Beschermde stads- en dorpsgezichten Bouwen en verbouwen

Transcriptie

1 Beschermde stads- en dorpsgezichten Bouwen en verbouwen

2 Beschermde stadsof dorpsgezichten Bent u eigenaar of huurder van een gebouw in een beschermd stadsof dorpsgezicht? En wilt u het gebouw opknappen, verbouwen, uitbreiden of slopen? Dan gelden er bijzondere voorwaarden. In deze brochure leest u informatie die u verder kan helpen bij uw plannen. Middeleeuwse kernen en karakteristieke bouwwerken Onze gemeente heeft een aantal steden en dorpen met historische kernen. Het straatbeeld met verschillende gevels is uniek en geeft een prachtig overzicht van de verschillende bouwstijlen en gebruiken uit de geschiedenis. Een aantal van deze historische kernen is zo bijzonder dat de rijksoverheid en de gemeente ze beschermt als beschermd stadsof dorpsgezicht. Wat is een beschermd stadsof dorpsgezicht? Een beschermd stadsof dorpsgezicht is een gebied met een bijzonder cultuurhistorisch karakter. Zowel het rijk als de gemeente heeft beschermde stads- en dorpsgezichten aangewezen. De bescherming geldt voor het stedenbouwkundig patroon, de hoofdvorm van de bebouwing, en de historische elementen in de historische kern van een stad of dorp. De ondergrond is vaak apart beschermd als archeologisch monument. Dit verschilt echter per stad of dorp. Door deze bescherming willen we het cultuurhistorisch karakter van het gebied bewaren. En houden we controle op het wijzigen of verdwijnen van gevels. Staat mijn gebouw in een beschermd stadsof dorpsgezicht? In Súdwest-Fryslân zijn 17 gebieden door het rijk beschermd en 7 gebieden door de gemeente. Hiermee hebben we het grootste aantal rijksbeschermde gezichten in Nederland. De rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten zijn: Bolsward, Cornwerd, Heeg, Hindeloopen, IJlst, Kimswerd, Makkum, Nijland, Piaam, Pingjum, Poppenwier, Schraard, Sneek, Workum, Woudsend, Stationsgebied Sneek, Kornwerderzand. De gemeentelijke beschermde gezichten zijn: Goënga, Greonterp, Molkwerum, Sandfirden, Scharnegoutum, Uitwellingerga, Westhem (Feytebuorren). Meestal beperkt het beschermde stadsof dorpsgezicht zich tot de historische kern. Maar ook de rand er omheen kan tot het beschermde stadsof dorpsgezicht horen. In het lokale bestemmingsplan kunt u

3 zien of uw gebouw binnen een beschermd stadsof dorpsgezicht staat. De meeste bestemmingsplannen kunt u vinden op Staat het bestemmingsplan van uw eigen buurt niet op de website, neem dan contact op met de gemeente. Wat houdt beschermd stadsof dorpsgezicht in voor mijn gebouw? We willen de historische kernen zo authentiek mogelijk houden. Hiervoor hebben we een aantal aandachtspunten bij wijzigingen of nieuwbouw. Dat zijn vormgeving, afmetingen en verhoudingen, gebruikte materialen en detaillering van specifieke onderdelen in de voor- en zijgevels en het dak. Ook de stoepen horen hierbij. In sommige bestemmingsplannen staan nog aanvullende termen voor bescherming van gevels en gebouwen, zoals beschermde gevelwand, beeldbepalende-, beeldondersteunende-, of karakteristieke bouwwerken. Vanwege de bescherming is er vaak een vergunning nodig voor wijzigingen. Een beschermd stadsof dorpsgezicht betekent niet dat er geen nieuwbouw mag komen. Onderhoud en restauratie Waarom is goed onderhoud belangrijk? Het behoud van een gebouw in een beschermd stadsof dorpsgezicht begint met goed onderhoud. Hoe slechter het onderhoud, hoe hoger de kosten van de restauratie. Heeft u hulp bij onderhoud nodig? Monumentenwacht Fryslân of een andere onafhankelijke organisatie kan u helpen met onderhoud en restauratie. Monumentenwacht Fryslân controleert uw gebouw, maakt een rapport en adviseert over goed onderhoud. Monumentenwacht Fryslân kan ook klein (nood)herstel doen. Zo voorkomt u dat kleine gebreken onverwachts tot grote, kostbare reparaties of herstelwerkzaamheden leiden. Heeft u (uitgebreide) bouwplannen? De gemeente kan u vragen om een bouwhistorisch onderzoek uit te laten voeren bij (uitgebreidere) bouwplannen. Bouwhistorisch onderzoek is belangrijk voor het maken van een goed restauratieplan. Bij dit onderzoek wordt gekeken naar de architectuur, constructies en opbouw van muren, balklagen, daken, gebruikte bouwmaterialen, plattegronden, interieurafwerking en kleurgebruik. Zo wordt de geschiedenis van het beschermde stadsof dorpsgezicht in beeld gebracht. Heeft u advies bij restauratie nodig? Het restaureren en onderhouden van historische panden in beschermde stads- en dorpsgezichten is specialistisch werk. Bij uitgebreide werkzaamheden is het belangrijk een gespecialiseerd adviesbureau in te zetten. Architecten en aannemers hebben over het algemeen voldoende ervaring met restauraties. Ook kan het interessant zijn om vooraf eens contact op te nemen met de lokale historische stichtingen. Zij hebben vaak veel kennis over (bouw)gebruiken in de omgeving. Subsidie Voor het bewaren van beschermde stads- en dorpsgezichten hebben de gemeente Súdwest-Fryslân en de Provincie Fryslân een aantal mogelijkheden voor subsidie en financiering. Subsidies van de gemeente De gemeente heeft een Subsidieregeling Cultureel Erfgoed. Volgens deze regeling kunt u subsidie aanvragen voor bepaalde werkzaamheden aan uw gebouw in het beschermde stadsof dorpsgezicht. Waarvoor kan ik een gemeentelijke subsidie aanvragen? Kleine initiatieven in beschermde gezichten Voor het terugbrengen of herstellen van onderdelen die de historische beleving van de beschermde stadsof dorpsgezichten vergroot kunt u een subsidie aanvragen. Onderdelen die deze beleving vergroten

4 zijn onder andere oude stoepen, uithangborden, muurschilderingen, hijsbalken en gevelindelingen. Dit moet gebaseerd zijn op historische gegevens. De subsidie is 50% van de kosten die in aanmerking komen voor subsidie met een maximum van per aanvraag. Bouwhistorisch onderzoek gecombineerd met kleine initiatieven Voor het uitvoeren van een bouwhistorisch onderzoek naar de oorspronkelijke historische waarden van het beschermde stadsof dorpsgezicht (in combinatie met de kleine initiatieven) kunt u een subsidie aanvragen. De subsidie is 50% van de kosten die in aanmerking komen voor subsidie met een maximum van 500 per aanvraag. Voor de volledige regeling en het aanvraagformulier gaat u naar en zoekt u op subsidie. Subsidies van de provincie De provincie Fryslân heeft voor de beschermde stads- en dorpsgezichten enkele subsidiemogelijkheden en mogelijkheden voor leningen. Waarvoor kan ik een provinciale lening afsluiten? Hieronder leest u waarvoor u een lening kunt afsluiten. Cultuurfonds-hypotheek De provincie heeft een provinciaal Cultuurfonds, onderdeel van het Nationaal Restauratiefonds. Volgens deze regeling kunt u een lening met een lage rente afsluiten voor het restaureren van uw gebouw in het beschermde stadsof dorpsgezicht. Het pand moet in het bestemmingsplan een karakteristieke (of vergelijkbare) aanduiding hebben. De rente van deze lening zit 4,5% onder de markrente met een minimum van 1,5%. Meer informatie leest u op zoeken op cultuurfonds-hypotheek. Funderingsherstel Deze regeling is bedoeld voor woningen met funderingsproblemen door paalrot. Hiervan is sprake wanneer houten funderingen door droogstand zijn aangetast door schimmel. U moet al voor 1992 eigenaar van de woning zijn om in aanmerking te komen voor deze regeling. En de WOZ-waarde van de woning niet meer dan zijn. U kunt een lening met rente van 2% afsluiten. Meer informatie leest u op Waarvoor kan ik een provinciale subsidie aanvragen? De provincie past de subsidieregeling jaarlijks aan. In mei wordt de subsidieregeling van dat jaar

5 bekendgemaakt. Aanvragen kunt u indienen van september tot oktober. Er is onder andere subsidie beschikbaar voor: Panden in het beschermde stadsof dorpsgezicht die oorspronkelijk niet als woning zijn gebouwd; Nevenactiviteiten voor kerken, bouwen tuinhistorische onderzoeken en verkenningen voor herbestemming; Restauratie in combinatie met herbestemming. Deze subsidies kunnen oplopen tot maximaal Op leest u meer over de mogelijkheden en de voorwaarden. U kunt zoeken op subsidieregeling monumenten Fryslân. Subsidies van het Rijk Het Rijk heeft geen subsidies voor beschermde stadsof dorpsgezichten. Vergunning Om de historische uitstraling van een beschermd stadsof dorpsgezicht te bewaren zijn er voor gebouwen in de beschermde stads- en dorpsgezichten aparte regels. Vaak is er voor bouw-, verbouw- of sloopwerkzaamheden binnen deze gebieden een omgevingsvergunning nodig. Dit geldt niet voor alle werkzaamheden. Voor welke werkzaamheden hoef ik geen omgevingsvergunning aan te vragen? U heeft geen omgevingsvergunning nodig bij: Onderhoud waarbij vormgeving, details en materiaalsoort niet verandert; Veranderingen in het pand waarbij u het casco, de constructie en het gebruik niet verandert; Veranderingen aan de achtergevel, als uw achtererf niet grenst aan het openbare gebied; Bouwen in het gebied loodrecht achter de achtergevel, als deze niet vanaf het openbaar gebied te zien is. Onder voorwaarden zijn er dan mogelijkheden om zonder vergunning te bouwen. Voor welke werkzaamheden moet ik een omgevingsvergunning aanvragen? U heeft een omgevingsvergunning nodig bij: Veranderingen aan het aanzien van het bouwwerk en de daarbij horende onderdelen zoals de stoep, een hekwerk, etc.; Onderhoud waarbij u vormgeving, details en materiaalsoort verandert; Veranderingen aan het casco, de constructie en het gebruik; Bouwen op een archeologisch monument; Bouwen voor en naast uw bouwwerk; Bouwen op het achtererf als het achtererf zichtbaar is vanaf het openbare gebied. Enkele voorbeelden van vergunningsplichtige wijzigingen zijn: Veranderen van de kleur van het schilderwerk; Vervangen van dakpannen; Vervangen van houten onderdelen door bv. kunststof; Veranderen van de raamindeling; Veranderen van de eigen stoep of het hekwerk voor het pand. Hoe weet ik of ik een omgevingsvergunning moet aanvragen? Wilt u weten of u voor uw plannen een omgevingsvergunning moet aanvragen, dan kunt u via www. omgevingsloket.nl een vergunningscheck doen. Hoe weet ik of mijn plan aan de voorwaarden voldoet voor een omgevingsvergunning? Wilt u weten of uw plannen voldoen aan de voorwaarden voor een omgevingsvergunning, dan kunt u een conceptaanvraag doen. Voor deze conceptaanvraag moet u schetsen aanleveren waarin uw bouwplannen staan. De gemeente gaat dan op hoofdlijnen na of uw plan haalbaar is. Op nl kunt u een (schriftelijke) conceptaanvraag doen.

6 Hoe vraag ik een omgevingsvergunning aan? Als de gemeente uw conceptaanvraag positief beoordeelt, dan kunt u een omgevingsvergunning aanvragen. Dit kunt u doen via Hoe lang duurt het voordat ik een vergunning krijg? De gemeente beslist over uw vergunningsaanvraag. Hierbij vraagt de gemeente onder andere de welstandscommissie Hûs en Hiem om advies. De beslistermijn is maximaal 8 weken. De gemeente kan deze termijn één keer met 6 weken verlengen. Wat zijn de kosten? Voor de conceptaanvraag en de omgevingsvergunning moet u betalen. Hoeveel u moet betalen leest u in de Legesverordening op www. sudwestfryslan.nl. Wanneer u binnen 6 maanden na uw conceptaanvraag een omgevingsvergunning aanvraagt, dan verrekent de gemeente de kosten van de conceptaanvraag met de kosten van de omgevingsvergunning. Ik heb geen omgevingsvergunning aangevraagd, maar dit blijkt wel nodig. Wat nu? U kunt alsnog een omgevingsvergunning aanvragen. Doet u dit niet of kan de gemeente de omgevingsvergunning niet verlenen, dan bent u verplicht om de veranderingen weer in de oude staat terug te brengen. Waarmee kan de gemeente mij verder helpen? De gemeente kan u ook helpen bij: Advies over (het verhelpen van) gebreken of onderhoud Vragen over de gemeentelijke subsidieregeling Vragen over monumentale waarde van onderdelen van uw gebouw Vragen over de omgevingsvergunning Alle andere vragen over beschermde gezichten U kunt van maandag tot en met vrijdag tussen 9.00 en uur contact opnemen met team Vergunningen of medewerkers van Erfgoed. Dit kan via telefoonnummer of omgevingwabo@ sudwestfryslan.nl. U kunt ook een afspraak maken; u kunt naar het gemeentehuis in Sneek komen of een medewerker van Erfgoed komt bij u langs om te adviseren. Meer informatie Deze brochure is bedoeld voor eigenaren/huurders van gebouwen in beschermde stads- en dorpsgezichten. Informatie over gemeentelijke monumenten, rijksmonumenten en archeologisch onderzoek kunt u lezen in onze andere brochures. Deze kunt u krijgen bij de gemeenteloketten in Bolsward en Sneek. Of aanvragen bij de vakgroep Erfgoed.

7 Handige websites swf.hosting.deventit.net Informatie over de monumenten in Súdwest-Fryslân, bij Inwoners Wonen - Cultureel Erfgoed. Informatie over mogelijke aftrekbare kosten van restauratie- of onder houdswerkzaamheden aan een rijksmonument. Informatie over provinciale subsidieregelingen. Informatie over een lening met lage rente af te sluiten voor een deel van de onderhoudskosten van een beschermd pand. Informatie van het rijk over beschermde stads- en dorpsgezichten en een beeldbank met historische foto s. Informatie over lokale bestemmingsplannen. Hier kunt u lezen hoe uw gebouw en omgeving staan omschreven in het bestemmingsplan. Cultuurhistorische Kaart Fryslân en de Friese Archeologische Monumentenkaart Extra. Op deze kaarten leest u welke verkavelings typen en dijksystemen in onze gemeente zijn. Digitale gemeentegids. Hier vindt u uw lokale historische vereniging of Stichting Stadsherstel. Zij hebben veel kennis over de lokale historie. Beeldbank met historische foto s van de gemeente. Deze beeldbank is nog in opbouw. Algemene informatie over monumenten Informatie over het onderhoud van uw gebouw, bij Onderhoudswijzer en Handige info. Algemene eisen en een checklist voor archeologisch onderzoek. Overzicht van bedrijven in bezit van een opgravingsvergunning.

8 U kunt ook langskomen: Loket Bolsward Kerkstraat 1, 8701 HP Loket Sneek Marktstraat 8, 8601 CT De loketten zijn op werkdagen geopend van uur uur, behalve vrijdagmiddag. Bij het loket in Bolsward kunt u alleen schriftelijke informatie krijgen. februari 2015 Postadres: Gemeente Súdwest-Fryslân Postbus HA te Sneek info@sudwestfryslan.nl Nb. Aan deze folder kunt u geen rechten ontlenen.