Inbreuk op een octrooi Kan u uw uitvinding commercialiseren?

Transcriptie

1 Inbreuk op een octrooi Kan u uw uitvinding commercialiseren? Inleiding De vorige edities van Construction Rights geeft uitleg over wat een octrooi is, hoe dergelijk document is opgebouwd, waar men in databases kan zoeken, enz. Dit artikel wenst hier de analyse te brengen van de draagwijdte van een octrooi. U bent uitvinder van een nieuw ding, een nieuw toestel, een nieuw instrument en u vraagt zich af of uw uitvinding valt onder de bescherming van een bestaand octrooi? Dit is inderdaad een pertinente vraag, want indien dit het geval is, zal het concurrerend octrooi u beletten uw product op de markt te brengen. Oplossing voor deze vraag is enkel mogelijk door een zeer aandachtige analyse van het octrooi in kwestie. Deze analyse kan echter heel delicaat blijken te zijn. Het onderstaand artikel stelt enkele nuttige pistes voor, maar denk eraan dat in geval van twijfel het wellicht wenselijk is een beroep te doen op specialisten (kabinet van advocaten of mandataris van een octrooi). Aangevraagd octrooi en afgeleverd octrooi Vooraleer verder te gaan is het van belang een onderscheid te maken tussen aangevraagd octrooi (EN: patent application) en afgeleverd octrooi. Dit onderscheid, zoals we verder zullen aantonen, kan van belang zijn. Behoudens de hoofding van het document dat duidelijk vermeldt dat het al dan niet een "patent application publication" betreft, kan men een octrooiaanvraag onderscheiden van een afgeleverd octrooi door de letters "A" of "B" vermeld aan het einde van het octrooinummer. In de meeste landen duidt de letter "A" op een lopende aanvraag, terwijl de letter "B" erop wijst dat een octrooi afgeleverd werd (Duitsland vermeldt echter de letter "C" voor een afgeleverd octrooi.) : Aangevraagd octrooi : Afgeleverd octrooi : Aangevraagd octrooi : Afgeleverd octrooi

2 De conclusies Een octrooi is tegelijk een juridisch (conclusies, uitvinder, enz.) en een technisch document (figuren, classificaties, enz.). Het bevat derhalve zeer veel informatie. Al deze informatie is wellicht voor u niet noodzakelijk nuttig om op uw vraag te antwoorden. Indien u wenst te weten of uw product gedekt is door een octrooi, ga dan direct zien naar de conclusies ("Claims" in het Engels). Het zijn inderdaad deze conclusies die de draagwijdte van het octrooi bepalen. Toch dient u op te letten op de naam van het document (zie punt hiervoor). Gaat het om een aanvraag van een octrooi of om een afgeleverd octrooi? Zolang een octrooi niet afgeleverd is de kans bestaande dat men de conclusies nog wijzigt. Er zijn twee types van conclusies, namelijk de onafhankelijke conclusies die betrekking hebben op de essentiële eigenschappen van de uitvinding en de afhankelijke conclusies. Deze laatste slaan op elke uitbreiding van de uiteenzetting van de uitvinding dan deze die voorkomt in de onafhankelijke conclusie(s) (bijvoorbeeld: "Oppervlak volgens conclusie 1 " of "Fabricageproces van het product volgens conclusie 1 "). De conclusies dienen duidelijk en beknopt te zijn en beperkt blijven tot de beschrijving van de uitvinding. Om te weten of uw uitvinding overgenomen is door een octrooi, geven wij hieronder enkele stappen die u kunt zetten: 1) De conclusies lezen Direct gaan kijken aan het einde van het document en de onafhankelijke conclusies analyseren. Indien uw product niet overeenkomt met de omschrijving daarin, is het zeer waarschijnlijk dat er geen inbreuk gepleegd is met het octrooi. Toch zeer aandachtig elke conclusie analyseren, woord per woord, want elk woord telt. Veronderstellen dat een conclusie van het octrooi "Een cilinder in polypropyleen met daarin drie ronde openingen op eenzelfde rechte lijn over de langse zijde van het object" is (zie figuur hieronder), betekent dit dat om overgenomen te zijn door dit octrooi, uw product het volgende moet omvatten: o een cilinder vervaardigd o in polypropyleen en omvattend o drie openingen die o rond zijn en o op eenzelfde rechte lijn, o over de langse zijde van het object

3 In het bijzonder aandacht besteden aan de gekozen woorden voor de beschrijving van het object. De rechtbanken hebben inderdaad gedecreteerd dat een octrooi zijn "eigen lexicon" heeft. Indien bijvoorbeeld een conclusie de uitdrukking "een gesloten structuur" gebruikt, betekent dat dan dat de structuur openingen kan hebben? Verschilt de term "gesloten" van de uitdrukking "hermetisch afgesloten"? Wat heeft de auteur in dit geval werkelijk bedoeld? Een aandachtige lezing van de beschrijving van de uitvinding kan helpen om duidelijkheid te scheppen. Het is dus nodig om elke term van de conclusie goed begrepen te hebben vooraleer verder te gaan. De conclusies kunnen zodanig geschreven zijn dat zij de lezer misleiden. Een gedetailleerde en meer volledige analyse van een eventuele inbreuk op een octrooi zou moeten gebeuren door vakspecialisten. De gedetailleerde analyse kan inderdaad heel lastig zijn door gebruik van complexe termen of dient nagekeken te worden in verwijzing naar recente gevallen van jurisprudentie. 2) De «All elements rule» Deze regel heeft de verdienste dat hij gemakkelijk te vatten is. Opdat uw object of nieuwe uitvinding overgenomen zou zijn door het octrooi, moet deze alle elementen van ten minste één conclusie volledig overnemen. Deze kan meerdere elementen bevatten (wat vaak het geval is), maar indien alle kenmerken van het object overgenomen zijn door een conclusie, betekent dit dat het door het concurrerende octrooi overgenomen is. Het is dus van het grootste belang uw product zeer goed te vergelijken met de conclusies, en niet omgekeerd. 3) Uw product vergelijken met de conclusies De tekeningen, de uitleg en de details van de uitvinding zijn dikwijls meeromvattend dan de conclusies. Het octrooi geeft misschien een beeld weer dat sterk gelijkt op uw product, maar waarvan enkel een deel in conclusie opgeëist is. Deze situatie kan bijvoorbeeld te wijten zijn aan een wijziging van de conclusies van het octrooi ten gevolge van een verzet door derden, waarbij de tekeningen ongewijzigd zijn gebleven. Ga dus uw product niet enkel vergelijken met de tekeningen, maar wel degelijk met de conclusies. Het zijn deze die daadwerkelijk de draagwijdte van het octrooi afbakenen.

4 4) Eerdere kunst («Prior art») Bij het opstellen van het octrooi heeft uw concurrent opzoekingen moeten doen naar bestaande technologieën en/of octrooien om na te gaan of zijn uitvinding brevetteerbaar was. Dit heet de "prior art" (eerdere kunst). Wij vragen uw aandacht voor de octrooien die in dit hoofdstuk aangehaald zijn. Indien uw product zeer gelijkend (of identiek) is aan wat in één van deze octrooien beschreven staat, is het mogelijk dat uw product geen inbreuk pleegt tegen het concurrerende octrooi, zelfs wanneer één van de conclusies het tegendeel zouden aangeven. Gelieve te noteren dat de term "bestaande technologie" misleidend is. Het betekent niet noodzakelijk dat de uitvinding fysisch moet bestaan of zelfs verkrijgbaar moet zijn in de handel. Een tweehonderd jaar oud object kan men beschouwen als "prior art", net zoals een eerder gedetailleerd idee waarvan de concretisering tot reëel object niet tot stand kwam. Vergeet niet dat veel uitvindingen nooit echt het daglicht hebben gezien. Toch maken deze deel uit van de "prior art". Deze bemerking is eveneens geldig voor elke publicatie of communicatie (wetenschappelijk of niet). Indien u het bestaan kunt bewijzen van om het even welke publicatie voorafgaand aan het octrooi en met dezelfde details als van uw product is het mogelijk het concurrerend octrooi ongeldig te laten verklaren. Het is daarom belangrijk absolute geheimhouding te bewaren over een uitvinding vooraleer deze te brevetteren! 5) De «doctrine van gelijkgestelde» Wij hebben eerder gezegd dat om inbreuk te plegen tegen een bestaand octrooi een product alle eigenschappen diende te hebben van ten minste één conclusie. Veronderstellen wij dat de conclusie is: "Een oppervlak met aan het oppervlak nanobuisjes in carbon van 10 nm diameter, die een zelfreinigend effect hebben." Het zou volstaan datzelfde oppervlak te brevetteren, maar met nanobuisjes in carbon van 11nm diameter en met eenzelfde zelfreinigend effect. De "doctrine van gelijkgestelde" is in het leven geroepen om dergelijke misbruiken te vermijden. Volgens deze doctrine kan de draagwijdte van de bescherming uitgebreid worden tot voorbij de letterlijke tekst van alleen maar de conclusies. Deze heeft tot doel te beletten dat concurrenten minieme wijzigingen zouden aanbrengen aan de opgeëiste conclusies. Het artikel 28 van het boek XI ("Intellectuele Eigendom") stipuleert dat "de draagwijdte van de bescherming toegewezen door het octrooi bepaald is door de conclusies. Echter dienen de omschrijving en de tekeningen om deze conclusies te interpreteren. Om de draagwijdte van de bescherming te bepalen, toegewezen door het octrooi, is er terdege rekening gehouden met elk element gelijkgesteld met een element aangegeven in de conclusies". Men stelt dus vast dat een analyse ten gronde van de tekeningen en van de omschrijving van de uitvinding hier wel degelijk belangrijk kan zijn.

5 De gebrevetteerde kan zich dus verzetten tegen derden die zijn uitvinding zouden uitbuiten door de elementen beschreven in het octrooi te vervangen door andere, maar gelijkaardige elementen, met dezelfde technische functies en eenzelfde resultaat opleverend als deze van het octrooi. Daarentegen levert dit voor de houder geen uitbreiding op van bescherming van zijn octrooi tot voorbij de bepalingen weerhouden in de conclusies. De doctrine van gelijkgestelde is erkend in zeer veel landen, maar de toepassing ervan is toch verschillend van land tot land. Territoriale begrenzing Mogen wij tevens herinneren aan het territoriaal karakter van een octrooi. Bij het neerleggen van een Europees octrooi bijvoorbeeld kan de deposant de landen kiezen waarvoor hij bescherming wenst te bekomen. Hij zal dus aan een andere onderneming niet kunnen verbieden om in een ander land, niet gedekt door zijn octrooi, eenzelfde product op de markt te brengen. De territoriale uitgestrektheid van de bescherming van het octrooi moet dus gekend zijn om te weten of u uw uitvinding kunt op de markt brengen. Juridisch kader Tenslotte moet ook het juridisch kader van het concurrerend octrooi gekend zijn. Of het nu gaat om een aangevraagd octrooi (A) of een afgeleverd octrooi (B), de deposant dient erover te waken dat de annuïteiten betaald zijn. Dit zijn jaarlijkse taksen om het octrooi (of de aanvraag van octrooi) actief van kracht te houden. In geval van niet-betaling zal het octrooi (of aanvraag van octrooi) als nietig beschouwd worden en komt het octrooi terecht in het zogenaamd publieke domein. In dit geval kan u vrij uw product op de markt brengen. Een bestaand octrooi kan u beletten om een uitvinding op de markt te brengen, maar niet om deze te laten brevetteren. Herinneren wij eraan dat een octrooi de titularis niet het exclusieve recht geeft om de uitvinding te exploiteren, maar wel om een derde te verbieden van dit te doen. Voorbeeld: Veronderstellen wij dat bedrijf X het eerst is om de tafel uit te vinden. Het is in het bezit van een octrooi met als conclusie: "Een toestel omvattend: een platform en ten minste één poot om het platform op de grond staand te houden." Veronderstellen wij dat bedrijf Y een octrooi neerlegt waarvan één conclusie luidt: "Een toestel omvattend: een platform en

6 ten minste één poot om het platform op de grond staand te houden en wielen aan de uiteinden van de poot (poten)." Door het octrooi kan het bedrijf X zijn concurrenten beletten om tafels te maken en op de markt te brengen. Het bedrijf Y mag dus geen tafels maken, maar kan wel via het octrooi ditzelfde bedrijf X beletten tafels te maken met wielen eronder. Deze strategie kan door de ondernemingen aangenomen worden om letterlijk het gras voor de voeten van de concurrenten weg te maaien. Deze kan ook dienen als wisselmunt. In ons voorbeeld zou bedrijf Y het bedrijf X ertoe kunnen brengen om een licentie te betalen voor het gebrevetteerde idee (tafels op wielen). Het octrooi kan dus ingezet worden als een echt commercieel wapen. Dr Damien Duvivier, OCBC