Kotsen à la Cardiff. Elke zaterdag een WK comazuipen. Lees verder op pagina 4

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kotsen à la Cardiff. Elke zaterdag een WK comazuipen. Lees verder op pagina 4"

Transcriptie

1 SPORT Het Pep Team Met dank aan Johan Cruijff wint Barcelona Champions League nummer drie. 23 Aardbeien? geeft antwoord op pagina Donderdag Mei 2009 PERSPECTIEF Kotsen à la Cardiff Elke zaterdag een WK comazuipen. 6 GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP HOLLANDSE HOOGTE Acht gevangenissen gaan dicht terwijl de boeven nog lang niet op zijn Lees verder op pagina 4 Krediet Teveel papierwerk Ook met staatshulp krijgen bedrijven geen lening meer Overheidsmaatregelen om bankiers weer geld uit te laten lenen, werken niet. De boosheid van politici hierover eigenlijk ook niet. Mathijs Rotteveel Een gewoon krediet zat er niet in, vertelt Marco van Ee, senior accountmanager MKB bij Rabobank Utrechtse Heuvelrug. Job Beekhuis had een prima ondernemingsplan, maar kon er onvoldoende zekerheden tegenover stellen. Voor dit soort gevallen is de staatsgarantie een mooi alternatief. In de ideaalwereld van Economische Zaken (EZ) werkt de garantieregeling van de overheid voor het Nederlandse midden- en kleinbedrijf perfect. Als bedrijven onvoldoende zekerheden kunnen geven voor hun krediet, klopt de bank gewoon aan bij SenterNovem, de uitvoeringsorganisatie van EZ. Dat geeft de bank dan een garantie: als de ondernemer niet terugbetaalt, neemt EZ de betalingsverplichting gedeeltelijk over. Wouter Bos bekent zelfs dat hij een hekel aan bankiers heeft gekregen. Bank blij, want een groot gedeelte van het kredietrisico is gedekt. Ondernemer blij, want ondanks alle economische ellende kan hij gewoon geld lenen en dus verder met zijn bedrijf. En de overheid blij, want de economie blijft draaien. De Nederlandse regering doet er alles aan om een dergelijke ideale bedrijfswereld te creëren. Nationalisaties, miljardensteun en kredietgaranties, maar tot grote ergernis van de politici komt de kredietverlening nog niet op gang. Minister van Economische Zaken Maria van der Hoeven noemde het bedroevend, en minister van Financiën Wouter Bos bekende gisteren zelfs dat hij een hekel aan bankiers heeft gekregen. Die bankiers schreeuwen om het hardst dat ze echt steeds meer geld uitlenen, maar worden nu toch ingehaald door de feiten. De Nederlandsche Bank gaf ze twee weken geleden al een draai om de oren: De kredietverlening aan het Nederlandse bedrijfsleven loopt terug, meldde het kwartaalbericht van de toezichthouder. Nu blijkt ook dat de banken de garantieregeling voor het MKB grotendeels links laten liggen, omdat uitvoering daarvan te veel papierwerk zou opleveren. Lees verder op pagina 2 Van ons hoeft u geen provisie te betalen! En u krijgt vaak ook nog eens een lagere rente bij de provisievrije hypotheek!

2 2 Eerst LANGE POTEN PETER MIDDENDORP Na het debat liep de flapdrol naar het boze achterbankje. oor de neus van minister Koenders stond een Kamer- van de SP aan de micro- Vlid foon, Ewout Irrgang, die zei dat Koenders een burgemeester in oorlogstijd was. De minister wees verbaasd naar zichzelf: wie, ik? Daarna volgde een verdediging, die Jan Marijnissen ertoe bracht flapdrol naar hem te roepen. Drie keer. Flapdrol, flapdrol, flapdrol. Koenders kuchte, rechtte zijn rug. Voorzitter, zei hij, nu ben ik voor flapdrol uitgemaakt. De minister draagt zijn waardigheid als een jas, hij laat zich er in ieder geval gemakkelijk uit helpen. We dachten aan Marco van Basten en het woord pannenkoek om doel te treffen hoefde een scheldwoord niet veel bijzonders te hebben. Ik werd gebeld door iemand die vroeg: Ga jij nu naar optredens van Koenders om secuur te observeren hoezeer het woord flapdrol op hem van toepassing is? Ja, zeker, zei ik, goed idee, maar niet voordat ik de aandacht voor een kort moment heb verplaatst naar de emotionele huishouding van Jan Marijnissen. Hij is ziek, Marijnissen. Iets met het hart, zijn rug; ik kan me vergissen. Het lichamelijk ongerief heeft hem van leider tot achterbankpoliticus gemaakt op het achterbankje vinden met enige regelmaat ontploffingen plaats. De woede komt op onverwachte momenten. Er is dan plotseling geraas, gestamp, geschreeuw. Als je kijkt waar het kabaal vandaan komt, moet je toezien hoe Jan Marijnissen op het puntje van zijn zetel zit, met rechte rug en arm een vinger in de lucht steekt en Klopt niet! schreeuwt. Klopt niet klopt niet klopt niet! De Voorzitter klokt ons altijd te vroeg af, zei Marijnissen toen ik hem later naar de achtergronden van zijn woede vroeg. Ze moet ons altijd hebben. Na het debat liep de flapdrol naar het boze achterbankje. Iemand anders had de minister hier vermoedelijk weer vlug in zijn jas geholpen, maar Jan Marijnissen hoefde niet verontschuldigend te lachen, hij stond niet op, weigerde de minister een hand te geven, keek hem niet aan, wuifde hem weg. Ga weg jij, zei hij. Ga weg jij. Geen mooi gezicht. De minister ging weg, droop af, door de achterdeur verliet hij de Tweede Kamer ook geen mooi gezicht. 1 Politie Uitschelden hoort erbij Politie wil ook bescherming Agenten zijn boos omdat ze van de rechter tegen een stootje moet kunnen. Pieter Sabel De maat is vol, voor de politie Hollands Midden. Voorzitter van de ondernemingsraad Gerrit-Willem Hoek is het spuugzat dat zijn politiekorps wordt uitgemaakt voor een waardeloos zootje. De spreekwoordelijke druppel kwam uit Amsterdam. De politierechter weigerde dinsdag de door het Openbaar Ministerie geëiste dubbele straffen op te leggen in zaken waarbij agenten werden bedreigd en beledigd. En er was de negatieve publiciteit rond het korps vanwege het optreden tegen problemen in Gouda met Marokkaanse jongeren, plus de bezuinigingsplannen voor de politie van minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken. De agent op straat wordt er de dupe van, zegt Hoek. Want blijkbaar moet die beter tegen een stootje kunnen dan bijvoorbeeld ambulancebroeders. Hoek is niet de enige die niet te spreken is over het oordeel van de rechter. Vicevoorzitter Wiep van der Pal van politievakbond ACP: We moeten niet willen dat agenten worden uitgescholden. Natuurlijk zijn er risico s aan het vak verbonden, maar deze uitspraken halen de bouwstenen uit de al opgebouwde maatregelen om (verbaal) geweld tegen agenten te tegen te gaan. Het OM in Amsterdam schaart zich achter de kritiek en gaat in hoger beroep. Verbaal en fysiek geweld tegen alle personen met een publieke taak moet even zwaar worden bestraft, ongeacht of het om een politieman of ambulancebroerder gaat. Andere partijen zijn behoorlijk ontevreden met de uitkomst. De Raad van Hoofdcommissarissen vindt het jammer dat de politie kennelijk een uitzonderingspositie heeft. Burgemeester Job Cohen van Amsterdam is het niet eens met de redenering van de rechter, en het CDA kondigde gisteren zelfs aan met een initiatiefwet te komen om te zorgen dat er door de rechter geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen agenten en andere publieke dienstverleners. Het OM kan wel dubbele straffen eisen, maar dat is niet volgens de wet. Miskenning Een zwaktebod, vindt politiewetenschapper Jaap Timmer van onder anderen de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het is onzin om te zeggen dat de uitspraken een miskenning van het beroep of een ondermijning van het gezag van de politie zouden zijn. De rechter, zegt Timmer, heeft in veel gevallen gehandeld volgens het wetboek van strafrecht, door maximaal eenderde meer straf toe te kennen omdat het belediging of bedreiging betrof van een ambtenaar in functie. Het OM kan dan wel dubbele straffen willen eisen, de wet voorziet er niet in. Bovendien, zegt Timmers, vormt het strafrecht een sluitpost, en gaat van rechterlijke uitspraken geen preventieve werking uit. Het is niet zo dat er opeens niet meer gescholden wordt als er bij rechtszaken twee keer zoveel straf wordt opgelegd. Wie dat denkt, is grenzeloos naïef. 1 Sjakie haalde nog ns diep adem Nationale Voorleeskampioen Anne van Brunschot (10) uit Helmond in actie tijdens de finale van de Nationale Voorleeswedstrijd in Utrecht. Anne liet gisteren de andere elf provinciale voorleeskampioenen kansloos achter zich en nam Kredietverlening Voorwaarden versoepeld Gebruik garantieregeling Vervolg van pagina 1 Carlo van der Weg van kredietbemiddelaar Credion beaamt dat. De banken willen er gewoon niet aan, zegt hij. Als een bedrijf zelf niet borg kan staan, maar komt aanzetten met een overheidsgarantie, denkt zo n accountmanager: met die ondernemer zal wel iets mis zijn. Bovendien zijn ze bang dat ze door te veel papierwerk heen moeten. Al in oktober versoepelde Economische Zaken de voorwaarden voor de MKB-garantieregeling. Het budget werd gelijktijdig verhoogd van 730 Argus Noord-Korea vuurt weer raket af tot 745 miljoen euro. In het eerste kwartaal van dit jaar heeft SenterNovem voor slechts 123 miljoen euro garanties uitgegeven, tegen 601 miljoen in heel Veel meer bedrijven mogen een beroep doen op de regeling, maar het gebruik gaat dus omlaag. Bij Rabobank denken ze dat dit vooral gebeurt door de concurrentie. Ik zou andere grootbanken eens bellen, zegt de woordvoerder. ING stelt zich iets schuldbewuster op. Ook wij maken fouten, aldus de woordvoerder. Het kan zijn dat onze accountmanagers niet goed op de hoogte zijn van deze mogelijkheid. Peter Middendorp doet als schrijver/columnist dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag. 93 procent van de Nederlandse jongeren downloadt muziek en films.

3 Eerst 3 Historische Museum Onverantwoord Zelfs Wellink boos over Het Museum de titel mee naar Brabant. Dit jaar probeerden in totaal kinderen uit groep 7 en 8 Nationale Voorleeskampioen 2009 te worden. Maar niemand las Sjakie en de chocoladefabriek zo bedreven voor als Anne. 1 FOTO: ANP gaat juist omlaag Zelfs Nout Wellink, toezichthouder van het Openluchtmuseum, is kwaad. En waarom? Om de locatie van het nieuwe Nationaal Historisch Museum. Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG Een mooi streven, een Nationaal Historisch Museum waar we het verleden met elkaar kunnen delen, maar nog voor er één schop de grond in is, wordt er al uitgebreid over geruzied. Komt het in het centrum van Arnhem, of pal naast het Nederlands Openluchtmuseum, of tóch in Den Haag? En hoe wordt het ingericht? Thematisch, of volgens de chronologische canon van Nederland? De komst van het Nationaal Historisch Museum maakt niet de minste mensen boos. Zelfs Nout Wellink, president-directeur van De Nederlandsche Bank en voorzitter van de raad van toezicht van het Openluchtmuseum, windt zich zichtbaar op tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. De bankdirecteur noemt de wijze waarop besloten is het Nationaal Historisch Museum elders te vestigen ongekend onzorgvuldig. Parkeergarage Aanvankelijk was besloten dat het museum naast het Openluchtmuseum zou komen, maar de museumdirectie verkoos een bestaand pand aan de Rijnkade, op historische grond in het centrum van Arnhem. Een van de voornaamste nadelen van de plek bij het Openluchtmuseum was dat daar een nieuwe parkeergarage zou moeten worden gebouwd, à 30 tot 40 miljoen euro. Wellink keek met stijgende verbazing naar dat nergens onderbouwde bedrag. Hij kreeg bijval van architect Francine Houben, die er fijntjes op wees dat zelfs een parkeergarage in het centrum van Amsterdam niet zo duur is. Gehakt maken Volgens Wellink is daarnaast nooit gesproken met het Openluchtmuseum over samenwerking tussen beide musea en welke financiële voordelen dat zou opleveren, zoals een gezamenlijke catering en personeel en het aantrekken van een breed publiek. De bankdirecteur vindt daarom dat er nu geen beslissing kan worden genomen over het project. De Algemene Rekenkamer zou gehakt maken van een dergelijk voorstel. Het is bijzonder dat de gelijkmatige, wat saai ogende directeur van Neerlands hoogste bank, zich zo opwindt. Nog nooit, verzekerde Gerrit Zalm die als minister een decennium lang intensief contact had met Wellink heeft hij hem boos gezien. Maar nu eist Wellink dat minister Plasterk zich nog eens over de onderbouwing van de plannen buigt. De Tweede Kamer debatteert over twee weken over het Nationaal Historisch Museum. 1 ANP Europese verkiezingen VERLIEZERS STEMWIJZER De traditionele grote politieke partijen doen het bar slecht op online stemadviessites. Via stemwijzer.nl werden tot nog toe adviezen uitgebracht. D66, GroenLinks en de PVV werden met ongeveer 15 procent het meest geadviseerd. Het CDA, PvdA en de VVD komen niet verder dan 7 à 8 procent. Toch wint het CDA naar verwachting de komende Europese verkiezingen vanwege de trouwe achterban. Verbod opgeheven SHORT GAAN MAG WEER Het Nederlandse verbod op short selling wordt per 1 juni opgeheven. Bij short selling speculeren handelaren op toekomstige koersdalingen van aandelen. De tactiek werd gezien als een van de oorzaken van de problemen op de financiële markten en werd september vorig jaar in Nederland verboden. Per 1 juni moeten handelaren voortaan wel even melden als ze short gaan. Bedrijven gaan tot het maximum van hun kredietmogelijkheden. Maar dan kunnen bedrijven het toch hogerop zoeken? Meestal zijn ze dan al moegestreden en kloppen ze aan bij Van der Weg van Credion. Wij helpen ze om een krediet los te krijgen en moeten de banken vaak wijzen op het bestaan van die garantie, zegt hij. Maar het is tegenwoordig allemaal zo ingewikkeld en het duurt zo lang. Kostte een kredietaanvraag voor een MKB-bedrijf vorig jaar nog drie à vier weken, nu is dat zo drie à vier maanden. Dat de weigerachtigheid van de banken toch nog niet goed in hun cijfers is te zien, is volgens een ABN Amro-bankier eenvoudig te verklaren. Bedrijven gaan tot het maximum van hun kredietmogelijkheden, zegt hij. Ze zijn bang dat het morgen niet meer kan. Sommige klanten nemen hun volledige krediet op en laten het daarna op een spaarrekening zetten. Dat kost ze wat rente, maar dat hebben ze ervoor over. 1 De museumdirectie koos voor deze locatie in Arnhem. HH Marokkaanse namen EN HIJ HEET AHMED-JAN Marokkaanse Nederlanders moeten hun kind een dubbele voornaam kunnen geven, zoals Ahmed-Jan. Daarmee kunnen ouders uiting geven aan hun verbondenheid met zowel Nederland als Marokko. Dat heeft minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie geopperd tijdens gesprekken met ambtgenoten in Marokko. Die nemen zijn voorstel in behandeling. Noord-Korea BEDREIGING VAN ZUIDEN Noord-Korea heeft gisteren gedreigd met militaire actie tegen Zuid-Korea als het Amerikaanse initiatief om verdachte Noord- Koreaanse schepen te doorzoeken echt plaatsvindt. Wij zien het als een oorlogsverklaring als onze vredige schepen worden doorzocht, liet een militaire woordvoerder weten. Het land zou ook de kernreactor in Yongbyon weer hebben opgestart sms-jes verstuurt een Amerikaanse tiener gemiddeld per maand.

4 4 Eerst STEL dat iedereen realist zou zijn O ndanks de kredietcrisis, klimaatverandering en alle waarschuwingen voor islamitisch terrorisme verwacht negentig procent van de wereldbevolking dat hun leven over vijf jaar even goed of zelfs beter zal zijn dan nu. Dat blijkt uit een enquête uitgevoerd in 140 landen, door enquêtebureau Gallup. De schaarse pessimisten zijn te vinden in volstrekt hopeloze landen als Zimbabwe, Egypte, Haïti en Bulgarije. Dat optimisme is natuurlijk nergens op gebaseerd. De kans is groot dat we er de komende jaren met z n allen alleen maar op achteruit gaan. Maar we zijn nu eenmaal meesters in het onszelf voor de gek houden. Zo denken we allemaal dat we over een vrije wil beschikken, dat we een bovengemiddeld gevoel voor humor hebben en ook bovengemiddeld intelligent zijn. Gelukkig maar. Want stel dat we realisten zouden zijn. Stel dat we ervan doordrongen zouden zijn dat we speelbal zijn van onze omgeving, dat rijkdom, leuk werk en een gelukkig sociaal leven slechts weggelegd zijn voor een kleine minderheid. Dat we niks beter zijn dan de buurman, nergens in uitblinken en dat domme pech ons leven zuur zal maken tot op onze laatste, pijnlijke en eenzame levensdag. Dan zouden we nergens meer in geloven. We zouden niet meer dromen, niet meer sparen, laat staan geld in andermans dromen beleggen. We zouden nergens voor warm lopen, iedereen wantrouwen en als de kans zich voordoet, elkaar een poot uitdraaien. Dan scheppen we met z n allen een nieuw Zimbabwe of Haïti. Gelukkig zijn we goede leugenaars. De leugen schept welvaart, en geeft ons leven zin. 1 De rubriek Stel verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties: stel@depers.nl Justitie Albayrak wil minder gevangenissen Er zijn boeven genoeg in Nederland Lege cellen door gebrek aan criminelen? Was het maar waar. Kustaw Bessems DEN HAAG Er staan inderdaad cellen leeg. Maar dat heeft vooral ook heel andere oorzaken dan de afgenomen criminaliteit: er worden vaker taakstraffen uitgedeeld, drugskoeriers krijgen kortere straffen en rechters besluiten vaker tot een vrijspraak. Deze oorzaken worden in het Nederlands Juristenblad op een rij gezet door onderzoekers Ben Vollaard van de Universiteit van Tilburg en Debora Moolenaar van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum op het ministerie van Justitie (WODC). Of er in de toekomst minder cellen nodig blijven is volgens deze wetenschappers allesbehalve zeker. Minder bolletjesslikkers En het klonk zo mooi. Staatssecretaris Nebahat Albayrak van Justitie sluit de komende jaren acht gevangenissen en dat zou komen doordat er minder misdaad is. Twee redenen noemde Albayrak (PvdA) in haar brief aan de Tweede Kamer. Als eerste de teruglopende criminaliteit, in het bijzonder de zwaardere criminaliteit zoals moord, doodslag, overvallen en inbraken. Als tweede de controles van alle passagiers op vliegtuigen vanuit de Antillen, die drugssmokkelaars afschrikken. Dat laatste, dat er minder bolletjesslikkers hoeven te worden opgesloten, dat scheelt inderdaad. Daar is iedereen het over eens. En het is waar dat de misdaad over het algemeen afneemt. Maar is er wel zo n rechtstreeks verband tussen dalende criminaliteit en de beslissing om gevangenissen dicht te gooien als Albayrak suggereert? Volgens haar woordvoerder baseert zij zich op het Centraal Bureau voor de Statistiek, het WODC en onderzoek van de Universiteit van Tilburg. Het CBS laat echter weten dat het slechts cijfers levert en deze conclusie niet kan trekken. Opmerkelijk is daarbij dat het aantal overvallen een van de door Albayrak genoemde delicten recent weer stijgt. En het WODC en Ben Vollaard van de Universiteit van Tilburg wijzen dus juist op andere oorzaken. Vollaard: De bezetting van cellen Sinds 2002 is het aantal vrijspraken met tachtig procent gestegen. heeft maar voor een klein deel te maken met de ontwikkeling van de criminaliteitscijfers. Het hangt veel meer samen met: hoe pak je misdaad aan? Doe je dat strafrechtelijk of niet? Op welk soort delicten concentreert de politie zich? Welke straffen worden gegeven? Dat heeft een veel grotere invloed. Zo valt op dat het aantal vrijspraken sinds 2002 met tachtig procent is gestegen. Dat komt volgens Vollaard en zijn collega Moolenaar doordat de kwaliteit van het politiewerk achteruit gaat, doordat verdachten vaker ontkennen en doordat rechters na een reeks justitiële blunders voorzichtiger zijn geworden. Wat ook een grote rol speelt bij het cellenoverschot is dat vaker taakstraffen worden uitgedeeld, aldus Vollaard. Vroeger kwamen die alleen in plaats van geldboetes en voorwaardelijke celstraffen, nu worden ze ook als alternatief gebruikt voor onvoorwaardelijke celstraffen. Volgens gegevens van het CBS legden rechters in 2002 nog slechts taakstraffen op, vijf jaar later waren dat er Het aantal gevangenisstraffen nam juist sterk af. Extra politie-optreden De daling in criminaliteit zal zeker meespelen, zegt Paul Linckens, beleidsmedewerker bij de Dienst Justitiële Inrichtingen. Minder moord en doodslag, dan zitten er minder bij ons binnen dat tikt echt wel aan. Maar dat taakstraffen de eerste oorzaak zouden zijn, komt hem niet vreemd voor. Daarbij, zegt Linckens, komen de laatste twee jaar minder vaak veroordeelden in de gevangenis omdat zij hun taakstraf niet of slecht hebben uitgevoerd. Ook belangrijk, meent Vollaard, is dat de politie al een tijd extra optreedt tegen geweld. Daardoor zie je dat steeds meer lichte geweldszaken voor de rechter komen, zoals bedreiging of eenvoudige mishandeling. Daar wordt een korte of geen celstraf voor gegeven, dus ook dat zorgt voor minder instroom. Dat laatste noemde Albayrak kort in het spoeddebat dat zij vorige week met de Kamer had over het cellenoverschot. Maar in de media hamert Radio luisteren VOETBAL GEVAARLIJK Voetbalwedstrijden op de radio zijn een groot gevaar in het verkeer. Hoe spannender de wedstrijd, hoe slechter een autobestuurder rijdt. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Leicester. Het is algemeen bekend dat niet-handsfree bellen kan leiden tot ongelukken, maar andere handelingen zoals luisteren naar sport op de radio hebben een vergelijkbaar effect, concludeert onderzoeker Michael Pont. ANP Kritiek op behandeling asielzoekers AMNESTY HEKELT NEDERLAND Nederland komt weer niet met ongeschonden blazoen uit de jaarlijkse rapportage van Amnesty International. De mensenrechtenorganistie vindt dat asielzoekers in Nederland vorig jaar buitensporig lang zijn vastgehouden en ook nog eens onder slechte omstandigheden. Van de 4500 illegalen en asielzoekers die in hechtenis zijn genomen, zat een deel meer dan een jaar vast. Ook werden minstens elf vluchtelingen onrechtmatig teruggestuurd naar Irak. Amnesty uitte in voorgaande jaren vanwege de behandeling van asielzoekers ook al kritiek op Nederland. Volgens Amnesty s secretaris-generaal Irene Khan is de wereldwijde economische terugval niet alleen een economische crisis, maar een mensenrechtencrisis. De secretarisgeneraal meent dat de economische crisis de mensenrechtensituatie heeft verslechterd en nieuwe problemen veroorzaakt. Zo is er door de crisis sprake van groeiende ongelijkheid, onveiligheid, vreemdelingenhaat, racisme en geweld. Bond, Mohammed Bond POLITIEMAN VERVOLGD Een Rotterdamse ex-politieman van Marokkaanse komaf wordt vervolgd op verdenking van het doorspelen van vertrouwelijke gegevens aan de Marokkaanse geheime dienst. Hij zou tussen 2006 en 2008 informatie uit politieregisters hebben doorgegeven. De spionagezaak leidde vorig jaar tot een politieke rel. De Kamer uitte zijn bezorgdheid over de invloed van Marokko op landgenoten in Nederland. Verkehrstau In het Ruhrgebied stond gisteren een lange file omdat een naakte vrouw voor een erotische fotoshoot poseerde in een weiland langs de snelweg. Geen kattepis De astronauten van ruimtestation ISS hebben voor het eerst water gedronken dat gerecycled is uit hun eigen urine. TomTom TjirpTjirp Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam hebben een gps-rugzakje ontwikkeld om vogels tijdens hun trektocht extra nauwkeurig te volgen.

5 Eerst 5 Staatssecretaris Albayrak sluit acht gevangenissen omdat er minder criminaliteit zou zijn. HOLLANDSE HOOGTE Als je wilt, krijg je die gevangenissen wel vol. Er is voldoende aanbod. zij op de afgenomen criminaliteit. Vicepremier Wouter Bos ging nog verder, nadat de VVD en de PVV hadden geprotesteerd tegen de sluiting van de gevangenissen. Die partijen vinden dat meer criminelen moeten worden opgesloten en zijn voorstanders van langere celstraffen. Er zijn gewoon meer cellen dan boeven, hoonde Bos op zijn PvdA-weblog. Hij vindt dat de VVD en de PVV angst als handel hebben en zich doordat Nederland veiliger wordt hun levensdoel zien ontvallen. Demagogisch Dat lijkt een tikje demagogisch van Wouter Bos, want Vollaard zegt: Als je wilt, krijg je die cellen vol. Er is voldoende aanbod. Hij wijst erop dat van minder dan eenderde van alle delicten aangifte wordt gedaan. En vervolgens wordt minder dan eenderde van de aangegeven zaken opgelost. Er zijn, kortom, buiten de gevangenissen nog boeven genoeg. Vollaard en Moolenaar houden er rekening mee dat door de aanhoudende geweldscriminaliteit, verplaatsing van de vliegtuigcontroles op Schiphol en langere straffen voor drugskoeriers in de toekomst zelfs weer meer cellen nodig zijn. Overigens is de Tilburgse onderzoeker Vollaard geen voorstander van meer gevangenisstraffen. Die zijn erg duur en niet zo effectief. Hij vindt de taakstraffen, preventie en nazorg waar het kabinet op inzet prima middelen. Maar: Kennelijk komt het alleen politiek niet zo handig uit om te zeggen dat er mede daardoor cellen te veel zijn. 1 VS Obama wil Sotomayor als opperrechter De latino s tellen eindelijk echt mee Sonia Sotomayor wordt waarschijnlijk de eerste latina opperrechter in de VS. Hiermee geeft Obama de Hispanics waar ze naar snakken: meetellen in de hoogste regionen. Petra Janbroers Luis Reyes uit El Salvador kan het nauwelijks bevatten. Daar op tv stond ze, de 54-jarige toekomstige opperrechter van Puertoricaanse afkomst, trots en geëmotioneerd zij aan zij met de eerste zwarte president. Dit was ondenkbaar toen ik hier dertig jaar geleden aankwam, zucht Reyes. Hij ontvluchtte in de jaren tachtig zijn door burgeroorlog verscheurde land, en is nu thuis in Washington. Dit is een historisch moment. Reyes spreekt Spaans, is met zijn 49 jaar een generatiegenoot van Sotomayor, en ook van eenvoudige, midden-amerikaanse komaf. Maar daar houden de overeenkomsten op. Vijftien procent van de totale Amerikaanse bevolking wordt gerekend tot Een wijze latina velt vaker een beter oordeel dan blanke man. de Hispanics. Met 45 miljoen (legale) zielen vormen ze de omvangrijkste minderheid en bovendien de hardst groeiende bevolkingsgroep. Voor het gemak worden ze over één kam geschoren; de 60 procent in de VS geboren en de 40 procent recent geëmigreerde latino s, de 64 procent Mexicanen, en de 36 procent Chilenen, Cubanen, Puertoricanen, Bolivianen en alle overige Middenen Zuid-Amerikanen. Maar dinsdag, toen Sotomayor op het Witte Huis werd voorgesteld als beoogd nieuw lid van het Supreme Court werd, waren alle Hispanics écht even gelijk. Eindelijk een van ons. De nominatie van de als gematigd links beschouwde federale rechter uit New York, die nog door de Senaat moet worden goedgekeurd, is volgens Obama ideologisch gemotiveerd. Analisten houden het op vooral electoraal overwegingen: 67 procent van de Hispanics stemde in november op de Democraat Obama, 31 procent gaf de voorkeur aan de Republikein John McCain. De Latijns-Amerikaanse gemeenschap is tot nog toe echter weinig te spreken over haar president. Onlangs stuurde de National Hispanic Leadership Agenda, een coalitie van 28 organisaties, een brandbrief naar Obama over het geringe aantal Hispanics in zijn bestuurlijk apparaat. In zijn kabinet zitten twee latino-staatssecretarissen, maar onder dat niveau zijn Hispanics met zestig bescheiden posities zwaar ondervertegenwoordigd in het rijk van de macht. Kleur bekennen Of de beoogde aanstelling van Sotomayor voor het land en de (latino-) burger wezenlijk verschil zal maken, is ook maar de vraag. De grote issues voor het Hooggerechtshof betreffen zaken als de constitutionele macht van de president, homorechten en de doodstraf. In geen van deze onderwerpen heeft Sotomayor kleur bekend. Ondubbelzinnig daarentegen is zij over (haar) etnische identiteit. Wie haar naam op z n Engels uitspreekt, wordt verbeterd. Bezoek krijgt een latino -lunch met queso blanco. En in 2001 zei ze: Een wijze latina zal met de rijkdom van haar levenservaring vaker een beter oordeel vellen dan een mannelijke, blanke rechter. Over deze uitspraak zal ze door Republikeinen in de Senaat zeker aan de tand worden gevoeld. Tegelijk kennen ze het risico: met een te agressieve aanval tegen een van ons krijg je de hele latinobevolking tegen je. 1 Sotomayor en Obama. REUTERS EUROPA HANS WIEGEL B innenkort de verkiezingen voor het Europees Parlement. Voor de kiezers hier een ver-van-mijn-bedshow. De lijsttrekkers doen hun best. Ze debatteren met elkaar en proberen zich te profileren. Dat is natuurlijk prima en zeker goed bedoeld, maar het zal niet veel zoden aan de dijk zetten. Volgende week schrijf ik een wetenschappelijk artikel over het fenomeen twitteren. Dat is een moderne methode om kiezers te winnen, hebben ze van de Amerikaanse president Obama afgekeken. Zo vertonen de Europa-vedetten aan de kiezers, die zich laten twitteren, wat ze meemaken. Als je dat al zou volgen, weet ik niet of het allemaal helpt. Het heeft iets komisch, al zou je ook kunnen zeggen: zo kneuterig zijn onze mannen en vrouwen, die in Brussel en Straatsburg hun politieke werk doen. Over wat er daar inhoudelijk omgaat, kom je weinig te weten. Wel dat Straatsburg om vijf uur s ochtends er donker uitziet. Dat had ik nou nooit gedacht. Wilders twittert niet. Wij moeten het hebben van onze standpunten. En ook dat de politici na hun debat bij Pauw en Witteman samen een wijntje hebben gedronken. Was dat nou leuk, of waren ze gewoon elkaars leed aan het verdrinken? Want dat is het wel een beetje. Hoe de Europese kandidaten ook hun best doen, het maakt bij de verkiezingen straks op 4 juni niet veel uit. De kiezers, die dan naar de stembus gaan, stemmen gewoon op de partij van hun keuze. Dat is altijd zo geweest. Weinig nieuws onder de zon. Toch zijn de verkiezingen wel van belang. Ze zijn een testcase voor de nationale politieke krachtsverhoudingen. De kleine politieke partijen met een stabiele en standvastige achterban zullen het relatief goed doen. Want die kiezers komen en vele anderen niet. Misschien wel meer dan de helft. Het interessantst is natuurlijk de uitslag voor de PVV, de politieke partij van Geert Wilders. Die moet trouwens niets weten van de twitterhype. Wij moeten het hebben van onze standpunten, zegt lijsttrekker Madlener. Dat klinkt goed, maar zou hij wel hebben nagedacht over de mogelijkheid dat juist ook de virtuele kiezers van Geert Wilders wel eens in groten getale thuis zouden kunnen blijven en niet naar de stembus zullen gaan? Er is zelfs een peiling die de PVV op 2 à 3 zetels zet. Minder dan de VVD, die volgens die peiling op 3 à 4 zetels uit zou kunnen komen. Het wordt dus misschien nog spannend op 4 juni! 1 Dat kan Mr. Ed niet zeggen Een Australisch politiepaard is voorgedragen voor een onderscheiding vanwege de heldendaden die het paard verrichtte tijdens bosbranden in Victoria. Opgeblazen gevoel Een Russische vrouw kon niet verkroppen dat haar vriend haar wilde dumpen. Dus bond ze rotjes om zijn penis om de boel te laten ontploffen. Lekker rauw De Canadese gouverneur-generaal Michaëlle Jean heeft het hart van een geslachte zeehond rauw opgegeten om haar steun te betuigen aan robbenjagers.

6 6 Perspectief Slagveld Drinken is niet duur Keihard kotsen in Cardiff Elke zaterdagnacht verandert de hoofdstraat van Cardiff in een slagveld van dronken Britten. Kots, bloed en heel veel rare outfits. We mogen ze niet overeind helpen. Als ze dan hun hoofd stoten, zijn wij verantwoordelijk. Sanne Rooseboom Het dronken playboykonijntje staat te kotsen in een hoek. Verderop staan twee mannelijke nonnen kebab te eten. Een cowgirl heeft haar hakschoenen in haar hand en leunt op SpongeBob. Cardiff op zaterdagnacht is een soort psychedelische Alice in Wonderland. Honderden Britten gieten zich vol met alcoholshots en bier, de meesten verkleed voor vrijgezellenfeestjes. De Welshe hoofdstad Cardiff heeft een reputatie, de weekends hier gaan er hard aan toe. Het is niet de enige Britse stad waar mensen los gaan, maar de ligging is ideaal voor wilde weekends voor iedereen uit Wales. Bovendien concentreert het bingedrinken, heel veel heel snel drinken (te vergelijken met het Nederlandse comazuipen), zich in één straat. Dat is niet alleen erg handig voor de feestvierders, maar biedt daardoor ook aan het eind van een zaterdagavond een goed overzicht van de chaos. Het begin Om acht uur wordt St Mary Street afgezet voor verkeer en begint het druk te worden. Het regent niet meer, maar een koude wind waait door de kleine Nieuw: Geen vast contract iedere maand opzegbaar zijstraten vanaf de rivier de Taff. Groepjes mannen wandelen lallend over straat. In King George, een pub in een zijstraat van St Mary Street, staan twintig aangeschoten playboykonijntjes. Ze zijn in Cardiff voor Susans vrijgezellenfeestje. Susan, midden dertig, heeft net als haar vriendinnen een diadeem met roze, pluizige oortjes op haar hoofd en een roze staartje op haar korte, zwarte rokje geplakt. Om haar schouder hangt een dik lint met Een mobiel abonnement voor 1 euro per maand Geen belbundels, maar altijd vaste tarieven Naar vast 6 cent, mobiel 10 cent en collega s 0 cent Gratis mobiele telefoon daarop de tekst Bride to be. Ze is kapster en moeder van een tweeling, ze trouwt volgende maand. Samen met negentien vrienden en familieleden is ze uit Merthyr Tydfil, een stadje op een kilometer of dertig van Cardiff, naar de hoofdstad gekomen voor een wilde avond. Vier shots hebben ze op per persoon, en heel veel wijn. De avond begint pas. Boeren Overdag is de hoofdstad van Wales een vrolijke stad, met een groot kasteel, victoriaanse huizen in kleine winkelstraatjes en een enorme universiteit. In totaal wonen er iets meer dan mensen. In het weekend komen daar nog eens tienduizenden feestvierders bij. Vanaf een uur of tien gonst St Mary Street van de uitgaansgeluiden. Er wordt hard gelachen, verderop klinkt een sirene en voor de populairste disco s staan rijen kletsende meisjes zonder jas. Paul (24) werkt in een Ierse pub aan de rand van de uitgaansstraat. Van februari tot oktober is het hier altijd druk in de weekends. Er komen veel, ehm, hij kijkt even om zich heen. Er komen veel boeren uit dorpjes naar de stad. Soms wordt het agressief. Elk weekend wordt er wel gevochten en lopen er dronken, bebloede mannen door St. Mary Street. We zijn er elk weekend druk mee, zegt een agent op deze zaterdagavond. Meer wil hij niet kwijt. Behalve politie, ambulances en uitsmijters houden ook taxiwachters Bestel nu op of bel Daarom bellen ondernemers met Proost Yec hed mat betekent proost in het Welsh. Cardiff noemen ze Caerdydd.

7 Perspectief 7 We zijn niet dronken. Onze schoenen knellen, daarom wankelen we zo. Binge drinking B ij elk vergelijkend onderzoek komt Groot- Brittannië naar voren als binge drinking nation: een land waar heel snel heel veel gedronken wordt. Bij het vierjaarlijks Europese onderzoek naar alcoholconsumptie van de ES- PAD staat het land in de topdrie (onder Denemarken en The Isle of Man, ook Brits). Ierland staat ook altijd heel hoog. De Britten drinken met omgerekend tien liter pure alcohol per jaar niet eens heel veel meer dan de Nederlanders met acht liter. Ze concentreren het alleen wat meer. Binge drinken is meer dan vijf glazen alcohol naar binnen werken in redelijk korte tijd. Niet langzaam, verspreid over de avond, wat meer de mediterrane manier van drinken is. Waarom er zoveel en zo snel gedronken wordt, is voor de Britten zelf ook een raadsel. Sommigen denken dat het aan de vroegere sluitingstijden van de pubs ligt; alles moest naar binnen voor uur. Ook al zijn de openingstijden in 2005 verruimd, het deadline-drinken zit er nog in. Of het ligt aan de prijs. Alcohol is niet duur in Groot-Brittannië, 65 procent goedkoper dan dertig jaar terug. Maar andere binge drink landen zijn Zweden, Denemarken en Finland, waar alcohol juist notoir duur is. Er zijn ook theorieën waarin het klassensysteem, het weer, de Labourregering of de Britse ingetogenheid de hoofdrol spelen. 1 een oogje in het zeil. Russel en Luke staan in gele hesjes bij de rij taxi s en zorgen dat mensen veilig de auto instappen. Ze liggen op straat tussen curry en lege blikjes bier, vertelt Luke (42). Maar we mogen ze niet overeind helpen. Als ze dan uit onze handen slippen en hun hoofd stoten, zijn wij verantwoordelijk. Ze moeten zelf in die taxi stappen. Sky, een kleine barvrouw uit de Welshe kustplaats Barry, voelt zich zelden bedreigd. Tja. We maken er hier graag een big deal van, van uitgaan. Maar dronken mensen zijn niet zo sterk hoor. Valse wimpers Het is heerlijk!, legt de Ierse Alanna (21) uit. Je weet dat je helemaal naar de klote gaat op zo n avond en daar doe je het voor. Samen met haar vriendin Stacey FOTO S: MACIEJ DAKOWICZ/BRUNO PRESS Het is heerlijk, zegt Alanna (21). Je weet dat je helemaal naar de klote gaat op zo n avond, daar doe je het voor. (ook 21) woont ze drie maanden in de jeugdherberg van Cardiff. De twee studentes lopen een trimester stage op een Vrije School in Wales. Door de week werken ze best hard, zeggen ze. En in het weekend gaan ze uit. Elke vrijdag en elke zaterdagavond staan ze uren voor de spiegel, dat hoort bij het ritueel. Hoge hakken, panty, jurkje. Stacey loopt haar vaste outfit na. Dan een flinke laag make-up, soms nepwimpers, lippenstift, oorbellen, ketting, armbanden. Ze gaat niet om mannen te scoren. Het gaat om het dansen, om het gevoel dat je alles loslaat. Ze lacht. Het is de kater waard. Dronken worden is niet duur in Cardiff. Een pint bier kost tussen de 1,20 en 2,50, shots kosten vaak niet meer dan twee pond, met forse aanbiedingen als je er heel veel tegelijk koopt. Nieuwe wetten moeten binnenkort een einde maken aan deals die het binge-drinken aanmoedigen. Twee shots voor de prijs van één, de tandartsstoel (ga zitten, hoofd naar achter en de tequila wordt naar binnen gegoten) of ongelimiteerd drinken voor een vaste prijs worden verboden. Na uur De zaterdagavond in Cardiff wordt steeds ruiger. In het midden van de straat trekt een meisje haar vriend weg bij een dreigend gevecht. Om vijf over twaalf staan zeven playboykonijntjes beteuterd buiten een pub op een winderige hoek. Ze mogen niet naar binnen, ze zijn te dronken. Er is niks aan als we niet naar binnen mogen, zegt eentje. Het is een bijzondere avond voor ons, waarom mogen we er niet in? We zijn niet dronken. Onze schoenen knellen, daarom wankelen we zo. Uitsmijter Mark van O Neills pub kent de smoezen. Het is heel simpel. Als ze te dronken zijn, komen ze er niet meer in. Pubs kunnen anders hun vergunning verliezen. Mark is al 23 jaar uitsmijter in Cardiff en ziet er ook zo uit. Hij is lang, breed, in het zwart gekleed, heeft een oortje in en ruikt naar aftershave. Ik heb de zaterdagavonden wilder en wilder zien worden, vertelt hij. Er werd altijd al veel gedronken hoor, maar de vrijgezellenfeestjes nemen toe. En er zijn meer vrouwen die uitgaan, wat weer meer mannen aantrekt en meer nieuwe clubs. Zijn collega houdt een jongen tegen die ondersteund wordt door twee vrienden, omdat hij niet meer op zijn benen kan staan. En dan, als je denkt dat het ergste achter de rug is, gaan de eerste clubs dicht en stromen hun dronken gasten de straat op. Om twee uur s nachts is St Mary Street een slagveld van afval, ingestorte Britten, ruziezoekende dronkenlappen, wankelende meisjes in veel te korte rokjes op blote voeten, hakschoenen in hun hand. De politie en de uitsmijters houden alles in de gaten en aan het begin en eind van de straat staan ambulances klaar. De straten ruiken naar gebraden kip en hamburgers. Bij de Fish and Chips shop staat een pinguïn met een blikje bier in zijn ene hand en een frietje in zijn andere. Een man is in elkaar gezakt tegen de muur naast hem. De straat ligt vol McDonald spapiertjes, plastic bakjes en lege blikjes. In de goot ligt een diadeem met roze, pluizige oortjes. 1 Dé gezamenlijke vacaturesite van werving en selectiebureaus Kater Elk jaar verliest Groot-Brittannië 17 miljoen werkdagen als gevolg van katers en andere alcoholgerelateerde kwalen. Eerste Hulp Zo n 40 procent van al het verrichte werk op de Eerste Hulp van Britse ziekenhuizen heeft met dronken mensen te maken. Test nu uw talent! Ga naar: Mede mogelijk gemaakt door HFMtalentindex

8 8 Dagblad De Pers In Business GROEI Dutch design Hoe een jong Haags ontwerpbureau via China de wereld wil veroveren. Wij maken betaalbare ontwerpen voor de massa. 10 Mode Bestuursvoorzitter Versace Recessie-ruzie met Donatella Modebedrijf Versace lijdt onder de recessie. De oprichtersfamilie geeft de schuld aan de bestuursvoorzitter. Giancarlo di Risio en Donatella Versace. REUTERS Redactie economie Het gonst al maanden van de geruchten dat de Versace-top vechtend door de bestuurskamer rolt. Bestuursvoorzitter Giancarlo di Risio zou ruziën met de familie en dan met name met de als niet makkelijk bekendstaande Donatella Versace. Maandag kwam het luxe-concern met een summier persbericht dat een dergelijke strijd met klem ontkende. Toch duurt het volgens diverse media, waaronder The Financial Times, niet lang meer tot Di Risio zijn koffers kan pakken. Het zou volgens de zakenkrant een kwestie van dagen zijn. Erfgename Donatella Versace, de zus van de vermoorde oprichter van het bedrijf, heeft met haar belang van 20 procent een flinke vinger in de pap. Di Risio was aangenomen om het bedrijf minder afhankelijk van de familie te maken en vooral om nog veel meer winst te maken met tasjes, luchtjes en accessoires. Het snijden in de kosten maakte deel uit van zijn takenpakket. En dat deed hij voortvarend. De omzet steeg vorig jaar met 8 procent naar 336 miljoen euro. Het bedrijf is dit jaar minder goed begonnen met een omzetdaling van 13,6 procent in de eerste drie maanden. Reden voor Di Risio om de hand nog maar wat steviger op de knip te houden. En juist daardoor zou hij volgens Di Risio hield de hand steeds steviger op de knip van het bedrijf. The Financial Times in de problemen zijn gekomen. Hij zette ook het mes in de enorme uitgaven die Donatella Versace doet aan feestjes en voor promotiedoeleinden. Daarnaast vond Di Risio het tegen de wil van de familie in niet nodig om de consultants van Bain in te huren om een kostenbesparingsprogramma te formuleren. Als Di Risio het aflegt, is dat niet onlogisch. Versace is en blijft een echt Italiaans familiebedrijf. Donatella heeft 20 procent van de aandelen, haar oom Santo 30 procent en de overige 50 procent is in handen van haar dochter Allegra. 1 Wie is de echte Kitty? Een medewerker van het Japanse bedrijf Sanrio toont op de internationale nepbeurs in Seoul een echte (rechts) en een Crisisprofeet Roubini rules Godzijdank, dr. Doom zegt: einde van recessie De gevierde Amerikaanse econoom Nouriel Roubini, voorspeller van de crisis, ziet het einde van de recessie. Redactie economie Als Nouriel Roubini een scheet laat, luistert heel Amerika. Deze econoom was een van de weinigen die de huidige crisis heeft voorspeld, en hij kreeg keer op keer gelijk met zijn zwartgallige vooruitzichten. Dus als Roubini, bijnaam Dr. Doom, zegt dat de recessie aan het einde van het jaar zal eindigen, halen veel mensen opgelucht adem. De krimp zet door en de recessie zal eerder aan het eind van het jaar ophouden dan in het midden van het jaar, verklaarde hij gisteren tijdens een toespraak in Seoul. Geruststellend misschien dat Roubini inmiddels denkt dat een depressie is afgewend, echt heel vrolijk is de Amerikaan niet over het herstel van de economie. Er is te veel optimisme dat herstel net om de hoek ligt, riep hij tevens, reagerend op het positieve beurssentiment en op bemoedigende uitspraken van onder anderen centralebankvoorzitter Ben Bernanke. Volgens Roubini zal het herstel van de Amerikaanse economie minder sterk zijn dan verwacht, slechts een half procent. Hoewel er technisch dan geen sprake meer is van een recessie, zal het nog steeds zo voelen, schrijft hij op zijn veelgelezen website RGE Monitor. De vooruitzichten voor Europa en Japan zijn volgens de econoom nog slechter, in het geval van Europa vooral omdat er minder krachtig stimuleringsbeleid is gevoerd dan in de VS. Ook het probleem van ondergekapitaliseerde banken is nog niet opgelost, denkt Roubini. Dr. Doom is zichzelf gebleven. 1 nep Hello Kitty-pop. Op de beurs leren bezoekers nepproducten onderscheiden van het origineel. 1 FOTO: REUTERS Madoff 1,9 miljard schade in Nederland ANP De Nederlandse schade van de piramidefraudeur Bernard Madoff kan oplopen tot in totaal ongeveer 1,9 miljard euro. Die schatting hebben De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten gemaakt, zo heeft minister Wouter Bos van Financiën de Tweede Kamer laten weten. Nederlandse banken hebben voor minimaal 1,5 miljard euro belegd bij Madoff, waarvan Fortis alleen al 922 miljoen euro voor zijn rekening neemt. Pensioenfondsen zijn voor 166 miljoen geraakt, verzekeraars voor 1 miljoen. Uit onderzoek van de NOS blijkt dat de pensioenfondsen in de metaal PME en PMT gedupeerd zijn. Particuliere beleggers, onder wie een aantal professionele partijen, zijn voor 200 miljoen euro betrokken. Hoeveel Nederlandse particulieren precies gedupeerd zijn, is nog onbekend, maar het zijn er volgens Bos zeker meer dan duizend. 1 Verzuim VRIJ BEROEP MINDER ZIEK Mensen die zeggen dat ze een hoge mate van zelfstandigheid hebben in hun werk, melden zich minder vaak ziek dan hun collega s. Hoe hoger de autonomie, hoe lager het verzuim, blijkt uit onderzoek door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het ziekteverzuim blijkt naast de werkdruk ook samen te hangen met de steun die werknemers ervaren van collega s en leidinggevenden. Beloning BONUSSEN VAAK WEL TERECHT Het beeld dat topmanagers zichzelf verrijken met exorbitante bonussen die niet of nauwelijks te rechtvaardigen zijn, klopt niet. Achter veel beloningspakketten blijken heldere economische motieven schuil te gaan. Tot die conclusie komt de accountancy-econoom Peter Kroos na een promotieonderzoek aan de Universiteit van Tilburg. Hij onderzocht de beloningen voor topmanagers van grote bedrijven aan de hand van hun financiële verslaggeving. Hij kwam er achter dat bedrijven die een nieuwe topmanager van buiten aantrekken er rekening mee houden dat zo n leidinggevende doorgaans sneller vertrekt dan een ander en zich snel wil bewijzen. Om te voorkomen dat zo n manager zich alleen maar richt op de korte termijn, relateren bedrijven de beloning meer aan de langere termijn. Het kan dan gaan om een beloning die is gebaseerd op de winst of op de aandelenkoersen gedurende een periode van drie jaar. ANP Malaise DALING VASTGOED De waarde van het Nederlandse vastgoed bereikt pas eind volgend jaar de bodem. Die verwachting sprak voorzitter Peter Göbel van ING Real Estate Finance Nederland gisteren uit. Hoewel hij tekenen van herstel van de economie ziet, is Göbel pessimistisch over vastgoed. Er komt nog een jaar van verdere dalingen. Pas in het derde kwartaal van 2010 wordt voor vastgoed de bodem bereikt. Pinnen niet duurder Banken en winkeliers hebben gisteren afgesproken dat de tarieven voor het betalen met een bankpas de komende vijf jaar niet zullen stijgen. Rusbook Het Amerikaanse internetbedrijf Facebook heeft een investering van 140 miljoen euro gekregen van de Russische firma Digital Sky Technologies. Ouderenwerk De arbeidsparticipatie van ouderen is in Nederland de afgelopen zeven jaar sterk gestegen. Vorig jaar werkte al bijna de helft van alle 55-plussers.

9

10 10 In Business GROEI WERK WOORD Bespelen D e Europese verkiezingen komen eraan. De vijftienduizend (!) professionele lobbyisten in Brussel kunnen weer aan de bak. Doel: zoveel mogelijk zieltjes voor hun zaak winnen. Hoe doe je dat eigenlijk, mensen beïnvloeden op een professionele manier? Grosso modo heb je twee technieken: duwen en trekken. Als je duwt, stuur je iemand actief in een bepaalde richting, en wanneer je trekt, loods je iemand subtiel de goede kant op. Duwtechnieken Logisch argumenteren. Dit betekent je huiswerk goed doen en alle feiten en cijfers op een rijtje hebben. Geschikt wanneer je bijvoorbeeld investeerders nodig hebt voor een project. Of bij mensen die heel logisch denken en liever geen risico nemen. Krachtig poneren. Dit betekent overduidelijk zijn in wat je verwacht en dit glashelder communiceren. Vervolgens beloon je bij succes en straf je bij falen. Dit is een geschikte techniek wanneer je snel duidelijke doelen hebt te bereiken. Trektechnieken Inspireren. Schets een spannend toekomstbeeld en mensen staan te springen om mee te doen! Heel geschikt voor teamleiders. Persoonlijk benaderen. Als je naar mensen luistert, voelen ze zich gewaardeerd, serieus genomen en begrepen. Deze techniek creëert vooral vertrouwen en goodwill en is handig als je de tijd hebt. Dit klinkt allemaal wel lekker overzichtelijk maar in het échte leven is alles natuurlijk niet zo zwart-wit. Meestal is het handiger om een mix van deze vier stijlen te gebruiken. Want de ware kunst is echt te luisteren naar wat de ander (niet) zegt en je stijl aan te passen. Ben benieuwd of die profi s in Brussel daar tijd in zullen steken 1 Politieke spelletjes in organisaties, Jane Clarke ISBN , 23,95 Boeken die werken? Kijk op thema.nl tekst afsluitende tekst. Design Grote ambitie Van hommelnest tot waterketel Drie jonge ontwerpers willen met hun bedrijf via China de wereld bestormen. Edward Deiters DEN HAAG Dennis Goossens zet een kartonnen doos op tafel en maakt hem open. Er zit nòg een doos in. Deze is van kunststof. Om dit te ontwerpen moesten we in de huid van een hommel kruipen, zegt hij. Hierin kan een hele hommelkolonie leven. Eigenlijk moet je hem zien als een draagbaar nest. Zakjes suikerwater zorgen voor voedsel en er zijn allerlei kamertjes en gangetjes waardoor zowel larven als volwassen dieren van de groeiende kolonie tijdens transport een plekje hebben. Goossens is managing director bij Bureau CQ I industrial design, een jong Haags bedrijf voor industriële vormgeving, concept- en productontwikkeling. Hij vertelt dat de draagbare hommelhabitat een opdracht was van Koppert, een firma die insecten kweekt die als natuurlijk bestrijdingsmiddel dienen. Naast hem knikt zakenpartner Arvid Bouman instemmend. De raarste productgroepen komen op ons pad. Als we moeten uitleggen wat we doen zeg ik meestal: we ontwerpen hier alles wat je vast kunt pakken. We hopen dat deze zomer iedereen ons stampertje gebruikt. Föhn voor onder de dekens Goossens tovert ter illustratie een groot paars met wit apparaat tevoorschijn. Dit is een soort föhn voor onder de dekens. Die wordt in ziekenhuizen gebruikt zodat patiënten niet onderkoeld raken tijdens langdurige operaties. Hij trekt aan het plastic en het ding valt in onderdelen uit elkaar. Dit was het prototype. Het ziet er logisch uit, maar van binnen kun je goed zien hoe ingewikkeld zoiets eigenlijk is. Elke ronding, ribbeltje, uitsteeksel of schroefgaatje: het moest allemaal worden bedacht. Partner nummer drie, Matthijs Pot, zit niet aan tafel. Die bemant ons kantoor in Guangzhou, China, zegt Goossens. Er klinkt licht gegniffel. En we hebben veel respect voor het feit dat hij daar permanent zit. Het trio leerde elkaar kennen tijdens hun studie Industrieel Product Ontwerpen en koos na het afstuderen eerst voor een braaf bestaan als loonslaaf. We wilden wel voor onszelf beginnen, maar niet lenen bij banken of investeerders, zegt Goossens. Met wat spaargeld begint hij naar eigen zeggen vanachter de keukentafel. Wanneer ook Bouman zijn baan als ontwerper bij huishoudelijke productenbedrijf Princess opzegt, gaat het ineens snel. We bleven voor Princess ontwerpen en maakten alles: van toasters en koffiezetapparaten tot friteuses en waterketels, zegt Bouman. Goossens vult aan: Je kunt nu een willekeurige Blokker binnenlopen en onze ontwerpen echt per tien uit de schappen trekken. Veel van die ontwerpen rollen uiteindelijk in Chinese fabrieken van de lopende band. We hebben nu ook een Chinese partner, zegt Goossens. Daarmee zal onze eigen productiecapaciteit fors toenemen en ligt ook de lokale Chinese markt binnen handbereik. Hij laat een plaatje van een hippig koffiezetapparaatje zien. Kijk dit hebben we voor een Chinees bedrijf gemaakt. Basic design, weinig knoppen en een mooi printje. Voor een ontwerp als dit vragen we ergens tussen de en euro. Wij streven naar goed en betaalbaar design voor massaproducten. Arvid Bouman (l) en Dennis Goossens. EVERT-JAN DANIELS Vanuit het Chinese kantoor wordt ook de nieuwste vondst van het ontwerptrio nauwlettend gevolgd. We hebben het stampertje voor in de frisdrank opnieuw uitgevonden, zegt Goossens. Je kent het wel, zegt hij. Een glas cola, met citroen erin. Na een paar slokken drijft dat ding ergens tussen de ijsblokjes en wordt die cola veel te zuur. En dan moet je dat citroentje er met je vingers uit vissen. Zes zeecontainers vol Hij zeilt een frisdrankstampertje van doorzichtig plastic over tafel. Aan het uiteinde zit een klemmetje. Voor de citroen, zegt Bouman. En met dat dingetje aan de zijkant kun je hem aan je glas vasthaken. Het ding is volgens het duo de eerste stap naar eigen producten. We hebben er patent op, zegt Bouman. De omzet van CQ loopt inmiddels in de tonnen en winst maken ze er al een hele tijd, maar de drie partners hebben bezworen in ieder geval de eerste vijf jaar alles terug te stoppen in het bedrijf. En zeker nu we zelf met die stampertjes ook producentje spelen, is dat echt nodig, zegt Goossens. We hebben zes zeecontainers tot de nok gevuld met 1,5 miljoen van die dingen. Die zijn weken onderweg en moeten natuurlijk wel vooraf betaald worden. Een markt is er zeker voor: Heineken doet volgens Goossens jaarlijks 15 miljoen stampertjes. De Haagse ontwerpers sloten een deal met frisdrankbedrijf Vrumona (onder meer Pepsi Cola en Royal Club) dat de stampertjes bij zijn dranken gaat leveren. Bouman lacht: Ik vind het nu al spannend. We hopen natuurlijk dat deze zomer iedereen op het terras onze stampertjes gebruikt voor zijn citroentje. 1 ANP Supermarkten JUMBO START PRIJSOORLOG Supermarktketen Jumbo gaat de prijzen van de naar eigen zeggen belangrijkste producten blijvend verlagen. Het supermarktbedrijf wil daarmee de aanval inzetten op marktleider Albert Heijn en alle andere Nederlandse supermarktformules. Jumbo stelt dat de geselecteerde producten, waaronder Coca-Cola, Heineken en Bolletje, na de prijsverlagingen 10 tot 15 procent goedkoper zijn dan bij concurrenten. Olie De wereldeconomie is genoeg aangesterkt om een olieprijs van 75 à 80 dollar per vat aan te kunnen. Dat verklaarde de Saoedische Olieminister Ali al-naimi gisteren in Wenen.

11 In Business KOSTER & JOJANNEKE 11 De lifestyle van AZ De nummer één strak in pak Oger wil alleen voormalige topclubs kleden. Bij BenBarton hebben ze beter begrepen wie in het voetbal tegenwoordig de dienst uit maakt. AZ kampioen, wie had dat ooit kunnen denken. Pakkenleverancier Oger in ieder geval niet. Het luxe herenmerk levert zijn kostuums namelijk alleen aan de drie grote namen, Ajax, Feyenoord en PSV. Achteraf denk je wel van shit, maar ja, het was ook geen logische investering geweest. Als ze deze winnende lijn vast weten te houden, willen we er wel eens over nadenken. Stiekem baalt Sander Lusink, directeur marketing en communicatie, wel een beetje. En dat terwijl wij juist voor de winnerslook gaan! Lusink hoopt op winst bij één van de grotere clubs, volgend jaar. De uniformen liggen in ieder geval al klaar. Te veel wil hij er niet over loslaten. De goedkopere pakkenboeren zoals BenBarton kopiëren dat meteen. En daar zit m nu juist de kneep. Want BenBarton sponsort ook een aantal eredivisieclubs. Waaronder, u raadt het al, AZ. Daar zijn we best trots op, straalt commercieel directeur Geke van Hardeveld. Niet dat we daar zelf aan meegevoetbald hebben, maar het geeft wél een goed gevoel. Pijnlijk voorbijgestreefd Luxemerk Oger, de geraffineerde naam die gebruikmaakt van de meest verfijnde stoffen, wordt zomaar voorbijgestreefd. Wat zal dát pijn doen. En of het al niet erg genoeg is: Wij zijn een paar jaar geleden ook door AZ vroeg aan ons hetzelfde bedrag als Ajax. Dat ging ons te ver. AZ benaderd om hen te gaan kleden. Ze vroegen hetzelfde bedrag als Ajax. Dat ging ons te ver, vertelt Lusink. Helaas voor Oger, hoera voor Ben- Barton, dat met de keuze voor AZ een kampioensmerk is geworden. Oger koos voor de drie grote clubs, maar wat is nu de strategie van BenBarton? Wij proberen een link te leggen met de detaillisten. Voor AZ hebben we bijvoorbeeld gekozen omdat we veel Met medewerking van: Chantal Groothengel Kampioen AZ viert feest in hun BenBarton-pakken. De filiaalhouder is een fanatiek supporter. ANP klanten in de regio hebben. Ook in Alkmaar hebben we een winkel, en daar lag de link: de filiaalhouder is een fanatiek supporter van de club. In de voetbalwereld was het, met AZ bovenaan en FC Twente op de tweede plek, al duidelijk: de macht ligt bij de provincialen. Geldt dat nu ook al voor de kledingleveranciers? In Rotterdam en Amsterdam houden wij geen filiaal, zegt Hardeveld. In die grote steden zitten vooral filiaalbedrijven, dertien in een dozijn. BenBarton kiest dus voor de underdog. Zoals ADO Den Haag. Ofschoon we die nog niet zo snel kampioen zien worden. Ook een grote stad, maar BenBarton heeft er toch een winkel. We kunnen er nog lang over doorfilosoferen. Hoe dan ook, de voetbalmarketing an sich is een bewuste keuze, aldus Hardeveld. Het bestuur moet er ook in De designafdeling van Oger denk jaren na over de ontwerpen. Komend seizoen zien we Ajax in een kostuum dat helemaal bij de club past. Hoe we Ook een kampioensmerk worden? In drie stappen ontwerpt u het winnende clubkostuum: Uiteraard moeten de mannen 1 er in het pak gewoon lekker uitzien. Leg de uiteindelijke beslissing 2 bij de club neer. Hoe ouderwets ze ook mogen zijn, het bestuur bepaalt. Binding met de club is héél 3 belangrijk. Met een fan op de designafdeling zit u beslist goed. ons dat precies voor moeten stellen blijft nog even geheim, in ieder geval komen de kleuren er in terug. Feyenoord gaat volgend jaar voor de Milanese stijl en PSV draagt een luxueus pak in de stijl van Tom Ford. Bij BenBarton is men vooral groot voorstander van een kostuum met een jonge snit, vertelt Hardeveld. Maar: De clubs krijgen zelf de keuze. Voor de voetballers is het niet zo moeilijk, hun afgetrainde lijven kunnen alles wel hebben. Ook een modieus kleurtje gaat er bij hen wel in. Addertje onder het gras: Tja, het bestuur moet het ook dragen, hè. En dan wordt het passen en meten. De modetinten liggen daar vaak wat minder goed. Als we met een roze stropdas aan komen zetten, schreeuwen zij moord en brand. Hoe een kampioen er uit moet zien, is voor Hardeveld glashelder. Het moet gewoon lekker smoelen. Als ze die gozers zien, moeten ze zeggen: goh, die zien er lekker uit! Voor volgend jaar ligt er voor AZ in ieder geval een blauw pak klaar. Hardeveld raadt de streepjesvariant aan. Met wit overhemd en een kleurige stropdas. Het pak van de kampioen? Dat is natuurlijk de grote vraag. Lusink: Zonder BenBarton af te vallen, een echte kampioen kiest natuurlijk voor een kampioenskostuum. 1 Q&A Het CDA weet níets van Goudse kaas Joost van den Akker, de 12e VVDkandidaat voor het Europees Parlement, denkt héél anders over kaas dan het CDA. Wat is er aan de hand met onze Goudse kaas? CDA-Europarlementariër Esther de Lange wil dat Goudse kaas alleen nog maar uit Gouda en omstreken komt. Dat kan helemaal niet! In werkelijkheid komt minder dan 1 procent van de productie daarvandaan. Het grootste deel wordt in de Friesland Campina-fabriek in Tilburg geproduceerd. Wat?! Goudse kaas komt niet uit Gouda?! Wat is er dán Gouds aan? Het is een Gouds handelsmerk, omdat de kaas daar vroeger opgeslagen en verhandeld werd. Daar komt de naam vandaan. Verder is Goudse kaas gewoon een soort kaas met een specifieke smaak, die overal ter wereld gemaakt kan worden. Het CDA verkoopt dus eigenlijk onzin? Mevrouw De Lange gebruikt hier gewoon goedkope verkiezingsretoriek. Zo van, ik neem een grote kaas mee naar Brussel en regel dat wel even. Een beetje protectionistisch van haar, maar het Groene Hart is echt niet groen genoeg voor al die koeien. Zie je ze daar al grazen? Dan wordt het een exclusief product, terwijl we de export juist nu goed kunnen gebruiken! Goudse kaas is overal geliefd. Als ik zeg dat ik uit Gouda kom, denken mensen altijd gelijk aan de kaas. Het is wel een hot topic, zeg. Uw hart ligt bij de kaas? Ik eet het graag, ja. En ik hoop dat we dat kunnen blijven doen. 1 ANP ZOZUIDAS Daten in tijden van crisis, deel 2 In ZoZuidAs brengen drie jonge vrouwen anoniem scoops, survivaltips en dirty details over de vierkante kilometer kantoorspeeltuin bij het WTC in Amsterdam. * zozuidas.blogspot.com D e ZoZagirls vragen zich af welk type man ze door de crisis heen gaat helpen. Die Marc Jacobs tribal shoes gaan zich deze zomer natuurlijk niet zelf betalen. En nu we de bonus dit jaar kunnen vergeten, zijn we op vrijdagavond aangewezen op zelfgekookte happen en lauwe rosé bij een lotgenoot thuis. Heel gezellig hoor, maar wellicht is het nu tijd om het golddigger-pad in te slaan en weer mee te draaien in de glitz en glam van Amsterdam. Toet toet, daar komt het schip met geld. Deze man is investment banker, hedgefonds-manager, was makelaar in de gouden tijden ( ), of heeft een vette familiebuffer. Geld maakt niet gelukkig. Nee, niet alleen. Maar zit er aan die zak geld ook een leuke kerel vastgeplakt, dan hoor je ons niet klagen. Het nadeel van deze investering is dat ie wat onzeker is geworden. Grote kans dat die eens rijke en machtige alfaman met de crisis een deukje in zijn ego heeft opgelopen. Die bonus of dat winstdeel kan ie wel vergeten dit jaar. En met het opdrogen van de geldstroom is ook zijn tomeloze zelfvertrouwen (en libido) opeens verdwenen. Rest jou de taak om zijn gewonde ziel avond na avond te troosten, thuis, op de bank. Want aan fijne dinertjes in een sterrentent of andere verwennerij doet ie allang niet meer. Ook voor deze investering geldt: behaalde resultaten in het verleden bieden geen garanties voor de toekomst. 1 Poor Paay P atricia Paay maakt moeilijke KOJO S GENANTE HOEKJE tijden door sinds haar echtgenoot Adam Curry er met actrice Mickey Hoogendijk vandoor is. Tijdens een bezoekje aan de buurtslager viel het Holland s Got Talent-jurylid zelfs flauw, zo zagen Koster en Jojanneke. Volgens Paay kwam dat door opgekropte emoties. Ze kreeg van de slager een zak asperges en van Koster een kusje. You go Patries! 1 Kojo@depers.nl Hoewel Koster en Jojanneke zelden om onderwerpen verlegen zitten, zijn lumineuze ideeën altijd welkom. De post kan naar kojo@depers.nl. Arie strikes again Arie Boomsma is tijdens zijn EO-schorsing (wegens sexy poseren voor L Homo) op het idee gekomen een boek te schrijven over het mannelijk lichaam. Weer samen? Georgina Verbaan en Jort Kelder worden de laatste weken weer regelmatig samen gezien. Onder andere tijdens een romantisch boottochtje over de Vecht.

12 12 In Business DE MARKT DE MARKT IN KAART VS DOW JONES DUITSLAND DAX VS NASDAQ KOERS: 1731,08 RUSLAND RTS-INDEX KOERS: 5000, ,02 KOERS: JAPAN NIKKEI 225 LONDEN FTSE 100-2,05% KOERS: 9438,77 KOERS: 0,30% 4416,23-1,11% 0,10% 1,37% KOERS: 1030,79 4,09% FRANKRIJK CAC 40 KOERS: BRAZILIË BOVESPA HONGKONG HANG SENG 3294,86 0,76% KOERS: KOERS: 52429, ,27 NEDERLAND AEX 1,14% SINGAPORE STRAITS TIMES 5,26% KOERS: Bron koersgegevens: AEX Index 28 mei 08 VERSCHIL: +0,77 264,20 27 mei 09 +0,29% Dow Jones 28 mei 08 VERSCHIL: -173, ,08 0,29% 3,01% 8300,02-2,05% REMCO TOMESEN Horen we daar een positief toontje? en positief ondertoontje klinkt op de internationale beurzen. Een zacht toontje, soms overstemd door wat lage klanken. Maar toch Nee, een echte stevige stijgende lijn is er (nog) niet te zien. Zo steeg de AEX gisteren 0,77 punten (0,3 procent). Ook in Frankfurt, Parijs en Londen gingen de graadmeters een beetje omhoog. Niet meer dan een procent, dus allesbehalve spectaculair. Maar, zoals gezegd, de onderliggende teneur is positief. Sterkste stijger in Amsterdam was gisteren staalconcern ArcelorMittal (plus 5,3 procent). Be- Eurostoxx50 27 mei 09 BEURS VANDAAG E KOERS: 264,20 REUTERS leggers gokken er op dat het aandeel snel zal herstellen als economisch herstel inderdaad voor de deur staat, zei een handelaar. De positieve ondertonen op de beurzen hebben te maken met de positieve macro-economische cijfers die de laatste weken zo af en toe naar buiten komen. Gisteren werd bijvoorbeeld bekend dat het Amerikaanse consumentenvertrouwen veel hoger 28 mei 08 VERSCHIL: +11, ,48 Euro/Dollar 27 mei 09 +0,45% was dan verwacht. Het herstel van de economie begint bij de Amerikaanse consument, aldus handelaar Rob Koenders van Harmony Vermogensbeheer. En gistermiddag werd bekend dat de Amerikaanse huizenmarkt aan het opkrabbelen is. In april steeg de verkoop van bestaande Amerikaanse eensgezinswoningen iets sterker dan verwacht. Vorige maand werden er bijna drie procent meer huizen verkocht dan in maart. Tegenover de positieve Europese beurzen, stond een wat negatievere stemming op de effectenbeurzen in New York. Het naderende faillissement van autogigant General Motors drukte de stemming. GM wilde een faillissement voorkomen door een schuldenlast ter waarde van 27 miljard dollar aan uitstaande obligaties om te zetten in nieuwe aandelen van het bedrijf. De obligatiehouders zouden in ruil hiervoor een belang krijgen van 10 procent. De investeerders stemden echter niet in mei 08 VERSCHIL: -0,0092 1, mei 09-0,66% STRESS TEST REMCO TOMESEN Nieuwe topman, nieuw Shell F linke ingrepen bij Shell. De energiegigant gooit haar organisatiestructuur om. Divisies worden samengevoegd en het megaconcern sluit niet uit dat er banen verdwijnen. Daarbij wordt de top niet gespaard. Volgens sommige bronnen zou zelfs 30 procent van het hogere management van het concern kunnen verdwijnen. Het zijn allemaal noodzakelijke ingrepen, zegt aankomend topman Peter Voser, die op 1 juli het roer overneemt van Jeroen van der Veer (toevallig ook de dag dat de nieuwe structuur wordt ingevoerd). Voser over het nieuwe Shell: We 62,43 Olie 28 mei 08 VERSCHIL: +1,73 27 mei 09 +2,85% hebben te maken met hogere kosten en schommelenede energieprijzen. Met de nieuwe organisatiestructuur zijn we beter voorbereid op de toekomst. Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar de ingreep is natuurlijk voor al een ordinaire kostenbesparing. Doodgewone bezuinigingen. Maar het nieuwe Shell van Voser is meer dan een goedkopere versie van het Van der Veer-Shell. Het bedrijf richt namelijk ook een nieuwe divisie op die zich honderd procent gaat richten op de oplevering van grote nieuwe projecten en technologie. De ontwikkeling van nieuwe technologie krijgt daardoor meer aandacht, beweert Voser. Wij geven de nieuwe wind die bij Shell waait het voordeel van de twijfel. Ons advies is: kopen. 1 Financiële bijsluiter: De Pers geeft advies over het kopen en verkopen van aandelen. Bedenk echter: deze adviezen verschijnen in een krant waarvan de hoofdredacteur z n geld op een IJslandse bank had gezet. Mocht u zich überhaupt al aan aandelen wagen in deze tijd: het navolgen van onze adviezen is GEHEEL VOOR EIGEN RISICO!

13 Weten 13 Geschiedenis Gouden vloot Het gelukje van de Republiek Psychologie Dorst maakt het glas een stuk groter We liggen in bed en hoeven niet op te staan sterker: we willen niet. En even later staan we toch naast ons bed. Blijkbaar was er iets in ons dat toch aan de dag wilde beginnen. De Zeeslag bij Kijkduin, 21 augustus In het midden het vlaggeschip van Cornelis Tromp. SCHEEPVAARTMUSEUM /HH Enkele opmerkelijke personen in een zee van middelmatigheid zorgden voor een rijk hoofdstuk in onze geschiedenis. Marcel Hulspas De Nederlandse Gouden Eeuw heeft alles bij elkaar zo n vijfentwintig jaar geduurd. Vrijwel alle hoogtepunten op economisch en cultureel vlak vielen in de jaren tussen de Vrede van Munster in 1648 en het Rampjaar Het kon ook niet lang duren omdat de Republiek, zoals historicus Prud homme de Reine schrijft, boven zijn stand leefde. Men wilde wereldpolitiek bedrijven en daarbij de wereldzeeën beheersen. Dat lukte zowaar voor heel even. Dankzij enkele opmerkelijke persoonlijkheden in een zee van middelmatigheid. Het grootste geluk van de Republiek was dat aartsrivaal Engeland zich betrekkelijk laat realiseerde dat zijn toekomst op zee lag. Net iets later dan de Republiek. En die voorsprong hebben we uitgebuit. Met grote doortastendheid maar ook wijsheid (de oprichting van de Amsterdamse beurs en van de Verenigde Oost-Indische Compagnie) had de Republiek zich rond 1650 ontwikkeld tot het centrum van de wereldhandel. Een steenrijke dwerg, die al haar voedsel en grondstoffen moest importeren, die intern hopeloos verdeeld was (de oorlogsvloot moest steeds opnieuw worden geformeerd door vijf rivaliserende admiraliteiten ) en die voor haar inkomsten volstrekt afhankelijk was van een vrije doorvaart door het Kanaal, dat beheerst werd door Engeland. Oorlogen konden dus niet uitblijven. Politieke alleskunner De Engelse vloot was van meet af aan sterker, maar ze werd gelukkig (voor ons) geleid door admiraals die rechtstreeks afkomstig waren uit het landleger en die dus geen partij vormden voor hun ervaren Hollandse collega s. En eenmaal, na de nodige vernederingen, op de goede weg, kregen de Engelsen te maken met de politieke alleskunner Johan de Witt (die de langs elkaar heen functionerende admiraliteiten op één lijn wist te krijgen en een indrukwekkende vloot uit de grond liet stampen), en diens geniale opperbevelhebber Michiel de Ruyter, die keer op keer in staat bleek om zelfs de ongunstigste beginsituatie om te toveren in een klinkende overwinning. Zelfs in het rampjaar 1672, toen de Staten en Willem III naast een oorlogsvloot ook een fors landleger moesten financieren. Zelfs toen moest Vrouwe Brittannia opnieuw buigen voor de Nederlandse Leeuw geldt wel als het einde van de Gouden Eeuw. Wat de vaderlandse oorlogsvloot betreft is dat niet terecht, schrijft Prud homme van Reine. In 1688 bleek dat de Republiek op We waren een steenrijke dwerg. Oorlogen konden niet uitblijven. maritiem gebied nog steeds in staat was de wereld versteld te doen staan. In het diepste geheim formeerde Willem een enorme vloot, waarmee hij een gedurfde oversteek uitvoerde naar Engeland, om de katholieke koning Jakobus te verdrijven en zichzelf tot koning te laten verheffen. Alleen door de vloten van Engeland en de Republiek te verenigen, kon hij de Franse bullebak Lodewijk XIV in toom houden, dacht hij. En weer hadden de vaderlandse scheepswerven volop werk. Acht jaar na de Glorious Revolution hadden de Admiraliteiten meer schepen in vaste dienst dan ooit tevoren. Maar de koningstadhouder was vooral een veldheer, en zijn oorlogen met Frankrijk maakten de Republiek bankroet. Rond 1720 werd duidelijk dat de Gouden Vloot nooit meer zou uitvaren. Eerste oorlogsverslaggever Prud homme van Reine, die eerder biografieën schreef van Michiel de Ruyter en van vader en zoon Tromp, heeft twee verhalen door elkaar geweven: een geschiedenis van de Gouden Vloot en een biografie van de zeeschilders Willem van de Velde de oude en zijn zoon, de jonge. (Van de Velde de oude, die verscheidene zeeslagen meemaakte, was volgens de auteur de eerste oorlogsverslaggever.) Het resultaat is niet altijd geslaagd. De her en der opduikende levensbeschrijvingen blijven fragmentarisch en een echte geschiedenis van de Gouden Vloot is dit boek ook niet geworden. Maar als er iemand is die in deze (toch eigenlijk opmerkelijke) lacune kan voorzien, dan is hij het. 1 Ronald Prud homme van Reine, Opkomst en ondergang van Nederlands Gouden vloot, Arbeiderspers, 24,95 euro. Redactie wetenschap Of neem winkelen. Je bent het niet van plan en toch ga je, en je komt bovendien met veel boodschappen thuis. Wat triggert de mens om onbewust toch een compleet ander besluit te nemen? Die vraag stond centraal in het onderzoek van de Utrechtse psycholoog Martijn Veltkamp, die op 19 juni promoveert. Het geheim zit in heel kleine signalen, ontdekte hij. Zo klein dat we ze zelf niet doorhebben. Veltkamp liet zijn proefpersonen flitsen van woorden zien op een computerscherm en toonde aan dat die in staat zijn mensen te motiveren tot actie. Maar niet elk woord heeft datzelfde effect. Onbewuste behoeften spelen ook een rol. Het woord drinken bijvoorbeeld blijkt vooral motiverend voor mensen die al een tijdje niet gedronken hebben. Andere woorden kunnen op zo n moment (mits ze geen weerstand oproepen) meeliften met het eerste woord. Hij toonde aan dat mensen gemotiveerd kunnen raken voor gedrag dat op zichzelf positief is, door er positieve informatie aan te koppelen. Wel heel bijzonder is dat Veltkamp ook heeft ontdekt dat zodra mensen gemotiveerd zijn voor bepaald gedrag, ze nuttige voorwerpen groter waarnemen dan andere voorwerpen. Zo schatten mensen die graag wilden drinken een glas water al snel groter in dan mensen die op dat moment geen behoefte hebben aan water. 1 GEZOND LEVEN MARCEL HULSPAS H et had iets van een goed georganiseerde overval. Drie vooraanstaande adviesorganen, de Raad voor de Volksgezondheid, de Onderwijsraad en de Raad voor het Openbaar bestuur, dumpten een onderzoeksrapport op de deurmat van minister Klink. Met als conclusie: eenderde van de ziektegevallen wordt veroorzaakt door een ongezonde leefstijl. Roken, drinken, vet eten en te weinig bewegen kosten alles bij elkaar achthonderdduizend levensjaren. Daar moet Klink iets aan doen. Eenderde. Dat klinkt veel. Dat cijfer is natuurlijk ook bedoeld om van ons bange, brave burgers te maken. Maar eigenlijk is het een felicitatie waard. Tweederde van de ziektegevallen ontstaat dus zomaar, zonder dat iemand er iets aan kan doen. Had je een eeuw geleden moeten komen. Toen leefde de overgrote meerderheid van de bevolking in vochtige krotten, dronk met grachtwater aangelengde melk en wandelde langs open riolen naar de stinkende fabriek. Toen had bijna honderd procent van de ziektegevallen te maken met een ongezonde levensstijl. Klink doet er goed aan die oproep te negeren. Want als we ons leven collectief zouden beteren, worden zijn problemen alleen maar groter. Wie gezond leeft, maakt tot zijn zeventigste minder medische kosten, maar leeft daarna nog tien, twintig jaar tegen hoge kosten. Ongezonde Nederlanders kosten tot hun zeventigste iets meer, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd doordat ze eerder doodgaan. Die achthonderdduizend extra jaren brengen we straks gezellig in het ziekenhuis door. Daar wordt Klink niet vrolijk van. Maar dat hoeft hem er niet van te weerhouden om het rapport uit te voeren. De heren adviseurs kiezen namelijk voor een aanpak die volstrekt averechts werkt. Ze willen jongeren bewerken, en dan vooral jongeren uit lagere inkomensgroepen want die zijn er het ergst aan toe. Dus moet er meer voorlichting komen, hardere campagnes en (ook de Onderwijsraad wilde een duit in het zakje doen) meer frisse lucht en meer gymnastiekles op de scholen. Dat zal ze opvoeden. Goedbedoelde bemoeizucht, noemt ontwikkelingspsycholoog Gerrit Breeuwsma dat in de NRC van dinsdag. En hij wil het effect ervan best voorspellen: Je creëert kinderen die in hun gedrag in eerste instantie tegemoetkomen aan de wensen van volwassenen om er later misschien des te sterker afstand van te nemen. Breeuwsma houdt een pleidooi voor lichtzinnige opvoeders die kinderen de ruimte durven geven zelf hun leven uit te stippelen. Helaas. Alle adviseurs adviseren anders. De volgende paffende, zuipende, vretende generatie is in de maak. 1 marcel.hulspas@depers.nl Virus bij de kladden Onderzoekers van de Vrije Universiteit en de Medische Hogeschool Hannover hebben met een tastmicroscoop in een herpesvirusdeeltje geknepen. Op heterdaad Daarmee hebben ze unieke informatie verkregen over de structuur van dit virus, dat naast een koortslip ook hersenvliesontsteking kan veroorzaken. Kwaad tegen erger Maar de op deze manier verkregen informatie over de virusmantel zal vooral gebruikt worden om te zien of het virus ingezet kan worden tegen kankercellen.

14 14 Uit & thuis UIT Zoontje Lieuwe speelt met de pruik van mama, rechts de haren in het doucheputje. FOTO S: EMILIE HUDIG Fotografie Document van een ziekte Geknipt voor kanker Fotografe Emilie Hudig weigerde te buigen voor kanker. Haar expositie Controle schetst een eerlijk beeld van haar, inmiddels gewonnen, gevecht. Tisha Eetgerink Na dertien jaar schoon geweest te zijn, hoorde Emilie Hudig (36) in juli 2007, een dag voor haar verjaardag, dat haar Hodgkin terug was. Net lekker aan de slag als pas afgestudeerd fotograaf en moeder van een jong kind, maakte ze een plan. Onder geen beding zou ze opnieuw de hulpeloze patiënt zijn. Het resultaat is vanaf morgen te zien in het Fotografiemuseum Amsterdam. Waarom de naam Controle? Het was een belangrijk thema voor mij. Ik had er geen enkele controle over of het me ging lukken of niet, of ik het zou overleven. Dit fotoproject was een vorm om er toch wat grip op te krijgen. Is dat gelukt, die grip op het leven krijgen? Je moet je voorstellen dat ik alles al eerder had meegemaakt. Op mijn 21e had ik kanker en nu, dertien jaar later, was ik weer opnieuw de patiënt. Het ergste is dat je leven op pauze wordt gezet. Je vrienden en vriendinnen gaan gewoon door, maar voor jou valt alles stil. Alles waar je in je leven mee bezig was, moet wachten. Deze keer wilde ik een plan hebben. Oké, ik laat me wel weer vol gieten met gif, dacht ik, maar dit keer heb ik een plan. Het bood me houvast: ik ga door met mijn leven. Wat was het plan precies? Ik wilde elke dag drie foto s van mijn leven maken. Niet alleen van mezelf, maar van mijn leven zoals dat doorging. Ik kocht zonder er lang over na te denken een klein cameraatje. Een simpel dingetje dat ik ook aan anderen kon geven om te fotograferen. Ik koos wel bewust voor analoog en niet digitaal, omdat ik niet bezig wilde zijn met of alles er wel goed op stond. De foto s geven een gevarieerd beeld. Niet alleen maar kommer en kwel. Ik had één vaste lens. Het is een registratie van het leven zoals het was. Niet mooier en niet lelijker. Je ziet dokters, haren in het doucheputje, je ziet mij als doodziek monster zonder haren en wenkbrauwen en met betraande wangen van het overgeven. Maar je ziet ook mijn zoontje Lieuwe lachend op de bank, spelend met mijn pruik. Was het lastig selecteren? In totaal had ik foto s. In eerste instantie had ik helemaal geen zin om die te bekijken toen ik beter was. Met steun van anderen heb ik toch een selectie van 63 beelden gemaakt voor de tentoonstelling en het gelijknamige boek. Nu kan ik er met een ander gevoel naar kijken. De foto s zijn het bewijs dat het zo was, maar dat het nu klaar is. Ik ga weer verder, de pauze is voorbij. 1 Emilie Hudig, Controle, 29 mei t/m 8 juli, Foam, Amsterdam. Uittip AJOC-Festival Alternatief voor Pinkpop Pinksteren heeft voor muziekliefhebbers veel meer te bieden dan Pinkpop. De betere Nederpop vind je bijvoorbeeld in Mijdrecht. Redactie cultuur Morgen begint in Mijdrecht voor de zesentwintigste keer het AJOC-festival. Althans: zo heet het als boerendag met dansavond begonnen festival, dat zichzelf als een baron van Münchhausen uit de klei heeft getrokken. Inmiddels is er al jaren geen boer meer te bekennen en komt er een gemengd en trouw publiek af op de programmering. Traditiegetrouw Filmblik Duplicity is die gericht op het betere Nederlandse werk. Deze editie, die drie dagen duurt, heeft onder meer Kane op de poster, Golden Earring, Rigby, Miss Montreal, Bløf, Kraak & Smaak, IOS en Guus Meeuwis. Gelukkig is Jan Smit er ook met zijn band, dan kunnen we allemaal zien dat het goed met hem gaat en hoeven we niet op premier Balkenende te wachten voor de laatste berichten. En mocht Jan Smit het niet helemaal bolwerken na zijn veelbesproken scheiding, dan zijn Nick en Simon slechts een programmadag van hem verwijderd. 1 www. ajoc.nl. Welkom op de plaats waar het hele jaar zomer is. Illustrator Danai Fuengshunut maakt elke week voor De Pers een visuele recensie van een nieuwe film. Zie ook: Fashion JOHANSSON VOOR MANGO Scarlett Johansson is het komende modeseizoen het nieuwe gezicht van het Spaanse modelabel Mango. De Amerikaanse actrice zal te zien zijn als gezicht van de herfst/wintercollectie Johansson neemt de rol over van collega Penélope Cruz, die de afgelopen vier jaar voor Mango op de posters stond. Beiden speelden in Woody Allens film Vicky Cristina Barcelona, die zich afspeelde in de Spaanse cultuurstad. EPA SPAANS VERKEERSBUREAU Laan van Meerdervoort 8ª, 2517 AJ DEN HAAG Tel.: (070) Fax: (070) infolahaya@tourspain.es Utrechtse Museumnacht s Nachts naar het museum: het kan deze zaterdag weer in Utrecht. De 8e museumnacht, met als thema Twilight, wordt geopend door de swingende band Elle Bandita.

15 Uit & thuis 15 HOREN Pinkpop White Lies Je kunt het erger treffen dan lijken op Joy Division Het gaat hard met White Lies, de poprockband uit Londen die constant met Joy Division wordt vergeleken. Tot irritatie van zanger Harry McVeigh. Merel van Leeuwen Misschien is het wel goed dat de White Lies zondagavond op de Tentstage staan op Pinkpop. Hun donkere muziek en zwarte kledingkeuze passen meer bij een intieme tentomgeving dan bij een open podium in een lekker avondzonnetje. Vorig jaar stond de jonge band op Lowlands, maar hun Pinkpopoptreden wordt heel anders: er zullen dit jaar maar weinig festivalgangers zijn die de muziek van de Londenaren níet kennen. Het laatste album To lose my life is bijzonder goed ontvangen, en hun laatste single Fairwell to the fairground wordt vaak gedraaid door de radiozenders. Makkelijker Dat de verwachtingen voor hun Pinkpopshow hooggespannen zijn, vindt zanger Harry McVeigh niet erg. Ik heb er heel veel zin in. Het is minder hard werken dan de vorige keer. Niet dat we niet hard werken op het podium, dat doen we nog steeds wel, maar mensen reageren nu op de muziek en ze zingen mee. Dat maakt het gemakkelijker. Nog maar twintig jaar is McVeigh, terwijl zijn donkere melancholieke stem anders doet vermoeden. Samen met Charles Cave en Jack Lawrence- Brown die niet veel ouder zijn, maakt CD RECENSIE ARJAN TERPSTRA Spinnerette nieuwe troef Brody Dalle ans van de Distillers waren zwaar teleurgesteld toen de Fband stopte. En toen zangeres Brody Dalle ook nog eens zwanger raakte van man Josh Homme (Queens of the Stone Age) leek een tijdperk ten einde. Voor al die teleurgestelden brengt de nieuwe soloplaat van Dalle hij muziek die vergeleken wordt met die van bands als Joy Division, Interpol en Editors. McVeigh hoort de vergelijkingen vaak en hij is het er duidelijk niet mee eens. Maar je kunt het erger treffen dan te worden vergeleken met Joy Division. Ik heb veel respect voor ze, want ze hebben de muziek veranderd. Dat zeg ik, terwijl ik hun muziek niet eens goed ken. Die vergelijking heeft dus wel iets voor me verpest, want ik kan niet meer onbevangen naar ze luisteren. De jongens hebben de laatste maanden heel wat steden aangedaan, in Europa en in Amerika, maar hun optreden op 10 maart in de Melkweg staat ze nog helder voor de geest. In de Max stonden man, het grootste publiek dat tot nu toe voor de White Lies als hoofdact was uitgelopen. Zoals altijd in het zwart gekleed speelden de drie alle nummers van de cd. Meer hadden ze het publiek niet te bieden en zonder toegift verlieten ze het podium, het publiek achterlatend met honger naar meer. Zondag hebben ze een uur. Dat moet meer dan voldoende zijn om de tent te laten dampen. 1 White Lies staat zondag op de Tentstage op Pinkpop, van tot verlichting. Kinderwens of niet, je bent Hommes liefje en adel verplicht. En dus maakte Dalle onder de naam Spinnerette een degelijke punkrockplaat, waarop haar schuurpapieren stem wedijvert met de luide gitaren de drums van Jack Irons (Red Hot Chili Peppers, Pearl Jam). Fans van Queens of the Stone Age zullen Spinnerette zeker waarderen, want ondanks dat Dalle muzikale onafhankelijkheid van haar man heeft gezworen, zijn de riffs onmiskenbaar Stoneresque. 1 Spinnerette Spinnerette (PIAS) STEVE GULLICK Ik heb veel respect voor ze, want ze hebben de muziek veranderd. Afsluiter Het blijft onduidelijk of Depeche Mode zondag Pinkpop af kan sluiten. Zanger Dave Gahan heeft gezondheidsproblemen; Pinkpop is druk bezig met een vervangende act. Pinkpop Bruce Springsteen drie uur live Broederliefde voor de Boss Sommige dingen veranderen nooit. Voor redacteur Iwan Tol is dat zijn liefde voor Bruce Springsteen. Iwan Tol LANDGRAAF Het moet een jaar geleden zijn dat mijn voormalige huisgenoot en boezemvriend R. en ik daar stonden, Merodestraat 10, Tilburg. Een adres dat voor de rest van mijn leven is verankerd in mijn hoofd. Het studentenhuis, ons eigen Hometown. We móesten gewoon aanbellen. Hoewel het meer dan tien jaar geleden is dat we daar woonden, bleek er niets veranderd. Dezelfde keuken. Hetzelfde behang. En zelfs het aangekoekte bad lag er nog in originele staat. Het was daar, in dat plakkerige, aangekoekte huis, dat mijn liefde voor Bruce Springsteen ontstond. Springsteen, mijn held. Rocklegende uit New Jersey. Zoon van een vader met Iers-Nederlandse roots, vandaar die naam. Om nog iets preciezer te zijn: die liefde voor Bruce ontstond op een vrijdagmiddag. Ik weet dat nog zo goed, omdat onze vrijdagmiddagen in Tilburg vier jaar lang uit hetzelfde patroon bestonden: met een brakke kop op de bank van R. s kamer van twee bij drie, naar De Steen en Been Show luisteren, want die uitzending begon steevast met The Boss. Verlangen Bruce zong op die vrijdagmiddagen over zaken die we niet helemaal begrepen, maar wel al zo voelden. Over ruzie met je vader, de onbeantwoorde liefde van een meisje en de highway die altijd een uitweg bood voor al je problemen. In my head I keep a picture of a pretty little miss. Someday mister I m gonna lead a better life than this. De koffie pruttelde, de volumeknop werd naar rechts gedraaid, de eerste sigaret van de dag werd opgestoken, en de kamer vulde zich behalve met rook ook met een verlangen naar een leven dat zich tot onze vreugde voorzichtig al aankondigde: een volwassen bestaan. Wisten wij veel Nu, meer dan tien jaar later, zitten we midden in het volwassen leven waar we toen zo reikhalzend naar uitkeken. Een baan, een vriendin, geld en alle ruzies met vader bijgelegd. Maar ook, bij momenten, een verlangen naar die kamer van twee bij drie. Een leven vol dromen en zonder verplichtingen. Cause tramps like us, baby we were born to run. Net zoals de E-Street Band elkaar nooit in de steek heeft gelaten, bleef de vriendschap met R. bestaan, met Springsteen als het cement. Waarvan we op die kamer in Tilburg vaak hardop droomden, konden we nu jaar na jaar beleven: Springsteen live meemaken. In Arnhem, Rotterdam en Amsterdam. Geld genoeg nu, alleen wat minder tijd. Twee jaar geleden was ik voor werk in Amerika, Florida. Ik reed op één van de highways waar Bruce altijd over zong. Op de radio klonk Is there anybody alive out there? s Avonds zou ik naar Bruce gaan, in zo n ijshockeystadion, zoals ik dat op dvd altijd had gezien. Verrukt over dat vooruitzicht pakte ik de telefoon om R. te bellen. Op dat moment belde hij mij. Hij moest wat vertellen, zei hij. Ik ook, antwoordde ik. Ik ga naar Bruce. Dat is mooi jongen, zei hij. Ik word vader. Rode draad Zo blijft Bruce een rode draad in ons leven. Zaterdag in Landgraaf mogen we weer voor een minstens drie uur lang durend (was een voorwaarde van The Boss) optreden van Springsteen. Over vriendschap gesproken: zijn E-Street Band heeft een verjongingskuur ondergaan met de 19-jarige Jay Weinberg op drums als vervanger van zijn vader (!) Max. Springsteen zal hoogstwaarschijnlijk beginnen met Badlands, volgens muziekblad Oor zo n nummer dat als een denkbeeldige tank het Pinkpopterrein komt binnenrollen, strijdbaar, krachtig en ongenaakbaar. We kunnen niet wachten om weeroverrompeld te worden, op een avond vol dromen en zonder verplichtingen. Voor eventjes zullen we die jongens van de Merodestraat 10 zijn, Bloodbrothers against wind.1 the Bruce Springsteen sluit zaterdag op Pinkpop de Main Stage af, van tot REUTERS

16 16 Op de buis EEN DUBBELTJE OP ZIJN KANT, RTL4 Mensen die in de schulden zitten, krijgen de helpende hand van RTL. KEURINGSDIENST VAN WAARDE, NED3 De presentatoren tackelen vanavond het product pesto. PUBERRUIL NED1 Pubers uit verschillende hoeken ruilen een week van leven, werk en vrienden. TEAM VAN TOEN RTL4 Humberto Tan brengt een sporter met zijn oude (sport)teampje weer samen. THE GRAHAM NORTON SHOW, BBC2 Leuke Britse talkshow met vanavond onder anderen Kurt Russell. Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3 RTL 4 RTL 5 17:25 Sesamstraat 17:57 Europese Verkiezingen 2009: De Groenen 17:59 EénVandaag 18:00 NOS Journaal 18:15 EénVandaag 18:40 NOS Sportjournaal 18:51 Europese Verkiezingen 2009: CDA 19:00 Lingo 19:25 Het kinderziekenhuis 20:00 NOS Journaal 20:30 Ik vertrek 21:30 De Dik Voormekaar show 22:15 Puberruil 22:55 Knevel & Van den Brink 23:50 NOS Journaal 17:00 NOS Journaal 17:10 Nederland helpt 17:35 7th Heaven 18:20 That s the question 18:50 Nachtegaal en zonen 19:25 Niet gelukkig, geld terug 19:50 NCRV Natuurlijk - Bosch, Beuk & Haan 20:20 Europese Verkiezingen 2009: Partij voor de Europese Politiek 20:25 Netwerk 20:50 Sterren op het Doek 21:25 Andere tijden 22:00 NOS Journaal 22:15 Nova/Den Haag Vandaag 22:53 Partij voor de Dieren 22:56 Holland Doc: Ondertussen in Nederland: Yvette 23:55 NPS Podium: Bach/Webern: Fuga A 6 Voci 17:15 Lockie Leonard 17:45 SmartkidZ 18:00 Amika 18:23 Het Klokhuis 18:45 NOS Jeugdjournaal 18:59 Nederland 3 19:00 De klas van :22 NOS Journaal 19:30 De Wereld Draait Door 20:20 NOS Journaal 20:30 Eric van Sauers: Smulpapen 21:55 Keuringsdienst van Waarde 22:30 NOS Sportjournaal 23:10 NOS Journaal 23:15 Europese Verkiezingen 2009: GroenLinks 23:25 Dit was het nieuws 17:05 As the world turns 18:00 RTL Nieuws 18:15 Editie NL 18:35 RTL Boulevard 19:30 RTL Nieuws 19:55 RTL Weer 20:00 Goede tijden, slechte tijden 20:30 Een dubbeltje op z n kant 21:30 Derek Ogilvie: Family circle 22:30 Team van toen 23:30 RTL Nieuws 23:40 RTL Weer 23:45 RTL Boulevard 17:40 The king of Queens 18:05 My name is Earl 18:30 How I met your mother 19:00 Wie is de chef? 19:30 Take me out 20:00 PostcodeLoterij: Deal or no deal 20:30 Leverage 21:25 We love the 90 s met Nikkie 22:25 Shock Doc: Freakshow family 23:20 Take me out 23:50 How I met your mother RTL 7 RTL 8 SBS 6 NET 5 Veronica 18:00 The A-Team 18:55 Knight Rider 19:55 Married with children 20:30 Wall Street 22:50 Confidence 17:10 De bruiloft van 17:40 Oprah Winfrey show 18:35 Dr. Phil 19:30 Debbie s facelift voor je huis 20:30 America s sweethearts 22:20 De bruiloft van 22:50 As the world turns 23:40 Oprah Winfrey show 17:00 Monk 18:00 De grote verbouwing 19:00 Hart van Nederland - Vroege editie 19:20 Shownieuws - Vroege editie 20:00 Trauma centrum 20:30 House 21:30 The Mentalist 22:30 Hart van Nederland - Late editie 22:45 Piets weerbericht 22:50 Shownieuws - Late editie 23:15 Red mijn vakantie! 17:15 What I like about you 17:45 Suddenly Susan 18:10 Scrubs 18:35 Charmed 19:35 Ghost whisperer 20:30 Yours, mine and ours 22:15 Law & Order: Special Victims Unit 23:10 Criminal intent 17:10 Recess 17:35 Phineas & Ferb 18:00 Politieachtervolgingen 18:10 Spin city 18:40 According to Jim 19:05 Will & Grace 19:35 Friends 20:00 Off centre 20:30 Licence to kill 23:15 Lauren verslaat Eén Canvas BBC 1 BBC 2 ARD 17:35 Buren 18:00 Het journaal 18:10 De rode loper 18:35 Blokken 19:00 Het journaal 19:40 Man bijt hond 20:05 Het weer 20:10 Thuis 20:40 Koppen 21:10 Keyzer en De Boer advocaten 21:55 The one man show 22:40 Het journaal laat 23:01 KENO-uitslagen 23:02 Het weer 23:05 Sporza: Tennis - Roland Garros 23:50 Man bijt hond 17:15 Rocket mijn raket 17:30 Gawayn 17:45 George van de jungle 18:00 Go IV 18:10 Karrewiet 18:20 Spring 18:45 En daarmee basta! 19:00 Disney s Zoem in op Maggie 19:10 Go IV 19:20 Karrewiet 19:25 Oggy en de kakkerlakken 19:30 H2O 19:54 Programma 19:59 CANVAS 20:00 Terzake 09 20:50 Comedy Inc 21:15 De schaduw van het kruis 22:00 Ganges 22:45 Phara 23:30 Koningin Elisabethwedstrijd voor viool :05 Ed and Oucho s excellent inventions 17:35 Horrible histories 18:05 Newsround 18:15 The weakest link 19:00 Nieuws en weerbericht 19:30 Regionaal nieuws en weerbericht 19:55 Party election broadcast for the European Parliament by the Liberal Democrats 20:00 The One show 20:30 EastEnders 21:00 On the fiddle 21:30 My family 22:00 Tourettes - No laughing matter 23:00 Nieuws en weerbericht 23:25 Regionaal nieuws en weerbericht 23:35 Party election broadcast for the European Parliament by the Jury Team 17:30 Put your money where your mouth is 18:15 Cash in the celebrity attic 18:55 Party election broadcast for the European Parliament by the Liberal Democrats 19:00 Great British menu 20:00 The apprentice 21:00 Springwatch 22:00 Keep it in the family 23:00 The Graham Norton show 23:30 Newsnight 17:00 Tagesschau um fünf 17:15 Brisant 17:43 Die Parteien zur Europawahl 17:45 Sportschau live: Voetbal 20:00 Tagesschau 20:15 Das unglaubliche Quiz der Tiere 21:43 Die Parteien zur Europawahl 21:45 Kontraste 22:13 Die Parteien zur Europawahl 22:15 Tagesthemen 22:43 Das Wetter im Ersten 22:45 Die Parteien zur Europawahl 22:47 Aufgemerkt! Pelzig unterhält sich 23:45 Geheimnis Geschichte: Die Titanic - war die Katastrophe vermeidbar? ZDF Comedy Central Discovery Channel National Geographic Het Gesprek 17:00 heute - Wetter 17:15 hallo deutschland 17:40 Leute heute 17:55 Ein Fall für zwei 19:00 heute 19:20 Weerbericht 19:25 Notruf Hafenkante 20:15 Doktor Martin 21:00 ZDF.reporter 21:45 heute-journal 22:12 Weerbericht 22:15 Maybrit Illner 23:15 Johannes B. Kerner 17:10 Ned s survivalgids 17:40 SpongeBob SquarePants 18:00 Fairly odd parents 18:25 icarly 18:50 Genie in the house 19:20 Chalkzone 19:35 Drake & Josh 20:00 The Simpsons 20:25 Family guy 20:50 South Park 21:15 Unhappily ever after 21:40 Malcolm in the middle 22:05 The office US 23:00 Arrested development 23:30 Frasier 23:55 Becker 17:05 Wheeler dealers: Mazda MX5 17:35 Wheeler dealers: Mazda MX5 18:05 LA Ink: Pixie s got the blues 19:00 Mythbusters: Shredded plane 20:00 LA Hard Hats: Finishers 21:00 London Ink 22:00 MacIntyre: World s toughest towns 23:00 Destroyed in seconds 23:30 Eyewitness 17:00 World s deadliest animals: Urban jungle 18:00 Animal inspectors 18:30 Animal house 19:00 Remarkable vets 19:30 Animal inspectors 20:00 Earth investigated: Loch Ness 21:00 Megastructures: Diamond diggers 22:00 Richard Hammond s engineering connections: Airbus A380 23:00 Super carriers: Into the danger zone 17:15 Satellite queens 18:00 Aanpakken & wegwezen 18:45 HARDtalk 19:15 En profile 19:45 The late show 20:30 Fast track 21:00 BBC World News 21:30 De artiestenfoyer 23:00 HARDtalk 23:30 The late show

17 Op de bank 17 TV-bobo s Weesie moet weg bij GeenStijl Mediaredactie Na de benoeming van Fons van Westerloo bij Wakker Nederland, de omroep van De Telegraaf, volgt nu het vertrek van mede-oprichter Dominique Weesie bij GeenStijl. Hij stopt als directeur van en schrijver op de site, omdat de wet voorschrijft dat een publieke omroep geen binding mag hebben met een commerciële partij. Weesie wordt bestuurslid bij omroep PowNed. Het noodlijdende Llink heeft ook een nieuw opperhoofd, Karlien de Ruijter. Zij is door de ledenraad unaniem aangewezen. Aan haar de taak de in financiële nood verkerende, maar qua leden gezonde omroep weer op de rails te krijgen. 1 REUTERS Divapraat Liz Taylor gaat los op Twitter Mediaredactie Elizabeth Taylor is al jaren een beetje in de lappenmand. Maar wel kwiek genoeg om te twitteren. Zo tweet ze als DameElizabeth na een bezoek aan het ziekenhuis dat het weer prima met haar gaat. Elizabeth Taylor kent ook de praktische mogelijkheden van de internetdienst. Tijdens haar opname vroeg ze een vriendin haar puppy langs de receptie te smokkelen. 1 Selah Sue is een van de acts op de box De Wereld Draait. HANS SPOOREN Dvd Popmuziek Moois uit de Lage Landen Op een box van De Wereld Draait Door is het beste van jonge Nederlandse en Vlaamse popmuziek te vinden. Arjan Terpstra Hoe ruil je als bandje het label beginnend om voor bekend? Er zijn veel wegen naar Rome, maar de kortste is op dit moment toch wel een televisieoptreden in De Wereld Draait Door. Ook al mag je maar kort laten horen wat je kunt het minuutje van Matthijs jonge muzikanten grijpen de kans met beide handen aan. En dus zagen we het afgelopen seizoen rockband De Staat voor het eerst op televisie, vlak na hun doorbraak op het Noorderslagfestival. Lady Linn kreeg een kans en was ineens op ieders lippen. Kytemans Hiphop Orkest? Beroemd bij de kenners, maar na DWDD een gewilde act voor de zomerfestivals. Giovanca en Sabrina Starke zongen de sterren van de hemel, Milow kwam live bij zijn verrassende hit Ayo Technology tekst en uitleg geven. Elle Bandita deed de moonwalk op Matthijs stamtafel en Selah Sue liet horen waarom ze het kippenveltalent van deze tijd is. Hoe selecteert DWDD deze frisse en vaak verrassende acts? Muziekredacteur Shirien Elsaid zou het antwoord zelf ook graag weten. Het gaat op gevoel. Je moet ergens blij van worden of ontroerd door raken. En af en toe zijn we gewoon ergens heel trots op, zoals op Drive Like Maria, een band die in de Arena het voorprogramma van AC/DC mag verzorgen. Stukjes muziekgeschiedenis De registratie van zestien van die acts heeft zijn weg naar een box gevonden, De Wereld Draait geheten. Hier zijn de televisieoptredens terug te zien, inclusief de korte interviews die eraan voorafgaan. Maar leuker nog zijn de opnames van de warming-up: een korte show voor aanvang van het programma, om de studio op te warmen en de techniek nog één keer af te stellen. Omdat de show nog niet in de lucht is, gaan de acts ontspannen tekeer. Elle Bandita met een strakke versie van Barbies and Zombies. Selah Sue met het prachtig gefraseerd gezongen Raggamuffin. De Staat met een lekker brutaal You ll be the leader. Mooie momenten, waar vast een paar stukjes muziekgeschiedenis tussen staan. Dat beseft de redactie terdege. Elsaid: je zou de keuze voor acts uit Nederland en Vlaanderen als een beperking kunnen zien. Maar het leert je ook hoe ontzettend veel moois er in de Lage Landen wordt gemaakt. Neem een act als Elle Bandita. Het is stevige hardrock, daar hebben we wel even over na moeten denken voor het in de show kwam. Maar ze is ook gewoon goed, heeft een verhaal te vertellen en staat voor wat ze doet. Het is toch geweldig dat er in Nederland zo n muzikante rondloopt? De box laat zestien acts zien, maar heeft toch een stevig minpunt: er is nog zoveel meer vastgelegd. Elsaid: de koek is nog lang niet op. Niet alleen in interviewfragmenten: er is geen tekort aan bands waar wij blij van worden. En zij van ons. 1 Potverdikkie MINDER GEVLOEK De (christelijke) Bond tegen het Vloeken kan tevreden op 2008 terugkijken. Het werd iets netter op tv. BNN bleef koploper bij de publieken, maar hier nam het vloeken iets af. Comedy Central spant weer de kroon. Dat zendt dan ook South Park uit; daarin valt heel wat grove taal te turven. Erfenisperikelen REL JAMES BROWN OVER Twee jaar was er gesteggel over de nalatenschap van James Brown. Een rechter heeft de buit nu verdeeld: de helft gaat naar goede doelen, een kwart naar zijn ex, de rest naar zijn zes andere volwassen kinderen. De slepende kwestie sloeg eigenlijk nergens op. De soulman bleek na zijn dood geen cent te hebben. Saga O.J. WIL NIET BROMMEN O.J. Simpson gaat in hoger beroep tegen zijn veroordeling voor ontvoering en beroving onder bedreiging van een vuurwapen. Hij heeft meer dan 25 jaar cel aan zijn broek gekregen. Volgens de 61-jarige exacteur en sportheld is er sprake van juridisch wangedrag, onvoldoende bewijs en een gebrek aan verschillende rassen onder de juryleden. REUTERS U wilt zwart op wit zien welke talenten u bezit? Doe dan nu de test op talentscan In 8 thema s een overzicht van uw competenties Felice Mode, Herenstraat 110 Voorburg Felice Mode heeft een bijzondere mix van trendy (dames)kleding in het assortiment. Of je nu voor casual, artistiek of kleding met klasse gaat: stijlvol is het altijd. > meer op Revert Ladies, Kleine Houtstraat 23 Haarlem 20% Korting op de transfer en de Oilily collectie Felice Mode geeft u 20% korting op de gehele schoenen en laarzen en de Oilily collectie! Deze bon is geldig tot 30 mei 2009 bij Felice Mode, Voorburg Win een Susan Bijl Shopping Bag Nooit meer een plastictas nodig. Mail ons op winnen@revertladies.nl en vertel ons waarom jij de winnaar bent. Deze actie is geldig bij Revert Ladies, Haarlem Kijk op voor alle acties! Kleding, schoenen en accessoires voor vrouwen van 0 tot 100 jaar. Sportief meets klassiek, fashion meets street. > meer op Weet waar je winkelt!

18 Mix 18 ZWEEDS RAADSEL: schikking afzonderlijk wasmiddel greppel CRYPTOGRAM: schaakterm buitensporig verfstof Een uitgave van Mountain Media BV vlug 1 hevige wind voorzetsel spel met 41 houtjes sierplant 2 Anthony Fokkerweg CP Amsterdam tel: fax: website: niet getroffen distributie: distributie@depers.nl metaal wenteling vaste regel arbeid sales: sales@depers.nl lichte klap plezier dandy vertering 3 laatste ronde muzieknoot HORIZONTAAL: 1. Je zit goed, behalve als het peren zijn! (8); 4. Sfeer van de verkiezing (8); 6. De dreumes staat achter zijn vader en slaat erop (4); 8. Zit in de weg bij een rondrit (7); 9. Beschadiging die nog vitaal is (4); 10. Arme geit in de woning van een kluizenaar (8); 11. Document voor de scheepvaart? (8). 5 schraal dun stuk hout maalstroom BRAINSNACK: SUDOKU hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst art direction: Antoine Hamers De kleuter heeft zijn tekening niet vóór bedtijd kunnen afmaken. Welk figuurtje (1-5) wou hij tekenen op de plaats van het vraagteken? Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NSstations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten. DE PERS EN SOUTHPHASE :-) uitgever: Ben Rogmans oprichter: Cornelis van den Berg SUDOKU VERTICAAL: 1. Je trekschuit is om te huilen (6); 2. Terugtocht van een andere planeet (6); 3. Gewricht met een blessure (7); 5. Vaart zonder glans over de vloer (7); 6. Ik wroet als een klein kind! (6); 7. Het zijn geen optimisten als ze zwart zijn (6). marketing: marketing@depers.nl Southphase reikt het keurmerk :-) uit aan hen die goedgehumeurd, optimistisch en positief zijn, over durf en energie beschikken en een inspiratiebron voor anderen zijn. Lezers van De Pers kunnen op mensen en organisaties nomineren voor het keurmerk. VAN DALE GEEFT ANTWOORD Aardbeien met geklopte room D e Dikke Van Dale geldt voor velen als een taalnorm, maar ooit was er in Nederland één man die min of meer de taalnorm bepaalde. Dat was Gerard Nolst Trenité ( ), beter bekend onder zijn pseudoniem Charivarius. Gedurende vele jaren schreef hij een taalcolumn in het weekblad De Groene Amsterdammer, dat vóór 1925 De Amsterdammer heette. Destijds was dat een gezaghebbend blad. Charivarius schreef ook gedichtenbundels en taalboeken. Zijn bekendste taalboek had de titel Is dat goed Nederlands? Het werd zelfs in 1998, ruim veertig jaar na zijn dood, nog eens herdrukt. In die herdruk is in de inleiding een tekenende anekdote opgenomen die aangeeft hoe groot de invloed was die Charivarius op veel mensen had. De anekdote komt van de dichter Han G. Hoekstra, die hem in Vrij Nederland liet optekenen in oktober 1946, net na de dood van Charivarius. Hoekstra zat eens met wat vrienden ergens in een restaurant toen hij trek had in aardbeien met slagroom. Getrouw de woorden van Charivarius dat slagroom een verwerpelijk germanisme was (een te letterlijke vertaling uit het Duits) bestelde hij aardbeien met geklopte room. Toen de ober het bestelde kwam brengen, deed de man dat heel minzaam met de woorden: Een fijne portie aardbeien met slagroom voor menèèr. De ober vertrok weer, aldus Hoekstra, met het idee het geheugen van de bezoeker wat te hebben opgefrist. Op dat ogenblik, zo schrijft hij dan, verrieden wij Charivarius. Wij zwegen lafhartig. 1 * Deze rubriek verschijnt in De Pers op maandag, dinsdag en donderdag. * Van Dale Taalgids Duits Eten & Drinken 7,95 Tijdelijke wijzigingen OV: 111 Hoogeveen (bus) Morgen: Connexxionlijnen 30, 33 en 233. Halten Kanaalweg/Linthorst Homanstraat, Kanaalweg, Wolfsbosstraat en Valkenlaan vervallen. Assen (bus) Vandaag Morgen De dag begint in het oosten met bewolking. Aan zee klaart het op. s Middags is het fraai weer. Er zijn flinke perioden met zon, afgewisseld door vriendelijke stapelwolken. De kans op een bui is zeer klein. Het kwik loopt op naar 16 graden langs de Friese westkust tot 19 in het zuidoosten. De noordwestenwind is matig. Het Azorenhoog breidt zich naar de Noordzee uit. De wind is noordoost en voert droge lucht aan. Hierdoor is er veel zon en blijft de bewolking beperkt tot een verdwaalde stapelwolk. De temperatuur is aangenaam met 17 graden op het Wad tot 20 in het binnenland. Wel voelt het in de schaduw door de matige wind fris aan. Vandaag: Qbuzzlijnen 16 en 116. Halten Europaweg Zuid Witterstraat, Europaweg Zd Provinciehuis, Hoofdlaan/De Smelt, Hoofdlaan/Hertenkamp, Dr. Nassaulaan, Zuidersingel en Weiersstraat Hema vervallen. Dordrecht (bus) Tot en met 14 juli: Arrivalijnen 10 en 165. Halten Centrum, Stadskantoor, Scheffersplein, Visbrug, Stadhuis en Grote Kerk vervallen. Meer op Onderweg? Bel ( 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

19 Mix 19 RETOUR AFZENDER Uitvergrote onzin Wat een belachelijk domme cartoon van Floris Oudshoorn, er klopt geen ene moer van wat daar staat. Het is een en al vooroordeel en generalisatie waarop deze cartoon gebaseert is. Onderzoek alles staat er geschreven. Schuldig voelen doe je niet over leuke dingen, want wat verta je onder leuke dingen. en onverdraagzaam is een gelovige al helemaal niet minder dan ongelovigen in ieder geval! Eddy Fekken, Amsterdam Wellicht had Oudshoorn er aan toe moeten voegen: Laat iedere vorm van kritiek lekker langs je heen glijden. Deed u dat op school soms ook? Zonder eten naar bed Als de bijen dit jaar verdwijnen, gaan we volgend jaar zonder eten naar bed. Stop toch met het spuiten van insecticide. Wat zijn regeerders toch een stelletjes domme ego s. Geen besef hoe de natuur werkt. Geen idee dat de titel van deze topic waarheid aan het worden is. De achterlijkheid van hun verstand kunnen zij vanzelfsprekend niet bevatten. Het is triest dat onze wereld wordt geregeerd door deze achterlijken. Gaan we straks met miljoenen arbeiders uitgerust met een plumeau het fruit, de groenten en de bloemen bestuiven Dat wordt dan een duur bakkie aardbeien. Tja, als de bij uitsterft zit er niks anders op! Reinder de Milde Die regeerders moeten echt een keer wakkergeprikt, eh, -schud, worden! Dagelijks plaatsen we de meest relevante, optimistische en hilarische mailtjes die binnenkwamen op redactie@depers.nl Niet zó oud Ik las met grote verbazing uw bericht: Luxe sportmerk Fred Perry bestaat 100 jaar. Volgens mij bedoelde u 50 jaar. En ik heb werkelijk nog nooit ook maar 1 hip-hopper dit merk zien dragen. Volgens mij bedoelde u skinheads. Leuk zo n lifestyle weetje, maar dan moet je geen totale onzin op gaan pennen. Marc van Kuilenburg, Amstelveen Liepen wij even op de feiten vooruit! Uitvergrote onzin Wat was ik blij toen ik hoorde dat tegenwoordig zelfs bij het CDA een homoseksueel lijsttrekker kan zijn bij de Europese verkiezingen. Wim van de Camp leek me een sympathieke man die niet op zijn mond is gevallen. Helaas: Wim is een flierefluiter zonder principes. Hij hield zijn mond toen iedereen schande sprak van de arrestatie van onschuldige homo s tijdens het Songfestival in Moskou. Hij is tegen de nieuwe wet van het Europees Parlement, die discriminatie van onder anderen homo s en gehandicapten tegengaat. Kortom, hij wil helemaal niets regelen voor homoemancipatie in Europa. Maar als Wim bij de GayKrant stemmen kan winnen, laat hij ineens een heel ander geluid horen. Hij zou graag de genuanceerde Nederlandse omgang met homo s in heel Europa verspreiden. Ook zal hij opkomen voor homorechten. Jaja. Pastoor Wim heeft voor elke parochie een ander praatje klaar. Geen wonder dat hij zich op tv voornamelijk bezighoudt met wat voetballen, rondsjouwen met opblaaskrokodillen en rondjes rijden op zijn motor. Zodra het ergens over dreigt te gaan, neemt Van de Camp de benen. Robert van Dijk Goedkoop is Bij de publieke omroep mogen TVtoppers rond de euro verdienen. In de zorgsector mogen bestuurders maximaal euro verdienen. Volgens Henk Hagoort, directeur publieke omroep, zijn de toppers hun salaris meer dan waard. Kwaliteit en hard werken dient beloond te worden, nietwaar? Ben benieuwd hoe het is gesteld met de kwaliteit en de werklust van onze bestuurders in de zorgsector. Frank Orlemans, Tiel Wij zijn eigenlijk wel benieuwd hoe dat zit met de Toppers! Comunicado de prensa del dia Droomde je altijd al van een echte sprookjesbruidsjurk, net als in de film? Van een romantische gelofte onder een rozenboog vol bloemetjes, met de ondergaande zon als decor grijp je kans! Op zondag 31 mei kan je in Timboektoe aan het strand trouwen voor 1 dag! (note: Timboektoe is een strandpaviljoen in Wijk aan Zee.) Het huwelijk is alleen geldig in het pinksterweekend: als dinsdag de zon weer opkomt is alles weer voorbij en zijn jullie weer gewoon pompoenen ideaal! Er zijn plastic gouden trouwringetjes die je mag houden en van de kus maken wij een foto als aandenken op de ijskast! Voor de mannen zijn er vintage jacquets en hoge hoeden. Wed and Walk Wat?! Niet écht in Timboektoe?! Hou die ring dan ook maar! De redactie behoudt zich het recht voor om reacties te beantwoorden. Spraakmakend nieuws op DePers.nl Interview Claudia de Breij barst van de energie. Einde vlucht Na 105 dagen is voortvluchtige cultheld opgepakt. Volg het op DePers.nl Cardiff op zaterdagnacht is een soort Alice in Wonderland gone horribly wrong. In het Ruhrgebied ontstaat een lange file door een naakte vrouw langs de snelweg. Vermagerde hond wurmt zich na 25 dagen los uit hol. Kwebbelen Baby voert het hoogste woord. Game van de dag Plaatjes raden met een onbekende. LEZERSCOLUMN Vuilstortkapelletje Willem Jan Handlogten D e vuilstort is een plek voor stoere mannen. In lange rijen auto s staan ze elke zaterdag te wachten om hun overbodige huis- en tuinafval te dumpen. Het tuinafval wordt vaak uiterst discreet weggemoffeld. Aan gesnoeide takken is nu eenmaal geen plezier te beleven. Het is vooral de overbodige huisraad die extra moet lijden. Normaal mag je niet met meubilair gooien, dus wordt het er bij de vuilstort goed van genomen. Met een onevenredig hoge boog belanden tafels, stoelen en banken in de verplettermachine. De eerste schade na de luide klap wordt goedkeurend aanschouwd. Een luide oerkreet of een high five met een medestorter zou vaak niet misstaan. Bij de stort is het niet gebruikelijk om emoties te tonen. Het door oma zo geliefde dressoirkastje wordt net zo makkelijk geloosd als een paar oude plinten die al jaren op zolder lagen. Ledikantjes waarin kinderen nachtenlang vredig gedroomd hebben, worden op niets ontziende wijze tot schroot vermalen. De stille getuigen van het leven zijn kansloos tegen het brute geweld op de vuilstort. Spullen die jarenlang dagelijks zijn gebruikt, gaan roemloos ten onder. Alleen het credo blik op oneindig en dumpen maar lijkt heilig. Bij het dumpen van mijn eigen oude spullen vraag ik me dan ook altijd hetzelfde af. Zou er behoefte zijn aan een plek voor bezinning op de vuilstort? Een kapelletje in een hoek van het terrein om een kaarsje te branden voor het bed waarin zoveel wilde nachten zijn beleefd? Een klein kerkje om een kruis te slaan voor de televisie waartegen gejuicht en geschreeuwd is tijdens een spannende voetbalwedstrijd? Een monument om een troostende arm op iemands schouder te leggen en wat bemoedigende woorden te delen? Een afgebakend plekje dat niet overstemd wordt door luidkeelse aanwijzingen om die loodzware wasmachine zo efficiënt mogelijk te tillen? Hoe langer ik er over nadenk, hoe meer ik denk van wel. Laat het vuilstortkapelletje er komen. Het maakt vast een prachtig geluid als het door een stel overijverige stoere mannen met een fraaie boog in een container belandt. 1 * Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar mijncolumn@depers.nl. OPLOSSINGEN PUZZELS Zweeds DAGKAART Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Gebakken; 4. stemming; 6. pauk; 8. rotonde; 9. kras; 10. ermitage; 11. waterpas. VERTICAAL: 1. Gesnik; 2. afmars; 3. knietje; 5. gangmat; 6. peuter; 7. kÿkers. Brainsnack: Figuurtje 4. Bij elk lachend gezichtje staat een zon met 7 zonnestralen. Linkervoet naar links/rechts = linkerhand naar boven/onder. Rechtervoet naar links/rechts=rechterhand naaronder/boven.

20 20 Sport Giro Armstrong is nu écht terug Oude hond staat op na vier jaar biertjes drinken Lance Armstrong reed tot gisteren een redelijk kleurloze Giro d Italia. Maar de zevenvoudig winnaar van de Tour de France richtte zich op. Redactie sport Opeens was hij daar weer, de grote Lance Armstrong. Het koffiemolentje tikte weer als vanouds, zo licht, zo soepel. Zijn klimstijl oogde vertrouwd, alsof er tijdens zijn afwezigheid van drie jaar niets veranderd is. Waar de 37-jarige Amerikaan tijdens de eerste twee weken van de Giro d Italia niet voldeed aan de belachelijk hoge verwachtingen, daar sprong hij in de rit naar Blockhaus opeens weg van zijn naaste belagers. Armstrong werd bijgehaald, eindigde uiteindelijk als tiende, maar gaf wel een klein signaal af voor de Tour de France van deze zomer. Ik voel dat ik beter word, in ogenschouw nemend dat ik vier jaar bier heb gedronken, vorige maand hard viel en een oude hond ben, twitterde Armstrong na afloop van de ultrakorte bergetappe. Denis Menchov haalde het al even aan. De Oostenrijkse justitie gaat verschillende Raborenners verhoren in de Weense dopingzaak. Redactie sport In Wenen zou een grote groep sporters zich bij Humanplasma schuldig hebben gemaakt aan bloeddoping. Dat gebeurde door een bloedcentrifuge te gebruiken, waarmee de witte van de rode bloedlichaampjes worden gescheiden. De zuurstofrijke Het is de vraag hoeveel beter Armstrong nog wordt. Als gevolg van een gebroken sleutelbeen lag zijn voorbereiding op de Italiaanse wielerronde aan gruzelementen. Hij gaf daarom al in een vroeg stadium aan niet fit genoeg te zijn voor de eindzege. In juli, tijdens de Tour, neemt hij met niets minder dan de eindoverwinning genoegen. Benieuwd hoe ver hij dan is. 1 Wielrennen Oostenrijkse dopingzaak Justitie verhoort Rabo s rode bloedlichaampjes worden bij deze methode later weer geïnjecteerd bij de sporter, waardoor het uithoudingsvermogen toeneemt. In het verleden zijn onder anderen Michael Boogerd, Thomas Dekker, Michael Rasmussen, Denis Menchov, Pieter Weening en Joost Posthuma in Duitse en Oostenrijkse media in verband gebracht met de zaak. Volgens Rabobank-advocaat Eric Vilé wilden alle benaderde personen vrijwillig meewerken. Omdat ze niets te verbergen hebben. Ze zijn ook geen verdachten. In Oostenrijk willen ze duidelijkheid scheppen. 1 Interview Giro-leider Menchov Denis heeft nog steeds geen emoties Hij wordt saai genoemd. Kleurloos. Het boeit Denis Menchov niet. Pfff Mensen zeggen zoveel. Thijs Zonneveld BLOCKHAUS Blockhaus. Die naam alleen al. Een berg vernoemd naar een bunker die de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog op de top van een berg in de Abruzzen hebben gebouwd. Blockhaus. Rillingen over je rug. Helemaal voor de renners in de Giro, die op de rustdag bijna allemaal stilletjes naar het profiel in het routeboek zullen hebben gestaard. 83 Kilometers telt het ritje richting bunker, maar ze gaan vrijwel allemaal omhoog. De rit staat in het teken van Het Duel. Di Luca versus Menchov, deel zoveel. Eigenlijk was de strijd al beslist, had Di Luca de handdoek al gegooid. Op iedere andere klim dan de Blockhaus zou Di Luca zich gewoon op zijn tweede plaats hebben gericht. Maar hier, in zijn eigen achtertuin, voor zijn eigen volk dat al op de knieen zit vanwege de aardbeving begin april, kan hij niet anders dan aanvallen. Nog één keer proberen die onbreekbare Rus te breken. Het wordt mijn dag, zegt Di Luca voor de martelgang. Ik heb die berg al honderden keren opgefietst. Mijn mensen willen mij in het roze: ik ga tot het gaatje om ze te geven wat ze willen. Menchov is er niet van onder de indruk. Hij reageert op de prikkels van Di Luca zoals hij dat doet op de fiets: emotieloos. Of het nu zijn berg is of niet: we worden allemaal even moe. Di Luca doet wat hij beloofd heeft. Hij valt aan. En valt aan. En valt aan. Het thuispubliek dat op de top naar het grote scherm kijkt, brult en huilt. Breek, stupido Russo, breek dan! Maar Menchov breekt niet. Di Luca zet zich op kop en bewaart het laatste restje energie voor de sprint. Je kunt wel tegen een rots blijven schoppen, maar uiteindelijk verbrijzel je daar alleen je eigen voeten mee. In de laatste meters buigt Menchov zowaar een klein beetje en krijgt Sommige renners winnen rondes op hun 25e. Ik ben gewoon wat later. Di Luca nog een handvol secondes als beloning voor zijn werk. Het is niet genoeg om de leiding over te nemen. Helemaal niet omdat bergkoning Garzelli nog vier bonificatieseconden voor de neus van de thuisfavoriet weg grist. Het volk op de berg is furieus. Als Menchov zich op het podium in een verse roze trui hijst, wordt hij getrakteerd op een hels fluitconcert. De Rus ontvangt het zonder een spoor van wroeging. Hij zwaait nog even en loopt dan het podium af om plaats te maken voor Garzelli, die eenzelfde 3x GRATIS PAKKET!!! 0 + REUTERS + bestel nu razendsnel op 24-UURS LEVERING! VOOR UUR BESTELD, DE VOLGENDE DAG GRATIS PER KOERIER IN HUIS! HP Laptop + Samsung B130 + Vodafone Prepaid van nu slechts 18p/mnd i.c.m. Vodafone Basis incl. 150 min/300 sms behandeling krijgt en er zichtbaar door is aangedaan. Even later zit Menchov doodkalm in een provisorisch zaaltje dat vandaag de naam perszaal mag dragen. Of hij het vervelend vond, dat gefluit. Hij haalt zijn schouders op. Nee hoor. Ik vond het wel mooi. Ik hou wel van een beetje tegenstand. Dat gefluit geeft aan dat ik iets heel belangrijks mag dragen. Ik snap het ook wel. Die mensen willen allemaal Di Luca in het roze zien. En ik ben geen Di Luca. Dat is een understatement. Di Luca is Italiaans tot op het bot: een vaatje emoties. Zijn humeur kan omslaan als je met je ogen knippert. Menchov is het absolute tegendeel. Op de fiets en ernaast: emoties zijn hem vreemd. Die ijzige houding wordt hem wel eens kwalijk geno- Wielrennen IVANOV WINT IN TERVUREN Sergei Ivanov heeft de eerste etappe van de Ronde van België gewonnen. De Rus had na 185 kilometer, met start en finish in Tervuren, een minimale voorsprong op zijn achtervolgers. Teamgenoot én sprinter Robbie McEwen had hem meegegeven dat hij voor zijn eigen kansen mocht gaan. Robbie zei me dat ik het kon proberen. Als alles weer samen zou komen, kon hij altijd nog sprinten, legde Ivanov uit. sport@depers.nl Geniet u ook zo van Denis Menchov in de Giro d Italia? Laat het ons weten via sport@depers.nl.

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Beste lezers van De Geldfabriek,

Beste lezers van De Geldfabriek, Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig

Nadere informatie

Ze neemt nog een slok van haar rum-cola. Even lijkt het alsof de slok weer omhoogkomt.

Ze neemt nog een slok van haar rum-cola. Even lijkt het alsof de slok weer omhoogkomt. Manon De muziek dreunt in haar hoofd, haar maag, haar buik. Manon neemt nog een slok uit het glas dat voor haar staat. Wat was het ook alweer? O ja, rum-cola natuurlijk. Een bacootje noemen de jongens

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011 Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Blauwe Maandag. Blauwe Maandag

Blauwe Maandag. Blauwe Maandag REALITY REEKS REALITY REEKS Blauwe Maandag De leraar Engels pakt voor iedereen een biertje. Proost, zegt hij, terwijl hij zijn flesje omhooghoudt. Op jullie succes, jongens. Ze nemen allemaal een slok.

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

De Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid

De Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid In Nederland staan 40 asielzoekerscentra (AZC's). Dat zijn plekken waar asielzoekers wonen. Asielzoekers zijn mensen die naar Nederland zijn gevlucht. Omdat er in hun eigen land oorlog is bijvoorbeeld,

Nadere informatie

Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers

Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers Bent u op de hoogte van dit proces tegen Geert Wilders of bent u dat niet? Ja, daarvan ben ik heel goed op

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Spekkoek. Op de terugweg praat zijn oma de hele tijd. Ze is blij omdat Igor maandag mag komen werken.

Spekkoek. Op de terugweg praat zijn oma de hele tijd. Ze is blij omdat Igor maandag mag komen werken. Spekkoek Oma heeft de post gehaald. Er is een brief van de Sociale Werkplaats. Snel scheurt ze hem open. Haar ogen gaan over de regels. Ze kan het niet geloven, maar het staat er echt. Igor mag naar de

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.

Nadere informatie

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 22 januari 2015 Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Voor Olaf Bremer: bedankt voor de gezellige en leuke dagen in Spanje!

Voor Olaf Bremer: bedankt voor de gezellige en leuke dagen in Spanje! Voor Olaf Bremer: bedankt voor de gezellige en leuke dagen in Spanje! Proloog: 7 januari Van harte gefeliciteerd! Lindy sloeg haar armen om Mariëlle heen. Zestien! Nu mag je eindelijk op een scooter rijden.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

BINNENSUIS Jehudi van Dijk

BINNENSUIS Jehudi van Dijk BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Stil blijft Lisa bij de deur staan. Ook de man staat stil. Ze kijken elkaar aan.

Stil blijft Lisa bij de deur staan. Ook de man staat stil. Ze kijken elkaar aan. Wild Op het laatste moment ziet Lisa de man pas. Ze hangt de was op in de tuin. En ineens komt hij achter de lakens vandaan. Lisa laat het mandje met was in het gras vallen. Ze gilt. De man ziet er slecht

Nadere informatie

Onderzoek Agressie in uitgaansleven

Onderzoek Agressie in uitgaansleven Onderzoek Agressie in uitgaansleven 31 mei 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 18 tot 31 mei 2013, deden 2.123 jongeren mee die uitgaan. De uitslag is na weging representatief

Nadere informatie

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen 1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De afgelopen weken was het niet zo leuk bij Pim thuis. Zijn moeder lag de hele dag in bed. Ze stond niet meer op, deed geen boodschappen

Nadere informatie

Geluk, lijden en een struisvogel: Mindfulness (Awareness) in de praktijk

Geluk, lijden en een struisvogel: Mindfulness (Awareness) in de praktijk 1 Geluk, lijden en een struisvogel: Mindfulness (Awareness) in de praktijk Wat is geluk? Geluk kan worden ervaren als lijden afwezig is. Wie niet lijdt, is gelukkig. Ik bedoel dan niet het geluk dat we

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

30 mei 2016. Onderzoek: Racisme in Nederland?

30 mei 2016. Onderzoek: Racisme in Nederland? 30 mei 2016 Onderzoek: Racisme in Nederland? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte.

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte. De droom Hassan droomt dat het sneeuwt. De sneeuw dwarrelt in het donker. Hij valt niet naar beneden, want er is geen beneden. En er is geen boven. Hij valt niet van de hemel naar de aarde, want er is

Nadere informatie

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost. Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock

Nadere informatie

Afval Anne en de Sorteerbrigade

Afval Anne en de Sorteerbrigade Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

En? zegt mijn moeder, die haar nieuwe zomerjurkje laat zien: Wat vind je ervan? Mooi. Ik zeg niets meer dan dat, want ik weet dat ik er geen verstand

En? zegt mijn moeder, die haar nieuwe zomerjurkje laat zien: Wat vind je ervan? Mooi. Ik zeg niets meer dan dat, want ik weet dat ik er geen verstand En? zegt mijn moeder, die haar nieuwe zomerjurkje laat zien: Wat vind je ervan? Mooi. Ik zeg niets meer dan dat, want ik weet dat ik er geen verstand van heb. De vorige keer zei ik dat de nieuwe broek

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Tekstboekje GT-0323-a-11-2-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: jeugdwerkloosheid tekst 1 FNV vreest enorme stijging werkloosheid jongeren

Nadere informatie

Maximale inspanningstest

Maximale inspanningstest Maximale inspanningstest Je komt bij ons in het ziekenhuis voor een test. Die test heet maximale inspanningstest. Het is een onderzoek waarbij de dokter onderzoekt: Hoe jouw conditie is. Hoe je longen,

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Wij zijn twee vrienden... jij en ik

Wij zijn twee vrienden... jij en ik Wij zijn twee vrienden... jij en ik Twee dikke vrienden... jij en ik voor Nona voor altijd negen... voor altijd in mijn hart Kika Konijn Kika Konijn was een goede vriendin van alle dieren in het bos. Ze

Nadere informatie

Denkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril

Denkfouten. hoofdstuk 6. De pretbedervers. De zwarte bril hoofdstuk 6 Denkfouten We hebben al gezien dat sommige van onze brandende automatische gedachten ons in de weg zitten. Ze geven ons een onprettig gevoel of weerhouden ons ervan dingen te doen. Het probleem

Nadere informatie

Burny Bos. Knofje. Alle verhalen. Met illustraties van Harmen van Straaten. Leopold / Amsterdam

Burny Bos. Knofje. Alle verhalen. Met illustraties van Harmen van Straaten. Leopold / Amsterdam Burny Bos Knofje Alle verhalen Met illustraties van Harmen van Straaten Leopold / Amsterdam Knofje_bundel_pr2 06-05-09 15:45 Pagina 4 Een geheime hut Kijk. Daar loopt Knofje. Dat meisje met dat staartje.

Nadere informatie

Keetje zucht. Wat duurt het lang! Maar wacht... Daar komt een auto de straat in rijden. Hij stopt achter de verhuiswagen en er stappen twee mensen

Keetje zucht. Wat duurt het lang! Maar wacht... Daar komt een auto de straat in rijden. Hij stopt achter de verhuiswagen en er stappen twee mensen De verhuiswagen Mama! Keetje staat voor het raam. Ze wijst naar buiten. Er staat een grote auto voor het huis! Mama komt naast Keetje staan. Dat is een verhuiswagen. We krijgen vandaag nieuwe onderburen.

Nadere informatie

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort.

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort. Een erfenis Dag dames, kan ik iets voor u doen? Amber kijkt Liz even aan en zegt dan: Ik heb hier een afspraak met de notaris. Mijn naam is Amber Overgauw. De vrouw kijkt op haar beeldscherm. Ik zie het,

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer Lesbrief Schuld Anne-Rose Hermer Doe meer met Thuisfront! Bij de boeken in de serie Thuisfront kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen, tips

Nadere informatie

Het kasteel van Dracula

Het kasteel van Dracula Uit het dagboek van Jonathan Harker: Het kasteel van Dracula 4 mei Eindelijk kom ik bij het kasteel van Dracula aan. Het kasteel ligt in de bergen. Er zijn geen andere huizen in de buurt. Ik ben moe. Het

Nadere informatie

Onderzoek Agressie in uitgaansleven

Onderzoek Agressie in uitgaansleven Onderzoek Agressie in uitgaansleven 3 juni 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 18 tot 3 juni 2013, deden 404 jongeren mee die met name uitgaan in Brabant. De uitslag is na weging

Nadere informatie

De boekenbeer Module dans groep 1-2

De boekenbeer Module dans groep 1-2 De boekenbeer Module dans groep 1-2 Teksten: Stella van Lieshout Illustraties: Tjarko van der Pol In samenwerking met Centrum voor de Kunsten Beverwijk en ABC Cultuur Contact: DeboraVollebregt@centrumvoordekunstenbeverwijk.nl

Nadere informatie

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken een filmpje van de NOS, van maandag 29 oktober. Daarna beantwoorden ze vragen over dit

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

15 tips om de dag ontspannen te beginnen

15 tips om de dag ontspannen te beginnen 15 tips om de dag ontspannen te beginnen Het is voor werknemers met een drukke agenda vaak moeilijk goed voor hun lichaam te zorgen. Daarom heb je tools nodig om je lichaam en geest te ontspannen. Voor,

Nadere informatie

Tips voor een goede spreekbeurt

Tips voor een goede spreekbeurt Diabetes?! Een spreekbeurt die je alles vertelt over diabetes: Wat is het? Hoe ontstaat het? En vooral ook: Wat betekent het voor jou, je broer, zus, vader of moeder. Tips voor een goede spreekbeurt Vertel

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Ik mag tien vriendinnen uitnodigen op mijn verjaardagsfeestje. De uitnodigingen liggen netjes naast elkaar op mijn bureau. Ik heb de namen heel dun

Ik mag tien vriendinnen uitnodigen op mijn verjaardagsfeestje. De uitnodigingen liggen netjes naast elkaar op mijn bureau. Ik heb de namen heel dun Ik mag tien vriendinnen uitnodigen op mijn verjaardagsfeestje. De uitnodigingen liggen netjes naast elkaar op mijn bureau. Ik heb de namen heel dun met potlood op de kaarten geschreven, omdat ik al een

Nadere informatie

16 juli 2015. Onderzoek: Akkoord Griekenland

16 juli 2015. Onderzoek: Akkoord Griekenland 16 juli 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

Ja 59% 12% 9% 12% 31% 56% 61% 77% 81% 74% 82% Nee 40% 88% 90% 88% 69% 42% 39% 22% 19% 25% 18% Weet niet/geen mening 1% 0% 0% 0% 1% 2% 0% 1% 0% 1% 0%

Ja 59% 12% 9% 12% 31% 56% 61% 77% 81% 74% 82% Nee 40% 88% 90% 88% 69% 42% 39% 22% 19% 25% 18% Weet niet/geen mening 1% 0% 0% 0% 1% 2% 0% 1% 0% 1% 0% Vervolging Wilders Gisteren heeft het Hof in Amsterdam het OM de opdracht gegeven Geert Wilders te vervolgen in het kader van zijn uitspraken en media-activiteiten. Wat vindt Nederland hiervan? Vindt u

Nadere informatie

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?

Nadere informatie

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Oefening bij Nivor 1.

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Oefening bij Nivor 1. OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Annie van Gansewinkel. Vast

Annie van Gansewinkel. Vast Annie van Gansewinkel Vast 4 Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen De groeten Je krijgt de groeten van je vader. Jim haalt zijn schouders op. Hij blijft tegen de bal schoppen. De bal knalt tegen

Nadere informatie

Help me, Zoey, zeg ik. Zoey kijkt verbaasd. Waarmee?, vraagt ze.

Help me, Zoey, zeg ik. Zoey kijkt verbaasd. Waarmee?, vraagt ze. 1 Ik wou dat ik een vriendje had. Ik wou dat hij in mijn kast zat. Dan kon ik hem tevoorschijn halen wanneer ik maar wilde. Hij zou naar me kijken alsof ik mooi ben. Zwijgend. Hij zou zijn leren jack uittrekken

Nadere informatie