18 Donderdag. Ik voel me wel in de steek gelaten. De handschoen gaat mobiel. Weg met je makelaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "18 Donderdag. Ik voel me wel in de steek gelaten. De handschoen gaat mobiel. Weg met je makelaar"

Transcriptie

1 UIT & THUIS De handschoen gaat mobiel Alle modehuizen storten zich op de handen, maar ook aan de nerd is gedacht. 17 Apple ibook G4 18 Donderdag November GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP Wij halen onze Kyoto-doelen glansrijk door China flink te laten vervuilen. Lees meer op pagina 8 GETTY IMAGES/BEELDBEWERKING DE PERS EERST Cyberoorlog is bullshit Bedrijven jagen overheden flinke schrik aan met hun waarschuwingen over cyberaanvallen op hun land. Boze experts menen dat die beweringen nergens op gebaseerd zijn en louter en alleen dienen om die bedrijven omzet te bezorgen. Horroscenario s worden zelden bewaarheid. Lees meer op pagina 2 URBAN LIVING Weg met je makelaar Verkoop je huis via Twitter 15 SPORT Ik voel me wel in de steek gelaten. Edwin van Calker weigerde in Vancouver met de viermansbob af te dalen. Nu is hij terug. Pagina 22. HAÏTI Slachting door cholera De cholera-epidemie in Haïti kan in een jaar tijd tienduizend doden veroorzaken. Dat zegt de pan-amerikaanse Gezondheidsorganisatie (PAHO). Volgens de prognoses van de organisatie zullen de komende zes tot twaalf maanden mensen besmet raken. In het zwartste scenario sterft 4 tot 5 procent van die patiënten.

2 2 Eerst LANGE POTEN PETER MIDDENDORP H et was zo n ochtend dat het lichaam bij het opstaan al weet dat er iets niet lekker zit, maar het nog even duurt voordat de hersenen taal aan de situatie geven: oja, ik zou vandaag beginnen met het herstellen van vertrouwen. Lucassen treinde in zijn beste pak naar Den Haag. Onderweg naar de Kamer overwoog hij gebak te kopen, maar gelukkig zag hij zichzelf al snel in gedachten het hoofd om de beveiligde deuren van collega s steken, en grijnzend naar de bijkeuken wijzen: Er zijn moorkoppen hoor!, en verwierp hij de gedachte. Later, als hij een collega eens zou horen klagen dat die zijn kamer nog moest opruimen, de fietsband nog moest plakken, kon Lucassen misschien actiever worden. Als die collega dan later op zijn drempel verbaasd constateerde dat alle klusjes al waren geklaard, kon Lucassen hem een knipoog geven. De collega wist niet wat hem overkwam, maar Lucassen wel: het vertrouwen nam toe. Zwijgend doorstond hij de fractievergadering. Onderweg naar de vergaderzaal van de Kamer probeerde hij zo weinig mogelijk journalisten tegen te komen. Het hielp dat die zich op zijn collega Sharpe hadden gestort, die Hongaarse consumenten had opgelicht, en iemand met de spikes van hardloopschoenen in het gezicht had geslagen. Ook de debatten zat Lucassen zwijgend uit. Het was niet fraai wat hij had gedaan, ontucht gepleegd, en daarover gelogen, maar het was net alsof de oppositie met iedere moralistische veroordeling meer spanning van het thema haalde, alsof met iedere opmerking van Pechtold of Halsema meer landgenoten de schouders begonnen op te halen. Lucassen had zich deemoedig in zijn zetel geïnstalleerd, de handen gevouwen. Zo zou hij de hele middag blijven zitten, de hele avond ook, zonder een woord te zeggen, zonder zich te bewegen. Al hielp de wereld een handje mee, voor hem bleef werken aan het herstel van het vertrouwen allereerst een oefening in onzichtbaarheid. 1 Maak gratis kans opeenaudia1! terwaardevan ,- Rijdt u als een echte winnaar naar huis indezeaudia1?umaaktgratiskans om deze sportieve auto te winnen. Deelname vanaf 18 jaar. De ontvangen SMS is gratis. Voor de verzonden SMS gelden uw eigen abonnementskosten. Alle deelnemers ontvangen een eenmalig aanbod van de Nationale Postcode Loterij. Kijk voor de algemene voorwaarden op Hype Theorieën tarten oorlogslogica Cyberwar is pure bullshit Bedrijven jagen overheden angst voor een cyberoorlog aan om geld te verdienen, claimen experts. Camil Driessen ROTTERDAM Cyberwar is bullshit. Marcus Ranum, Chief Security Officer van Tenable Network Security is boos. Beveiligingsbedrijven vissen naar miljardenopdrachten en jagen overheden angst aan, constateert de gerenommeerde netwerkbeveiliger. In een cyberoorlog wordt de infrastructuur van een land digitaal aangevallen door het cyberleger van bijvoorbeeld China. Energiecentrales vallen uit, vliegtuigen storten neer en duizenden mensen sterven. Ranum staat niet alleen in zijn kritiek op dit soort horrorscenario s. In The New Yorker van begin deze maand wordt in een artikel van Seymour Hersh de vloer aangeveegd met de overdreven cyberwardreiging die de industrie aanwakkert. Cyberwapens kun je met een druk op de knop ontmantelen met een update. Er zijn digitale gevaren voor bedrijven, overheden en burgers. Cybercrime en spionage zijn een groot probleem. Dus moet je zorgen dat je systemen veilig zijn. Verdedigen is belangrijk, maar dat je ook moet aanvallen is je reinste nonsens, zegt Ranum in reactie op de uitspraak van de Nederlandse generaal-majoor Koen Gijsbers: als je alleen maar verdedigt, verlies je uiteindelijk ook de oorlog. Onder krijgsmachten is het een trend om de cybersfeer als hét nieuwe oorlogsdomein te zien, zeker zo belangrijk als land, zee, lucht en de ruimte. Onzin die wordt aangehaald om miljardeninvesteringen te rechtvaardigen, vertelt Ranum. sms WIN naar 2525 of ga naar GRATIS Er gaat namelijk nogal wat geld om in het militaire cybercomplex. Alleen al de Amerikaanse overheid geeft jaarlijks zes tot zeven miljard dollar uit aan cyberveiligheid. Geschat wordt dat ze hetzelfde bedrag in geheime cyberprojecten pompen. Just follow the money, zegt Ranum als hij wijst op angstzaaiers zoals Michael McConnell: NSA-baas onder Clinton, National Intelligence baas onder Bush, en nu een topman bij consultancy Booz Allen Hamilton. Richard Clarke (voormalig national security-bons van het Witte Huis) schreef het boek Cyber War: The Next Threat to National Security and What to Do About It en is baas van Good Harbor Consulting dat adviseert over cyberveiligheid. Ze hebben eerst zelf de kwetsbare systemen gebouwd en vragen nu bakken geld om ze te beveiligen, constateert Ranum. Recensenten bejubelden Clarkes boek, maar experts uitten op blogs en sites als Wired flinke kritiek op feitelijke onjuistheden en het geschetste doemscenario. Daarin vallen vliegtuigen uit de lucht, zitten 157 steden zonder stroom, crashen metro s in New York, Washington en LA en sterven duizenden Amerikanen in een kwartier. Hij doet alsof alles op één systeem draait. Hoe krijg je het voor elkaar om al die verschillende systemen, netwerken en apps tegelijkertijd te laten crashen, vraagt Ranum. Volgens hem tarten de theorieën over cyberwar iedere oorlogslogica en zitten ze bovendien vol paradoxen. Zo zijn cyberwapens in tegenstelling tot conventionele wapens relatief weinig waard. De wapens van je vijand kun je met een druk op de knop ontmantelen met een software update. 1 Ziekteverwekker SUPERBUG IN EUROPA De onbehandelbare ziekteverwekker NDM-1 is opgedoken in dertien Europese landen. Al 77 mensen zijn geïnfecteerd en zeven zijn er overleden, meldde het EU-agentschap voor ziektepreventie ECDC gisteren. De opkomst van de bacterie is erg verontrustend, zei Dominique Monnet van de ECDC. Mensen noemen het een superziekteverwekker. Maar ik denk dat het meer is. We praten hier over een supersuperziekteverwekker. Arme boompjes In Almere Buiten zijn sporen van de Aziatische Boktor gevonden. Duitse politie op scherp na tip Een Duitse agent patrouilleert op het centraal station van Berlijn. Het beveiligingsniveau in Duitsland werd gisteren scherp verhoogd, nadat de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Mazière concrete aanwijzingen had gekregen over mogelijke terreuraanslagen op stations en vliegvelden. Islamitische extremisten zouden vergevorderde plannen hebben om eind deze maand toe te slaan. De tips kwamen binnen na de onder- Argus Protest tegen BTW-verhoging theater

3 Eerst 3 Titels Universiteiten zitten achter ze aan Wil de laatste drs. zich even melden? Ondanks dat het BaMa-systeem al in 2002 werd ingevoerd, moesten in 2009 nog ruim duizend studenten de oude drs.-titel bemachtigen. Eveline Domevscek Je zou er bijna nostalgisch van worden in deze tijd van de masters of arts en masters of science: de doctoraalstudent. Zo uitgestorven als menigeen denkt, is hij echter niet. De Wageningen Universiteit telt er nog achttien, de Universiteit van Tilburg (UvT) nog zeventien en de Universiteit van Amsterdam nog 78. In totaal stonden er volgens de vereniging van universiteiten (VSNU) in 2009 nog studenten ingeschreven als doctoraalstudent bij een studie die in 2002 is overgegaan op het bachelor-mastersysteem (BaMa). Studies als geneeskunde en tandheelkunde zijn pas later overgestapt op dit Europese systeem, waardoor daar de aankomende doctorandi (letterlijk: hij die nog doctor moet worden ) nog even rustig kunnen doorstuderen. Van de overige studenten die nog voor de BaMa dus voor 2002 zijn begonnen met hun studie, zit die goede oude drs.-tijd er echt bijna op. Op de Radboud Universiteit en de Rijksuniversiteit Groningen is de deadline om nog als drs. de alma mater te verlaten al verstreken. In Wageningen hebben ze de laatste achttien in beeld. We zitten ze achter de broek aan. Alle doctoralen hebben inmiddels een brief gehad dat ze uiterlijk tot september de tijd hebben, zegt een woordvoerder. Om er vervolgens bijna dreigend aan toe te voegen: Echt, ze weten van ons. Halen ze de deadline niet, dan moeten de studenten het opgeven of instromen in de BaMa, met het risico een aantal vakken in de nieuwe stijl te herkansen. Oude stijl Op de UvT lopen alleen bij de studie katholieke theologie nog doctoralen rond. Zeventien in totaal. Volgens communicatieadviseur Diahann van van de Vijver komt dit omdat de studie zes jaar duurt en er relatief veel deeltijders zijn. Zij doen gemiddeld tien jaar over hun studie. Allen worden nu actief begeleid bij het afronden van hun doctoraal. De UvT is niet de enige die zegt de doctoralen actief naar de eindstreep te begeleiden. Zo We hebben de laatste achttien in beeld. Echt, ze weten van ons. Woordvoerder Universiteit Wageningen moet de studieadviseur van de laatste 53 bij geesteswetenschappen bepalen of zij de oude stijl halen of zich moeten overgeven aan de BaMa. De 28-jarige Sophie Venen, 9ejaarsstudent psychologie aan de Universiteit Leiden, merkt echter maar bar weinig van die actieve begeleiding. Zover ik weet studeer ik gewoon nog af als drs. Ik heb nooit gehoord dat ik moest overstappen of haast moest maken, zegt Venen (niet haar echte naam). Door uitgelopen stages, drukke bijbanen en een burnout is Venen nu nog steeds bezig met haar scriptie, maar van druk van haar scriptiebegeleider is geen sprake. Ik word totaal niet gecontroleerd. Als ik maanden niets van me laat horen, hoor ik ook niets van hem, zegt Venen. De enige controle is of ik mijn collegegeld wel betaal. Ik heb wel eens gedacht: als ik morgen onder een auto kom, komen ze daar in Leiden pas in september achter, omdat ze dan mijn collegegeld missen. De Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) is de enige universiteit die studenten geen drs-deadline heeft opgelegd. Toch krijgt het kleine aantal doctoralen een brief waarin hen intensieve scriptiebegeleiding wordt aangeboden, zegt woordvoerder René Quist. Alsnog een deadline invoeren lijkt de EUR niks. Ze betalen toch collegegeld? Dan kunnen we moeilijk gaan dreigen dat ze moeten wieberen, toch? 1 over aanslag schepping van twee bompakketjes die vanuit Jemen onderweg waren richting de VS. De Mazière zei er bij dat terroristen er nooit in zouden slagen de liberale cultuur van Duitsland aan te tasten. 1 FOTO S: REUTERS Containers cocaïne DRUGSBENDE OPGEROLD De Rotterdamse politie heeft een criminele organisatie opgerold die vermoedelijk een cocaïnelijn bestierde vanuit Zuid-Amerika. Rechercheurs vonden 100 kilo cocaïne in koelcontainers in de Rotterdamse en Antwerpse haven. Er werden zeventien mannen tussen de 21 en 41 jaar aangehouden. De politie deed op veertien plaatsen huiszoeking en nam euro, een vuurwapen en een auto in beslag. Afghanistan Moord op Malik Sadiq Niets is zeker in slangenkuil Uruzgan De Nederlanders hebben hun hielen niet gelicht in Afghanistan of de stammenstrijd woedt weer. Arnold Karskens DEN HAAG Ons land kon zich geen betere vriend voorstellen in Uruzgan dan stamoudste Malik Sadiq. De leider van de Achakzai, een van de tien stammen in Uruzgan, betreurde het meest van alle inwoners het vertrek van de Nederlandse militairen na vier jaar aanwezigheid in de zuidelijke Afghaanse provincie. De klus is niet klaar, zei hij deze zomer in De Pers. Het gevaar dreigt uit alle zijden. SUPERDEALS! GRATIS APPLE ipad 16GB WiFi + SAMSUNG E1170 & GRATIS BLACKBERRY 9700 BOLD! 12 MND HOGE KORTING! Tevergeefs klonk de hartekreet van de man met zijn onafscheidelijke tulband. Eergisteren werd hij thuis verrast door een zelfmoordenaar die zichzelf opblies. De aanslag verraadt de sporen van taliban-opstandelingen. Die rammelen aan de poorten van Chora en zelfmoordaanslagen zijn hun handelsmerk. Maar wie de onnavolgbare stammencultuur van Uruzgan ontrafelt houdt rekening met verschillende scenario s, meent de Nederlandse onderzoekster Martine van Bijlert van het Afghanistan Analysts Network in Kaboel. In Uruzgan kun je talibanzelfmoordenaars ook inhuren. Want niet alleen met de taliban wordt om leven en dood gestreden. GRATIS! APPLE ipad 16GB Ook verkrijgbaar in 3G versie! incl. 275 min. / 550 sms per maand! incl. internet op je mobiele telefoon VAN 3950 VOOR: P/MND Korting geldt de 1e 12 maanden Malik Sadiq leefde in onmin met de heersende Popalzai-stam van oudgouverneur Jan Mohammed Khan. Deze adviseur van president Hamid Karzai verwijt de stam van Malik Sadiq dat ze met anderen samenspannen met de opstandelingen. In de slangenkuil Uruzgan behoort een criminele afrekening ook tot de mogelijkheden. De bewaking, en daarmee de mogelijkheid tot tolheffing, van de half aangelegde asfaltweg tussen de provinciehoofdstad Tarin Kowt en de districtshoofdstad Chora was deels in handen van de stam van de overleden Malik Sadiq. 12 MND HOGE KORTING! Onrustig Nu de laatste containers Kamp Holland verlaten, is het politiek heel onrustig in Uruzgan, meent Martine van Bijlert. De dood van een stamleider verzwakt een gemeenschap. In dit geval wordt het moeilijker voor de Achakzai-stam zich te verdedigen, tegen de taliban, maar ook tegen vijandige stammen en de regering. Het ministerie van Defensie in Den Haag prijst de goede samenwerking met Malik Sadiq. De beschuldigende vinger wordt niet gewezen naar de taliban, maar naar de sterke tribale tegenstellingen en waterconflicten. Nederland heeft zich ingespannen om zo neutraal mogelijk steun te verlenen aan het districtsbestuur, teneinde een zo stabiel mogelijke situatie voor de bevolking van Chora te creëren. Deze gebeurtenis is een verstoring van de tribale balans waarvan uiteindelijk alleen de lokale bevolking de dupe is. 1 GRATIS! BLACKBERRY 9700 Ook verkrijgbaar in het zwart! incl. 150 min. / 300 sms per maand! + internet & mail ( 7.50 p/mnd) VAN 2250 VOOR: P/MND Korting geldt de 1e 12 maanden euro Dit recordbedrag bracht de nieuwste Harry Potterfilm in één nacht op. BESTEL NU RAZENDSNEL OP GSMSALE.NL 24-UURS LEVERING! VOOR UUR BESTELD, DE VOLGENDE DAG GRATIS PER KOERIER IN HUIS!

4 4 Eerst STEL dat de Ieren hulp blijven weigeren I erland kraakt in zijn voegen. Het land kijkt tegen zulke grote schulden aan dat de paniek over de toekomst van de eurozone weer is toegeslagen. De Europese Centrale Bank, het IMF en leiders van de EU, allemaal bemoeien ze zich met de nieuwe achilleshiel van de euro. Zij dringen erbij de Ieren op aan een bailout van miljarden te accepteren. De regering in Dublin probeert dat uit alle macht te verhinderen. Het land dat pas sinds 1949 officieel een republiek is (de facto sinds 1920 onafhankelijk), wil zich niet overleveren aan de bureaucraten van de EU. Niet zo gek: ze hebben gezien hoe genadeloos Griekenland de duimschroeven kreeg aangedraaid toen de EU-geldkraan openging. Veel Ieren zien een bailout als een einde van hun bestaan als soevereine natie. Als de Ieren hulp blijven weigeren, gaat het probleem helaas niet weg. Financiële markten zullen hoge rentes blijven vragen om het land geld uit te lenen als er geen oplossing komt. Dat ging met Griekenland net zo: pas nadat er duidelijkheid was over de bereidheid van de Unie om met een reddingsplan te komen, ging de rente omlaag. Als de Ieren volharden zal bovendien steeds luider het verwijt klinken uit Brussel dat ze de toekomst van de euro op het spel zetten. Nu de twijfels weer toenemen over het voortbestaan van de muntunie, is Brussel er veel aan gelegen te laten zien dat het ook deze crisis tot een goed einde weet te brengen. Zo niet, dan dreigt namelijk het echte doemscenario: besmetting van Spanje of Italië met de schuldenziekte. Ierland is als kleine economie net als Griekenland nog wel te redden, maar het is de vraag of de eurozone een aanval op de overheidsfinanciën van een grote economie overleeft. Pak aan dat geld! 1 De rubriek Stel verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties: stel@depers.nl PVV-selectie Te weinig geld en te weinig mensen Wilders wil té veel zelf doen De stroom onthullingen over de PVV houdt aan. Sharpe viel een atleet aan en De Mos blijkt geen schooldirecteur. Wat ging er mis? Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG Ik weet waar je woont en ik weet waar je vriendin woont, zo luidde volgens oud-topatleet Robert de Wit de bedreiging van PVV-Kamerlid James Sharpe nadat laatstgenoemde hem had mishandeld. Een woordvoerder van de Atletiek Unie bevestigt dat De Wit is aangevallen door Sharpe met spikes. Die vent is hartstikke gek, zegt De Wit over zijn oud-trainingsmaatje. Als hij flipt is er geen houden meer aan. Gisteren bleek ook dat het Hongaarse bedrijf van Sharpe, na een boete van een kwart miljoen, begin dit jaar euro moest betalen voor oplichting. Bovendien heeft PVV-Kamerlid Richard de Mos zich ten onrechte gepresenteerd als ex-schooldirecteur. Pijnlijke onthullingen nadat al bekend werd dat hun collega Eric Lucassen veroordeeld is voor ontucht en buren lastig viel. De kandidaten voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2 maart moeten nog worden gepresenteerd. Wat schort er bij de PVV aan het selectieproces? Wilders wordt keer op keer in verlegenheid gebracht door zijn eigen mensen. ANP Een kandidaat checken kost zo een paar honderd euro. Dat hadden we niet. Betrokkene bij selectieprocedure Álles zélf doen Wilders tuurt naar een proef van een campagneposter. Nee, het moet anders. Wilders krijgt drie locaties aangereikt voor de uitslagenavond van de verkiezingen. Nee, hij hakt geen knoop door, hij wil eerst zélf poolshoogte nemen. Kandidaten voor de Kamer, het Europees Parlement en de gemeenteraad oefenen Barend & Van Dorp. De Mos speelt Jan Mulder. PVV- Kamerlid Sietse Fritsma en Wilders zélf spelen de presentatoren. Het liefst doet Wilders álles zélf. Áls hij al iets uit handen geeft, dan legt hij die verantwoordelijkheid bij zijn directe vertrouwelingen. Juist om LPF-toestanden te voorkomen, houdt Wilders de organisatie klein. Té klein. Alle Europarlementariërs en Kamerleden en de rechterhand van Wilders hebben een provincie toegewezen gekregen, vertelt een PVV-Kamerlid eind Alleen Wilders en vice-fractievoorzitter Fleur Agema zijn daarvan uitgezonderd, want die hebben het te druk. Allemaal krijgen zij de opdracht om voor hun provincie een lijst samen te stellen van twintig personen. De taak die bovenop het reguliere Kamerwerk komt, gaat de parlementariërs niet in de koude kleren zitten. Ik werk tachtig uur per week. Ik ben echt kapot, vervolgt het Kamerlid dat reikhalzend uitkijkt naar het reces. Je leeft op adrenaline, ook in het Kamerwerk kun je geen fouten maken, vertelt collega De Mos over die tijd. Klein geld Voornaam probleem is de lege partijkas. Inkomsten staan in schril contrast met de SP, die in vijf jaar veertig miljoen vergaarde dankzij afdrachten van volksvertegenwoordigers, SP-leden en overheidssubsidies. Ons campagnegeld stelt allemaal niet veel voor. Het haalt het niet bij de miljoenen van de SP, zegt een fractielid. We doen alles met donaties. Dat is klein geld. Geldgebrek komt ook doordat Wilders géén leden aan wil nemen, een unicum in de parlementaire geschiedenis. Wilders rechterhand Martin Bosma verklaarde hierover in Trouw: Wij richten ons liever op de tien miljoen mensen die gaan stemmen, dan op een handjevol leden. Maar als aan het licht komt wat Lucassen op zijn kerfstok heeft, concludeert een nauw betrokkene: We hadden gewoon geen geld, een kandidaat checken kost zo een paar honderd euro. Dat hadden we niet. En de AIVD inschakelen dan? Achteraf denk je natuurlijk hadden we dat maar gedaan. Dat is nu te laat. Weinig vrouwen Ander pijnpunt waar de PVV ers mee geconfronteerd worden is dat er amper vrouwen solliciteren. Ik heb er drie gesproken, maar die waren simpelweg te slecht, vertelt het fractielid. Onder druk van Fleur Agema komen er meer vrouwen op de lijst, vertelt ex-kandidaat Geert Tomlow. Willie Dille, Lilian Helder, Mellony van Hemert waren echt Fleur-kandidaten. Aan Mellony zagen wij al binnen tien minuten dat ze een beetje labiel was, zegt hij over nummer 9 van de lijst die zich later terugtrok. Geert in cocon Maar er is één ding waar alle betrokkenen het over eens zijn, de onvermoeibare inzet van de PVV-voorman zélf. Juist door het niet uit handen geven van taken, in strijd tegen LPFtoestanden, kan het wel eens mis zijn gegaan. Tomlow: Wilders leeft in een cocon, door zijn leefstijl is hij gevoelig geraakt voor mensen die precies zeggen wat hij wíl horen en bestaat de partijtop uit blinde loyalisten. 1 Rekendictee FINALISTEN ZIJN BEKEND De finalisten van het Bartjens Rekendictee zijn bekend. De internetvoorronde werd dit jaar gewonnen door de Utrechtse softwareontwikkelaar Johan Scholten. Met tien goede antwoorden in 212 seconden bleef hij de andere deelnemers die meespeelden op de websites van zeven regionale kranten, Het Financieele Dagblad en De Pers voor. Vrijdagavond is de grote finale in Zwolle. Kolonel Andrianasoavina Madagaskar MILITAIREN KOMEN IN OPSTAND Een groep van twintig hoge militairen in het Afrikaanse land Madagaskar heeft gisteren alle regeringsinstellingen ontbonden. Een kolonel, genaamd Andrianasoavina, verklaarde dat een legerraad voor het welzijn van de bevolking is uitgeroepen om het land te runnen. De legertop die nu de macht heeft in Madagaskar heeft meteen na deze coup een spoedbijeenkomst belegd. Als er muiterij gaande is, moeten we ingrijpen, stelde een generaal van de militaire politie. In Madagaskar werd gisteren een omstreden referendum gehouden. De inwoners kunnen stemmen over een ontwerpgrondwet. Die is bedoeld om president Andry Rajoelina, die vorig jaar een staatsgreep pleegde, aan de macht te houden tot de volgende verkiezing. Er is daarbij geen datum genoemd voor nieuwe verkiezingen, zodat Rajoelina levenslang zou kunnen regeren. De grondwet verlaagt de minimumleeftijd om president te worden naar 35 jaar. Rajoelina is nu 36 jaar en de jongste leider in Afrika. Duppele petten SMIT MOET ONDERZOCHT Deelnemers van het Smit pensioenfonds willen via de rechter een onderzoek afdwingen naar het beleid van hun pensioenfondsbestuur. Lange tijd was de directeur van het sleepbedrijf ook voorzitter van het fonds. De deelnemersraad was onlangs in een hoorzitting in de Tweede Kamer zeer kritisch over dit dubbelepettenbeleid. Smit gebruikte eind vorige eeuw 25 miljoen gulden uit het fonds voor een reorganisatie. Facebook in de rechtszaal Een vrouw die zei geen alimentatie te kunnen betalen is veroordeeld op basis van Facebook. Daar pronkte ze met haar reisjes en een nieuwe laptop. Kriebels in de Kwakel Zwembad de Kwakel in Utrecht is voor een aantal weken gesloten nadat bezoekers hadden geklaagd over mysterieuze huiduitslag en jeuk. Opdracht volbracht De Rotterdamse politie heeft vier studenten opgepakt die een nep-overval pleegden. Met het filmpje ervan wilden ze op school hoge kijkcijfers scoren.

5 Eerst 5 Zorg Twitter je beter Social media maken zorg bereikbaar Voor ieder wissewasje naar je huisarts? Dat hoeft echt niet meer. Jules van der Leeuw Vanuit je luie stoel of je ziekbed iets vragen aan je behandelend arts? Medische vragen worden steeds vaker uitbesteed dankzij Zorg 2.0: smartphones, ipods en Twitter. A tweet a day keeps the doctor away. Relatief simpele innovaties maken het verschil. In Groot-Brittannië kun je sinds kort een apparaatje kopen dat via je mobiele telefoon op basis van een druppeltje speeksel of bloed precies uitwijst of je SOA s hebt opgelopen, en zo ja, welke. Patiënten in het Rotterdamse Erasmusziekenhuis krijgen in de wachtkamer les over hun huidaandoening op een ipod. Deze voorlichting moet het gesprek met de dermatoloog vlotter laten verlopen en patiënten kunnen zo gerichter vragen stellen. Huisarts Erik Jansen uit Nijmegen merkt aan de belangstelling voor zijn spreekuur op Twitter dat er behoefte is aan persoonlijk contact, maar dan op afstand. wordt het voor zo n volgers erg gemakkelijk om voor hun kwaaltjes een eerste expert opinion te krijgen. Dat is een inschatting van de arts en niet zo nauwkeurig als een echt consult. Twitter is voorlopig een prima oplossing, als aanvulling op een artsenbezoek. Natuurlijk kan een consult nooit worden vervangen door 140 tekens. Ook voor een eerste screening, zelftesten en online begeleiding bij problemen als alcoholverslaving, angststoornissen en depressies biedt deze digitale ondersteuning uitkomst. Het maakt medische zorg erg laagdrempelig, zegt Chris Flim van de Nederlandse Vereniging voor E- Health (NVEH). Voor de meeste mensen is het vrijwel altijd toegankelijk, je vragen worden snel beantwoord en je hebt het gevoel iets gemakkelijker anoniem te blijven. Ook is de toegenomen hoeveelheid informatie op internet goed voor het overleg tussen de patiënt en zijn arts. Social media bieden de mogelijkheid tot contact, expressie en participatie, zegt Heleen Riper, die voor de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam onderzoek deed naar social media in de zorg. Het verhoogt de participatie en zorgt dat patiënten en zorgverleners elkaar eenvoudig kunnen vinden. Hoe kun je patiënten het gemakkelijkste bereiken? Met hun mobieltje. Die heb je altijd bij je. Voor smartphones worden nu al verschillende apps geleverd die je kunnen Een digitale revolutie in de zorg? Alle voorwaarden zijn hier aanwezig. Heleen Riper, onderzoekster monitoren, sturen en begeleiden bij een aantal aandoeningen of klachten. En vaak heb je direct contact met een medisch expert aan de andere kant. Riper hoopt op een digitale revolutie in de zorgsector. Nederland moet dan de daadkracht aan de dag leggen van een Neelie Kroes, onze ITeurocommissaris. Dit is namelijk een onomkeerbare ontwikkeling. Maar het kan nog veel beter, dus moeten we investeren in goede digitale innovatie. Alle voorwaarden zijn in Nederland aanwezig. We hebben een prima mobiel netwerk, genoeg bedrijven die in het proces kunnen participeren, het niveau van de zorg is goed en we hebben de juiste cultuur. De omstandigheden zijn ideaal. 1 PLEASE ENJOY FEMMETJE DE WIND e maakten een uitstapje naar Mount Fuji. Mount WFuji is op een heldere dag zichtbaar vanuit Tokio. Vandaag niet. Vandaag was het mistig en grauw. Om acht uur precies zouden we worden opgehaald. Om acht uur precies rende een gespannen tourguide onze hotellobby in. I m so sorry, I am so late! Please enjoy your day with us. En toen rende ze terug naar de bus. En wij renden achter haar aan. Met een bus vol toeristen reden we richting Mount Fuji. Onze tourguide ratelde aan een stuk door over Mount Fuji, de hoogste berg van Japan. Wel meter. Vroeger dacht men dat de berg magische krachten had, nu nog steeds wel, daarom is Mount Fuji een bedevaartsoord voor elke Japanner. Vroeger werd de berg alleen beklommen door mannen, vandaag de dag mogen ook vrouwen een poging doen de top te bereiken. En zo ging het maar door. Naarmate we dichter bij de berg kwamen werd de mist steeds dikker. Zelfs zo dat toen we bijna bij de top waren er geen enkel oriëntatiepunt meer was (behalve de opgewonden tourguide). Misschien, zei onze tourguide, klaart het nog op. Het kan hier heel snel opklaren, wist u dat? Laten we bidden dat het opklaart. Maar de goden waren ons niet goed gezind. Het klaarde niet op. I m so sorry, zei ze keer op keer. Ik vind het zo vreselijk voor jullie dat jullie Mount Fuji niet kunnen bewonderen. Ik begon het zelf ook heel vreselijk te vinden. Als troost kon ze ons vertellen dat we een foto van een foto van de berg konden maken in de souvenirwinkel. Please enjoy the souvenirshop! In de souvenirshop maakte ik, net als mijn dertig medetoeristen, een foto van een foto van Mount Fuji. Wat doe je nou?, vroeg mijn vriend. Weet ik veel, zei ik, ik please onze tourguide. Op de terugweg trok de mist miraculeus op en onze tourguide bleef er bijna in toen ze een glimp van de top van de berg opving. De buschauffeur moest stante pede stoppen (midden in een haarspeldbocht) en wij moesten allemaal hup hup de bus uit om de berg te fotograferen: Please enjoy Mount Fuji, please enjoy!!!, kraste de tourguide met een aan hysterie grenzend enthousiasme in de microfoon. Toen we weer bij ons hotel werden afgezet, boog onze tourguide wel twintig keer en zei toen: Ik vond het zo fantastisch dat jullie er bij waren vandaag. Ik was ook erg blij dat de tourguide het zo naar haar zin had gehad. 1 Femmetje de Wind is na een wereldreis van een half jaar weer terug op het honk. Niet vegen voor een kusje De man die eerder een taakstraf kreeg opgelegd omdat hij een agente in Breda een zoen op haar wang gaf, is door het hof vrijgesproken. Niet lekker Groente uit een pot, sap uit een pak en alle andere vormen van bewerkte groente en fruit zijn wel gezond. Het vermindert de kans op een hartinfarct euro Nee, geen rijtjeshuis, bovenstaand bedrag is de prijs voor de duurste fles wijn ooit. Een fles Château Cheval Blanc uit 1947 werd voor ruim twee ton geveild.

6

7 Eerst 7 Haven Belgen haken af Bouw energiecentrale in Rotterdam gaat niet door De bouw van een nieuwe energiecentrale in Rotterdam gaat niet door. De reden: in Engeland is het beter afspraken maken met de overheid over CO 2-opslag. Mathijs Rotteveel De centrale die het Belgische energiebedrijf C.Gen wilde bouwen in de Rotterdamse haven is van de baan. Aan de oorzaak voor het stopzetten van dit grootschalige project wijden de weinig spraakzame Belgen op hun website één regel: Reden hiervoor is de technische inpasbaarheid op deze locatie, gepaard gaande met onzekerheden betreffende regelgeving en opslag van CO 2 in Nederland. Verder gaan ze niet op vragen in. Gelukkig is oud-zakenpartner Havenbedrijf Rotterdam loslippiger. Woordvoerder Sjaak Poppe meldt dat de Belgen naar Engeland zijn gevlucht. C.Gen is een internationale onderneming, zegt hij. Ze gaan nu waarschijnlijk in Engeland een energiecentrale bouwen die werkt op waterstof, omdat ze daar blijkbaar over de opslag van CO2 betere afspraken kunnen maken met de overheid. Het Havenbedrijf had de centrale graag een plek geboden. Omdat wij opvang en opslag van CO2 nodig achten, zegt Poppe. Zolang wij veel fossiele brandstoffen gebruiken en dat doen we de komende twintig jaar nog wel is dit dé manier om de uitstoot terug te brengen. Zeker hier in de haven met veel raffinaderijen en energiecentrales dicht bij elkaar. Dan heb je weinig infrastructuur nodig om alles in een leeg gasveld onder de Noordzee te pompen. Schone centrale Het was de bedoeling van de C.Gen (in handen van de rijke Belgische familie Cigrang) om samen met de Luxemburgse elektriciteitsleverancier Cegedel een waterstofcentrale te bouwen, waarvan 85 procent van de uitstoot zou worden opgevangen en opgeslagen. Eind 2008 begonnen de bedrijven met het aanvragen van vergunningen in Nederland. C.Genbaas Wim Heyselberghs zag het toen nog helemaal zitten: Wij bouwen een schone energiecentrale die een brug slaat naar de toekomst. De CO 2- afvang van minstens 85 procent sluit aan bij de doelen van Rotterdam, het Rijk en de Europese Unie. Het pakte anders uit. Na de protesten in Barendrecht en in de Noordelijke provincies tegen ondergrondse opslag van CO 2, zocht C.Gen zijn heil overzee. Havenbedrijf-woordvoerder Poppe: Een punt dat de afgelopen jaren speelde was de aansprakelijkheid voor schade op lange termijn. Wat als er over honderd jaar iets fout gaat met die CO2-opslag? Wordt dat risico door de maatschappij gedragen of door het bedrijf? Het zou mij niets verbazen als ze daar in Engeland sneller zekerheid over hebben gekregen. 1 Durfkapitaal Geldschieters spelen weer voor Sinterklaas Kapitaalinjectie voor Layar Het Amsterdamse technologiebedrijf Layar heeft Intel Capital aan boord als nieuwe investeerder. De chipgigant steekt 10 miljoen dollar (circa 7 miljoen euro) in het bedrijf. Tjeerd Wiersma Dit is fantastisch voor Nederland. Intel is een van de grootste investeerders in technologiebedrijven ter wereld, zegt Sake Bosch van durfkapitalist Prime Technology Ventures, die al eerder geld in Layar stak en ook in deze financieringsronde weer meedoet, naar aanleiding van de kapitaalinjectie van Intel Capital in het Amsterdamse technologiebedrijf. Door de crisis hielden veel investeerders hun hand lange tijd op de knip, maar nu lijken ze getuige de investering in het Nederlandse Layar eindelijk weer bereid om geld in veelbelovende bedrijven te steken. De investeringspoot van het Amerikaanse chipbedrijf is een oude bekende van Prime. Samen zaten ze al in de Eindhovense startup Silicon Hive. De nieuwe investering van Intel Capital in Layar is zo vers dat die nog niet vermeld wordt op de site de financieringspoot van de chipgigant. Ook Claire Boonstra (35), medeoprichter van Layar, is verguld met Intel als nieuwe investeerder. We konden uit verschillende potentiële geldschieters kiezen, maar hier zijn we heel blij mee. Bij Intel Capital hebben ze veel kennis in huis waar we gebruik van kunnen maken. Verdienmodel In feite is Layar, zoals de naam eigenlijk al zegt, een virtuele informatielaag die je over het scherm van je mobieltje kunt schuiven. In die laag kun je in een oogopslag zien op welke locaties zich tankstations, pinautomaten en bepaalde winkels bevinden. Dat kan best handig zijn als je ergens op locatie bent. Inmiddels hebben vier miljoen mensen Layar geïnstalleerd op hun telefoon, één miljoen daarvan is actief. Een echt verdienmodel heeft Layar nog niet. Dat is van later zorg. Bosch van Prime ziet het probleem niet zo. Layar zou nog geen verdienmodel hebben, maar dat hadden Twitter en Facebook ook niet toen ze begonnen, zegt Bosch. Boonstra zegt dat er inmiddels aan verschillende verdienmodellen wordt gewerkt, maar dat Layar eerst zoveel mogelijk mensen wil hebben die de applicatie gebruiken. In totaal wist Layar dit keer 10 miljoen euro op te halen, 7 miljoen daarvan is afkomstig van Intel. Prime en Sunstone Capital leggen de overige 3 miljoen euro op tafel. In totaal zit er nu zo n 12,5 miljoen euro aan startkapitaal in het bedrijf. Layar gaat het geld van de investeerders gebruiken voor de verdere ontwikkeling van het product en het aantrekken van nuttige informatie in de applicatie. 1 Ze moesten in 1615 wel even wennen aan de smaak van Peter Cuyper. Hij gaf Grolsch bier een krachtigere smaak dan andere bieren. Precieszoalshijhetzelflekkervond. Endatmoestenanderendanookmaarvinden. Bleek nog vrij aardig te kloppen ook.

8 8 Perspectief Vervuiling Nederland is minder braaf dan het lijkt. China stoot onze CO2 uit Hoe kom je van je grofvuil af zonder boete? Simpel: gewoon bij de overbuurman op de stoep zetten. Hoe raak je die lastige broeikasgassen kwijt? Precies Frank Mulder Terwijl Nederland braaf de Kyotodoelstellingen gaat halen, is China nu officieel de grootste vervuiler geworden. Maar schijn bedriegt, blijkt uit nieuw onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Reductie lukt Nederland alleen door z n spullen steeds meer te laten maken in het buitenland en daarmee de uitstoot te outsourcen. Op de klimaattop in Cancun, over twee weken, zal Nederland trots de cijfers over 2009 tonen: een uitstoot van 201 megaton CO 2-equivalenten. Dat is al bijna 6 procent minder dan de 213 megaton in 1990 en daarmee bereikt Nederland nu al wat het in Kyoto voor 2012 heeft beloofd. Maar er zit een addertje onder het gras. Een draak van een adder zelfs, blijkt uit nieuwe cijfers die het CBS gisteren naar buiten bracht. We halen namelijk steeds meer van onze producten uit andere landen, met name China. Maar de 25 miljard euro aan breedbeeldtv s, flatscreens, Nokia s, ipods, spijkerbroeken en Barbies die we tegenwoordig door de Aziatische draak laten maken leidt tot een enorme uitstoot van broeikasgassen. Als we die meerekenen, valt de hele reductie van de afgelopen jaren weg. Verslechtering In het buitenland wordt steeds meer voor ons uitgestoten, zegt Roel Delahaye, onderzoeker bij het CBS. We importeren uit landen buiten Europa, zoals China. Aangezien het productieproces daar relatief milieuonvriendelijk is, zitten er veel emissies verankerd in deze producten. Maar ook voor olie en gas uit Rusland en landbouwproducten uit Afrika en Latijns-Amerika worden veel broeikasgassen uitgestoten. Andersom werkt het overigens net zo. Nederland exporteert veel bloemen en chemische producten, vooral naar buurlanden. Dat zijn relatief vervuilende sectoren. Wij hebben nu becijferd dat er ongeveer net zo veel vervuiling verwerkt zit in de import als in de export, namelijk 99 tegen 103 megaton. Klinkt goed, maar het is eigenlijk een verslechtering. In 1996 was de balans namelijk veel positiever en voerden we 18 megaton minder broeikasgassen in dan uit. Met andere woorden: de mondiale uitstoot van broeikasgassen door onze consumptiebehoeften is niet afgenomen, maar gelijkgebleven. De zogenoemde koolstofvoetafdruk Twee manieren van meten et IPCC (het VN-klimaatbureau) schrijft emissies toe Haan landen waar de uitstoot daadwerkelijk plaatsvindt. Dat is een productiegerichte benadering. Maar zou het niet veel eerlijker zijn om emissies toe te schrijven aan het land waar de productie wordt geconsumeerd? Het zou wel een noodzakelijke correctie zijn, vindt de Noorse hoogleraar Edgar Hertwich. Maar dat ontslaat producerende landen niet van hun verantwoordelijkheid. Hun industrieën zijn vaak nog veel vervuilender dan nodig is, denk aan Chinese kolencentrales. Het zou het eerlijkst zijn als de lasten worden verdeeld tussen producenten en consumenten. Er is voor beide benaderingen wat te zeggen, zegt Ton Manders, interim sectorhoofd klimaat van het Planbureau voor de Leefomgeving. Met een mondiaal klimaatbeleid zou het natuurlijk niet uitmaken. Dan komen de kosten van de uitstoot vanzelf in de prijs terecht. Maar als landen als China zich niet willen binden aan reductieverplichtingen, dan denk ik dat deze benadering belangrijker wordt. Frankrijk en de VS roepen nu al dat ze dan een belasting willen heffen op de hoeveelheid uitstoot die met de geïmporteerde producten is gemoeid. Anders hebben landen als China een oneerlijk concurrentievoordeel. 1 Top-10 voetafdruk Broeikasgasemissies per persoon per jaar: 1.Verenigde Staten 29 ton 2. Australië 21 ton 3. Canada 20 ton 4. Zwitserland 18 ton 5. Finland 18 ton 6. Nederland 17 ton 7. België 17 ton 8. Ierland 16 ton 9. Cyprus 16 ton 10. Verenigd Koninkrijk 15 ton China heeft een jaarlijkse koolstofvoetafdruk van 3,1 ton per persoon Ministaatjes zijn niet meegerekend. Bron: van Nederlanders blijft dus hoog. Te hoog, zeggen onderzoekers van de Noorse Universiteit voor Wetenschap en Technologie. Die berekenden hoeveel broeikasgas de gemiddelde inwoner van een land uitstoot. Volgens de Noren stoot een Chinees bijna eenvijfde minder uit dan de officiële cijfers suggereren (3,1 ton) en Nederlanders juist eenvijfde méér (16,7 ton), waarmee wij hoog eindigen op de lijst met grootste vervuilers. Voor alle westerse landen geldt hetzelfde, zegt de Noorse hoogleraar energie Edgar Hertwich. Hun vervuiling vindt elders plaats. Niet doordat de productie wordt verplaatst, maar doordat de productiegroei in toenemende mate uit Azië komt. Of dit effect zo toeneemt dat het de Kyotowinst teniet doet, konden de Noorse cijfers niet aantonen, maar het CBS wel. Door handels- en emissiecijfers te koppelen, toont het aan dat onze koolstofvoetafdruk, ondanks de enorme verbeteringen die de industrie heeft doorgevoerd, hardnekkig hoog blijft. Het had natuurlijk erger gekund. De Nederlandse consumptie is met eenderde gestegen, de voetafdruk niet, en dat is een prestatie van het bedrijfsleven. Bovendien is het goede nieuws dat burgers nu zelf de sleutel van klimaatbeleid in handen hebben. Hun voetafdruk zou makkelijk een ton CO 2 kleiner kunnen worden, als ze per jaar één keer minder naar Zuid-Europa vliegen, vierhonderd liter minder tanken, tien vrienden laten overstappen op spaarlampen óf doordeweeks vegetariër worden. Of als ze aan Sinterklaas zouden vragen of hij geen Chinees speelgoed meer in hun schoen doet, maar gewoon kruidnoten van eigen bodem. 1 TIP: BORREL OF DINEER BIJ DES DEUX VILLES! PATHÉ BUITENHOF ANDERE FILMS, ANDERE SFEER

9 Groei 9 Wie Jeroen Vetter (40) en Jan Welkzijn (52) oprichters van Capitalguards. Wat Capitalguards zoekt voor particuliere beleggers wereldwijd naar de beste fondsbeheerders. CV Vetter en Welkzijn hebben met hun fondsensupermarkt Fundcoach eerder de Nederlandse markt voor beleggingsfondsen opengebroken. Ambitie Een stabiel rendement van tussen de 5 en 14 procent per jaar moet leiden tot een beheerd vermogen van 100 miljoen euro, eind Vermogensbeheer Geen maatwerk, maar lage kosten en stabiel rendement Van nul naar honderd in twee jaar Na alle grote verhalen over het aanvallen van de Nederlandse grootbanken, zijn er eindelijk weer ondernemers die het echt doen. Wij krijgen niet aan de achterdeur betaald. Mathijs Rotteveel Dit is de voic van Jeroen Vetter. Momenteel is hij voor u op zoek naar topfondsen. U kunt na de piep een bericht inspreken Jeroen Vetter is druk. Druk met presentaties voor potentiële klanten en het zoeken van geschikte beleggingsfondsen. Dat gaat bij Vetter in de overdrive. Hij houdt niet zo van stilzitten. Gelukkig vormt hij ook bij zijn nieuwe bedrijf, vermogensbeheerder Capitalguards, weer een duo met zakenpartner Jan Welkzijn, die indien nodig op de rem trapt. Met hem heb ik in 2001 het bedrijf Fundcoach opgericht, zegt Vetter als we hem eenmaal te pakken hebben. Daarmee hebben we de Nederlandse markt voor beleggingsfondsen opengebroken. Bescheiden is hij ook al niet, maar Vetter heeft wel gelijk. Markt verdelen Voordat hij en Welkzijn zo n tien jaar geleden begonnen met hun fondsensupermarkt Fundcoach, hadden Nederlandse particuliere beleggers het decennialang moeten doen met de huisfondsen van ABN Amro, Fortis, ING en Robeco. De fondsen van buitenlandse beheerders kregen hier geen voet aan de grond omdat de grootbanken de fondsenmarkt liever onderling verdeelden. Op de website van Fundcoach en concurrent Fundix die ongeveer tegelijktijd begon kregen particulieren wél de keuze: beleg ik mijn geld bij de indexbeleggers van Vanguard, de mastodonten van Fidelity of de Oost-Europa-specialisten van East-Capital? Fundix en Fundcoach hadden succes en werden zo gaat dat in 2001 en 2003 overgenomen door respectievelijk ING en SNS. Bij de laatste bank bestierden Vetter en Welkzijn tot vorig jaar hun fondsensupermarkt. Ondanks dat ze daar een geweldige tijd hadden, werd het vorig jaar tijd voor een stapje verder. Nu gaan we met Capitalguards het traditionele vermogensbeheer aanpakken, zegt Vetter. In onze kennissenkring kregen we zoveel klachten over vermogensbeheerders. Ze handelen niet in mijn belang, het zijn geen ondernemers, ze luisteren niet, ze zijn te duur. Wij hebben al die verhalen aangehoord en onderzoeken gedaan naar wat welgestelde beleggers wél willen. Het resultaat is Capitalguards. Begin dit jaar zijn Vetter en Jeroen Vetter (l) en Jan Welkzijn: Maatwerk stelt vaak weinig voor. ARIE KIEVIT Welkzijn, met drie andere oud-fundcoachers gestart met het bouwen aan hun nieuwe vermogensbeheerder voor rijke beleggers (minimale inleg: euro). Op 21 mei gingen hun twee fondsen in de lucht: Portfolio One voor de risicomijdende belegger en Portfolio Two voor zijn iets avontuurlijker ingestelde evenknie. Het grote verschil met de vermogensbeheerders van de grote banken? Wij zijn wél transparant en ontvangen bijvoorbeeld geen vergoedingen van de fondsen die wij in onze portefeuilles opnemen. Traditionele vermogensbeheerders doen dat wel. Die vangen dus een adviesvergoeding van hun klanten, maar krijgen ook aan de achterdeur betaald door de fondsen. Dat weten de klanten vaak niet eens. Maatwerk Ook pretendeert Capitalguards geen maatwerk te bieden. Dat zogenaamde maatwerk stelt vaak weinig voor, omdat vermogensbeheerders werken met standaardportefeuilles. Het maatwerk zit dan in de verschillende vergoedingen die ze bij klanten in rekening brengen, haha. De meeste beleggers zitten ook helemaal niet te wachten op maatwerk. Ze willen de beste fondsmanagers tegen de laagst mogelijke kosten. Die leveren wij. Vetter zegt te streven naar tussen de 5 en 8 procent voor de defensieve portefeuille en tussen de 7 en 14 procent voor de iets gedurfdere variant. Het belangrijkst is dat er weinig schommelingen in zitten. Wij selecteren beheerders met uiteenlopende strategieën en die werken met grondstoffen, aandelen en obligaties. Daarbij willen wij dat de beheerders veel instrumenten zoals opties en futures ter beschikking hebben om hun doelstelling te halen. Veel traditionele vermogensbeheerders doen dat niet, omdat ze van oudsher alleen beleggen in aandelen, obligaties, vastgoed en cash. Die portefeuillesamenstelling is inmiddels wel achterhaald. Dat Vetters verhaal aanspreekt, blijkt wel uit de ruim dertig miljoen die beleggers inmiddels bij Capitalguards hebben gestort. We denken dat dat rond de jaarwisselingen gegroeid is tot zo n vijftig miljoen. 1 OP ZIJN IERS MARK LEENARDS C hina heeft een vaste wisselkoers, de Verenigde Staten hebben de geldpersen (QE2) en nu lijkt ook Europa z n eigen valutawapen te hebben gecreëerd: het EFSF (Europees Financieel Stabiliteits Fonds) en de permanente vervanger daarvan die waarschijnlijk in 2013 wordt ingevoerd. Officieel bedoeld om de euro te steunen, maar ook het tegenovergestelde is mogelijk. Dat komt vooral de Duitsers erg goed uit. Macht van de centrale bank Het was immers de Duitse economie die afgelopen zomer excelleerde door de toenemende export, als gevolg van de lage euro. De Duitsers hebben heimwee naar de sterke Duitse mark, maar dat is sentiment. Het land en zijn buren hebben wel degelijk baat bij een zwakkere euro nu de Verenigde Staten en China ruziën over hun wederzijdse monetaire maatregelen. De Duitse oproep aan Ierland om aan te kloppen bij het EFSF mag in dat plaatje gezien worden. Net als de geplande nieuwe Europese wetgeving die de Europese PIIGS (de schuldenrijke mediterrane landen plus Ierland) onder controle moet houden. Het is de Europese tegenhanger van het beleid dat in de Verenigde Staten met gevoel voor overdrijving wordt toegepast: een beleid van toenemende macht van de centrale bank. Het Griekse financiële drama, dat in mei voor een schok zorgde op de financiële markten, speelt nauwelijks nog een rol op de aandelen- en valutamarkten. De schulden van Ierland zijn in dat opzicht eigenlijk al helemaal niet relevant. Ten eerste heeft het land veel minder structurele problemen dan Griekenland. Bovendien schatten investeerders de kans op een faillissement van Ierland 40 procent lager in dan bij Griekenland (en bovendien lager dan bijvoorbeeld Argentinië en Venezuela). Spartelen Als het echt mis gaat, wordt Ierland vrijwel zeker geholpen door de EU en eventueel het IMF. Even laten spartelen lijkt het devies van de Unie, waarin Duitsland en Frankrijk sterk aan invloed hebben gewonnen. Zodra de Ieren aan het geldinfuus worden gezet en de markten sterk herstellen, dan dient de volgende kandidaat zich vast weer aan: Portugal of wellicht Italië. Het laatste land staat bol van de politieke schandalen en het zou mij niet verrassen als de financiële boekhouding er ook niet op orde is. En zo komen de Europeanen de komende jaren wel door met een euro die niet boven de 1,60 dollar en niet onder de één dollar uitkomt. Stabiliteit is daarbij het toverwoord. Daar kunnen de Amerikanen nog wat van leren. 1 Mark Leenards is fondsmanager van het SBS Global Equity Fund. Naar de sterren.. Voor euro kun je in de nabije toekomst via luchtvaartmaatschappij KLM met de Space Experience Curaçao als toerist de ruimte in. Suikeroom De Kroonenberg Groep, het vastgoedbedrijf van de steenrijke Lesley Bamberger, is volledig eigenaar geworden van voetbalclub Almere City FC. Cadeautjes De kerstbestedingen van Nederlandse huishoudens zullen dit jaar licht stijgen. Gezinnen verwachten gemiddeld 443 euro uit te geven aan de feestdagen.

10 10 entertainment In een kraakwit lokaal volg je de cursus En nu ik! BART BRUSSEE Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering Haarlem, 15:15 Libelle Academy Bij ons is het zonder saaiigheid Het klinkt erg highbrow, maar het moet vooral leuk zijn: de nieuwe academie van de Libelle. Een succes is het al vóór de lancering. Redactie MSM Leren voor je plezier!, met deze leus profileert de zojuist gelanceerde Libelle Academy zich. Waarom heb ik dat niet bedacht? vraagt managementgoeroe Ben Tiggelaar zich peinzend af. Is dat niet te simpel, dacht ik eerst. Maar ook al wordt er lacherig over gedaan, het werkt wel zo, dat heet positive reinforcement. MSM is in de Volksuniversiteit Haarlem voor de met bubbels en goodiebag opgeleukte opening van deze academie, de eerste die door een tijdschrift is opgezet. In het wat oude, stoffige gebouw leidt een fluorescerend rode stippellijn de bezoeker naar het voor de gelegenheid kraakwit geschilderde lokaal. We hebben alles opnieuw ingericht, in onze eigen stijl, verduidelijkt Libelle-hoofdredactrice Franska Stuy. In wit-metroze neonlicht prijkt het magazinelogo aan de wand. Als wij workshops organiseren, zit het altijd vol. Onze lezers weten dat het bij Libelle niet saai is, zakelijk of schools. Om iedereen de kans te geven bij zo n cursus te kunnen zijn (met titels als Mindful mediteren, Simplify your life, En nu ik! ), heeft het grootste vrouwenblad van Nederland samenwerking gezocht met Volksuniversiteiten door het hele land. Dé Libelle-vrouw bestaat niet. We hebben 2,3 miljoen lezers, dus een doorsnee uit de hele bevolking zal op deze school afkomen. Gezellig, met een vriendin. Roze minilaptops Maar hebben we aan één LOI niet genoeg? Die onderwijsinstelling heeft examens en diploma s. Wij niet, bij ons is het zonder saaiigheid. Mét roze minilaptops. Nog voor de lancering hadden ze al twintig cursussen uitverkocht. Oud-schaatster Barbara de Loor is ook uitgenodigd vandaag, voor een gastcollege Haal het beste uit jezelf, en zelfmanagementexpert Tiggelaar ook, over de noodzaak van zelfontplooiing. Beiden kunnen ook wel een cursus Bouw je eigen webshop gebruiken, bekennen ze. Ze krijgen alvast zo n laptopje. En Tiggelaar merkt op, zeer ontluisterend, dat de e-learning Organizing ook wel wat voor hem is: Ik moet mezelf beter leren organiseren. 1 Q&A Backpack-deluxe voor middenklasse MSM is eens een dagje vroeg klaar met werken, want Johannes Keuning stuurde ons een zelfgeschreven Q&A over zijn nieuwe boek De wereld in 27 vakantiedagen. Hoe was het om uzelf te interviewen, meneer Keuning? Hartstikke leuk. Ik vind dat ik hele goede vragen stelde en goede antwoorden gaf. Uw boek geeft tips hoe je met een drukke, modaal verdienende baan toch veel kunt reizen. Hoe kwam u op het idee? Toen ik tijdens een zonvakantie naar Bulgarije met mijn vriendin een busuitstapje maakte naar Istanboel, kregen we het reisvirus te pakken. Inmiddels hebben we heel veel gezien, terwijl we allebei 40 uur werken. Is dat niet duur? Nee hoor, vliegen is tegenwoordig heel goedkoop. Ik heb voor 3,5 week India minder betaald dan vrienden die 2,5 week op Kreta waren. Een vlucht naar Fez, Marokko, was maar 80 euro. ipod Hans Klok Illusionist is nog helemaal van de discomuziek MSM vraagt willekeurige BN ers: Psst, wat luister je? En dwingt hen hun playlist te tonen. Redactie MSM Illusionist Hans Klok heeft onder zijn wapperende blonde haardos niet alleen witte oordopjes in maar is ook nog in het bezit van een good old discman Ouderwets hè, maar ik heb mappen vol cd s en die neem ik altijd overal mee naartoe. Op die discman draait het laatste schijfje van Whitney Houston een rondje. Haar stem is wat dieper geworden, maar ik vind het nog steeds goed. Naast Houston is het voornamelijk jarenzestig- en zeventigrepertoire wat de auditieve pot schaft. Ik ben een ontzettende fan van discomuziek, de The Degrees en dat soort dingen. In die trant luistert Klok ook graag naar muziek van wijlen vermaard travestiet Divine. Ik was tien jaar en Ad Visser van Toppop zei dat het een man was. Ik geloofde mijn oren niet. Beroepsmatig wordt er ook veel geluisterd naar muziek voor de shows van Klok, waar Divine niet echt kan worden opgezet. In plaats daarvan wordt uitgeweken naar filmmof Hans Zimmer die meeslepende scores schreef voor tientallen films. Klok mocht tijdens zijn kortstondige Las Vegas-avontuur heel wat muzikale handjes schudden. Cher, Bette Midler, ik heb ze allemaal ontmoet. Maar Beyoncé was het leukst, gewoon een hele spontane meid, al herkende ik haar de eerste keer niet eens. Gevraagd naar muziek waar hij zich voor geneert in zijn collectie, maar waar hij wel heimelijk naar luistert, komen we uit bij de Young Diva s. Een Australische meidenband, ze zingen covers. ABBA en zo, en ik zing dan zo hard mogelijk mee. 1 MSM heeft maar 25 dagen per jaar. Hoe voorkomen we dat we de rest van het jaar moeten bijkomen van onze exotische trip? Met mijn boek wilde ik niet zeggen: ga in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk zien. Je hoeft niet als een Japanner om zeven uur op iedere dag: je kunt ook een lang weekend in bed blijven hangen. Is dit iets nieuws? Ja, er was nog niets voor de middenklasse, backpack-deluxe. Floortje Dessing heeft ook net een nieuw reisboek. Ze is mijn grote concurrent. Ik heb bewondering voor haar, maar ik heb geen 365 dagen vrij. We zijn niet allemaal Floortje Dessing. 1 Gelukkig IMCA MAAKT DOORSTART Imca Marina heeft een horecatoko annex huwelijkskapel in het hoge noorden en die liep niet zo lekker. Een faillissement is nu omgedraaid in een doorstart. De familie Noot en De Vicarie B.V. gaan voortaan samen op. Alle partijen zijn ontzettend blij met deze ontwikkeling. Imca heeft veel van de situatie rondom het faillissement geleerd en is opgelucht en positief naar de toekomst, zo staat in een persbericht. Tweet van de dag Dennis Storm had seks op Boekenbal: Sjee. Ik heb wel eens een boek gelezen tijdens Spuiten en Slikken. Claudia de Breij haalt schouders op voor deze BN er seksbekentenis. Ontvreemd? UIT DE VULLIS: ME HOL Bij Kunst & Kitsch is er een schilderij getaxeerd voor een lekker bedrag. De huidige eigenaar beweert het ooit uit een vuilcontainer te hebben gered tijdens een renovatie van het stadion van Sparta. De voetbalclub noemt dit verhaal quatsch en wil het schilderij van J.H. van Mastenbroek terug. Volgens een woordvoerder van Sparta lag het schilderij achter slot en grendel en is het gewoon ordinair ontvreemd in de jaren tachtig. Voorbereid op de toekomst Het Nederlands Philharmonisch Orkest is jarig en viert het zondag in metrostration Weesperplein te Mokum. Rihanna slaat Playboy af Helaas, de R&B-ster kon het niet eens worden over de voorwaarden. En heus, dat ging niet alleen om het geld, verzekert ze.

11 MsM 11 Twintig jaar geleden deed Bart Bosch mee aan een talentenjacht op tv, won en werd bekend. Hij jubileert niet met een uitverkocht Ahoy of een thema-avond op tv, hij schreef een boek vol BN er-tips, valkuilen en waarschuwingen. Beroemd Jubileum Waar ken ik je nou eigenlijk van? FRANK GROELIKEN Maarten Bloem Voor de vergeten talentenjacht Showmasters moest je zingen, spelletjes begeleiden en presenteren. Jochem van Gelder, Rolf Wouters en wijlen Sugar Lee Hooper wonnen de presentatorentalentenjacht, Bart Bosch in 1990 ook. Zijn naam zegt u misschien even niets, maar in combinatie met de foto hiernaast komt er vast een oh hij -erlebnis tot stand. Bosch werkte na het winnen van Showmasters bij RTL, de TROS, SBS en School TV. Tot 2001, toen droogde het televisiewerk op. Sindsdien zat hij niet stil. Hij treedt op in het land, zingt en presenteert. Is stemacteur/regisseur, gelukkig getrouwd, ouder en volwassen. Heimelijk droomt hij van een tv-rentree, maar wel op zijn voorwaarden. Hij weet (nu) welke valkuilen te omzeilen, en deelt die met mensen die beroemd willen worden in het openhartige boek: Beroemd zijn is toch niet alles? Hiervoor interviewde hij een bups BN ers over het vak en de mindere kanten. MSM confronteert hem met wat passages. Albert Verlinde: Weet waar je goed in bent en blijf dicht bij jezelf. Ontwikkel een talent wil Bart Bosch zeggen, dat rekt je houdbaarheid op. Kon ik vier akkoorden spelen op de piano, ging ik weer iets anders doen. Terwijl Verlinde stelt: specialiseer je in iets. Dan word je onvervangbaar. Lachend: Dat wist ik natuurlijk al, maar daardoor is het boek ook therapeutisch voor mij. Het drukte mij met de neus op de feiten. Ik was op alle fronten vervangbaar, dat was mijn zwakte. Bosch kent nu zijn sterke kanten: Ik ben nu een meer volledige presentator en weet veel van muziek. Een programma daarover, dat kan ik. Als Joop van den Ende mij belt voor een programma over politiek op primetime, zeg ik nu dus nee. Musicalster Joke de Kruijf: Het is allemaal politiek. De (Nederlandse) tv-wereld is zoals bekend een slangenkuil waar iedereen zijn ware aard verbergt, en netwerken een must is. Aan het eerste heeft hij een hekel. Niemand zei ooit recht in mijn gezicht: We moeten je niet meer, dat is heel irritant. Het laatste is ook niet zijn kracht, registreert MSM in het Amsterdamse café Dauphine. KRO-dame Yvon Jaspers is er ook, zij en Bosch begroeten elkaar hartelijk. Ik had haar allang gezien, maar blijf op tien meter afstand tot zij míj ziet. Terwijl ik gewoon op haar moet afstappen, dat is stom van mij. Bart Bosch is, ook op zijn 47e, nu eenmaal geen haantje de voorste. Soms kom ik mijn bed uit en neem mij voor: ik ga iedereen bellen. Lachend: Na de koffie zit ik dan alweer achter de piano rustig wat te spelen. Wilma Nanninga : Er worden veel wegwerpsterren gemaakt. Bart Bosch gruwelt van de deelnemers aan talentenjachten die slechts meedoen voor de roem. Wat willen die mensen nu? Bekend worden? Hoe dan? Ze laten een scheet bij een auditie of iets dergelijks. Het maakt ze geen moer uit. Bosch hamert nog maar eens op talent. Je moet iets kúnnen. Als je als Barbie van Oh Oh Cherso roept: Ik wil neuken! en tien jaar later bij mij komt solliciteren en ik ben baas van een Hema, dan denk ik: doei! Je vrijwillig voor lul laten zetten moet je nooit doen in dit You- Tube-tijdperk wil Bosch maar zeggen. Het levert je roem op die niet blijft bestaan. Henkjan Smits: Beroemd zijn is eigenlijk verschrikkelijk. Je kunt niet meer over straat, iedereen staart je na; het is niet alleen maar leuk om beroemd te zijn. Bosch heeft met iets anders te maken: niemand weet meer precies waar hij bekend van is, en daarom staart iedereen hem na. Als jij nu even naar de wc gaat, komen de mensen achter je naar mij toe. Die vragen dan: Wie ben je ook alweer? Dat gebeurt zo n dertig keer per dag, je wordt er strontziek van. Leuker is het als ze je kennen van een goed programma en denken Hé, dat is Bart. Bosch grinnikt Dit blijft misschien tot mijn tachtigste zo, dan lig ik opgebaard, loopt men langs de kist en vragen ze: Waar ken ik die gozer van? Het bovenstaande stemt misschien wat treurig, maar MSM had eerder tissues nodig voor de tranen die Bosch met zijn openhartige manier van vertellen, gecombineerd met zijn Amsterdamse humor opwekte, dan voor die om zijn levensloop als BN er. Op medelijden zit deze artiest sowieso niet te wachten. Ga je weg zeg, ik heb alles wel één keer gedaan. Live presenteren, de hoofdrol in een musical, maar nog een keer iets wat bij mij past op tv zou mooi zijn. Soms is hij wel eens jaloers op mensen met succes. Bij mij in Baarn zit een bakker: voor zijn broodjes staan ze in de rij. Op die broodjes ben ik dan jaloers, die bakker heeft iets goeds verzonnen. Maar dat is wel een gezonde jaloezie, denk ik. Bosch hoopt van zijn boek honderdduizend stuks te verkopen. Zijn boodschap: doe niet alles om maar beroemd te worden. Daar word je uiteindelijk niet gelukkig van. Ik zag ooit het BN er zijn als levensvorm, dat is echt onzin. 1 Twitteren met Bart Bart Bosch zit op Twitter, of wij even zijn twitteraccount wilden noemen. Daar lezen we vandaag op dat hij in een nieuwe Barbieserie de rol van Ken zal nasynchroniseren. Maar ook dat hij een volgersteller heeft die op 138 staat, een BN er onwaardig. Volg 1 Grootste orkest In mei 2000 speelde het grootste orkest ter wereld, met leden van het Vancouver Symphony Orchestra en studenten Ten Minutes of Nine. Grootste schoolreünie De grootste schoolreünie was die van oud-leerlingen van de Stadium High School uit Tacoma, in de Amerikaanse staat Washington. Hoogste kerstboom De hoogste kerstboom was een 67,36 meter hoge douglasspar, die tijdens de feestdagen van 1950 in het Northgate Shopping Center in Seattle stond.

12 Hoe jouw vakantie oorlogskinderen helpt Doneer je gespaarde Air Miles nu aan War Child Help War Child de oorlog uit een kind te halen. Doneer je Air Miles via Air Miles is een geregistreerd handelsmerk

13 Urban Living 13 Fluxchair Origami met plastic De vouwstoel als nieuwe klapstoel Het is plat, gekleurd en je kunt erop zitten. Het komt uit Nederland. Het is een designstoel uit één stuk die je in tien seconden uit elkaar vouwt. Floor van Dijck Een kunststof pakketje, dat als je het uitvouwt uit één plaat blijkt te bestaan. Maar wacht eens via deze lijnen kun je het kunststof anders vouwen. Et voilà. Binnen tien seconden is de platte plaat een grappige designstoel. Handig voor als er bezoek komt. En is je schoonmoeder eindelijk weg, dan vouw je de stoel weer uit elkaar en kan hij achter de kast. Of onder het bed. Een stuk handiger dan zo n klapstoel, zo n origami-designstoel. En het idee komt niet uit Japan, maar gewoon uit Delft. Hoi Tom Schouten, een van de twee initiatiefnemers van de Fluxchair, hoe zijn jullie op het idee gekomen? Mijn compagnon Douwe Jacobs en ik kennen elkaar van de studie Industrieel ontwerpen aan de Technische Universiteit Delft. Douwe had deze stoel ontworpen als een van zijn afstudeerontwerpen. Ik kreeg dat ontwerp in een vroeg stadium te zien en we besloten er iets mee te doen. Na ons afstuderen zijn we er vol voor gegaan. We hebben meegedaan aan bedrijfsplannen- en designwedstrijden. Daar hebben we er een aantal van gewonnen, en op die manier spaarden we ons startkapitaal bij elkaar. Zo hebben we de prototypes ontwikkeld. Nu hebben we meer investeerders gevonden en hebben we een spuitgietmal laten maken voor het kunststof. Dus hij gaat eind deze maand in productie in Leeuwarden. Hoe werkt het precies? Je krijgt hem thuisgestuurd in de vorm van een soort enveloppe, je kunt er ook een koffertje of een tekenmap in zien, want hij heeft een handvat. Dat vouw je open en daarvan vouw je de stoel. De eerste keer is in elkaar zetten nog wel even een kunstje, maar daarvoor hebben we een handleiding en staat online een filmpje om te kijken hoe het moet. Maar heb je het een aantal keer gedaan, dan gaat het supersnel. Douwe en ik zijn inmiddels experts, nu we ermee op een aantal designbeurzen hebben gestaan. Je Even oefenen, maar al na een paar keer vouw je de stoel binnen tien seconden open. kunt de Fluxchair oneindig vouwen, hij is gemaakt van kunststof die alleen maar sterker wordt als het vaak gevouwen wordt. Voor wie is de Fluxchair bedoeld? Hij is handig voor bijvoorbeeld hotels of cateringbedrijven, want er kunnen er 77 op een stapel van een vierkante meter. Hij scheelt dus enorm veel ruimte en hij weegt ook maar 4,3 kilo. Maar ook in huis als extra stoel, of als tuinstoel. We leveren ook een beugel waarmee je zes Fluxchairs plat tegen de muur kunt hangen. Kunnen we m al ergens krijgen? Onze webshop gaat volgende week maandag online en we verwachten de Fluxchair begin december te kunnen leveren. Hij is te bestellen in acht kleuren en kost 129 euro inclusief btw. Zit-ie een beetje lekker? Uitstekend! 1 Groen Levend landschapje aan de muur Enorm cheesy of enorm grappig? Je weet het niet bij de Wallflower: schilderij en kamerplant in één. Hang er rond Kerst ballen en lichtjes in en een kerstboom is overbodig. Floor van Dijck Het concept van de Wallflower is bijna te simpel om waar te zijn: een foto- of schilderijlijst met daarin plantjes. Je hangt hem aan een kale witte muur en hebt tegelijk muurdecoratie en groen in huis. Deze uitvinding van twee Franse tuinbouwleraren is, kortom, een plantschilderij. In Frankrijk werden er al van verkocht en langzaam breekt het concept ook door in Nederland. Natuurlijk heeft dit levende landschap-voor-aan-de-muur iets meer om het lijf dan puur het lijstje en de plantjes. De planten groeien in een verticaal geplaatst kussen. Dit kussen bevat een natuurlijk substraat waarin de planten kunnen wortelen. Een netwerk van katoenen lonten verbindt de wortels van de planten met een waterreservoir. Ook is er nagedacht over de praktische haalbaarheid van zo n hangende tuin, dus de planten die erin zitten lekken en vlekken niet op de muur. Ben je er zo een die planten altijd laat uitdrogen? Geen nood. Met een indicator kun je zien of je het water in het reservoir moet bijvullen. De plantjes in de Wallflower zouden het zo jaren uit moeten houden. Wallflower komt in verschillende kleuren en soorten lijstjes en in drie maten (small, medium en large). Ook de planten die erin zitten kunnen verschillen. Hij kan hangen, maar ook staan, bijvoorbeeld op een dressoir. Aan de ene kant is zo n hangend plantje natuurlijk buitengewoon truttig, maar toch is de Wallflower wel een bijzondere eyecatcher en zit het systeem inventief in elkaar. Ook handig voor kleinbehuisden: hang er rond de kerst ballen en lichtjes in en je bespaart jezelf de ruimte vretende en rommel creërende kerstboom. Wallflower is te koop bij sommige bloemisten. 1

14 WONEN Lezers van De Pers zien deze advertenties. Wilt u ook uw woning in kleur presenteren vanaf slechts 99,- inclusief BTW. Informeer bij uw makelaar of bel met Ieke van Hees (30) of René den Uijl (030) of Sylvia Alonso (070) of Margot Wijnen (070) Schiedam Maasdamsestraat 8 Duitsland Grensgebied Arnhem,Nijmegen, Winterswijk Lochem Koedijk 2 Bunnik Van Beesdelaan 10 Huizen Eierlanden 5 Ruim, gemoderniseerd, geheel pand met zonnige tuin in de gezellige wijk de Gorzen. De woning is voorzien van een betonnen vloer met vloerverwarming waardoor het wooncomfort niet te vergelijken is met andere woningen! Verder is er een schitterende granieten vloer gelegd welke de begane grond een luxe uitstraling geeft. Vraagprijs: ,- kk Tel.: Wilt u ook ruimer en toch betaalbaar wonen?? Verleg uw grenzen en kijk op Hier treft u een uitgebreid woningaanbod voor een betaalbare prijs! En dat slecht enkele kilometers over de Duitse grens bij Arnhem, direct aan de A12! Rainer Elsmann Immobilien Tel.: (0) Aan het begin van de Koedijk gelegen, royale villa met balkon, fraai aangelegde tuin, dubbele carport en inpandige garage. Uitstekend onderhouden en mogelijkheid voor slapen en baden op de begane grond! - Volledig v.v. onderhoudsvrije kunststof kozijnen. - Inhoud: 745 m³, woonoppervlakte: 250 m². - Perceeloppervlakte: 617 m², bouwjaar: Vraagprijs: ,- kk Tel.: Deze goed onderhouden, halfvrijstaande en ruim uitgebouwde woning is gelegen in een autoluwe en groene woonomgeving. De woning is toegankelijk voor gehandicapten en voorzien van een gezellige tuin, royale oprit en een grote vrijstaande stenen berging. Bouwjaar 1958, perceel 218 m², woonoppervlakte ca.125 m², inhoud ca. 350 m³. Vraagprijs: ,- kk Tel.: Op loopafstand van Gooimeer, winkels en scholen, rustig gel. ruime geschakelde hoekwoning met garage op een perceel van maar liefst 283 m². De roy., zonnige achtertuin van ca 14 bij 15 m. op het zuidwesten met blokhut biedt u veel privacy! De aangebouwde garage heeft een hoge zolderberging. Woonopp. ca 120 m², inh. ca 350 m³, perceelopp. 283 m². Vraagprijs: ,- kk Tel.: Zwijndrecht Slagveld 220 Hilversum Simon Stevinweg 9 F Steenwijk De Bascule 20 IJsselstein Industrieweg Harderwijk Mozartdreef 90 U stelt hoge eisen aan veiligheid, privacy en comfort? U zoekt een ruim appartement, inp. gar. / berging en winkels etc. om de hoek? Dit duurzaam gebouwde penthouse voldoet daaraan! Royaal penthouse (116m²), 2 terrassen van elk 19m². Riante living (47m²), moderne semi-open kkn met inb.apparatuur, 2 sl.kam., badkr. Inh.: 300m³. Bjr: 2002 Op loopafstand van centrum en station en toch rustig op de 3e (bovenste) woonlaag van kleinschalig en goed onderhouden complex (1998, 6 appartementen) gel. modern 3-kamerappartement met zonnig balkon, berging en garagebox in parkeerkelder. Optimaal geïsoleerd. Gezonde en actieve VvE. Woonopp. ca 90 m², inh. ca 210 m³, bijdrage VvE 91,-- p/m. VRIJSTAANDE WONING met vrijstaande GARAGE waarin tevens een sauna en ontspanningsruimte is opgenomen. Indeling: entree, garderobe, toilet, hal, trapopgang, bijkeuken. Woonkamer (tuingericht) met sfeervolle gashaard, woonkeuken met straatgerichte eetkamer. Verdieping: 3 slaapkamers, luxe badkamer. Zolder: per vlizotrap begaanbare zolderberging. zelfstandig kantoorgebouw totaal ca m², in units vanaf 100 m² zichtlocatie aan doorgaande weg direct beschikbaar -kamerappartement (gelegen op de 4e en 5e verdieping) met overdekte parkeerplaats en berging. Voorzien van lift, luxe keuken uit 2006 met inbouwapparatuur en moderne santaire voorzieningen. Royale woonkamer met balkonterras met prima zonligging en prachtig uitzicht. Woonopp. 117 m². Perfect gelegen nabij winkelcentrum en medisch centrum. Vraagprijs: ,- kk W.H.van Dongen/ Tel.: Vraagprijs: ,- kk Tel.: Vraagprijs: ,- kk Tel.: Huurprijs: vanaf 70,- per m² per jaar. Tel.: Vraagprijs: ,- kk Tel.:

15 Urban Living 15 Woningmarkt Voor de gouden tip loofde ik een etentje in een sterrenrestaurant uit Weg makelaar, doe de huizentweet Je huis verkopen zonder makelaar maar met behulp van internet en social media. Noesjka Klene deed het, Melchior Hovestadt is er druk mee bezig. Neem de moeite je in te lezen in alle contracten en voorwaarden. Noesjka Klene Floor van Dijck Ik word regelmatig gebeld door makelaars die mijn huis in hun bestand willen opnemen. Als een van hun argumenten noemen ze dan dat mijn woning op zo n bord in hun etalage komt te hangen. Welke jongere gaat nog voor zo n raam staan?! Deze ouderwetse kijk van makelaars op de huizenmarkt was voor Melchior Hovestadt een van de redenen om te besluiten de verkoop van zijn huis zelf te regelen. Ik kan zelf praten en foto s maken, en aandacht zoeken. Bovendien ben ik op de hoogte van alle online opties. Dus ik heb die extra tussenpersoon helemaal niet nodig. Hovestadt bouwde de website voor zijn te koop staande Utrechtse woning. Vol goede, sprekende foto s en omgevingsinformatie. Een groot verschil met de wat onpersoonlijke makelaarssites, vindt de verkoper zelf. Ik stuurde de link rond per mail in mijn netwerk, zette het op Hyves, Linked- In en Twitter. En voor de gouden tip loofde ik een etentje in een sterrenrestaurant uit. Om het te buzzen. Noesjka Klene verkocht drie maanden geleden haar woning zonder makelaar. Een traditionele makelaar leek ons te duur, we dachten dat we het zelf wel konden. We hebben alleen om op Funda.nl te komen kort gebruik gemaakt van een internetmakelaar, maar daarna ons huis op alle mogelijke websites geplaatst. Die van Vereniging Eigen Huis (VEH), Marktplaats, Zoekallehuizen, noem maar op. Via de laatste site vonden we uiteindelijk een koper. De naam is gevallen: Funda. De marktleider in huizensites blijkt nog een onmisbare schakel in het verkoopproces. Omdat de site alleen toegankelijk is voor leden van makelaarskoepel NVM, is dat voor veel mensen toch een reden een makelaar in de arm te nemen. Hovestadt en Klene huurden beiden een internetmakelaar in, die ze alleen betaalden voor de doorplaatsing op Funda. Scheurtjes Maar de hegemonie van Funda en dus van de makelaardijen vertoont scheurtjes. Online komen steeds meer platforms waar kopers en verkopers van huizen elkaar kunnen vinden zonder tussenkomst van een makelaar. Zo heeft LinkedIn de groep huislink, waar particulieren hun huis in de etalage kunnen zetten. Op Twitter is er Huizentweets waar je je onder aandacht kunt brengen bij huiszoekende tweeps in je omgeving. Maar goed, dat was het deel van het onder de aandacht brengen van de woning. Wat als een koper gevonden is? Lijkt dat deel van de verkoop Doe-het-zelf-verkooptips - Maak een uitgebreide site voor je woning en zorg dat deze goed vindbaar is. Voor analoge zoekers kun je een poster voor het raam hangen of een bord maken met de url. - Zorg voor een mooie folder met duidelijke teksten en praktische info over het pand en de omgeving. - Bedenk heel goed een minimumprijs voor je woning en laat je niet intimideren. Niet door gladde aankoopmakelaars, niet door potentiële van een huis ingewikkeld, in de praktijk valt dat volgens Hovestadt en Klene enorm mee. De vraagprijs voor zijn appartement baseerde Hovestadt kopers die in de huidige markt denken dat ze alles er wel af kunnen onderhandelen. - Geef niet op als het te lang duurt, laat je niet gek maken. - Houd afstand met je aspirant-kopers, vertel over je huis tijdens bezichtigingen, maar word niet te persoonlijk. Het blijft een zakelijke verhouding en je weet nooit of er in de toekomst nog onenigheid ontstaat over manco s. op eigen onderzoek. In mijn appartementencomplex staan meerdere woningen te koop. Ik keek naar die vraagprijzen, het kadaster en de WOZ-waarde. Ik had laatst een makelaar over de vloer en zijn prijsadvies zat maar 500 euro naast de mijne. Die had ik dus goed ingeschat. De periode van onderhandelingen vond Klene wel lastig. Het is moeilijk dat niet vanuit gevoel te doen. Je kunt ook iemand in je omgeving vragen de onderhandelingen te doen. Wat betreft het koopcontract zijn er verschillende standaardcontracten die je kunt aanpassen. Enige kennis van zaken is wel essentieel, adviseert Klene: Neem de moeite je in te lezen in alle contracten, documenten en voorwaarden. Op de website van de Vereniging Eigen Huis vonden we veel nuttige informatie, vooral als je lid bent. Wij waren op een gegeven moment bijna expert. De aankoopmakelaar gaf ons een mooi compliment: voor amateurverkopers kregen we van hem een tien. 1 Rabobank: HUIZENPRIJS STABILISEERT De Rabobank verwacht dat de daling van de huizenprijzen over heel 2010 gerekend uitkomt op 2 procent. De prijs van de gemiddelde bestaande koopwoning gaat volgend jaar nog met een procent omlaag. Inmiddels zijn zes kwartalen van dalende huizenprijzen gevolgd door twee kwartalen van stijgende prijzen. Dat wijst op nagenoeg stabiliserende prijzen, aldus de bank. De vraag naar huizen neemt weer toe. Makelaar 2.0 PROEFPROCES OM TWITTER Kwettersite Twitter ontpopt zich inmiddels ook als platform voor de huizenmarkt. Daarom zouden makelaars ook daar actief moeten zijn, vindt De followers van de site krijgen elke dag de laatste huizen binnen op hun twitterpagina. Inititatiefnemer André van Eerden: We plaatsen dagelijks alles wat binnenkomt op verschillende woonwebsites op onze twitterpagina. Van Eerden kan zich kwaad maken over de huidige generatie makelaars. Ik spreek veel mensen die wanhopig zijn. Ze hebben een contract met een NVM-makelaar waar ze niet van af kunnen, maar die makelaar doet niets voor ze. Ze betalen veel geld en moeten de woning dan zelf nog op Twitter zetten. En als het huis dan via Twitter verkocht wordt, vangt hun makelaar gewoon nog de provisie. Dat vind ik heel erg. Ik wil een rechtszaak aangaan om te kijken klanten van zulke makelaars, die niet alle mogelijke middelen gebruiken om een huis te verkopen, van hun wurgcontracten af kunnen komen. Amsterdam GEEN ZORG OM PIED-A-TERRE Een tweede woning erop nahouden in Amsterdam blijft mogelijk, mits aan een aantal regels wordt voldaan, zo heeft de gemeente gisteren bekendgemaakt. Een aantal maanden geleden ontstond onrust onder Amsterdammers over een brief die de gemeente naar huiseigenaren had gestuurd. De bezitters vreesden dat hun tweede woning ter beschikking zou moeten worden gesteld aan de huurmarkt. Arm Oude Pekela Het Oost-Groningse Pekela is de armste gemeente van Nederland, zo blijkt uit een onderzoek van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Terug naar de katoenen tas Milieubeschermers hebben een grote zege geboekt in het district rond de Amerikaanse stad Los Angeles. Supermarkten daar verbannen de plastic tasjes. Stier in Arnhem Een uit het slachthuis ontsnapte stier heeft gisteren in Arnhem voor opschudding gezorgd. Het dier wandelde door de stad richting de Connexxion-remise.

16 16 Uit & thuis RONDJE RANDSTAD AGENDA VRIJDAG T/M ZONDAG MUZIEK Nina Kinert Vr, Het Patronaat, Haarlem Zweedse singer/songwriter, die mooie liedjes maakt met piano en gitaar. Broken Social Scene Vr, Paradiso, Amsterdam. Canadese indiesupergroep uit Toronto, waar o.a. Lesly Feist en Emily Haines (Metric) uit voortgekomen zijn. Two Door Cinema Club Vr, Tivoli, Utrecht De Noord-Ieren Alex Trimble, Kevin Baird en Sam Halliday zijn Two Door Cinema Club. Het geluid van de heren is een mix tussen elektronische pop en Afrikaanse indie-ritmes. FESTIVALS Crossing Border Do, Vr, Za, diverse locaties, Den Haag Internationaal festival op het gebied van literatuur, muziek en cross-overs met andere kunstdisciplines. Met o.a. Rufus Wainwright en Hilary Mantel. Jazz International Rotterdam festival Vr, diverse locaties, Rotterdam Met diverse jazzartiesten zoals Michiel Borstlap, Aka Moon, Kneebody en meer. Federico García Lorca Vr, diverse locaties, Utrecht Festival over de Spaanse schrijver Federico García Lorca met theater, poëzie, muziek, voordracht, lezingen, tapasdiners en speelfilms. NIGHTLIFE Underworld Vr, Klokgebouw, Eindhoven Concert van Underworld als onderdeel van het Strip Festival AlterNite Vr, 330lite, Den Haag Rokerscafe met lekkere alternatieve muziek. Weekend Warriors Vr, Studio 80, Amsterdam Onvervalste house. 1 Fashion Tegen de wegwerpcultuur Vintage raakt op, wees er dus snel bij Oprichtster van vintage fashion portal: Ik ga een jaar lang geen kleding kopen, alleen maar ruilen. De portal was voor mij echt een keerpunt in mijn leven. Priscilla Sharon Thé Vanja van der Leeden ROTTERDAM In de Rotterdamse Studio Hergebruik lanceerde Priscilla Sharon Thé haar website door de organisatie van Duurzame Dinsdag gekozen tot een van de kansrijkste duurzame initiatieven van Zuid-Holland. De portal was voor mij echt een keerpunt in mijn leven, zegt Priscilla Sharon Thé. Want volgens de vintage-modejournalist is het kopen van tweedehands kleding onderdeel van een levensstijl die nu nog bewuster is geworden. In mode ben ik minder geïnteresseerd. In mijn beleving gaat dat om trends die elkaar te snel opvolgen. Ik kan het niet bijhouden. Vandaar dat Thé duurzaamheid boven vluchtige wegwerpcultuur verkiest. Die filosofie is ook thuis consciëntieus doorgevoerd. De vegetarische vintage virtuoos is spaarzaam met verlichting en waterverbruik. En geheel in lijn met duurzaamheid, straalt Thé s portal vooral tweedehands uit en geen fashion. Haar portal voorziet in een database van winkels (ook webshops) met vintage- en tweedehandskleding in Nederland en links naar organisaties die kleding recyclen, zoals bijvoorbeeld Little Miss Green. Thé werkt nog aan een forum voor aangesloten kledingwinkels, waarmee ze een kennisnetwerk wil opbouwen. Iedere winkel heeft zijn eigen expertise, dus uitwisseling van ervaring en bijvoorbeeld inkoopadresjes kan juist nuttig zijn. Met interviews en achtergrondinformatie over die winkeliers wil Thé de winkeleigenaren een gezicht geven. Een van die eigenaren is Elize Zwerver. Zwerver runt de vintagewinkel Kledingvondsten in Delft. Populair onder studenten die er vintage galakleding scoren. Zwerver bedacht ooit de levende etalagepop, een ludieke manier om haar klanten te bedanken. Vandaag gaat Zwerver mee als onze levende etalagepop en laat ze zich kleden bij Rotterdams leukste adresjes. Even voor de duidelijkheid, het gaat Thé niet alleen om die adresjes. Leuk, winkels en webshops met vintage kleding, maar de markt is haar te versnipperd en te vluchtig. Ze wil de continuïteit van de tweedehandskledingindustrie waarborgen en de vooroordelen wegnemen die er bestaan rondom de kringloopcultuur. Ze wil het onderwerp uitdiepen en hoopt in de toekomst op scholen workshops te geven en te laten zien hoe leuk hergebruik van kleding kan zijn. Bijvoorbeeld door tweedehandskleding te customizen of door kledingruilfeestjes te organiseren. Linksonder: Elize Zwerver als levende etalagepop. FOTO S: MARJOLIJNE PERQUIN Uitstervend Bij Cheap Fashion op de Meent gaan we op zoek naar seventies kleding. Het ligt er niet meer voor het oprapen volgens verkoopster Rachel Fernandes. Het is tegenwoordig vooral eighties. Jarentachtigkleding voldoet inmiddels immers ook aan het vintagecriterium (tussen de 25 en 30 jaar oud). Verderop in de Pannekoekstraat zit Vidi Vici. Kleiner en overzichtelijker dan Cheap Fashion, en minder cheap. Het vinden van typische jarenzestigitems blijkt nog geen sinecure. De enige vondst die onmiskenbaar jaren zestig is, is een geel Twiggy-achtig jurkje met A-lijn. Vintage begint op te raken, het is een uitstervend fenomeen. Veel van het spul dat ooit uit Amerika kwam is een keer uitverkocht en de kleding uit eigen land is nauwelijks geschikt voor verkoop, want door ons zuunige volk gedragen tot het tot op de draad versleten was. Eigenaresse Caroline Poiesz van Very Cherry, ook in de Pannekoekstraat, beaamt dat. Ze heeft nog wel een enkel stuk van Courèges of Lanvin, maar die zijn heel zeldzaam. Haar winkel bestaat uit een vintagegedeelte en een winkel met zelf ontworpen replica s alles uit de door haar zo geliefde jaren vijftig. Betty Page, Rockabilly en de polkadots druipen er vanaf. Poiesz ziet er met haar Grace Kelly-haarrol en rode lipjes uit alsof ze uit een Hitchcock-film is weggelo- PLACE TO GO JEFFREY BUYS Eerste feest een gekkenhuis! Waar RAC Hallen Adres 1e Van Der Kunststraat , Den Haag M et de RAC Hallen heeft Den Haag er sinds 30 oktober een bijzondere feestlocatie bij. Aan ons de taak om een kijkje te nemen op het eerste grote feest: Gekkehouse. De vuurdoop verloopt helaas niet geheel zonder problemen Lasereffecten Gelegen naast de Megastores en op een steenworp afstand van het centrum, is de voormalige Rijks Automobiel Centrale per bus of fiets uitstekend te bereiken. Bij aankomst denken we heel even: is het hier?, maar eenmaal binnen worden we verrast door een prachtige grote ruimte met een modern en industrieel karakter. Omdat de kluisjes niet werken en er geen andere vorm van garderobe aanwezig is, belanden we jammer genoeg met winterjas en al in Hal 1 waar Gekkehouse in volle gang is. De meeste bezoekers lijken het strand, waar dit feest normaal gesproken plaatsvindt, niet te missen. Ongeveer feestende mensen dansen op de beats van onder andere Artistic Raw, Real El Canario, Luciën Foort, Roog en Darkraver. De licht- en lasereffecten maken indruk. De bezoekers die we spreken vinden het een topfeest en genieten van de fantastische sfeer. Incident Aan het einde van de nacht wordt het pas echt een gekkenhuis, wanneer een groep bezoekers met elkaar op de vuist gaat. We kunnen ons amper voorstellen dat een feest dat in zo n goede sfeer begon op deze manier moet eindigen. Dat vindt ook Organisator Rick Ruchti (Twinz). Volgens hem blijkt uit dit incident dat dit type feest met zoveel bezoekers gewoon niet kan in het Haagse. Naar onze mening doet dit dat in ieder geval niks af aan de potentie van de locatie. De RAC Hallen zijn een verrijking voor stappend Den Haag. 1 * Deze rubriek is een samenwerking tussen NL Unlimited en De Pers. Zie voor meer clubrecensies de NL-magazines. Stripkijken Voor iedereen die niet kan lezen maar wel wil leren koken, komt Pierre Wind met een graphic kooknovel. Zijn Kokologico is kookwetenschap voor dummies. Pop! Ouwe rot in het champagnevak Ruinart lanceert de eerste tijdelijke champagne pop-up boutique ter wereld. Binnenpoppen kan tot volgende maand. Flappen kijken Food Fight Music All Night. Boksen kijken, eten, drinken en dansen. Hopen dat ze ook aan mooie vrouwen hebben gedacht. Zaterdag in de Haagse Besturing.

17 Uit & thuis 17 RONDJE RANDSTAD Handschoenen Ook in de club en achter je laptop Armsokken, of alleen maar vingers? Houd het deze winter warm en praktisch met originele wanten en handschoenen. Scoor de leukste exemplaren op het web. pen. Moeilijk om de verleiding te weerstaan hier. Hoe gaat Thé haar voornemen in godsnaam waarmaken: een jaar lang geen kleding kopen, alleen maar ruilen? Thé is optimistisch en hoopt op invitaties van ruilfeestjes. Mocht haar mat niet vol liggen met uitnodigingen, kan ze altijd nog naar Zwervers winkel in Delft. Zwerver: Dan kan ze de winkeldochters krijgen. De kleding die na drie maanden nog niet verkocht is. Die gaat uiteindelijk naar het goede doel. 1 Vanja van der Leeden Het handschoenenkastje ligt vol deze winter. De trends gaan van ellenlange armwarmers tot handschoenen waar zelfs de bekende halve vingers ontbreken. Armsokken van de Hema, bontwanten van Max Mara, handschoenen zonder vingers, handschoenen met alleen maar vingers, zogenaamde convertibles, old school wanten met een touwtje door je jas of computerwanten: handschoenen zonder duim- en wijsvinger waarmee je je iphone weer eens kan opnemen en over je ipad kunt scrollen. Of wanten met een usb-kabel die je handen verwarmen met de stroom van je laptop. Ellebogenwerk Laarzen tot aan je lies en handschoenen tot aan je oksels. Alle grote modehuizen hebben deze winter ellenlange handschoenen die tot over je ellebogen reiken. Fendi, Diana von Fürstenberg, Missoni. Ook de herencollecties zijn voorzien van handschoenen. Niet de lange leren exemplaren, maar de gebreide armsokken van bijvoorbeeld Paul Smith en Acne. Deze hebben vaak niet eens halve vingers. De bedoeling is dat je er een paar gewone handschoenen bij draagt, voor een zogenoemde bohémien clochardlook. Op vind je een grote collectie dames- en herenhandschoenen. Van de bontwanten die Max Mara op de catwalk toonde, zijn al veel replica s op de markt, natuurlijk allemaal faux fur, want echt bont is faux pas. Behalve bij de echte modehuizen natuurlijk. Juicy Couture ( komt met wanten van nepbont, wel met echt leer. Fotografen De convertible is de handschoen annex want, met afneembaar vingergedeelte (het wantgedeelte). Dit kapje bevestig je op de rug van je hand, zodat je je vingers vrij hebt in je half gevingerde handschoenen. Worden ook wel fotografenhandschoenen genoemd, omdat fotografen ze (vooral die van het merk Campmor) gebruiken als ze buiten op het knopje moeten drukken onder gure weersomstandigheden. Warme handen voor elke gelegenheid. Wanten en handschoenen zijn ook niet meer zo onhandig. Het Britse Etre Touchy ( maakt handschoenen met open duim en wijsvinger die het makkelijk maken om je iphone of ipad te bedienen. Ook ideaal voor dappere mensen die buiten op straat in hun neus willen peuteren, of gewoon een sigaret willen roken. Sex and the City-styliste Patricia Field verkoopt via haar website www. patriciafield.com handschoenen die slechts uit vingers bestaan (geïnspireerd op een oorspronkelijk model voor snookerspelers), onder andere gespot bij Paris Hilton. Niet echt voor warme vingers, wel fijn voor in de club. De site verkoopt verwarmde wanten: gebreide convertibles die de warmte van je laptop via een usb-kabel je wanten in walmt. Dat betekent nooit meer koude handen tijdens het typen! 1 North Sea Film Festival WITTE HAAIEN AAIEN Met z n tweetjes fietsen in de waterbioscoop, waar je door te trappen zelf het LCD-scherm aandrijft. Da s nog eens duurzaam filmkijken. Het North Sea Film Festival, dit weekend voor de vierde keer, hoopt mensen enthousiast te maken over het onderwaterleven. Niet iedereen heeft de kans om een kijkje te nemen onder water, toch tweederde van onze planeet, vertelt organisator en duikfanaat Veerle Snijders. Jammer, want er zijn zoveel mooie verhalen te vertellen! Krabben, kreeften, Nederland bulkt ervan. Blijft dat ook zo? Op het NSFF is naast films ook plek voor debat. Over de toekomst van de Noordzee bijvoorbeeld. Om weer lekker verhit te raken na een (gratis!) droogpakavontuur in de duiktank buiten. Zondag draait alles om witte haaien en zaterdag is er tijdens het Oscar-winnende The Cove gratis vegetarische sushi. Dat hebben ze mooi niet op het IDFA november, Studio/K Amsterdam Stukje kaas pellen Het bedrijf Westland Kaasspecialiteiten hoopt met Keepkantjes een gat in de immer innovatieve kaasmarkt te hebben gevonden. Voortaan de korst gewoon afpellen als een mandarijntje.

18 O.a. onderstaande organisaties, bekend op , zijn aanwezig met een stand en/ of workshop (spreker) op de Carrièrebeurs Zorg &Welzijn. Kijk voor meer informatie op

19 Mix METROPOLIS NED3 Metropolis is terug! Onderwerp: hoe kijkt de wereld aan tegen menstruatie. DE PELGRIMSCODE NED1 Tien soort van BN ers, die aandacht/geld nodig hebben, doen Wie is de Mol na. FILM: RUMOR HAS IT NET5 Had goed kunnen zijn, dit losse vervolg op The Graduate, maar is het niet. FILM: BLOOD WORK VERONICA Clint is de man, ook al speelt hij voor de zoveelste keer een gepensioneerde agent. DOCU: THE COVE NED2 Over de strijd van activist Richard O Barry, voormalig trainer van Flipper. Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3 RTL 4 RTL 5 17:00 KRO Kindertijd 17:25 Sesamstraat 17:40 Het Sinterklaasjournaal 17:56 GroenLinks 18:00 NOS Journaal 18:15 EénVandaag 18:40 NOS Sportjournaal 19:00 Lingo 19:30 De vakantiedokter 20:00 NOS Journaal 20:30 De Pelgrimscode 21:30 DNA onbekend 22:15 Het mooiste meisje van de klas 23:05 Pauw & Witteman 17:00 NOS Journaal 17:05 Nederland helpt 17:35 Tijd voor MAX 18:25 Kruispunt 18:55 Man bijt hond 19:25 Meldpunt! 19:55 That s the question 20:25 Uitgesproken 20:50 Twee voor twaalf 21:30 Andere tijden: Explosieve idealen van RaRa 22:00 Nieuwsuur 23:00 The cove 17:10 Te land, ter zee en in de lucht 17:40 Het Sinterklaasjournaal 17:50 Jungle book 18:00 Vrijland 18:23 Het Klokhuis 18:45 NOS Jeugdjournaal 19:00 SpangaS 19:29 Nederland 3 19:30 De Wereld Draait Door 20:25 Metropolis 20:55 Pavlov 21:50 NOS Journaal op 3 22:00 MaDiWoDoVrijdagShow 22:50 PowNews 23:10 Dexter 17:05 As the world turns 18:00 RTL Nieuws 18:15 Editie NL 18:35 RTL Boulevard 19:30 RTL Nieuws 19:55 RTL Weer 20:00 Goede tijden, slechte tijden 20:30 Bonje met de buren 21:30 Derek Ogilvie 22:30 Secret millionaire 23:35 RTL Nieuws 23:45 RTL Weer 23:50 RTL Boulevard 17:35 The king of Queens 18:00 Everybody loves Raymond 18:30 The nanny 19:00 Topchef 20:00 Take me out 20:30 Expeditie Robinson 2010: Refreshed 21:35 Hoe vind ik een vent? 22:05 Jensen! 23:05 Shock doc: Madness in the fast lane RTL 7 RTL 8 SBS 6 NET 5 Veronica 18:00 The A-Team 19:00 De politie op je hielen! 20:00 Operation repo: Payback time! 20:30 Ghost Rider 22:35 Hell ride 17:05 Fabeltjeskrant 17:10 Oprah Winfrey show 18:05 Dr. Phil 19:00 Kinderziekenhuis 19:35 Style by jury 20:30 The object of my affection 22:45 As the world turns 23:35 Topchef 17:10 De grote verhuizing 18:05 Huizenjacht 19:00 Hart van Nederland - Vroege editie 19:20 Shownieuws - Vroege editie 20:00 Trauma centrum 20:30 The mentalist 21:30 Castle 22:30 Hart van Nederland - Late editie 22:45 Piets weerbericht 22:50 Shownieuws - Late editie 23:20 De meest schokkende vliegtuigrampen 17:10 Two guys and a girl 17:35 Will & Grace 18:30 Airways 19:00 Airline 19:30 Surf patrol 20:00 Kourtney and Khloé take Miami 20:30 Rumor has it 22:30 Law & Order: Special Victims Unit 23:25 Cold case 17:05 Phineas & Ferb 17:30 Zack & Cody 18:00 Veronica s funniest commercials ever! 18:15 3rd Rock from the sun 18:40 According to Jim 19:10 Two guys and a girl 19:30 Two and a half men 20:00 The big bang theory 20:30 Blood work 22:50 The Saint WOORD VAN HET JAAR Balansbandje Ton den Boon B alansbandjes Oranje werken niet, kopte een krant medio september Voor voetballiefhebbers zal dit bericht niet als een totale verrassing zijn gekomen. Voetballers als Wesley Sneijder en Dirk Kuijt, die tijdens het WK voetbal balansbandjes hadden gedragen omdat die prestatieverhogend zouden werken, hadden er immers niet voor kunnen zorgen dat Nederland eindelijk eens de finale won. Niettemin maakt het woord balansbandje furore in onze taal tijdens en kort na het WK voetbal van afgelopen zomer. Begin juli schreef Vrij Nederland over het bewuste polsbandje, dat voetballer Wesley Sneijder in het Oranjeteam had geïntroduceerd. Dit balans- of energiebandje zou zo zijn geprogrammeerd op specifieke frequenties dat een positieve reactie op het energieveld van het lichaam wordt opgewekt. Klonk best vaag, en hoe het balansbandje precies werkte, bleef dan ook geheim. Het zou iets te maken hebben met de goede uitwisseling van positieve en negatieve ionen (Vrij Nederland, 3 juli 2010). Jaja. Het product zelf was op dat moment overigens al een paar maanden op de markt. Aanvankelijk liep het niet zo n vaart met het balansbandje, maar medio juli Nederland was bij het WK voetbal inmiddels al uitgeschakeld schreef het Financieele Dagblad dat de importeur overuren maakte: iedereen wilde zo n energiebandje. Dat het balansbandje een fraai staaltje kwakdenkerij is, snapt elke nuchtere Hollander natuurlijk meteen, maar het duurde tot september 2010 voor dit ook wetenschappelijk aangetoond was. Volgens het TROS-programma Radar, dat de bandjes door wetenschappers van de Vrije Universiteit had laten onderzoeken, werd na een intensieve test onder twintig proefpersonen, klip en klaar duidelijk dat de bandjes geen enkel effect hebben op lenigheid, balans en kracht. 1 * Stemmen kan op de website woordvanhetjaar.nl. De kandidaten zijn: balansbandje, bestuursobesitas, daggeren, dreigtweet, gedoogregering, knetterrechts, knoflookcrisis, oliewolk, schandaaltreffer en talententelevisie. Er is ook een verkiezing van nieuwe woorden in de categorieen lifestyle, jongerentaal, politiek, economie en sport/amusement. De komende weken staan op deze plek in de krant stukjes waarin Ton den Boon, hoofdredacteur bij Van Dale, de woorden van de shortlist toelicht. Tijdelijk worden minder lezerscolumns gepubliceerd. OPLOSSINGEN PUZZELS Door Hercules & Valkema / Sudoku (vorige week donderdag) Zweeds raadsel Cryptogram

20 20 Mix ZWEEDS RAADSEL: astronautenkleding holle beitel zoon van Aeson Spaans kaartspel accent wortel 6 het vasteland ontbijtspek aetatis voorwendsel Afrikaans land inhoudsmaat vliegmaatschappij houtsoort verzwegen onderwerp CRYPTOGRAM: geladen deeltje Heilige Schrift 3 vrucht deel v.h. 5 lichaam bouwk. ingenieur geboorte betreffend deel v.'t lichaam Horizontaal: 1. Hier is niets aan (5); 3. Voert strijd in Utrecht (5); 4. Bekijk een vliegtuig met ironie! (4); 7. Dit orgaan moet bezorgd worden (5); 10. Donkere stoel? (9); 11. Let op, dan krijg je een aardigheidje! (8). Verticaal: 1. Een schaapachtig geluid voor de massa voorschrijven (7); 2. Vogel die ons aanroept (5); 5. Mager persoon in relatie met een herdersgod (6); 6. In het karakteristieke geluid is een Brit me de baas (6); 8. Lag overhoop in de nattigheid (5); 9. Dit dier komt een mengelmoes niet toe (5). Speel deze puzzels online en win! Ga naar: 4 huid geen uitgezonderd wilde haver brand 2 cultusgebruik WIN! Deze week: Z3UZ Legendary Jewellery biedt U aan; de pallas-xl t.w.v 339,-*. Deze mooie stoere zilveren armband is voor hem en haar en leverbaar in 4 maten. Z3UZ is geënt op de Griekse mythologie. Pallas is de Griekse godin voor de hemel. Uw armband zal dus zeker een positieve aanvulling zijn. Voor meer informatie: Bel: *Prijs varieert van 339 tot 399 (afhankelijk van de maat). of SMS naar: 3553 WIN! Vandaag: Hotelbon Voucher t.w.v. 40,-. Met de Hotelbon Voucher kan 3 nachten gratis worden overnacht met 2 personen in ruim 3000 hotels in Europa. Dé Hotelbon is al 15 jaar het goedkoopste alternatief om er een weekendje op uit te gaan. Voor meer informatie: Prijspuzzel van vandaag is de sudoku. Zo doet u mee: Bel: of SMS naar: 3553 Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u de gevonden cijfercombinatie uit de vakjes ABC door naar ( 0,60 per gesprek). Of SMS PERS -spatie- oplossing naar 3553 ( 0,60 per ontvangen bericht exclusief de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon) Puzzelland De lijst met winnaars staat op Prijspuzzel SUDOKU A B C A 9 Puzzelland/ Leen Groeneveld B C Een uitgave van Mountain Media BV Anthony Fokkerweg CP Amsterdam tel: fax: website: redactie: redactie@depers.nl distributie: distributiedepers@whm.wegener.nl sales: nationaleverkoop@whm.wegener.nl marketing: marketingdepers@whm.wegener.nl oprichter: Cornelis van den Berg uitgever: Ben Rogmans hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst art direction: Koos Jeremiasse Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten. Boze klant Vrouw plast in winkel op de grond. Lachen Scholieren spelen There s Something About Mary. Gevecht Meisjes slaan restaurant kort en klein Vandaag De temperatuur moet vanochtend vroeg op veel plaatsen vanaf het vriespunt omhoog klimmen, maar wordt met de aanwezige bewolking nauwelijks geholpen door de zon. Bij een overwegend zwakke zuidoostelijke wind liggen de maxima rond 6 graden. Vannacht kan langs de westkust lokaal een spat regen vallen. 111 Morgen Morgen hebben we een overwegend zwakke zuidelijke wind. Het wordt daarmee iets warmer dan vandaag: ongeveer 8 graden. De bewolking overheerst en lokaal kan het even licht regenen. Het gaat daarbij niet om grote hoeveelheden. De komende dagen verandert er weinig. De wind draait naar noordoost. Selectie geplande ov-verstoringen: 111 Rotterdam (bus) Vandaag: RETlijnen 68 en 69. Halte Slingedael vervalt. Rotterdam (bus) Van 19 t/m 22 november: RETlijnen B4, B14. Arrivalijnen 136, 160, 164, 166, 836 en 860. Halten Vaanweg en Kipstraat vervallen. Dordrecht (bus) Vandaag en morgen: Arrivalijnen 3, 4 en 5. Halten Van Baerleplantsoen, Hugo de Grootplein en Kilwijkstraat vervallen. Meer op Onderweg? Bel ( 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

DE EUROPESE UNIE EERSTE EN DE WERKVORM IN HET KORT

DE EUROPESE UNIE EERSTE EN DE WERKVORM IN HET KORT DE EUROPESE UNIE JANUARI 2016 - POLITIEK IN PRAKTIJK #1 EERSTE EN WAT HEB JE NODIG Grote letters A, B en C Aftelklok (op digibord) 50 sterren, uitgeprint op geel papier Circa 4 grote enveloppen Een prijsje

Nadere informatie

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar 1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Europa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren

Europa. De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie. Tekst: D66 en Merel van Beeren Voor Europa De plannen van D66 voor Europa Begrijpelijke versie Tekst: D66 en Merel van Beeren 1 De plannen van D66 voor Europa D66 vindt Europa heel belangrijk. Wij denken dat Nederland sterker is als

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet.

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier.

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-12-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een beschrijving van een politieke stroming (rond 1870): Zij

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen beantwoorden vragen over de Europese politiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Beursdagboek 12 September 2013.

Beursdagboek 12 September 2013. Beursdagboek 12 September 2013. De Amerikanen lieten tijdens de herdenking van 9-11 de markten voor de derde achtereenvolgende dag fors stijgen. Gisterenavond Tijd 22:10 uur. Zoals ik al schreef in mijn

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van

Nadere informatie

6,9. Werkstuk door een scholier 1550 woorden 3 april keer beoordeeld. De euro

6,9. Werkstuk door een scholier 1550 woorden 3 april keer beoordeeld. De euro Werkstuk door een scholier 1550 woorden 3 april 2002 6,9 53 keer beoordeeld Vak Economie De euro Sinds 1 januari 2001 betalen we met de Euro. De euro is de gemeenschappelijke munt voor de landen die lid

Nadere informatie

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De

Nadere informatie

'U heeft eventueel recht op compensatie als uw vlucht vertraagd of geannuleerd is

'U heeft eventueel recht op compensatie als uw vlucht vertraagd of geannuleerd is 'U heeft eventueel recht op compensatie als uw vlucht vertraagd of geannuleerd is De vakantietijd is weer voorbij en dat is standaard de tijd dat we veel klachten horen van mensen die in vertraagde of

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat. 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag.

Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat. 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag. 21 21 HOOFDSTUK 2 Te laat! WOORDEN 1 Kies uit: schiet op jarig ziekenhuis sport laat 1 Morgen is mijn dochter. Ze wordt zes jaar. 2 Ron,! De bus komt bijna! 3 Ik op maandag, woensdag en vrijdag. 4 We komen

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

De Griekse vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken FTM

De Griekse vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken FTM 1 van 5 20-06-17 07:26 ftm.nl De Griekse vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken FTM Edin Mujagic 7-9 minuten Afgelopen week werd bekendgemaakt dat Griekenland op korte termijn 8,5 miljard

Nadere informatie

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en Het plan van Bart Dobber, niet doen! Bibi staat op het dek van het schip en kijkt naar haar hond die een kat achterna zit op de kade. Haar broer Bart ligt op de loopplank en peutert aan het touw van de

Nadere informatie

2. Beter nu dan later

2. Beter nu dan later Daarom Duits 1. Engels is niet voldoende Natuurlijk is kennis van de Engelse taal essentieel, maar: Englisch ist ein Muss, Deutsch ist ein Plus. Uit een enquête onder bedrijven die actief zijn in Duitsland

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Wijnimport Nederland naar regio

Wijnimport Nederland naar regio DO RESEARCH Wijnimport Nederland naar regio Sterke opmars wijn uit Chili Jeroen den Ouden 1-10-2011 Inleiding en inhoudsopgave Pagina I De invoer van wijn in Nederland 1 II De invoer van wijn naar herkomst

Nadere informatie

Ik ben de Hamer. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. HET BESTUUR VAN DE EUROPESE UNIE GROEP 7 8

Ik ben de Hamer. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. HET BESTUUR VAN DE EUROPESE UNIE GROEP 7 8 Ik ben de Hamer Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Goedendag! Als

Nadere informatie

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Goede reis Reizen Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Goede reis, 0 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern is een uitgave

Nadere informatie

Digitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15

Digitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15 Digitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15 Ilost Een tijdje geleden was ik met een vriend naar België om vakantie vrienden op te zoeken. Eenmaal daar een beetje bijgepraat, gedobberd in de jacuzzi

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 1)

Luisteren: muziek (B1 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Over schulden gesproken

Over schulden gesproken Over schulden gesproken Verhalen uit de praktijk Sandra van der Stege 8 Inleiding In Nederland zijn veel mensen met schulden. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft moeite om elke maand rond te komen. In de schulden

Nadere informatie

Werkvel opdracht 9 (Onderhandelingsspel: hoe neem je samen moeilijke besluiten?)

Werkvel opdracht 9 (Onderhandelingsspel: hoe neem je samen moeilijke besluiten?) Werkvel opdracht 9 (Onderhandelingsspel: hoe neem je samen moeilijke besluiten?) Toelichting op de opdracht Tijdens deze opdracht gaan jullie in kleine groepjes in onderhandeling met elkaar over een pakket

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag WAT DOET DE EUROPESE UNIE? Nederland is lid van de Europese Unie (EU). In de EU

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER. uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66

IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER. uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66 IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER 66 uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66 18-04-14 11:27 twintig Bart Biermans (35), naar eigen zeggen behoorlijk ijdel, werkt al bijna tien jaar als cosmetisch arts. Met

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan

Afghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan Afghanistan NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan KABUL - In het zuiden van Afghanistan is dinsdag een militair van de internationale vredesmacht ISAF gedood. Dat maakte een woordvoerder van de troepen

Nadere informatie

Beursdagboek 24 Mei 2013.

Beursdagboek 24 Mei 2013. Beursdagboek 24 Mei 2013. Loopt Abenomics nu al op zijn laatste benen! Tijd 10:30 uur. Het was afgelopen nacht in Japan een angstige sessie voor de handelaren. Na eerst een winst van drie procent vlogen

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

Is jouw doel om ze te overtuigen ook in Nederland te komen wonen? Nee hoor; ik ga ze gewoon kennis laten maken; verder niets.

Is jouw doel om ze te overtuigen ook in Nederland te komen wonen? Nee hoor; ik ga ze gewoon kennis laten maken; verder niets. Een stedentrip is wat Giga (28) het liefste doet tijdens zijn vakanties: het lijstje van steden die hij dit jaar nog gaat bezoeken is enorm; Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Antwerpen, Brugge, Gent, Praag,

Nadere informatie

Hans van der Beek. over schrijven en alles

Hans van der Beek. over schrijven en alles Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.

Nadere informatie

2c nr. 1 zinnen met want en omdat

2c nr. 1 zinnen met want en omdat OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 22 januari 2015 Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Het verhaal van Europa

Het verhaal van Europa Het verhaal van Europa 2010 Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij en Rob Heirbaut & Hendrik Vos Standaard Uitgeverij nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen www.manteau.be info@manteau.be Deze reeks

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.

Nadere informatie

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test Beeld Hoofdstuk 5 Uitgeschreven tekst NL test www.ncrv.nl/ncrvgemist/8-1-2011/nl-test-2011-afl-1 (fragment tot 8:53 min.) NL test (NCRV) Duur fragment: 8:53 min. Duur uitzending: 24:49 min. Datum uitzending:

Nadere informatie

Lieve vrienden van El Manguaré,

Lieve vrienden van El Manguaré, Lieve vrienden van El Manguaré, Vanuit een overstroomd Iquitos de tweede tamtam van 2012. Twee dagen geleden schreef ik onderstaand stukje: Manguaré kampt met wateroverlast! Zoals Yolanthe in de vorige

Nadere informatie

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

.22. Hoe ziet een centrum eruit?

.22. Hoe ziet een centrum eruit? Hoe ziet een centrum eruit? Hoofdstuk 2 les 1 Wat ga je leren? In deze les leer je hoe een centrum eruitziet. Je leert ook hoe het komt dat sommige steden of plekken een centrum zijn geworden. Begrippen

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden.

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden. Warm in Verona Romeo loopt een beetje rond. Dat doet hij bijna elke dag. Hij vindt het leuk om door het stadje te lopen. Door de kleine straatjes. Langs de rivier waar de meisjes de was doen. En over de

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Jolan. Jolanda Omvlee (42),

Jolan. Jolanda Omvlee (42), Jolan Jolanda Omvlee (42), getrouwd met Ron (48), moeder van Lise (10) en Emmely (6) is directeur van Compassion. Ze geeft leiding aan 38 personen, haar contacten gaan internationaal. 22 tekst Wieteke

Nadere informatie

Nieuw Nederlands 4 e editie 4 vwo. Cursus Argumenteren. Hoofdstuk 1 Meningen en argumenten. 1 Meningen

Nieuw Nederlands 4 e editie 4 vwo. Cursus Argumenteren. Hoofdstuk 1 Meningen en argumenten. 1 Meningen Cursus Argumenteren Hoofdstuk 1 Meningen en argumenten 1 Meningen Opdracht 1 1 Dat concert van die Chinese pianist lijkt me echt iets voor jou. (positief standpunt) 2 Ik weet nog niet of ik meedoe met

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Over het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel

Over het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel Voorwoord Gijsbrecht van Amstel leefde rond 1300. Hij was de belangrijkste man van de stad Amsterdam in die tijd. Gijsbrecht was geliefd bij de bevolking van Amsterdam, maar hij had ook veel vijanden.

Nadere informatie

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen 1. Print deze tekst 2. Download het geluidsbestand en luister Je gaat een toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen maken. Dit is een leestoets. De toets heeft vijf delen. Deel A, B, C, D en E. Deze toets

Nadere informatie