Seizoener. Voorwoord. Inhoud. Colofon. Schoolkrant van Basisschool De Ridderspoor. Kom je mee, kom je mee naar het circus

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Seizoener. Voorwoord. Inhoud. Colofon. Schoolkrant van Basisschool De Ridderspoor. Kom je mee, kom je mee naar het circus"

Transcriptie

1 Seizoener Schoolkrant van Basisschool De Ridderspoor Voorwoord Kom je mee, kom je mee naar het circus daar zie je Pim en Pom de clowns Kom je mee, kom je mee naar het circus, je hoort er lachen, muziek en applaus! Met dit lied werd op zaterdag 14 mei de bazaar feestelijk geopend. Uit volle borst werd er gezongen door de kinderen van Ridderspoor. Wat heerlijk om te horen. Zoveel stemmen die samen klinken in een lied. Er zijn vele optredens geweest de afgelopen maanden. In deze editie van de schoolkrant wordt daar dan ook uitgebreid verslag over gedaan. Natuurlijk over de bazaar, maar ook over het meiboomfeest en het toneelstuk van klas 3-4. Veel kinderen van onze school hebben meegedaan aan de verschillende optredens. Er was dan ook regelmatig gelach, muziek en applaus te horen in onze school. En dat is genieten! Applaus verdienen ook de vele ouders die hebben meegeholpen om deze feestelijkheden en optredens te organiseren. Heel hartelijk dank namens de directie en het college. Het is iedere keer weer heel bijzonder om te ervaren hoe in een kleine school als Ridderspoor zoveel handen samenwerken om er iets moois van te maken. Echte samenwerking zoals een circusartiest die ook zonder samenwerking en vertrouwen niet tot mooie kunsten kan komen. Uit vele richtingen zijn wij gekomen maar als wij allen samen zijn en in de ruimte onze stemmen samen stromen dan kunnen wij ons voelen opgenomen in liefdevol verbonden zijn. (Lied: uit vele richtingen van Mark Mastenbroek) Inhoud 36 Spelen in de zon 37 Klankproject bij het atelier 38 Van het circus tot de zomer in de kleuterklas 40 Circus Bazaar 42 Klas 1 en 2, oefening baart kunst 43 Ouderrubriek: Rugzak 44 Zonneboom: De Vitale kracht van de kunst 46 Toneelperiode in klas 3,4 48 Lezing Jan Alfrink 50 Ruimte voor talent in klas 5,6 52 Marecollege: Waarom de periode ontdekkingsreizen Colofon Redactie Gabrielle Ebskamp, Monique Gelauff, Sabine van der Graaf, Otto Stuivenberg redactieridderspoor@gmail.com Fotografie Richard van der Graaf Advertenties Monique Gelauff Essenburg KP Alphen aan den Rijn Heel veel leesplezier en een warme, bloeiende zomertijd toegewenst. Mede namens de directie en het college, De redactie 35

2 Uit de peutergroep Spelen in de zon Lekker rennen, schommelen, glijden, spelen met zand en water. De zomer komt eraan. De krachtig wordende zon doet alles om ons heen groeien en bloeien en de peuters spelen buiten. Daar komen ze andere uitdagingen tegen dan binnen. Zon, zon lieve zon ik wou dat ik jou pakken kon Dan zou ik jou vriendelijk vragen wil je schijnen alle dagen? Lieve zon ga nooit meer weg wil je dat proberen zeg. Mogen we met zonder jas juffie? Een jongetje staat al te trappelen bij de buitendeur. Zijn wangen rood van opwinding en enthousiasme. Vol energie, die hij eigenlijk binnen niet meer kan laten stromen. Dat kan veel beter wanneer we lekker naar buiten gaan. Het is een bedrijvige boel op het plein. Fietsjes, kruiwagens, auto s, rennende, spelende kinderen. Een paar meisjes plukken gras en blaadjes. Het is eten voor het paard vertellen ze blij. Het (stok-) paardje krijgt een handje onder zijn neus en ja hoor mmm.. hij vindt het heerlijk! Wil jij mij duwen juffie? Vraagt een meisje. Ze geniet met stralende ogen op de schommel die haar heen en weer wiegt 36 SEIZOENER

3 door de lucht. Wat ga je hoog zegt juffie. Hou je goed vast hoor en ze zingt: schommelen, schommelen heen en weer, schommelen, schommelen nog een keer. Een paar jongens scheppen het laatste schone zand uit de teil in de kruiwagen en in de bak van de auto. Ze zijn echte werkmannen die zand scheppen en storten. Wat zullen ze straks blij zijn met de nieuwe zandbak op het plein. Beroem, beroem we vertrekken! En daar rijdt de zandwagen het plein over. Juffie kom eens kijk ik zie een lieveheersbeestje. Juffie loopt mee en ja hoor daar loopt het zwart gestipte beestje over een blaadje. Mag ik hem op mijn vinger vraagt een meisje? Juffie zet het lieveheersbeestje voorzichtig op haar hand. Oei, het kriebelt zegt het meisje lachend. Daar kroop een lieveheersbeestje, naar boven op mijn arm toen knoopte hij zijn jasje los, hij had het veel te warm toen vloog hij wat hij vliegen kon naar de warme, warme zon! We maken een kringetje, van jongens en van meisjes zingt juffie. Alle peuters komen naar het kringetje wat juffie heeft gemaakt van de boomstammetjes. Daar eten we met elkaar onze boterham en drinken ons glaasje sap. Wat smaakt dat lekkere buiten. En wat is het gezellig zo n echte picknick. De zandtafel uit de peuter ruimte doet buiten dienst als watertafel. Lekker kliederen met pannetjes, kannetjes, molentjes en bakjes. Natuurlijk krijgen de planten buiten ook een slokje. En juffie krijgt een papje, of is het een soepje? Van water, zand en blaadjes even roeren met en stokje en klaar. Het is heerlijk om te spelen op ons beschutte pleintje waar als je goed kijkt van alles te ontdekken valt. Peuters kunnen dat geweldig goed, waarnemen van het kleine wat zo bijzonder kan zijn. Pure ervaringen met de elementen aarde, water, lucht en vuur. Het vuur van de zon! Zon, zon lieve zon Wij wensen iedereen een fijne, zonnige zomertijd. DE PEUTERJUFFIES VAN PEUTERSPEELZAAL TWINKEL Klanken om te zien, horen, voelen en tekenen Klankproject bij het vrijdagmiddag atelier In het vroege voorjaar heb ik twee keer drie weken bij het vrijdagmiddag-atelier een klankproject met klas 3-4 gedaan. We hebben ontdekt dat je klank niet alleen kan horen maar ook voelen en zien. De kinderen hebben met klankschalen en kleine ritme instrumentjes gewerkt en heel veel met hun stem. Met medeklinkers en klinkers hebben ze hun eigen ritme - liedjes gemaakt. Ze mochten om de beurt de groep dirigeren. Dat is spannend! Hoe zorg je ervoor dat het orkest jouw muziek gaat maken? Naar aanleiding van een mini- klankconcert van mij heeft de tweede groep tekeningen gemaakt. Ze ontdekten toen dat in dezelfde klanken voor ieder een heel ander verhaal kan zitten. Als slot hebben ze bij de tekening van een ander kind heuse filmmuziek gemaakt die ze voor elkaar mochten opvoeren. Het waren intensieve en erg leuke middagen. Mij viel de betrokkenheid en creativiteit van de kinderen op. Ze hadden er echt zin in en hebben mooie dingen gemaakt! Muziek maken vergt veel concentratie; in de rumoerige aula was dat een uitdaging. Ongemerkt hebben de kinderen leren luisteren naar zichzelf en naar elkaar, ze leerden afstemmen en op je beurt wachten, duidelijk zijn in wat je uitdrukt, standvastig en krachtig zijn en de ondersteuning van elkaar gebruiken om bijvoorbeeld bij je eigen ritme te blijven als anderen wat anders doen. MANON BRUGMAN Eigenaar van UMAI Centrum voor Bewust Zijn, moeder van Jonne (klas 6), Fenna (klas 5) en Noah (klas 4). SEIZOENER 37

4 RUBRIEK Van het Circus tot de zomer in de kleuterklas t Clowntje heeft een rode neus, rode neus, rode neus. t Clowntje heeft een rode neus, ha ha ha ha ha. En rode neuzen hebben we gezien! Niet van de kou, maar op de Bazaar. Het is de dag na de Bazaar dat ik dit stukje schrijf. Mijn hoofd nog vol van het leuke feest. En het was een feest. Alles zag er gezellig en verzorgd uit. Prima georganiseerd. Heerlijk om kinderen te zien op een podium die in de klassen stil en verlegen zijn en nu iets durven laten zien! Dat is wat ons onderwijs ons leert. Leren wat je kunt! Schitterend! Ook de kleuters gingen vol overgave aan de slag om hun kunsten te ontwikkelen. Je zelf voorstellen dat een touw op de grond hoog is en dat je er af valt als je ernaast stapt. Echt leuk. Eén van de kinderen zei tijdens het oefenen met de hoepels: JA maar Juffie, dat kan ik niet hoor! Ik kan het alleen maar op onze Wii. Heerlijk! Het meiboomfeest En dan gaan we al weer gelijk door naar het volgende feest. Het feest waar we de komende weken mee bezig gaan is het Meiboomfeest. De pinksterbruid is weer in het land Hoezee! Samen met haar bruidegom en alle kinderen loopt de bruid hand in hand door het park op weg naar het grote plein. Ook de ouders lopen deze wandeling met ons mee. In het midden van het plein staat een Boom versiert met groene takken en witte bloemen (heel vaak fluitenkruid). Boven aan de boom hangen kleurige linten naar beneden 38 SEIZOENER

5 KLEUTERS waarmee de oudere kinderen mooie dansen opvoeren. De kinderen gekleed in feestelijk wit staan te wachten op de bruiloftsoptocht. Een mooie boog versierd met papieren bloemen staat al achter de stoeltjes van de kleuters klaar. Daar gaan de bruid en bruidegom zitten met alle kleuterbruidsmeisjes en jongens aan beide kanten. En dan kan het dansen beginnen. Eerst is de eerste en tweede klas aan de beurt. Vaak zingen zij over de fiere Pinksterblom. Met een eenvoudige dans erbij. De derde en vierde zingen vaak een lied uit Israel en laten daar een dans bij zien die al best wat ingewikkelder wordt. Het hoogtepunt is vaak de vijfde en zesde klas die een ingewikkelde vlecht maakt rond de meiboom. De kleuters vinden het prachtig. Met bewondering kijken ze naar de grote kinderen die dit voor hen opvoeren. Bij het eten in de klas hebben we vaak al een stukje van de bruidstaart gegeten en als alle dansjes klaar zijn gaan wij weer terug naar ons eigen plein waar we nog de bruidsfoto s maken. Nog even wat lekkers en dan is er weer een feest voorbij en breekt echt de laatste periode van het jaar aan. Op veel vrijescholen voeren de klassen hun jaarlijkse presentatie op in deze laatste periode. Vaak in de vorm van een toneelstuk. Ook in de kleuterklas oefenen we een opvoering welke we aan de ouders van de oudste kleuters laten zien. In de laatste week hebben we dan het afscheidsfeestje van de oudste kleuters op een middag dat de kleintjes vrij zijn van school. Net als op de laatste maandagmiddagen is dan alle aandacht voor hen. Na de vakantie komen ze nog één keer in de kleuterklas op de eerste schooldag. Dan nemen de juffen hen mee en gaan ze echt over de brug naar de eerste klas. Gelukkig hebben we nog wel even tijd om er aan te wennen. De kleuters zijn nu nog druk met hun weefen timmerwerkjes. De vlechtjes voor in ons haar, de bloemenkransen voor bij St. Jan. Wij wensen u alvast een fijne vakantie en goede zomer toe. Met vriendelijke groeten, SYLVIA WILDEBOER EN JOKE VAN RAADSHOOVEN SEIZOENER 39

6 Circus Bazaar Bij de ingang van de school staat een bord waar het programma voor de optredens op staat. De schoolbel gaat en alle kinderen komen bij de ingang van de school staan. Er klinkt accordeon muziek en de kinderen zingen een vrolijk circuslied. Dan neemt de circus directeur het woord en heet ons allemaal van harte welkom. De kinderen lopen in een optocht over het plein. Plotseling vliegen er ballonnen door de lucht. Wat een feestelijk gezicht. De bazaar is geopend! Op het schoolplein staan allemaal kraampjes. Een groepje kinderen staat te wachten. Wanneer ik dichterbij kom zie ik dat ze een strippenkaartje kopen waarmee ze kunnen betalen op de bazaar. Komt dat zien staat er met vrolijke letters op. Het kraampje met de mooie edelstenen trekt meteen veel bezoekers. Wouw wat een mooie stenen en kristallen, zegt een jongen. Uitgebreid bekijkt hij de glimmende bergkristallen. Ze schitteren zo mooi in de zon. De man achter het kraampje lacht en laat de kinderen alles rustig uitgebreid bekijken. Dan klinkt er een bel. De circusdirecteur kondigt een optreden aan. Op een groot podium met een vrolijk gekleurde parachute erboven staan de kinderen van klas 1 en 2 klaar voor een optreden. Ze zingen uit volle borst en maken muziek. Dan laten ze kunstjes zien met diabolo s en stokken. Een van de jongens toont zich een ware acrobaat en maakt radslagen over het podium. Luid applaus klinkt er vanuit het publiek. De kinderen stralen! Tegenover het podium is een terras gemaakt. Het biologisch restaurant ziet er gezellig uit. Vaasjes met vers geplukte veld- 40 SEIZOENER

7 RUBRIEK bloemen versieren de tafels. Het restaurant wordt gesponsord door de Groene winkel en AH biologisch. Maar er is natuurlijk ook weer veel gebakken door de ouders van onze school. Bij het zien van al het lekkers is het moeilijk om een keuze te maken. Met een kopje koffie en een heerlijke punt vers appelgebak neem ik plaats aan een tafeltje. Het is nog wat fris deze morgen maar met deze lekkernijen is het heerlijk toeven in het zonnetje. Ik raak in gesprek met een oma die is uitgenodigd door een van haar kleinkinderen om op de bazaar te komen kijken. Ze vertelt dat ze vooral erg geniet van het enthousiasme wat deze bazaar uit straalt. Zoveel mensen die zich met elkaar inzetten om er een geweldig feest van te maken. Daar heeft zij bewondering voor. Na de koffie vervolg ik mijn wandeling de school in langs een prachtige boeken kraam. Waar bovendien ook kaarten en speelgoed worden verkocht. Bij de trap staat een bord: boven wordt er tweede hands kinderkleding verkocht. Nieuwsgierig kijk ik even om een hoekje. De kleding ligt keurig geordend op maat overzichtelijk op tafels. Verschillende moeders bekijken enthousiast de kleren. Er is opnieuw een optreden nu van de kleuters. Zij zijn verkleed als circus artiesten en vertonen hun kunstjes met hoepels en muziek instrumenten. Een leeuwentemmer laat een knuffel leeuw door de met vlammen versierde hoepel springen. Het publiek juicht uitbundig mee wanneer dit telkens opnieuw lukt. De pret kan niet op en de kleuters hebben er duidelijk plezier in. Klas 3-4 verzorgt een muzikale act waar ze enorm hun best op doen. Altijd fijn om te zien en te horen dat kinderen zelf een instrument kunnen bespelen. Ook klas 5/6 geeft acte de présénce met een mime-spel. Tegen lunchtijd zoek ik het restaurant weer op en laat mij de lekkere broodjes en hartige hapjes goed smaken. Na de lunch vervolg ik mijn weg over het plein en zie dat er een mogelijkheid is om te bloemschikken, sieraden maken en andere creatieve activiteiten. Natuurlijk ontbreekt de schmink niet zodat er nog al wat clowntjes, tijgertjes en prinsesjes rondhuppelen. Er is zelfs een dame die via kaarten kan waarzeggen. Zij wordt druk bezocht, tja wie wil er nu niet weten hoe het verder met je gaat in de toekomst? Het rad van fortuin ontbreekt ook niet en tegen het einde van het feest gaat er zelfs een pet rond om een bedrag te vergaren waarmee een prachtig werkstuk van handwerk juf Carla gekocht wordt voor de kleuterklas. En zo komt er een einde aan de circus bazaar. Dit alles was niet mogelijk geweest zonder de hulp van veel ouders. Het bedenken, opbouwen, klaarzetten, bakken, afwassen, opruimen en weer afbreken heeft enorme inzet gekost. Heel veel dank aan iedereen die hier een bijdrage aan heeft geleverd, het was grandioos! TEKST: SABINE VAN DER GRAAF VREEKEN FOTOGRAFIE: RICHARD VAN DER GRAAF EN BEN HARRIS SEIZOENER 41

8 Oefening baart kunst... in klas 1,2 De bazaar met het thema Circus ligt alweer enkele weken achter ons. We hadden de kinderen gevraagd, wanneer zij dat wilden en konden, die kunsten te vertonen, die zij al aardig onder de knie hadden. Voor Joost betekende dat een serie radslagen, voor Loesewies haar vaardigheid met de diabolo. Een enkeling uit een hogere klas waagde zich op de éénwieler. Het was duidelijk. Om je kunsten te kunnen vertonen, moet je eerst veel, soms heel veel oefenen.in de klas is het met de vakken die we daar onderwijzen niet anders. In een eerste klas beginnen de kinderen met het leren van de letters en dan vraagt het heel veel oefening om de eerste woordjes en zinnen te kunnen lezen. Wat een uren worden eraan besteed om het lezen onder de knie te krijgen! Het is mooi om te zien, hoe ieder kind in zijn of haar tempo de vaardigheid van het lezen gaat beheersen. Nu het schooljaar bijna om is, is er nog een enkel kind, dat elk woord nog hardop spellend moet lezen. De meeste kinderen zien het woord meteen of spellen in zichzelf. Er zijn kinderen die zelfs al kunnen lezen als een trein. Prachtig om te zien en te horen hoe oefening hier kunst baart. En wel de kunst van het lezen. Maar ook al heb je dan de eerste vaardigheid onder de knie, we blijven door oefenen. Het tempo kan omhoog, de intonatie wordt belangrijk en ook moet de inhoud van de tekst begrepen worden. We blijven oefenen, tot in klas 6 toe. In deze klas moeten ze in staat zijn om een tekst in eigen woorden weer te geven of samen te vatten. In klas 2 waren we dit jaar vooral ook heel veel aan het oefenen om de tafels van vermenigvuldiging onder de knie te krijgen. Op alle mogelijke manieren werden ze aangeboden. Soms werden ze gewoon opgedreund en een andere keer moesten ze op diverse schriftelijke manieren worden uitgewerkt. Ook oefenden we ze spelenderwijs of met klappen, stampen en ritmische oefeningen. En langzamerhand kregen de kinderen dan ook deze kunst te pakken. Ook in klas 3 zal verder geoefend worden, want een vaardigheid die je niet oefent kunt je ook snel weer kwijtraken. We zijn aan het einde gekomen van een boeiend schooljaar. Er is veel geoefend en veel geleerd. Veel vaardigheden hebben we ons eigen gemaakt. Nu staan we voor de vakantie, waar veel kinderen zich, vaak onbewust, weer nieuwe zaken eigen maken. Ik wens iedereen een heel goede vakantie. HANNY VAN KAMPEN 42 SEIZOENER

9 OUDERRUBRIEK Rugzak De zomer is begonnen en de vakantie staat voor de deur. Tijd om er op uit te trekken en volop te genieten van het rijke buiten leven waarin de natuur zich nu maximaal naar buiten heeft gekeerd. We vullen een rugzak met proviand voor een dagje op stap, of misschien wel voor een vakantie. In zo n rugzak neem je mee wat je echt belangrijk vindt om tijdens je reis bij je te hebben. De keuzes die je maakt bij het vullen van je rugzak voor een vakantie zijn zorgvuldige en weloverwogen keuzes omdat niet alles in de rugzak past en dus niet alles mee kan. Wat je echt nodig hebt dat wordt de belangrijkste inhoud. Eten, drinken, toiletspullen, kleding. En misschien ook wel een foto camera voor het vast leggen van waardevolle momenten, of iets moois wat je tegenkomt. Foto s van dat waar je graag thuis graag nog eens aan terug wil denken omdat het waarde voor je heeft. Steeds vaker hoor je mensen vertellen over kinderen die een rugzakje krijgen op school. Wat fijn dat er dan extra ondersteuning kan zijn voor kinderen die dat nodig hebben. Mijn zoon heeft ook een rugzakje. Eentje voor zijn boterham en drinken als hij naar school gaat. Hij heeft echter ook een rugzakje wat je hem niet ziet dragen. Het vult zich met ervaringen die hij op doet in het dagelijks leven thuis en op school. Maar ook met dat wat ik hem als moeder bewust graag mee wil geven op zijn persoonlijke reis door het leven. Liefde, aandacht, vertrouwen en levensechte ervaringen die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan zijn ontwikkeling. Ervaringen die hij heeft opgedaan met zijn hart, zijn hoofd en zijn handen. De vakantietijd biedt daarvoor veel mogelijkheden. En het mooie is dat we er lang niet altijd een lange reis voor hoeven te maken, of veel geld aan spenderen. Het zijn vaak de momenten van in rust tijd door brengen met elkaar. Van samen knutselen, spelletjes doen of iets lekkers klaar maken in de keuken. Maar ook van samen op ontdekkingstocht gaan over het strand, of in het bos. Van het bewust en in het tijdloze waarnemen van de natuur. Zo vult zich zijn persoonlijke rugzak. Een rugzak die net als de rugzak die we meenemen op vakantie gevuld is met dat waarvoor ik bewust keuzes maak. Wat wil ik hem wil meegeven op zijn reis, zijn eigen persoonlijke levensweg? Bagage die voor mij minstens zo belangrijk is als alle geleerde kennis in zijn schoolcarrière. Ben ik daarom zo blij dat hij nu op een school zit waar hij op zijn eigen wijze meer leert dan kennis alleen? Ik denk het wel. Zijn levenspad zal waarschijnlijk leiden tot een moment waarop ik hem uitzwaai. Een moment waarop hij zonder mij op vakantie gaat. Misschien wel als backpacker? Maar dan wel met twee rugzakken. Eén gevuld met wat hij denkt dat hij zelf nodig heeft en één die gevuld is met liefde, aandacht, vertrouwen en levensechte ervaringen die hij heeft opgedaan met zijn hart, zijn hoofd en zijn handen. Goede reis en veel plezier in de komende zomervakantie. SABINE VAN DER GRAAF VREEKEN Moeder van Joost klas 2 Heeft u een leuke anekdote of een ervaring met uw kind(eren) opgedaan op school of in uw eigen omgeving? Stuur het in met foto voor de ouderrubriek voor de aankomende Seizoener! E: redactieridderspoor@gmail.com] SEIZOENER 43

10 De vitale kracht van de kunst In ieder mens schuilt een kunstenaar, zo stelde Joseph Beuys. Dat klinkt inspirerend en is natuurlijk ook werkelijk waar. Hoe kun je de kunstenaar in jezelf op het spoor komen? Misschien wel in het aanbod van cursussen en opleidingen van De Zonneboom in Leiden! Ger van der Pas, programmamaker en oprichter van De Zonneboom aan het woord: In de kunst gaat het niet om het resultaat maar om een ontwikkeling. Een weg die ieder mens in principe kan gaan. Dit is de weg van het werken met kunst. Door met kunst aan de slag te gaan ontstaat er ruimte, ontdek je nieuwe inzichten en vermogens en je zelfvertrouwen groeit. Dit is een inspirerende en eigentijdse ontwikkelingsweg. Deze weg tussen binnen- en buitenwereld berust op een streven naar levenskunst en het actief vormgeven aan je biografie. Er ontstaan nieuwe kansen en mogelijkheden. Je kunt zelfs ervaren dat veel van wat je bij je droeg als belemmering, eenzijdigheid of onvermogen, juist het materiaal is waaruit nieuwe mogelijkheden ontstaan. Ballast wordt dan tot bagage! In De Zonneboom heb je de kunst altijd een belangrijke plaats gegeven. Wat zie je zoal gebeuren met de mensen die deelnemen? Ik kom mezelf tegen hoor ik vaak zeggen en daar gaat het nu juist om! Je komt iets tegen wat je niet op je gebruikelijke manier naar je hand kunt zetten. Dat vraagt een andere inspanning, een luisterende houding naar iets wat kan komen en je opnieuw in beweging zet. Het maakt je nieuwsgierig naar het onbekende en je gaat tastend en zoekend op weg. Dat is niet alleen maar leuk en spannend, het vraagt ook om volhouden en doorgaan. Met de moed en de inspiratie om hier al werkend doorheen te gaan kan er iets nieuws ontstaan, iets wat er eerst niet was, wat je niet kende. Kun je daar een voorbeeld van geven? Door in het smeedproces te gaan wordt je enthousiasme en je wil om dingen te doen versterkt. Je maakt niet alleen maar mooie dingen maar het werken met ijzer en vuur maakt je ook alert en besluitvaardig. Dit werkt bij elke kunstvorm weer anders. Je werkt niet vanuit je hoofd maar vanuit je hart. Kunstzinnige processen voeren mensen dan ook naar hun kern, naar dat wat ze werkelijk willen worden. Het geeft vreugde om te ervaren dat je in jezelf een nieuwe, eigen 44 SEIZOENER

11 kwaliteit hebt aangeboord. Mensen geven dan actiever richting aan hun leven. We willen dat zoveel mogelijk mensen kennis kunnen maken met kunst als een moderne ontwikkelingsweg. Dat is de Zonneboom-impuls geworden. Vooral in de jaaropleidingen die wij organiseren leggen mensen een deel van die ontwikkelingsweg af en proberen wij ze daarin te stimuleren of begeleiden. Bij opleidingen als Impuls!!! en de Academie voor Sociale Kunst wordt bijvoorbeeld gewerkt met initiatiefkunde. Door in dialoog te komen met elkaar wordt een idee een initiatief zodat dat wat je al lange tijd van plan bent ook werkelijkheid kan worden. Steeds meer mensen willen hun ontwikkeling op deze manier in beweging brengen en het is, kijkend naar waar we in onze tijd allemaal mee te maken hebben, ook nodig om op deze manier aan jezelf te werken. Het biedt een gezond tegenwicht aan wat ons van buitenaf wordt opgelegd of opgedrongen zonder dat wij daar een wezenlijke verbinding mee kunnen aangaan. KUNST- EN CULTUURCENTRUM DE ZONNEBOOM SEIZOENER 45

12 Toneel Periode in klas 3,4 Wanneer ik dit stukje voor de Seizoener schrijf zijn we aan de laatste oefenweek van de Toneel Periode toe. Inmiddels komen er steeds meer kinderen die hun rol uit hun hoofd kennen en pas dan, wanneer er oogcontact kan zijn met de medespelers, is er sprake van een echt spel met interactie. Het spel wordt steeds levendiger en echter. De kinderen krijgen er steeds meer plezier in, ze zien dat hun oefenen nu een fijn en leuk spel oplevert! Ons Toneelstuk heet Marktspel. Een spel waar het groepsgebeuren goed naar voren komt: ze zijn met een groep op de markt, in de herberg en aan het eind met zijn allen op het dorpsfeest. Toneelspelen is iets wat kinderen bijzonder graag doen. Als er in een klas aangekondigd wordt dat de Toneel Periode gaat starten dan wordt dat met gejuich onthaald. Toch vergt een toneel heel wat van de kinderen. Tijdens de repetities van een toneelstuk ziet men de kinderen zéér individueel aan het werk terwijl ze het met zijn allen als groep doen. Zo kunnen hun verwachtingen afgestemd worden op hun mogelijkheden maar kunnen de kinderen ook boven hun limieten uitgetild worden. Toneelspelen is dikwijls een uiterst belangrijk moment in de ontwikkeling van een kind. Alhoewel het 'spelen' moet blijven, wordt er ook bijzonder hard 'gewerkt'. Haast alle kinderen zijn na de opvoering dan ook terecht trots op hun prestatie. Waarom Toneel? Bij het vakgebied Nederlandse Taal is aangegeven dat de leerlingen een rol in een toneelstukje leren spelen en improvi- seren: Het uitbeelden van leerstof of verhalen gebeurt reeds op de kleuterschool. Verhalen nemen in het Vrijeschoolonderwijs een belangrijke plaats in. Uit deze verhalen wordt van tijd tot tijd door de groepsleerkracht een keuze gemaakt voor de toneelbewerking. In de lagere klassen worden allerlei onderwerpen uit de leerstof gepersonifieerd en uitgebeeld. Het dramatiseren biedt een identificatiemogelijkheid bij uitstek en wordt daarom als een belangrijk didactisch en pedagogisch middel gebruikt. Met behulp van kleding en attributen kruipt men a.h.w. in de huid van wie men uitbeeldt. Alle kinderen doen er aan mee. In de lagere klassen treden de kinderen meestal groepsgewijs op: enkele kinderen vertolken samen een rol, soms maakt één kind zich los en spreekt solo, een koor van kinderen reciteert het verhaal, verbindt de dialogen. In de hogere klassen treden de leerlingen vaker solistisch op. De leraar houdt bij de rolverdeling rekening met pedagogische motieven. Zo wordt niet altijd gekozen op grond van de beste prestaties. Het toneelspelen kan ook een functie vervullen om bij leerlingen eventuele blokkades te doorbreken of eenzijdigheden te harmoniseren. JUF VAN KLAS 3/4 JOHANNETTE PIJPER 46 SEIZOENER

13 KLAS 3,4 Ik ben de burgemeester. Ik ben d r blij mee, omdat ik pas laat op moet komen. Mattias Hallo, ik ben Faye en speel Frits in het toneelstuk. Het is een heel leuk toneelstuk! En het heet: Het Marktspel. En ik speel ook nog boer Bert: Het is super grappig. Ik speel hond en boer Maarten. Het heet Marktspel. Het wordt leuk, want de hond bijt in de broek van de Veldwachter. Dit is een zinnetje wat ik in het toneelstuk zeg: Ja, ja, maak er maar grapjes over; ik ben alweer een schaap kwijt, mijn laatste mooie zwarte. Doei Isabelle Ik ben kastelein, niet veel tekst, maar het is leuk om glazen te poetsen en te vullen, maar het aller-leukste is dat ik zelf wat tekst maak! Guillian Ik ben slager. Omdat ik niet wist of ik bij het toneelstuk zou kunnen zijn, heb ik niet zoveel tekst gekregen. Marijn ToneelPeriode: Ik ben Vrouw Lea, smid en marktmeester. Het repeteren is erg gezellig! We werken er hard aan! Groetjes Noëlla. Ik ben Boer Syl; dat vind ik best wel grappig want hij wordt verdacht van schapen stelen. Het grappigste stukje is dat ik zeg: Ajuus, ik ga naar huus! Geschreven door Jillian. Ik heet Maartje en ik speel Wollebaas. Ik ben ook nog boef. Liz, 9 jaar, klas 4. Ik ben de bakker en ik roep soms nieuws. Ik bak de lekkerste broden van de markt, de rest vertel ik niet: dan moet je maar komen kijken! Ik speel Ruben en ik vind het een leuke rol. En ik ben er ook blij mee. Ik wilde wel een ander, maar dat kon niet. Keisha Toneel vind ik een leuk vak omdat ik goed in tekst onthouden ben. En ik vind toneelspelen zelf erg leuk! Ik speel de appelverkoper Blos. Marije Het is ToneelPeriode : -) We leren dan om te acteren. Ons toneelstuk gaat over de markt. Ik ben Koopman Kaas. Noah Ik ben Vrouw Aafje van het toneelstuk. Het is erg gezellig! Je hebt dan best wel veel tekst! Sabine Ik ben Zenna. In het toneel-stuk ben ik veldwachter. Er wordt in mijn achterste gebeten.! Het toneelstuk heet Marktspel. Het is een heel leuk stuk! Hallo, ik ben Ellis en wij hebben toneel op school. Het is een erg leuke periode en ik heb leuke rollen. Mijn rollen zijn: oude man en het kind Jan. De toneelopvoering is op maandag 30 mei. Ellis Hallo, ik heet Mayke en ik speel in het toneelstuk van klas 3 / 4. Ik speel de rollen Molenaar en Mientje. Het is heel leuk! Doei KINDEREN VAN KLAS 3,4 SEIZOENER 47

14 Super opvoeden van het kind Lezing van Jan Alfrink Onlangs, op 10 mei, was de aula gevuld met vele peuter- en kleuterouders. Wij als college waren blij met zo veel belangstelling. Ik was benieuwd naar het verhaal van Jan omdat ik al veel enthousiaste reacties gehoord had van ouders die bij hem aan de oudercursus hadden deelgenomen. Tijdens de avond haalde Jan voorbeelden aan van ervaringen met zijn eigen kinderen, die gezien de reacties van de aanwezige ouders zeer herkenbaar waren. Ons kind is een bijzonder kind, dat is de rode draad door de avond heen. Voor wie geldt dat niet, iedere ouder is toch vervuld van trots als dat kleine kindje in de wieg ligt en op gaat groeien. Tegenwoordig komt er veel kijken bij het goed opvoeden van je kind. Op het consultatiebureau wordt gelet op hoe de gemiddelde normale ontwikkeling van je kind plaatsvindt; zoals het verdubbelen van het geboortegewicht, wanneer het kindje ongeveer gaat staan, lopen, praten, tandjes krijgt etc. Soms krijg je het gevoel dat ze teveel in de gaten willen houden. Maar met je meekijken, vertelde Jan, is prettig en geeft houvast. Soms laat je je overstelpen met informatie op het internet als je net zwanger bent. Dat zorgt wel eens voor onzekerheid. Dit overkwam ook de zwangere schoondochter van Jan. Hij vertelde dat de rust bij haar weder keerde toen ze een positief en goed boek wist te bemachtigen over zwangerschap. De weg van hemel naar aarde Daarna vertelde Jan ons over de weg die het kind vanuit de hemel als uniek wezen aflegt voordat het hier bij ons op de aarde geboren wordt. Hij verduidelijkte dit met een tekening op het bord met de aardelijn, van 0 tot 21 jaar, verdeelt in 3 fasen van 7 jaar en een hemellijn. Hij vertelde van de engel die de ziel van het kind begeleidt, vanuit de hemel naar de aarde. Bij deze weg neemt de indalende ziel, die door de verschillende fasen van de planeten heen gaat iets van hun Jan Alfrink is al 39 jaar werkzaam in de Vrijeschool. Op velerlei gebied heeft hij daar zijn bijdrage aan gegeven en doet dat nog steeds. Dat reikt van leraarschap en directievoering tot het opzetten van een academie voor ouders en een pedagogisch adviesbureau. Daarnaast is hij vader van 5 zonen in de leeftijd van 36 tot 24 jaar, hetgeen hij met trots vertelde. specifieke kwaliteiten in zich op. Als het kindje bijvoorbeeld langer bij Venus verblijft, die voor schoonheid staat of langer bij Saturnus, die staat voor wijsheid, dan draagt het daar meer elementen van bij zich. Je kan je voorstellen dat als dat unieke wezen geboren wordt, je in een spanningsveld komt met die normlijn waar het consultatiebureau zich aan vast houdt. Verder vertelde hij dat het kindje na de geboorte niets meer van die andere werkelijkheid weet. Toch is de hemel na de geboorte nog voelbaar om het kindje heen. Kijk maar eens naar een baby tje die in de wieg ligt. Je hebt zelfs wel eens volwassenen die er haast verlegen van worden, zo kan het je vervullen met ontzag. De wijsheid waar te nemen, die het in het begin nog bij zich heeft. Jan sprak er heel warm en vol verwondering over vanuit zijn eigen ervaring als opa. Wollen hemdjes Ouders willen het kind volgens hun eigen wijze opvoeden en moeten zich weer leren verhouden met hoe de eigen ouders 48 SEIZOENER

15 LEZING het hebben gedaan. Jan gaf enkele voorbeelden en vertelde over de wollen hemdjes die hij en zijn vrouw in Dornach bestelden voor de kleintjes en de afwijzende reacties daarop van de opa s en oma s, alsof zij het vroeger niet goed hadden gedaan. Hij schetste ook tot grote hilariteit van de aanwezige ouders het volgende voorval. Toen hij met een van zijn zoons op de markt liep kieperde net een man zijn hele kraam vol met lollies, waarop zijn zoontje verbaasd vroeg wat dat voor dingen waren. Zijn vrouw en hij waren er nl. geen voorstander van om snoep aan hun kinderen te geven. De mensen erom heen moeten me wel voor gek hebben verklaard, zei Jan. Het is natuurlijk zo dat als je met je eigen IK kwaliteit je eigen keuze maakt als ouder, de omgeving vraagt naar het waarom. Het is belangrijk om respect te hebben voor elkaars verschillende keuzes. Wat wordt er van je gevraagd als ouder, wat kan jij als ouder doen? Op het aardse gebied kun je weleens tot wanhoop gedreven worden door je kind. Het kind heeft jou gekozen en nu zeg je als ouders ineens: Wat moet ik met jou. Jan haalde aan wat je mensen vaak hoort zeggen als ze niet direct een oplossing weten voor een probleem daar moet ik eerst nog eens een nachtje over slapen. De vraag die je hebt, waar je mee rond loopt kun je mee de nacht innemen. Dan is het goed om je vraag zo positief mogelijk te stellen. Hij gaf de volgende volgorde van vragen mee om je hierbij te behulpzaam te zijn en verbond dit met de weg uit de hemel langs de planeten naar de aarde. Wie ben je? hemel. Wat kom je doen? weg langs de planeten. Hoe kan ik je helpen op deze aarde? aarde. De nacht biedt hulp van de engelen, de mensen die je lief zijn en waar je oorspronkelijk vandaan komt. Dan verbind je je met de wezenskern van je kind, die met jouw kern verbonden is en kun je weer een stapje zetten om samen verder te gaan. Tot slot verduidelijkte Jan op het bord in grote lijnen aan de hand van de volgende ontwikkelingsfasen, hoe het kind zich de eerste 21 jaar de wereld eigen maakt. Daaraan verbond hij de Handen Hart en Hoofd kwaliteit waar de nadruk op ligt in die ontwikkelingsperiode. 0 7 jaar HANDEN - Willen Je kind wil de aarde gaan bewonen en is de eerste 7 jaar bezig om zich thuis te gaan voelen in zijn eigen huis (lijf), onder andere door ziek te worden en koorts te krijgen. Al spelend en doende ervaart het de wereld. De kleuterjuf helpt op school de kinderen op aarde te komen, de ouders thuis door gewoontes in te bedden en voor te leven. Het helpt je kind om in zijn lijf te komen. Alles wordt nog opgenomen wat van buitenaf tot hem komt. Wij moeten ons kind nog in dat proces beschermen jaar HART - Voelen Het gevoelsgebied wordt ontwikkeld, het helpt je kind beter in het leren te komen. Hij leert langzamerhand een evenwicht te vinden om de indrukken die opgedaan worden, wel De ervaring van een ouder Wat heerlijk om naar een lezing van Jan Alfrink te mogen luisteren. Ik vond het echt een cadeautje van de school voor de ouders. Het was voor mij in ieder geval een inspirerende avond. Zijn manier van vertellen vind ik ontzettend boeiend. Hij weet met voorbeelden uit zijn eigen ervaringen als leraar en vader de stof makkelijk uit een te zetten. Deze man weet waar hij het over heeft, daar heb je dus iets aan! Kinderen ontwikkelen zich niet volgens het boekje, maar hebben hun eigen weg te gaan. Dit weet ik natuurlijk wel, dat is ook een van de redenen om voor de vrije school te kiezen, maar een bevestiging zo nu dan, kan geen kwaad. Na de lezing ga ik met een goed gevoel naar huis, en denk bij mezelf, met mijn meiden gaat het goed komen, enne.. ik geloof dat ik het ook wel aardig doe. Als ik bij thuiskomst nog even langs hun bedjes loop, kijk ik even weer met andere ogen naar mijn kinderen. Ik hoop van harte dat ze zichzelf gaan ontdekken in hun eigen tempo, en ik mag ze daarbij begeleiden. Goh, wat een bijzondere taak eigenlijk.. Silvia den Daas, moeder van Ellen, Merel, Carmen en Lente of niet binnen te laten komen. Talenten, antipathie en sympathie worden ontwikkeld jaar HOOFD - Denken Je kind gaat nu zelf de wereld in, er vindt een andere omgekeerde beweging plaats nl. van binnen naar buiten. Vanuit het denken kan je kind worden aangesproken en kan zijn interesse gewekt worden. Respect voor de eigen weg die je kind aflegt en misschien wel leert op een andere manier klinkt nu, na alles wat hier geklonken heeft, heel begrijpelijk. Het vraagt van ons dat we ons kind op zijn eigen weg aanmoedigen en uitnodigen om zich verder te ontwikkelen en daarbij respect te tonen voor zijn eigenheid. Aan het einde van de avond ging iedereen blij en gevuld door deze boeiende lezing naar huis. Ik kon me nu helemaal het enthousiasme van de ouders voorstellen die bij Jan op oudercursus waren geweest. Dank je wel Jan voor deze fijne avond! CORRIE VAN ZONNEVELD - Intern Begeleider SEIZOENER 49

16 Ruimte voor Talent in klas 5,6 Ruimte, het thema in de zesde klas. Ruimte, zowel voor het kind als individu, als ruimte voor de groep. We scheppen de gelegenheid in de klas, waar de kinderen hun ruimte kunnen en mogen innemen. De kinderen worden meer losgelaten. Ze hebben immers jaren lang de structuren binnen school en thuis doorleeft, gevoeld. De veiligheid is er. Het fundament staat. Nu kunnen ze en mogen ze steeds meer de wereld verkennen. De eigenheid van het kind kan zo dus ook ruimte krijgen om meer naar voren te komen. Het is fantastisch om te zien wat de kinderen allemaal in huis hebben. Soms sta je versteld van wat de kinderen allemaal al kunnen. Als bloemen ontluiken de vijfde en zesde klassers en laten hun kleuren zien. Bij ons in de klas is het bijvoorbeeld elke donderdag tijd om te koken. De kinderen gaven aan hun talenten daarvoor te willen gebruiken. De behoefte, de wil om je zelf neer te zetten in de wereld. De ruimte daarvoor werd geschapen en nu smullen we elke donderdag. Pannen, borden, flesjes, sausjes, peper, knoflook, alles wordt uitgestald. Het ene kind geeft een presentatie over zijn werkstuk voor levenskunst terwijl twee anderen staan te koken; fantastisch! Spaghetti, Hotdogs, Chinees; het is allemaal erg lekker en met zeer veel aandacht en plezier bereid. Mijn zelf is opgestaan uit eigenheid en het hervindt zichzelf als wereldopenbaring in krachten van de tijd en van de ruimte de wereld toont mij overal als goddelijk oerbeeld de waarheid van mijn eigen beeltenis. Ook met het vak levenskunst zijn we intensief bezig geweest met het verkennen, herkennen en het laten zien van verschillende talenten. Wat heeft iemand in huis, wat kan hij of zij goed? We hebben er met elkaar naar gekeken en het elkaar ook verteld. Het is dan erg leuk om een werkstuk te mogen maken over iemand met een bepaald talent die je aanspreekt. Een idool of iemand in je familie die bijvoorbeeld goed kan schilderen. Iemand die zich laat zien d.m.v. zijn of 50 SEIZOENER

17 haar talent. Met veel plezier wordt er dan gepresenteerd over Chackie Chan, Victor en Rolf, Carice van Houten, Mozart, Beethoven, etc. Zo worden de individuele interesses van de kinderen meer wakker gemaakt. Ruimte dus om je passie te herkennen, te verkennen en te uiten. Zo hebben we echt ongelooflijk veel kwaliteiten in de klas. Kinderen die veelal de leiding willen nemen hoef je niet altijd tot bedaren te brengen, maar die zet je bijvoorbeeld in als regisseur voor de musical. Enthousiaste kinderen, die graag van alles en nog wat organiseren, nemen het initiatief voor een inzameling voor Japan. Je geeft ze de ruimte. De stillere kinderen in de klas kan je inzetten bij het werken in groepjes. Zij beschouwen meer, zijn kritischer en/of kunnen een hele andere manier van werken verzinnen binnen de opdracht. Wat een kind in zich heeft hoeft niet altijd te luidruchtig, te stil, te aanwezig, te slordig, te te..te zijn. Te mag dan zijn en is dan gewoon. Het worden dan kwaliteiten die ingezet kunnen worden. Als leraar heb je daardoor een ongelofelijke schat aan kwaliteiten in je gereedschapskist zitten. Je helpt de kinderen herinneren welke gereedschappen ze het liefst hanteren en je bouwt dan samen een huis. Tot hoever je ze de ruimte geeft heeft erg veel te maken met de voorwaarden die je als opvoeder opstelt. Of soms nog leuker; welke voorwaarden, verantwoordelijkheden de kinderen zelf opstellen. Want je mag dan wel ruimte krijgen maar je moet altijd zorgen dat je aan de voorwaarden voldoet. Je maakt de opdracht en vult hem met je eigenheid. Eigenlijk zou je dan kunnen zeggen dat de zesde klas het spiegelbeeld is van de eerste klas. In de eerste klas krijgen de kinderen heel duidelijk de grenzen. Er wordt een groot beroep gedaan op de leraar, jij bent en leeft deze grenzen. Binnen de structuren mogen de kinderen bewegen. Daarbuiten niet. Zo creëer je veiligheid, worden ze vertrouwd met zichzelf en elkaar. In de zesde zitten deze grenzen in het kind geworteld en kunnen ze vanuit de veiligheid, vanuit hun basis, de wereld verder instappen, zelfstandiger. De grenzen worden niet meer zo geleefd voor ze, maar geleefd door ze. Dat wat verwacht wordt van ze van de leraar, is datgene waar ze hun eigen wilskracht nog tegenkomen in zichzelf. Je kan nog wel zo veel willen, maar je dient wel altijd verantwoording te hebben naar de ander, naar de buitenwereld. De wil van de kinderen krijgt hier steeds meer ruimte. Hier bewegen de kinderen niet binnen de grenzen zoals in de eerste, hier wordt ruimte genomen met verantwoordelijkheid naar de verwachtingen van de buitenwereld. Klas 5/6 got talent! SERGE STRIJKER SEIZOENER 51

18 Waarom de periode Ontdekkingsreizen Veel 12- en 13-jarigen koesteren het idee dat de wereld kenbaar en meetbaar is. Zij willen dan ook alles weten over een onderwerp. Grote wetmatigheden, relativeringen en abstracties zijn niet aan hen besteed. Periodeonderwijs waarin je een afgebakend onderwerp volledig behandelt, sluit goed bij deze behoefte aan. Qua thema sluit de 7e klas periode Ontdekkingsreizen ook goed aan op de belevingswereld van de 7e klasser. Deze staat op de drempel van zijn oude vertrouwde huis en is voor het eerst op weg naar buiten. De wereld die hem of haar buiten te wachten staat is nieuw. De buitenlucht trekt wel aan. Tegelijkertijd is er veel dat afschrikt buiten. Onbekende mensen, grote straten. Hoe vind je er in vredesnaam je weg? Baai voor baai, eiland voor eiland zochten de Portugezen een weg onder Afrika door naar Azië. Ze kwamen daarbij steeds zuidelijker. In 1488 bereikte Bartolomeu Dias het meest zuidelijke puntje van Afrika, Kaap de Goede Hoop. Pas 10 jaar later overtrof zijn landgenoot Vasco da Gama deze prestatie. Hij ontdekte de zeeroute naar India. In 1492 kon de Italiaan Columbus met steun van de Portugese In zijn tocht op weg naar of al gedeeltelijk in die nieuwe, onbekende wereld zullen veel 12- en 13-jarigen behoefte hebben aan voorbeelden van anderen die hun weg gingen. Deze voorbeelden kunnen de richting waarin zij zullen gaan mede bepalen. Ook zijn voorbeelden van anderen die onbekende werelden betraden en daarbij succes hadden of faalden bemoedigend. Inhoud periode Vanaf de late Middeleeuwen namen in Europa de contacten met de Arabische wereld toe. Europeanen kwamen zo in aanraking met kostbare Aziatische handelswaar als zijde, satijn en buskruit, maar ook met allerlei wetenschappelijke ideeën. In de 15e eeuw werd het vooral voor een aantal Portugezen de grote ambitie om zelf een zeeroute naar Azië te vinden. Zo was men niet meer van de te dure Arabieren afhankelijk. Wie een route naar Azië zou vinden, werd rijk. 52 SEIZOENER

19 vorsten op zoek naar een Westelijke route naar Azië. Per ongeluk stuitte hij hierbij op Amerika. Verloop lessen Tijdens de lessen wordt veel aandacht besteed aan de ervaringen (via de biografieën) van de ontdekkingsreizigers. Wat maakten zij mee? Voor welke keuzes stonden ze? Wat waren hun angsten? Welke moeilijkheden overwonnen ze? Tijdens de periode worden veel verhalen verteld. Leerlingen maken hiervan aantekeningen. Verder maken leerlingen zelf een kaart van een reis die ze zouden willen maken. Door het maken van stripverhalen en andere tekningen probeer je te bereiken dat zij zich zo goed mogelijk inleven in de verhalen. Zo ontmoeten zij als het ware de ontdekkingsreiziger. Zijn ervaringen op weg naar en bij het betreden van onbekende werelden kunnen de leerlingen inspireren en eventueel zelfs helpen. Daarnaast leren ze veel over een interessante periode uit de Europese en ook de wereldgeschiedenis. SEIZOENER 53

20 54

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes, Hé Joyce, ga je mee? Emma rent achter Joyce aan als ze van het schoolplein lopen. Joyce, wij gaan vanmiddag op bezoek bij mijn oom,

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Nieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar..

Nieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar.. Nieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar.. Dit is alweer de laatste donderdagbrief van het jaar 2015. Wat is het allemaal snel gegaan. Wat hebben de kinderen goed hun best gedaan. Iedereen kan

Nadere informatie

BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG

BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG T KLEPPERTJE BASISSCHOOL DE ZEVENSPRONG Nummer 3 jaargang 15 verschijnt iedere twee schoolweken op de website www.zevensprong.nl pag. 1 t/m 6 Directiepraatje Kennismakingskamp: Afgelopen week hebben alle

Nadere informatie

VERSJES: Mourik lou VADERDAG. Lieve papa, kom eens even met uw hoofd heel dicht bij mij. k wil u graag een zoentje geven en u krijgt daar nog wat bij!

VERSJES: Mourik lou VADERDAG. Lieve papa, kom eens even met uw hoofd heel dicht bij mij. k wil u graag een zoentje geven en u krijgt daar nog wat bij! VERSJES: Mourik lou VADERDAG Lieve papa, kom eens even met uw hoofd heel dicht bij mij. k wil u graag een zoentje geven en u krijgt daar nog wat bij! t Is geen zakdoek of sigaren, t is een heel, heel ander

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Weeknieuws week 41. Peutercollege weetjes

Weeknieuws week 41. Peutercollege weetjes Weeknieuws week 41 Peutercollege weetjes o De locaties hebben weer nieuwe ouder- kindkisten ontvangen. Zo heeft t Kasteeltje de kist van het thema regen en het Kwetternest heeft nu de kist van Wat heb

Nadere informatie

Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4

Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Nieuw seizoen, nieuwe cursussen!

Nieuw seizoen, nieuwe cursussen! RiQQ CURSUSSEN 2013-2014 Nieuw seizoen, nieuwe cursussen! Genoeg uitgerust in de vakantie en weer zin om lekker bezig te zijn met zingen toneelspelen of tekenen? Schrijf je nu in voor een cursus van Cultuurbedrijf

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

De arme man en zijn parkiet

De arme man en zijn parkiet De arme man en zijn parkiet deel 3/3 Iedereen op straat is blij dat de arme straatmuzikant niet arm meer is. s Avonds brengt hij zijn volle buideltjes met geld naar de bank. Dat is heel veel en thuisgekomen

Nadere informatie

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters Leuk dat je ons e-book hebt gedownload! In dit e-book vertellen we je graag meer over opvoeden. Want het opvoeden van je kind(eren)

Nadere informatie

Je bent een echte doorzetter, bravo! Je hebt goed naar mij geluisterd, fantastisch! Daar heb je goed over nagedacht, echt slim van je!

Je bent een echte doorzetter, bravo! Je hebt goed naar mij geluisterd, fantastisch! Daar heb je goed over nagedacht, echt slim van je! Wat heb jij netjes opgeruimd, tjonge wat knap! Je bent een echte doorzetter, bravo! Je hebt goed op jouw beurt gewacht, je bent een kanjer! Wat ben jij goed aan het spelen, ik ben trots op je! Je hebt

Nadere informatie

Verhaal- en kleurboek voor kinderen. Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties

Verhaal- en kleurboek voor kinderen. Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties Verhaal- en kleurboek voor kinderen Instituut voor Islamitische Studies en Publicaties In naam van Allâh, de Weldadige, de Genadige 3 Het is half acht s avonds. Fazilah en Djamiel dekken samen de tafel.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is.

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is. De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008 Lieve mensen, Allereerst wens ik iedereen een vreugdevol nieuw jaar toe. Misschien begin je dit jaar met de beste voornemens, zoals altijd en heb je bewust gekeken naar

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Welke voorkeur heb jij?

Welke voorkeur heb jij? Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden

Nadere informatie

Het instappen in de Paranormale Wereld

Het instappen in de Paranormale Wereld Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze

Nadere informatie

Hartelijk dank aan alle opruimers na het Verkleedfeest. De school zag er maandag helemaal opgeruimd uit en dat is fijn beginnen!

Hartelijk dank aan alle opruimers na het Verkleedfeest. De school zag er maandag helemaal opgeruimd uit en dat is fijn beginnen! 27 Februari 2015 1 Agenda Di 3 mrt Algemene ouderavond 20.00 Ma 9 mrt Kunstweek hout Za 14 mrt Klusdag Ma 16 mrt Studiedag BHV alle klassen vrij Di 17 mrt Ouderavond klas 1/2 Fonteintje wk 9 Aanwezigheid

Nadere informatie

OK ZOMERBL -2014 2013

OK ZOMERBL -2014 2013 ZOMERBLOK 0-0 WAT DOEN WE IN DE ZOMER? Nu de zon wat meer gaat schijnen, kunnen we met de Brede School ook weer vaker naar buiten. Wie heeft daar nu geen zin in? Grijp je kans want dit is alweer het laatste

Nadere informatie

Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen

Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen Hoedje van Papier in de Wijk - Kindermagazine HVT Nieuws - Editie 1 - Juni 2009 Even voorstellen... De redactie van HVT Nieuws Vakantieplannen Tekst en Beeld Fotoverhaal En heel veel foto s! Van de redactie

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 23 oktober 2012 Nr.05

NIEUWSBRIEF 23 oktober 2012 Nr.05 NIEUWSBRIEF 23 oktober 2012 Nr.05 Algemeen: HONDEN OP HET SCHOOLPLEIN Gisteren is er weer een kind op het schoolplein gebeten door een kleine hond. Gelukkig bleek de schade mee te vallen. Toch doen wij

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Leiderschap is van iedereen

Leiderschap is van iedereen Leiderschap is van iedereen Eddy Karrenbelt Als u het wenkend perspectief leest in het boekje mensenzorg voor de transitie in de Langdurige Zorg. Dan vindt u het streefbeeld gedreven professionals. In

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Op reis naar Bethlehem

Op reis naar Bethlehem Op reis naar Bethlehem Rollen: Verteller Jozef Maria Engel Twee omroepers Kind 1 Kind 2 Kind 3 Receptionist 1 Receptionist 2 Receptionist 3 Kind 4 Kind 5 Herder 1 Herder 2 Herder 3 Herder 4 Drie wijzen

Nadere informatie

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Het onderzoek van de burgemeester 5/6 Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder

Nadere informatie

Geboortegedichtjes. Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren. En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien. Die moet beslist met eigen ogen

Geboortegedichtjes. Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren. En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien. Die moet beslist met eigen ogen Geboortegedichtjes Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien Die moet beslist met eigen ogen Dit schitterende wonder komen zien We hebben ze geteld Je armpjes en je

Nadere informatie

Nieuwsflits juli 2014

Nieuwsflits juli 2014 Nieuwsflits juli 2014 Samen bouwen in Vertrouwen Nog maar een kleine 2 weken en dan is het vakantie wat is het weer enorm snel gegaan. En wat hebben we allemaal weer ontzettend veel geleerd! Vanaf deze

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.

Nadere informatie

Naam: Welkom op De Leer!

Naam: Welkom op De Leer! Naam: Welkom op De Leer! Basisschool De Leer St. Michielsstraat 6 7255 AP Hengelo 0575-46 17 15 Welkom! Hallo, Je bent nu al bijna vier jaar en dan kom je bij ons in de klas. Nu mag je een paar keer komen

Nadere informatie

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:

Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd

Nadere informatie

Brood, tafel, maaltijd houden

Brood, tafel, maaltijd houden Brood, tafel, maaltijd houden Route 1: Aan tafel Kaart lezen Is brood de moeite waard? Ons broodje is gebakken Elke prent heeft een cijfer. Welke tekst hoort erbij? Geef die hetzelfde cijfer. Nog een beetje

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Ik help je wel. illustraties Karlijn Scholten verhaal Isabelle de Ridder

Ik help je wel. illustraties Karlijn Scholten verhaal Isabelle de Ridder Ik help je wel illustraties Karlijn Scholten verhaal Isabelle de Ridder Deze uitgave is een cadeau van ViaViela aan al onze opvangkinderen en (gast)ouders. Veel voorleesplezier! Juul doet de deur open.

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Inkijkexemplaar INLEIDING. zelfbeeld. Leskatern 1

Inkijkexemplaar INLEIDING. zelfbeeld. Leskatern 1 r aa pl em ex jk ki In zelfbeeld INLEIDING Wie ben ik en hoe presenteer ik me naar de buitenwereld? Dat zijn vragen waar veel jongeren mee bezig zijn. Het is niet makkelijk om je zeker te voelen in een

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

SELECTIE VAN TEKSTEN, INCLUSIEF DE OORSPRONKELIJKE TEKST

SELECTIE VAN TEKSTEN, INCLUSIEF DE OORSPRONKELIJKE TEKST SELECTIE VAN TEKSTEN, INCLUSIEF DE OORSPRONKELIJKE TEKST NU: OUD: Sinterklaasje, kom maar binnen Sinterklaasje, kom maar binnen met je Piet, want we zingen allemaal blij een lied. Misschien heeft u wel

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Vertrouwen. Margriet Ledin-de Hoop. Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Vertrouwen. Margriet Ledin-de Hoop. Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Vertrouwen Margriet Ledin-de Hoop Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Inhoudsopgave Woord vooraf 6 1. Op reis 8 2. Spring! 15 3. Ver weg of heel dichtbij? 24 4. Actief afwachten 32 5. In vertrouwen keuzes

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Lesbrief 10. Voor het eerst naar school

Thema Kinderen en school. Lesbrief 10. Voor het eerst naar school Thema Kinderen en school. Lesbrief 10. Voor het eerst naar school brengt zijn dochter Ama voor het eerst naar school. Hij praat met de juf. Ama is al op een peuterspeelzaal geweest. Is Ama verlegen? Wat

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF KINDERKRIEBELS

NIEUWSBRIEF KINDERKRIEBELS NIEUWSBRIEF KINDERKRIEBELS Dag allemaal, Eindelijk is het zover!!! De eerste nieuwsbrief van Centrum KINDERKRIEBELS is er!! Vele van jullie zullen zich afvragen Centrum KINDERKRIEBELS wat is dat???? Hieronder

Nadere informatie

Voor u ligt de nieuwsbrief met informatie voor u en de kinderen. Wij willen u vragen om deze nieuwsbrief zorgvuldig te lezen.

Voor u ligt de nieuwsbrief met informatie voor u en de kinderen. Wij willen u vragen om deze nieuwsbrief zorgvuldig te lezen. Nieuwsbrief 4, 14 oktober 2015 Beste ouder(s), verzorger(s), Voor u ligt de nieuwsbrief met informatie voor u en de kinderen. Wij willen u vragen om deze nieuwsbrief zorgvuldig te lezen. Voorwoord De afgelopen

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Achtergrondinformatie opdracht 1, module 1, les 1

Achtergrondinformatie opdracht 1, module 1, les 1 Achtergrondinformatie opdracht 1, module 1, les 1 Er zijn leuke en fijne momenten in de opvoeding, maar ook moeilijke en zware momenten. Deze moeilijke momenten hebben soms te maken met een bepaalde fase

Nadere informatie

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Inhoudsopgave Welkom Blz. 3 Wat zijn baby- en kindergebaren? Blz. 4 Voordat je begint Blz. 5 De eerste gebaren Blz. 6 & 7 Gebaren- tips Blz. 8 Veel gestelde

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

LOPKE OVERZICHT ALGEMENE FICHES, VERHALEN EN ACTIVITEITENFICHES DERDE KLEUTERKLAS. ECEGO-Expertisecentrum voor Ervaringsgericht Onderwijs

LOPKE OVERZICHT ALGEMENE FICHES, VERHALEN EN ACTIVITEITENFICHES DERDE KLEUTERKLAS. ECEGO-Expertisecentrum voor Ervaringsgericht Onderwijs LOPKE OVERZICHT ALGEMENE FICHES, VERHALEN EN ACTIVITEITENFICHES DERDE KLEUTERKLAS ECEGO-Expertisecentrum voor Ervaringsgericht Onderwijs Overzicht algemene fiches Lopke 3 de kleuterklas: algemene fiche

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Met dit lekkere warme weer zijn we lekker gaan wandelen in het park bij ons in de buurt.

Met dit lekkere warme weer zijn we lekker gaan wandelen in het park bij ons in de buurt. Het Kwetternest 3-jarigen Deze week zijn we begonnen met het thema OEF WAT WARM! We hebben in de groep een echte ijswinkel gemaakt. De kinderen kunnen naar hartenlust ijsjes kopen en eten. In de grote

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Weeknieuws week 12. Locatie de Toverdoos. 2 jarigen

Weeknieuws week 12. Locatie de Toverdoos. 2 jarigen Weeknieuws week 12 Locatie de Toverdoos 2 jarigen De week vloog weer voorbij! Wat hebben we het weer leuk gehad. We namen rustig afscheid van thema "Regen". De klas wordt nu steeds meer gevuld met spulletjes

Nadere informatie

Felix en Lenette presenteren: Mijn wolf en ik. gratis e-book. Palaysia. door Edith Hagenaar

Felix en Lenette presenteren: Mijn wolf en ik. gratis e-book. Palaysia. door Edith Hagenaar Felix en Lenette presenteren: Mijn wolf en ik gratis e-book Palaysia door Edith Hagenaar Voor je ouders De wolf op deze cd staat voor iedereen met wie je kind een moeilijke relatie heeft. Dat kan een juf

Nadere informatie

Nieuws. Flits 2 oktober 2013 Jaargang 05 NieuwsFlits 3

Nieuws. Flits 2 oktober 2013 Jaargang 05 NieuwsFlits 3 2 oktober 2013 Jaargang 05 Nieuws 3 Infobrief Bij deze Nieuws treft u een infobrief van de groep(en) van w kind(eren) aan. In deze infobrief staan de belangrijkste zaken die het komende schooljaar spelen

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Welkom op de Pionier

Welkom op de Pionier Welkom op de Pionier Wat lees je allemaal in dit boekje? 1. Wat is de Pionier voor een school? 2. Op school zijn verschillende klassen. 3. Zo gaat het op de Pionier. 4. Hoe ziet een schooldag er op onze

Nadere informatie

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Nieuwsbrief oktober 2014

Nieuwsbrief oktober 2014 Nieuwsbrief oktober 2014 Beste ouders, In de afgelopen weken hebben we alweer zo ontzettend veel geleerd! Eigenlijk is het schooljaar maar net goed op gang, maar wat we geleerd hebben is al niet meer op

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.

Nadere informatie

Thema Kinderen en school

Thema Kinderen en school http://www.edusom.nl Thema Kinderen en school Lesbrief 18. Het 10-minutengesprek. Wat leert u in deze les? Vergelijkingen maken. Zeggen hoe vaak iets gebeurt. Verkleinwoordjes. Veel succes! Deze les is

Nadere informatie

Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding

Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009 Begin schooljaar Boekentassenwijding alle kinderen mogen hun boekentas meebrengen kinderen met boekentas in de intredeprocessie ze zetten die vooraan in de kerk

Nadere informatie

Het allerleukste meisje

Het allerleukste meisje > > 0 0 0 Het allerleukste meisje Er zijn meisjes die het liefst met poppen spelen er zijn meisjes die vaak voor de spiegel staan er zijn meisjes die zich als een bruid verkleden en dan wensen dat ze ooit

Nadere informatie

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.

Nadere informatie

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang!

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en

Nadere informatie

MINIGIDS Omschrijving van de talenten

MINIGIDS Omschrijving van de talenten Omschrijving: Waar haal ik mijn drive vandaan? Aansteker Bezige Bij Als ik een idee heb of hoor, wil ik meteen aan de slag gaan. Ik wil actie en ben vaak de eerste die eraan begint. Ik steek vaak anderen

Nadere informatie

Kom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser

Kom erbij Tekst: Ron Schröder & Marianne Busser Muziek: Marcel & Lydia Zimmer 2013 Celmar Music / Schröder & Busser Kom erbij Kom erbij, want ik wil je iets vertellen, het is heel bijzonder, dus luister allemaal. Ik ken honderdduizend prachtige verhalen, maar dit is echt het mooiste van allemaal. Het gaat over twee

Nadere informatie

Melkweg. Een dagje ouder. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Ouder worden

Melkweg. Een dagje ouder. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Ouder worden Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Een dagje ouder Ouder worden Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Een dagje ouder, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern

Nadere informatie

Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus

Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Gezinsdienst Liturgie Welkom en mededelingen Voorzang: - Gezang 132 - Opwekking 461 - Gezang 146 Stil gebed Votum / groet Zingen:

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie