetenschappen. orakel@maastrichtuniversity.nl Tel.: Website: Maastricht Orakel on internet: The Student Representatives We are the legal advisory board to the faculty and subdivided in various subgroups. Each of the committees consists of students who are representative for their own field and meet on a regular basis with the faculty staff. Contact us for any concerns surrounding study programmes of facilities. Visiting Address: Grote Gracht 86, 6211 SZ Maastricht Postal Address: P.O. Box 616, 6200 MD Maastricht studentrep@maastrichtuniversity.nl Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Mireille Knubben tel , voor vrij uur, mireille.knubben@ maastrichtuniversity.nl Student Council Health and Life Sciences Do you ever encounter problems in your study or do you have your own ideas about innovations or changes within your study or faculty? We are the Student Council Health and Life Sciences, the student representatives for HS, BMS and EPH (BA/MA) and we have a say in almost all levels within the university about innovations and changes in the studies, faculty and even within the university. Every Thursday (except exam weeks), we have a walk-in hour from to 13.30h where students can come to us with problems or ideas. We are located in the first room when you walk up the stairs on the footbridge (k2.497). In addition, you can also reach us via our website: or like our Facebook page Student Council Health & Life Sciences to stay up to date. Faculty of Humanities and Sciences The Department of Knowledge Engineering Faculty of Humanities and Sciences (comm./study associ.) Kennistechnologie/ Knowledge Engineering, Student Affaires Office DKE, Bouillonstraat 8-10, room 0.004, tel bo-dke@maastrichtuniversity.nl, before Friday hours Opening hours Student Affairs office: Monday till Friday: & hours. Schedules: Eleum or the informationboard and TV screen in the hall. Faculty of Law FdR/ Faculty of Law (vakgr./comm.studiever): Education Office, Georgia Kalivas, Bouillonstraat 1-3, T , g.kalivas@maastrichtuniversity.nl before Friday hours Actuele informatie van het Opleidingsinstituut kun je raadplegen via My UM Portal > Mijn FdR. Openingstijden Onderwijsbalie De openingstijden van de Onderwijsbalie zijn: Maandag t/m vrijdag van uur. Voor vragen kun je ons ook telefonisch bereiken ( ) of via Contactfomulier Rechten. Stages Informatie: My UM Portal > Mijn FdR > Onderwijs > Stages. WIJZIGING INSCHRIJFPROCEDURES ONDERWIJS EN TENTAMENS (TOETSEN/ HERKANSINGEN) MET INGANG VAN ACA- DEMISCH JAAR Dit bericht betreft een aanpassing van de regels rondom inschrijving voor onderwijs en tentamens (toetsen/herkansingen) als gevolg van het afschaffen van het heffen van administratiekosten/ 35 regeling. Hoewel een groot deel van de studenten vertrouwd is met de procedure voor inschrijving en in overeenstemming daarmee handelt, schrijft jaarlijks toch een behoorlijk aantal studenten zich te laat in voor onderwijs en tentamens. Dit bemoeilijkt het tijdig treffen van voorzieningen en het correct afnemen van examens. Studenten wordt dus eens te meer met klem gevraagd om zich tijdig in en/of uit te schrijven voor het onderwijs en tentamens. Om dit makkelijker te maken is er UM-breed afgesproken dat de inschrijvingen ieder jaar voor het gehele jaar opengezet worden op 1 juni. Vanaf dit jaar kun je je dus vanaf 1 juni voor het gehele academische jaar inschrijven. Hierbij is het van belang te onthouden dat je je als student tevens moet uitschrijven voor onderwijs indien je bij nader inzien toch besluit niet deel te nemen. Handel dit zo vroeg mogelijk in het jaar af, zodat de faculteit hiermee rekening kan houden in de verroostering en de roosters tijdig bekend kan maken voor alle studenten. INSCHRIJFPROCEDURE ONDERWIJS Inschrijven periodes 1 t/m 6 academisch jaar : vanaf 1 juni 2014 Reguliere inschrijfdata (via My UM): - Blokperiode 1: 1 juni 2014 t/m 27 juli Blokperiode 2: 1 juni 2014 t/m 14 september Blokperiode 3: 1 juni 2014 t/m 9 november Blokperiode 4: 1 juni 2014 t/m 30 november Blokperiode 5: 1 juni 2014 t/m 15 februari Blokperiode 6: 1 juni 2014 t/m 19 april 2015 Registreren na bovengenoemde deadlines kan t/m vrijdag twee weken voorafgaand aan de start van de betreffende blokperiode (via Contactformulier Rechten of bij de onderwijsbalie). Ruilen van onderwijsblokken kan t/m vrijdag twee weken voorafgaand aan de start van de betreffende blokperiode. LET OP: TE LAAT BETEKENT GEEN PLAATS IN HET ONDERWIJS! INSCHRIJFPROCEDURE TENTAMENS (TOETSEN/HERKANSINGEN) Inschrijving voor onderwijs betekent automatisch een inschrijving voor de aansluitend aan het onderwijsblok geplande reguliere toets. Inschrijving voor toetsen betreffende onderwijsblokken NIET behaald in het voorgaand academisch jaar geschiedt door studenten zelf gedurende de reguliere inschrijfdata voor het onderwijs. Help Alzheimer overwinnen. Dan hoeft niemand zichzelf te verliezen. 1 op de 5 mensen krijgt dementie, waarvan Alzheimer de meest voorkomende vorm is.

15 11 september 2014 Observant 3 15 mededelingen van de faculteiten en servicecentra / announcements Inschrijving voor herkansingen van onderwijsblokken NIET behaald in het lopend academisch jaar bij de reguliere kans of afwezig bij de reguliere kans geschiedt door Opleidingsinstituut FdR. Studenten ontvangen een bericht op het moment dat ze zijn ingeschreven voor de herkansingen. Inschrijving voor toetsen in overige gevallen geschiedt door studenten zelf via het Contactformulier Rechten of de onderwijsbalie tijdens de inschrijfperiodes voor toetsen zijnde: - Blokperiode 1: 22 september t/m 28 september Blokperiode 2/Herkansingen 1: 17 november t/m 23 november Blokperiode 3: 5 januari t/m 11 januari Blokperiode 4/Herkansingen 2 en 3: 02 maart t/m 08 maart Blokperiode 5 en 6/Herkansingen 4: 27 april t/m 3 mei Blokperiode Herkansingen 5: 22 juni t/m 28 juni Blokperiode Herkansingen 6: 29 juni t/m 6 juli 2015 Uitschrijven voor toetsen/herkansingen geschiedt door studenten zelf gedurende bovengenoemde periodes (via My UM). In- en uitschrijving voor toetsen NA bovengenoemde periodes kan t/m vrijdag twee weken voorafgaand aan de start van de betreffende toetsweek (via Contactformulier Rechten of via de onderwijsbalie). Procedure Bijzondere toetsvoorzieningen: hiervoor geldt bovenstaande in- en uitschrijvingsprocedure met uitzondering van de aanvraag voor extra voorzieningen. Deze dienen, conform de huidige procedure, door studenten zelf te worden aangevraagd (via de mailbox Special_Exam_Law). LET OP: TE LAAT OF GEEN INSCHRIJVING VOOR DE TOETS/HERKANSING BETEKENT DAT DEELNAME AAN TOETS/HERKAN- SING NIET KAN WORDEN GEGARAN- DEERD! Bij de faculteit hanteren we de bovengenoemde administratieve regels omtrent inschrijvingen. We verwachten van alle studenten dat ze hiermee bekend zijn en deze regels zullen naleven. Vorige week is periode 1 van het nieuwe academisch jaar van start gegaan. Voor de nieuwe eerstejaars bachelorstudenten geldt dat ze door het Opleidingsinstituut worden ingeschreven voor het onderwijs van periode 1 t/m periode 3. Vanaf periode 4 geldt dat ook de nieuwe 1 ste jaars bachelorstudenten zelf moeten inschrijven voor de blokken van elke onderwijsperiode. De inschrijfperiode voor periode 4 loopt van 1 juni t/m 30 november Het is ook mogelijk om je in te schrijven voor blokken van de periodes 5 en 6. Check intranet voor de deadlines. Voor meer info over inschrijven voor onderwijs, zie lawstudy.maastrichtuniversity.nl/demo Voor de overige studenten geldt dat zij zich dienen in te schrijven voor het onderwijs van periode 2 uiterlijk 14 september 2014 a.s. via My UM. Recent information from the Education Desk can be found via My UM Portal > My LAW. Opening hours Education Desk The opening hours at the Education Desk are: Monday to Friday from hours. For questions you can also reach us by phone ( ) or via Contact form LAW. Internships Information: My UM Portal > My LAW > Education > Internships. MODIFICATIONS REGISTRATION PERIOD COURSES AND EXAMS (EXAMS/RE-SITS) AS FROM THE ACADEMIC YEAR This message concerns a modification of the rules concerning the registration for courses and exams (exams/re-sits) as a consequence of the abolition of levying administrative costs/euro 35 regulation. Despite the fact that most students are acquainted with the procedure for registration and deal accordingly, quite a large amount of students register too late for courses and exams. This impedes timely availability of provisions and the proper conduct of exams. Students are therefore strongly requested to register or deregister timely for courses and exams. To make this easier, within the UM it has been agreed that the registrations for the entire year will be put open on 1 June yearly. From this year onwards, starting 1 June you can register for the whole year. It is of importance to bear in mind that as a student you should deregister from courses in case you, on second thoughts, decide not to participate. Deal with this as soon as possible, so that the faculty can take this into account in the scheduling and the timetables can be published timely for all students. REGISTRATION PROCEDURE EDUCATION Registration periods 1-6 academic year : from 1 June 2014 Regular registration data (via My UM): - Block period 1: 1 June July Block period 2: 1 June September Block period 3: 1 June November Block period 4: 1 June November Block period 5: 1 June February Block period 6: 1 June April 2015 Registration after the abovementioned deadlines can be done upto Friday two weeks before the start of the concerning block period (via Contact form Law or at the Education Desk). Changing of courses can be done upto Friday two weeks before the start of the concerning block period. TAKE INTO ACCOUNT: TOO LATE MEANS NO REGISTRATION FOR EDUCATION!! REGISTRATION PROCEDURE EXAMS (EXAMS/RE-SITS) Registration for courses means that you automatically have a registration for the directly after the education block planned regular exam; Registration for exams concerning education blocks NOT achieved in the previous academic year is done by students themselves during the regular registration data for education. Registration for re-sits of courses NOT achieved in the current academic year during the regular chance or not present at the regular chance are done by the Education Desk FdR. Students receive an message as soon as they are registered for the re-sit. Registration for exams in other cases is done by students themselves via the Contact form Law or the Education Desk during the registration periods of exams being: - Block period 1: 22 September 28 September Block period 2/Resits 1: 17 November 23 November Block period 3: 5 January 11 January Block period 4/Resits 2 and 3: 2 March 8 March Block periods 5 and 6/Resits 4: 27 April 3 May Block period Resits 5: 22 June 28 June Block period Resits 6: 29 June 6 July 2015 Deregistration from exams/resits is done by students themselves during the abovementioned periods (via My UM). Registration and deregistration for exams AFTER the abovementioned periods can be done upto Friday two weeks before the start of the concerning exam week (via the Contact form Law or via the Education Desk Faculty of Law). Procedure Special exam provisions: for this the above mentioned registration and deregistration procedures are applied with the exception of the request of extra provisions. These should be, in accordance with the current procedure, requested by the students themselves (via the mail box Special_Exam_Law). TAKE INTO ACCOUNT: TOO LATE OR NO REGISTRATION FOR THE EXAM/RE-SIT MEANS THAT PARTICIPATION OF THE EXAM/RE-SIT CAN NOT BE GUARANTEED! At the faculty we deal with the abovementioned administrative rules concerning registrations. We expect all students are known with these rules and take these into compliance. Last week period 1 of the new academic year has started. For the new first year Bachelor students, it is the case that you will be registered for education of period 1 up to period 3. From period 4 onwards, also the new first year Bachelor students have to register themselves for the courses of each education period. The registration period for period 4 runs from 1 June up to 30 November It is also possible to register for courses of the periods 5 and 6. Please check intranet for the deadlines. For more information concerning registration for education, check demo For the remaining students; you should register for education of period 2 no later than 14 September 2014 via My UM Portal. Faculty of Psychology and Neuroscience Bureau Onderwijs, aanleveren kopij vóór vrijdag uur bij bureauonderwijsfpn@maastrichtuniversity.nl tel Education Offfice, provide copy on Fridays before 12 a.m. to the above mentioned. adresses De Service Desk bureau onderwijs FPN Universiteitssingel 40, niveau 1, foyer, tel (0) Openingstijden: op werkdagen van 9.00 tot uur en van tot uur. Afwijkende openingstijden worden via Eleum bekend gemaakt. Post Post voor bureau onderwijs kan gedeponeerd worden in de rode brievenbus bij de ingang van de Service Desk. EleUM Raadpleeg altijd EleUM voor het laatste nieuws GOED TEHUIS GEZOCHT! Ruim 600 honden en tientallen katten wachten op een liefdevol huis. KOM EENS KIJKEN OP ONZE SITE! met betrekking tot onderwijs en toetsen. Ask Psychology (only for bachelor students, not available in English) De FPN heeft voor haar bachelorstudenten een elektronisch service centrum: Ask Psychology. In dit geavanceerde informatiesysteem zijn antwoorden te vinden op alle studiegerelateerde vragen en/of vragen te stellen waarop door de juiste medewerker antwoord wordt gegeven. Op de web homepage van FPN staat een doorklik link naar studenten. Service Desk Universiteitssingel 40, 1st Floor, foyer, tel. +31-(0) Open on working days from 9 to 12 a.m. and from 1 to 5 p.m. Opening hours that differ from these times will be published on Eleum. Post At the entrance of the Service Desk is a red post box where you can deposit your mail. EleUM Always consult EleUM for the latest news concerning education and exams. Maastricht University School of Business and Economics (sbe) SBE: Marketing and Communications, Tongersestraat 53, tel , kopij voor vrij uur, publicrelationssbe@maastrichtuniversity.nl Looking for interesting internships? Try SBE s internship database! - Several internships at Nestle (@Frankfurt am Main) - Bachelor internship at Alpha Founders (@ Bangkok) - Bachelor/Master internship at FERRERO International (@Luxembourg) - And more.. For more information please check ELEUM > My SBE > Internships > Internship Search. SBE Internship Office: looking forward to meeting you! The Internship Office staff is available at the Information Desk in the entrance hall every Monday from hrs hrs for walk-in questions. An appointment is not needed. For longer or more complex questions, or if you want more privacy, you can make an appointment for a meeting with the Internship Office on Thursdays (between hrs hrs) via the Information Desk.

16 Bedreigd Hoera hoera! De redactie van dit prachtblad heeft me, bij hoge uitzondering en puur op incidentele basis, weer een hoekje op deze pagina gegund. Waarschijnlijk om een gat te dichten maar dat kan me helemaal niets schelen, ik ken mijn plaats en die is nu eenmaal bescheiden tegenwoordig. Een beleidsambtenaar op leeftijd legt het dezer dagen af tegen een retteketet-fotostrip en een bebrilde coassistente, het is niet anders. Ik ben dus blij dat ik mijn ei weer even kwijt kan, hoewel ik dit schrijf met een bedrukt gemoed. Want ja, ook ik ben bedreigd. Persoonlijk. Door een dierenvriend. En alleen maar omdat ik mijn beste krachten voor deze uni inzet en dat vanaf de Berg mag vormgeven. Want de Berg, daar zetelt de bron van alle kwaad. Althans, dat vindt mijn dierenvriend. Daar worden de martelingen uitgedacht die zijn favoriete diersoort moet ondergaan, denkt hij. Dus ik kreeg een met de dringende boodschap daarmee op te houden. Zo althans heb ik de volgende strofen geïnterpreteerd: Jij vieze gore Bergbroeder, als ik je tegenkom druk ik die achterlijke bril van je tot achter je oogkassen, vuile nazi, smerige pedo, eerst kinderen en nu labradors hè, en ik durf te wedden dat je je ook aan de cavia s vergrijpt, en aan die muizen want jij bènt een enorme lul maar je hèbt natuurlijk maar een kleintje anders had je niet zo n grote bek, enzovoort enzovoort. Boeiende anatomische en psychologische inzichten, dat kun je de man niet ontzeggen, maar hij eindigt met ik weet je te vinden, ik weet waar je je fiets stalt, ik weet tot op de minuut hoe laat je je dagelijkse aftocht blaast, dus ja, ik kijk tegenwoordig bij de fietsenstalling drie keer om me heen of ik geen zwaargebouwde hondenbaasjes ontwaar. Gelukkig is er ook vrolijk nieuws! Hoe blij was ik niet toen ik de rondzendmail van de afdeling Fijne Berichten kreeg met de opbeurende kop Opening academisch jaar geslaagd. Godzijdank! Voor hetzelfde geld was het niet gelukt, stond gans het raderwerk stil en zaten we hier met zijn allen in ongeopende toestand achter onze bureaus. Dat hebben ze toch maar weer op professionele wijze voorkomen. En waarom zou je jezelf niet feliciteren als je het fantastisch hebt gedaan? Verder mag ik u niet onkundig laten van het homerische gelach onder de collega s toen de grote Germanicus zijn geloof beleed in horizontaal management. Als wij de beste man hier in het gebouw met een brede glimlach de lakens zien uitdelen is dat voor ons, hoe zal ik dat eens zeggen, toch eerder een verticale sensatie. Albert Bergbroeder Ik sta naast het bed van een oudere man op de afdeling chirurgie. Terwijl we wachten tot de grote operatiewond op zijn buik weer verbonden wordt, hebben we het over zijn kleinkinderen. Hoewel hij veel pijn heeft en onder het praten zijn ogen gesloten houdt, leeft hij zichtbaar op als hij het over zijn kleinzoon heeft. Vanaf de gang horen we de verpleging met elkaar praten. Kan jij de wond van die meneer op kamer één weer even inpakken, het is wel een leuke hoor. De patiënt opent één oog en kijkt me mistroostig aan. Ja, zo praten ze dan over je. Over hoe leuk je letsel is. En ik hoor alles gewoon, dat beseffen ze niet. Ik denk terug aan twee weken geleden, Door Ype Driessen Kan jij die leuke wond even inpakken? toen ik zelf klaar lag om geopereerd te worden aan mijn amandelen. Opeens liepen collega s me straal voorbij. Misschien had het iets te maken met het feit dat ik geen mascara en bril ophad, maar vooral met het feit dat ik nu de patiënt was. Zodra je in een ziekenhuisbed ligt, ben je geen naam meer met een gezicht en een persoonlijk verhaal. Je bent een geboortedatum met een aandoening en een geplande ingreep. Na afloop van mijn operatie lag ik, met mijn René Jurre Merel ogen gesloten en nog half van de wereld door de narcose, op de uitslaapkamer. Om de pijn en zwelling tegen te gaan, had ik van de verpleging al een waterijsje gekregen. Terwijl ik daar - ongetwijfeld allesbehalve charmant op mijn ijsje lag te sabbelen, hoorde ik er twee voorbijlopende artsen een grap over maken. Lang niet zo leuk als je daar zelf ligt met pijn, en geen ad rem antwoord kan geven. Illustratie: Simone Golob Op de afdeling geef ik de man met de buikwond dus maar een begripvol klopje op zijn hand. U had het over uw kleinzoon, zeg ik zachtjes. De man opent nu ook zijn andere oog, glimlacht, en vertelt verder. Ik luister. Anna Verhulst schrijft iedere week over haar belevenissen als coassistent

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

Group work to study a new subject.

Group work to study a new subject. CONTEXT SUBJECT AGE LEVEL AND COUNTRY FEATURE OF GROUP STUDENTS NUMBER MATERIALS AND TOOLS KIND OF GAME DURATION Order of operations 12 13 years 1 ste year of secundary school (technical class) Belgium

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

Stars FILE 7 STARS BK 2

Stars FILE 7 STARS BK 2 Stars FILE 7 STARS BK 2 Of course you have seen X-Factor, The Voice or Got Talent on TV or via the Internet. What is your favourite act? Do you like the dancing performances or would you rather listen

Nadere informatie

B1 Woordkennis: Spelling

B1 Woordkennis: Spelling B1 Woordkennis: Spelling Bestuderen Inleiding Op B1 niveau gaan we wat meer aandacht schenken aan spelling. Je mag niet meer zoveel fouten maken als op A1 en A2 niveau. We bespreken een aantal belangrijke

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

News: Tours this season!

News: Tours this season! 1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) L. A. te Winkel Click here if your download doesn"t start automatically

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Duiding Strafuitvoering (Larcier Duiding) (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically

Duiding Strafuitvoering (Larcier Duiding) (Dutch Edition) Click here if your download doesnt start automatically Duiding Strafuitvoering (Larcier Duiding) (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Duiding Strafuitvoering (Larcier Duiding) (Dutch Edition) Duiding Strafuitvoering (Larcier

Nadere informatie

Quick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model)

Quick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model) WHAT IS LITTLE GEM? Quick scan method to evaluate your applied (educational) game (light validation) 1. Standardized questionnaires Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation

Nadere informatie

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet 1 2 3 4 MATERIAL PREPARING LESSON ATTITUDE TOWARD WORK Ik kom er vaak tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet

Nadere informatie

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 167 Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 Task clarity 1. I understand exactly what the task is 2. I understand exactly what is required of

Nadere informatie

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition)

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Ron Schipper Click here if your download doesn"t start automatically Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit

Nadere informatie

Buy Me! FILE 5 BUY ME KGT 2

Buy Me! FILE 5 BUY ME KGT 2 Buy Me! FILE 5 BUY ME KGT 2 Every day we see them during the commercial break: the best products in the world. Whether they are a pair of sneakers, new mascara or the latest smartphone, they all seem to

Nadere informatie

Persoonlijke informatie / Personal information

Persoonlijke informatie / Personal information LOB-cv Answers Persoonlijke informatie / Personal information Naam / Name Place of residence Woonplaats Country of residence School / School Nationaliteit / Nationality Geboortedatum / Date-of-birth Place-of-birth

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 1 Grammatica les 11 THE FUTURE PERFECT TENSE DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 11.1 FUTURE PERFECT The Future Perfect oftewel de Voltooid Tegenwoordig Toekomende Tijd bestaat uit "will" of "shall"

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend PRESENT SIMPLE TENSE ( onvoltooid tegenwoordige tijd ) Hoe? > hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is!! als een werkwoord eindigt op een s-klank ( s,ch x) werkw. + es!! als een

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op! Benodigdheden:!!

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op!  Benodigdheden:!! WildPeacockOmslagdoek VertalingdoorEerlijkeWol. Hetgarenvoorditpatroonisteverkrijgenopwww.eerlijkewol.nl Benodigdheden: 4strengenWildPeacockRecycledSilkYarn rondbreinaaldnr8(jekuntnatuurlijkookgewonebreinaaldengebruiken,maar

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of:

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of: Document properties Most word processors show some properties of the text in a document, such as the number of words or the number of letters in that document. Write a program that can determine some of

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LM2GS4PWIR3FKEP-58-WWET11-PDF File Size 6,444 KB 117 Pages 27 Aug, 2016 TABLE OF CONTENT

Nadere informatie

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition)

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C. Huizinga-Arp Click here if your download doesn"t start automatically Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C.

Nadere informatie

Love & Like FILE 2 LOVE & LIKE BK 2

Love & Like FILE 2 LOVE & LIKE BK 2 Love & Like I Like You Come a little closer Honey, come a little closer, let me whisper in your ear. Let me tell it to you quietly, So that no one else will hear. 1 File 2 - Love & Like BK2.indd 1 22-7-2014

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

APPROACHING THE FAMILY

APPROACHING THE FAMILY 1 Journalists Workshop Organ Donation and Transplantation APPROACHING THE FAMILY COLENBIE LUC TRANSPLANTATION COORDINATION 9 October 2012 2 Everybody arriving hospital Start the fight for saving life Family

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen 16-06-2018 Enorm leuk om op deze manier ervaring met een bijzonder mens op te doen en de begeleiding is ook enorm goed. Ik heb een heel nieuw inzicht

Nadere informatie

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Online Resource 1 Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Journal: Higher Education Authors: Anja J. Boevé, Rob R. Meijer, Roel J. Bosker, Jorien

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

possessive determiners

possessive determiners personal pronouns possessive determiners SirPalsrok @meestergijs Ik = I (altijd met een hoofdletter schrijven) I am William. I have no brothers or sisters. I play tennis and love to play videogames. I

Nadere informatie

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Consultant Education Sick Pupils Educational Service Centre University Medical Centre The Netherlands

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick Example Dutch language lesson Demonstrative Adjectives Close: dit and deze `dit' agrees with `het' and is used to indicate objects that are close, like `this' in English. `deze' agrees with `de' and is

Nadere informatie

Leading in Learning -> studiesucces. Ellen Bastiaens Programmamanager Leading in Learning 13 juni 2012

Leading in Learning -> studiesucces. Ellen Bastiaens Programmamanager Leading in Learning 13 juni 2012 Leading in Learning -> studiesucces Ellen Bastiaens Programmamanager Leading in Learning 13 juni 2012 Implementatie van matchingsinstrument Matching na de poort wordt aan de poort Vooropleiding Bachelor

Nadere informatie

irregular verbs onregelmatige werkwoorden

irregular verbs onregelmatige werkwoorden SirPalsrok @meestergijs Wanneer je een zin maakt, zul je iets moeten doen met een werkwoord. Je kan tenslotte niet het hele werkwoord gebruiken bij elk onderwerp. Bijvoorbeeld: spelen Wij spelen volleybal.

Nadere informatie

Welkom op de Bolognalaan 101

Welkom op de Bolognalaan 101 Welkom op de Bolognalaan 0 Docenten en studenten van de faculteiten Bètawetenschappen, Geowetenschappen en Sociale Wetenschappen: welkom op de nieuwe onderwijslocatie van de Universiteit Utrecht (UU).

Nadere informatie

In the classroom. Who is it? Worksheet

In the classroom. Who is it? Worksheet In the classroom 1 Lees wat de meester doet als hij s morgens op school komt. Lees ook wat een leerling doet. Wie van de twee doet het meest voordat de les begint? First, I go to my desk and take out my

Nadere informatie

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition)

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid

Nadere informatie

150 ECG-problemen (Dutch Edition)

150 ECG-problemen (Dutch Edition) 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Jennifer Machielse I am Jennifer Machielse, spontaneous, self-conscious and a go-getter, that s me. I am a fourth-year student Marketing & Communication in Tourism

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City!

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! 1 Meet and greet read Lees de tekst. Wat is de prijs die je kunt winnen? early too late on time vroeg te laat op tijd Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! Do you have a special

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

International Leiden Leadership Programme

International Leiden Leadership Programme International Leiden Leadership Programme Information Evening 1 November 2016 Universiteit Leiden.. LLP Programme team Menno Mennes Lucille Brakefield Janna van Helden Ratna Lachmansingh Programme Bij

Nadere informatie

Vertaling Engels Gedicht / songteksten

Vertaling Engels Gedicht / songteksten Vertaling Engels Gedicht / songteksten Vertaling door een scholier 1460 woorden 23 januari 2002 5,4 399 keer beoordeeld Vak Engels Songtekst 1 Another day in paradise Artiest: Brandy & Ray J She calls

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education *3745107457* Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/03 Paper 3 Speaking Role Play Card One 1 March 30 April 2015 Approx. 15 minutes

Nadere informatie

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond. Opgaven in Nederlands. Alle opgaven hebben gelijk gewicht. Opgave 1 Gegeven is een kasstroom x = (x 0, x 1,, x n ). Veronderstel dat de contante waarde van deze kasstroom gegeven wordt door P. De bijbehorende

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017 www.iuscommune.eu INVITATION Ius Commune Masterclass 22 June 2017 Amsterdam Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers,

Nadere informatie

'Foreign exchange student'

'Foreign exchange student' 'Foreign exchange student' Most awesome person you will ever meet. Exchange students willingly decide to get off their asses, leave their home country, and go see the world. For that reason, they should

Nadere informatie

A2 Workshops Grammatica Heden

A2 Workshops Grammatica Heden Bestuderen Present Simple Normaal Hoe maak je de Present Simple? Kijk eerst maar even naar het volgende rijtje. I You He She It We You see see sees sees sees see see They see Je ziet dat het heel eenvoudig

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum 16-06-2018 Eyeopener in een wereld waarin je niet bekend bent. Bijzonder om in zo'n korte tijd zo intensief met iemand te spreken. Het was fantastisch

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum Ontpopping Veel deelnemende bezoekers zijn dit jaar nog maar één keer in het Van Abbemuseum geweest. De vragenlijst van deze mensen hangt Orgacom in een honingraatpatroon. Bezoekers die vaker komen worden

Nadere informatie

Preschool Kindergarten

Preschool Kindergarten Preschool Kindergarten Objectives Students will recognize the values of numerals 1 to 10. Students will use objects to solve addition problems with sums from 1 to 10. Materials Needed Large number cards

Nadere informatie

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right.

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right. Mijn Inspiratie Ik kreeg het idee om een variant te maken van een lamp die ik al eerder had gemaakt. Bij de lamp die in de onderstaande foto s is afgebeeld kun je het licht dimmen door de lamellen open

Nadere informatie

Writing 1 WRITING 1 PART A KGT 3

Writing 1 WRITING 1 PART A KGT 3 Writing 1 Isn t it incredible? After only two years of learning English you can write your own English WhatsApp messages, tweets and emails. You can also post some lines on an international website. Don

Nadere informatie

vooropleiding international Dutch as a second Nederlands Tweede Taal

vooropleiding international Dutch as a second Nederlands Tweede Taal INFORMATION FOR STUDENTS WITH AN international PRE- UNIVERSITY EDUCATION FOUNDATION YEAR FOR international STUDENTS VU UNIVERSITY () Dutch as a second Language () INFORMATIE VOOR STUDENTEN MET EEN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet 1 Free time! read a Stel je hebt een dag vrij van school. Schrijf op wat je dan gaat doen. b Lees de tekst en schrijf op welke dingen Brian en Brenda voorstellen om te doen op een vrije dag. Free time

Nadere informatie

- werkwoord + ed ( bij regelmatige werkwoorden ) - bij onregelmatige werkwoorden de 2 e rij ( deze moet je dus uit je hoofd leren )

- werkwoord + ed ( bij regelmatige werkwoorden ) - bij onregelmatige werkwoorden de 2 e rij ( deze moet je dus uit je hoofd leren ) PAST SIMPLE TENSE ( onvoltooid verleden tijd ) Hoe? vervoeging - werkwoord + ed ( bij regelmatige werkwoorden ) - bij onregelmatige werkwoorden de 2 e rij ( deze moet je dus uit je hoofd leren ) van bijv,

Nadere informatie

Speaking and Language Learning. 3rd February 2016

Speaking and Language Learning. 3rd February 2016 Speaking and Language Learning 3rd February 2016 Speaking: Yes!! Popular Communica7on Ques7on: Why do we not train speaking more o?en? Not important? Too difficult! Let s discuss both reac7ons.. a. Importance

Nadere informatie

Empowerment project. Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal

Empowerment project. Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal Empowerment project Awasi Kenya Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal Empowerment*van* kinderen*in*kenia De#afgelopen#drie#jaren# hebben#we#met#steun#van#de# Rotaryclub##Rhenen: Veenendaal#een#

Nadere informatie

Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically

Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesnt start automatically Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD

DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD 1 Grammatica les 12 THE FUTURE PAST TENSE DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD 12.1 FUTURE PAST Als je over het verleden praat, maar iets wilt vertellen over wat toen in de toekomst was, gebruik je ook de Future,

Nadere informatie