Leuven Klimaatneutraal 2030

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leuven Klimaatneutraal 2030"

Transcriptie

1 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal Samenwerking Stad Leuven KU Leuven Leuven Klimaatneutraal 2030 Versie 29 februari 2012 Auteurs: dr. Peter Tom Jones, dr. Han Vandevyvere, prof. Karel Van Acker (KU Leuven) 1. Achtergrond De opwarming van de aarde wordt meer en meer erkend als één van de meest stringente problemen waar de wereld vandaag en in de toekomst mee te kampen zal hebben. De totstandkoming van een internationaal, wettelijk bindend klimaatakkoord is daarom essentieel om dit sociaal, economisch, ecologisch en ethisch probleem daadwerkelijk aan te pakken. In de praktijk stelt men echter vast dat dit proces bijzonder moeizaam verloopt. Anderzijds is er vandaag ook een parallel proces aan de gang dat wél zeer hoopvol is. Daarbij worden wereldwijd klimaatinitiatieven genomen vanuit wijken, bedrijven, steden en provincies, tot zelfs individuele landen. Het C40 Cities Network, een initiatief dat onder zijn leden enkele van de meest vooraanstaande wereldsteden telt, loopt hierin voorop (zie figuur 1 voor de klimaatdoelstellingen van deze steden). In Europa werd daarnaast het EU Burgemeestersconvenant opgesteld, waarbij ondertekenende steden verbintenissen aangaan die de ambitie hoger stellen dan de huidige EU 20/20/20 wetgeving. Ook in Vlaanderen traden diverse steden toe tot dit convenant, waaronder ook de Stad Leuven. Bovendien werden er parallel processen opgestart die zelfs nog verder gaan en effectieve klimaatneutraliteit beogen tegen 2020 (Limburg), 2030 (Leuven) en 2050 (Gent). 2. Groene city branding Als compacte provinciestad met een geëngageerde bevolking, een ambitieus bestuur, een bruisend Klimaatforum, tal van vooruitstrevende ondernemers en een toonaangevende universiteit heeft de stad Leuven alle troeven in handen om een klimaat en duurzaamheidskoploper in Europa te worden. In plaats van de klimaatuitdaging alleen als een last te zien, heeft Leuven er alle belang bij om, net zoals een stad als Kopenhagen, de klimaatkwestie te beschouwen als een ongeziene opportuniteit, en in het bijzonder als een katalysator voor de transitie naar schone technologieën (energie, transport, materialen, gebouwen). Veerkracht, kennisopbouw en disseminatie, jobcreatie, gezonde levensomstandigheden, energie en materialenautonomie zijn daarbij de zogenaamde secundaire voordelen die samengaan met een stringent (stedelijk) klimaatbeleid. Door de sterke banden tussen de Leuvense stadsoverheid, de Leuvense bedrijfswereld, de universiteit en de hogescholen én de Leuvense civiele samenleving, kan er bovendien een proces worden opgestart waarbij Europese onderzoeksmiddelen (bv. Smart Energy Cities) worden aangetrokken om icoonprojecten op te zetten in domeinen als duurzaam energiebeheer, duurzaam materialenbeheer (inclusief urban mining), Versie 25 februari 2012

2 2 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal 2030 duurzaam transport, duurzame stadsplanning en natuur in de stad. Dit is meteen ook een pleidooi voor de combinatie van innovatie en excellent onderzoek. In dit document wordt daarom een projectvoorstel toegelicht om, via een multi partij aanpak, een haalbaar en kosteneffectief transitiepad naar Leuvense klimaatneutraliteit uit te werken. In een project van een jaar moet aan het einde van de rit een concreet actieplan voorgesteld worden, dat wordt gedragen door de Leuvense politiek (over de partijgrenzen heen), het Leuvense bedrijfsleven, de academische instellingen en de civiele samenleving. Voor de financiering van dit samenwerkingstraject wordt beroep gedaan op een gezamenlijke inspanning van de stad, de universiteit en de bedrijfswereld. Doorheen het proces is het belangrijk om een goede afstemming te bekomen met de vereisten die worden opgelegd door de ondertekening van het Burgemeestersconvenant. Dit geldt met name expliciet voor de uitwerking van een Actieplan voor Duurzame Energie of SEAP (Sustainable Energy Action Plan). Het projectmanagementteam moet er bijgevolg over waken dat de planmatige uitwerking en uitvoering van het Burgemeestersconvenant (doelstellingen 2020) ingeschoven worden in het overkoepelende project Leuven Klimaatneutraal 2030 (doelstellingen 2030 en verder). Tabel 1: Enkele recente feiten De stad Leuven ondertekent in 2011 het EU Burgemeestersconvenant in verband met initiatieven voor het terugdringen van de klimaatverandering en het veiligstellen van een duurzame energiebevoorrading. Schepen Mohamed Ridouani ondertekent op 24 mei 2011, tijdens het MO* debat in het Leuvense Wagehuys, een intentieverklaring om Leuven klimaatneutraal te maken tegen In deze intentieverklaring is ondermeer opgenomen dat er een convenant zal worden opgesteld door de Stad Leuven en de KU Leuven om dit ambitieuze project samen te realiseren. Daaropvolgend wordt op 14 juni 2011 door de Leuvense stadsoverheid en de KU Leuven beslist om een gezamenlijk traject op te zetten. De KU Leuven is mede oprichter van Energyville (samen met VITO en IMEC), een kenniscentrum dat onderzoek zal verrichten over groene energie ( De KU Leuven heeft een trekkersrol in de oprichting van I Cleantech Vlaanderen vzw en levert tevens de voorzitter (Peter Tom Jones). De KU Leuven heeft het domein duurzaam materialenbeheer als speerpunt naar voor geschoven. Dit gaat samen met een trekkersrol in het transitienetwerk Plan C, de opstart van een Vlaams Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer en een centrale rol in diverse Europese consortia rond urban en landfill mining. De KU Leuven heeft alle troeven en kennis in handen om samen met de Stad Leuven de klimaat, transitie en duurzaamheidsuitdaging succesvol aan te gaan.

3 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal Figuur 1: Voorgestelde reducties in broeikasgasemissies door diverse steden (bron: CDP Cities 2011: Global Report on C40 Cities) 3. Het Projectvoorstel 3.1 Projectorganisatie De kern van het project (zie figuur 2) wordt uitgevoerd door een extern projectmedewerker en door wetenschappelijk coördinator Han Vandevyvere (KU Leuven), die 5 maanden FTE zal worden ingezet. De begeleiding van het traject gebeurt door een regiegroep, het Project management team of PMteam dat elke maand samenkomt om de vooruitgang op te volgen en bij te sturen. Dit PM team bestaat uit: dr. Peter Tom Jones (projectmanager, IOF Onderzoeksmanager KU Leuven), voorzitter dr. Han Vandevyvere (Senior Researcher KU Leuven) prof. Johan Driesen (KU Leuven, Energyville) Mohamed Ridouani (Schepen van Milieu Stad Leuven) Geert Vanhorebeek (Coördinator Duurzaam Beleid Stad Leuven) Kristine Verachtert (Ruimtelijk en Duurzaamheidsbeleid Stad Leuven) Versie 25 februari 2012

4 4 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal 2030 Jan Aerts (Futureproofed, externe klimaatconsultant) Mike Desmet (Netwerk Duurzaam Leuven) Pieter Paul Mortier (STUK, Artefact) Veerle Van Schoelant (30CC) Tamara Broos (communicatie Stad Leuven) De externe communicatie wordt gecoördineerd door de stad (schepen Mohamed Ridouani, adviseur externe communicatie Tamara Broos). Naargelang de vordering van het project zal deze communicatie daarbij eventueel een bijkomend beroep doen op andere actoren (bijvoorbeeld STUK of 30CC). Tevens wordt er ook een begeleidingscommissie opgericht bestaande uit het PM team en vertegenwoordigers van de Leuvense sleutelactoren. Daarom wordt een uitbreiding aan het PMteam voorzien met bijkomende vertegenwoordigers uit het stadsbestuur en het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven (AGSL), de KU Leuven, en een representatieve groep vertegenwoordigers uit de bedrijfswereld (waaronder in elk geval een afgevaardigde van de bedrijven die in financiële ondersteuning voorzien). De begeleidingscommissie zal 4 keer samengeroepen worden. De commissie wordt voorgezeten door schepen Mohamed Ridouani. Voor de uitvoering van het project wordt zowel op operationeel als strategisch transitiemanagement beroep gedaan. In dit project vertegenwoordigen de KU Leuven (thematische) experts en de ronde tafels het operationele aspect. Geert Vanhorebeek coördineert de 6 thematische cellen (energie, gebouwen en gebouwde omgeving, mobiliteit, landbouw en natuur, consumptie, transitie en participatie) in overleg met Netwerk Duurzaam Leuven. In deze cellen worden een 15 tal operationele actoren/experts ondergebracht vanuit het maatschappelijk middenveld, de stadsdiensten, het bedrijfsleven en de universiteit (samenstelling te coördineren door Geert Vanhorebeek en Netwerk Duurzaam Leuven). Door deze cellen worden ook twee centrale dagen met 6 Ronde Tafels opgezet. Naast dit operationele (bottom up) spoor wordt ook een visionaire transitiearena opgericht, die (top down) moet zorgen voor de hefbomen om de transitiepaden in de toekomst uit te voeren. Deze transitiearena met 20 visionaire systeemdenkers werkt in functie van high level strategische keuzen voor een stad als Leuven. Door de wisselwerking tussen het top down en het bottom up proces heeft een transitie kans op slagen. De transitiearena wordt voorgezeten door Han Vandevyvere. Deze gecombineerde aanpak moet zorgen voor (1) het opbouwen van de noodzakelijke kennis, (2) het creëren van voldoende maatschappelijke gedragenheid en (3) reële beleidsimpact.

5 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal Figuur 2: Voorstelling projectorganisatie en relatie met Burgemeestersconvenant, Metaforum KU Leuven (in oprichting) en Leuven Overmorgen 3.2 Werkpakketten (taken) Het voorgestelde samenwerkingstraject heeft een tijdsduur van 1 jaar. Figuur 3 toont schematisch de opbouw van het project. Voorafgaand aan de formele opstart van het project, is het PM team al twee keer samengekomen om het voorbereidende werk te verrichten. Alle samenwerkende partijen nemen een deel van de uit te voeren taken op zich, met uitzondering van werkpakket 1 en van de procesbegeleiding voor werkpakket 4. Taak 1 is uitbesteed aan een gespecialiseerde consultancy, Futureproofed, op basis van een aanbestedingsprocedure. De externe projectmedewerker voor taak 1 zal niettemin in nauw overleg werken met de initiatiefnemers omwille van de vele inhoudelijke links met de andere werkpakketten. Dat geldt in het bijzonder voor de doorstroming van de SEAP scenario s naar de post 2020 scenario s (zie ook verder). Op dezelfde manier wordt de procesbegeleiding voor taak 4 uitbesteed aan een tweede gespecialiseerde consultant, Tri.zone. Versie 25 februari 2012

6 6 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal 2030 Figuur 3: Voorstelling project in werkpakketten, met een tentatief voorstel voor de communicatiemomenten Taak 1: Nulmeting, oplijsten van bestaande initiatieven en opstellen van het Sustainable Energy Action Plan voor 2020 Hoofdactor: Futureproofed (externe projectmedewerker) Een effectief pad naar klimaatneutraliteit vereist in eerste instantie een zo accuraat mogelijke berekening van de huidige emissies op het grondgebied Stad Leuven. De zogenaamde nulmeting of Baseline Emission Inventory (BEI) gebeurt volgens de internationaal aanvaarde Bilan Carbone methode 1. Deze standaard (zie figuur 4) verdeelt de broeikasgasemissies in: 1. Directe emissies uit bronnen op het grondgebied van de stad Leuven (Scope 1); 2. Indirecte emissies die toe te wijzen zijn aan dat deel van het Leuvense verbruik van elektriciteit, stoom of warmte dat niet wordt gedekt door de eigen productie (Scope 2); 3. Indirecte emissies die toe te wijzen zijn aan activiteiten buiten de stad Leuven die nodig zijn voor het leveren van goederen, grondstoffen of diensten binnen Leuven (Scope 3). Voor de Leuvense nulmeting zal worden gefocust op Scope Anderzijds zal er ook een (kwalitatieve) schatting worden gemaakt van de Scope 3 emissies (waarvoor nog geen internationale 1 Conform ISO Deze standaard wordt ook door de Vlaamse Overheid gebruikt in de MIRA rapportage, evenals door de Limburgse Overheid in haar TACO2 plan voor klimaatneutraliteit. De keuze voor het precieze referentiejaar zal niettemin bepaald worden in functie van de beschikbaarheid van goede data.

7 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal afspraken bestaan). Voor de berekening van deze nulmeting zal er een nauwe interactie zijn tussen de externe projectmedewerker, de wetenschappelijke coördinator, de KU Leuven energie expert, de andere KU Leuven experts en de Leuvense stadsdiensten. De nulmeting zal ook dienen als input voor het SEAP (zie verder). Voor een SEAP wordt als referentiejaar voor de BEI 1990 aanbevolen, tenzij er voor dit jaar onvoldoende betrouwbare gegevens beschikbaar zijn. Het dichtst opvolgende jaar met betrouwbare gegevens dient dan genomen te worden. Voor Leuven is, na een evaluatie van de beschikbare data, beslist om 2010 als referentiejaar aan te nemen. Deze keuze betekent ook een goed referentiepunt om de inspanningen van Leuven Klimaatneutraal 2030 mee te vergelijken. Figuur 4: Greenhouse Gas Protocol Rapportage (figuur op basis van WBCSD & World Resources Institute 2 ) Parallel aan de Leuvense nulmeting zal ook een oplijsting worden gemaakt van alle positieve initiatieven die momenteel al in Leuven gebeuren. Het betreft hier zowel maatregelen van de Leuvense stadsoverheid, Leuvense bedrijven, academische instellingen als de Leuvense civiele samenleving (cf. Netwerk Duurzaam Leuven, Leuvens Klimaatforum). Deze oplijsting gebeurt in nauwe interactie met de betrokken spelers, opnieuw om de gedragenheid van het op te stellen Leuvense actieplan te vergroten. De inventarisatie zal daarom niet enkel focussen op concrete projecten, maar ook op de mate waarin stadsbestuur en Leuvense samenleving reeds georganiseerd en uitgerust zijn om een transitie naar klimaatneutraliteit te kunnen realiseren. Er wordt nagegaan hoe de inspanningen eventueel kunnen aangepast of gebundeld worden met het oog op een hogere gecombineerde efficiëntie. Zowel de oplijsting als de nulmeting dienen vervolgens als input om een Actieplan voor Duurzame Energie (SEAP) op te stellen zoals opgelegd door de ondertekening van het Burgemeestersconvenant 2 GHG Protocol Initiative Team (2004), The Greenhouse Gas Protocol: A Corporate Accounting and Reporting Standard, Revised Edition, WBCSD & World Resources Institute, revised.pdf, p. 26 Versie 25 februari 2012

8 8 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal 2030 door de Stad Leuven. Het SEAP legt de doelstellingen vast voor 2020 en geeft aan hoe die bereikt kunnen worden 3. Het SEAP zal gereviewed worden door de KU Leuven energie expert Taak 2: Operationeel transitiemanagement Input KU Leuven experts Hoofdactor: KU Leuven Gedurende een periode van 6 maanden zal een kleine groep van KU Leuven experts betrokken worden bij het in kaart brengen van de huidige situatie (eerste drie maanden) én in de mogelijke transitiepaden naar een duurzame, klimaatneutrale toekomst (vierde tot en met zesde maand). Dit zal gebeuren voor de volgende sleuteldomeinen: 1. Duurzame stadsplanning, ruimtelijke ordening en stadsontwikkeling (dr. Han Vandevyvere, ASRO) (cf. Project Leuven Overmorgen) 2. Economische aspecten (prof. Johan Eyckmans, Economie) 3. Duurzaam energiebeheer (energie efficiëntie, hernieuwbare energie, smart grids, link met SEAP voor Burgemeestersconvenant en het concept Ruimtelijk Energieplan ) (prof. Johan Driesen, ESAT / Energyville) 4. Duurzaam materialenbeheer (afvalverwerking, urban mining, ecodesign etc.) (prof. Karel Van Acker / dr. Peter Tom Jones, MTM) 5. Duurzame mobiliteit (prof. Ben Immers, Industrieel Beleid Verkeer & Infrastructuur) 6. Duurzame gebouwen (prof. Dirk Saelens, Burgerlijke Bouwkunde) 7. Natuur in de stad (counteren urban heat island effect, levenscomfort, fijn stofabsorptie etc.) (prof. Filip Volckaert, BIO) 8. Draagvlakcreatie/transities (prof. Erik Mathijs, BIW) 9. Duurzame landbouw en stadslandbouw (prof. Bart Muys, EES) De externe projectmedewerker zal in samenspraak met de wetenschappelijke coördinator deze gegevens verwerken en vertalen richting taak 1, met horizon Tegelijk dient deze expert input ook om scenario s verder dan 2020 te beschouwen. Dit komt daarom neer op een parallelle bijdrage aan taken 3 en 4. Omwille van het belang van de energie aspecten is de inbreng van de energie expert hoger. Een bijkomende inzet van de expert economische aspecten is daarnaast voorzien in werkpakket 3. Input thematische cellen en ronde tafels (i.s.m. NDL/Leuven Overmorgen) Hoofdactor: Netwerk Duurzaam Leuven Parallel met de insteek door de KU Leuven experts zullen in samenwerking met Netwerk Duurzaam Leuven twee Ronde Tafeldagen worden opgezet, waar de 6 verschillende cellen zullen samenkomen om hun werk te koppelen aan de vooruitgang in de andere taken binnen dit project. De thematische cellen hebben als voornaamste doel om, bottom up, voorstellen te doen om de evolutie richting klimaatneutraliteit in de praktijk te kunnen realiseren, input te leveren over realisatiekansen voor de voorstellen van de experts, en de randvoorwaarden te formuleren waarbinnen dergelijke acties mogelijk zijn. Dit met de bedoeling om een breed draagvlak te vinden voor concrete 3 Het opstellen van een SEAP wordt beschreven in: Covenant of Mayors, EU (2010), How to develop a Sustainable Energy Action Plan (SEAP) Guidebook, European Union,

9 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal maatregelen op het vlak van mobiliteit, energie, gebouwen, etc., en zo te komen tot een actieprogramma dat maximale kans op slagen heeft. Dergelijk opzet voorziet in de gelegenheid voor zeer diverse actoren om inspraak te hebben in het overkoepelende proces naar klimaatneutraliteit. Deze netwerkdagen vormen het verlengstuk van het proces dat momenteel al loopt via de BBL en het Netwerk Duurzaam Leuven, waar nu reeds 3 thematische teams (energie, mobiliteit en consumptie) op regelmatige basis samenkomen. NDL werkt ook samen met het Leuvense klimaatforum dat eveneens bottom up invulling tracht te geven aan het maatschappelijk proces naar duurzaamheid. Het PM team zal in samenspraak met NDL het aantal thematische cellen optrekken tot 6 (op basis van een clustering van de 9 gedefinieerde thematische domeinen in taak 2, deel expert input). De cellen zullen worden uitgebreid met operationele experten vanuit het bedrijfsleven, de stadsdiensten en de kennisinstellingen. De deelname aan deze cellen wordt niet vergoed Taak 3: Definitie en doorrekening van verschillende scenario s post 2020 Hoofdactoren: wetenschappelijke coördinator, externe projectmedewerker en prof. Johan Eyckmans (KU Leuven expert economische aspecten) In deze taak worden diverse klimaatscenario s post 2020 opgelijst en doorgerekend volgens hun ecologische en socio economische waarde. De hoofdactoren werken hiervoor verder op materiaal dat aangeleverd wordt door (1) de externe consultant die het SEAP opstelt, (2) de KU Leuven experts in de andere sleuteldomeinen, (3) de thematische cellen en (4) de transitie arena. Een eerste scenario (Referentiescenario) moet onderzoeken wat de totale broeikasgasuitstoot zou zijn tegen 2030 indien Stad Leuven een ongewijzigd beleid zou uitvoeren (gebruik makend van het Europa scenario van de Milieuverkenning 2030). In Scenario 2 (Scenario Leuven 2030) worden alle maatregelen in kaart gebracht die tegen 2030 haalbaar zijn. In een derde, visionaire scenario wordt nagegaan wat mogelijk is tegen 2050, met daarin de opname van een aantal nieuwe (nog niet beschikbare) technologieën (Scenario Leuven 2050). Voor de verschillende scenario s wordt telkens berekend wat de jaarlijkse kost is in 2030, wat de jaarlijkse reductie in broeikasgasuitstoot kan zijn, en wat de CO 2 (eq.) kost is van elk van de voorgestelde maatregelen. Op basis van Scenario 2 kan ook een kostenneutraal scenario worden afgeleid (waarbij winstgevende maatregelen worden gecombineerd met betalende maatregelen). Tenslotte zal ook een socio economische analyse worden gemaakt: hierbij wordt de huidige situatie (bv. via de SISEW: Simplified Index of Sustainable Economic Welfare) vergeleken met de situatie in 2030 volgens het Referentiescenario en het Scenario Leuven Taak 4: Strategisch transitiemanagement: visie en traject oefening Hoofdactor: Tri.zone (externe procesbegeleider) De transitie naar klimaatneutraliteit is een ambitieuze doelstelling die slechts behaald kan worden indien alle relevante stakeholders in de samenleving achter dit proces staan. Bedrijven moeten hierin innovatietrajecten kunnen terugvinden, terwijl de civiele samenleving er zal willen op toezien dat de transitiepaden ook sociaal rechtvaardig zijn (cf. concept just transition) en bovendien tegemoet komen aan de vraag naar nieuwe, duurzaam verankerde werkgelegenheid. In taak 4 zal daarom een reeks multi actorworkshops worden opgezet met professionele procesbegeleiding (externe consultant). Deze idee is gebaseerd op het transitiearena concept. Gedurende de eerste drie maanden van het project zoekt het PM team naar 20 visionaire én gewichtige sleutelfiguren uit het Leuvense bedrijfsleven (5 personen, koppeling met financierende partners), het middenveld Versie 25 februari 2012

10 10 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal 2030 (inclusief de culturele sector) (5 personen), de stad (5 personen) en de KU Leuven (5 personen). De Leuvense transitiearena de G20 van Leuven zal vertrekken van de beschikbare gegevens uit taak 1. Eerst zal een visieoefening Leuven 2030 gemaakt worden, waar vooral gekeken wordt naar strategische keuzen voor Leuven. Daarna zullen concrete transitiepaden besproken worden. Taak 4 verloopt, zoals hoger ook al aangegeven, in nauwe interactie met taken 2 en vooral 3. Binnen de KU Leuven wordt er bovendien gewerkt aan de oprichting van een nieuw Metaforum rond integrale duurzaamheid 4. Synergieën liggen voor de hand. Binnen de transitiearena dient ook ruim aandacht geschonken te worden aan de mogelijkheid om Europese projectfinanciering binnen te halen voor concrete icoonprojecten (cf. Smart Energy Cities). Dit geeft een extra incentive aan de academische instellingen en de Leuvense bedrijven om actief deel te nemen aan dit proces Taak 5: Eindrapport en publiek evenement Hoofdactoren: externe projectmedewerkers, PM team Tijdens de laatste drie maanden van het project zullen alle resultaten gebundeld worden in het wetenschappelijk eindrapport. Dit eindrapport bevat een concreet actieplan voor de realisatie van het Scenario Leuven 2030 (maatregelen, termijnen, budgetten, verantwoordelijkheden). Dit actieplan verwijst daarbij ook naar het SEAP opgesteld in het kader van het burgemeestersconvenant. Vooraleer het rapport bekend gemaakt wordt zal er nog een feedbackronde worden georganiseerd waarbij de betrokkenen uit de transitiearena, de KU Leuvenexperts, de 6 thematische cellen en de begeleidingscommissie hun input kunnen geven voor de eindversie van het rapport. Het resultaat zal tijdens een officieel evenement worden voorgesteld aan het grote publiek. De Stad Leuven zal een kortere, breed toegankelijke en mooi vormgegeven versie van het rapport produceren. De bedoeling van het slotevenement (februari 2013, d.i. na de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2012) is ook om alle relevante stakeholders van dit project uitgebreid in de schijnwerpers te plaatsen. Daarnaast heeft het als doel om de modale Leuvenaar actief te betrekken bij dit proces naar duurzaamheid en klimaatneutraliteit. Deze steun is immers nodig om na dit traject van 1 jaar het actieplan daadwerkelijk om te zetten in de praktijk Taak 0: Coördinatie/opvolging en externe communicatie Hoofdactor: PM team en NDL Het PM team voert de regie van het project, zie ook hoger. Bij de start van het project zal het projectteam in samenspraak met het stadsbestuur en NDL een aanpak opzetten voor de communicatie met het ruimere publiek (zie ook paragraaf 6). Na de bekendmaking van dit project tijdens de eerste persconferentie begin 2012, worden nog een vijftal communicatiemomenten voorzien. De communicatie maakt optimaal gebruik van de aanzetten die reeds gebeurden in het project Leuven Overmorgen dat liep in het najaar van Dit Metaforum zal naast de 9 KU Leuven experts uit het huidige project ook beroep doen op andere KU Leuven experts uit domeinen als filosofie, gedragswetenschappen, godsdienst etc.

11 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal Deliverables Tabel 2 beschrijft meer in detail de verschillende deliverables per werkpakket. Tabel 2: Deliverables Deliverable Wat? Door wie? (taak.item) 1.1 Syntheserapport huidige situatie ( oplijsting ) (eind derde maand) Externe projectmedewerker + wet. coördinator (PM team) 1.2 Nulmeting (Baseline Emission Inventory) (eind vierde maand) Externe projectmedewerker + wet. coördinator (PM team) 1.3 SEAP (Sustainable Energy Action Plan) (eind negende maand) Externe projectmedewerker + wet. coördinator (PM team) 2.1 Syntheserapport toekomstpaden (eind negende maand) Externe projectmedewerker + wet. coördinator (PM team) m.m.v. KU Leuven experts 2.2 Organisatie van 2 maal 6 thematische ronde tafels waaraan operationele experts (stad, universiteit, bedrijfswereld en middenveld) deelnemen Netwerk Duurzaam Leuven + PMteam 3.1 Syntheserapport Referentiescenario (eind zevende maand) Externe projectmedewerker i.s.m. economie expert / wet. coördinator 3.2 Syntheserapport Scenario Leuven 2030 (eind negende maand) 3.3 Syntheserapport Scenario Leuven 2050 (eind tiende maand) Economie expert / wet. coördinator i.s.m. externe projectmedewerker Economie expert / wet. coördinator i.s.m. externe projectmedewerker 3.4 Syntheserapport Socio economische SISEW analyse (eind tiende maand) Economie expert / wet. coördinator i.s.m. externe projectmedewerker 4.1 Leitbild Leuven 2030 (eind zesde maand) Externe procesbegeleider i.s.m. 4.2 Transitiepaden naar Leuven Klimaatneutraal 2030 (eind negende maand) 4.3 Rapport met mogelijke Europese projecten (triple helix: Stad, KU Leuven/hogescholen, bedrijfswereld) door PMteam (eind negende maand) 5.1 Eindrapport Leuven Klimaatneutraal 2030 (eind twaalfde maand) 5.2 Publiek evenement: voorstelling Leuven Klimaatneutraal 2030 (begin veertiende maand) Transitiearena en PM team Wet. coördinator + externe projectmedewerker i.s.m. procesbegeleider & PM team Wet. coördinator i.s.m. PM team Wet. coördinator i.s.m. externe projectmedewerker, economieexpert en PM team PM team i.s.m. Stad Leuven en externe procesbegeleider Versie 25 februari 2012

12 12 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal Taken Tabel 3 beschrijft de concrete taken van de samenwerkende partners. Actor Naam Taak Tijdsbesteding (geschat) KU Leuven Peter Tom Jones Projectmanager p.m. Wetenschappelijke communicatie, lid begeleidingscommissie, transitiearena en voorzitter PM team Karel Van Acker Lid begeleidingscommissie en KU Leuven expert p.m. Han Vandevyvere Wetenschappelijk coördinator 5 maanden FTE Intermediair voor de verschillende projectorganisaties, ondersteuning van de externe projectmedewerker, co auteur van de rapporten uit taken 1 3, inhoudelijke begeleiding van de transitiearena en aanlevering van input voor de scenario s, hoofdauteur van het rapport met de transitiepaden, het rapport over Europese financiering en het eindrapport Prof. Johan Economie expert 20 dagen FTE Eyckmans Begeleiding van de externe projectmedewerker, co auteur van de verschillende scenariorapporten (taak 3) en het eindrapport Prof. Johan Driesen Energie expert (zie volgende rij) 20 dagen FTE Andere KU Leuvenexperts Lid PM team Op basis van een aantal richtvragen van het PMteam zullen de KU Leuven experts mondeling en schriftelijk gebrieft worden door de externe projectmedewerker en de wetenschappelijke coördinator. De experts zijn daarna beschikbaar voor vragen tijdens de opmaak van de nulmeting (aanlevering kwantitatieve maar vooral kwalitatieve informatie, contextgebonden informatie, SWOT analyse), het SEAP, de transitiepaden en de scenario s. Ze nemen deel aan de operationele ronde tafels waarbij ook andere actoren (stad, industrie, middenveld) worden betrokken. Ze voeren een korte screening van de diverse rapporten uit. Futureproofed Jan Aerts Uitvoering van de nulmeting, oplijsting bestaande situatie, ontwerp en doorrekening van de SEAP scenario s, medewerking aan ontwerp en begroting van de post 2020 scenario s, hoofdauteur van de rapporten voor taak 1, co auteur van de rapporten over toekomstpaden en transitiepaden, co auteur van de scenario s en van het eindrapport Stad Leuven Mohamed Ridouani Verantwoordelijke brede communicatie, lid p.m. begeleidingscommissie en PM team Geert Vanhorebeek Coördinator taak 2, in het bijzonder de ronde p.m. tafels, lid begeleidingscommissie en PM team Veronique Charlier Lid begeleidingscommissie p.m. Kristine Verachtert Lid PM team, ondersteuning coördinatie taak 2 p.m. Tamara Broos Adviseur externe communicatie p.m. 7 dagen FTE (forfaitaire activiteit gespreid over één jaar)

13 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal Netwerk Duurzaam Leuven Mike Desmet Lid begeleidingscommissie en PM team, ondersteuning coördinatie taak 2, in het bijzonder de organisatie van de ronde tafels Tri.zone Jim Baeten Voorbereiding en begeleiding transitiearena, hoofdauteur Leitbildrapport, co auteur rapport transitiepaden, begeleiding slotevenement 30CC Veerle Van Schoelant Organiseren van grote evenementen i.s.m. PMteam Stuk Pieter Paul Mortier Organiseren van grote evenementen i.s.m. PMteam p.m. 28 dagen FTE p.m. p.m. 6. Communicatiemomenten Zoals tentatief aangegeven werd in het processchema van figuur 3 zullen er diverse communicatiemomenten worden georganiseerd, telkens met een verschillend opzet en doelpubliek. De concrete invulling hiervan zal gedurende het project worden bijgestuurd waar nodig. Er zal mogelijk samengewerkt worden met het Netwerk Duurzaam Leuven, de stedelijke dienst communicatie, het Stuk en 30CC. De betrokkenheid van het ruimere publiek bij het project wordt in de eerste maanden van het project verder uitgestippeld. Een voorlopig opzet ziet eruit als volgt: Februari 2012: officieel startmoment, persconferentie, koppeling met Artefact/Kulturama Samenwerking met Stuk/30CC. Doelpubliek: middenveld, actieve burgers en professionals Mei 2012: voorstelling nulmeting aan de pers via persconferentie Juni 2012: voorstelling Leitbild van de transitiearena Leuven Klimaatneutraal 2030 en eerste zicht op de scenario s. Samenwerking met Stuk/30CC. Doelpubliek: 20 multiplicatoren per steunende organisatie om het draagvlak binnen de universiteit, de stad, het middenveld en het bedrijfsleven te verhogen Eind oktober 2012: voorstelling transitiepaden/economische scenario s aan de pers via persconferentie Februari 2013 (twee maanden na afloop van het project): slotmoment van de studie (eindrapport, actiepaden) en oproep tot implementatie via groots evenement. Samenwerking met Stuk/30CC in het kader van Artefact 2013 (over stedelijkheid, waaraan het Stuk ook een oproep tot voorstellen door kunstenaars zal verbinden) 7. Projectbudget en financiering Directe kosten Externe consultancy / projectmedewerker (Futureproofed) (forfaitair over één jaar gespreid) Euro (incl. werkingskosten en btw) Han Vandevyvere (KU Leuven, expert 1) (5 maanden FTE) Euro prof. Johan Driesen (KU Leuven, expert 2) (20 dagen consultancy, 800 Euro per dag) Euro prof. Johan Eyckmans (KU Leuven, expert 3) (20 dagen consultancy, 800 Euro per dag) Euro Versie 25 februari 2012

14 14 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal 2030 Andere KU Leuven experts (andere domeinen, 3(4) 9) (7 dagen consultancy, 800 Euro per dag) 6 * 5600 Euro = Euro 5 Procesbegeleiding Transitiearena (Tri.zone) (28 dagen FTE) Euro (incl. werkingskosten en btw) Subtotaal Euro Andere ondersteuning (in natura): Projectbegeleiding / begeleidingscommissie Peter Tom Jones (betaald via IOF KU Leuven) Projectbegeleiding / begeleidingscommissie Karel Van Acker (betaald via IOF KU Leuven) Dataverzameling vanuit de Stad Leuven Beschikbaar stellen van vergaderruimtes en catering: Stad Leuven / KU Leuven / Bedrijven / Stuk Organisatie van drie evenementen: Stuk en 30CC i.s.m. Stad Leuven / KU Leuven / Bedrijven / Middenveld Productie van herwerkt eindrapport voor breed publiek: Stad Leuven Totaal begroot budget voor dit project: afgerond euro Praktisch: De samenwerkende partijen hanteren een co financieringsmodel, en creëren daartoe een gezamenlijke enveloppe waarin toelagen gestort worden voor het vergoeden van de hoger genoemde kosten. De stad Leuven draagt Euro bij. De aangesproken bedrijfspartners en kennisinstellingen nemen elk euro voor hun rekening, of een hoger bedrag indien dit voor deze partijen haalbaar blijkt. De deelnemende bedrijven worden beschouwd als leden van de begeleidingscommissie die een gebruikersbijdrage betalen. De financiering van de actoren zal gebeuren via LRD (Leuven Research & Development, KU Leuven, juridische opdrachtgever). Financierende partners storten hun bijdrage door aan LRD en ontvangen daarvoor een factuur of schuldvordering (nader te bepalen). De bedrijven en organisaties die totnogtoe hun steun toezegden voor een bedrag van Euro zijn KU Leuven UZ Leuven IMEC Interleuven AB InBev De Lijn VOKA 5 Karel Van Acker en Peter Tom Jones worden via IOF gefinancierd.

15 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal Appendix 1: Samenstelling projectorganisaties Instantie Frekwentie Samenstelling Begeleidingscommissie 4/jaar Mohamed Ridouani (voorzitter), Veronique Charlier, Geert Vanhorebeek, Kristine Verachtert, Peter Tom Jones, Han Vandevyvere, Johan Driesen, Karel van Acker, Veerle Van Schoelant, Jan Aerts, Tamara Broos, Mike Desmet, Pieter Paul Mortier, Marc Bauwens (AGSL), Veronique Henderix (AGSL), Raf Ghijsen (UZ Leuven), Elisabeth Schraepen (AB InBev), Johan Van Helleputte (IMEC), Patrick Willems (Interleuven), Joost Swinnen (De Lijn), Peter Vanbiesbroeck (VOKA Leuven) PM team 12/jaar Mohamed Ridouani, Kristine Verachtert, Geert Vanhorebeek, Peter Tom Jones (voorzitter), Han Vandevyvere, Johan Driesen, Pieter Paul Mortier, Veerle Van Schoelant, Jan Aerts, Tamara Broos, Mike Desmet Transitiearena Te agenderen Peter Tom Jones, Han Vandevyvere (voorzitter), Serge de Gheldere (opdrachthouder), 17 systeemdenkers : bedrijfsleven (4+ bijkomende personen, koppeling met financierende partners), middenveld (5 personen, inclusief de culturele sector en Klimaatforum), stad Leuven (5 personen, inclusief burgemeester Tobback en directeur Ruimtelijke Ontwikkeling Veronique Charlier), KU Leuven (3 bijkomende personen) Communicatiecel Virtueel contact Nader te bepalen in overleg met stad Leuven Thematische Cel 1 Energie Thematische Cel 2 Gebouwde omgeving Thematische Cel 3 Mobiliteit Thematische Cel 4 Landbouw en natuur Thematische Cel 5 Consumptie Thematische Cel 6 Transitie participatie 2/jaar RT + virtueel contact 2/jaar RT + virtueel contact 2/jaar RT + virtueel contact 2/jaar RT + virtueel contact 2/jaar RT + virtueel contact 2/jaar RT + virtueel contact Te bepalen via NDL / Stad Leuven Te bepalen via NDL / Stad Leuven Te bepalen via NDL / Stad Leuven Te bepalen via NDL / Stad Leuven Te bepalen via NDL / Stad Leuven Te bepalen via NDL / Stad Leuven Versie 25 februari 2012

16 16 Projectvoorstel Leuven Klimaatneutraal 2030 Appendix 2: Intentieverklaring Schepen M. Ridouani

DE TRANSITIE NAAR LEUVEN KLIMAATNEUTRAAL 2030

DE TRANSITIE NAAR LEUVEN KLIMAATNEUTRAAL 2030 DETRANSITIENAAR LEUVENKLIMAATNEUTRAAL2030 Wetenschappelijkeindrapport Februari2013 Colofon Auteurs:HanVandevyvere,PeterTomJones,JanAerts Medewerkers:JohanEyckmans,ClaraVerhelst,EvelienWillaert,ElkeFranchois,WimVerheyden,

Nadere informatie

Leuvens klimaatforum. Eco cultuur Lokale netwerken. Leuven Klimaatneutraal 2030

Leuvens klimaatforum. Eco cultuur Lokale netwerken. Leuven Klimaatneutraal 2030 Leuvens klimaatforum Eco cultuur Lokale netwerken Leuven Klimaatneutraal 2030 Eerste Leuvens Klimaatforum oktober 2010 Organisatoren ABVV jongeren ACW Dialoog Ecolife EVA vzw Jeugdhuis Sojo vzw Masereelfonds

Nadere informatie

Leuven Klimaatneutraal 2030

Leuven Klimaatneutraal 2030 Leuven Klimaatneutraal 2030 Persconferen)e 6 juni 2012 1. Intro & Logo Mohamed Ridouani (Stad Leuven) 2. Projectwerking: stand van zaken Peter Tom Jones (KU Leuven) Mohamed Ridouani (Stad Leuven) 3. Resultaten

Nadere informatie

De transitie naar Leuven Klimaatneutraal 2030. Han Vandevyvere 20 februari 2013

De transitie naar Leuven Klimaatneutraal 2030. Han Vandevyvere 20 februari 2013 De transitie naar Leuven Klimaatneutraal 2030 Wetenschappelijk eindrapport Han Vandevyvere 20 februari 2013 Nulmeting: scope 1, 2 en 3 Scope 1,2: verdeling sectoren 28 kton 112 kton 257 kton Totaal = 808

Nadere informatie

1 Vul hieronder de naam in van de stad die het project indient en het bankrekeningnummer Stad Leuven Rekeningnummer 091-0001624-04

1 Vul hieronder de naam in van de stad die het project indient en het bankrekeningnummer Stad Leuven Rekeningnummer 091-0001624-04 Thuis in de Stad -prijs 2013 Inschrijvingsformulier Digitaal opsturen naar info@thuisindestad.be U krijgt een ontvangstmelding. Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier dingt u mee naar de Thuis

Nadere informatie

Quadratic: Projectvoorstel

Quadratic: Projectvoorstel Quadratic: Projectvoorstel Agenda Toelichting voorstel Openstaande punten LoI 2 Werkpakketstructuur Opdracht: uitwerken scope consortium WP1 technologische innovatie WP0 coördinatie Steden: WP2 inventaris

Nadere informatie

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018 Milieu-actualiteit NON-ETS 3 mei 2018 Europees beleid NON-ETS sectoren (effort sharing regulation) Welke doelstellingen 2021-2030? Europese doelstellingen 2030 (tov 2005) - 40 % BKG emissies - 30 % voor

Nadere informatie

De transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011

De transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011 De transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011 Uitputting van niet-hernieuwbare grondstoffen Gelijkaardig probleem voor uitputting van fosfaatvoorraden

Nadere informatie

De gemeenteraad. Ontwerpbesluit

De gemeenteraad. Ontwerpbesluit De gemeenteraad Ontwerpbesluit OPSCHRIFT Vergadering van 25 april 2016 Besluit nummer: 2016_GR_00411 Onderwerp: Engagementsverklaring 'Ontwikkeling van een Cleantech Cluster Regio Gent' en Kadertekst maart

Nadere informatie

OOSTENDE KLIMAATNEUTRAAL

OOSTENDE KLIMAATNEUTRAAL EOS-OOSTENDE.BE OOSTENDE ENERGIEHUIS OOSTENDE KLIMAATNEUTRAAL KLIMAATDAG VVSG 03.05.2019 EOS-OOSTENDE.BE OOSTENDE ENERGIEHUIS ENERGIEHUIS OOSTENDE 2 ENERGIEHUIS OOSTENDE AUTONOOM ENERGIEBEDRIJF OOSTENDE

Nadere informatie

Vlaams-Brabant Klimaatneutraal

Vlaams-Brabant Klimaatneutraal Vlaams-Brabant Klimaatneutraal Klimaatneutraal via 3 trajecten Europees Burgemeestersconvenant: Gemeentelijke actieplannen Provincie coördineert, stimuleert en ondersteunt Actieplan voor provincie als

Nadere informatie

Hoe het begon. 2008 Ondertekening declaration on climate change. 2009 Ondertekening covenant of mayors

Hoe het begon. 2008 Ondertekening declaration on climate change. 2009 Ondertekening covenant of mayors Antwerpen en het burgemeestersconvenant Hoe het begon 2003 Lokaal Kyotoprotocol: basis gelegd maar nood aan meer doorgedreven energiebeleid 2007 - Bestuursakkoord: Stad wil een voorbeeldige milieustad

Nadere informatie

Actieplan Oostende. 1. Achtergrond

Actieplan Oostende. 1. Achtergrond Actieplan Oostende 1. Achtergrond Filip De Rynck (Hogeschool Gent) en Jim Baeten (tri.zone) begeleiden dit project. Gwenny Cooman is de interne coördinator voor Oostende. 2. Wat bedoelen we met participatiebeleid?

Nadere informatie

Wat moet er gebeuren voor CoM? Aanbod ondersteuning en voorstel timing. Gemeenten staan niet alleen! Inhoudsopgave. Wat bestaat al?

Wat moet er gebeuren voor CoM? Aanbod ondersteuning en voorstel timing. Gemeenten staan niet alleen! Inhoudsopgave. Wat bestaat al? Wat moet er gebeuren voor CoM? Aanbod ondersteuning en voorstel timing Marie De Winter, Dienst Minawa Nathalie Garré, wvi Inhoudsopgave Ondersteuningsaanbod wvi-provincie Ondersteuning overige partners

Nadere informatie

praktijkseminarie de operationele aanpak valorisatieproblematiek

praktijkseminarie de operationele aanpak valorisatieproblematiek praktijkseminarie de operationele aanpak valorisatieproblematiek SBO maatschappelijke finaliteit Prof. Dr. Ann Jorissen (UA) IWT, 11 januari 2010 1 Effective Governance of Private Enterprises: the influence

Nadere informatie

Nota inzake Economic Development Board

Nota inzake Economic Development Board Nota inzake Economic Development Board Inleiding De economische ontwikkeling van Noord-Limburg krijgt een grote impuls met de campusontwikkeling, maar daarmee zijn niet alle economische uitdagingen deze

Nadere informatie

Vlaamse provincies steunen steden en gemeenten op weg naar klimaatneutraliteit

Vlaamse provincies steunen steden en gemeenten op weg naar klimaatneutraliteit Vlaamse provincies steunen steden en gemeenten op weg naar klimaatneutraliteit Patrick BOUCNEAU provincie Limburg, namens de 5 Vlaamse provincies 15 december 2015 - Jaarforum FRDO-CFDD Steden in transitie

Nadere informatie

Actieplan Gent. 1. Achtergrond

Actieplan Gent. 1. Achtergrond Actieplan Gent 1. Achtergrond Karolien Dezeure (Hogeschool Gent) en Stef Steyaert (Participant bvba) begeleiden dit project. Marc Verheirstraeten is de interne coördinator voor Gent. 2. Wat bedoelen we

Nadere informatie

Ondersteuning burgemeestersconvenant

Ondersteuning burgemeestersconvenant 20/01/2014 Ondersteuning burgemeestersconvenant Deel 2: Sustainable energy action plan (SEAP) Studiedag LNE Brussel Inhoud» Doel maatregelentool» Architectuur maatregelentool» Aan de slag 20/01/2014 2

Nadere informatie

Brussel, 8 juli 2009 07082009_SERV-advies projecten VSDO. Advies. Projecten Vlaamse strategie duurzame ontwikkeling

Brussel, 8 juli 2009 07082009_SERV-advies projecten VSDO. Advies. Projecten Vlaamse strategie duurzame ontwikkeling Brussel, 8 juli 2009 07082009_SERV-advies projecten VSDO Advies Projecten Vlaamse strategie duurzame ontwikkeling 1. Inleiding Op 8 juni 2009 werd de SERV om advies gevraagd over de fiches ter invulling

Nadere informatie

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030 Projectvoorstel Projectopdracht / -voorstel Datum: 8 juli 2010 Versie: definitief t.b.v. definitiefase en ontwerpfase Pagina: 1 / 9 Soort project Extern/Lijn Projectnaam MijnBorne2030 (Herijking Toekomstvisie)

Nadere informatie

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert

Nadere informatie

Energie- en klimaatdag. Sessie 1: Met intergemeentelijke samenwerking naar een efficiënt klimaatbeleid

Energie- en klimaatdag. Sessie 1: Met intergemeentelijke samenwerking naar een efficiënt klimaatbeleid Energie- en klimaatdag Sessie 1: Met intergemeentelijke samenwerking naar een efficiënt klimaatbeleid 1 Agenda Hoe helpt het Europese project gemeenten bij het uitvoeren en monitoren van hun klimaatactieplannen?

Nadere informatie

Gemeenteraadscommissie energie & klimaat. 20 januari 2015 20u Mortsel

Gemeenteraadscommissie energie & klimaat. 20 januari 2015 20u Mortsel Gemeenteraadscommissie energie & klimaat 20 januari 2015 20u Mortsel 1 Meerjarenplanning stadsbestuur Eigen organisatie stadsbestuur Klimaatneutraal tegen 2020 (actie 86) Energieverbruik eigen diensten

Nadere informatie

Think Tank North Sea 2050 huishoudelijk reglement

Think Tank North Sea 2050 huishoudelijk reglement Think Tank North Sea 2050 huishoudelijk reglement Context In het kader van de herziening van het marien ruimtelijk plan voor het Belgisch deel van de Noordzee (2020-2026) werd in 2016 een traject geïnitieerd

Nadere informatie

Premier Rutte: hogere ambitie Europa bij terugdringen van CO2-uitstoot. Regionale Energiestrategie NHN. Katowice 4 december 2018

Premier Rutte: hogere ambitie Europa bij terugdringen van CO2-uitstoot. Regionale Energiestrategie NHN. Katowice 4 december 2018 Premier Rutte: hogere ambitie Europa bij terugdringen van CO2-uitstoot Regionale Energiestrategie NHN Katowice 4 december 2018 Het Klimaatakkoord in wording 49% minder CO2 in 2030 t.o.v. 1990 Zomer 2018

Nadere informatie

Toelichting energie- en klimaatactieplan Ranst

Toelichting energie- en klimaatactieplan Ranst Toelichting energie- en klimaatactieplan Ranst Infomoment Ranst 23 september 2015 20u 1 Ranst timing 1. Voorstelling project aan schepencollege + goedkeuring: 12/2 2. werkgroep energie & klimaat: 19/3

Nadere informatie

Tussenstand Klimaatakkoord. 5 september 2018

Tussenstand Klimaatakkoord. 5 september 2018 Tussenstand Klimaatakkoord 5 september 2018 Landelijke opgave klimaatmitigatie In 2050 maximaal 1,5-2 graden opwarming in 2030 49% co2-reductie t.o.v. 1990, naar 95% in 2050 Nederland: 200 Mton CO2-eq

Nadere informatie

Maak. Ruimte. Oost voor. Vlaanderen

Maak. Ruimte. Oost voor. Vlaanderen Vlaanderen 20 50 Maak Ruimte Oost voor Huidig ruimtelijk beleidsplan : PRS Huidig toetsingskader voor ruimtelijke ontwikkelingen : PRS goedgekeurd in 2004 Addendum Wind 2009 Partiële herziening 2012 Nood

Nadere informatie

LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Wat is het Covenant of Mayors netwerk? Alle gemeenten kunnen zich aansluiten bij een Europees netwerk van gemeenten: het Covenant of Mayors (burgermeestersverdrag).

Nadere informatie

Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat & Energie

Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat & Energie Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat & Energie NL Een unieke bottomupbeweging Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie brengt lokale en regionale autoriteiten samen, die zich er vrijwillig

Nadere informatie

Duurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg. Wordt Tilburg daarmee duurzamer?

Duurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg. Wordt Tilburg daarmee duurzamer? Duurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg Wordt Tilburg daarmee duurzamer? Robert Kint Gemeente Tilburg robert.kint@tilburg.nl 013 542 83 94 Inhoud 1. Duurzame gemeente Tilburg 2. Duurzaamheidbalans

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst

Samenwerkingsovereenkomst Samenwerkingsovereenkomst tussen de provincie Vlaams-Brabant en de gemeente betreffende het opstellen van een Sustainable Energy and Climate Action Plan (gemeentelijk energie- en klimaatactieplan, hierna

Nadere informatie

Vlaamse overheid Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35, bus 10 1030 Brussel

Vlaamse overheid Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35, bus 10 1030 Brussel Evaluatie van beleid en beleidsinstrumenten Protocol tussen de entiteit 1 verantwoordelijk voor de (aansturing van de) evaluatie en (de instelling verantwoordelijk voor) het beleidsinstrument Vlaamse overheid

Nadere informatie

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen

Brussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Brussel, 10 september 2003 091003_AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen Advies Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding...3 2. Krachtlijnen van het advies... 3 3. Advies...4 3.1.

Nadere informatie

Steunpunt duwobo. provincie West-Vlaanderen: voorstelling

Steunpunt duwobo. provincie West-Vlaanderen: voorstelling Steunpunt duwobo provincie West-Vlaanderen: voorstelling Wat is het steunpunt duwobo? Steunpunt duurzaam wonen en bouwen Gegroeid vanuit de transitiearena duurzaam wonen en bouwen (Vlaams platform) Naar

Nadere informatie

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT?

Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Biedt Cradle to cradle een alternatief voor BBT? Karl Vrancken Projectenmanager VITO 5de Vlaams Milieucongres Gent -21 oktober 2008 1 Neen, maar 2 Hoe bereiken we duurzaamheid? Wat is cradle to cradle?

Nadere informatie

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer

Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer Stand van zaken van de Smart City -dynamiek in België: een kwantitatieve barometer AUTEURS Jonathan Desdemoustier, onderzoeker-doctorandus, Smart City Institute, HEC-Liège, Universiteit van Luik (België)

Nadere informatie

Vlaanderen. is samenwerking COMPLEXE PROJECTEN. Een nieuwe procesaanpak. www.complexeprojecten.be

Vlaanderen. is samenwerking COMPLEXE PROJECTEN. Een nieuwe procesaanpak. www.complexeprojecten.be Vlaanderen is samenwerking COMPLEXE PROJECTEN Een nieuwe procesaanpak www.complexeprojecten.be U heeft het als bestuur of als private initiatiefnemer wellicht reeds meegemaakt. De opstart en uitvoering

Nadere informatie

UNIVERSITEIT UTRECHT CARBON FOOTPRINT Field in a Box

UNIVERSITEIT UTRECHT CARBON FOOTPRINT Field in a Box UNIVERSITEIT UTRECHT CARBON FOOTPRINT 2016 23-05-2017 Field in a Box Waarom een footprint? Klimaatverandering Het uitstoten van broeikasgassen draagt bij aan klimaatverandering. Het meest voorkomende broeikasgas

Nadere informatie

Peter Tom Jones. Bijdrage Peter Tom Jones. Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven 13/05/2014

Peter Tom Jones. Bijdrage Peter Tom Jones. Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven 13/05/2014 Stuur uw vragen naar: +32 470 533 966 Peter Tom Jones Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven Bijdrage Peter Tom Jones Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager

Nadere informatie

Burgemeestersconvenant. Gemeenteraad 23 november 2015

Burgemeestersconvenant. Gemeenteraad 23 november 2015 Gemeenteraad 23 november 2015 UITGANGSPUNT Het klimaat- en energiebeleid van de EU Uitstoot broeikasgassen moet op korte termijn fors omlaag Energiebronnen die meer zekerheid bieden Energie-onafhankelijkheid

Nadere informatie

Rol: clustermanager Inwoners

Rol: clustermanager Inwoners Datum opmaak: 2017-08-24 Goedgekeurd door secretaris op: Revisiedatum: Eigenaar: Koen De Feyter Doel van de functie Definiëren van de missie, visie en strategie van de cluster inwoners en plannen, organiseren,

Nadere informatie

ACTIVITEITENVERSLAG CNL vzw

ACTIVITEITENVERSLAG CNL vzw ACTIVITEITENVERSLAG 2009 CNL vzw Algemene informatie Gegevens Maatschappelijke zetel : Troisdorflaan 19 te 3600 Genk Ondernemingsnummer : 0812.690.546 Leden De vereniging bestaat uit volgende werkende

Nadere informatie

Meerjarig Financieel Kader (MFK) Connecting Europe Facility Energie. VLEVA 4 oktober Jan Hensmans Adviseur-Diensthoofd FOD Economie AD Energie

Meerjarig Financieel Kader (MFK) Connecting Europe Facility Energie. VLEVA 4 oktober Jan Hensmans Adviseur-Diensthoofd FOD Economie AD Energie Meerjarig Financieel Kader (MFK) Connecting Europe Facility Energie VLEVA 4 oktober 2018 Jan Hensmans Adviseur-Diensthoofd FOD Economie AD Energie Achtergrond en historiek Christophersen Group Trans Europese

Nadere informatie

VITO/ENERGYVILLE VOOR BEDRIJVEN

VITO/ENERGYVILLE VOOR BEDRIJVEN VITO/ENERGYVILLE VOOR BEDRIJVEN Johan Vangrunderbeek, Business Developer KMO 27/06/2018 1 WIJ ZIJN ER VOOR U! OVER VITO VITO is een onafhankelijke, klantgerichte onderzoeksorganisatie. Wij reiken wetenschappelijk

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

Het vermogen van een weerbare samenleving

Het vermogen van een weerbare samenleving Het vermogen van een weerbare samenleving of Voor- denken in plaats van na- denken. LIMNET-contactdag donderdag 26 november Maurice Ballard Voorzitter CleanTechPunt vzw Met steun van LSM, Limburg Sterk

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE

Nadere informatie

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%

Nadere informatie

burgemeestersconvenant Draaiboek

burgemeestersconvenant Draaiboek burgemeestersconvenant Draaiboek voor de opmaak en uitvoering van een gemeentelijk klimaatplan Inleiding De provincie Vlaams-Brabant streeft naar klimaatneutraliteit, maar kan dit niet zonder de hulp van

Nadere informatie

Regionale Energiestrategie NHZ

Regionale Energiestrategie NHZ Regionale Energiestrategie NHZ Het Klimaatakkoord in wording 49% minder CO2 in 2030 t.o.v. 1990 Zomer 2018 doorrekening Najaar 2018 uitwerking Voorjaar 2019 Ondertekening = start RES Wat staat er in een

Nadere informatie

Mededeling Vlaamse Regering. Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces

Mededeling Vlaamse Regering. Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces Mededeling Vlaamse Regering Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces 1. Context Na het leggen van de grondvesten van een nieuw systeem van Vlaamse openbare statistieken door de

Nadere informatie

Governance voor duurzamer wonen en bouwen: ervaringen, lessen en toekomstpistes

Governance voor duurzamer wonen en bouwen: ervaringen, lessen en toekomstpistes Governance voor duurzamer wonen en bouwen: ervaringen, lessen en toekomstpistes Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.steunpunttrado.be Omschrijving van het onderzoek Bijdrage

Nadere informatie

VLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING. Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019

VLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING. Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019 VLAAMS AI-BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN: SITUERING Johan Hanssens, Secretaris-generaal Departement EWI Vlaams Parlement, 22 mei 2019 Nog 1 week campagne Huidige Vlaamse Regering Nieuwe Vlaamse Regering.? Maar

Nadere informatie

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland De energie-infrastructuur van Zuid-Holland Smart Multi Commodity Grid Technische sessie PS 26 september 2018 Marco van Steekelenburg & Isabel Nijveldt Energietransitie Stap 1: in kaart brengen huidige

Nadere informatie

Resultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten

Resultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten Resultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten Thierry Van Craenenbroeck First Belgian Smart Grid Day 18/10/2012 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Kader

Nadere informatie

Voedselstrategieën voor Vlaamse regio s STAD EN LAND VERBONDEN DOOR VOEDSEL

Voedselstrategieën voor Vlaamse regio s STAD EN LAND VERBONDEN DOOR VOEDSEL Voedselstrategieën voor Vlaamse regio s STAD EN LAND VERBONDEN DOOR VOEDSEL Inhoud 1. Voedselteams vzw Globaal Kern Realisaties & impact 2. Voedselstrategie Leuven / 2012 Context Activiteiten, realisaties,

Nadere informatie

Waasland 2020 (werktitel) Kick-off Sint-Niklaas, 27 maart 2015

Waasland 2020 (werktitel) Kick-off Sint-Niklaas, 27 maart 2015 LOGO INTERWAAS!!! Waasland 2020 (werktitel) Kick-off Sint-Niklaas, 27 maart 2015 Kim Rienckens (Provincie Oost-Vlaanderen, beleidsmedewerker dienst milieubeleid) en Frauke Van Goethem (Interwaas, projectmanager

Nadere informatie

Belgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen

Belgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen Belgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen Dominique Verté, Nico De Witte, Liesbeth De Donder, Sarah Dury, An-Sofie Smetcoren, Dorien Brosens, Emily Verté, Sofie Van Regenmortel, Deborah

Nadere informatie

Een participatieve en klimaatneutrale gemeente Trefdag Lokale besturen Bernard Govaert (BBL) Tina Baert (Ecolife)

Een participatieve en klimaatneutrale gemeente Trefdag Lokale besturen Bernard Govaert (BBL) Tina Baert (Ecolife) Een participatieve en klimaatneutrale gemeente 241116 Trefdag Lokale besturen Bernard Govaert (BBL) Tina Baert (Ecolife) 1 Programma 1. 2. 3. 4. 5. Inleiding en voorstelling BBL en Ecolife. Wie heeft ervaring

Nadere informatie

Gebiedsgerichte Werking

Gebiedsgerichte Werking Wat komt er aan bod? Inleiding Historiek Gebiedsgerichte Werking Gent Gebiedsgerichte Werking 1. Doelstellingen 2. Organisatie 3. Proces 4. Instrumenten 4 december 2007 Even terug in de tijd GGW heeft

Nadere informatie

PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN

PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN Vergadering van 26 april 2018 Verslag van de deputatie Bevoegd deputatielid: Luk Lemmens Telefoon: 03 240 52 65 Agenda nr. 2/1 Nota Ruimte. Ontwerp Nota Ruimte. Goedkeuring.

Nadere informatie

Resultaten De te bereiken resultaten m.b.t. de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014 kunnen als volgt worden omschreven:

Resultaten De te bereiken resultaten m.b.t. de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014 kunnen als volgt worden omschreven: BIJLAGE Bijlage nr. 1 Fiches Titel initiatief: Brusselwerking Initiatiefnemer: vzw Forum van Etnisch-Culturele Minderheden (0478.953.435), Vooruitgangsstraat 323/4, 1030 Brussel (Schaarbeek) Omschrijving

Nadere informatie

Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D)

Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D) Projectoproep voor de lancering van een Belgisch platform «Digitalisering voor ontwikkeling» (Digital for Development, D4D) 1 Inleiding Meer dan ooit is onze toekomst digitaal. Op Europees niveau speelt

Nadere informatie

Klimaatnetwerk Vlaams-Brabant: samenwerking tussen middenveld en provincie Vlaams-Brabant

Klimaatnetwerk Vlaams-Brabant: samenwerking tussen middenveld en provincie Vlaams-Brabant Klimaatnetwerk Vlaams-Brabant: samenwerking tussen middenveld en provincie Vlaams-Brabant Klimaatnetwerk Vlaams-Brabant Doelstelling: Vlaams-Brabant Klimaatneutraal 2040 Past binnen het provinciaal klimaatplan

Nadere informatie

Strategisch Project Health Sciences Campus Gasthuisberg. Work shop RWO subsidie RSV 06/09/2011

Strategisch Project Health Sciences Campus Gasthuisberg. Work shop RWO subsidie RSV 06/09/2011 Strategisch Project Health Sciences Campus Gasthuisberg Work shop RWO subsidie RSV 06/09/2011 Masterplan De basis van het Health Sciences Campus project is het masterplan van het ontwerpteam AWG uitgevoerd

Nadere informatie

Qii BA R organisatie LN GEKOMEN. "2 FEB gem. r3y^ Convenant windenergit stadsregio Rotterdam

Qii BA R organisatie LN GEKOMEN. 2 FEB gem. r3y^ Convenant windenergit stadsregio Rotterdam STADSREGIO «JJW ROTTERDAM reg. nr. Qii BA R organisatie LN GEKOMEN "2 FEB. 2015 gem. r3y^ Aan College van B&W CC ambtenaren platform duurzaamheid dalutt ons kenmerk steller telefoon betreft 7 januari 2015

Nadere informatie

DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING & DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS & DE VLAAMSE MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE

DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING & DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS & DE VLAAMSE MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING & DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS & DE VLAAMSE MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE & DE VLAAMSE MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN,

Nadere informatie

Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed in Vlaanderen

Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed in Vlaanderen Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed in Vlaanderen Een initiatief van de EU Sinds 2010 actie door Europese middenveld en lidstaten voor een dergelijk jaar Inspiratie 1975 Europees Jaar van het Bouwkundig

Nadere informatie

Subsidies voor innovatie. VEERLE DESMET Adviseur Innovatiesteun & Accountmanager Speerpuntcluster Logistiek

Subsidies voor innovatie. VEERLE DESMET Adviseur Innovatiesteun & Accountmanager Speerpuntcluster Logistiek Subsidies voor innovatie VEERLE DESMET Adviseur Innovatiesteun & Accountmanager Speerpuntcluster Logistiek https://www.vlaio.be/nl/ondernemersverhalen rechtstreeks via partners voor de (kandidaat ) ondernemer

Nadere informatie

Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen

Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen Afdeling grondgebied 26-0-205 INLEIDING Voor u ligt het projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen. 2 AANLEIDING PROJECT

Nadere informatie

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Fons Claessen sr.adviseur klimaat, energie & duurzaamheid Gemeente Nijmegen Waarom moeten we iets doen?? 1: Klimaatverandering 2: Energie en grondstoffen 3.

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie

Verslag Algemene Vergadering Businessclub Dendermonde

Verslag Algemene Vergadering Businessclub Dendermonde Verslag Algemene Vergadering Businessclub Dendermonde 17 januari 2013 Aanwezig : Hugo Van Den Broecke (Intersig), Peter Mol (Molcon Interwheels), Luc Macharis (Transport Macharis), Danny Dewaelhens (Cosmo),

Nadere informatie

Klimaat en emissies aanpak vanuit land- en tuinbouw

Klimaat en emissies aanpak vanuit land- en tuinbouw Klimaat en emissies aanpak vanuit land- en tuinbouw Marleen Gysen 10/05/2016 1 Onze missie Boeren & tuinders Informeren & inspireren rond nieuwe kansen & uitdagingen Ondersteunen & begeleiden bij concrete

Nadere informatie

Stadsvernieuwingsproject Ledeberg leeft

Stadsvernieuwingsproject Ledeberg leeft Stadsvernieuwingsproject Ledeberg leeft Participatief Beleid VVBB 24 september 2010 Uitgangspunt Het stadsbestuur hecht veel belang aan de betrokkenheid van de Gentenaar bij de ontwikkeling van de stad

Nadere informatie

Projectoproep 2018: Hoe de prioriteiten van uw organisatie afstemmen op de SDGs? - Begeleidend document bij het aanvraagformulier

Projectoproep 2018: Hoe de prioriteiten van uw organisatie afstemmen op de SDGs? - Begeleidend document bij het aanvraagformulier Projectoproep 2018: Hoe de prioriteiten van uw organisatie afstemmen op de SDGs? - Begeleidend document bij het aanvraagformulier 1. CONTEXT VAN DE OPROEP A) De SDGs: het wereldwijde kader voor duurzame

Nadere informatie

Ruimtelijk-economische agenda

Ruimtelijk-economische agenda Ruimtelijk-economische agenda Ruimtelijk-economische agenda Doelstelling Kadert binnen opmaak Visienota Ruimte Vlaams-Brabant => vanuit een (sub-)regionale blik werken aan een strategische agenda, waardoor

Nadere informatie

Lokaal klimaatbeleid. Algemeen. Ook als lokaal bestuur?

Lokaal klimaatbeleid. Algemeen. Ook als lokaal bestuur? Algemeen Lokaal klimaatbeleid Regiovergadering 12 en 14 maart 2013 Mitigatie = maatregelen nemen om klimaatverandering te beperken bv. energieverbruik minderen, meer hernieuwbare energie opwekken, minder

Nadere informatie

UITTREKSEL UIT DE NOTULEN VAN DE GEMEENTERAAD

UITTREKSEL UIT DE NOTULEN VAN DE GEMEENTERAAD UITTREKSEL UIT DE NOTULEN VAN DE GEMEENTERAAD ZITTING VAN MAANDAG 25 JANUARI 2016 GEMEENTE BORSBEEK Aanwezig : Michaël Vermeiren, voorzitter Dis Van Berckelaer, burgemeester Walter Kiebooms, Ken Casier,

Nadere informatie

onderzoek in transitie?

onderzoek in transitie? Transitieonderzoek: onderzoek in transitie? Erik Paredis (UGent) Yves De Weerdt (VITO) Frank Nevens (VITO) Opstartworkshop INTRAP 31 mei 2012, Leuven www.steunpunttrado.be Opbouw 1. De uitdagingen waarvoor

Nadere informatie

Effectief hulpverlenen met goesting in een veranderend welzijnslandschap

Effectief hulpverlenen met goesting in een veranderend welzijnslandschap Effectief hulpverlenen met goesting in een veranderend welzijnslandschap Vermaatschappelijking van de zorg, persoonsvolgende financiering, sociaal ondernemerschap. Het zijn evoluties die niet meer weg

Nadere informatie

Geïntegreerde zorg voor

Geïntegreerde zorg voor Geïntegreerde zorg voor een betere gezondheid Toelichting KB geïntegreerde zorg financiering pilootprojecten Plenaire Sessie Pilootprojecten - 10 februari 2017 Ontwerp KB pilootprojecten geïntegreerde

Nadere informatie

Erdi Holding B.V. CO2-voetafdruk. Voortgangsrapportage januari 2018 t/m 31 december 2018

Erdi Holding B.V. CO2-voetafdruk. Voortgangsrapportage januari 2018 t/m 31 december 2018 Erdi Holding B.V. CO2-voetafdruk Voortgangsrapportage 2018 1 januari 2018 t/m 31 december 2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. CO2-voetafdruk 2.1. Rapportageperiode 2018 2.2. Mobiliteit uitgesplitst

Nadere informatie

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken; INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal

Nadere informatie

Regionale Energie Strategie

Regionale Energie Strategie Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt

Nadere informatie

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM DE AFDELING MANAGEMENT VAN NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM VERANDERING CRUCIAAL IN TURBULENTE OMGEVINGEN 1 Bedrijfstakken worden continue verstoord door start-ups, nieuwe technologieën, veranderde consumenten

Nadere informatie

De beleidsnota Omgeving

De beleidsnota Omgeving Briefadvies De beleidsnota Omgeving 2014-2019 Briefadvies over de beleidsnota Omgeving 2014-2019 Datum van goedkeuring 9 december 2014 Volgnummer 2014 039 Coördinator + e-mailadres Sandra Sliwa, sandra.sliwa@minaraad.be

Nadere informatie

Regionale Energie Strategie

Regionale Energie Strategie Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt

Nadere informatie

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Woensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Woensdag 6 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Rondetafel Duurzaam Materialenprogramma - Mechelen Geachte mevrouw de administrateur-generaal, Geachte

Nadere informatie

Hernieuwbare energie in Brussel

Hernieuwbare energie in Brussel Hernieuwbare in Brussel Achtergrond en vooruitzichten Hernieuwbare in Brussel: welke opportuniteiten voor de bouwbedrijven? Afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame gebouwen F. Cornille 19/10/2017

Nadere informatie

Bestuursopdracht. Centrumvisie

Bestuursopdracht. Centrumvisie Bestuursopdracht Centrumvisie Bestuursopdracht Centrumvisie Opdrachtgever: Auteur: gemeente Scherpenzeel afdeling Ruimte en Groen W. Hilbink/W.Algra Datum: 2 december 2014 Centrumvisie Scherpenzeel -1-

Nadere informatie

SETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST

SETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST E u r o p e s e Commissie INFORMATIESYSTEEM VOOR STRATEGISCHE ENERGIETECHNOLOGIEËN SETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST http://setis.ec.europa.eu Europese Commissie Informatiesysteem voor strategische

Nadere informatie

14/09/2012 WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD. Elie Ratinckx VRWI

14/09/2012 WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD. Elie Ratinckx VRWI WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD Elie Ratinckx VRWI Studiedag Toekomstverkenningen 21 september 2012 HISTORIEK VRWI TOEKOMSTVERKENNINGEN Ontwikkeling Methodologie

Nadere informatie

Renovatiepact. Werkgroep communicatie. Startvergadering 12 februari 2015, Brussel

Renovatiepact. Werkgroep communicatie. Startvergadering 12 februari 2015, Brussel Renovatiepact Werkgroep communicatie Startvergadering 12 februari 2015, Brussel Het Vlaamse regeerakkoord 2014-2019 Vlaanderen maakt van energie-efficiëntie een topprioriteit door o.a. gebouwen en bedrijven

Nadere informatie

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE Klimaatakkoord Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus 20401 2500 EK 'S-GRAVENHAGE BETREFT Procesbrief Klimaatakkoord DEN HAAG ONS KENMERK 5 oktober 2018 18.34838

Nadere informatie