Ook aan de dijkverzwaring tussen Hoedekenskerke en Hansweert hebben we meegewerkt.

Transcriptie

1 Van Hansweert naar Vlissingen met het varend monument Talisman. Eerst zal ik beginnen met onszelf voor te stellen: wij zijn Frans en Mieke Heijlaerts, de eigenaren van een varend monument, waarover later meer. Wij zijn een schippersfamilie, wij hebben vroeger samen gevaren op een binnenvaartsleepboot, waarmee wij ook regelmatig op de Westerschelde kwamen. De sleepboot Frans Onder andere hebben we meegewerkt aan de aanleg van de Massagoedhaven in Terneuzen, de grond die daar opgebaggerd werd, brachten we in zgn. onderlossers naar een diepe put op de Westerschelde, bij Ellewoutsdijk. (Onderlossers zijn baggerbakken met kleppen in de bodem, deze kleppen worden door stevige kettingen en lieren dichthouden. Op de plaats van bestemming worden de kleppen geopend en loopt de bagger zo aan de onderkant het schip uit) Ook aan de dijkverzwaring tussen Hoedekenskerke en Hansweert hebben we meegewerkt. Later zijn we aan de wal gaan wonen, waar Frans een baan kreeg als Verkeersleider bij Rijkswaterstaat op een verkeerspost langs de binnenwateren: Regionale Verkeerscentrale Dordrecht. Ook langs de Westerschelde is een hele keten van verkeerscentrales, die de scheepvaart in veilige banen leiden.

2 Tijdens deze periode is Frans ook opleider en examinator voor het vak verkeersleider geworden. Hij werkt mee aan de opleiding en examinering van alle verkeersleiders in Nederland, dus ook voor de Westerschelde. Sinds enkele jaren is Frans met FLO (Functioneel leeftijdsontslag) maar opleider en examinator is hij gebleven. Er komt zelfs een uitbreiding aan: hij gaat ook examens afnemen voor het nieuwe vaarbewijs: Groot pleziervaarbewijs, dit heb je nodig als je met een pleziervaartuig tussen 25 en 40 meter wil varen. Hansweert wordt een van de plaatsen in Nederland waar je praktijkexamen voor dit vaarbewijs kunt doen. Om als opleider/examinator bij te blijven, bezoeken we regelmatig de gebieden waar de verkeersleiders werken en nu natuurlijk ook voor de gebiedskennis voor het examineren van Groot pleziervaarbewijs. Sinds 2004 hebben we de Talisman in eigendom, dit schip is een oud Groninger vrachtscheepje, dat is gebouwd in 1929, dus ruim 80 jaar oud. Het schip is 27 meter lang en kon 154 ton meenemen. (grote binnenvaartschepen nu kunnen wel 5000 ton of meer meenemen) De Talisman zoals ze er nu uitziet De Talisman heette vroeger Oetciena en is gebouwd voor de vaart op de kanalen in Noord- Duitsland en Groningen. Ook mocht het schip, volgens zijn certificaat, in de ruime zeegaten varen. Er zijn veel turf, aardappels en kolen mee vervoerd. Later, na de Tweede Wereldoorlog is er met het schip ook op de Rijn gevaren. Het schip heeft nooit gezeild, het is van begin af aan een motorschip geweest. Nu is zij aan de buitenkant weer teruggerestaureerd naar het moment van net na de Tweede Wereldoorlog, als rijnschip dus. Binnen is de oude woning weer gerestaureerd. Deze woning was echter heel klein: 2 meter lang en 4 meter breed, met onder de stuurhut een bed. Daarom hebben we het vrachtruim verbouwd tot luxe, moderne woning.

3 De nieuwe woonkamer Ook alle techniek is vernieuwd: er kan zelf stroom (220 volt) worden opgewekt, we hebben een eigen drinkwatersysteem, cv-installatie, enz. Ook de oude voorstuwingsmotor is vervangen door een nieuwe motor van 185 pk. Wij wonen volledig aan boord en waar ons werk is, varen we naar toe. Soms gebruiken we het schip ook voor ons werk, zoals bijvoorbeeld wachthouden in de winter op een passagiersschip dat dan stilligt, of examens afnemen op ons schip. En dan nu het varen: De voorbereidingen voor de reis: Allereerst kijken we wanneer we zouden willen vertrekken. Daarna kijken we wat de weersvoorspellingen zijn: het kan aardig spoken op de Westerschelde bij een verkeerde wind. Vooral harde wind uit westelijke richtingen kan hoge golven geven, zeker in combinatie met ebstroom, de wind komt dan namelijk van zee en golven hebben dan de ruimte om een aanloop te nemen. Welnu, de wind is matig en uit oostelijke richtingen vandaag, dus vanaf het land en geeft dus geen problemen. Vervolgens kijken we naar het getij: op de Westerschelde loopt eb en vloedstroom en flink wat. Het maakt natuurlijk behoorlijk wat uit of je deze stroom mee of tegen hebt, zeker met een langzaam schip als de Talisman. We proberen natuurlijk zoveel mogelijk profijt te trekken uit de stroom. Vanaf Hansweert naar Vlissingen moet je dus ebstroom hebben. Dat komt even goed uit: we willen rond 10 uur weg en het is om uur hoogwater geweest in Hansweert. We hebben draadloos internet aan boord en vinden de waterstanden etc. op internet bij Het is 2x daags hoog en 2x daags laag water, dus gemiddeld loopt er ook 6 uur ebstroom (eb loopt er iets langer dan vloed) we hebben dus 6 uur om met tij mee naar Vlissingen te varen De Talisman is voor de Westerschelde een klein scheepje, dus kunnen we ook aardig wat last hebben van golfslag (en daardoor slingeren van ons scheepje) door grote (zee-) schepen veroorzaakt. Als schepen varen, verplaatsen ze water; ze duwen het weg bij de boeg en bij het achterschip stoomt het weer terug. Hierdoor ontstaat golfslag die ook afhankelijk is van snelheid en vorm van het schip. Om deze reden houden we toch rekening met golfslag en zetten we alles wat kan vallen weg en doen we ramen dicht, zodat daar niet ongewenst water door naar binnen kan komen. Nog even de hond uitlaten en dan kan de motor gestart worden en varen we richting sluis. Schutten ( zo noem je het proces van het varen door een sluis) Om contact te onderhouden met andere schepen en de autoriteiten zijn schepen uitgerust met marifoon. Dit is een draadloze telefoon, waarmee je dus met elkaar kunt spreken via

4 verschillende kanalen. We melden ons op kanaal 22 voor de sluis. We kunnen meteen de sluis in, achter ons komen nog enkele schepen in deze schutting mee. Een sluis is bedoeld om schepen te laten passeren op een plek waar er verschil is in waterstanden, in dit geval tussen Ooster-, en Westerschelde. Het verschil in waterstand is hier maar ongeveer een halve meter op dit moment, maar er zijn sluizen in Nederland waar het verschil wel 12 meter of meer is. Schippers hebben natuurlijk geen vaste vuilnisman die het huisvuil op komen halen, daarom staan er op bijna alle sluizen en havens speciale vuilcontainers voor de scheepvaart. Wij maken daar nu ook gebruik van en klauteren de steile ladder in de sluiswand op om ons huisvuil kwijt te raken. Meteen maar even een foto gemaakt. In de sluis van Hansweert Uitvaren van de haven De Westerschelde is een heel druk vaarwater, je mag hier niet zomaar de haven uitvaren (vergelijk het maar met bijvoorbeeld een garage die meteen op de snelweg uit zou komen), je moet je hier melden bij een verkeerscentrale die je informatie geeft over het verkeer op de Schelde, zodat je als schipper weet wanneer je in kunt voegen. We melden ons dus op kanaal 65 en horen dat er bij de haven alleen maar een binnenschip in de opvaart is (dit is vanaf zee gerekend, richting Antwerpen) We kunnen er dus meteen uit. Verkeerscentrale Hansweert

5 Op de Westerschelde Met ons varen er nog enkele schepen in dezelfde richting, zij moeten echter naar Terneuzen en varen door de Overloop van Hansweert, wij kiezen voor het Middelgat en blijven zo langs de Bevelandse kant varen. We hebben de stroom al lekker mee als we uit de haven zijn. Kijk op de foto eens naar de koersen van de tegemoetkomende zeevaart! Door het kronkelend verloop van de rivier lijkt het soms of schepen recht over een ander heen zullen varen, kijk maar naar het binnenschip op de voorgrond en het zeeschip rechts. Op de Westerschelde We maken gebruik van de nieuwste kaart van Westerschelde: er verandert nog wel eens iets aan de ligging van zandplaten en daarop wordt de betonning dan weer aangepast, vandaar dat je altijd een goede kaart moet hebben. Onze kaarten zijn digitaal: we hebben in de stuurhut een laptop staan, met daarin een speciaal programma om de digitale kaarten te kunnen gebruiken. Aan de laptop is een GPS gekoppeld, op deze manier kun je op de kaart precies zien, waar je bent en waar je naar toe vaart. Vergelijk het maar een beetje met een navigatiesysteem voor in de auto. Ter hoogte van de hoek van Baarland hebben we de volle ebstroom mee. Let maar eens op de stroming langs de aan de bodem verankerde ton: en op een zandplaat dreigt te raken, schepen worden verzocht om voorzichtig te passeren. Even later horen we dat er een bergingsvaartuig Omdat we meestal alle tijd hebben, draaien we zelden vol aan met de motor. Meestal varen we wat rustiger, ongeveer 11 km. per uur op stil water (d.i. dus zonder stroming). We draaien nu hetzelfde toerental met de motor en varen volgens ons GPS nu 16 km. per uur; dus 5 kilometer stroom mee! Aan de hoek van Baarland melden we ons bij de volgende verkeerscentrale:terneuzen op kanaal 3. De reden hiervoor is dat schepen op het radarscherm van de centrales zichtbaar zijn, met de naam erbij en de verkeersleiders willen checken of dit nog wel klopt. Het wil nog wel eens gebeuren dat zo n scheepsnaam van het radarscherm verdwijnt, als de centrale dan zo n schip wat moet vertellen, weet hij niet meer wat de scheepsnaam is. Bovendien kan de centrale dan evt. bijzonderheden voor het stuk Westerschelde wat hij bestrijkt aan de schipper doorgeven. We horen op een gegeven moment via de marifoon dat er een jachtje in de problemen is uitgevaren is vanuit Terneuzen en het jachtje op sleeptouw wordt genomen naar

6 de Oude Veerhaven van Terneuzen. Je bent als schipper verplicht om uit te blijven luisteren op de goede marifoonkanalen, zodat je ook alle berichten mee kunt horen die voor je van belang zijn. Bij Borselle schakelen we weer over op kanaal 14 en melden ons bij centrale Vlissingen. Hier varen we op een gegeven moment 18 km per uur (dat is dus 7 km per uur sneller dan op stil water. Stel dat we de andere kant op zouden varen, zouden we dus maar 4 km per uur gaan! Je ziet dus meteen het belang van zorgen dat je tij mee hebt! Net vóór we binnenlopen in Vlissingen komt er toch nog een zeeboot met grote snelheid voorbij en liggen we behoorlijk te rollen in de golven. Gelukkig hadden we breekbare spullen weggezet! Alleen de strijkplank waren we vergeten; deze lag dus wel ondersteboven. Binnenschutten We horen van centrale Vlissingen dat het om uur laag water is. We lopen om uur binnen, dus mooi op tijd. Kijk hier maar eens op de foto naar de sluismuren, aan de rand mosselen kun je zien hoe laag het water al is. verschil tussen hoog en laag water We schutten hier door de kleine sluis naar binnen, samen met 2 jachten. Dit geeft aanvankelijk nog wel wat problemen, want het jacht voor ons gaat niet meteen helemaal voor in de sluis liggen, waardoor ook wij niet ver genoeg de sluis in kunnen om het laatste jacht er nog bij te laten. Dus eerst naar voren en vragen of het jacht voor ons door wil schuiven, daarna kunnen wij verder naar voren en dan kan uiteindelijk het laatste jacht ook mee. Binnen de sluis meren we af naast een ander binnenvaartschip, van de sluis horen we dat die morgen om uur weggaat, dus dan wordt er weer actie van ons verwacht; je mag naast andere schepen afmeren, zij moeten toestaan dat je over hun schip naar de wal gaat, maar als zij weg willen, moet je natuurlijk ook medewerking verlenen.

7 Nog even over het getij: als je het als binnenschipper goed uitkient, kun je in één tij, met stroom mee, de Westerschelde bevaren tussen Antwerpen en zee. Tot zover het verhaal van de Talisman op de Westerschelde