PROTECT Migranten en vrijwilligerswerk
|
|
- Jonathan van de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PROTECT Migranten en vrijwilligerswerk Een onderzoek naar de huidige situatie en behoeften m.b.t. participatie en deskundigheidsbevordering van migranten en uitwisseling met migranten in de wijkgerichte activiteiten van vrijwilligersorganisaties in Amsterdam
2 Uitgevoerd door: Ipek Ay: Cher Steinfeld: In opdracht van: Hogeschool van Amsterdam Migranten en vrijwilligerswerk
3 INHOUD Inhoud 1. Inleiding 4 2. Theoretische verkenning 5 3. Probleemanalyse Methodische verantwoording Beschrijving van de resultaten Conclusie Aanbevelingen Literatuurlijst 25 Bijlage 1: Vragenlijsten 26 Bijlage 2: Tabel CBS 30 Bijlage 3: Tabel Sociaal Cultureel Planbureau 31 Bijlage 4: Beschrijving van de resultaten (uitgebreide versie) 32 Summary (english) 40 3 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
4 INLEIDING 1. Inleiding Voor u ligt het onderzoek Migranten en vrijwilligerswerk. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Vrijwilligersacademie Amsterdam. De Vrijwilligersacademie biedt cursussen voor iedereen die zich wil oriënteren op vrijwilligerswerk, vaardigheden wil ontwikkelen en kennis wil verdiepen. De Vrijwilligersacademie heeft contact met een groot aantal organisaties in Amsterdam die vrijwilligers in dienst hebben en geven cursussen voor hun vrijwilligers. Het onderzoek is uitgevoerd door Ipek Ay en Cher Steinfeld, vierdejaars excellente studenten Maatschappelijk Werk & Dienstverlening aan de Hogeschool van Amsterdam. Dit is hun afstudeeronderzoek. Het is een verkennend onderzoek naar de bestaande situatie betreffende participatie en deskundigheidsbevordering van migranten en kennisuitwisseling tussen migrantenorganisaties en vrijwilligersorganisaties in de wijkgerichte activiteiten in Amsterdam. Hiervoor zijn door middel van een sneeuwbaleffect personen vanuit verschillende groepen belanghebbenden geïnterviewd. De hoofdvraag is: Wat is de bestaande situatie m.b.t. maatschappelijke participatie en deskundigheidsbevordering van migranten en uitwisseling met migranten in de wijkgerichte activiteiten van vrijwilligersorganisaties in Amsterdam? Bij de beantwoording hiervan worden de meningen van vier verschillende belangengroepen onderscheiden: Stakeholders/experts, vrijwilligersorganisaties, migrantenorganisaties en migranten. Dit rapport poogt een verkennend beeld neer te zetten van de bestaande situatie betreffende migranten en vrijwilligerswerk in Amsterdam en de behoeften van migranten wat betreft vrijwilligerswerk, deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling. De opdrachtgever wil met dit onderzoek een bijdrage leveren aan het Europese project PROTECT, dat als doel heeft om maatschappelijke betrokkenheid van migranten te vergroten en sociale cohesie te versterken. Ten tweede wil de opdrachtgever met dit onderzoek een goede basis hebben om hun project, de Buurtacademie, in de komende tijd op te starten, dat als doel heeft om deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling tussen vrijwilligersorganisaties en migrantenorganisaties te bevorderen door middel van een wijkgerichte aanpak. Het rapport heeft een logische opbouw, beginnend met de theoretische verkenning. Binnen dit hoofdstuk zal een beeld gegeven worden van de belangrijkste literatuur en onderzoeksresultaten binnen ons onderzoeksgebied. Dit hoofdstuk is onderverdeeld in paragrafen over: Vrijwilligerswerk en vrijwilligersorganisaties in Amsterdam, Deskundigheidsbevordering van vrijwilligers, Migranten en migrantenorganisaties in Amsterdam en Migranten en vrijwilligerswerk. Hierna volgt het hoofdstuk Probleemanalyse, waarin de probleemstelling, de doelstelling, de hoofd- en deelvragen en belangrijke begrippen worden beschreven. Dit hoofdstuk wordt opgevolgd door de Methodische verantwoording. Binnen dit hoofdstuk worden de onderzoeksaanpak, onderzoekstechnieken en onderzoekseenheden beschreven. Hierna volgt het tweede gedeelte van het onderzoeksrapport: De verwerking van de data. Hoofdstuk vijf vormt een beschrijving van de belangrijkste resultaten die voortkomen uit de verzamelde data, onderverdeeld in de drie belangrijkste pijlers in ons onderzoek: Deskundigheidsbevordering van en kennisuitwisseling met migranten, bereik en werving van migranten voor vrijwilligerswerk en beeldvorming van migranten rond vrijwilligerswerk. Binnen deze thema s worden steeds de resultaten beschreven per eerder genoemde belangengroep. Hoofdstuk zes is de conclusie van ons onderzoek, waarin de deelvragen en uiteindelijk de hoofdvraag van ons onderzoek beantwoord worden. Dit onderzoek streeft ernaar om een eerste verkennend beeld te kunnen geven van de bestaande situatie betreffende migranten en vrijwilligerswerk in Amsterdam en de behoeften van migranten wat betreft vrijwilligerswerk, deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling. PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 4
5 THEORETISCHE VERKENNING 2. Theoretische verkenning Hieronder volgt de theoretische verkenning, oftewel een literatuuronderzoek omtrent de belangrijkste thema s binnen dit onderzoek. Met name de thema s vrijwilligerswerk, vrijwilligersorganisaties, migranten, migrantenorganisaties en deskundigheidsbevordering zijn hierbij van belang en zullen dus aan bod komen. Dit schept een helder kader om de onderzoeksresultaten en analyse binnen te plaatsen en te interpreteren. 2.1 Vrijwilligerswerk en vrijwilligersorganisaties in Amsterdam Vrijwilligerswerk wordt steeds meer een onmisbaar onderdeel van de Nederlandse samenleving. Vrijwilligers nemen steeds meer en nieuwe taken op zich. In deze paragraaf zullen de belangrijkste aspecten worden besproken betreffende beleid, ontwikkelingen en typeringen van vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk in Nederland Maatschappelijke participatie, bijvoorbeeld d.m.v. vrijwilligerswerk, en (meer) eigen verantwoordelijkheid van de burger zijn op dit moment belangrijke onderwerpen, niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland. Participatie wordt steeds meer gezien als een manier om welzijn en gezondheid te vergroten en in het bijzonder om sociale cohesie te bevorderen. Daarnaast wordt het door beleidsmakers gezien als een middel om in zorgbehoeften te voorzien en om aan bezuinigingseisen te voldoen. De huidige regering heeft het vergroten van de eigen verantwoordelijkheid van burgers in het beleid opgenomen. Ook in wetgeving is het toenemende belang van maatschappelijke participatie terug te zien, bijvoorbeeld bij de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning in januari Deze wet heeft als doel participatie van de hele bevolking te laten toenemen, in het bijzonder van mensen met een beperking. Tevens besteedt deze wet aandacht aan ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligerswerk (Houwelingen, P. van, Hart, J. de & Dekker, P., 2011, p ). Het Sociaal en Cultureel Planbureau gebruikt sinds 1975 dagboekjes voor tijdbestedingonderzoek. Volgens deze boekjes schommelt het percentage vrijwilligers onder de bevolking al jaren rond de 45%. Dit spreekt het heersende beeld tegen dat steeds minder mensen bereid zijn om vrijwilligerswerk te verrichten. Ook volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is het percentage vrijwilligers aardig stabiel door de jaren heen. Dit is te zien in de tabel, in bijlage 2, waarin ook het geschatte percentage informele hulp te zien is (dus niet in organisationeel verband uitgevoerd). In de tabel in bijlage 3, van het Sociaal en Cultureel Planbureau is te zien hoe vrijwilligers in Nederland zijn verdeeld over verschillende sectoren. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft tevens een typologie van de vrijwilliger geïntroduceerd, gericht op het motief om vrijwilligerswerk te doen: 1 Vrijwillige inzet in de meest absolute zin kent geen beloning en geen beperking van de keuzevrijheid van de vrijwilliger. 2 Tot vrijwillig geleid vrijwilligerswerk behoren vormen van inzet die nog steeds gebaseerd zijn op vrijwillige keuze. Individuen stappen dus vrijwillig over de drempel, maar als de keuze om mee te doen eenmaal is gemaakt, is er sprake van verplichting. Hiertoe kan bijvoorbeeld een verplichte stage in het kader van een keuzevak tijdens de opleiding worden gerekend, of het toetreden tot een sportclub op basis van vrije keuze, waarna de vrijwillige inzet verloopt volgens de strakke regels van de club. 3 Dwingend geleid vrijwilligerswerk, opgelegd of afgedwongen door derden, waarbij sprake is van onbetaalde, maatschappelijk georiënteerde vormen van inzet in georganiseerd verband (drie essentiële dimensies van vrijwilligerswerk), maar waarbij de vierde dimensie, namelijk de vrijwilligheid, heel soepel wordt geïnterpreteerd. Voorbeelden zijn alternatieve straffen, 5 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
6 THEORETISCHE VERKENNING gedwongen werkloosheid onder dwang van korting op de uitkering, opgelegde maatschappelijke stages voor scholieren, sociale dienstplicht. Naarmate de keuzevrijheid van de vrijwilliger sterker wordt ingeperkt, en de mate van verplichting en beloning toenemen, verschuift het vrijwilligerswerk van absoluut naar geleid (zie figuur 1). We kunnen dus veronderstellen dat naarmate deze nieuwe initiatieven meer opschuiven naar de verplichte kant van het continuüm, er in de toekomst steeds minder sprake zal zijn van vrijwilligerswerk in de strikte zin van het woord. Recent landenvergelijkend onderzoek wijst namelijk uit dat in de beoordeling van wie al dan niet een vrijwilliger is, mensen vrij eensgezind uitgaan van een strenge definitie (Handy et al. 2000; Meijs et al. 2003). Vooral de dwingend geleide vormen van vrijwilligerswerk staan op gespannen voet met wat mensen doorgaans als vrijwilligerswerk beschouwen. Voorlopig situeren deze initiatieven zich nog in de marge van het vrijwilligersgebeuren, maar de verdere institutionalisering van dergelijke initiatieven kan mogelijk tot een versoepeling of aanpassing van de perceptie en beleving van vrijwilligerswerk leiden (Dekker, P., Hart, J. de, 2009). Enkele belangrijke feiten betreffende vrijwilligerswerk in Nederland: In vergelijking met inwoners van andere Europese landen zijn Nederlanders vaak lid vaneen vereniging en doen zij vaker vrijwilligerswerk. Hogeropgeleiden zijn doen vaker dan lageropgeleiden vrijwilligerswerk Nederlanders die minstens een keer per maand naar de kerk gaan, doen vaker vrijwilligerswerk Jongeren zijn veel minder vaak vrijwilliger dan ouderen Politiek geïnteresseerden doen vaker vrijwilligerswerk (Houwelingen, P. van, Hart, J. de & Dekker, P., 2011, p ) Vrijwilligersorganisaties De meest gebruikte en klassieke indeling om vrijwilligersorganisaties te typeren is die van Handy (1988). Bij de keuze voor de sectoren en organisaties voor dit onderzoek is getracht rekening te houden met deze typologie. In Handy s typologie verschillen organisaties met name in hun doel. Hierin zit een impliciete assumptie over de aard van organisaties (Handy, 1988). De typologie is handig om zicht te krijgen op de grote variatie in vrijwilligerswerk. Handy (1988) onderscheidt drie typen organisaties. Het eerste type betreft voor-ons-door-ons organisaties. Bij voor-ons-door-ons organisaties zijn mensen bijeen vanwege een gedeelde situatie, ervaringen en belangen. Samen doen, betrokkenheid en gezelligheid zijn van belang. Te denken valt aan bijvoorbeeld een sportvereniging of lotgenotengroepen. Het tweede type betreft dienstverlenende organisaties. Deze zijn van een heel andere aard. Er worden specifieke diensten verleend aan anderen. Er wordt professioneel, klantgericht en effectief gewerkt tegen lage kosten. Kwaliteit en effectiviteit zijn belangrijker dan saamhorigheid. Tot slot zijn er campagnevoerende organisaties. Dit zijn vooral belangen- en actiegroepen. Het bindende element is het eigen ideaal en specifieke waarden. Een opmerking bij deze typologie is dat het ideaaltypen zijn. In de praktijk hebben organisaties vaak kenmerken van verschillende typen (Vaart, I van der, 2010). Binnen de gemeente Amsterdam is het bevorderen en ondersteunen van vrijwilligerswerk een belangrijk onderwerp dat ook terug is te zien in de begroting voor Vrijwilligerswerk wordt steeds belangrijker, maar de subsidie ervoor neemt over het algemeen niet toe (Gemeente Amsterdam, 2012). De gemeente Amsterdam heeft verschillende subsidiemogelijkheden gericht op maatschappelijke participatie, welke worden ingedeeld in de volgende categorieën: vrijwilligersorganisaties bewonersinitiatieven actieve burgers mantelzorgers makelaars in vrijwilligerswerk. (Vrijwillig Amsterdam, 2012) PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 6
7 THEORETISCHE VERKENNING Vrijwilligersorganisaties in Amsterdam worden ingedeeld in de volgende categorieën, welke kunnen overlappen: Natuur en dieren Scholen Sport Kunst en cultuur Zorg en welzijn Taalcoaches en mentoren Buurt en wijk Belangenbehartiging en goede doelen (Vrijwillig Amsterdam, 2012) 2.2 Deskundigheidsbevordering vrijwilligers Deskundigheidsbevordering van vrijwilligers is tot nu toe opgenomen in het beleid van de overheid. Er zijn vele vormen van deskundigheidsbevordering ontstaan in de loop der jaren. Deze paragraaf zal de belangrijkste aspecten behandelen betreffende beleid, ontwikkelingen en typeringen van deskundigheidsbevordering van vrijwilligers Deskundigheidsbevordering vrijwilligers: beleid en typologie Het meest recente beleidsstuk op het gebied van deskundigheidsbevordering van vrijwilligers is het Beleidskader landelijke deskundigheidsbevordering vrijwilligers Hierin worden de volgende criteria uitgewerkt voor subsidie van deskundigheidsbevordering voor vrijwilligers: Om in aanmerking te komen voor subsidie, dient aan een aantal criteria te worden voldaan. Op 31 maart 2006 heeft VWS een nieuw model gepresenteerd voor het verlenen van subsidies ten behoeve van deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. Aan de hand van een rapport dat Verwey Jonker in 2006 heeft uitgebracht, is dat model verder geconcretiseerd. Het moet gaan om deskundigheidsbevordering: a. op landelijk niveau, b. gericht op beperkte en specialistische deskundigheid en c. van hoge kwaliteit, zowel qua inhoud, als organisatie. ad a. landelijk niveau Het model van deskundigheidsbevordering gaat ervan uit dat gemeenten primair verantwoordelijk zijn voor alle lokale en regionale activiteiten op het terrein van deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. Wanneer het belang of het effect van deskundigheidsbevordering slechts in één enkele gemeente of regio neerslaat, is er -ook al wordt voldaan aan het gestelde onder b en c- sprake van een (inter) gemeentelijk beleid. Het model is gericht op vrijwilligers die werkzaam zijn voor landelijk werkzame vrijwilligersorganisaties, voor lokale of regionale afdelingen van landelijk werkzame vrijwilligersorganisaties of voor instellingen die zijn aangesloten bij een landelijke vrijwilligersorganisaties. In alle gevallen geldt dat de subsidie wordt toegekend aan de landelijke organisatie. ad b. beperkte en specialistische vraag Om de maatschappelijke participatie te bevorderen, is het model met name gericht op de beleidsprioriteiten gezondheidszorg en maatschappelijke ondersteuning. Wat de gezondheidszorg betreft kan bijvoorbeeld gedacht worden aan palliatieve zorg. Wat maatschappelijke ondersteuning betreft, wordt in het bijzonder gedacht worden aan het verhogen van de leefbaarheid en de versterking van de sociale hulpverlening. De leefbaarheid is bijvoorbeeld gediend met opbouwwerk en sociale hulpverlening is bijvoorbeeld gericht op allochtonen en risicojongeren. Activiteiten op andere terreinen zoals levensbeschouwing, religie, natuur, milieu of sport komen dus niet voor subsidie in aanmerking. Om als vrijwilligersorganisaties en als vrijwilliger op adequate wijze op voornoemde terreinen te kunnen functioneren, zijn specifieke vaardigheden, kennis en inzicht noodzakelijk. Het gaat om inhoudelijke deskundigheid die onontbeerlijk is om de verantwoordelijkheid van vrijwilligers in de 7 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
8 THEORETISCHE VERKENNING zorg en de maatschappelijke ondersteuning waar te kunnen maken. Vrijwilligers in de gezondheidszorg en de maatschappelijke ondersteuning werken immers veelal voor kwetsbare groepen in de samenleving. Gedacht kan daarbij worden aan de volgende aandachtsgebieden: het geven van informatie en advies, persoonlijke raadgeving, persoonlijke verzorging, groepen begeleiden, 1 op 1 contacten. Meer algemene deskundigheid die van belang is voor vrijwilligersorganisaties of vrijwilligerswerk, komt niet voor subsidie in aanmerking. Het gemeentelijk domein is daarvoor geëigend. Hierbij kan gedacht worden aan zaken als algemene bestuurstrainingen en generieke trainingen voor het opstellen van beleidsnota s, vergadertechnieken of het opzetten van een organisatie. ad c. kwaliteit Mede gelet op de kwetsbare groepen waarvoor en waarmee vrijwilligers vaak werken, is het van groot belang dat de deskundigheidsbevordering en de organisatie daarvan van een hoge kwaliteit is. Een belangrijk aspect daarvan is dat de deskundigheidsbevordering is afgestemd op de behoefte van de vrijwilligersorganisaties en de vrijwilligers alsmede op de specifieke kenmerken van de cliënten en doelgroepen van de gezondheidszorg en de maatschappelijke ondersteuning waarvoor de vrijwilligersorganisaties en de vrijwilligers werkzaam zijn. Eén en ander dient de landelijk werkzame vrijwilligersorganisatie tot uitdrukking te brengen in een visie op deskundigheidsbevordering. Verder dient gebruik gemaakt te worden van instrumenten om de kwaliteit van de deskundigheidsbevordering te monitoren en te verhogen. Dat kan bijvoorbeeld door voor trainingen eindtermen te bepalen waaraan voldaan moet worden om te kunnen vaststellen dat de deskundigheid inderdaad verbeterd is. Indien zo'n training met succes doorlopen is, kan ter afsluiting een certificaat worden verstrekt. Een ander belangrijk instrument is een tijdige evaluatie van de deskundigheidsbevordering. Er dient bij de vrijwilligersorganisaties en de vrijwilligers nagegaan te worden of de deskundigheidsbevordering inderdaad optimaal is afgestemd op de behoefte (Rijksoverheid, 2010) Deskundigheidsbevordering in Amsterdam Er zijn vele vormen van en initiatieven voor deskundigheidsbevordering in Amsterdam. Het kan door de vrijwilligersorganisatie zelf worden gegeven of door een organisatie gespecialiseerd in deskundigheidsbevordering voor vrijwilligers of een organisatie gespecialiseerd in een bepaalde doelgroep. 2.3 Migrantenorganisaties in Amsterdam Dit hoofdstuk richt zich op de migrantenorganisaties en is onderverdeeld in de volgende paragrafen; migrantenorganisaties in Nederland, migrantenorganisaties in Amsterdam en migranten en migrantenorganisaties Migrantenorganisaties in Nederland De hieronder beschreven literatuur geeft een weergave van de migrantenorganisaties in Nederland en de manier waarop zij functioneren. Daarnaast word er een onderscheid gemaakt tussen vijf verschillende migrantengroepen afhankelijk van afkomst, en vluchtelingenorganisaties. De meest voorkomende migrantenorganisatie is de Turkse migrantenorganisatie (1125 Turkse migrantenorganisaties). Ook bestaan er migrantenorganisaties voor verschillende subgroepen, dat wil zeggen dat er een aparte organisatie is, bijvoorbeeld gebaseerd op leeftijd. Voorbeelden hiervan zijn: studentenverenigingen, ouderenorganisaties, vrouwenorganisaties, arbeidersorganisaties of organisaties voor ondernemers. Overigens zijn er duidelijk grote verschillen in het organisatiegedrag van de etnische groepen. Hiernaast wordt er weergegeven dat de integratie van migranten bevorderd kan worden wanneer een migrant lid is van een migranten-organisatie. Veelal zal er gedacht worden, dat de integratie juist stagneert, wat volgens dit onderzoek niet het geval is. Zo wordt er gezorgd dat migranten participeren in de samenleving, op welk terrein dan ook. (Heelsum, A. van, 2004, p. 5-35) Migrantenorganisaties in Amsterdam Hierboven is een beschrijving gegeven van de migrantenorganisaties in Nederland. Omdat het onderzoek wordt uitgevoerd in Amsterdam, wordt er gekeken naar de hoeveelheid en de etniciteit van de migrantenorganisaties in Amsterdam. Hieronder staat een opsomming van de PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 8
9 THEORETISCHE VERKENNING migrantenorganisaties in Amsterdam. In Amsterdam bestaan er in totaal tweeënvijftig migrantenorganisaties, zonder onderscheid in etniciteit en de doelgroep waarvoor de migrantenorganisaties zijn opgericht. Hieronder staat een overzicht van de bestaande migrantenorganisaties in Amsterdam, gebaseerd op etniciteit: Antilliaans, Chinees, Ethiopisch, Indisch, Iraans, Italiaans, Kaapverdisch, Koerdisch, Portugees, Somalisch, Spaans, Surinaams, Hindoestaans, Marokkaans en Turks. De laatste vier migrantengroepen, zijn het meest vertegenwoordigd met migrantenorganisaties in Amsterdam Migranten en migrantenorganisaties Aan de hand van de informatie die hierboven is gegeven, wordt er een koppeling gemaakt naar de migranten en hun organisaties. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een artikel van Ewoud Butter, De zin en onzin van migrantenorganisaties. Ewoud Butter komt sinds 1990 bij migrantenorganisaties over de vloer. In 1991 (Ondersteuningsvragen van migrantenorganisaties) en 2006 (Pijlers voor Bruggenbouwers) deed hij onderzoek naar de positie van deze organisaties (Butter, E., 2010). In Nederland is het mogelijk dat migranten zelf vrijwilligersorganisaties oprichten, die in veel opzichten lijken op de organisaties van autochtone vrijwilligersorganisaties. De organisaties worden in stand gehouden door burgers die zich vrijwillig, onbetaald inzetten voor anderen of voor de samenleving als geheel. Wel is er een verschil van de bestaansgrond van migrantenorganisaties, het gaat voornamelijk om de behoefte van de leden, om elkaar op te zoeken voor het uitwisselen van kwesties op gemeenschappelijke etnische of religieuze achtergrond. De krachten van migrantenorganisaties zijn dat ze activiteiten ontwikkelen op het gebied van cultuur, religie en vrije tijd en daarnaast hebben ze de rol om de maatschappelijk participatie van hun achterban te bevorderen. Voor migrantenorganisaties is het immers gemakkelijker toegang te krijgen tot hun achterban, dan reguliere instellingen. Migrantenorganisaties beschikken over de netwerken binnen hun eigen gemeenschap en hebben kennis van de culturele en religieuze codes. Daarnaast weten ze wie ze op welke wijze moeten aanspreken en kunnen ze door deze toegang tot hun groep, eventuele problemen eerder signaleren. 2.4 Migranten en vrijwilligerswerk Deze paragraaf richt zich op migranten en vrijwilligerswerk, waarbij gebruik gemaakt wordt van literatuur. Het werken met migranten vrijwilligers heeft een andere benadering nodig, volgens het project Zorg Beter met Vrijwilligers. Uit dit project is een handreiking voortgekomen over allochtone vrijwilligers. Hierin staat beschreven dat organisaties bewust of onbewust te maken krijgen met migranten vrijwilligers, waarbij ze deze handreiking kunnen gebruiken als handvat voor het werven en behouden van migranten. De organisaties moeten letten op de afstemming van de doelgroep betreft de werving, selectiecriteria, taakomschrijving, begeleiding en scholingsmogelijkheden (Zorg Beter Met Vrijwilligers, 2011, p.1-5) Werving Om allochtone vrijwilligers te bereiken moet er rekening worden gehouden met de manier waarop deze worden benaderd. Dit kan via organisaties of via persoonlijke netwerken, waarbij meestal gebruik wordt gemaakt van een combinatie van verschillende kanalen en middelen. Wel is het belangrijk dat er rekening meer wordt gehouden dat alleen het inzetten van bijvoorbeeld folders, niet voldoende is voor de doelgroep. Daarom moet er aandacht besteed worden aan het maken van speciaal op de doelgroep afgestemd voorlichtingsmateriaal of voorlichtingsbijeenkomsten op plekke waar allochtonen veelal komen. Hierbij is het van belang dat er een directe, persoonlijke benadering wordt gehanteerd, wat meer tijd kost, maar wat de sfeer en de aard van het contact versterkt. Ook bij het inzetten van persoonlijke netwerken om allochtone vrijwilligers te bereiken, kan de houding van de gehele gemeenschap ten opzichte van vrijwilligerswerk beïnvloed worden. Hierbij is het dus van belang dat er een positieve houding en een veilige omgeving worden gecreëerd, zodat er een vertrouwensband of een klik ontstaat (Zorg Beter Met Vrijwilligers, 2011, p.1-5). 9 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
10 THEORETISCHE VERKENNING Associaties met vrijwilligerswerk Allochtonen kunnen andere associaties met vrijwilligerswerk hebben dan autochtone vrijwilligers, er lijken onduidelijkheden te bestaan bij allochtonen over vrijwilligerswerk. Dit kan wellicht komen doordat vrijwilligerswerk niet zoals we het in Nederland kennen, bestaat in veel landen waar migranten vandaan komen. Veelal wordt er informeel hulp verleend binnen de gemeenschap, waarbij er geen sprake is van vrijwilligerswerk voor een organisatie. Voor een deel van de mensen verloopt de eerste kennismaking met vrijwilligerswerk via het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). Als langdurig werkzoekende moeten ze vrijwilligerswerk gaan doen, anders wordt hun uitkering gekort. Echt vrijwillig is dat dan ook niet. Ook wordt het vrijwilligerswerk als middel ingezet naar betaald werk. Vrijwilligerswerk wordt dan ook gezien als vervanging voor betaald werk, maar dan zonder betaling (Zorg Beter Met Vrijwilligers, 2011, p.1-5). PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 10
11 PROBLEEMANALYSE 3. Probleemanalyse 3.1 Probleemstelling aan de hand van de 6W vragen De probleemstelling van dit onderzoek is aangedragen door de Vrijwilligersacademie Amsterdam. De Vrijwilligersacademie biedt cursussen voor iedereen die zich wil oriënteren op vrijwilligerswerk, vaardigheden wil ontwikkelen en kennis wil verdiepen. Zij hebben contact met een groot aantal organisaties in Amsterdam die vrijwilligers in dienst hebben. Hieronder bevinden zich (nog) niet veel migrantenorganisaties. De Vrijwilligersacademie wil graag weten wat de behoeften zijn van migrantenorganisaties in het kader van vrijwilligersondersteuning en wat de partnerorganisaties eraan kunnen doen om meer aansluiting te vinden bij deze doelgroepen. De Vrijwilligersacademie vindt het gebrek aan sociale cohesie en samenwerking tussen migranten(organisaties) en Nederlandse vrijwilligers(organisaties) een probleem. Hierdoor blijft er een gebrek aan sociale cohesie in de Nederlandse samenleving en aan maatschappelijke betrokkenheid van migranten bij de Nederlandse samenleving, aldus de Vrijwilligersacademie. Uit de theoretische verkenning blijkt echter dat het actief zijn binnen een migrantenorganisatie wel degelijk de integratie bevordert. Het contact tussen migrantenorganisaties en Nederlandse organisaties is echter zeer beperkt, ondanks dat er in Nederland zeer rijk is aan migrantenorganisaties, zoals blijkt uit de theoretische verkenning. Ook de Vrijwilligersacademie heeft moeite met het bereiken en werven van migranten voor vrijwilligerswerk. Uit de theoretische verkenning blijkt dat migranten zich vaak veiliger voelen binnen een migrantenorganisatie. Uit de theoretische verkenning blijkt dat het doen van vrijwilligerswerk in Nederland opgenomen is in de cultuur en een onderdeel is van participatie en burgerschap. Ongeveer 45% van de Nederlanders doet vrijwilligerswerk via een organisatie. Bij migranten is dit percentage minder helder, vanwege het vele onzichtbare vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld binnen migrantengroepen in de wijk. Dit onderzoek richt zich op de bestaande situatie en behoeften van migranten en vrijwilligerswerk in Amsterdam. Het gaat hierbij om de participatie en deskundigheidsbevordering van migranten binnen het vrijwilligerswerk en kennisuitwisseling tussen migrantenorganisaties en vrijwilligersorganisaties. Daarbij richten wij ons met name op drie pijlers: Deskundigheidsbevordering van en kennisuitwisseling met migranten Bereik en werving van migranten voor vrijwilligerswerk Beeldvorming van migranten rond vrijwilligerswerk Deze drie pijlers omvatten de problematiek zoals deze door de opdrachtgever ervaren wordt. Zij hebben namelijk moeite met tot stand brengen van (langdurige) contacten met migrantenvrijwilligers en migrantenorganisaties. De opdrachtgever vindt het belangrijk dat er deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling ontstaat tussen migrantenorganisaties en vrijwilligersorganisaties. Zij vragen zich daarnaast af of het gebrek aan contact tussen migranten(organisaties) en vrijwilligersorganisatie te maken heeft met de beeldvorming van migranten rondom vrijwilligerswerk. Er zijn twee aanleidingen voor dit onderzoek. De eerste is een Europees programma: project PROTECT, waar de Vrijwilligersacademie aan deelneemt. Het uitgangspunt van het project is om de motivatie van migranten om gebruik te maken van vrijwilligerswerk te laten toenemen, door middel van het ontsluiten van deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling voor vrijwilligerswerk. Het doel is om maatschappelijke betrokkenheid van migranten te vergroten en sociale cohesie te versterken. Het eerste werkpakket is een situationele analyse van de behoeften. Voor elk deelnemend land, beschrijven de partners hun regionale context voor een bijgewerkte analyse van de context, situatie en behoeften van de doelgroep en de 11 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
12 PROBLEEMANALYSE mogelijkheden van de vrijwilligersorganisaties. Het tweede gedeelte van de aanleiding komt van de Vrijwilligersacademie zelf. Men heeft namelijk Het concept "Buurtacademie"(NL) ontwikkeld en zal dit in 2012 implementeren in enkele stadsdelen, in ieder geval Zuid en West. Dit project draait om deskundigheidsbevordering voor migranten en vrijwilligersorganisaties en wil hiervoor een samenwerkingsverband aangaan tussen lokale allochtone organisaties en lokale (Nederlandse) vrijwilligersorganisaties. Men streeft zo naar een meer wijkgerichte, persoonlijke aanpak. 3.2 Doelstelling van het onderzoek Dit onderzoek streeft ernaar om een helder verkennend beeld te geven van de bestaande situatie betreffende migranten en vrijwilligerswerk in Amsterdam en de behoeften van migranten wat betreft vrijwilligerswerk, deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling. De uitgedragen visie van de opdrachtgever is dat het van belang is om migranten te betrekken bij de samenleving en zo sociale cohesie te bevorderen. Het streven is om dit onderzoek bruikbaar te maken voor de Vrijwilligersacademie, zodat deze en andere vrijwilligersorganisaties migranten en migrantenorganisaties beter kunnen bereiken en dat deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling kunnen plaatsvinden, waar nodig aangepast aan de doelgroep. De opdrachtgever heeft meerdere motieven voor dit onderzoek en dus ook een aantal uiteenlopende wensen en verwachtingen. Ten eerste wil de opdrachtgever met dit onderzoek een bijdrage leveren aan het voorgenoemde project PROTECT, dat als doel heeft om maatschappelijke betrokkenheid van migranten te vergroten en sociale cohesie te versterken. Ten tweede wil de opdrachtgever met dit onderzoek een goede basis hebben om de voorgenoemde Buurtacademie in de komende tijd op te starten, die als doel heeft om deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling tussen vrijwilligersorganisaties en migrantenorganisaties te bevorderen door middel van een wijkgerichte aanpak. Een algemeen doel is het verkrijgen van een breed verkennend beeld van de huidige situatie betreffende migranten en vrijwilligerswerk in Amsterdam. 3.3 Hoofdvraag en deelvragen Hieronder volgen de hoofd- en deelvragen, zoals deze zijn opgesteld door de onderzoekers naar aanleiding van de vraag van de opdrachtgever. Hierbij hebben wij rekening gehouden met de uitkomsten van ons eigen vooronderzoek, de theoretische verkenning. Hoofdvraag: Wat zijn de huidige situatie en behoeften m.b.t. maatschappelijke participatie en deskundigheidsbevordering van migranten en uitwisseling met migranten in de wijkgerichte activiteiten van vrijwilligersorganisaties in Amsterdam? Deelvragen: - Wat zijn de huidige situatie en behoeften qua deskundigheidsbevordering van en kennisuitwisseling met migranten(organisaties) in Amsterdam? - Wat zijn de huidige situatie en behoeften en wat zijn belangrijke speerpunten m.b.t. bereik en werving van migranten voor vrijwilligerswerk in Amsterdam? - Wat is de beeldvorming van migranten wat betreft vrijwilligerswerk? Bij de beantwoording hiervan worden de meningen van vier verschillende belangengroepen onderscheiden: Stakeholders, vrijwilligersorganisaties, migrantenorganisaties en migranten. PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 12
13 PROBLEEMANALYSE 3.4 Belangrijke begrippen Hieronder volgen de binnen dit onderzoek aangehouden definities van de belangrijkste begrippen uit de hoofd- en deelvragen. Huidige situatie Begin 2012 is dit onderzoek van start gegaan en het is afgerond in juni. De huidige situatie geeft de tijd tussen het starten en het beëindigen van het onderzoek aan. Vrijwilliger Een vrijwilliger doet onbetaald en onverplicht werk, voor anderen of voor de samenleving. (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2011). Een andere veelgebruikte definitie is de volgende: Vrijwilligerswerk is werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald wordt verricht ten behoeve van anderen of de samenleving. (Vlasman, 2002, p. 177). Binnen dit onderzoek wordt de voorkeur gegeven aan de eerste, bredere definitie, omdat vrijwilligerswerk niet altijd in georganiseerd verband plaats hoeft te vinden. Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk is werk dat men onbetaald en onverplicht doet, voor anderen of voor de samenleving. (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2011). Vrijwilligersorganisatie Een vrijwilligersorganisatie is een met naam en adres genoemd, formeel of informeel georganiseerd verband van verschillende mensen dat met enige regelmaat bijeenkomt en/of activiteiten organiseert in het algemeen belang, waarbij alle inkomsten worden ingezet ten gunste van de doelstelling van de organisatie en waarbij de uitvoering van het primaire proces door vrijwilligers wordt gedaan en er geen verband bestaat tussen de verrichte werkzaamheden en de verdiensten van de vrijwilligers (Movisie, 2011). Wijkgerichte activiteiten Met wijkgerichte activiteiten wordt de meer wijkgerichte aanpak bedoeld die de Vrijwilligersacademie wil gaan hanteren en die inhoudt dat er (meer) contacten ontstaan tussen lokale migrantenorganisaties en vrijwilligersorganisaties. Hiervoor hebben zij het concept Buurtacademie (beschreven in paragraaf 3.1) ontwikkeld, dat binnen dit onderzoek aangeduid wordt door de meer algemene term wijkgerichte activiteiten. Maatschappelijke participatie Participeren binnen de samenleving betekent naar vermogen deelnemen aan die samenleving: Meedoen door werk Meedoen door re-integratie dienstverlening Meedoen door arbeidsparticipatie Meedoen door je bijdrage aan de wijk, in de school van de kinderen of door hulp aan de buren Meedoen door inburgering Meedoen door educatie en persoonlijke ontwikkeling. Meedoen door werk in de sociale werkvoorziening Meedoen door het verrichten van mantelzorg of vrijwilligerswerk Dit onderzoek richt zich voornamelijk op het laatste punt: Meedoen door het verrichten van vrijwilligerswerk (Rijksoverheid, 2008). Deskundigheidsbevordering Alle activiteiten die de deskundigheid van mensen met betrekking tot de uitoefening van een vrijwilligersfunctie verbeteren (Thesaurus Zorg & Welzijn, 2011). 13 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
14 PROBLEEMANALYSE Kennisuitwisseling Kuznets (1962) beschrijft dat kennisuitwisseling plaatsvindt in dichtbevolkte intellectuele omgevingen.hoe meer intellectueel contact plaatsvindt, hoe meer kennis toegevoegd wordt aankennisbronnen. Het doel is het vergroten van de aanwezige hoeveelheid kennis (Overbeek, S. et al, 2006, p.2-3). Dit onderzoek richt zich met name op kennisuitwisseling tussen vrijwilligersorganisaties en migrantenorganisaties in Amsterdam. Migrant Een migrant is een persoon die vanuit een ander land naar Nederland komt om er een bestaan op te bouwen. Hiervoor kunnen zij verschillende motieven hebben. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Kennismigranten, arbeidsmigranten, huwelijk/gezinsmigranten en seizoensmigranten. Dit onderzoek richt zich voornamelijk op niet-westerse migranten, die reeds vijf jaar of langer in Nederland verblijven en hun leven in Nederland hebben opgebouwd (Ay, I.&Steinfeld, C., 2012). Migrantenorganisatie Zelforganisatie opgezet voor en/of door migranten, meestal gericht op een bepaalde migrantengroep, bijvoorbeeld Turkse of Antilliaanse migranten, met als doel het ondersteunen van de doelgroep en het bevorderen van de participatie in de Nederlandse samenleving (Ay, I.& Steinfeld, C., 2012). Stakeholder Een stakeholder (belanghebbende) is een persoon of organisatie die invloed ondervindt (positief of negatief) of die zelf invloed kan uitoefenen op een onderneming, organisatie of doelgroep (MVO, 2010). Binnen ons onderzoek zijn stakeholders ook experts op het onderzoeksgebied. PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 14
15 METHODISCHE VERANTWOORDING 4. Methodische verantwoording 4.1 Onderzoekstechnieken Ter voorbereiding op dit onderzoek is een theoretische verkenning uitgevoerd door middel van een literatuuronderzoek. Hiervoor zijn onder andere wetenschappelijke onderzoeken, documenten van het Sociaal Cultureel Planbureau en van de Rijksoverheid bestudeerd. De belangrijkste resultaten hiervan zijn terug te vinden in hoofdstuk 2. De literatuur is bij het analyseren van de data en het formuleren van de conclusie in verband gebracht met de onderzoeksresultaten. Hierdoor kunnen de verkregen gegevens vergeleken worden met bevindingen uit onderzoek elders. Er is kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Kwalitatief onderzoek is gericht op het verkrijgen van betrouwbare informatie over wat er leeft onder een bepaalde doelgroep en waarom. Het begrijpen van de belevingswereld van de onderzochten in een bepaalde situatie staat centraal (Thesaurus Zorg&Welzijn, z.j.). Hiervoor is gekozen, omdat het een verkennend onderzoek is, waarover nog niet veel bekend is. De vraag van de opdrachtgever was ook om een breed beeld te geven van de bestaande situatie en om ervaringen en meningen van personen te beschrijven. Hiervoor is kwalitatief onderzoek het meest geschikt. Binnen dit onderzoek is gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews. Dit houdt in dat de formulering van de vragen, de volgorde van de onderwerpen en de formulering van de antwoorden niet van tevoren zijn vastgelegd. Dit heeft de interviewers de mogelijkheid gegeven om door te vragen en flexibel in te kunnen spelen op de onderzoekssituatie. (Bryman, A., 2008) De vragen, zie hiervoor bijlage 1, zijn niet exact in deze volgorde gesteld. Hierdoor kon ingegaan worden op onderwerpen die de respondenten zelf ter sprake brachten. Om de gegevens echter enigszins met elkaar te kunnen vergelijken is ervoor gekozen om tijdens de interviews wel een lijstje met vaste vragen en onderwerpen aan te houden. In de praktijk bleek dit voornamelijk noodzakelijk bij de interviews met de migranten. Sommige geïnterviewden wilden hun hart graag luchten en dwaalden van de geformuleerde vragen af. De vaste, vooraf geformuleerde, onderwerpen gaven hierbij houvast en zorgden ervoor dat toch alle benodigde informatie verzameld werd. Alle interviews zijn opgenomen en getranscribeerd. Aan het begin van elk interview is er toestemming gevraagd voor het opnemen van de gesprekken. Ook is er voorafgaand bevestiging gevraagd voor het gebruik van de gegevens voor het onderzoek. Elke geïnterviewde had de mogelijkheid om anoniem te blijven, dit om de privacy te kunnen waarborgen. Ten slotte zijn de getranscribeerde interviews teruggestuurd naar de geïnterviewde met de vraag of hij/zij het interview wilde nakijken op (interpretatie)fouten en/of aanvullingen, waarna zij hun toestemming gaven voor eventuele publicatie. Door middel van het sneeuwbaleffect zijn personen vanuit verschillende groepen belanghebbenden geïnterviewd, beginnend bij de stakeholders en eindigend bij de migranten zelf. De onderzoeker begint bij het sneeuwbaleffect met het opsporen van één persoon. Daarna vraagt de onderzoeker of deze persoon nog anderen weet of kent die aan het onderzoek mee zouden willen werken. De onderzoeker blijft net zolang doorgaan totdat de steekproef voldoende groot is. (Zee, F. van der, 2004) De data-analyse is een kwalitatieve analyse, uitgevoerd op basis van de Gefundeerde Theorie benadering ( Grounded Theory ) en de methode die hierbij hoort: Mind Mapping. Grounded Theory is als volgt opgebouwd: Het coderen van ieder aspect van de verzamelde gegevens in zo veel mogelijk categorieën Het integreren van categorieën en hun eigenschappen Het afbakenen van de theorie Het schrijven van de theorie Hierbij hebben wij het volgende stappenplan aangehouden: Inventarisatie van belangrijkste termen 15 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
16 METHODISCHE VERANTWOORDING Evalueer de gebruikte termen op waarde Termen groeperen. Gezamenlijke betekenis voor gegroepeerde termen coderen Hiërarchie aanbrengen in gecodeerde begrippen Verbanden tussen begrippen zoeken Dit alles samenbrengen in model (theorie) Is er nu een antwoord op de centrale vraag? Niet: verdere cases analyseren ( saturatie ) (Bichbich, F., 2012) 4.2 Onderzoekseenheden De onderzoekseenheden zijn in te delen in vier groepen: Stakeholders, sleutelfiguren vanuit vrijwilligersorganisaties, sleutelfiguren vanuit migrantenorganisaties en migranten. Door middel van het sneeuwbaleffect is de volgende verdeling ontstaan: Drie interviews met sleutelfiguren vanuit vrijwilligersorganisaties, drie interviews met sleutelfiguren vanuit migrantenorganisaties, vier interviews met stakeholders en vijf interviews met migranten. De doelstelling van de opdrachtgever was om vijftien interviews van ongeveer een uur af te nemen en dit is gelukt. De interviews zijn allemaal semigestructureerd en afgenomen bij de desbetreffende instelling of bij de geïnterviewde thuis, door de onderzoekers samen. Hierdoor kon één persoon in de gaten houden of alle vragen en onderwerpen aan bod kwamen en één persoon vragen stellen en doorvragen. De plek werd altijd gekozen door de geïnterviewde, de onderzoekers stelden zich flexibel op om de situatie voor de geïnterviewde zo prettig mogelijk te maken en om de drempel voor de potentiële geïnterviewden om deel te nemen zo laag mogelijk te maken. Tijdens de interviews zijn de gesprekstechnieken zoals beschreven in het boek van Verhoeven gehanteerd: Leiding over het gesprek nemen, onafhankelijk en objectief opstellen, invoelend/empathisch zijn, open vragen stellen, doorvragen en parafraseren (Verhoeven, N., 2011, p ). In bijlage 1 zijn de vragenlijsten te vinden. In bijlage 2 is de uitwerking te vinden van de vijftien interviews. 4.3 Betrouwbaarheid en validiteit Het onderzoek is kwalitatief van aard. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews met de vier belangengroepen. Hierdoor zijn er zwakheden te benoemen in de betrouwbaarheid en validiteit. Vooral de externe validiteit is beperkt, er kan namelijk niet of nauwelijks gegeneraliseerd worden. Toch is er getracht deze aspecten te waarborgen. De betrouwbaarheid van dit onderzoek wordt gewaarborgd door de verschillende stappen die worden genomen zorgvuldig te beschrijven. Tevens worden de semigestructureerde interviews afgenomen met behulp van een vragenlijst, welke de repliceerbaarheid verhoogt. Er is rekening mee gehouden dat de externe validiteit zwak is, omdat er geen aselecte steekproef is getrokken om de geïnterviewden te selecteren. Ook zijn de opinies gepeild van een beperkt aantal personen, verzameld door middel van een sneeuwbaleffect. Hier is rekening mee gehouden door niet te proberen om generalisatie toe te passen en door de conclusies en aanbevelingen te limiteren tot een kwalitatieve analyse van de data zoals deze uit de interviews naar voren komen en een opsommingen van de belangrijkste aanbevelingen die naar voren komen. Er wordt geen generaliserend eindoordeel gegeven. De interne validiteit is tevens getracht te waarborgen. Door middel van de interviews zijn de hoofd- en deelvragen geïnventariseerd. In de vragenlijsten zijn vragen opgenomen die dit doel dienen. Naast de interviews is er zelf verkennend onderzoek gedaan naar de verschillende instellingen, soms, indien mogelijk, door de georganiseerde activiteiten te bezoeken en soms door middel van literatuuronderzoek. Hiermee is getracht een zo compleet mogelijk beeld te geven van de bestaande situatie betreffende migranten en vrijwilligerswerk in Amsterdam met inachtneming van de implicaties van de op sommige vlakken gelimiteerde validiteit die de gekozen onderzoeksstrategie- en methoden met zich meebrengen. De mogelijkheden om adviserende en beoordelende uitspraken te doen zijn beperkt (Verhoeven, N., 2011, p.36-38). PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 16
17 BESCHRIJVING VAN DE RESULTATEN 5. Beschrijving van de resultaten In dit hoofdstuk zullen de resultaten worden beschreven die voortkomen uit de data. Per deelvraag zullen de resultaten worden beschreven per geïnterviewde groep. Dit maakt de analyse betrouwbaarder en sterker, omdat er vergelijkingen tussen belangengroepen kunnen worden gemaakt. Dit is een verkorte versie van de analyse, de gehele analyse is te vinden in bijlage Deskundigheidsbevordering en kennisuitwisseling In deze paragraaf zullen de belangrijkste resultaten worden beschreven die betrekking hebben op de deelvraag: 'Wat zijn de huidige situatie en behoeften qua deskundigheidsbevordering van en kennisuitwisseling met migranten(organisaties) in Amsterdam?' Stakeholders De stakeholders of experts zijn het erover eens dat een wijkgerichte aanpak, zoals in de opzet van de Buurtacademie, een goede manier is om in contact te komen met lokale migranten (organisaties). Twee geïnterviewden merken op, dat het van belang is dat er geen kortdurende projecten worden opgezet.een zijdelingse opmerking van één van de geïnterviewden is, dat het idee van de Buurtacademie op zich goed is, maar dat stadsdeel Zuid daarvoor een slechte locatie is, vanwege het relatief lage percentage migranten. De meeste stakeholders geven aan dat zij het belangrijk vinden dat er kennisuitwisseling tussen migrantenorganisaties en vrijwilligersorganisaties plaatsvindt. Een andere geïnterviewde geeft aan dat vrijwilligersorganisaties teveel aanbodgericht werken. Zij zouden eerst meer vraaggericht en in termen van uitwisseling moeten denken. Als thema's voor kennisuitwisseling wordt gedacht aan sociaal-culturele kennis vanuit de migrantenorganisaties, tegenover kennis over Nederland en over bepaalde doelgroepen binnen vrijwilligerswerk vanuit vrijwilligersorganisaties. De meeste geïnterviewden geven aan dat trainingen/ deskundigheidsbevordering aangepast zou moeten worden aan de (migranten)doelgroep. Mogelijke thema's voor de trainingen die worden genoemd zijn: De winst van vrijwilligerswerk laten zien Nederlandse cultuur, welke obstakels kun je tegenkomen binnen Nederlandse vrijwilligersorganisaties Vrijwilligersorganisaties Deskundigen vanuit de vrijwilligersorganisaties blijken wel degelijk bezig te zijn met diversiteit en migranten. Drie van de vier geïnterviewden geeft aan interculturele uitwisseling zeer belangrijk te vinden en dat men van elkaar kan leren. Een andere geïnterviewde geeft aan dat diversiteit goed is voor de beeldvorming en het imago van organisaties. Mensen willen zich herkennen in de informatie en het beeld dat een organisatie uitstraalt. De geïnterviewden zijn eensgezind over de inhoud van de deskundigheidsbevordering: Deze zou qua taal en thema's moeten worden aangepast op de doelgroep. Er wordt gesproken over bijeenkomsten in simpele taal of de eigen taal en met dichtbijstaand thema'sook wordt opgemerkt dat het van belang is om bij de migranten(organisaties) zelf te rade te gaan en zo hun behoeften te inventariseren en daar de trainingen op aan te passen. Kortom, de taal, uitstraling en het aanbod qua deskundigheidsbevordering zou meer afgestemd moeten worden op de doelgroep dan nu het geval is Migrantenorganisaties Binnen migrantenorganisaties wordt iets terughoudender gedacht over samenwerking met vrijwilligersorganisaties. Tevens wordt aangegeven dat uitwisseling tussen migrantenorganisaties onderling ook al goed kan werken, maar dat dit nog te weinig gebeurt. Enkele geïnterviewden geven aan dat het juist vruchtbaar kan zijn om multiculturele bijeenkomsten of trainingen te organiseren, dus met mensen met meerdere afkomsten bij elkaar. Slechts één 17 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
18 BESCHRIJVING VAN DE RESULTATEN geïnterviewde karakteriseert interculturele uitwisseling als een onbereikbaar ideaal. Men vindt veelal dat de trainingen moeten worden afgestemd op de doelgroep. Men is het erover eens dat dit het beste kan worden gedaan in samenwerking met de doelgroep zelf. Belangrijke thema's die worden genoemd voor deskundigheidsbevordering voor migranten(organisaties) zijn: Assertiviteit, wetgeving, sociale kaart, zelfstandig werken, onafhankelijkheid, netwerken Migranten De migranten zelf staan over het algemeen open voor kennisuitwisseling, wanneer dit van twee kanten komt. Vooral onderlinge acceptatie en het leren kennen van elkaars gewoonten en cultuur om respect te bevorderen worden als belangrijke beweegredenen hiervoor genoemd. Over deskundigheidsbevordering wordt uiteenlopend gedacht. Twee geïnterviewden geven aan dat het ervoor zorgt dat men zich ontwikkelt in het (vrijwilligers)werk. Het is noodzakelijk, omdat men verstand moet hebben van het werk dat men verricht. Thema's voor trainingen die worden genoemd zijn basistraining, EHBO en communicatie. Uitgelicht moet worden wat de immateriële waarde van het werk is. De meeste geïnterviewden geven aan het prettig te vinden als de taal en inhoud wel worden aangepast aan de doelgroep naar aanleiding van hun behoeften en cultuur, wanneer de trainingen in de buurt plaatsvinden en zij erbij betrokken worden. 5.2 Werving en bereik van vrijwillige migranten In deze paragraaf zullen de belangrijkste resultaten worden beschreven die betrekking hebben op de deelvraag: 'Wat zijn de huidige situatie en behoeften en wat zijn belangrijke speerpunten m.b.t. bereik en werving van migranten voor vrijwilligerswerk in Amsterdam?' Stakeholders Een stakeholder geeft aan dat het openstellen van vrijwilligersorganisaties voor migranten belangrijk is, een motor voor integratie en het zorgt voor sociaal contact. Tweemaal wordt aangegeven dat de meeste vrijwilligersorganisaties eigenlijk geen migrantenbeleid hebben. Zolang het werk maar gedaan wordt, door migranten of niet, denken de vrijwilligersorganisaties volgens een stakeholder. Ook geven geïnterviewden aan dat de meeste vrijwilligersorganisaties vrij bureaucratisch en gesloten van aard zijn. Betreffende het vrijwilligersbeleid binnen instellingen, zijn de meningen verdeeld. Enkele geïnterviewden zijn van mening dat er wel degelijk migrantenbeleid zou moeten zijn. Anderen geven aan de migranten niet als aparte doelgroep moeten worden aangesproken in vrijwilligersbeleid. De stakeholders zijn het erover eens dat een wijkgerichte aanpak met korte lijnen van belang is, waarbij men directe contacten legt met migranten(organisaties) in de wijk en een aantal maal wordt het in dienst nemen van allochtone werknemers genoemd, zodat de organisatie een afspiegeling van de samenleving. Een andere geïnterviewde merkt op de vrijwilligersorganisaties meer naar media en ontmoetingsplekken voor migranten zouden moeten gaan. Het gebruikmaken van sleutelfiguren/rolmoddelen/ambassadeurs binnen de migrantengroep is van vitaal belang om migranten te bereiken en/of te werven voor vrijwilligerswerk. In het contact met migranten wordt door alle geïnterviewden genoemd dat het van belang is dat er persoonlijk en vertrouwelijk contact is, dus geen post of . Als belemmeringen voor het bereik en de werving van migranten worden genoemd: het werk is onbetaald, vaak onder het niveau van de migrant, beperkte taalbeheersing en het gebrek aan budget ervoor binnen vrijwilligersorganisaties. Men is het erover eens dat het van belang is om migranten te betrekken en te bereiken, maar dat dit nog steeds een probleem is. Een geïnterviewde stelt dat vrijwilligersorganisaties en migrantenorganisaties in Amsterdam totaal gescheiden werelden zijn Vrijwilligersorganisaties Als werkzame factoren voor het bereik en de werving van vrijwillige migranten noemen vertegenwoordigers van vrijwilligersorganisaties: Korte lijnen en persoonlijk, vertrouwelijk, informeel, flexibel contact, niet afstandelijk en individualistisch, waardering tonen. Benadrukt moet worden dat vrijwilligerswerk een motor kan zijn voor integratie en taalontwikkeling. Ook binnen deze groep wordt meerdere keren genoemd dat het inzetten van sleutelfiguren goed werkt. Verder wordt aangeraden om naar ontmoetingsplekken van migranten te gaan en zo buurtnetwerken op te zetten, zodat lokale organisaties verbindingen kunnen maken. Als PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 18
19 BESCHRIJVING VAN DE RESULTATEN belemmeringen worden genoemd: Taalbeheersing, cultuurverschillen, focus op de problematische kant van migranten in plaats van hun krachten Migrantenorganisaties De geïnterviewden vanuit migrantenorganisaties vinden het van het grootste belang dat er geluisterd wordt naar de behoeften van migranten. Hiervoor moeten vrijwilligersorganisaties streven naar een goede bereikbaarheid en een informele, actieve benadering, aldus een geïnterviewde. Dit contact komt volgens een andere geïnterviewde makkelijker tot stand met iemand die zelf ook allochtoon is en bij een lokale, buurtgerichte aanpak. Advies dat wordt gegeven door bijna alle geïnterviewden, is dat migrantenvrijwilligers over het algemeen de voorkeur geven aan een persoonlijke, vertrouwde en onafstandelijke relatie met contactpersonen en vrijwilligersorganisaties. Hiervoor zijn een open houding, een luisterend oor en geduld van belang, aldus een geïnterviewde. Het inzetten van sleutelfiguren en flexibel werk worden ook hier als belangrijke factoren genoemd. Als belemmering wordt genoemd dat de cultuur binnen vrijwilligersorganisaties gesloten is en te Nederlands. De drempel voor migranten is gewoonweg te groot, aldus een geïnterviewde. De organisaties zijn vergrijsd en de sfeer verouderd Migranten De migranten zelf blijken vooral eensgezind over het feit dat zij vooral behoefte hebben aan waardering. Verder vinden zij het belangrijk dat er binnen Nederlandse vrijwilligersorganisaties rekening wordt gehouden met hun taal en cultuur. Een migrant geeft aan dat de drempel voor migranten om naar een Nederlandse vrijwilligersorganisatie te stappen hoog ligt. Het verschil met migrantenorganisaties is groot. Een migrant geeft aan dat migranten die al vrijwilligerswerk doen, gebruikt kunnen worden om andere migranten aan te zetten tot het doen van vrijwilligerswerk. Verder vinden geïnterviewden het belangrijk dat er meer allochtone medewerkers aanwezig zijn binnen Nederlandse vrijwilligersorganisaties. Het kan het helpen om sleutelfiguren uit de gemeenschap in te zetten, dit geven de meeste geïnterviewden aan. Een andere migrant heeft via een folder/advertentie vrijwilligerswerk gevonden. Twee andere migranten geven aan vanuit hun eigen intrinsieke motivatie in contact te zijn gekomen met vrijwilligerswerk. In het contact met migranten zijn oprechte sympathie, persoonlijk contact en vertrouwen noodzakelijk, aldus alle geïnterviewden. Verder geven twee geïnterviewden aan dat zij het fijn vinden wanneer de werktijden en werksoorten zelf bepaald kunnen worden binnen vrijwilligersorganisaties. 5.3 Beeldvorming van migranten rondom vrijwilligerswerk In deze paragraaf zullen de belangrijkste resultaten worden beschreven die betrekking hebben op de deelvraag: Wat is de beeldvorming van migranten wat betreft vrijwilligerswerk? Stakeholders De stakeholders delen de mening dat vrijwilligersorganisaties een onzichtbare drempel hebben voor migranten en dat het woord vrijwilligerswerk de migranten niet aanspreekt. Onderling helpen is vaak vanzelfsprekend en wordt niet gekoppeld aan het woord vrijwilligerswerk. De stakeholders geven aan dat de migranten geen onderscheidt kennen tussen het woord mantelzorger en vrijwilligerswerk. Deze taken worden volgens de stakeholders onbewust vervuld door migranten. Daarnaast wordt er vrijwilligerswerk verricht door migranten in migrantenorganisaties, maar ook dit wordt niet met het woord vrijwilligerswerk benoemd. Een aantal van de stakeholders geeft aan dat vrijwilligerswerk in het algemeen een suf imago heeft, conservatief is, oubollig over kan komen en dat vrijwilligersorganisaties weinig open minded zijn en een gesloten karakter hebben. Daarnaast geeft een stakeholder aan dat vrijwilligersorganisaties een afspiegeling behoren te zijn van de bevolkingssamenstelling Vrijwilligersorganisaties De geïnterviewden geven aan dat het woord en de inhoud van het woord vrijwilligerswerk onduidelijk zijn en dat het woord anders geïnterpreteerd wordt door migranten(vrijwilligers). De geïnterviewden merken dat er verwarring en afstand tot het woord bestaat. Naast het woord vrijwilligerswerk en de inhoud hiervan, geven de geïnterviewden vanuit 19 PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK
20 BESCHRIJVING VAN DE RESULTATEN vrijwilligersorganisaties aan dat er een grote motivatie en vanzelfsprekendheid bestaat bij migranten om naasten te helpen. De geïnterviewden zijn van mening dat gedwongen of verplicht vrijwilligerswerk, in verband met uitkering en de sociale dienst, ervoor zorgen dat vrijwilligerswerk een negatief imago krijgt. Hierdoor schiet vrijwilligerswerk zijn doel voorbij, want het werk moet immers vrijwillig worden verricht Migrantenorganisaties Een aantal geïnterviewden geeft aan dat de termen vrijwilligerswerk en mantelzorg, onbekend of raar zijn voor migranten. Er is veel onwetendheid over vrijwilligerswerk bij migranten. Ook gratis werk verrichten voor organisaties zorgt voor verwarring en onbegrip. De geïnterviewden geven aan dat mensen helpen vanzelfsprekend is voor migranten en dat hierbij de term vrijwilligerswerk niet ter sprake komt. Wel geeft een geïnterviewde aan dat verplicht vrijwilligerswerk bij een uitkering, een averechts effect heeft op de beeldvorming rondom vrijwilligerswerk. Geïnterviewden zijn van mening dat diversiteit in de Nederlandse samenleving vaak slechts geproblematiseerd wordt, zonder de positieve kanten ervan te zien. Daarbij wordt aangegeven dat een interculturele samenwerking tegenwicht kan bieden voor de negatieve beeldvorming rond migranten Migranten In de geïnterviewden groepen kwam naar voren dat migranten vrijwilligerswerk als vanzelfsprekend zien, maar het niet zo benoemen. De geïnterviewde migranten geven zelf ook aan dat zij vrijwilligerswerk, in de zin van naasten helpen, vaak vanzelfsprekend vinden. Ook wordt er aangegeven dat vrijwilligerswerk weinig ter sprake komt binnen de migrantengroepen. De geïnterviewden geven aan meer vertrouwen te hebben in elkaar en dat zij elkaar liever onderling helpen. Men wil plezier hebben en zich gewaardeerd voelen in het werk dat men doet. Men voelt zich vaak niet gewaardeerd binnen Nederlandse vrijwilligersorganisaties. Daarom is de keuze om bij migrantenorganisaties vrijwilligerswerk te verrichten makkelijker en veiliger. Een taalbarrière speelt niet in een migrantenorganisatie, omdat de eigen taal wordt gesproken en men bekend is met de eigen cultuur. 5.4 Overigen In deze paragraaf zullen meningen van de verschillende geïnterviewde groepen benoemd worden, die niet gecategoriseerd konden worden in de voorgaande categorieën. Desalniettemin zijn deze meningen ook van belang in het onderzoek Stakeholders Een van de stakeholders geeft aan dat migrantenorganisaties een aantal behoeften hebben die door omstanders niet worden gezien. Hierbij geeft geïnterviewde aan dat migrantenorganisaties behoefte hebben aan een goede administratie, werving en publiciteit en budget om bepaalde activiteiten te organiseren Vrijwilligersorganisaties Een geïnterviewde geeft aan opgemerkt te hebben dat Nederlandse vrijwilligers vaak wat meer afstand houden en migrantenvrijwilligers bijna mantelzorgers zijn als het gaat om het vrijwillig werken met mensen. Ook geeft een geïnterviewde aan dat er knelpunten binnen migrantenorganisaties zijn betreffende aansturing en financiering. Tevens geeft geïnterviewde aan dat er weinig structuur bestaat binnen migrantenorganisaties, waardoor het lastig is om contact te blijven houden Migrantenorganisaties Een aantal geïnterviewden geeft aan dat vrijwilligers binnen migrantenorganisaties zich niet gewaardeerd voelen door de Nederlandse samenleving. Ook wordt er aangegeven dat er weinig beleid en cursussen voor vrijwilligers binnen migrantenorganisaties zijn. Dit betekent dat de deskundigheidsbevordering stagneert. Tevens geeft een geïnterviewde aan dat migrantenorganisaties nog onvoldoende de weg in de Nederlandse samenleving kennen. Hierbij vormen taal en cultuur een barrière. PROTECT MIGRANTEN EN VRIJWILLIGERSWERK 20
Subsidieverlening voor landelijke deskundigheidsbevordering van vrijwilligers.
Subsidieverlening voor landelijke deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. In deze notitie wordt ingegaan op de volgende aspecten van de landelijke subsidiering van activiteiten in de sfeer van deskundigheidsbevordering:
Nadere informatieOnderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen
Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Inhoud 1. Inleiding 2 De Wmo-werkplaats 2 Schets van de context 2 Ontwikkelde producten 3 2. Doel onderzoek
Nadere informatieVrijwilligerswerk is geen containerbegrip
Vrijwilligerswerk is geen containerbegrip De veranderende politieke en maatschappelijke verhoudingen resulteren in minder overheid en meer burger. Door de terugtredende overheid ontstaat er meer ruimte
Nadere informatieVrijwilligersonderzoek 2011. Een onderzoek naar vrijwilligersorganisaties in de gemeente Groningen Meting 2 Samenvatting
Vrijwilligersonderzoek 2011 Een onderzoek naar vrijwilligersorganisaties in de gemeente Groningen Meting 2 Samenvatting Vrijwilligersonderzoek 2011 Een onderzoek naar vrijwilligersorganisaties in de gemeente
Nadere informatieSubsidieregeling Vrijwilligersondersteuning
Subsidieregeling Vrijwilligersondersteuning 2020-2023 Burgemeester en wethouders van de gemeente Roosendaal; gelet op artikel 2, eerste lid, onder h, en tweede lid, van de Algemene subsidieverordening
Nadere informatieHoofdstuk 20. Vrijwilligerswerk
Hoofdstuk 20. Vrijwilligerswerk Samenvatting Evenals in de voorgaande twee jaar geeft een kwart van de Leidenaren aan op dit moment aan vrijwilligerswerk te doen. Het percentage mensen dat (nog meer) vrijwilligerswerk
Nadere informatieMet het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten:
Opdrachtformulering kwartiermaker integrale welzijnsopdracht Aanleiding De gemeenteraad van de gemeente Tiel heeft in haar vergadering van juli 2014 het besluit genomen om een inhoudelijke discussie te
Nadere informatieSamenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders
Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtonen 1) Integratiecampagne
Nadere informatieStartnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015
Startnotitie nota mantelzorg en vrijwilligerswerk Hellevoetsluis 2015 Datum: maart 2015 Afdeling: Samenlevingszaken In- en aanleiding Voor u ligt de startnotitie voor de aankomende beleidsnota van de gemeente
Nadere informatieThema s voor diversiteitsbeleid. In de maatschappelijke opvang voor dak- en thuislozen
Thema s voor diversiteitsbeleid In de maatschappelijke opvang voor dak- en thuislozen MOVISIE Kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling MOVISIE verzamelt, ontwikkelt en verspreidt kennis en adviseert
Nadere informatiedoordat er op dat moment geen leeftijdsgenootjes aanwezig zijn. Als ze iets mochten veranderen gaven ze aan dat de meeste kinderen iets aan de
SAMENVATTING Er is onderzoek gedaan naar de manier waarop kinderen van 6 8 jaar het best kunnen worden geïnterviewd over hun mening van de buitenschoolse opvang (BSO). Om hier antwoord op te kunnen geven,
Nadere informatieInleiding. Definiëring. Ontwikkelingen. Beleidsnotitie Vrijwilligersbeleid. : Werkgroep Vrijwilligersbeleid. Voor : Kleine Kerkenraad
Beleidsnotitie Vrijwilligersbeleid Van : Werkgroep Vrijwilligersbeleid Voor : Kleine Kerkenraad Datum : maart 2012 Inleiding We hebben als werkgroep gekozen voor een korte notitie met een aantal kernpunten.
Nadere informatieRKC Opsterland. Onderzoeksplan Integratie Statushouders in de gemeente Opsterland
RKC Opsterland Onderzoeksplan Integratie Statushouders in de gemeente Opsterland Beetsterzwaag, 12 oktober 2016 2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Motivatie onderzoek 3 Doelstelling 4 Vraagstelling 4 Normenkader
Nadere informatieN. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.
ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding
Nadere informatieMantelzorgers maken weinig gebruik van verlofregelingen
Mantelzorgers maken weinig gebruik van verlofregelingen Martijn Souren Ongeveer 7 procent van de werknemers met een verleent zelf mantelzorg. Ze maken daar slechts in beperkte mate gebruik van aanvullende
Nadere informatiegemeente Eindhoven Subsidieregeling meedoen en maatschappelijke participatie
gemeente Eindhoven Besluit Het college van burgemeester en wethouders van Eindhoven, Gelet op het bepaalde in de Algemene subsidieverordening gemeente Eindhoven, titel 4.2 van de Algemene wet bestuursrecht
Nadere informatieHET PROJECTPLAN. a) Wat is een projectplan?
HET PROJECTPLAN a) Wat is een projectplan? Vrijwel elk nieuw initiatief krijgt de vorm van een project. In het begin zijn het wellicht vooral uw visie, ideeën en enthousiasme die ervoor zorgen dat de start
Nadere informatieHandreiking Zorg- & Welzijnsarrangement
Handreiking Zorg- & Welzijnsarrangement voor duidelijke afspraken in samenwerking tussen formele en informele partijen rondom een persoon met ondersteuningsvraag versie januari 2018 Hoe kom je tot een
Nadere informatieKortom: Een schaatsvereniging is er dóór leden en vóór leden. De vereniging is intern gericht, waarbij de leden bepalen wat er gebeurt.
Vrijwilligersbeleid binnen de schaatsvereniging Van beleid tot uitvoering in de praktijk Schaatsverenigingen en de vrijwilligersproblematiek De doorsnee schaatsvereniging in Nederland is een vrijwilligersorganisatie:
Nadere informatieSubsidieregeling Opbouwwerk
Subsidieregeling Opbouwwerk 2020-2023 Burgemeester en wethouders van de gemeente Roosendaal, gelet op artikel 2, eerste lid, onder h, en tweede lid, van de Algemene subsidieverordening Roosendaal: BESLUITEN
Nadere informatieOnderzoeksdocument. Creatieve Bloeiplaats
Onderzoeksdocument Creatieve Bloeiplaats HVA Instituut voor Interactieve Media Amsterdam oktober 2008 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Doelstellingen...4 Doelgroep...5 De vragen...6 De resultaten...7
Nadere informatieStadsenquête Leiden 2010
Stadsenquête Leiden Hoofdstuk 42. Vrijwilligerswerk Samenvatting Bijna vier op de tien Leidenaren verricht op dit moment vrijwilligerswerk. Sinds 2001 is het percentage vrijwilligers dat in de Stadsenquête
Nadere informatieHoofdstuk 8. Vrijwilligerswerk
Hoofdstuk 8. Vrijwilligerswerk Samenvatting Eén op de vijf respondenten zegt op dit moment vrijwilligerswerk te doen. Ouderen, vrouwen en inwoners van de stadsdelen Zuid en West doen dit relatief iets
Nadere informatieFolder Stimuleringssubsidie
Folder Stimuleringssubsidie In deze folder leest u meer over de stimuleringssubsidie van de gemeente Delft. De volgende vier vragen worden beantwoord: 1. Wat is een stimuleringssubsidie? 2. Waarvoor kan
Nadere informatieVrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten
Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8
Nadere informatieSamen voor een sociale stad
Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging
Nadere informatie1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling...
Meetinstrumenten De meetinstrumenten zijn ondersteunend aan de projecten van De Sportbank en ontwikkeld met de Erasmus Universiteit. Deze instrumenten helpen om op een gefundeerde manier te kijken naar
Nadere informatieVerordening Tegenprestatie 2015
Bijlage 2 Verordening Tegenprestatie 2015 De raad van de gemeente Hengelo, gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 3 november 2014, gelet op artikel 8a, eerste lid, onderdeel b, van de
Nadere informatieVrijwilligerswerk. Gemeente Amersfoort Dorien de Bruijn, Ben van de Burgwal 14 juli 2014
Vrijwilligerswerk Gemeente Amersfoort Dorien de Bruijn, Ben van de Burgwal 14 juli 2014 Een op de drie Amersfoorters was in de afgelopen 12 maanden actief als vrijwilliger. Hoe vaak zij vrijwilligerswerk
Nadere informatieUitvoeringsregeling subsidies incidentele activiteiten 2012
Uitvoeringsregeling subsidies incidentele activiteiten 2012 Burgemeester en wethouders van Doetinchem; overwegende dat het gewenst is activiteiten te stimuleren op de volgende onderdelen van de zorg, sport
Nadere informatievast te stellen de hierna volgende Verordening tegenprestatie Alkmaar 2015 Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Alkmaar. Nr. 1818 8 januari 2015 Verordening tegenprestatie Alkmaar 2015 De raad van de gemeente Alkmaar; gelezen het voorstel de stuurgroep fusie; gelet op
Nadere informatieZijn autochtonen en allochtonen tevreden met hun buurtbewoners?
Zijn autochtonen en allochtonen tevreden met hun? Martijn Souren en Harry Bierings Autochtonen voelen zich veel meer thuis bij de mensen in een autochtone buurt dan in een buurt met 5 procent of meer niet-westerse
Nadere informatie1 Opzet tabellenboek, onderzoeksopzet en respondentkenmerken
1 Opzet tabellenboek, onderzoeksopzet en respondentkenmerken 1.1 Opzet tabellenboek Dit tabellenboek geeft een uitgebreid overzicht van de uitkomsten van de Leefbaarheidsmonitor 2004. Het algemene rapport,
Nadere informatieStartnotitie. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014. Versie: 21 april 2011 1
Startnotitie Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil! 2011 2014 Versie: 21 april 2011 1 1. Aanleiding 1.1. Voor u ligt de startnotitie vrijwilligersbeleid, directe aanleiding voor deze startnotitie
Nadere informatieAdviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017
Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten
Nadere informatieDEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING
DEEL I: MAATSCHAPPELIJK MEEDOEN KADERS VOOR VRIJWILLIGE INZET & MANTELZORGONDERSTEUNING 2015-2018 INLEIDING Dit document geeft kaders bij de actieplannen vrijwillige inzet en mantelzorgondersteuning. Het
Nadere informatieStichting Urgente Noden Zoetermeer Beleidsplan 2015-2017. bruggenbouwer tussen wat kan en wat moet
Stichting Urgente Noden Zoetermeer Beleidsplan 2015-2017 bruggenbouwer tussen wat kan en wat moet Beleidsplan Stichting Urgente Noden Zoetermeer (SUNZ) Stichting Urgente Noden Zoetermeer is opgericht 19
Nadere informatieVRIJWILLIGERSBELEID. Vrijwilligersbeleid De Boei 2010 1
VRIJWILLIGERSBELEID Vrijwilligersbeleid De Boei 2010 1 Voorwoord De Boei, Centrum voor welzijn en hulpverlening, maakt dankbaar gebruik van de inzet van veel vrijwilligers die zich met zeer verschillende
Nadere informatieAcht vragen over de SCP leefsituatie-index voor gemeenten. Onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken
Acht vragen over de SCP leefsituatie-index voor gemeenten Onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken Acht vragen over de SCP leefsituatie-index voor gemeenten Vraagt u zich ook wel eens af: hoe gaat
Nadere informatieBeleidsregel: Incidentele subsidiëring sociaal culturele en welzij nsactiviteiten Behorende bij de Algemene subsidieverordening gemeente Emmen 2011
Beleidsregel: Incidentele subsidiëring sociaal culturele en welzij nsactiviteiten Behorende bij de Algemene subsidieverordening gemeente Emmen 2011 Collegebesluit d.d. 01-11-2011 reg.nr. 11.0850 Publicatiedatum:
Nadere informatieUitvoeringsprogramma Vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan
Uitvoeringsprogramma Vrijwilligerswerkbeleid Oostzaan Kantelen naar vrijwilligers Gemeente Oostzaan 22-12-2011 Joost Nellen, JongeHonden Anne Vrieze, WWZ Consultancy Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1.
Nadere informatieSenioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010
Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst
Nadere informatieGemeente Boxmeer. Nummer: AAN de Raad van de gemeente Boxmeer. Boxmeer, 28 oktober 2008
Gemeente Boxmeer Onderwerp: Het nieuwe integratiebeleid van de gemeente Boxmeer, zoals is beschreven in de 'Integratienota gemeente Boxmeer'. Inclusief de reacties naar aanleiding van het inspraaktraject.
Nadere informatieBeleidsregels Tegenprestatie in de Participatiewet ingaande 1 januari 2015 concept
Beleidsregels Tegenprestatie in de Participatiewet ingaande 1 januari 2015 concept Sinds 1 januari 2012 beschikken gemeenten op basis van art.9, lid 1 sub c van de WWB over de mogelijkheid om een Tegenprestatie
Nadere informatieVisie en werkwijze participatie van ouderen in het Ben Sajetcentrum
Visie en werkwijze participatie van ouderen in het Ben Sajetcentrum - het 10 punten participatie plan - Het Ben Sajetcentrum is een academische leerwerkplaats waar we de praktijk van / in de zorg willen
Nadere informatieBij deze bieden wij u de resultaten aan van het onderzoek naar de eerste effecten van de decentralisaties in de gemeente Barneveld.
rriercoj Gemeenteraad Barneveld Postbus 63 3770 AB BARNEVELD Barneveld, 27 augustus 2015 f Ons kenmerk: Ö^OOJcfc Behandelend ambtenaar: I.M.T. Spoor Doorkiesnummer: 0342-495 830 Uw brief van: Bijlage(n):
Nadere informatieSamenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders
Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtonen 1) Integratiecampagne
Nadere informatiegemeente Eindhoven Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college
gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 13R5271 13bst00404 Beslisdatum B&W 12 maart 2013 Dossiernummer 13.11.551 RaadsvoorstelVerbindende kracht - Samen voor elkaar: de ontwikkeling van samenkracht
Nadere informatieCultuurparticipatie in Dordrecht.
Cultuurparticipatie in Dordrecht. Bas Hoeing CMV 2 09018387 Inhoudsopgave: Aanleiding Blz. 3 Het probleem Blz. 3 De opdrachtgever Blz. 3 Vraagstelling Blz. 4 Deelvragen Blz. 4 Aanpak Blz. 4 Definities
Nadere informatieIntegratieonderzoek. Rapport. Ronald Baden. E9787/88 november 2007
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport Integratieonderzoek Ronald Baden E9787/88 november 2007
Nadere informatie-diensten. licht van de crisis valt dat niet altijd mee. Juist nu kan het handig zijn
-diensten Inzicht in kwetsbare doelgroepen Analyse Ken uw doelgroep dé onderbouwing van uw beleid Meedoen in de maatschappij is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Gemeenten, bibliotheken en andere maatschappelijke
Nadere informatieVoor onze opleiding geldt: samenwerken met informele zorg hoort erbij
Inspiratie voor hbo zorg en welzijn Informele zorg & Social Work aan de hogeschool Inholland Voor onze opleiding geldt: samenwerken met informele zorg hoort erbij Voor onze opleiding geldt: samenwerken
Nadere informatieInclusief IEDEREEN! Hoe het vertrouwen van de burger in de overheid te herstellen.
Inclusief IEDEREEN! Hoe het vertrouwen van de burger in de overheid te herstellen. Anita Hütten / T ik BV, Veghel 2012 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieQuickscan cultuursensitiviteit van organisaties
Quickscan cultuursensitiviteit van organisaties DOEL VAN DE SCAN Het doel van de quickscan is de bestuurder, directie en management snel een globaal inzicht te verschaffen in de actuele stand van zaken
Nadere informatieVERORDENING TEGENPRESENTATIE PARTICIPATIEWET, IOAW EN IOAZ 2015
VERORDENING TEGENPRESENTATIE PARTICIPATIEWET, IOAW EN IOAZ 2015 Artikel 1. Begrippen In deze verordening wordt verstaan onder: a) uitkeringsgerechtigden: personen die een uitkering ontvangen op grond van
Nadere informatieOnderzoeksplan Subsidiebeleid. Rekenkamercommissie
Rekenkamercommissie Onderzoeksplan Subsidiebeleid gemeente Oss Oss, 23 februari 2005 1 1. Inleiding De Rekenkamercommissie is door de gemeenteraad van Oss ingesteld op 1 september 2004. Inmiddels heeft
Nadere informatieOpgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst?
Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst? Bij deze opgave horen tekst 1 en 2 en de tabellen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje. Inleiding In Nederland zijn ruim 4 miljoen mensen actief in het vrijwilligerswerk.
Nadere informatieAchtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen
Achtergrondinformatie Man 2.0 Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen April 2010 1 Inleiding Het is het Oranje Fonds gebleken dat veel maatschappelijke
Nadere informatieVerordening Tegenprestatie Participatiewet 2015
De raad van de gemeente Boxtel, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 25 november 2014, gelet op artikelen 8a, eerste lid, onderdeel b en 9 eerste lid onderdeel c van
Nadere informatieInformele Zorg. Beleidsnota. Definitief. Manon Aarninkhof, MichelleNijdam, Corina Bosma Jos Olde Engberink. datum Juli 2015
Informele Zorg Beleidsnota datum Juli 2015 status versie 1.1 auteur(s) Eigenaar Definitief Manon Aarninkhof, MichelleNijdam, Corina Bosma Jos Olde Engberink Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1. Aanleiding...
Nadere informatieThematische behoeftepeiling. Uitkomsten en conclusies van een brede enquête onder patiëntenorganisaties
Thematische behoeftepeiling Uitkomsten en conclusies van een brede enquête onder patiëntenorganisaties Inleiding In de komende jaren ontwikkelt de VSOP toerustende activiteiten voor patiëntenorganisaties
Nadere informatieFactsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014
Nummer 6 juni 2014 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014 Factsheet Ondanks eerste tekenen dat de economie weer aantrekt blijft de werkloosheid. Negen procent van de Amsterdamse beroepsbevolking is werkloos
Nadere informatieFEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC. Jaarverslag 2014. Stichting Fecc
FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC Jaarverslag 2014 Dit verslag geeft een beknopt beeld van de activiteiten van het jaar 2014. Stichting Fecc Januari 2015 FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE
Nadere informatieKennisdeling in lerende netwerken
Kennisdeling in lerende netwerken Managementsamenvatting Dit rapport presenteert een onderzoek naar kennisdeling. Kennis neemt in de samenleving een steeds belangrijker plaats in. Individuen en/of groepen
Nadere informatieVERORDENING TEGENPRESTATIE PARTICIPATIEWET GEMEENTE ASSEN 2015
VERORDENING TEGENPRESTATIE PARTICIPATIEWET GEMEENTE ASSEN 2015 Wetstechnische informatie 1. Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie gemeente Officiële naam regeling Verordening tegenprestatie participatiewet
Nadere informatieOnderzoeksopzet. Marktonderzoek Klantbeleving
Onderzoeksopzet Marktonderzoek Klantbeleving Utrecht, september 2009 1. Inleiding De beleving van de klant ten opzichte van dienstverlening wordt een steeds belangrijker onderwerp in het ontwikkelen van
Nadere informatieNieuwsflits. Evaluatieonderzoek naar de Regeling palliatieve terminale zorg
Nieuwsflits Inhoud Evaluatieonderzoek naar de Regeling palliatieve terminale zorg 1. Adviesrapport bureau HHM is openbaar gemaakt Pagina 1 2. Conclusies en advies HHM voor toekomst Pagina 1 3. Kamerbrief
Nadere informatieVerordening tegenprestatie Participatiewet, IOAW en IOAZ gemeente Castricum 2015
Verordening tegenprestatie Participatiewet, IOAW en IOAZ gemeente Castricum 2015 De raad van de gemeente Castricum; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 28 oktober [nummer]; gelet op
Nadere informatieStichting OASE. Sociaal & Cultureel Centrum. Activiteiten Jaarverslag 2015
Stichting OASE Sociaal & Cultureel Centrum Activiteiten Jaarverslag 2015 Auteur: Oase Datum:30-12-2015 Inhoudsopgave Inleiding... 2 1. Project Kunst en Cohesie... 3 2. Bewonersdag. 4 3. Bijeenkomst met
Nadere informatieVrijwilligerswerkbeleid 2016-2020 Gemeente Oss
Vrijwilligerswerkbeleid 2016-2020 Gemeente Oss Project Vrijwilligerswerkbeleid 2016-2020 Datum 24 mei 2016 Auteur S. Dohmen, M. Megens Inhoudsopgave 1. Aanleiding 2. Huidige situatie 3. Relevante ontwikkelingen
Nadere informatieC A B O A msterdam voorou dere migranten samenvatting jaarverslag 2014
C A B O A msterdam voorou dere migranten samenvatting jaarverslag 2014 CABO helpt oudere migranten bij participatie en zelf de regie houden op hun eigen leven. Dat doen we in een kleine bezetting en een
Nadere informatieVERORDENING TEGENPRESTATIE PARTICIPATIEWET GEMEENTE ASSEN 2015
VERORDENING TEGENPRESTATIE PARTICIPATIEWET GEMEENTE ASSEN 2015 Wetstechnische informatie 1. Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie gemeente Officiële naam regeling Verordening tegenprestatie participatiewet
Nadere informatieBeleidsregel tegenprestatie Participatiewet 2015
Beleidsregel tegenprestatie Participatiewet 2015 Kenmerk: 193113 Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Oldebroek; gelet op artikel 2, tweede lid van de Verordening tegenprestatie Participatiewet
Nadere informatieOnderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld
Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld December 2011 1. Inleiding In 2003 bezocht de burgemeester van de gemeente Barneveld samen met de politie en de woningstichting de dorpskernen van de gemeente
Nadere informatieonvoldoende voldoende goed uitstekend 1 2 3 4 Er is een onderzoeksplan, maar de deelvragen kunnen niet leiden tot een goed antwoord op de hoofdvraag.
Onderzoek Naam leerling:. Onderzoeksplan Er is een onderzoeksplan, maar de hoofdvraag is onduidelijk. Er is een onderzoeksplan, maar de deelvragen kunnen niet leiden tot een goed antwoord op de hoofdvraag.
Nadere informatieSubsidieregeling Vrijwillige ondersteuning en dienstverlening
Subsidieregeling Vrijwillige ondersteuning en dienstverlening 2020-2021 Burgemeester en wethouders van de gemeente Roosendaal; gelet op artikel 2, eerste lid, onder h, en tweede lid, van de Algemene subsidieverordening
Nadere informatieDeelverordeningen behorend bij de Algemene Subsidieverordening gemeente Lopik 2018
Deelverordeningen behorend bij de Algemene Subsidieverordening gemeente Lopik 2018 Deelverordening Jeugdsport 2 Deelverordening maatschappelijke participatie 4 Deelverordening subsidieverlening jaarlijks
Nadere informatieINTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme
INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS duurzame plaatsing van werknemers met autisme 1 Welkom bij toolbox AUTIPROOF WERKT Autiproof Werkt is een gereedschapskist met instrumenten die gebruikt kan worden bij
Nadere informatiePlan van Aanpak. Campagneproject. Slow Food Rijnzoet. Lili Ujvari 488236 Sean Nauta 472323
Campagneproject 2014 Slow Food Rijnzoet Lili Ujvari 488236 Sean Nauta 472323 Inhoudsopgave Inleiding 3 Probleemstelling 4 Probleemoriëntatie 4 Probleemdefinitie 4 Doelstelling 5 Hoofdvraag 5 Deelvragen
Nadere informatieBIJLAGEN. Dichter bij elkaar? De sociaal-culturele positie van niet-westerse migranten in Nederland. Willem Huijnk Jaco Dagevos
Dichter bij elkaar? De sociaal-culturele positie van niet-westerse migranten in Nederland Willem Huijnk Jaco Dagevos BIJLAGEN Bijlagen hoofdstuk 2... 2 Bijlagen hoofdstuk 3... 3 Bijlagen hoofdstuk 4...
Nadere informatieVersie 17 juni 2015. Nadere regeling waardering mantelzorgers 2015
Versie 17 juni 2015 Nadere regeling waardering mantelzorgers 2015 Vastgesteld in de vergadering van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Hilversum op 30-06-2015 Burgemeester en wethouders
Nadere informatieStudiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging
Studiehadleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Methoden en vaardigheden voor praktijkonderzoek Code onderwijseenheid: HBOMIGV015MV Jaar: Onderwijsperiode:
Nadere informatieVrijwilligersbeleid MVV 29 per januari 2013
Vrijwilligersbeleid MVV 29 per januari 2013 1. Inleiding Voetbalvereniging MVV 29 bestaat dankzij vrijwilligers. De ene vrijwilliger besteedt meer tijd aan MVV 29 dan een ander, maar dat geeft niet. Iedere
Nadere informatieVrijwilligerscollege Roosendaal
Vrijwilligerscollege Roosendaal Wie zijn wij? Wat doen wij? Wat kunnen wij voor jou betekenen? Wat is het vrijwilligerscollege? Onze missie en visie Het motto is leren van elkaar. Het vrijwilligerscollege
Nadere informatieBeleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg
P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieMet de wervingscirkel kun je stap voor stap een wervingsactie voorbereiden:
Wervingscirkel 1 Veel vrijwilligersorganisaties hebben probelemen met het werven van vrijwilligers. Je hebt tenslotte geen baan te bieden met salaris, maar je biedt een vorm van vrijetijdsbesteding. In
Nadere informatieVan Kooten en de bie. De rol van de vrijwilliger en de betekenis van de Kanteling
Van Kooten en de bie Een vooruitziende blik of is er echt niets veranderd? De rol van de vrijwilliger en de betekenis van de Kanteling http://www.youtube.com/watch?v=ebj1ra24kbs Bijeenkomst 1 Vrijwilliger
Nadere informatieBijlage 1 Vragenlijst websurvey
Bijlage 1 Vragenlijst websurvey Wmo monitor 2011 - uw organisatie Vraag 1 Welk type organisatie vertegenwoordigt u? (meerdere antwoorden mogelijk) Professionele organisaties Welzijnsorganisatie Vrijwilligerscentrale
Nadere informatieRechtsvorm en gebruik van LLP s en LLC s
Rechtsvorm en gebruik van LLP s en LLC s Onderzoek door mr. J.M. Blanco Fernández en prof. mr. M. van Olffen (Van der Heijden Instituut, Radboud Universiteit Nijmegen) in opdracht van het Wetenschappelijk
Nadere informatieEvaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers
Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers nderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Goirle DIMENSUS beleidsonderzoek April 2012 Projectnummer 488 Het onderzoek De gemeente Goirle is eind april 2010
Nadere informatieSOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1249 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE
Nadere informatieJe steunsysteem is overal om je heen.
Je steunsysteem is overal om je heen. Kwartiermaken in de wijken in Oss en in de regio. Burgerkracht en Presentie Definitie kwartiermaken: Kwartiermaken gaat over het bevorderen van het maatschappelijk
Nadere informatieStimuleren van eigen kracht en sociale netwerken. Ervaringen uit het veld
Stimuleren van eigen kracht en sociale netwerken Ervaringen uit het veld Overzicht programma Wie ben ik: - Philip Stein - masterstudent sociologie - afgerond A&O-psycholoog Programma: - half uur presentatie,
Nadere informatieBELEIDSNOTITIE PARTICIPATIERAAD GEMEENTE VENRAY
BELEIDSNOTITIE PARTICIPATIERAAD GEMEENTE VENRAY INLEIDING Met ingang van 1 januari 2015 krijgen gemeenten een groot aantal taken overgeheveld, de zogeheten decentralisaties AWBZ-Wmo, de Jeugdwet en de
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Extern MVO-management. MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Extern MVO-management MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Duurzame ontwikkeling... 4 1.1 Duurzame
Nadere informatieB.U.N. Boeddhistische Unie Nederland Vereniging van boeddhistische groeperingen in Nederland
Amsterdam, 24-11-2014 Boeddhisten in Nederland een inventarisatie Er zijn twee vragen die boeddhisten in Nederland al jaren bezig houden: 1. Wat is een boeddhist 2. Hoeveel boeddhisten zijn er in Nederland
Nadere informatieAlleen activiteiten die vrij en openbaar toegankelijk zijn komen voor subsidie in aanmerking
ALGEMEEN DEEL SUBSIDIEBELEID De aanvraag moet voldoen aan de bepalingen van de Algemene subsidieverordening In de subsidieverordening is de procedure beschreven om in aanmerking te komen voor subsidie
Nadere informatie