In Japan, Nieuw-Zeeland, Taiwan en Groningen blijft de aarde in beweging

Transcriptie

1 Nieuwsbrief buitenland april 2016 In Japan, Nieuw-Zeeland, Taiwan en Groningen blijft de aarde in beweging Door de aanslagen in Brussel verbleekte het andere nieuws van de afgelopen maanden, zoals de ontruiming van het vluchtelingen kamp in Calais, de chaos op de Griekse eilanden door de continue toestroom van vluchtelingen, de grenscontroles aan de binnen- en buitengrenzen van de EU en het akkoord met Turkije over de vluchtelingen. De laatste onderwerpen sluiten goed aan bij het thema Wereld van het aardrijksprogramma voor de bovenbouw. Onderwerpen die aansluiten bij het thema Aarde stonden ook in de krant. Dit keer verschenen ze niet op de voorpagina maar toch voldoende om er in deze nieuwsbrief aandacht aan te besteden, want op verschillende plaatsen kwam de aarde in beweging. Zo kwam de grootste actieve vulkaan in Japan, Mount Aso, op maandag 28 maart tot uitbarsting waarbij 32 mensen om het leven kwamen en werd Christchurch in Nieuw-Zeeland op 14 februari getroffen door een aardbeving, met een kracht van 5,8 op de schaal van Richter. Gelukkig vielen er geen slachtoffers en was de schade beperkt. Hoe anders was het vijf jaar geleden. Toen werd de stad getroffen door een beving van 6.3 op schaal van Richter en kwamen 185 mensen om het leven en een deel van de stad werd vernield. Ruim een week voor de beving in Christchurch werd de Taiwanese stad Tainan opgeschud door een beving met een kracht van 6.4. Een groot flatgebouw van zeventien verdiepingen stortte in 10 seconden in. Foto EPA

2 De brandweer redde wel en baby uit het puin maar ruim 120 personen hebben het niet overleefd. Het Openbaar Ministerie van Tainan zoekt uit of tijdens de bouw niet gesjoemeld is met de bouwvoorschriften. Ook in ons eigen land werden de bewoners van Groningen op 25 februari voor de zoveelste keer in hun nachtrust gestoord. De aardbevingen zijn hier een direct gevolg van de bodemdaling, die veroorzaakt wordt door de gaswinning. In deze nieuwsbrief heeft u de mogelijkheid om in de klas aandacht te besteden aan het onderwerp aardbevingen. We gaan werken met de atlas en de computer. De leerlingen in de onderbouw starten met de vaardigheid plaatsbepaling en zoeken daarna de plaatsen op die de afgelopen jaren door een heftige beving zijn getroffen. De bovenbouwleerlingen bestuderen een tekst, beantwoorden vragen en voeren een praktische opdracht uit. Doel: Het doel van deze les is om de leerlingen bewust te maken van de impact van een aardbeving, te onderzoeken waar deze op aarde plaatsvinden en waarom juist daar. De leerlingen maken n.a.v. een leestekst, een stukje video en een computerprogramma verschillende opdrachten waarbij de atlas nodig is. Zij sluiten deze les eventueel af met het maken van een kleine praktische opdracht. Lessuggestie voor de onderbouw U start de les met laten zien van een fragment uit het NOS-journaal. Hierna lezen de leerlingen het artikel en maken de opdrachten die hierbij horen. Daarna heeft u de mogelijkheid om de vaardigheid plaatsbepaling op aarde te herhalen. Hierna zoeken de leerlingen de locaties op waar de zwaarste aardbevingen in deze en de vorige eeuw hebben plaatsgevonden. Fragment uit het NOS-journaal:

3 Groningers schrikken wakker van aardbeving Zowel het KNMI als regionale media kregen veel meldingen binnen. RTV Noord kreeg veel telefoontjes uit de omgeving van Hoogezand-Sappemeer en Slochteren, de belangrijkste plek voor gaswinning in Nederland. Het epicentrum lag volgens het KNMI precies tussen die twee plaatsen in, bij Froombosch, op een diepte van 3 kilometer. Volgens RTV Noord kregen bewoners het aardig te verduren. Veel mensen schrokken wakker en waren door de regionale zender overdonderd door de kracht ervan. Gaswinning door de NAM is de oorzaak van de vele aardbevingen in de provincie. Of de beving schade heeft veroorzaakt, is nog onbekend. Evers houdt dat wel voor mogelijk. Afgelopen week bleek nog uit een uitgebreid onderzoek van onder meer de TU Delft dat veel inwoners van het aardbevingsgebied zich onveilig voelen, last hebben van psychische problemen en hun vertrouwen in de overheid kwijt zijn. In huishoudens heerst volgens de studie 'een onveilig gevoel'. De onderzoekers spraken van 'zeer schokkende resultaten'. Volkskrant 26 februari 2016

4 Opdracht A 1 Lees het artikel en beschrijf in eigen woorden waar het artikel over gaat... 2 Zoek in het register van de Atlas Froombosch op. Ligt deze stad ten noorden of ten zuiden van Slochteren?.. 3 Zoek in de atlas de kaart op over Nederland energie. Bekijk het kaartje over aardgas. Leg met dit kaartje uit dat het logisch is dat er vooral ten noorden van de stad Groningen aardbevingen ontstaan als gevolg van aardgaswinning... 4 Groningers voelen zich volgens het artikel steeds onveiliger. Waaruit blijkt dat? 5 De aardschokken hebben de laatste jaren duizenden schademeldingen bij de NAM opgeleverd. Dat kost de NAM miljoenen aan schadeclaims. Zoek uit wat NAM betekent en geef twee redenen waarom de NAM toch doorgaat met het boren naar aardgas...

5 Opdracht B De aarde is de afgelopen eeuwen door verschillende aardbevingen getroffen. Geef op figuur 1 met een rode stip de bekendste aardbevingen op de wereld aan Tokohu 32 NB OL 2011 Christchurch 43 ZB OL 2010 Haiti 18 NB - 72 WL 2010 Chili 32 ZB 70 WL 2004 Indische Oceaan 3 NB 95 OL 2001 Gujarat 23 NB 70 OL 1985 Mexico City 18 NB WL 1976 Tangshan 40 NB OL 1964 Alaska 61 NB WL 1960 Valdivia 38 ZB 73 WL 1952 Kamchatka 52 NB OL 1923 Kanto*( Japan) 34 NB OL 1908 Messina 38 NB 15 OL 1906 San Francisco 37 NB WL 1755 Lissabon 36 NB 11 WL 1556 Shaanxi 34 NB OL 1138 Aleppo 36 NB 37 OL 856 Damghan* ( Iran) 36 NB 54 OL * staat niet in het register van de atlas Opdracht C Zoek op internet een of twee van deze aardbevingen op en maak daar een klein werkstukje over Figuur 1

6 Lessuggestie voor de bovenbouw U start de les met laten zien van een fragment uit het NOS-journaal of een ander actueel fragment. Fragment uit het NOS-journaal: Opdracht Deze opdracht bestaat uit een aantal deelopdrachten. Je kunt deze opdracht alleen uitwerken maar je mag ook in een team werken. ( max. 4 leerlingen) Opdracht A Lokaliseer op figuur 2 minimaal 10 van de bekendste aardbevingen. Dit doe je met een stip en door de plaatsnaam in te vullen. Verklaar 2, 3 of 4 van deze aardbevingen met behulp van de platentektoniek. Gebruik hierbij het trefwoordenregister (blz. 300) en de kaarten uit de GB. Werk je met een team van vier leerlingen dan verklaren jullie 4 aardbevingen Tokohu 32 NB OL 2011 Christchurch 43 ZB OL 2010 Haiti 18 NB - 72 WL 2010 Chili 32 ZB 70 WL 2004 Indische Oceaan 3 NB 95 OL 2001 Gujarat 23 NB 70 OL 1985 Mexico City 18 NB WL 1976 Tangshan 40 NB OL 1964 Alaska 61 NB WL 1960 Valdivia 38 ZB 73 WL 1952 Kamchatka 52 NB OL 1923 Kanto*( Japan) 34 NB OL 1908 Messina 38 NB 15 OL 1906 San Francisco 37 NB WL 1755 Lissabon 36 NB 11 WL 1556 Shaanxi 34 NB OL 1138 Aleppo 36 NB 37 OL 856 Damghan* ( Iran) 36 NB 54 OL

7 figuur 2 Opdracht B Zoek op internet de volgende sites op: IRIS Earthquake Browser en KNMI seismologie. Tips bij het programma Iris Browser: - selecteer eerste het Middellandse Zeegebied. - Vergroot het gebied - Kijk wat de kleuren geel en paars betekenen - Zoek Lefkade op de kaart op en klik op het paarse rondje - Zet de knoppen show plates aan en uit - Maak een 3D print van een - Letter D bij de drie D view geeft het hypocentrum aan ( diepte van de beving) Werk de volgende vragen uit: - Wat is het verschil tussen de aardbevingen in Italië en Griekenland? - Lees de twee artikelen. Wat is het verschil tussen de aardbeving van 26 februari in Froombosch en de aardbeving in Griekeland?

8 Groningers schrikken wakker van aardbeving Zowel het KNMI als regionale media kregen veel meldingen binnen. RTV Noord kreeg veel telefoontjes uit de omgeving van Hoogezand-Sappemeer en Slochteren, de belangrijkste plek voor gaswinning in Nederland. Het epicentrum lag volgens het KNMI precies tussen die twee plaatsen in, bij Froombosch, op een diepte van 3 kilometer. Volgens RTV Noord kregen bewoners het aardig te verduren. Veel mensen schrokken wakker en waren door de regionale zender overdonderd door de kracht ervan. Gaswinning door de NAM is de oorzaak van de vele aardbevingen in de provincie. Of de beving schade heeft veroorzaakt, is nog onbekend. Evers houdt dat wel voor mogelijk. Afgelopen week bleek nog uit een uitgebreid onderzoek van onder meer de TU Delft dat veel inwoners van het aardbevingsgebied zich onveilig voelen, last hebben van psychische problemen en hun vertrouwen in de overheid kwijt zijn. In huishoudens heerst volgens de studie 'een onveilig gevoel'. De onderzoekers spraken van 'zeer schokkende resultaten'. Volkskrant 26 februari 2016 Twee doden door aardbeving Griekenland Bij een aardbeving langs de westkust van Griekenland zijn twee doden gevallen. De beving vond 26 januari plaats op enkele kilometers van het eiland Lefkas(Lefkade). Volgens het Geodynamisch Instituut in Athene werd er een kracht van 6,1 op de schaal van Richter gemeten. Bron: Reuters - Maak een 3d print m.b.v. IRIS van de aardbeving van 26 januari in Griekenland. - Geef een verklaring voor deze aardbeving. - Wat is het verschil tussen de aardbevingen in Turkije en die in Griekenland? Gebruik de atlas. - Maak een hoe-hoe zin over de kracht van de aardbeving, dus niet over de gevolgen. - Waar en hoe meet het KNMI aardbevingen? Opdracht C Je bekijkt het filmpje van de Hayward Fault en gebruik de Atlas o.a. GB 192. ( - Hoeveel breuken liggen er in het gebied van Hayward en welke breuk zal waarschijnlijk het eerst van zich laten spreken? - Verklaar waarom de impact van een aardbeving langs de Hayward Fault zo groot is. - Beschrijf de plaatbewegingen die in het Noordwesten van de VS voorkomen. Leg uit wat de gevolgen van deze bewegingen zijn.