Aanvalsplan werk en economie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aanvalsplan werk en economie"

Transcriptie

1 Aanvalsplan werk en economie Het sociaal economisch offensief Doetinchem Economisch Overleg Doetinchem (IG&D Doetinchem, Centrummanagement, Ondernemersvereniging Doetinchem, Kamer van Koophandel en gemeente Doetinchem) Afdeling Wonen & Bedrijven en Werk & Inkomen gemeente Doetinchem Oktober

2 1. Economie, werk en onderwijs Ruim mensen uit Doetinchem en omgeving verdienen in de gemeente Doetinchem hun brood. De vele en verschillende bedrijven (4.230) zorgen voor een stevige economische impuls. De Achterhoek is een regio waar hard wordt gewerkt, een regio om trots op te zijn. Na Eindhoven worden hier de meeste patenten en octrooien aangevraagd. Vanwege onze nononsense cultuur, is dit minder bekend. Toch hebben veel ondernemers te maken met zware tijden. Wij verkeren in een periode van crisis met faillissementen, afnemende werkgelegenheid en toenemende vraag om uitkeringen. Innovatieve projecten blijven door de crisis op de plank liggen. Veel ondernemers worstelen met het krijgen van voldoende (groei)kapitaal. Het financieringslandschap is ingrijpend en blijvend veranderd. Banken worden steeds terughoudender in het verstrekken van nieuw krediet en de komende jaren zal er een enorme vraag zijn naar herfinancieringen. Het team economie is verantwoordelijk voor het vergroten van het innovatievermogen en de vraag op de arbeidsmarkt. Het herstellen van verstoringen tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt wordt door de afdeling werk en inkomen opgepakt. Het versterken en herstellen van de arbeidsmarkt zijn echter niet los van elkaar te zien. Daarom is een samenhangende benadering nodig, waarin economisch beleid, arbeidsmarktbeleid en waar mogelijk onderwijsbeleid met elkaar worden verbonden in dit aanvalsplan. Economisch beleid Ingegeven door veranderende demografie en versterkt door de economische recessie heeft de gemeente Doetinchem en IG&D Doetinchem in 2009 een economische visie en actieplan opgesteld. De finish ligt in 2020, alleen bestaat een finish nooit uit één eindstreep. Hiervoor is het veld aan teveel veranderingen onderhevig. In 2009 heeft het bureau EIM een foto gemaakt van de sociaal economische situatie. Uit de analyse kwam, dat de lokale economie bovengemiddeld groeide en de regiofunctie voor de Achterhoek sterk is. Ook op het gebied van zorg & welzijn, detailhandel, cultuur, sport en beroepsopleidend/begeleidend onderwijs. Het bedrijfsleven is goed georganiseerd, innovatief en loopt voorop wat duurzaamheid en samenwerking betreft. Doetinchem heeft een groen, kwalititatief hoogstaand woon- en leefklimaat. De schaal van Doetinchem en het 'naoberschap' worden alom geprezen. In 2009 werd tevens geconstateerd, dat de bereikbaarheid en bedrijvendynamiek matig was: er zijn relatief weinig nieuwkomers en overnemers in het bedrijfsleven. De beroepsbevolking krimpt. Het besteedbare inkomen van de huishoudens is lager dan gemiddeld. Er is een mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt én op de woningmarkt. Doetinchem profileert minder sterk en kampt met een ongewenst imago (de 'achtertuin'). De Achterhoek vergrijst en jongeren trekken weg. Bureau EIM heeft op basis van toekomstverkenningen een visie en een actieplan opgesteld om de lokale economie en het bedrijfsleven een impuls te geven. De visie kent drie accenten, namelijk: Dynamisch, Duurzaam, Doetinchem. Op hoofdlijnen gaat de visie over een aanpak waarbij de kracht en het onderscheidende vermogen van Doetinchem wordt ingezet om twee van de grootste bedreigingen voor de lokale economie af te wenden. Dit zijn de ontgroening en de vergrijzing. De kracht zit met name in het grote innovatievermogen van het bedrijfsleven, de gevorderde activiteiten op het gebied van duurzaamheid, een sterke zorgsector en het hoogwaarde woon- en leefklimaat. Het onderscheidende vermogen zit met name in de schaalgrootte van Doetinchem, de organisatiekracht en de cultuur (arbeidsethos en samenwerken). 2

3 Economische visie: In 2010 begon de economie licht te herstellen. Het bedrijfsleven in de Achterhoek presteerde gemiddeld. Op dit moment presteert het Achterhoekse bedrijfsleven redelijk. Bedrijven zien de omzet en export toenemen. Dit heeft positieve gevolgen voor de werkgelegenheid. Zorgpunten zijn er ook. De winsten staan nog altijd onder druk. Bedrijven moeten genoegen nemen met lagere marges. Daarnaast is de investeringsbereidheid laag. De eurocrisis, de schuldenlast in de Verenigde Staten en de dalende aandeelkoersen hebben een negatieve weerslag op het ondernemersvertrouwen. Het Doetinchemse bedrijfsleven is goed voor ongeveer één-vijfde van de totale economische activiteit in de Achterhoek (Kamer van Koophandel en Rabobank Nederland). In 2011 heeft de gemeente een tussentijdse evaluatie en vervolgacties opgesteld om de economische groei en werkgelegenheid verder te stimuleren. De afgelopen jaren is het volgende bereikt (in willekeurige volgorde): 1. Toename van het aantal starters vanaf Toename komt mede door de oprichting van het Centrum voor Jong Ondernemerschap in 2010 en het project IkStartSmart. Het concept Centrum voor Jong Ondernemerschap is inmiddels uitgerold over meerdere provincies en grote steden. 2. Meer begeleiding van groeiende ondernemers, vaak onze verborgen kampioenen. 3. Het aantrekken van talenten door het faciliteren van werkgevers met bijvoorbeeld een website ( en stage-informatiegids. Daarnaast door deelname aan het Europese programma Brainflow (studie met als doel: jongeren aantrekken en behouden voor regio Achterhoek). 4. Bedrijven hebben meer kennis omgezet in kunde met het provinciale project Kennisvalorisatie van de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Hiermee is het investeringsvolume vergroot. 5. Met De Doetinchemse Uitdaging zijn sociale matches gemaakt tussen het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. 6. Winkelstad Doetinchem is volop bezig met Het Nieuwe Winkelen. De binnenstad kent gratis Wifi en bezoekers kunnen gebruiken maken van de Doetinchem App. 7. In navolging op de gebruikers van de panden uit de binnenstad (reclameheffing) zijn ook de vastgoedeigenaren verenigd in de Vereniging van Vastgoedeigenaren 3

4 Doetinchem. Vastgoedeigenaren bepalen via hun investeringen het uiterlijk van de panden en daarmee de uitstraling van het centrum. Ook spelen zij een belangrijke rol in het bepalen van de huren, die op dit moment onder druk staan. 8. In de binnenstad is flink geïnvesteerd in de openbare ruimte: Verplaatsing van de warenmarkt (2 e beste grote markt van Nederland; betere aansluiting warenmarkt met binnenstad), bouw van het winkelgebied Lyceumkwartier, opknappen van de openbare ruimte (straatverlichting, herbestrating, meubilair), bouw van Schouwburg Amphion (Theater van het jaar 2012), aanleggen van de bekroonde Achterhoekse Floriadetuin van Lodewijk Hoekstra (RTL4) en Nico Wissing, kwaliteitsverbetering en uitbreiding van parkeerlocaties en flinke investeringen in de bereikbaarheid. 9. Gratis parkeren gedurende een jaar in de binnenstad (Parkeerlocaties Catharina garage Amphion garage en Varkensweide) op maandag tot en met vrijdag van tot uur. 10. Bedrijven gaan samen met kennisinstellingen HBO opleidingen ( op maat ) aanbieden. 11. Bedrijven (ook van buiten de regio) zijn geïnteresseerd in het A18 Bedrijvenpark; het bedrijvenpark van de vier West-Achterhoekse gemeenten. De eerste bedrijven hebben de koopovereenkomst ondertekend. 12. Parkmanagementorganisaties zijn verder uitgebouwd, bijvoorbeeld het A18 Bedrijvenpark en Akkermanseweide. Gemeente Doetinchem en Oude IJsselstreek hebben de eerste intergemeentelijke parkmanagementorganisatie opgericht voor bedrijventerrein Akkermansweide. 13. Bedrijventerrein Verheulsweide is volledig gerevitaliseerd. Bedrijventerrein Akkermansweide wordt binnenkort gerevitaliseerd met steun van de provincie Gelderland. 14. Parkmanagementorganisaties De Huet, Keppelseweg en Verheulsweide kunnen met de reclameheffing werken aan de toekomst en duurzaamheid van hun bedrijventerrein. 15. Tweemaal al succesvol het Achterhoeks Lentediner in Den Haag georganiseerd. Het doel is om het Haagse investeringsvolume te vergroten in Doetinchem en omgeving. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat Doetinchem een sterke lokale economie heeft. Uit onderzoek van Goudappel Coffeng blijkt, dat de Doetinchemse binnenstad bovengemiddeld functioneert; zelfs beter dan Arnhem en Nijmegen. Recent onderzoek van het bureau Louter/Elsevier (mei 2013) laat zien, dat Doetinchem flink stijgt in de lijst met sterkste lokale economie (van plaats 55 naar 22). Doetinchem scoort beter, dan Arnhem (plaats 45) en Nijmegen (plaats 58). Arbeidsmarktbeleid Sinds 2002 (invoering wet Structuur Werk en Inkomen, SUWI) hebben gemeenten en sociale partners de ruimte gekregen om tot een eigen arbeidsmarktbeleid te komen. In maart 2008 is het Platform Onderwijs Arbeidsmarkt Achterhoek officieel van start gegaan. Het POA Achterhoek houdt zich bezig met en maakt zich sterk voor het verbeteren van de regionale arbeidsmarkt. In het bestuur van het Platform Onderwijs Arbeidsmarkt zitten de Regio Achterhoek (vertegenwoordigd door de gemeenten Doetinchem en Winterswijk), UWV WERKbedrijf, VNO-NCW Achterhoek, Kamer van Koophandel Centraal Gelderland, MKB Oost Nederland, ROC het Graafschap College, het samenwerkingsverband van VMBO-scholen Profijt, Hogeschool Iselinge, WGV Zorg en Welzijn Oost Nederland en FNV/CNV. Het POA Achterhoek ontvangt een financiële bijdrage van de provincie en Achterhoekse gemeenten. Met een gericht actieprogramma worden concrete arbeidsmarktproblemen aangepakt (huidig programma loopt tot 2014). De vertegenwoordigers van het POA voeren 4

5 veelal de acties uit. Het POA is met name het afstemmingsorgaan voor de regionale arbeidsmarkt. Het Ministerie van SZW is van mening, dat de samenwerking binnen arbeidsmarktregio s tot stand komt in overlegorganen die nadrukkelijk niet meer zijn dan dat. Het ontbreekt deze platforms aan eigen beslissingsbevoegdheden en eigen budget (Ministerie SZW, juni 2013). In 2011 en 2012 hebben diverse ontwikkelingen (onder andere het redesign van het UWV en de beoogde invoering van de Wet werken naar vermogen) er toe geleid dat de voortrekkersrol om tot regionaal arbeidsmarktbeleid te komen nog explicieter bij gemeenten is neergelegd. Het ministerie van SZW verwacht van de centrumgemeente van de arbeidsmarktregio (lees: Doetinchem) de voortrekkersrol om de aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te verbeteren. Een belangrijke voorwaarde voor succesvol arbeidmarktbeleid is, dat de centrumgemeente te allen tijde over bruikbare arbeidmarktinformatie kan beschikken. Het POA maakt op dit moment de verantwoordingsinformatie van alle regionale projecten. De inspectie van het Ministerie van SZW hecht er waarde aan, dat de centrumgemeente ook meer verantwoording gaat afleggen. Daarnaast krijgt de centrumgemeente als opdracht mee om de werkgeversdienstverlening verder vorm te geven en de beleidsvelden economie, werk en inkomen en onderwijs aan elkaar te verbinden. De Achterhoek heeft weten te bereiken dat alle relevante partijen bij het POA Achterhoek betrokken zijn. De focus ligt met name op afstemming van acties. De uitdaging is om de samenwerking ook meer te richten op beleidsontwikkeling. Een voorbeeld is het succesvolle project regionaal plan jeugdwerkloosheid. Op regionaal niveau worden de eerste stappen gezet om te komen tot een nauwe samenwerking tussen gemeenten (bijv. integreren van backoffices WWB) en het optimaliseren van de werkgeversdienstverlening. Onderwijsbeleid De regio kent zowel leerplichtambtenaren als regionaal consulenten leer- en kwalificatieplicht. Leerplichtambtenaren houden het verzuim van de jongeren in het basis- en voortgezet onderwijs in de gaten. Regionaal consulenten leer- en kwalificatieplicht houden zich bezig met jongeren die verzuimen of dreigen uit te vallen binnen het middelbaar beroepsonderwijs. Zowel de leerplichtambtenaren als de regionaal consulenten leer- en kwalificatieplicht onderhouden contacten met de scholen en zorgen ervoor dat alle leerlingen die er horen te zitten ook daadwerkelijk op school aanwezig zijn. Vanuit het RMC werken daarnaast trajectbegeleiders Scholing en Werk. Zij zijn verantwoordelijk voor het terug begeleiden van schoolverlaters van 18 tot 23 jaar naar school. Dit kan ook in combinatie met werk. Het doel is dat deze jongeren alsnog een diploma op startkwalificatieniveau halen. De regionaal consulenten leer- en kwalificatieplicht en trajectbegeleiders werken onder de vlag van JOUW Unit. JOUW Unit is een samenwerking tussen het UWV WERKbedrijf, de Achterhoekse gemeenten en het Graafschap College. De scholen hebben een belangrijke taak in het melden van in- en uitschrijvingen van leerlingen. De gemeenten zijn verplicht om dit bij te houden in een leerplichtadministratie. Op deze manier wordt de schoolcarrière gevolgd. 5

6 2. Aanvalsplan Als gemeente willen wij de economische groei en werkgelegenheid bevorderen. De stip op de horizon blijft de economische visie die de gemeenteraad in 2009 heeft vastgesteld. Er zijn in en om Doetinchem veel initiatieven op het gebied van werkgeversdienstverlening en verbetering van de economie. Ondanks dat, weten werkgevers niet waar ze terecht kunnen en welke samenwerkingsmogelijkheden er zijn. Werkgevers hebben klussen en projecten die blijven liggen. Onderwijsinstellingen kampen met een tekort aan stageplaatsen. Met dit aanvalsplan slaan wij de handen in één om deze tekortkomingen op te lossen en te sturen naar een betere economie en werkgelegenheid. Op 6 maart 2013 heeft de gemeente de werkconferentie werk en economie georganiseerd om plannen te bedenken voor het creëren van een sterk innovatieklimaat, het vergroten van werkgelegenheid en promoten van de stad en omgeving. Ruim 70 vertegenwoordigers van bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties hebben aan de hand van workshopthema s gebrainstormd over voorgenoemde doelstellingen. In dit hoofdstuk zijn de uitkomsten van de bijeenkomst verder uitgewerkt. Bij de uitwerking is rekening gehouden met de gemeentelijke plannen: Economische visie en actieplan 2009, Economische investeringsagenda 2011, POA Actieprogramma , sociaal economische afspraken met IG&D 2011, raadsbesluit investeren in promotie binnenstad en parkeren 2012, actualisatie detailhandelsbeleid 2013 en actieplan jeugdwerkloosheid De economische structuur (bestaande uit drie belangrijke pijlers: Innovatie, werkgelegenheid en branding) is gerelateerd aan de accenten van de economische visie Het accent Dynamisch staat voor een innovatieve bedrijvendynamiek. Investeren in innovatie is volgens de Europese Unie één van de meest effectieve manieren om meer werkgelegenheid te creëren. De economische pijler werkgelegenheid is daarom gerelateerd aan het accent Duurzaam. Het accent Doetinchem is gekoppeld aan de economische pijler branding. Investeren in het op de kaart zetten van de gemeente en regio is en blijft van belang voor de verdere maatschappelijke ontwikkeling en economische groei. Op deze manier kan Doetinchem het trendsettende en economische centrum van de Achterhoek worden. 6

7 Hieronder staat het overzicht van alle acties (bestaand en nieuw) die thuis horen in dit aanvalsplan. 7

8 3. Doelstellingen 3.1 Meer innovatie Innovatie draait om het ontwikkelen en invoeren van ideeën die leiden tot nieuwe goederen, diensten en processen. Doel is altijd resultaatverbetering. In een sterk veranderende omgeving is het steeds moeilijker om te innoveren vanuit een traditionele benadering die gebaseerd is op een aanbod gericht model. Daarin innoveren organisaties op basis van kennis, die zij bezitten of informatie die zij uit de markt verkrijgen. Nieuwe oplossingen ontstaan juist wanneer bedrijven met verschillende achtergronden (cross-sectorale innovatie) en/of klanten bij elkaar komen om een probleem aan te pakken (klantgedreven innovatie). Daarom is een monocultuur dodelijk voor innovatie. Veel ondernemingen overleven economisch mindere tijden door kosten te besparen en efficiënter te werken. Maar op de lange termijn biedt deze aanpak onvoldoende aanknopingspunten voor blijvend succes. De Achterhoek is na Eindhoven (op basis van het aantal octrooien en patenten) de meest innovatieve regio van Nederland. Doetinchemse ondernemers zijn van mening, dat kleine bedrijven relatief veel geld besteden aan innovatie. In de Achterhoek / Doetinchem komen veel kleine bedrijven (met minder dan 5 medewerkers) voor. Uit onderzoek van Ernst en Young, blijkt dat kleine bedrijven innovatiever zijn, dan grote bedrijven, omdat kleine bedrijven geen hiërarchie hebben, medewerkers breed inzetbaar zijn, veel verantwoordelijkheden krijgen en vrijheid krijgen om creativiteit te uiten. Wat in Doetinchem ontbreekt is de aanwezigheid van onderzoeksinstellingen, hogeschool en universiteit. Kennis is niet alleen het domein van onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Kennis is ook aanwezig in allerlei vormen bij allerlei organisaties en bedrijven. Het gaat niet om de kennis om de kennis, maar om de kennis die zich via innovatie in extra concurrentiekracht en daarmee in extra werkgelegenheid vertaalt. Binnenstad Het Nieuwe Winkelen Online winkelen verovert een steeds groter marktaandeel in de detailhandel. In 2011 waren de winkelbestedingen op het internet goed voor ongeveer negen miljard euro. 1 Het Nieuwe Winkelen is een verandering van het koop- en winkelgedrag waarbij de consument tijdens zijn koopproces steeds meer gebruik maakt van meerdere kanalen (naast de fysieke winkel). Het gevolg is dat de consument beter geïnformeerd is, beter weet wat hij wil en wat hij kan krijgen. Daarmee is de servicevraag van de consument aan het winkelpersoneel hoger. Internet speelt hierin een belangrijke rol. Juist in de combinatie van de fysieke winkel en internet liggen groeikansen voor winkeliers. Met het beschikbaar stellen van de Doetinchem (Spots) App en gratis wifi (voor de binnenstad) speelt de gemeente en de winkeliersvereniging in op de internetontwikkeling. Daarnaast speelt emotie en beleving een grote rol binnen het Nieuwe Winkelen. Met de aanleg van de bekroonde Floriadetuin probeert de gemeente het combinatiebezoek (shoppen, horeca en ontspannen) aan te moedigen. Voorgaande projecten zijn betaald uit de economische investeringsagenda (november 2011) en het plan investeren in promotie binnenstad en parkeren (juli 2012)

9 Bedrijventerreinen Gelderland Valoriseert De gemeente Doetinchem neemt sinds vorig jaar deel aan het provinciale programma Gelderland Valoriseert (economische investeringsagenda 2011; jaarlijkse kosten ,- euro). Het programma helpt Doetinchemse ondernemers in iedere fase van het innovatieproces: Of het nu gaat om de ontwikkeling van een idee naar een concreet concept of prototype, advisering over eigendomsbescherming, het schrijven van een gedegen ondernemingsplan of het zoeken van partners of financiering voor het uitvoeren van een technisch haalbaarheidsonderzoek (proof of conceptfonds) of voor het voorbereiden van de start van een bedrijf (preseed fonds). Het programma richt zich met name op de Gelderse topsectoren: Duurzame energie, creatieve industrie en chemie. Met Gelderland valoriseert willen wij het innovatieve vermogen van onze gemeente regio versterken. De gemeente Doetinchem wil via haar partners meer bekendheid geven aan het bovenstaande project. Kennisvouchers Met het beschikbaar stellen van 10 kennisvouchers per jaar (totale kosten maximaal ,- euro) wil de gemeente Doetinchem de bedrijven uit de andere sectoren, die niet vallen onder het project Gelderland Valoriseert en waarin Doetinchem uitblinkt, nog sterker maken. Het gaat om de volgende sectoren: Detail- en groothandel 23,4% van het aantal bedrijven 17,8% van het aantal banen Zakelijke dienstverlening 22% van het aantal bedrijven 10,5% van het aantal banen Gezondheidszorg 10,6% van het aantal bedrijven 21,8% van het aantal banen Bouw en industrie 14% van het aantal bedrijven 16,2% van het aantal banen De bovenstaande sectoren zijn voor de gemeente belangrijk, omdat de sectoren kwetsbaar zijn (bijvoorbeeld handel en bouw) of juist aanzienlijk groeien. De gemeente wil innovatiekansen van ondernemers zichtbaar maken door middel van het verstrekken van kennisvouchers. De gemeente wil, via kennispartners, het Doetinchemse MKB de mogelijkheid geven om met ondersteuning van de vouchers beter, eerder en sneller te innoveren. De voucher voorziet in een bijdrage in de kosten (maximaal 50% met een maximum van 2.000,- euro per voucher) voor de inschakeling van een externe deskundige. Het advies moet betrekking hebben op één of meerdere van de volgende activiteiten: Het omzetten van (innovatieve) ideeën en initiatieven naar concrete projecten; Structurele verbeteringen in het functioneren van bedrijven; Markt- en haalbaarheidsonderzoek. 9

10 Innovatiehubs Ondernemingen en non-profit willen graag innoveren om zo de concurrent voor te blijven of efficiënter te gaan produceren/werken. Zij kunnen dit met eigen personeel doen en vaak gebeurt dit ook, maar ze kunnen ook gebruik maken van studenten in een Innovatiehub. De hub is een project van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen. Met de innovatiehub kunnen bedrijven voor een laag tarief (alleen het betalen van stagevergoedingen) gebruik maken van studenten om innovaties te realiseren en in de toekomst werknemers aan te trekken. Het gebied krijgt zo jonge toetreders tot de arbeidsmarkt. Een Innovatiehub is een center, dat een zekere continuïteit brengt in de innovatie en verbeter t plannen in een bedrijf. De hub bestaat uit studenten (7 à 9) van verschillende studierichtingen en verschillende opleidingsniveaus: van MBO, HBO en WO. De studenten kunnen stage lopen of afstuderen. De studenten worden aangestuurd door een afgestudeerde HBO er. Het voordeel is, dat het bedrijf zich niet bezig hoeft te houden met de dagelijkse aansturing van de studenten en met de papieren, die nodig zijn wegens de verplichtingen van de opleiding. De studenten verdwijnen na hun stageperiode of afstudeeropdracht en worden vervangen door andere studenten, zo ontstaat er ook een continuïteit t.a.v. de innovatie en is het bedrijf niet afhankelijk van de toevalligheid of er studenten langs komt. Het is de bedoeling, dat een bedrijf een Innovatiecenter voor minimaal 3 jaar aangaat. In de Achterhoek heeft afgelopen jaren met succes een Innovatiehub bij Rotor in Eibergen gedraaid. De volgende innovatiehubs zijn erbij gekomen: Innovatiecenter met 3 bedrijven (Van Raam, Waterkracht en Contour) in Varsseveld, Eijkelkamp in Giesbeek, Nedcon in Doetinchem en CAD2m in Doetinchem. De gemeente Doetinchem wil via haar partners meer bekend geven aan het bovenstaande project. Daarnaast wil de gemeente jaarlijks 5 nieuwe lokale innovatiehubs faciliteren met maximaal 7.500,- euro voor project- en coördinatieondersteuning (1.500,- euro per hub). Kenniscluster Met veel werkgelegenheid in kennisintensieve sectoren (o.a. industrie, gezondheidszorg, ict) is Doetinchem een aantrekkelijke gemeente voor werknemers. Die positie wil Doetinchem behouden en in de toekomst verder uitbouwen met de pilot kenniscluster. Clusterbeleid stimuleert bedrijven in een sector, of met dezelfde functie binnen een sector, te profiteren van elkaars nabijheid. Bedrijven kunnen van elkaar profiteren door middel van samenwerking, kennisdeling of het delen van kosten. IG&D wil in nauwe samenwerking met de gemeente en andere partners (bijvoorbeeld het Achterhoeks Centrum voor Technologie en onderwijsinstellingen) een pilot kenniscluster van enkele bedrijven opzetten. Hiermee willen de partners het ondernemerschap stimuleren en innovaties bevorderen. Voor het opzetten van de pilot reserveert de gemeente ,- euro. Budget is met name gericht op het faciliteren van kennis. 10

11 Begeleiden en financieren Financiering van het bedrijfsleven is cruciaal voor de economische groei. Als gevolg van de kredietcrisis en de steeds zwaardere regelgeving voor banken, dreigt financiering in de knel te komen. Banken mogen als gevolg van de richtlijnen uit Basel 3 steeds minder risico nemen. Kredietverlening aan het MKB wordt daardoor moeilijker en de prijs van krediet zal stijgen. IkStartSmart en Centrum voor Jong Ondernemerschap De gemeente neemt sinds 2008 deel aan IkStartSmart (economische investeringsagenda 2011; jaarlijkse kosten ,- euro). Dit is een project van de Provincie Gelderland, Gelderse gemeenten en Kamer van Koophandel. Met IkStartSmart kunnen starters (maximaal 5 jaar oud) een jaar lang begeleiding en advies krijgen van een coach voor een gereduceerd tarief (250,- euro). Gemeenten betalen per traject 1.000,- euro. Het aantal beschikbare Doetinchemse trajecten tussen 2012 en 2015 zijn: 38. Tot op heden hebben 13 starters gebruik gemaakt van IkStartSmart. De kosten komen ten laste van de economische investeringsagenda De gemeente kan de starters blijven volgen via het starters volgsysteem. Na een jaar kunnen de starters verdere begeleiding krijgen bij het Centrum voor Jong Ondernemerschap Doetinchem. Meer informatie staat op: en Bedrijven in crisistijd Ondernemers, met name uit de maakindustrie en bouw, krijgen klappen vanwege de economische crisis. De gemeente wil, met hulp van enkele ondernemers, een crisisinterventieteam beschikbaar stellen voor Doetinchemse bedrijven die financiële hulp nodig hebben of in financiële nood verkeren en nog niet bekend zijn of niet terecht kunnen bij de afdeling Werk en Inkomen van de gemeente. Het team bestaat uit vertrouwenspersonen die gedurende korte tijd de regie van het consolidatie- of liquidatietraject in handen nemen, met als doel 1) het herstellen en/of verhogen van de bedrijfsomzet, 2) het behouden van arbeidsplaatsen en 3) het tegengaan van bedrijfsbeëindigingen. Het doel is om jaarlijks 24 ondernemers uit de bijstand te houden. Het project is een aanvulling op de BBZ-dienstverlening van de afdeling Werk en Inkomen. De gemeente investeert eenmalig in de voorgenoemde activiteiten met ,- euro. Stichting Nieuwe Bedrijvigheid De gemeente wil groeiers op een passende en mogelijke wijze ondersteunen en faciliteren. In de economische investeringsagenda 2011 is ,- euro per jaar gereserveerd voor groeiers. De gemeente gaat vanaf augustus 2013 meedoen aan het Gelderse project Stichting Nieuwe Bedrijvigheid. De stichting biedt professionele ondersteuning aan innovatieve bedrijven. Bedrijven krijgen maximaal 8 gesubsidieerde adviesdagen die in een periode van de looptijd van het project gebruikt mogen worden. De groeiers kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van de diensten van advocaten, notarissen, belastingadviseurs en accountants, investeerders, organisatie- en leiderschapsadviseurs, marketing- en communicatieadviseurs, etcetera. Ook blijven de groeibriljanten deel uitmaken van het netwerk, bijeenkomsten, trainingen. De participanten (bedrijfsleven, onderwijs en overheid) zijn betrokken bij selectie en/of ondersteuning van de groeiers. Alternatieve financieringen Banken zijn terughoudend geworden met het verstrekken van krediet. Er vinden te weinig investeringen en innovaties plaats. De landelijke en provinciale overheid kent verschillende regelingen om bedrijven financieel te ondersteunen (bijvoorbeeld Microkrediet Gelderland en Qredits). Nog maar weinig ondernemers kennen deze regelingen. Tevens vragen banken om aanvullende financiering bij het verstrekken van krediet. Alternatieve financiering, bijvoorbeeld 11

12 via informele investeerders (bijvoorbeeld Noaberkrediet) of participatiemaatschappijen (bijvoorbeeld Topfonds provincie Gelderland van PPM Oost), kan in zo n geval uitkomst bieden. Ondernemersvereniging IG&D Doetinchem is in gesprek met de bank ING over het aanbieden van alternatieve financieringen voor ondernemers. IG&D wil in samenwerking met ING en de gemeente een plan schrijven om innovaties te bevorderen door middel van het beschikbaar stellen van alternatieve financieringen. Het plan dient onder andere antwoord te geven op de voor- en nadelen van een mogelijke samenwerking en gemeentelijke inbreng. Het plan houdt rekening met bestaande instrumenten. Daarnaast is de gemeente met de provincie Gelderland, PPM Oost en NEOS (aanbieder van groeifinancieringen) in gesprek over de mogelijkheden van groeifinancieringen en het verknopen van fondsen. Bovendien wil de gemeente in samenwerking met het EOD een overzicht maken van alle groeifinancieringen en subsidies. Ondernemers krijgen dan inzicht in alle mogelijkheden voor alternatieve financiering. 12

13 3.2 Meer werkgelegenheid Doetinchem kent veel werkgelegenheid in de sectoren: industrie, handel, bouw en zakelijke dienstverlening. Deze sectoren zijn sterk conjunctuurgevoelig. Een economische opleving kan voor enig verbetering zorgen, maar terug naar de startpositie van 2008 lijkt niet reëel. De groei in de zorgsector lijkt minder zeker, omdat de centrale overheid op dit moment hard bezuinigd op het vlak van AWBZ en de WMO. De thuiszorg komt hiermee onder druk te staan. De ontwikkeling in de zorg is sterk afhankelijk van het rijksbeleid. De strikte beroepseisen in de zorg maakt de instroom van werkzoekenden uit andere sectoren moeilijker. Daarnaast wordt een deel van de vacatures op dit moment ingenomen door mensen met een te hoge opleiding. Daarnaast krimpt de Achterhoekse beroepsbevolking. Op langere termijn is er een structureel tekort aan arbeidskrachten (bij opleving van de economie). Doetinchem kent werkzoekenden. Ongeveer de helft van dit aantal heeft geen startkwalificatie (mbo 1 of lager). Daarnaast zitten ongeveer 780 inwoners al langer dan één jaar in de Wet werk en bijstand. Het creëren van leerwerkplekken ( simpel ongeschoold werk ) is belangrijk voor het leren van elementaire vaardigheden. Door de versobering van de UWV diensten komen er steeds meer werklozen in de kaartenbakken van de gemeente terecht. Stageplekken Onze stad heeft veel behoefte aan MBO talenten. Voor de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt is het daarom belangrijk, dat er voldoende leerwerk- en stageplaatsen zijn. Stages zijn een verplicht onderdeel van de beroepsopleiding en van groot belang voor het bijbrengen van beroepsvaardigheden en de oriëntatie op de arbeidsmarkt. Daarom is extra inzet op het vinden van voldoende kwalitatieve en kwantitatieve stageplekken nodig. De gemeente subsidieert daarom jaarlijks vijf projecten die extra stageplekken opleveren in bijvoorbeeld bouw, techniek en zorg (elk project krijgt maximaal 2.000,- euro). Voorkomen moet worden dat jongeren die straks hard nodig zijn op de arbeidsmarkt, nu geen diploma kunnen halen, omdat er onvoldoende stageplekken zijn. Opleiden op de werkvloer Om meer werklozen (met een beperking) te kunnen laten participeren op de arbeidsmarkt is de bereidheid van reguliere werkgevers om hen een kans te bieden essentieel. Werkgevers willen werkzoekenden en werknemers opleiden op de werkvloer en EVC (erkenning van verworven competenties) trajecten inzetten. Door een EVC worden kennis en kunde van werknemers nauwkeurig in kaart gebracht. Een EVC procedure mondt uit in een ervaringscertificaat. Deze kennis en ervaring wordt vergeleken met een landelijke standaard, zoals die in het mbo, hbo of branche wordt gebruikt. Werkgevers weten dan precies op welk niveau werknemers kunnen functioneren. Enkele ondernemers hebben een voorstel gedaan om BBL opleidingen (EVC trajecten) op maat te maken voor het Doetinchemse bedrijfsleven. Het bijzondere aan dit verzoek is de leervorm, namelijk online leren op de werkvloer. Het instituut ontwikkelt de opleidingen in samenwerking met het Graafschap College. Deelnemers volgen een individueel leertraject en ontvangen hierbij veel sturing, instructie en persoonlijke begeleiding. Binnen vastgestelde kaders hebben deelnemers de mogelijkheid hun eigen traject te plannen en de activiteiten uit te voeren op momenten dat het hen uitkomt. Deelnemers kunnen op elk gewenst moment, het gehele jaar door, met een opleiding starten. De uitvoering van leeractiviteiten vindt vooral plaats op de werkvloer tijdens de dagelijkse werkzaamheden. Leren doe je vooral daar waar je 13

14 het kunt toepassen: in de praktijk. Deelnemers gaan niet naar school; hoeven dus niet uit het arbeidsproces gehaald te worden. Projectkosten zijn: ,- euro. Ontzorgen bij loonbeslag en inzetten van schulddienstverlening Wanneer een werknemer zijn privérekeningen niet betaalt, kan er beslag op een gedeelte van het loon worden gelegd via loonbeslag. Hiervoor is een vonnis van de rechter nodig. Werkgevers zijn verplicht aan dit loonbeslag mee te werken. Dit levert extra salarisadministratie werk op. Werknemers met geldzorgen hebben last van stress. De arbeidsproductiviteit neemt af en het ziekteverzuim neemt toe. Het aantal werknemers met schulden groeit en dat heeft zijn weerslag op de werkvloer. Werkgevers kijken verschillend aan tegen schulden van werknemers. Sommigen zeggen dat zij het niet kunnen oplossen. Anderen vinden het een kwestie van maatschappelijk betrokken ondernemen om wel hulp te bieden. Het beleid van de gemeente verschuift van schuldhulpnaar schulddienstverlening. Om schulddienstverlening effectiever te maken, wil de gemeente - in samenwerking met ondernemersverenigingen IG&D en OvD werkgevers via een handreiking informeren over de mogelijkheden die er zijn om medewerkers met dreigende financiële problemen tijdig te ondersteunen, zodat problematische schulden zoveel mogelijk voorkomen worden. Kosten voor het maken van een handreiking zijn: ,- euro. Deze actie sluit aan op het gemeentelijke beleidsplan schulddienstverlening Marktplaats Op verzoek van de ondernemers wil de gemeente een marktplaats opzetten voor het plaatsen van klussen, activiteiten, etcetera waar de ondernemer niet aan toe komt. Werkzoekenden kunnen via de digitale marktplaats reageren op de gevraagde klussen. Deze actie komt voort uit het project sociaal-economisch contract met IG&D. Kosten voor het ontwikkelen van een digitale marktplaats: ,- euro. Centrum voor sociaal ondernemerschap Op 11 april 2013 zijn de sociale partners en het kabinet het eens geworden over een mix van maatregelen om economisch herstel op korte termijn te stimuleren en de arbeidsmarkt aan te passen aan de wensen en eisen van de 21 e eeuw. Daarbij wordt gekozen voor een actievere aanpak om werkloosheid te voorkomen en mensen van werk naar werk te helpen, het liefst vóór ze in de WW komen. In het sociaal akkoord is afgesproken, dat niemand aan de kant mag (blijven) staan. Wij moeten naar een arbeidsmarkt waar voor iedereen plaats is. De infrastructuur voor de arbeidsmarkt moet volgens het kabinet en de sociale partners gericht zijn op duurzame participatie van mensen met een verminderd arbeidsvermogen (via de nieuwe regionale werkbedrijven), het voorkomen van werkloosheid (via van werk naar werk arrangementen) en het aan het werk helpen van werkloze werknemers (via re-integratie). De Wajong is per 1 januari 2015 alleen nog toegankelijk voor mensen die volledig en duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. Doetinchem kent Wajong ers. De Wet sociale werkvoorziening (Wsw) veranderd. Per 1 januari 2015 is er geen nieuwe instroom van in de Wsw meer. Er komen regionale werkbedrijven voor mensen die echt niet mee kunnen doen in de maatschappij. Voor hen is er beschut werk. Tevens verdwijnt de uitkering Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers langzaam. De gemeente wil extra inspanningen plegen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen via een nieuw op te zetten centrum voor sociaal ondernemerschap. 14

15 Daarnaast komt er een nieuwe regionale aanpak jeugdwerkloosheid (verantwoordelijkheid voor gemeente) en speciale activiteiten voor oudere werklozen (verantwoordelijkheid voor UWV). Met het opzetten van een centrum voor sociaal ondernemerschap wil de gemeente Doetinchem meer aandacht besteden aan het thema sociaal ondernemerschap, startende en bestaande bedrijven ondersteunen bij sociaal ondernemerschap en meer mensen aan het werk helpen. Sociaal ondernemerschap betekent (socialenterprise.nl): Bedrijven verdienen geld aan producten en diensten, maar herinvesteren een groot deel van hun winst in hun bedrijf en in de gemeenschap om zo hun maatschappelijke missie te verwezenlijken. Met de Doetinchemse Uitdaging (economische investeringsagenda 2011) en het sociaal economisch contract met IG&D vraagt de gemeente al om meer sociaal ondernemerschap. Door de demografische ontwikkeling daalt de Achterhoekse beroepsbevolking op termijn met ongeveer 15%. We moeten met minder mensen op termijn meer werk doen. Tegelijkertijd blijven veel onbenutte talenten langs de kant staan, omdat ze een vlekje hebben. Het centrum voor sociaal ondernemerschap helpt ondernemers bij sociaal ondernemerschap en wil een kenniscentrum worden voor ondernemers. Sociaal ondernemerschap is relatief onbekend. Daarom is het goed om ondernemers te adviseren en begeleiden bij het omvormen van hun bedrijf in een meer socialere onderneming of het opstarten van sociale ondernemingen. Zeker, omdat de begeleiding vanuit de sociale werkplaatsen afneemt/verdwijnt. De gemeente geeft het Centrum voor Jong Ondernemerschap de opdracht om de businesscase centrum voor sociaal ondernemerschap uit te schrijven en reserveert ,- euro voor het opzetten van het centrum en de activiteiten. Uitstroombevordering, instroombeperking en handhaving Naast de bovenstaande acties heeft de afdeling Werk en Inkomen activiteiten ingezet om de uitstroom van WWB ers te vergroten en de instroom te beperken. De activiteiten vallen onder de reguliere budgetten (W-deel). In bijlage 2 staat de omschrijving van de onderstaande activiteiten. Activiteiten ten behoeve van instroombeperking: - Screening bij eerste aanmelding voor WWB - Ketensamenwerking - Zoekperiode Activiteiten ten behoeve van uitstroombevordering: - Werkschap - Aanmeldingen - Werkschap en jongeren - Mabeon - Jobcoach - Achterhoek Project Ontsluiting Werkzoekendenbestand - Werkgeversservicepunt - Urenuitbreiding - Speeddates - Diagnose 15

16 - Actieplan jeugdwerkloosheid - Jongeren en onderwijs Acties ten behoeve van handhaving: - Verschuiving van taken -> meer tijd voor handhaving - Maatregeloverweging na zoekperiode - Huisbezoek - Themacontroles 16

17 3.3 Meer branding Investeren in het op de kaart zetten van de gemeente en regio is en blijft van belang voor de verdere maatschappelijke ontwikkeling en economische groei. Verschillende regionale partners zijn bezig met het promoten van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Oost Nederland en het doorontwikkelen van de Echt Achterhoek campagne. Doetinchem wil het trendsettende en economische centrum van de Achterhoek worden. Op lokaal niveau willen wij de kracht van onze stad en regio verder uitdragen met de onderstaande promotieactiviteiten. Promotie binnenstad en warenmarkt in omliggende regio s en Duitsland De winkeliers en de gemeente willen meer winkelbezoekers naar Doetinchem trekken. De meeste bezoekers komen uit Doetinchem en omliggende gemeenten Oude IJsselstreek, Bronckhorst, Montferland. Wij willen meer Duitse winkelbezoekers en bewoners uit het gebied Arnhem-Nijmegen naar Doetinchem trekken. Uit het parkeerfonds is onder andere ,- euro beschikbaar gesteld om de binnenstad te promoten in omliggende regio s en Duitsland (uitwerking raadsbesluit investeren in parkeren 2012). Daarnaast voert de marktcommissie succesvolle promotieactiviteiten uit. Verkiezing beste binnenstad en bedrijventerreinen De gemeente neemt deel aan de verkiezingen beste binnenstad en bedrijventerreinen. De landelijke verkiezingen zijn belangrijk voor het verder uitbouwen van het imago, het aantrekken van bedrijven en talenten. Aan deze actie zijn geen kosten verbonden. Achterhoeks Lentediner De gemeente heeft al twee keer succesvol, namens de Regio Achterhoek, het Achterhoeks Lentediner in Den Haag georganiseerd (economische investeringsagenda 2011; structureel 4.000,- euro per jaar; andere partners leveren dezelfde bijdrage). Elk jaar presenteert de Achterhoek zijn agenda aan de Tweede Kamer en het kabinet. Het doel is om het investeringsvolume van het Rijk en Europa in onze regio te vergroten. Daarnaast wil de gemeente de relaties verstevigen en een sterke lobby voeren voor de Doetinchemse en Achterhoekse agenda. 3.4 Resumé Verschillende onderzoeken wijzen uit dat Doetinchem een sterke lokale economie heeft. Recent onderzoek van het bureau Louter/Elsevier (mei 2013) laat zien, dat Doetinchem flink stijgt in de lijst met sterkste lokale economie (van plaats 55 naar 22). Doetinchem scoort beter, dan Arnhem (plaats 45) en Nijmegen (plaats 58). De gemeente blijft aan de weg timmeren. Met het aanvalsplan werk en economie wil de gemeente investeren in meer innovaties en werkgelegenheid. De gemeente wil: Minder werkloosheid (nu 8%). Minder langdurige werkloosheid (langer dan 12 maanden), nu 37,3% van het aantal werkzoekenden. Het opleidingsniveau van werkzoekenden en werkenden verhogen. 46% van nietwerkenden werkzoekenden heeft geen startkwalificatie. Veel werkenden hebben een MBO opleiding genoten. Meer stageplaatsen en leerwerkplekken creëren. Startende bedrijven en open innovaties stimuleren. Bedrijven ruimte geven om te kunnen innoveren; een positief investeringsratio; positieve winstmarge. Meer arbeidsplaatsen creëren. 17

18 4. Uitvoering, organisatie en begroting Om de doelstellingen uit het aanvalsplan te halen zijn acties en projecten nodig. Veel acties vallen nu al binnen het dagelijks werk en de verantwoordelijkheid van de gemeente. Daar waar nieuwe acties en projecten betrokkenheid van meerdere partijen vragen, worden deze onderdeel van de uitvoeringsagenda aanvalsplan werk en economie. Voor nieuwe projecten maakt de gemeente in samenwerking met partners een projectopdracht. Het Economisch Overleg Doetinchem (bestaande uit IG&D Doetinchem, Kamer van Koophandel, Ondernemersvereniging Doetinchem en Centrummanagement) bewaakt de voortgang van de nieuwe acties. Jaarlijks legt het EOD verantwoording af aan het college en de gemeenteraad. De uitvoeringsagenda loopt tot en met Het is van groot belang dat we tijdens de uitvoering van de projecten het overzicht bewaren. Allereerst omdat de projecten geen tegenstrijdige doelen mogen hebben. Zij moeten elkaar juist versterken. Daarnaast omdat delen in de projecten elkaar overlappen. Het is constructief om op meer plaatsen, vanuit een ander perspectief, aan hetzelfde probleem te werken. Projecten versterken elkaar op deze manier. En het succes van het ene project moet het andere project versterken. Overzicht van alle acties uit het aanvalsplan werk en economie (bestaand en nieuw): 18

19 Uitvoeringsagenda (nieuwe acties) en begroting Voor het uitvoeren van het aanvalsplan is structureel/jaarlijks ,- euro beschikbaar. Enkele acties uit het aanvalsplan werk en economie worden gedekt uit andere plannen (bijvoorbeeld: Economische investeringsagenda 2011, POA Actieprogramma , raadsbesluit investeren in promotie binnenstad en parkeren 2012, etcetera). De nieuwe acties worden gefinancierd uit het budget van het aanvalsplan werk en economie, zie hieronder. Project Meer innovatie Kennisvouchers bedrijfsleven , , ,- Innovatiehubs 7.500, , ,- Pilot Kenniscluster 7.500, , ,- Bedrijven in crisistijd , , ,- Meer werkgelegenheid Stageplekken creëren , , ,- Opleiden op werkvloer , , ,- Handreiking schulddienstverlening 5.000, , ,- Digitale marktplaats 5.000, , ,- Centrum voor sociaal , , ,- ondernemerschap Meer branding - Totaal , , ,- 19

20 Bijlage 1: Sociaal economische foto gemeente Doetinchem januari

21 Bijlage 2: Activiteiten uitstroombevordering en instroombeperking WWB Instroombeperking Screening bij eerste aanmelding voor WWB Er melden zich veel meer inwoners voor een WWB-uitkering dan er uiteindelijk daadwerkelijk voor een WWB-uitkering in aanmerking komen. Screening op de drempel van het Werkplein voorkomt dat een inwoner ten onrechte een WWB-uitkering ontvangt. Ketensamenwerking In samenwerking met het UWV brengt de afdeling werk en inkomen personen in beeld met een lopende WW uitkering waarvan de inschatting is dat zij zich binnen een periode van 3 maanden melden voor een Wwb uitkering. Deze groep personen met een WW uitkering wordt uiterlijk 2 maanden voor aanvang van de mogelijke Wwb meldingsdatum uitgenodigd voor een verplichte workshop. Tijdens de workshop wordt aandacht besteed aan het WWB beleid en de daarbij horende verplichtingen en het begrip algemeen geaccepteerde arbeid. De workshop heeft als doel WW klanten goed te informeren en maximaal te stimuleren om nog voor het einde van de WW uitkering te voorzien in eigen inkomen. Zoekperiode Bij aanmelding voor een WWB uitkering start de zoekperiode van 2 weken. In de zoekperiode wordt de WWB aanvrager maximaal aangesproken op zijn verantwoordelijk om zelf te voorzien in het eigen levensonderhoud en actief naar werk te zoeken. De aanvrager toont dit tenminste aan met een minimaal aantal sollicitaties. Voor jongeren tot 27 jaar geldt een zoekperiode van 4 weken. Uitstroombevordering Werkschap Onder begeleiding van het SW-bedrijf Wedeo worden onze klanten, na gebleken geschiktheid, werkzaamheden aangeboden om hun werknemersvaardigheden verder te ontwikkelen. Op deze manier worden de WWB klanten voorbereid op regulier werk bij een werkgever. Een bijkomend voordeel is dat onze klanten beter vindbaar zijn voor het werkgeversservicepunt. Ook hebben wij met bedrijven afspraken gemaakt over het gemakkelijk binnenstappen in het Werkschap en onze klanten te beoordelen in een echte werkomgeving. Wij hebben met Wedeo afspraken gemaakt naar aantal deelnemers en soort werkzaamheden. Ook willen we de werkzaamheden combineren met aanvullende vaardigheidstrainingen zodat de deelnemers optimaal worden voorbereid op een reguliere baan bij een werkgever. Aanmeldingen Recentelijk hebben wij na een bestandsanalyse 12 jongeren aangemeld binnen het Werkschap. Het werkgeversservicepunt heeft op deze wijze zoveel mogelijk personen waaruit zij kan kiezen voor bemiddeling naar een werkgever. Ook andere bedrijven en werkgevers kunnen hiervan profiteren. Werkschap en Jongeren Jongeren tot 27 jaar worden bij terugkomst van de zoekperiode, wanneer zij geschikt worden bevonden, aangemeld voor deelname in het Werkschap. Ook wanneer blijk dat een jongere leerbaar is en slechts van korte duur afhankelijk is van een uitkering zetten wij dit traject in. Wij willen hiermee bereiken dat een jongere arbeidsfit blijft. 21

22 Mabeon Wij hebben afspraken gemaakt met Mabeon over het bieden van werkervaring en opleiding aan onze bijstandsklanten in de schoonmaakbranche. Onze klanten vergroten hiermee hun kansen om regulier werk te vinden. Het werkgeversservicepunt heeft complementair aan dit traject alle personen die een CVS diploma hebben behaald bij Mabeon verzameld om vervolgens de schoonmaakbranche te benaderen. Jobcoach Wij schakelen een jobcoach in die onze geplaatste klanten bij Hesseling ondersteund op de werkvloer. In de eerste plaats is dit ervoor bedoeld om uitval te voorkomen. In de tweede plaats om duurzame uitstroom te realiseren. Achterhoek Project Ontsluiting Werkzoekendenbestand Het Ministerie van SZW stelt voor iedere arbeidsmarktregio budget beschikbaar om meer werkzoekenden aan het werk te helpen. De arbeidsmarktregio krijgt dit budget als minimaal twee gemeenten samen met het UWV en minimaal één uitzendbureau de werkzoekendenbestanden beter inzichtelijk maken en dienstverlening aan werkgevers verbeteren. De arbeidsmarkt regio Achterhoek is de samenwerking aangegaan met Start People en met Werk. Met Werk is een samenwerkingsverband tussen 5 uitzendbureau`s. Voor de arbeidsmarkt zijn in de samenwerking afgesproken 50 plaatsingen te realiseren. Voor de gemeente Doetinchem komt dit neer op 10 extra plaatsingen. Werkgeversservicepunt De arbeidsbemiddelaars van het werkgeversservicepunt organiseren 1 keer per week speeddates met onze bestaande klanten. De arbeidsbemiddelaar kan op deze manier een, naast het oordeel van de consulent werk, eigen oordeel vormen over de inzetbaarheid van de specifieke klant en een eventuele plaatsing bij een werkgever. Dit is belangrijk aangezien de arbeidsbemiddelaar de contacten met werkgevers heeft en onderhoudt en daarom bekend is met de bedrijfscultuur waar een WWB`er in geplaatst wordt. Urenuitbreiding De arbeidsbemiddelaars bezoeken werkgevers waar onze klanten gedeeltelijk aan het werk zijn. Omdat zij gedeeltelijk werken bereiken zij niet direct een uitkeringsonafhankelijke positie. De arbeidsbemiddelaars proberen via bemiddeling de uren van onze klanten uit te breiden. Het uiteindelijke doel is een dermate urenuitbreiding dat een WWB uitkering niet meer aan de orde is. Speeddates Voor een werkgever met een grote opdracht organiseren wij speeddates. Wij onderzoeken welke WWB`ers in aanmerking komen voor de opdracht van de werkgever en nodigen deze uit in een daarvoor geschikte ruimte. Op een snelle maar effectieve wijze ontmoeten werkgever en werknemer elkaar. Wij nemen hierin een bemiddelende en faciliterende rol naar de werkgevers en onze WWB`ers. Na een speeddate brengen we in kaart tot welke resultaten een bijeenkomst heeft geleid. Diagnose Wij zijn voornemens een diagnose instrument aan te schaffen die de consulent Werk begeleidt bij de diagnose van de (nieuwe) klant. Diagnose wordt gebruikt om de bemiddelbaarheid van onze klanten te bepalen. Het is gebleken dat wanneer diagnose methodisch verloopt de kansen 22

23 op uitstroom vergroten. Nu is het zo dat de bemiddelbaarheid van de klant wordt bepaald door de consulent werk zonder een soortgelijk instrument. Actieplan jeugdwerkloosheid Het kabinet trekt in totaal 50 miljoen extra uit in 2013 en 2014 om de jeugdwerkloosheid te bestrijden. De gemeente Doetinchem heeft als centrumgemeente een actieplan ingediend namens de arbeidsmarktregio. Het actieplan zal zich richten op het stimuleren van activiteiten die gericht zijn op het naar werk of scholing begeleiden van jonge niet-werkende werkzoekenden. De middelen worden ingezet om activiteiten te ontplooien en die aanvullend zijn op hetgeen de markt of publieke dienstverleners reeds organiseren. Jongeren en onderwijs Jongeren aan wie een uitkering wordt toegekend en waarbij wordt vastgesteld dat deze leerbaar is wordt onmiddellijk een einddatum van uitkering gecommuniceerd. Deze einddatum correspondeert met een instroommoment van een voor de jongere geschikte opleiding met aanspraak op een studiefinanciering. Wij benadrukken op deze manier de tijdelijkheid van de uitkeringssituatie en wijzen op de mogelijkheden op het gebied van onderwijs. Handhaving Verschuiving taken > meer tijd voor handhaving De consulent inkomen hoeft niet langer aanvragen op grond van de LDT en ouderenkorting in behandeling te nemen. Deze taken zijn overgeheveld naar de uitkeringsadministratie. De ontstane ruimte bij de consulent inkomen wordt volledig vrijgegeven voor taken in het kader van handhaving en fraude in de uitkering. Maatregeloverweging na zoekperiode Wanneer een aanvrager zich meldt na een zoekperiode worden de sollicitatieactiviteiten gecontroleerd. Wanneer deze onvoldoende zijn wordt deze gedraging beoordeeld in de sfeer van een maatregel. Huisbezoek Het huisbezoek kan worden ingezet bij een controle of onderzoek. Bij een huisbezoek gaat het om de bezichtiging van de woning zelf, de verschillende vertrekken, de inboedel en/of andere voorwerpen, met het doel de rechtmatigheid van de uitkering vast te stellen. Themacontroles Aan de hand van wisselend risicoprofiel wordt het zittend bestand tegen het licht aan gehouden. In andere gemeenten worden na een themacontrole meerdere uitkeringen beëindigd en fraudes opgespoord. De effecten van onze eerste themacontroles geven aanleiding om hier structureel op in te zetten. 23

Actiepunt Doel Activiteiten Gewenst resultaat Het Nieuwe. Attractief winkelgebied Winkelen

Actiepunt Doel Activiteiten Gewenst resultaat Het Nieuwe. Attractief winkelgebied Winkelen 2014-01-17 Doelstellingen aanvalsplan werk en economie voor het jaar 2014 Meer innovatie Actiepunt Doel Activiteiten Gewenst resultaat Het Nieuwe Attractief winkelgebied Winkelen aanbieden. Gelderland

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009 ALDUS BESLOTEN 9 JULI Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009 ALDUS BESLOTEN 9 JULI Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Aan de raad AGENDAPUNT 11 ALDUS BESLOTEN 9 JULI 2009 Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Doetinchem, 4 juli 2009 Voorstel: 1. de foto van de sociaal-economische situatie in Doetinchem

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009. Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009. Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Aan de raad AGENDAPUNT 11 Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Voorstel: 1. de foto van de sociaal-economische situatie in Doetinchem voor kennisgeving aannemen; 2. het beleidskader

Nadere informatie

Voorstel: 1. De evaluatie pilo sociaal economische afspraken vaststellen. 2. Kennisnemen van de doorontwikkeling van de pilot.

Voorstel: 1. De evaluatie pilo sociaal economische afspraken vaststellen. 2. Kennisnemen van de doorontwikkeling van de pilot. Aan de raad AGENDAPUNT NR. 5.2 Evaluatie pilot sociaal-economische afspraken Voorstel: 1. De evaluatie pilo sociaal economische afspraken vaststellen. 2. Kennisnemen van de doorontwikkeling van de pilot.

Nadere informatie

BAWI/U200900381 Lbr. 09/032

BAWI/U200900381 Lbr. 09/032 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8020 betreft Hulp aan ondernemers bij economische crisis uw kenmerk ons kenmerk BAWI/U200900381 Lbr. 09/032 bijlage(n)

Nadere informatie

1 Inclusieve arbeidsmarkt

1 Inclusieve arbeidsmarkt INCLUSIEVE ARBEIDSMARKT 1 Inclusieve arbeidsmarkt Gemeenteraden, 24 juni 2019 2 Het proces 3 Kom met aanvullend actieplan om in 2024 Hoofdvraag: Te komen tot een Inclusieve arbeidsmarkt waarbij vraag en

Nadere informatie

Transitieplan. 12 september 2013

Transitieplan. 12 september 2013 Transitieplan 12 september 2013 Situatie Oost-Groningen Hoog aantal Wsw-ers (3,5 x landelijk gemiddelde) Hoog aantal Wajongeren (2 x landelijk gemiddelde) Arbeidsparticipatie is laag (61% ten opzichte

Nadere informatie

PARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN!

PARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN! PARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN! DOELEN VAN PARTICIPATIEWET ALLEEN TE HALEN ALS RIJK, PROVINCIE, GEMEENTEN, ONDERWIJS EN SOCIALE PARTNERS GEZAMENLIJK AAN DE SLAG GAAN! DE PARTICIPATIEWET IN OOST-GRONINGEN:

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Achterhoek Februari 2013

Arbeidsmarkt Achterhoek Februari 2013 Arbeidsmarkt Achterhoek Februari 2013 Inhoud Werkgelegenheid Vacatures Werkloosheid Bevolkingsontwikkeling Aandachtspunten komende jaren Activiteiten POA Achterhoek PAG 2 Structuur werkgelegenheid regio

Nadere informatie

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Oktober 2011

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Oktober 2011 Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Oktober 2011 In deze rapportage van het UWV WERKbedrijf worden de actuele ontwikkelingen op de regionale arbeidsmarkt kort toegelicht. Vanuit diverse bronnen

Nadere informatie

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2015 I

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2015 I ECONOMISCHE MONITOR EDE 2015 I In deze economische monitor vindt u cijfers over de werkgelegenheid en de arbeidsmarkt van de gemeente Ede. Van de arbeidsmarkt zijn gegevens opgenomen van de tweede helft

Nadere informatie

RIS Werken loont!

RIS Werken loont! Werken loont! Initiatiefvoorstel PVV Den Haag Raadslid Elias van Hees 17 mei 2017 Aanleiding & Analyse De arbeidsmarkt functioneert op basis van vraag en aanbod. Het is hierbij cruciaal dat werkgevers

Nadere informatie

Drie Sporen: Onze doelen richten daarom op:

Drie Sporen: Onze doelen richten daarom op: beleidsplan 2009 MEEDOEN IN DE MAATSCHAPPIJ In ons Beleidskader Participatie, Re-integratie en Inkomenswaarborg (oktober 2004) worden beleidsuitgangspunten en specifieke doelgroepen aangegeven. Dit beleidskader

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in Zuidoost-Brabant. UWV Gerald Ahn 9 september 2014

De arbeidsmarkt in Zuidoost-Brabant. UWV Gerald Ahn 9 september 2014 De arbeidsmarkt in Zuidoost-Brabant UWV Gerald Ahn 9 september 2014 Recente persberichten (CBS) Wisselende berichten over de markt Werkloosheid in juli verder gedaald Stijging WW-uitkeringen Consumptie

Nadere informatie

Beleidsplan Participatiewet. Berkelland 2 0 1 5-2 0 1 8

Beleidsplan Participatiewet. Berkelland 2 0 1 5-2 0 1 8 Beleidsplan Participatiewet Berkelland 1 2 0 1 5-2 0 1 8 Meer doen met minder geld 2 Dienstverlening van binnen naar buiten 1. Eigen kracht (sociaal netwerk) 2. Algemene voorzieningen 3. Maatwerkvoorzieningen

Nadere informatie

Intentieverklaring Versie:

Intentieverklaring Versie: Intentieverklaring Versie: 27-03-2018 1) Het regionale actieplan De vraag naar personeel in zorg en welzijn stijgt. De instroom is op dit moment onvoldoende om aan de toenemende vraag te kunnen voldoen.

Nadere informatie

1 van 5. Registratienummer: Bijlage(n) 2 Onderwerp. Beleidsplan Participatiewet. Middenbeemster, 30 september 2014. Aan de raad

1 van 5. Registratienummer: Bijlage(n) 2 Onderwerp. Beleidsplan Participatiewet. Middenbeemster, 30 september 2014. Aan de raad VERG AD ERING GEM EENT ER AAD 20 14 VOORST EL Registratienummer: 1150476 Bijlage(n) 2 Onderwerp Beleidsplan Participatiewet Aan de raad Middenbeemster, 30 september 2014 Inleiding en probleemstelling Gemeenten

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 10 december 2008. Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011

Aan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 10 december 2008. Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011 Aan de raad AGENDAPUNT 3 Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011 Voorstel: 1. De kaders uit het beleidsplan 'Werken werkt!' vaststellen, zijnde: a. als doelstellingen: - het bevorderen van de mogelijkheden

Nadere informatie

Uitvoeringsagenda Onderwijs en Arbeidsmarkt Commissie BE & M, 8 februari 2018

Uitvoeringsagenda Onderwijs en Arbeidsmarkt Commissie BE & M, 8 februari 2018 Uitvoeringsagenda Onderwijs en Arbeidsmarkt 2018-2020 Commissie BE & M, 8 februari 2018 Programma Sociale Stad Inzoomen op 2 pijlers Werkgelegenheidsimpuls Vastgesteld door de raad op 9 jan. 1,2 miljoen

Nadere informatie

Van sociale werkvoorziening naar werkbemiddelingsbedrijf

Van sociale werkvoorziening naar werkbemiddelingsbedrijf Van sociale werkvoorziening naar werkbemiddelingsbedrijf Visie POC Noord Nederland Visie op de participatiewet en gevolgen sociaal akkoord van de gezamenlijke ondernemingsraden van de SW- bedrijven van

Nadere informatie

Tussenstand plan van aanpak budgetproblematiek gemeente Oude IJsselstreek 2016

Tussenstand plan van aanpak budgetproblematiek gemeente Oude IJsselstreek 2016 Tussenstand plan van aanpak budgetproblematiek gemeente Oude IJsselstreek 2016 Bevindingen Laborijn Juli 2017 1 Inleiding In 2016 heeft Laborijn voor de gemeente Oude IJsselstreek het plan van aanpak budgetproblematiek

Nadere informatie

Regionale samenwerking DOELTREFFEND EN DOELMATIG BELEID EN UITVOERING VAN DE WET WERK & BIJSTAND, WMO EN MINIMAREGELINGEN NU EN IN DE TOEKOMST

Regionale samenwerking DOELTREFFEND EN DOELMATIG BELEID EN UITVOERING VAN DE WET WERK & BIJSTAND, WMO EN MINIMAREGELINGEN NU EN IN DE TOEKOMST Regionale samenwerking DOELTREFFEND EN DOELMATIG BELEID EN UITVOERING VAN DE WET WERK & BIJSTAND, WMO EN MINIMAREGELINGEN NU EN IN DE TOEKOMST De agenda voor vanavond Doel: informeren over contract Neerijnen-Tiel

Nadere informatie

Monitor Werkloosheid Noord-Veluwe 3 e kwartaal 2010

Monitor Werkloosheid Noord-Veluwe 3 e kwartaal 2010 Monitor Werkloosheid Noord-Veluwe 3 e kwartaal 2010 Oktober 2010 Opsteller: Jiska Krikke Contactpersoon: Gerrit Marskamp Regio Noord-Veluwe, t:0341-474 436 Regio Noord-Veluwe wil in het kader van arbeidsmarktbeleid,

Nadere informatie

Gezamenlijke visie op de arbeidsmarktregio Drenthe Januari Emmen Coevorden Hoogeveen Midden-Drenthe De Wolden Borger-Odoorn UWV

Gezamenlijke visie op de arbeidsmarktregio Drenthe Januari Emmen Coevorden Hoogeveen Midden-Drenthe De Wolden Borger-Odoorn UWV Gezamenlijke visie op de arbeidsmarktregio Drenthe Januari 2016 Emmen Coevorden Hoogeveen Midden-Drenthe De Wolden Borger-Odoorn UWV Inleiding Totstandkoming van dit document Al enige tijd werken gemeenten

Nadere informatie

Wie kan subsidie aanvragen? Iedere rechtspersoon of natuurlijke persoon kan LEF subsidie aanvragen, mits ingeschreven in de Kamer van Koophandel.

Wie kan subsidie aanvragen? Iedere rechtspersoon of natuurlijke persoon kan LEF subsidie aanvragen, mits ingeschreven in de Kamer van Koophandel. Veelgestelde vragen LEF 6 nov 2015 Waarom een Lokaal Economisch Fonds? De gemeente stimuleert de economie en werkgelegenheid in Utrecht. Het Lokaal Economische Fonds, met een budget van 8 miljoen euro,

Nadere informatie

Nieuwe kans op extra instroom

Nieuwe kans op extra instroom Nieuwe kans op extra instroom Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn en

Nadere informatie

Onderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo

Onderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo Onderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo - Algemene daling in aantal mbo-studenten. Deze daling wordt grotendeels veroorzaakt door de afname van het aantal leerwerkplekken. - Vooral

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 29 544 Arbeidsmarktbeleid Nr. 779 BRIEF VAN DE MINISTER EN STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Highlights Regio in Beeld Arbeidsmarktregio Achterhoek

Highlights Regio in Beeld Arbeidsmarktregio Achterhoek Highlights Regio in Beeld 2015 Arbeidsmarktregio Achterhoek Samenvatting Meer banen in marktsector, maar minder in collectieve sector De economie in de Achterhoek herstelt, maar de werkgelegenheidsontwikkeling

Nadere informatie

DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER

DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER UTRECHT MIDDEN DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER Doel van de Participatiewet De Participatiewet vervangt de bijstandswet, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong. Het doel van de

Nadere informatie

Sociale werkbedrijven de toekomst

Sociale werkbedrijven de toekomst & Sociale werkbedrijven de toekomst Sociale werkbedrijven 2.0 De Participatiewet vraagt om een nieuwe manier van werken. Er zijn nieuwe doelen vastgelegd en overal ontstaan nieuwe samenwerkingsverbanden.

Nadere informatie

Criteria Ontwikkelfonds Regio Zwolle

Criteria Ontwikkelfonds Regio Zwolle Criteria Ontwikkelfonds Regio Zwolle Regio Zwolle is de regio vol groeikansen. Met volop uitdagende banen, met uitstekend onderwijs, met een innovatieve cultuur en een geweldig woonklimaat. Om ervoor te

Nadere informatie

Evaluatie. Plan van Aanpak Arbeidsmarktoffensief periode 1 juli 2015 tot en met 30 juni Gemeente Wassenaar

Evaluatie. Plan van Aanpak Arbeidsmarktoffensief periode 1 juli 2015 tot en met 30 juni Gemeente Wassenaar Evaluatie Plan van Aanpak Arbeidsmarktoffensief 2015 2018 periode 1 juli 2015 tot en met 30 juni 2016 Gemeente Wassenaar Oktober 2016 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 03 1.1 Plan van Aanpak Arbeidsmarktoffensief

Nadere informatie

Voor vakmensen voor de toekomst

Voor vakmensen voor de toekomst Voor vakmensen voor de toekomst D66 Gelderland wil een klimaatneutrale en toekomstbestendige provincie zijn. Dat betekent windmolens plaatsen, zonneweides aanleggen en elk huis in Gelderland energieneutraal

Nadere informatie

Werk, inkomen. sociale zekerheid. www.departicipatieformule.nl, 2011 1

Werk, inkomen. sociale zekerheid. www.departicipatieformule.nl, 2011 1 Werk, inkomen & sociale zekerheid www.departicipatieformule.nl, 2011 1 Inhoudsopgave Wet Wajong (sinds 2010)... 3 Wet Werk en Bijstand (WWB)... 5 Wet investeren in jongeren (Wij)... 6 Wet Sociale Werkvoorziening

Nadere informatie

M E M O. : de gemeenteraad. : het college van burgemeester en wethouders. Datum : oktober : analyse en maatregelen.

M E M O. : de gemeenteraad. : het college van burgemeester en wethouders. Datum : oktober : analyse en maatregelen. M E M O Aan Van : de gemeenteraad : het college van burgemeester en wethouders Datum : oktober 2015 Onderwerp : analyse en maatregelen Inleiding: Met de invoering van de Participatiewet is de Incidentele

Nadere informatie

WEST-BRABANT WERKT EN PAKT DOOR!

WEST-BRABANT WERKT EN PAKT DOOR! Begroting 2012-2013 WEST-BRABANT WERKT EN PAKT DOOR! VERANTWOORDING BEGROTING 2012-2013 Het meerjarenprogramma West-Brabant werkt en pakt door! bestrijkt de jaren 2012 tot en met 2015. In deze begroting

Nadere informatie

Plannen Economische Agenda 20113-2014

Plannen Economische Agenda 20113-2014 Plannen Economische Agenda 20113-2014 Aanvalsplan 1: Marketing regio Amersfoort: be good and tell it Wat is het doel: Gerichte marketingcampagnes starten op het gebied van ondernemen in Amersfoort en de

Nadere informatie

GEMEENTE OLDEBROEK. Informatie van het college aan de raad. Portefeuillehouder: E.G. Vos-van de Weg Kenmerk: /

GEMEENTE OLDEBROEK. Informatie van het college aan de raad. Portefeuillehouder: E.G. Vos-van de Weg Kenmerk: / GEMEENTE OLDEBROEK Onderwerp: Werkbedrijf Regio Zwolle. Informatie van het college aan de raad Portefeuillehouder: E.G. Vos-van de Weg Kenmerk: 208713 / 208944 Samenvatting Aanleiding om te informeren

Nadere informatie

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Juni 2011

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Juni 2011 Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Juni 2011 In deze notitie van het UWV WERKbedrijf worden de actuele ontwikkelingen op de regionale arbeidsmarkt kort toegelicht. Vanuit diverse bronnen is

Nadere informatie

Gelderland- een voorbeeld voor innovatief en duurzaam arbeidsmarktbeleid

Gelderland- een voorbeeld voor innovatief en duurzaam arbeidsmarktbeleid Gelderland- een voorbeeld voor innovatief en duurzaam arbeidsmarktbeleid WHITEPAPER De centrale rol van de Gelderse regionale Platforms Onderwijs-Arbeidsmarkt (POA s) Maart 2015 Namens de gezamenlijke

Nadere informatie

Social Return achtergrondinformatie

Social Return achtergrondinformatie Bijlage I Social Return achtergrondinformatie Bestek aanbesteding Multifunctionals pagina 1 van 6 Algemene informatie Social Return De gemeente Amsterdam heeft als doelstelling dat een investering door

Nadere informatie

Integrale arbeidsmarktbenadering

Integrale arbeidsmarktbenadering Werk met meerwaarde REGIONAAL SECTORPLAN Integrale arbeidsmarktbenadering regio Helmond-De Peel Inhoud Introductie sectorplan Arbeidsmarktanalyse Knelpuntanalyse Thema s uit Sociaal Akkoord Instrumenten:

Nadere informatie

Discussienota Naar een socialere bijstand GroenLinks Den Haag November 2015

Discussienota Naar een socialere bijstand GroenLinks Den Haag November 2015 Discussienota Naar een socialere bijstand GroenLinks Den Haag November 2015 Inleiding Er is veel in beweging rond de bijstand. Sommige gemeenten experimenteren met een andere uitvoeringspraktijk, met minder

Nadere informatie

Terugkoppeling motie 'Van bijstand naar baan' De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Terugkoppeling motie 'Van bijstand naar baan' De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Terugkoppeling motie 'Van bijstand naar baan' J.E. Slagter/S. Ros De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050) 367 57 42 1 7-11-2018 - Geachte heer, mevrouw, Tijdens de behandeling

Nadere informatie

Voor Arbeid en Kansen (VAK) Plan van aanpak bij een gemeente. Het succes van samenwerking

Voor Arbeid en Kansen (VAK) Plan van aanpak bij een gemeente. Het succes van samenwerking Voor Arbeid en Kansen (VAK) Plan van aanpak bij een gemeente Het succes van samenwerking Het project VAKwerk Doel van het project: het optimaliseren van kansen op werk door te investeren in de kansen door

Nadere informatie

Twente: de arbeidsmarktregio

Twente: de arbeidsmarktregio Twente: de arbeidsmarktregio oktober 2011 Twente in cijfers en feiten (algemeen) Regio met ca. 625.000 inwoners, + 2,5 miljoen binnen één uur rij-afstand Waarde van regio: 8 e stadsregio in Nederland in

Nadere informatie

gemeente Eindhoven Initiatiefvoorstel Lokaal Investeringsfonds behoud en bevorderen werkgelegenheid Inleiding

gemeente Eindhoven Initiatiefvoorstel Lokaal Investeringsfonds behoud en bevorderen werkgelegenheid Inleiding gemeente Eindhoven Raadsnummer 12R5074 Inboeknummer Dossiernummer Initiatiefvoorstel Lokaal Investeringsfonds behoud en bevorderen werkgelegenheid Inleiding Het tafelzilver is op, de tijd dat we ruim in

Nadere informatie

Goed wonen, leven, ondernemen en werken in Noordoost-Brabant

Goed wonen, leven, ondernemen en werken in Noordoost-Brabant Goed wonen, leven, ondernemen en werken in Noordoost-Brabant Maatschappelijke en economische uitdagingen Veerkrachtige leefomgeving Toekomstbestendige arbeidsmarkt Sterke bedrijvigheid Agrifood als economische

Nadere informatie

Voorlopersaanpak. Jeanette van Ommen, Alfa-college Hoogeveen

Voorlopersaanpak. Jeanette van Ommen, Alfa-college Hoogeveen Voorlopersaanpak Jeanette van Ommen, Alfa-college Hoogeveen In een samenwerking met Gemeente Hoogeveen en Alfa-college Jeugd Werkplein Sociale Zaken - Onderwijs - Centrum voor deelnemers begeleiding Aanleiding:

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1147928 Datum: Behandeld door: 4 september 2014 M.V. Raam-AI-Bazy Afdeling / Team: MO/BMO Onderwerp: Beleidsplan Participatiewet Samenvatting: Per

Nadere informatie

Bijlage 2. Projecten bestrijding jeugdwerkloosheid

Bijlage 2. Projecten bestrijding jeugdwerkloosheid Bijlage 2. Projecten bestrijding jeugdwerkloosheid 2013-2014 1. Jongerenloket Het jongerenloket bij de Regionale Sociale Dienst in de regio Alblasserwaard/Vijfheerenlanden is een voortzetting van het jongerenloket

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel. I. in te stemmen met genoemd initiatiefvoorstel;

Initiatiefvoorstel. I. in te stemmen met genoemd initiatiefvoorstel; Gemeenteblad Publicatiedatum * Agendapunt * Datum initiatiefvoorstel Onderwerp ter instemming van de raadsleden mevrouw Poot (VVD) en mevrouw Verheul (D66), getiteld: Steun in de rug

Nadere informatie

De aanpak van Inclusief Groep werkt! Werken leer je door te werken. We brengen mensen in bedrijf

De aanpak van Inclusief Groep werkt! Werken leer je door te werken. We brengen mensen in bedrijf Werken leer je door te werken De aanpak van Inclusief Groep werkt! Als toeleider van de arbeidsmarkt hebben we veel aandacht voor onze kandidaten. Door af te stemmen met werkgevers verlagen we drempels

Nadere informatie

12 december

12 december 12 december 2017 3.2 X 18 januari 2017 02/2018 Vervolgvel 2 Vervolgvel 3 Overzicht voorgestelde projecten Bestemmingsreserve Ondernemersfonds Nijmegen Project Doel Aanvrager/betrokken partijen Financiering

Nadere informatie

De Participatiewet. In een politiek krachtenveld. 25 september Twitter mee! hashtag: #VGNparticipatie

De Participatiewet. In een politiek krachtenveld. 25 september Twitter mee! hashtag: #VGNparticipatie De Participatiewet In een politiek krachtenveld 25 september 2013 Twitter mee! hashtag: #VGNparticipatie Wajongers in de zorg Doel en Inspiratie Programma 13:00 13.15 13:15 13.45 13:45 14:15 Opening Hoofdlijn

Nadere informatie

Voortgangsrapportage Sociale Zaken

Voortgangsrapportage Sociale Zaken Voortgangsrapportage Sociale Zaken 2e e half 2013 gemeente Landsmeer [Geef tekst op] [Geef tekst op] [Geef tekst op] Afdeling Zorg en Welzijn April 2014 1. Inleiding Voor u ligt de voortgangsrapportage

Nadere informatie

Regionale samenwerking op de arbeidsmarkt

Regionale samenwerking op de arbeidsmarkt Regionale samenwerking op de arbeidsmarkt Zeewolde, 11 oktober 2012 Ihkv VNG Bestuurlijke ondersteuningsprogramma s Werken aan Werk & Vakmanschap Vereniging van Nederlandse Gemeenten Programma Inleiding

Nadere informatie

Bijlage 3 behorend bij het initiatief voorstel Aanpak van de recessie. Investeringsfonds behoud en bevorderen werkgelegenheid.

Bijlage 3 behorend bij het initiatief voorstel Aanpak van de recessie. Investeringsfonds behoud en bevorderen werkgelegenheid. Bijlage 3 behorend bij het initiatief voorstel Aanpak van de recessie. Investeringsfonds behoud en bevorderen werkgelegenheid. Inleiding. Het tafelzilver is op, de tijd dat we ruim in onze middelen zaten

Nadere informatie

Welkom. Leren en Werken Stedenvierkant

Welkom. Leren en Werken Stedenvierkant Welkom Leren en Werken Stedenvierkant Wie zijn wij? Servicepunt Leren en Werken Stedendriehoek en NV Servicepunt Leren en Werken samenwerking tussen Onderwijs Overheid Ondernemers Partner in de regio In

Nadere informatie

Raadsstuk. Het college stelt de raad voor: 1. Het Koersdocument Werk en Inkomen vast te stellen en als beleidskader te hanteren.

Raadsstuk. Het college stelt de raad voor: 1. Het Koersdocument Werk en Inkomen vast te stellen en als beleidskader te hanteren. Raadsstuk Onderwerp: Koersdocument Werk en Inkomen BBV nr: 2016/255655 1. Inleiding In oktober 2011 is Kans en Kracht door de gemeenteraad vastgesteld. Dit plan beschreef de uitvoeringstaken van SZW (Werk

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Groningen Een van de 35 van Nederland

Arbeidsmarkt Groningen Een van de 35 van Nederland Arbeidsmarkt Groningen Een van de 35 van Nederland https://www.youtube.com/watch?v=k1cwrsjoquq Werk in Zicht is een samenwerkingsverband tussen 27 gemeenten (23 Groninger en 4 Drentse gemeenten), UWV en

Nadere informatie

Visie en uitgangspunten (1)

Visie en uitgangspunten (1) Visie en uitgangspunten (1) Iedereen moet kunnen meedoen als volwaardig burger en bijdragen aan de samenleving. Participatiewet streeft naar een inclusieve arbeidsmarkt, voor jong en oud, en voor mensen

Nadere informatie

Evaluatierapport Groenproject gemeente Boxmeer

Evaluatierapport Groenproject gemeente Boxmeer Evaluatierapport Groenproject gemeente Boxmeer Inleiding Op 1 februari 2007 is de gemeente Boxmeer, in samenwerking met IBN Arbeidsintegratie gestart met het zogenaamde Groenproject. Dit project, waarbij

Nadere informatie

Een uitdagende arbeidsmarkt. Erik Oosterveld 24 juni 2014

Een uitdagende arbeidsmarkt. Erik Oosterveld 24 juni 2014 Een uitdagende arbeidsmarkt Erik Oosterveld 24 juni 2014 Wat waren de gevolgen van de recessie? Hoeveel banen zijn er verloren gegaan? In welke sectoren heeft de recessie het hardst toegeslagen? Werkgelegenheid

Nadere informatie

PRESENTATIE PHOENIX... Omdat ervaring werkt!

PRESENTATIE PHOENIX... Omdat ervaring werkt! PRESENTATIE PHOENIX.. Omdat ervaring werkt! bedrijfsfilosofie KLANTGERICH T INNOVATIEF kennis en kunde ontwikkelingen kunnen voorzien doorgaande samenwerking handelen naar toekomst maatwerk vernieuwend

Nadere informatie

Hoofdlijnen voor het plan van aanpak voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid 2013 2014

Hoofdlijnen voor het plan van aanpak voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid 2013 2014 Hoofdlijnen voor het plan van aanpak voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid 2013 2014 Aanpak jeugdwerkloosheid In een brief van 5 maart jl. hebben de Ministeries van SZW en OCW aangegeven dat zij een

Nadere informatie

Personeel op peil. Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers

Personeel op peil. Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil, onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil Onderzoek naar de positie van mkb-ondernemers MKB-Nederland

Nadere informatie

Werk voor jongeren. De winst van maatwerk: Je kunt er niet vroeg genoeg bij zijn

Werk voor jongeren. De winst van maatwerk: Je kunt er niet vroeg genoeg bij zijn Werk voor jongeren Meer aandacht voor participatie Sommige werkgevers zijn sowieso geïnteresseerd in een jongere met een vlekje. Maar vaak gaat het er toch vooral om dat ze hun werk goed doen. Debby Kamstra,

Nadere informatie

Via de wijk aan het werk

Via de wijk aan het werk Via de wijk aan het werk Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn en sport.

Nadere informatie

Ondertussen.. In de SW

Ondertussen.. In de SW Ondertussen.. In de SW Jan-Jaap de Haan, 24 november 2017 Op weg naar de toekomst Naar een effectieve, werkzame, financieel haalbare inzet van kennis en expertise. Participatiewet en Sociaal Akkoord Doel:

Nadere informatie

De bibliotheek actief in het sociale domein. Veranderende wetten en de rol van de bibliotheek daarbij

De bibliotheek actief in het sociale domein. Veranderende wetten en de rol van de bibliotheek daarbij De bibliotheek actief in het sociale domein Veranderende wetten en de rol van de bibliotheek daarbij Programma Wetten op een rij: Wet Langdurige Zorg (Wlz) Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2015 (Wmo

Nadere informatie

Opinieronde / peiling

Opinieronde / peiling Aan de Raad OPINIE Made, 16 september 2014 Regnr.: 14int03381 Aan de commissie: Fout! Onbekende naam voor documenteigenschap. Datum vergadering: Fout! Onbekende naam voor documenteigenschap. Agendapunt

Nadere informatie

Uitdagingen ICT markt

Uitdagingen ICT markt Uitdagingen ICT markt Kwalitatieve verstoring arbeidsmarkt Kwantitatieve verstoring arbeidsmarkt Sociaal-Maatschappelijke frictie door veranderende perceptie van arbeid Traditionele organisatie modellen

Nadere informatie

De maakindustrie in Midden-Limburg

De maakindustrie in Midden-Limburg De maakindustrie in Midden-Limburg Hoe om te gaan met een krapper wordende arbeidsmarkt Jeroen van den Berg (UWV) Thorn, juni 2018 De maakindustrie in Midden-Limburg 2 Planning De arbeidsmarkt in Limburg

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker Samen Sterker Werk > flexibelere arbeidsmarkt > verminderen bureaucratie > betere kansen voor startende (jonge) ondernemers Werk Algemeen Op dit moment hebben mensen die langs de kant staan te weinig kans

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Bijlage bij visiedocument. Overzicht re-integratieactiviteiten en projecten. Gemeente Barneveld

Bijlage bij visiedocument. Overzicht re-integratieactiviteiten en projecten. Gemeente Barneveld Bijlage bij visiedocument Overzicht re-integratieactiviteiten en projecten Gemeente Barneveld 1. Inleiding Om het visiedocument in het juiste perspectief te plaatsen, is het van belang een duidelijk overzicht

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel PvdA-GroenLinks

Initiatiefvoorstel PvdA-GroenLinks Initiatiefvoorstel PvdA-GroenLinks Onderwerp: social return en inbesteden Datum commissie: 6 juni 2013 Datum raad: Nummer: Documentnummer: Steller: Eric Dammingh Fractie: PvdA-GroenLinks Samenvatting Meedoen

Nadere informatie

Themabijeenkomst regionale arbeidsmarkt. Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde

Themabijeenkomst regionale arbeidsmarkt. Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde Themabijeenkomst regionale arbeidsmarkt Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde Aandachtspunten Even voorstellen: Willem van der Craats De werkgelegenheidsstructuur

Nadere informatie

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) April 2011

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) April 2011 Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) April 2011 In deze notitie van het UWV WERKbedrijf, die vanwege de resultaten van de Quick Scan wat later verschijnt dan gebruikelijk, worden de actuele ontwikkelingen

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget

Nadere informatie

West-Brabant werkt aan morgen. Uitvoeringsprogramma

West-Brabant werkt aan morgen. Uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 4 west-brabant werkt aan morgen Het rpa West-Brabant Het regionaal platform Arbeidsmarktbeleid

Nadere informatie

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen

Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo stimuleringsregeling ruim baan voor participatie Meer mensen met een arbeidsbeperking bij hogescholen

arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo stimuleringsregeling ruim baan voor participatie Meer mensen met een arbeidsbeperking bij hogescholen arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo stimuleringsregeling ruim baan voor participatie Meer mensen met een arbeidsbeperking bij hogescholen Zestor is opgericht door sociale partners in het hbo: initiatief

Nadere informatie

BAWI/U200900940 Lbr. 09/075

BAWI/U200900940 Lbr. 09/075 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8020 betreft Gezamenlijke aanpak economische crisis door gemeenten en sociale partners 2009-2010 Samenvatting uw kenmerk

Nadere informatie

Kadernota Participatie en Inkomen. Raadsinformatieavond 14 januari 2014

Kadernota Participatie en Inkomen. Raadsinformatieavond 14 januari 2014 Kadernota Participatie en Inkomen Raadsinformatieavond 14 januari 2014 Opbouw 1. Urgentie/aanleiding 2. Gekozen insteek en proces 3. Drieledige veranderstrategie a. Versterken bedrijvigheid en stimuleren

Nadere informatie

Tussentijds advies Arbeidsmarkt Noord-Nederland

Tussentijds advies Arbeidsmarkt Noord-Nederland Tussentijds advies Arbeidsmarkt Noord-Nederland SER Noord-Nederland Vastgesteld op 12 oktober 2012 Achtergrond Begin 2012 is SER Noord-Nederland een adviestraject gestart met als belangrijkste adviesvraag

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

Notitie. Pagina 1 van 5. Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018

Notitie. Pagina 1 van 5. Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018 Notitie Aan Bestuurlijk overleg arbeidsmarktregio Zuid-Kennemerland en IJmond, 6 december 2018 Van Arbeidsmarktregionaal overleg (AMRO)/Annemiek van Outvorst Betreft Ambities regionale arbeidsmarktagenda

Nadere informatie

Banenplan voor Emmen D66

Banenplan voor Emmen D66 Banenplan voor Emmen D66 Voorwoord De wereld bevindt zich inmiddels zes jaar in een financiële crisis. De effecten daarvan zijn overal merkbaar. Vooral ook in Emmen. Mensen verliezen hun baan, maken schulden

Nadere informatie

Hoe gaan we de recessie te lijf met het Participatiebudget?

Hoe gaan we de recessie te lijf met het Participatiebudget? Hoe gaan we de recessie te lijf met het Participatiebudget? Ervaringen van de gemeente Venlo Louis Litjens, Afdelingshoofd afdeling WIZ Vanessa de Rond, Beleidsadviseur arbeidsmarkt WIZ Jaco van Velden,

Nadere informatie

Een nieuwe taak voor gemeenten

Een nieuwe taak voor gemeenten Een nieuwe taak voor gemeenten Vanaf 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Het doel van de wet is om meer mensen, ook mensen met een arbeidsbeperking, aan de slag te krijgen. De gemeente

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker

Verkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker Samen Sterker Internationalisering > wegnemen barrières grensoverschrijdend vervoer > werken waar je wilt > meer innovatie over de grenzen heen Internationalisering Maastricht is de meest internationale

Nadere informatie

één werkbedrijf voor het Rijk van Nijmegen

één werkbedrijf voor het Rijk van Nijmegen deze brochure is een verkorte versie van het Werkboek Sterke werkwoorden november 2013 één werkbedrijf voor het Rijk van Nijmegen De ambities voor regionale samenwerking op het domein Werk tussen de gemeenten

Nadere informatie

WERK EN BESTAANSZEKERHEID IN ALMERE. PvdA manifest

WERK EN BESTAANSZEKERHEID IN ALMERE. PvdA manifest WERK EN BESTAANSZEKERHEID IN ALMERE PvdA manifest Inleiding Werk, werk, werk! is wat de Almeerse PvdA betreft één van de belangrijkste opdrachten voor een nieuwe coalitie in Almere. De gemeente Almere

Nadere informatie

Plan van aanpak social return. Gemeente Gouda

Plan van aanpak social return. Gemeente Gouda Plan van aanpak social return Gemeente Gouda Doelstelling: Het doel van het Plan van aanpak social return (SR) is om het aantal inwoners dat via SR aan het werk komt ten minstens te verdubbelen. Dat betekent

Nadere informatie

Quick scan re-integratiebeleid. Een oriënterend onderzoek door de rekenkamercommissie

Quick scan re-integratiebeleid. Een oriënterend onderzoek door de rekenkamercommissie Quick scan re-integratiebeleid Een oriënterend onderzoek door de rekenkamercommissie Doetinchem, 16 december 2011 1 1. Inleiding De gemeenteraad van Doetinchem heeft op 18 december 2008 het beleidsplan

Nadere informatie

2513 AA1XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum 17 augustus 2012 Betreft Kamervragen lid Hamer (PvdA)

2513 AA1XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum 17 augustus 2012 Betreft Kamervragen lid Hamer (PvdA) > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513 AA1XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 T 070 333 44 44 F 070

Nadere informatie

SUBSIDIEKAART. 13 september 2013. Toelichting

SUBSIDIEKAART. 13 september 2013. Toelichting SUBSIDIEKAART Toelichting Dit betreft een overzicht van de nu bestaande subsidies en voorzieningen aan bedrijven, die ten goede komen aan en werkzoekenden voor mobiliteit, algemene scholing, opdoen van

Nadere informatie