Haaruitval in de maatschappij

Transcriptie

1 Haaruitval in de maatschappij BACHELOR PROEF HAARUITVAL Gabriella GUARNERI Patrizia VENTRIGLIA Abelenstraat 43 Paul Lambertlaan Houthalen 3630 Maasmechelen ERASMUSHOGESCHOOL Brussel Laarbeeklaan 121, 1090 Jette Departement onderwijs en pedagogie 3 e jaar bachelor secundair onderwijs Onderwijsvakken: bio-esthetiek en haarzorg Promotor: Mevrouw Kathy Lanckman Academiejaar:

2 1 Inhoud Woord vooraf Oriëntatie 1.1Motivatie keuze onderwerp Onderzoeksdoel Onderzoeksvragen Uitdieping: Theoretisch luik Algemene informatie Inhoudelijk: soorten haaruitval Normale haaruitval in de haarcyclus Alopecia Androgenetica Alopecia Areata Tractie of traumatische alopecia Postpartum alopecia Telogeen Effluvium Alopecia universalis Androgene haaruitval Oorzaken van haaruitval in het algemeen Mogelijke oplossingen Hoofdhuidkoeling Reguliere medicatie Apotheek Haartransplantatie Dermatografie Volume producten Pruiken en haarwerken Medavita: lotion concentrée anti-haaruitval (voor vrouwen) Medavita: lotion concentrée homme Enquête onderzoek Hoe haaruitval bespreekbaar maken in de maatschappij? Besluit Theoretisch luik Besluit Onderzoeksvragen:... 58

3 2 4. Praktisch luik 4.1 Plan opstellen Plan uitvoeren Evalueren Finalebeurs Lessenpakket haaruitval Besluit praktisch luik: Persoonlijk ontwikkelingsplan Verklarende woordenlijst Bronnen Bijlagen... 95

4 3 Woord vooraf Langs deze weg willen wij iedereen die ons heeft bijgestaan tijdens het maken van ons eindwerk bedanken. Wij, Gabriella en Patrizia, hebben zelf enorm veel tijd geïnvesteerd in dit eindwerk. Ook heeft onze promotor, mevrouw Kathy Lanckman, een grote rol gespeeld tijdens ons leerproces over haaruitval. Wie we zeker niet mogen vergeten zijn de firma s die met ons hebben willen samen werken. Die firma s zijn Het Haarhuis en Renbow Belgium, die laatste verdelen de producten van Medavita waarover wordt gesproken in dit eindwerk. De samenwerking met dokter De Riek was ook heel leerrijk, waarvoor dank. De persoonlijke getuigenissen over haaruitval kwamen van twee mensen uit onze omgeving, Foffi Mavrakis en Marco Muñoz. Het publiek die naar onze infoavond is gekomen willen wij ook bedanken, deze zijn haast teveel om op te sommen. Alsook zijn we de mensen die meegewerkt hebben aan onze infoavond (obers, mama s,..) dankbaar. Zonder de medewerking van iedereen hierboven was dit eindwerk niet realiseerbaar.

5 4 1.Oriëntatie 1.1Motivatie keuze onderwerp Wij, Gabriella en Patrizia, hebben gekozen voor het onderwerp haaruitval nadat we verschillende vormingen hebben gehad van Medavita door Renbow Belgium. Bij Renbow Belgium hebben we het gamma van medavita leren kennen dat bekend staat voor de behandelingen van de verschillende hoofdhuid-en haarproblemen. Onze aandacht werd meteen getrokken door dit onderwerp. Na een gesprek met onze mentor hebben we dit onderwerp aangepast omdat het anders veel te breed maar niet diep genoeg uitgewerkt kon worden. Zo hebben we geselecteerd wat voor ons het meest interessant was en waarover wijzelf nog het meeste wilden bijleren. Het deeltje waar wij ons onderzoek naar willen doen is haaruitval. Echt stilstaan bij het feit dat mensen hun haar verliezen is iets wat we niet genoeg doen. Terwijl het haar in deze maatschappij nochtans zo belangrijk is, het geeft je uiterlijk weer, veel vrouwen houden zich vast aan het haar. Zeker omdat we beide werken in een kapsalon en zoveel houden van haar denken we er niet over na dat dit probleem zich meer voordoet dan we denken. Als we nadenken over haaruitval is het eerste wat er bij ons opkomt ziekte. De oorzaak van dat beeld is dat we te weinig weten over haaruitval. 1.2 Onderzoeksdoel Wij willen onderzoeken of de mensen in de kapperssector voldoende op de hoogte zijn van de oplossingen tegen haaruitval. Stel dat een kapper een klant over de vloer krijgt met haaruitval, weet hij dan welke bron hij moet raadplegen? Naar welke personen hij zijn klanten kan doorverwijzen? Of welke producten de klanten kunnen raadplegen? Ons eindwerk is niet alleen informatief voor kappers met een eigen salon, maar ook voor leerkrachten en studenten haarzorg. Alsook voor de gewone mens in de maatschappij; stel dat zij/hij te maken krijgt met haaruitval, naar wie kan de klant toestappen en welke maatregelen kan hij/zij treffen? Ons eindwerk biedt hierop een antwoord! 1.3 Onderzoeksvragen Zijn de haarzorgsector-gebonden personen voldoende op de hoogte van de soorten haaruitval alsook van de oplossingen hiertegen? Is de gewone mens in de maatschappij voldoende op de hoogte van haaruitval alsook van de oplossingen hiertegen?

6 5 2. Uitdieping: Theoretisch luik 2.1 Algemene informatie Als we spreken over haaruitval, zijn de kappers de eerste personen die de mensen raadplegen als ze zich hierover zorgen maken. Als de kapper weet hoe hij hierop kan reageren of naar wie hij zijn klant kan doorverwijzen, kan dit al veel betekenen voor de klant. In haaruitval kan men verschillende soorten onderscheiden. Graag bespreken wij deze in het theoretisch luik, ook brengen we graag de verschillende oorzaken en oplossingen aan bod. In dit luik proberen we een antwoord te vinden op onze onderzoeksvragen. 2.2 Inhoudelijk: soorten haaruitval Normale haaruitval in de haarcyclus Bij de geboorte is het babylichaam met haar bedekt, dit wordt lanugo haar genoemd. Dit haar is zijdezacht en verdwijnt kort na de geboorte. Vellus haar neemt dan de plaats in en is vaak niet met het blote oog te zien. Het vrouwenlichaam is hier meer mee bedekt dan het mannenlichaam. Vellus haar is kort, fijn en niet gepigmenteerd. Bepaalde haarzakjes zijn voorgeprogrammeerd om lang, dik en gepigmenteerd haar te produceren, dit wordt terminaal haar genoemd zoals hoofdhaar. Het terminaal haar komt rond de puberteit tevoorschijn in plaats van het vellus haar. De haargroeicyclus heeft een invloed op de haaruitval, om deze even op te frissen wordt deze hieronder toegelicht. 1.Anagene fase (of de actieve groeifase) 85-90% van de haren bevindt zich in deze fase, de anagene fase duurt ongeveer drie tot vijf jaar. 2.Katagene fase (korte overgangsfase) hierin stopt de celdeling van het haar, deze fase duurt slechts enkele weken. 3.Telogene fase (rustfase) in deze fase valt het haar uit, dat duurt meestal drie tot vier maanden en ongeveer 10-15% van de haren bevinden zich hierin. Uiteindelijk wordt de celdeling weer gestimuleerd om een nieuw haar aan te maken en zo begint de groeicyclus opnieuw. Haren groeien dus in een cyclus, op een bepaald moment in die cyclus lost het haar en valt deze uit.

7 Alopecia Androgenetica Zowel mannen als vrouwen kunnen alopecia androgenetica krijgen. Dit gebeurt echter niet vaak. Deze variant van kaalheid bij vrouwen, waarbij de haren bovenop het hoofd dunner gezaaid zijn wordt soms male-type-alopecia bij vrouwen of female-typealopecia genoemd. Andere benamingen zijn nog: haarverlies volgens het vrouwelijk patroon of alopecia androgenetica bij vrouwen. Kenmerken: Erfelijkheid speelt vaak een rol. Hoofdhuid schijnt door de haren door. Haren worden dunner. Kan ook voor de menopauze starten. Beïnvloed door: ras, erfelijkheid, geslacht en hormonen. Kan zowel bij vrouwen als mannen voorkomen. Oorzaken: Op jonge leeftijd kunnen de haarzakjes gevoelig zijn voor een bepaald hormoon DHT (=dihydrotestosteron). DHT is een hormoon dat zich bindt aan een receptor van een haarzakje waardoor het haartje dat zich hierin bevindt op lange tijd gaat verschrompelen en uiteindelijk verdwijnt. Hieronder kan je het proces van DHT waarnemen. DHT bindt zich aan het haarzakje van een terminaal haar en zorgt ervoor dat het haar dunner wordt en uiteindelijk verdwijnt.

8 Alopecia Areata Alopecia areata is een goedaardige ziekte van de haarwortels met als gevolg een pleksgewijze (=areata) kaalheid (=alopecia) van de schedelharen. Ook haren op andere plaatsen kunnen uitvallen, onder andere: de wenkbrauwharen, baard-oksel-en schaamharen. De ziekte komt meer en meer voor, ongeveer 0,05 tot 0,01% heeft alopecia areata. Mannen en vrouwen hebben even veel kans om deze vorm van haaruitval te krijgen. Vaak begint deze vorm voor het veertigste levensjaar. Het is een plaatselijke ontstekingsreactie van de haarwortels die ervoor zorgt dat de ontsteking de haarwortelfunctie belemmert. Het gevolg hiervan is dat de haarwortels enkel nog misvormde haren produceren (die snel afbreken) of helemaal geen haren meer. Desondanks de ontsteking gaan de haarwortels niet verloren, zodra de ontstekingsreactie verdwenen is kunnen de haren-soms zelfs na jaren- terugkeren. Enkele oorzaken: Auto-immuunziekte: afweermechanisme, dat normaal gezien tegen lichaamsvreemde stoffen is gericht, is nu tegen de eigen haarwortel gericht. Gaat vaker gepaard met andere ziekten onder andere: schildklierziekten, vitiligo, eczeem, astma, bloedarmoede Na een infectie of gebruik van bepaalde geneesmiddelen. Erfelijke aanleg: in hoever dat deze vorm van kaalheid erfelijk is, is niet bekend. Wel is er aangetoond dat er bij 10% van de patiënten de haarziekte in de familie voorkomt. Kenmerken/uitzicht: Het gebied waar de haarwortels zijn aangetast is kaal in een ronde of ovale vorm. In deze gebieden vallen (bijna) alle haren uit, terwijl de huid er omheen een normale haargroei vertoont. Het is mogelijk dat er 1 of meerdere kale plekken ontstaan. Meestal beperken de plekken zich tot de (behaarde) hoofdhuid maar deze kunnen ook perfect ergens anders op het lichaam voorkomen. Patiënten merken zelf niets op omdat met alopecia areata geen jeuk of pijn gepaard gaat, wel treedt het vaak aanvalsgewijs op. Kan op elke leeftijd uitbreken. Alopecia areata ophiasis: een variant van alopecia areata waarbij er een kale zoom begint in de nek. De zoom loopt door naar de occipitale streek en loopt door tot boven de oren om een kale bandvormige zone te vormen van 5-10 cm breedte.

9 Tractie of traumatische alopecia Ondanks dat haar dood weefsel is dat uit de huid komt, kan er wel schade aan worden toegebracht. Door grote spanningen op het haar, kan er op plekken op de hoofdhuid extra haaruitval ontstaan. Oorzaken van Tractie Alopecia zijn bijvoorbeeld dreadlocks, te strakke paardenstaarten, te strakke vlechten of het kan ook als een gevolg optreden van het regelmatig uittrekken van de haren. Dit probleem kan worden voorkomen door de zogenaamde dreadlocks minder strak te zetten Tractie heeft hier de betekenis van trekken. Tractie Alopecia treedt vaak op bij meisjes of vrouwen met dreadlocks. Er kan blijvende schade ontstaan wanneer er constant te veel spanning staat op de haarschacht. Ook het haar borstelen wanneer het haar nat is kan het haar doen uittrekken. Die laatste noemt dan mechanische schade. Een chemische schade kan aangericht worden door bijvoorbeeld overmatig toepassen van permanentvloeistoffen. Oorzaken: De oorzaak ligt dus bij onszelf. Spanning op de haarwortel draaien en trekken aan het haar, te strakke elastieken, te strakke vlecht. Mechanische schade borstelen op nat haar. Chemische schade permanentvloeistoffen. Probleem verdwijnt als de oorzaak wordt weggenomen. Pruik/hoofdbedekking kan ervoor zorgen dat het haar te dicht wordt afgesloten, waardoor er geen zuurstof aan de haren kan komen en deze afbreken. Het verkeerd of onprofessioneel verwijderen van haar extensions.

10 Postpartum alopecia Van postpartum alopecia hebben de kersverse mama s meestal last. De haaruitval begint in dit geval tussen de drie en zes maanden na de bevalling. De haren groeien nadien wel meestal terug. Normaal gezien verliezen we 100 tot 150 haren per dag, bij de zwangerschap omdat de haren langer in de anagene (groei) fase verblijven, zijn dit soms nog geen 50 haren per dag. De haren voelen dan ook voller aan, wat volgens sommige internetbronnen door een toename van oestrogeen (vrouwelijke hormonen) zou kunnen komen. Na de bevalling bevinden de haren zich in de telogene fase (de uitvalfase), waardoor het lijkt dat de vrouw opeens heel veel haar verliest. De reden dat men dit denkt is omwille van het feit dat de haren tijdens de zwangerschap langer in de groeifase blijven zitten, wanneer de vrouw bevalt, vallen die haren uit.

11 Telogeen Effluvium Telogeen Effluvium is een vorm van haaruitval waarvan een acute en chronische vorm bestaat. Aan de basis van deze haaruitval ligt een verstoorde haarcyclus, waardoor er te veel haren in de uitvalfase (telogene fase) terecht komen. Effluvium betekent uitvallen, dit type haaruitval komt in het algemeen meer voor bij vrouwen dan mannen. Acute vorm De acute vorm is de bekendste, hierbij is de oorzaak vaak een duidelijk stressmoment dat enkele weken of maanden voor de haaruitval heeft plaatsgevonden. De acute vorm herstelt zich na enkele weken/of maanden. De meest genoemde oorzakelijke stressmomenten kunnen bestaan uit een bevalling, ernstige ziekte, bloedingen, chirurgische operatie (onder narcose), hoge koortsvorming en stoppen met de anticonceptiepil. Chronische vorm Wanneer de uitlokkende factor langdurig of herhaaldelijk optreedt, kan de haaruitval zich geleidelijk ontwikkelen en langer aanhouden. Als de haaruitval langer dan 6 maanden aanhoudt wordt deze als chronisch gezien. De chronische vorm wordt het meeste vastgesteld bij vrouwen tussen jaar. Hieronder een opsomming van de meest gekende oorzaken: Tekorten in voeding waaronder: biotine, eiwitten, essentiële vetzuren, koper, selenium, ijzer en zink. Ook kunnen gewichtsverlies, wanvoeding en bloedarmoede gerelateerd worden aan haarverlies. Hormonale oorzaken zoals: alopecia androgenetica, orale anticonceptiepil (tijdens gebruik of na het stoppen), suikerziekten, schildklierziekten en gebruik van hormoonpreparaten. Systemische ziekten spelen ook vaak een rol: arteritis temporalis, chronische nierfalen, HIV/AIDS, leverfalen, kanker in een verder gevorderd stadium. Chronische huidziekten: allergische contacteczeem, atopisch eczeem, psoriasis. Geneesmiddelen: antidepressiva, androgenen, bloeddrukverlagende middelen, ook metalen kunnen haarverlies veroorzaken bijvoorbeeld: goud, kwiklood, thallium. Hier is er een voorbeeld waar te nemen van telogeen effluvium.

12 Alopecia universalis Alopecia universalis wordt afgekort als AU en zou een vergevorderde vorm van alopecia areata zijn. In boeken die geschreven werden omtrent haaruitval, wordt er ook vaak gesproken over alopecia decalvans totalis, dit is slechts een andere benaming voor de zelfde soort haaruitval. Dit soort haaruitval is zeldzaam. Deze auto-immuunziekte zorgt ervoor dat alle hoofdharen alsook wenkbrauwhaar en wimpers uitvallen. Ook de lichaamsharen blijven niet gespaard. Dat wil zeggen dat het immuunsysteem zijn eigen lichaam aanvalt. In dit geval zijn dat de eigen haarzakjes. Deze vorm van haaruitval zou op alle leeftijden kunnen optreden en kan verschillende jaren aanhouden. Veel over alopecia universalis wordt er niet terug gevonden op het internet, noch over de behandelingen hiervan.

13 Androgene haaruitval Androgene haaruitval staat bekend als haaruitval bij mannen. Een weelderige haardos staat in onze maatschappij symbool voor gezondheid en geluk, niet alleen bij vrouwen maar ook bij mannen. Eén van de redenen dat mannen kaal worden kan zijn door een tekort aan essentiële vitaminen, in extreme gevallen bv. Bij anorexiapatiënten. Een andere reden kan hormonaal zijn. De grootste boosdoener van de haaruitval is het hormoon dihydrotestosteron of ook DHT genoemd. DHT komt zowel voor bij vrouwen als mannen en wordt gevormd uit het mannelijk hormoon testosteron, door middel van het 5-alpha-reductase enzym. Dat proces vindt plaats in het haarwortelzakje. DHT wordt afgebroken door 3-alpha-hydroxysteroid-dehydrogenase. Wanneer DHT zich gaat binden aan de androgene receptoren van het haarzakje, wordt de groeifase van het haar verkleind en uiteindelijk zal het haarwortelzakje afsterven. Als het haarwortelzakje is afgestorven is er natuurlijk ook geen sprake meer van haargroei. Als dit proces zich langer blijft voordoen, worden de haren steeds dunner en kleiner totdat er dunne plekken ontstaan of kaalheid optreedt.

14 Oorzaken van haaruitval in het algemeen Ijzertekort Stress Verminderde werking van de schildklier Haaruitval door slechte conditie van de hoofdhuid Geneesmiddelen: Welke geneesmiddelen kunnen haaruitval veroorzaken? Eigenlijk is dat een hele lange reeks, hieronder een beknopte opsomming: Antidepressiva Antidepressiva zouden ervoor kunnen zorgen dat de haren vroeger uitvallen in de rustfase van de haarcyclus. Normaal gebeurd dat pas na drie maanden, antidepressiva zorgen ervoor dat het haartje al in het begin van die fase uitvalt. Volgens onderzoekers van een universiteit in Melbourne, is Prozac in veel gevallen hiervan de oorzaak. De haaruitval kan voorkomen tot één jaar na inname van het medicijn. De haaruitval stopt dan ook wanneer de inname van de medicijnen wordt stopgezet. Anticonceptiepil (welke progestageen bevatten) Ook blijkt de anticonceptiepil voor haarverlies te zorgen. Vrouwen die na langdurig gebruik stoppen met de pil, rapporteerden haarverlies. Volgens wetenschappers doet de pil het testosterongehalte dalen, waardoor de kans op haarverlies vermindert. Door dat de pil niet meer ingenomen wordt, verdwijnt die bescherming. Bloedverdunners Deze groep medicatie wordt toegeschreven aan mensen die een verhoogd risico hebben op bloedklonters. Een voorbeeld van die bloedverdunners is Heparine. Heparine zou haarverlies uitlokken doordat het de haarfollikels beschadigt. Ook kan de bloedverdunner Warfarine voor haaruitval zorgen, maar hierover is minder bekend. Acnemiddelen Er wordt op verschillende blogs en forums beweerd dat ook het anti-acné middel Roaccutane haarverlies veroorzaakt. Omdat acné een ontstekingsreactie van de haarfollikels is, die ervoor zorgt dat de talgafvoergang vernauwd geraakt, kan de talgproductie nergens naartoe en dit zou acné veroorzaken. Om die acné te bestrijden zou het de haarfollikels aanvallen en op die manier kunnen zorgen voor een vertraagde haargroei of haaruitval. Of deze beweringen juist zijn, kunnen we niet terugvinden op het internet.

15 14 Anti-epileptische en migraine middelen Sommigen van deze medicijnen doen het haar krullen of uitvallen. Sodium Valproate zou volgens onderzoek het haar van 3 à 10 % van de patiënten doen uitvallen. Schildkliermedicatie /Hormoonbehandelaars De hormonen in de schildklier regelen de stofwisseling en het energiegebruik van de cellen in het lichaam. Wanneer de schildklier te snel of te traag werkt kan dat haarverlies met zich meebrengen. Ook wanneer men medicatie inneemt om de schildklier sneller of trager te laten werken kan dit het geval zijn. Bij kanker: chemotherapie, radiotherapie (bestraling) Chemotherapie Met chemotherapie wordt de behandeling van kanker met medicijnen bedoeld. Die medicijnen zijn celdodend of celdelingremmend, ook wel cytostatica genoemd. Er zijn verschillende soorten cytostatica, elk met een eigen werking. De medicijnen kunnen op verschillende manieren worden toegediend: bijvoorbeeld per infuus, als tablet of per injectie. Via het bloed verspreiden zij zich door het lichaam en kunnen op vrijwel alle plaatsen kankercellen bereiken. Naast chirurgie en radiotherapie is chemotherapie een van de behandelingen die het meeste resultaat boekt bij kankerpatiënten. In sommige gevallen worden chemotherapieën gecombineerd met operaties. Een serie van behandelingen van chemotherapie noemt men ook wel een chemokuur. Een chemotherapie kan haaruitval veroorzaken van het hoofdhaar, de wimpers, wenkbrauwen, neushaartjes, het okselhaar en het schaamhaar. Van die haaruitval zijn de cytostatica vaak de grootste oorzaak. Meestal is deze haaruitval slechts tijdelijk, soms beginnen de haren al tijdens de behandeling weer te groeien. Het is belangrijk dat je tijdig weet of de behandeling die je krijgt tot haarverlies kan leiden. Deze bijwerking is soms moeilijk om mee om te gaan. Sommige mensen laten daarom eerst hun haar kort knippen voor het haar uitvalt. Andere mensen kiezen om een sjaal, pet of muts te dragen na het haarverlies. Als je een pruik wilt bestellen, doe je dat het best vooraf. Dan kun je de kleur en het model afstemmen op je eigen kleur. 2.Radiotherapie Radiotherapie is net als chemotherapie en chirurgie één van de drie behandelingen waarbij het meest resultaat wordt geboekt bij kankerpatiënten. Met radiotherapie, wordt kanker behandeld door middel van ioniserende bestralingen. Straling beschadigt alle cellen, waaronder kankercellen. Deze behandeling heeft tot doel kankercellen te doden, terwijl gezonde cellen zo goed mogelijk gespaard blijven. Straling beschadigt het genetisch materiaal in de celkern, hierdoor is het voor de cel onmogelijk te groeien en te delen. Dit leidt tot het verkleinen van de tumor.

16 15 Het kan worden gebruikt voor bijna alle solide tumoren, zoals tumoren van de borst, prostaat, darm en de long. Bij sommige tumoren is de behandeling effectiever dan andere behandelingen. Radiotherapie kan alleen worden toegepast of in combinatie met andere behandelingen zoals chemotherapie of chirurgie. Haaruitval treedt alleen op als de stralenbundels een plaats treffen waar haargroei is. Uitval van hoofdhaar gebeurt dus alleen als de hoofdhuid (mee) wordt bestraald en hangt bovendien af van de hoeveelheid straling. Bij bestraling van het oksel- of bekkengebied kan het oksel- of schaamhaar uitvallen. Bij bestraling van een groot gebied van het huidoppervlak, kan uitval van lichaamsbeharing optreden. Getuigenissen van mensen die kanker hebben overleefd: Naam: Marco Muñoz Arbeider Datum: 20/04/2016 Aard van de ziekte: Overleefde leukemie 1.Wanneer is de diagnose van leukemie vastgesteld? Hoe heb je het hele proces ervaren? Er werd eerst gedacht dat ik griep had, maar toen het 3 weken bleef aanslepen heb ik een bloedtest moeten afleggen. De test werd opgestuurd en toen bleek de diagnose leukemie te zijn. Het moment dat ik ervan op de hoogte werd gesteld, zat ik in de klas voor mijn examen van Frans. Op dinsdag 21 maart 2006 (in de lente) ben ik naar het ziekenhuis gegaan, toen was ik 13 jaar oud. Op woensdag 22 maart zijn de onderzoeken begonnen. Ik had slechte bloedcellen. Er volgden verschillende ruggenprikken en behandelingen. Op 30 april 2006 mocht ik naar huis. Dat was de eerste nacht dat ik heb doorgeslapen. 2.Hoelang ben je ziek geweest? Iets meer dan een jaar, de chemo zelf heb ik een jaar intensief gehad. Eerst moest ik blijven slapen in het ziekenhuis, daarna mocht ik naar de dagzaal. Toen ik pas genezen was verklaard moest ik veel bloed laten trekken om te zien of er niets terugkwam. Nu, 10 jaar later, moet ik nog altijd om de 6 maanden mijn bloed laten testen. Eén keer bij de huisarts, dan weer in Leuven, dat wisselt om de keer. 3.Wat is het eerste dat in je opkwam toen je de diagnose hoorde? Dat is minder. Ik had geen speciaal gevoel, ik heb ook niet sterk gereageerd op het nieuws. Op dat moment was ik blij dat ik geen examen Frans hoefde te maken. Mijn ouders hebben vaak gedacht dat ik zou sterven. Ook mijn zus heeft het moeilijk gehad.

17 16 4.Heb je chemo/bestraling gehad, hoe heb je die behandelingen ervaren? Ja beide. Ik heb herinneringen proberen te verdringen maar ik heb veel pijn gehad, ik heb alle bijwerkingen ervaren die er bestonden. Soms hoor je dat mensen moeten braken van de chemo, of hoofdpijn krijgen. Bij mij ging het van koorts naar pijn in de benen, misselijkheid, braken, ellendig gevoel, aften in de mondholten, hoofdpijn, hoge bloeddruk en nog zo veel meer. 5.Wanneer heb je je eerste haaruitval gehad? Na ongeveer een week in behandeling te zijn, zijn de eerste haren uitgevallen. 6.Hoe ging je hier mee om? Was het confronterend? Had je moeite om jezelf zonder haren te zien? Ik heb mijn dipjes gehad, ik had er niet zo veel moeite mee dat mijn haren uitvielen. Ik had er meer moeite mee dat ik niet fatsoenlijk kon eten. Ik werd wel bruiner door de chemo. Voor mijn ouders was het wel moeilijk om te zien, mijn neef heeft toen zijn haren ook kort geschoren zodat ik niet alleen was. 7.Heb je gewacht tot je haren helemaal uitvielen of heb je ze eerder afgeknipt/afgeschoren? We hebben de haren bijna onmiddellijk afgedaan omdat mijn hoofdkussen vol lag met haren. De kapper in het ziekenhuis heeft dit toen gedaan. Ik zat niet voor een spiegel dus ik heb het niet meteen gezien. 8.Heb je oplossingen overwogen om je haaruitval te bedekken? Gedacht aan pruiken? Bandana s? Neen, over pruiken heb ik niet nagedacht. Bandana s en petten heb ik wel gedragen. Toen hebben de mensen mij uitgelachen. Nadien zijn ze erachter gekomen dat ik ziek was voelden ze zich schuldig. 9.Duurde het lang vooraleer je haren waren terug gegroeid? Als je stopt met de chemo, bv als de bloedcellen te laag staan, dan krijgen de haren de kans om zich te laten zien. Wanneer je dan terug start met de chemo vallen de haren terug uit. 10.Wat deed je als je u verveelde in het ziekenhuis? Er was een afdeling om te knutselen, om te sporten, mijn familie kwam ook veel op bezoek. Mijn mama bleef ook veel slapen, soms mijn papa ook. Ze moesten hun handen ontsmetten en schorten aandoen. 11.Heb je veel steun gehad aan de andere kinderen die in dezelfde situatie als jou zaten? Neen, ik was meer op mezelf. Ik zat volop in de puberteit, ik was teruggetrokken, verlegen, graag op mezelf.

18 17 Naam: Foffi Mavrakis Mama Leerkracht Nederlands/Frans/Engels Administratief medewerkster op het medisch centrum (weekendshiften) Datum: 5/05/ Welke ziekte heb je overleefd? Nier- en baarmoederkanker, longontsteking(en), fibromyalgie, CVS (=Cyclic vomiting syndrome), schildklierziekten, eigenlijk heb ik verschillende dingen overleefd. Dat heeft me sterk gemaakt. 2.Wanneer is de diagnose vastgesteld? In 1995 werd er vastgesteld dat mijn schildklier niet goed werkte, in 2005 kreeg ik nierkanker. Alsof dat nog niet genoeg was, kreeg ik in 2006 baarmoederkanker bovenop mijn stapel. In 2007 stopte het ook niet en kreeg ik fibromyalgie en CVS erbij. Verschillende ziekten die ik tegelijk heb gekregen en waartegen mijn lichaam heeft moeten vechten om hier vandaag te staan. 3.Hoelang ben je ziek geweest? Van 2005 tot Wanneer hebben ze je genezen verklaard? Dat hebben ze helaas nog niet gedaan. 5.Wat is het eerste dat in je opkwam toen je de diagnose hoorde? Ik had twijfels en angst maar ook vooral paniek en stress. Ook dacht ik aan mijn kinderen, mijn huishouden, mijn werk, mijn huwelijk, hoe zou ik alles combineren als ik ziek ben? 6.Heb je chemo/bestraling gehad? Ik heb chemopillen gehad. 7.Wanneer heb je je eerste haaruitval gehad? In tot aan de vaststelling van mijn diagnose dat mijn schildklier te traag of soms niet werkte. Mijn haar werd eerst heel dun. Daarna in had ik enorm veel haaruitval, ze dachten dat het werk-gerelateerde stress was. Ik had in die periode in zenuwslopende job die mij enorm veel stress bezorgde, zo vielen mijn haren in plukken uit als ik mijn haren waste. In 2005 kreeg ik mijn diagnose van kanker.

19 18 8.Hoe ging je hier mee om? Was het confronterend? Had je moeite om jezelf zonder haren te zien? Ik heb kale plekken gehad en heel dun haar. Het was enorm confronterend, ik bleef maar haar verliezen en begreep niet hoe het kwam. Voor een vrouw is dit een delicate zaak, dit was zeker het geval voor mij omdat ik heel lang haar had. 9.Heb je gewacht tot je haren helemaal uitvielen of heb je ze eerder afgeknipt/afgeschoren? Ik heb mijn haar laten afknippen toen, niet laten afscheren, het knippen vond ik al erg genoeg. 10.Heb je oplossingen overwogen om je haaruitval te bedekken? Gedacht aan pruiken? Bandana s? Neen, ik was ziek, ook kwam ik (bijna) niet buiten. Zolang ik niemand onder de ogen hoefde te komen zag niemand mijn kale plekken. 11.Duurde het lang eer je haren waren terug gegroeid? We zitten nu in 2016 en ik heb mijn haren nu ongeveer terug zoals in Het heeft toch 20 jaar geduurd eerdat ik mijn haren in hun oorspronkelijke staat terug heb. 12.Hoe was het voor je naasten om te zien dat je haren uitvielen? Het viel hun eerder op dan mij, dat er zoveel haren van mij constant uitvielen. Conclusie: Uit beide interviews merken we dat wanneer deze mensen ziek werden, het een enorme invloed had op hun omgeving. In het eerste interview was de persoon nog maar een kind toen de diagnose van leukemie werd vastgesteld. In het tweede interview was de persoon zelf al mama van twee kinderen en dacht ze aan andere dingen behalve haar ziekte. Wanneer het op haaruitval neerkomt, kunnen we afleiden dat de man niet zo met het uiterlijke bezig was. Het deed wel pijn als er mensen een opmerking over maakten, maar hij wist dat het haar zou terug groeien. Voor de vrouw was het heel emotioneel, ze kwam niet buiten omdat ze zich schaamde, ze was ook niet op de hoogte van alle middelen die dit hadden kunnen verdoezelen. Om tot een eindconclusie te komen denken we dat mannen iets onverschilliger zijn over haaruitval ten opzichte van vrouwen. Als de vrouw in het interview meer informatie had gehad over de mogelijkheden om de haaruitval de verdoezelen denken we dat ze zich meer buitenshuis had durven vertonen gedurende de periode van haar haaruitval.

20 19 Persoonlijk interview met huisarts: Naam: Mia De Riek Huisdokter Datum: 17/05/ Hebt u veel patiënten met haaruitval? Mijn patiënten komen meestal niet naar mijn praktijk met haaruitval als enige klacht. Het wordt wel vaak vermeld. Meestal is de oorzaak natuurlijk m.a.w. door hormonen, ouderdom, enzovoort. Vaak is de oorzaak ook te wijten aan medicatie, operaties, veel onder narcose gaan, chemotherapie enzovoort. 2.Wachten de patiënten vaak tot de haren vanzelf uitvallen door de behandelingen of merkt u dat ze toch de haren zelf afknippen/scheren? Bijna al mijn patiënten knippen preventief hun haar af. Bij het krijgen van chemotherapie krijgen ze een zeer uitgebreide uitleg over het soort chemo dat ze krijgen en of deze dan haaruitval tot gevolg heeft. De patiënten worden op de hoogte gebracht van wat hun te wachten staat. 3.Hoe ervaren uw patiënten dit proces? Emotioneel? Hoe gaan ze hiermee om? Dit is zeer verschillend van patiënt tot patiënt. Bij chemo krijgen ze uitleg van de oncoloog, zo weten ze wat hen te wachten staat, maar het haar groeit terug en dit is voor velen een geruststelling. Wat zeer opvallend is, is dat de meeste patiënten die chemo hebben gehad, er voor kiezen om hun haar natuurlijk te laten bij het terug groeien en ze dus niet meer het haar kleuren. Als we spreken over haaruitval bij mannen is het de jonge generatie die er moeilijkheden mee heeft dat het haar uitvalt. Bij vrouwen die haaruitval krijgen door het hormoon DHT is het nog erger. Vele vrouwen krijgen hiervoor psychologische hulp. Als er een patiënt in de praktijk komt met alopecia areata is dit zeer moeilijk om te vertellen aan de patiënt omdat alopecia areata vaak veroorzaakt wordt door een stresssituatie. 4.Wat raadt u aan i.v.m. producten voor de hoofdhuid/haren? Als de oorzaak van de haaruitval door stress en/of vermoeidheid komt, schrijven wij een vitaminepreparaat voor. Wij vertellen hier altijd bij dat het een beetje kan helpen maar dat het geen wonderen zal verrichten. Zeer belangrijk om te weten is dat een teveel aan vitamine A, haaruitval kan veroorzaken, vaak wordt deze vitamine uit de preparaten voor haaruitval gehaald. Een teveel aan vitamine A kan ook nier-, lever- en toxische problemen veroorzaken. Als er een andere oorzaak is voor de haaruitval, bv. Tekort aan vitamine, ijzertekort, verslechterde werking van de schildklieren enzovoort, behandelen wij eerst de oorzaak van de haaruitval. Als de oorzaak wordt weggenomen dan zal de haaruitval hoogstwaarschijnlijk ook afnemen. Wij verwijzen onze patiënten ook door naar de huidspecialist.

21 20 5.In welke mate beschadigd chemo/bestraling het haar? Is het mogelijk dat bestraling de haarzakjes kapot maakt waardoor er blijvende kale plekken kunnen ontstaan? Bij bestraling kunnen de haarzakjes onomkeerbaar beschadigd raken, bij chemo is deze kans veel kleiner. Zowel bij chemo als bestraling is de kans dat de haarzakjes onomkeerbaar beschadigd raken relatief klein omdat alles in juiste hoeveelheden wordt toegepast. Zeer opvallend is dat het haar dat terugkeert na de chemotherapie met een andere structuur terugkeert. 6.Is alopecia areata blijvend? Neen, het haar komt regelmatig terug! Alopecia areata heeft een gunstige prognose, d.w.z. dat het haar in vele gevallen terugkeert. Als de patiënt weer in een stresssituatie belandt, kan de pleksgewijze haaruitval terugkeren. De pleksgewijze kale plekken hebben een levensduur van 4-10 maanden, alvorens er haar zal teruggroeien. Alopecia decalvans totalis is daarentegen niet gunstig en zeer zeldzaam. Het haar valt volledig uit. Het duurt jaren maar hergroei is mogelijk. Alopecia decalvans totalis kan voor komen op heel het lichaam. 7.Kan je iets meer vertellen over hoofdhuidkoeling? Dit is een behandeling dat na een chemobehandeling wordt toegepast. De studies er rond zijn nog niet 100% sluitend, maar het kan wel een gunstig effect hebben. Als het echt heel goed zou helpen zou het meer toegepast worden. Helpt enkel na een chemobehandeling. Conclusie: Het is altijd interessant om met iemand te spreken die zoveel over dit onderwerp weet. Niet alleen door haar professionele ervaring maar ook doordat deze huisarts zelf ziek is geweest, kon ze ons antwoord bieden op onze vragen. Dokter De Riek is ook een hulp geweest in het verzamelen van informatie, ze heeft ons een boek geleend dat de klinische dermatologie noemt. Dit boek werd geschreven door dokter A. Kint. Ook konden we het appreciëren dat de dokter tijd heeft willen vrijmaken voor ons om de vragen te beantwoorden. De opinie van de dokter geeft, in onze ogen, een meerwaarde aan ons eindwerk omdat op deze manier het medische aspect wordt benadrukt.

22 Mogelijke oplossingen Hoofdhuidkoeling Hoofdhuidkoeling Hoofdhuidkoeling met een koelhelm is een methode om haaruitval door chemotherapie te voorkomen of te verminderen. Steeds meer ziekenhuizen bieden bij bepaalde behandelingen hoofdhuidkoeling aan. Door de temperatuur van de hoofdhuid te verlagen, vermindert de doorbloeding van de haarfollikels tijdelijk. De haarwortels nemen daardoor minder cytostatica op, wat de haaruitval kan beperken. De hoofdhuidkoeling vindt plaats voor, tijdens en na de chemokuur. Door de afkoelingstijd duurt een behandeling met hoofdhuidkoeling zo n twee uur langer dan de chemotherapie zonder koeling. Voor de koeling wordt een kap op het hoofd gezet, die door middel van slangen verbonden is met een koelapparaat. De meesten ervaren de eerste tien minuten als koud en onaangenaam. Sommigen krijgen er hoofdpijn van. De resultaten van hoofdhuidkoeling hangen af van het soort chemokuur. Soms kan ondanks de hoofdhuidkoeling toch haaruitval optreden. Deze techniek kan niet worden toegepast bij: Mensen met eventuele uitzaaiingen in de hoofdhuid, zoals bij leukemie of lymfeklierkanker Mensen die overgevoelig zijn voor kou Reguliere medicatie Eén van de meest gekende oplossingen in de maatschappij tegen haaruitval is medicatie. Deze worden vaak voorgeschreven door dokters, dermatologen en specialisten in tricologie (hoofdhuid-en haarproblemen). De meest effectieve ingrediënten die in deze medicijnen verwerkt zijn, zijn finasteride en minoxidil. Voorbeelden van merknamen van die laatste zijn; neoxidil, regaine. De lotion zou levenslang dagelijks aangebracht moeten worden anders zal de haaruitval herbeginnen. Finasteride is efficiënt om de reden dat het de werking van het enzym 5- alfa-reductase remt, waardoor de omzetting van testosteron in dihydrotestosteron (DHT) wordt geremd. Zowel testosteron als DHT hebben androgene of vermannelijkende effecten. Bij DHT zijn de effecten vele malen sterker. Verminderde omzetting van testosteron naar DHT zal ervoor zorgen dat er minder androgene effecten zullen optreden zoals bijvoorbeeld haarverlies van hoofd-of lichaamsharen, een laag libido of depressie. Het middel is sinds 1992 internationaal op de markt. Finasteride kan men bijvoorbeeld verkrijgen onder de merknamen; Proscar en Propecia.

23 22 Finasteride maskeert het gebruik van anabole steroïden, het staat daarom dan ook in de sport op de lijst van de verboden middelen. Zowel finasteride als minoxidil zijn op voorschrift te verkrijgen, in de meeste gevallen wordt de haaruitval gestopt en in sommige gevallen zal de haargroei weer herstellen. Genezen doen deze middelen niet aangezien de haaruitval gewoon weer door zal gaan als voorheen wanneer je stopt met de medicatie Apotheek Voor extra onderzoek naar producten of middelen tegen haaruitval, hebben we enkele apothekers bezocht. We vonden dat dit een meerwaarde bracht aan ons eindwerk omdat apothekers dicht tegen de huisartsen staan en toch ook het een en ander weten. Wat opviel was dat de apothekers konden vertellen dat er vaak mensen binnenkomen die vragen naar iets tegen haaruitval. Naarmate het gesprek dan vordert, blijkt vaak dat de meerderheid van de mensen dit probleem niet heeft voorgelegd aan de huisarts. In de meeste gevallen gaat het dan ook niet om extreme haaruitval. Het meest gekende merk onder de apothekers is Vichy. Vichy biedt een lijn haarverzorgingsproducten (DERCOS) aan met een geconstateerde werking, die speciaal is ontwikkeld voor mannen en vrouwen met een lage haardichtheid. De Dercos Neogenic behandeling is voor dagelijks gebruik om de slapende haarbulbussen te wekken. Ook heeft Vichy andere producten binnen het gamma waaronder Aminexil pro Homme voor mannen en Aminexil pro Femme voor vrouwen. Deze haarverzorgingslijnen verbeteren de microcirculatie en reactiveren de haargroei. Aminexil voedingssupplementen werken van binnenuit op de oorzaken van haaruitval. In elke categorie van Dercos worden nog andere producten aangeboden tegen haaruitval, zoals bv. De dichtheid verbeterende shampoo van Dercos Neogenic, de Aminexil energieshampoo. Product: Vichy Dercos Neogenic Werking Tussen 2 groeicycli in gaat de haarbulbus over in een slaapfase, waarin hij zijn activiteit opschort en leeg blijft. Om uit deze slaapfase te komen, moet de haarbulbus gewekt worden: bij het bestuderen van deze beslissende fase, heeft L'Oréal Research de essentiële rol ontdekt die stamcellen spelen bij het wekken van de haarbulbussen in de slaapfase, en daarmee de vernieuwing van het haar. Dercos Neogenic met Stemoxydine, het eerste molecuul met een biometrische werking om het goed functioneren van de stamcellen te bevorderen. Slapende bulbussen worden ontwaakt nieuwe haren na 90 dagen. Ook is Dercos Neogenic geschikt voor de gevoelige hoofdhuid. De formule is hypoallergeen zonder parabenen en plakt niet.

24 23 Product: Vichy Aminexil pro voor vrouwen Werking Aminexil is in de apotheek een toonaangevend molecuul tegen haaruitval, en het resultaat van 10 jaar onderzoek. Het verhindert de verharding van het collageenomhulsel zodat de weefsels die de haarwortel omhullen soepel en elastisch blijven, en de haarwortel zich steviger in de hoofdhuid kan verankeren. Deze is gecombineerd met de SP94, speciaal ontwikkeld om de haarkwaliteit te verbeteren. Door het haarzakje activerende elementen te bieden die noodzakelijk zijn voor de haargroei, kan een sterker, dikker haar gemaakt worden. Vitamines PP en B6 revitaliseren het haar en maken het mooier. Voor het eerst is hun werking versterkt door een dubbele stimulans: Arginine om de microcirculatie van het bloed te stimuleren, en de aanvoer van essentiële voedingsstoffen naar het haarzakje te bevorderen. De zachte, ronde en ergonomisch gevormde nieuwe massageapplicator van wit brons, is geschikt voor elke hoofdhuid, zelfs de gevoelige. Speciaal ontwikkeld voor een stimulerende applicatie zonder het haar te beschadigen, zorgt de applicator voor een massage van de hoofdhuid en dus een stimulatie van de microcirculatie. De dichtheid is weer terug, het haar is versterkt. De hypoallergene formule ZONDER PARABENEN is geschikt voor de gevoelige hoofdhuid. Bewezen effectiviteit: - 72% haaruitval*. *Klinische test onder 118 personen na 90 dagen. Bewezen in een ziekenhuisomgeving op mannen en vrouwen.

25 24 Product: Aminexil pro voor mannen Werking dezelfde werking als Aminexil pro voor vrouwen.

26 Haartransplantatie De transplantatie van eigen haarwortels, ofwel het herverdelen van lichaamseigen haarzakjes uit de haarkrans naar onbehaarde gebieden, heeft door gebruik van een microchirurgisch procedure een duidelijke kwaliteitsverbetering ondergaan. In de jaren 60 en 70 werden huidtransplantaties met een doorsnee van 2 tot 4,5 mm direct in verhouding in het onbehaarde gedeelte ingeplant. Daardoor ontstond een zogenaamd "poppenhoofdeffect". In de jaren 80 maakte men de standaardtransplantaten de helft of een derde kleiner en bracht deze kleinere eenheden -voornamelijk minigrafts (graft=transplantaat) met 3-5 haren- in de huid, wat esthetisch een aanzienlijke verbetering was. Sinds de invoering van de microchirurgische technieken zijn de transplantaten steeds kleiner geworden, is de preparatie-inspanning gestegen en worden er steeds hogere eisen aan het team gesteld. Tegenwoordig is men in staat uitsluitend micrografts met 1-2 haarzakjes per transplantaat te transplanteren. Om haartransplantatie uit te voeren kunnen er verschillende technieken uitgevoerd worden. Hieronder volgt een bespreking van enkele technieken. Donorgebied/uitnametechniek Androgenetische haaruitval kan dynamisch verlopen. Daarom lijkt een stadia-indeling zinvol. De beoordeling van de progressie is vaak moeilijk en daarom moet vooral bij jonge patiënten zeer voorzichtig geschat worden. Het staat echter wel vast dat onder de gedachtenlijn, die ongeveer 4-6 cm boven de helix van beide oren loopt, de haarzakjes niet ontvankelijk zijn voor dihydrotestosteron (DHT), de veroorzaker van de androgenetische haaruitval. Alleen uit dit gebied kan men 50 % van de haarzakjes wegnemen om ze op haarloze plekken te herverdelen. Neemt men uit andere gebieden haarzakjes, dan worden die later zelf alopetisch, waardoor de getransplanteerde haren op de andere plaats analoog uitvallen. De stempel- of punchuitname, die enkele jaren geleden grote bekendheid genoot, is tegenwoordig achterhaald omdat gebleken is dat er bij iedere stempel een kans op beschadiging van de haarzakjes aan de buitenrand bestond. Tegenwoordig wordt een strip van ca cm lengte en 1-2 cm breedte weggenomen. Belangrijk is de snijrichting, die op een dusdanige manier moet worden uitgevoerd, dat de huideinden spanningsvrij gesloten kunnen worden. Bij hernieuwde uitname kan men dan in het oude litteken snijden.

27 26 Beginnende haarchirurgen verwijderen vaak een te grote strip, omdat ze de daarmee samenhangende personeels- en tijdsintensieve preparatie niet goed kunnen inschatten en verwerken. Haarzakjes moeten daardoor weggeworpen worden en het donorgebied wordt onnodig gereduceerd. Daarom wordt er in deze tijd vaker geopteerd voor een preoperatieve trichodensitometrie. Trichodensitometrie is de benaming voor een analyse die de haardichtheid berekent, alsook het aantal te transplanteren haarwortels. Door een meetsjabloon worden de haarzakjes, die overwegend in groepen groeien, als eenheden in getal en kwaliteit geanalyseerd. Daardoor is een berekening van de grootte van de weg te nemen strip mogelijk. Donorgebied waaruit haartjes worden genomen om in te planten. Preparatie van de grafts Het prepareren van de transplantaten in micrografts (1-2 haarzakjes) en minigrafts (3-5 haarzakjes) is één van de belangrijkste en meest veeleisende bezigheden bij de haartransplantatie. Het vereist een team van 2-5 medische assistenten. Een beginner kan bij goede kwaliteit ca. 100 transplantaten per uur trimmen. Daarom moet het aantal transplantaten voor beginners niet hoger liggen dan maximaal 500. Daarmee zijn volgens de huidige standaard slechts de haargrens en de inhammen bij de slapen te corrigeren. Na ca. 3 maanden intensieve training kan het aantal transplantaten per operatie stijgen naar Vanwege de afnemende werking van de bloedvaten en de plaatselijke anesthesie mag de preparatie niet langer dan 3 uur duren (aanbevolen operatietijd 2-3 uur bij grafts). De preparatie gebeurt met speciale instrumenten met optische hulpmiddelen. Beslissend is de kwaliteit van de transplantaten.

28 27 Preparatie van de grafts: Haartjes worden uit de donorstrook genomen Haartjes met de haarzakjes: microscopisch is uitvergroot:

29 28 Implantatietechnieken De implantatie van de transplantaten(grafts) moet onder microchirurgische omstandigheden plaatsvinden. Bij het maken van implantatiekanalen kan in principe gekozen worden uit twee verschillende basistechnieken, de zogenaamde holes-(gaten) techniek of de slit-(sleuf) techniek. De gaten worden aangebracht met rondmessen (punches) met een doorsnede van 0,7 tot 1,2 mm. Slechts in uitzonderingsgevallen moet de doorsnede meer dan 1,0 tot 1,2 mm bedragen. Door de cilindrische verwijdering van alopetische huid wordt aan de ene kant de kale plek gereduceerd en wordt aan de andere kant een even groot equivalent aan gezond weefsel met DHT-resistente haarzakjes ingebracht. Bovendien wordt door het cilindrische gat de toekomstige haargroeirichting driedimensionaal exact vastgelegd. Bij de sleuftechniek wordt de huid met speciale scalpels ingesneden, waarna de transplantaten in overeenkomstige grootte worden ingebracht. Door de sleuf wordt in het donorgebied geen huid verwijderd en is de latere haargroeirichting tweedimensionaal vastgelegd. Hoe groter de transplantatiedoorsnede, des te meer zijn ook de voor- en nadelen zichtbaar. Te grote holes vertoonden een langzamere genezingstendens. Grote transplantaten in sleuven vertonen zo nu en dan oneffenheden op het huidreliëf en een compressie van de groepen haarzakjes. Als beide technieken op hoog niveau en goed worden uitgevoerd, zijn er geen verschillen zichtbaar. De invoering van moderne hoogenergetische CO2-lasersystemen heeft het mogelijk gemaakt dat er met behulp van een laser eigen haarzakjes getransplanteerd kunnen worden door slits of holes in de hoofdhuid in te brengen. Vanaf welke leeftijd? De indicatie is onderhevig aan vloeiende overgangen. Slechts enkele jaren geleden werd nog geadviseerd, jonge mannen niet voor hun 24-ste levensjaar te behandelen. Wij stellen een tendens naar jongere leeftijdsgroepen rond de 20 jaar vast. Door de prestatiedruk in onze tijd wensen veel mannen een correctie. Zij willen niet wachten tot ze zich maatschappelijk, beroepsmatig en privé gevestigd hebben en totale haaruitval bereiken. Juist door een vroegtijdige correctie hebben zij zich beter dan anderen gevoeld en konden hun doelen als zelfbewuste mensen realiseren. Ook is de kostprijs een belangrijke factor, deze bepaald mee waar de mensen de transplantatie al dan niet laten uitvoeren. Om een onderscheid te maken kunnen we de transplantaties in het binnen-of buitenland laten uitvoeren. Hier zou ook een prijsverschil aan vasthangen.

30 29 Buitenland Turkije

31 30 Conclusie: Na het lezen van verschillende websites die haartransplantaties in het buitenland aanbieden, zijn we op deze website gestuit. Deze website biedt een prijs aan waarin een haartransplantatie is aangerekend, inclusief een eersteklas verblijf in Turkije en een chauffeur. Het vliegtuigticket dient dan apart betaald te worden. Wij hebben al van verschillende klanten en kennissen gehoord dat deze prijzen inderdaad zouden kloppen omdat zij hierover al informatie hadden gevraagd. Toch hebben we uit nieuwsgierigheid wat extra opzoekwerk gedaan met als gevolg dat we volgende informatie hebben kunnen terugvinden op een forum. ( Er is een klant geïnteresseerd in de ervaringen van andere mensen met de website Hij vraagt hierover info en meteen zien we dat de reactie eronder vrij negatief is over de website. Wat ons nog meer twijfeling brengt zijn de vele reacties eronder die met elkaar in discussie gaan. Wij zijn van mening dat als je overweegt om een haartransplantatie te laten uitvoeren, je best contact opneemt met je huisarts die je verdere info kan geven of eventueel kan doorverwijzen.

32 31 Binnenland wellness kliniek, Grotestraat Genk, België

33 32 Conclusie: Door de prijzentabel van de wellness kliniek te bekijken, zien we dat deze kliniek verschillende haartransplantaties aanbiedt. Zowel transplantaties van hoofdharen als wimpers en wenkbrauwen zouden mogelijk zijn. Wat ons opvalt, is dat bij de transplantatie van hoofdharen het maximum aan grafts op 1500 wordt gelegd. Als je bijvoorbeeld voor 2000 grafts wilt gaan lijkt het niet mogelijk. Voor 1500 grafts betaal je een kleine 7000 euro. Als we de prijzentabel van mogen geloven, zou je hier voor 1000 grafts slechts een kleine 2000 euro betalen (en hier is een eersteklasverblijf ingerekend). Wat we kunnen vaststellen is dat er sprake is van een enorm prijsverschil. Wanneer er wordt overwogen een haartransplantatie te doen, raden wij sterk aan om voldoende onderzoek te doen naar welke ziekenhuizen/dokters dit aanbieden zowel in het binnen-als buitenland. Alsook denken wij dat op consultatie gaan bij de uitvoerende arts, een geruststellend gevoel kan geven.

34 Dermatografie Dermatografie heeft als letterlijke betekenis: tekenen op de huid. Derma= verwijst naar de huid, grafie= verwijst naar tekenen. Littekens of andere onvolmaaktheden kunnen het zelfvertrouwen ondermijnen. Via dermatografie worden kleurverschillen volledig of gedeeltelijk weggewerkt, totdat na verschillende behandelingen een bevredigend resultaat wordt bereikt. Dermatografie is vaak de laatste cosmetische ingreep en helpt opnieuw uw uitstraling te laten schitteren. Dermatografie is een camouflagetechniek, waarbij huidskleur blijvend wordt ingebracht in de huid. De behandeling is uitermate geschikt voor het bedekken, camoufleren of soepel maken van littekens en het inkleuren van pigmentstoringen. Alsook voor het reconstrueren of vergroten van het tepelhof. In de volgende situaties wordt dermatografie toegepast: Couperose Wijnvlekken Vitiligo Hazenlip Brandwonden Pigmentstoringen Tepelinkleuring Pseudobeharing Witte en donkere littekens Soepel maken van strakke littekens en huidtransplantaties Haarsimulatie wordt toegepast na overleg: Op plaatsen waar geen haar meer groeit Als u kalend bent Waar u inhammen heeft Bij een opvallende brede haargrens Bij haaruitval of haarverlies waar teveel hoofdhuid opvalt Op kruin(en) Bij Alopecia Bij littekens (ook bij littekens van haartransplantatie) Bij ongelijke haargroei Bij kale plekken op de hoofdhuid

35 34 Apparaat, materiaal en procedure: Apparaat Deze techniek kan met meerdere apparaten uitgevoerd worden, ons oog is gevallen op de Oron 57. Zijn voorganger was de Oron 56. De Oron 57 is een apparaat voor de simulatie van haarfollikel (micro-pigmentatie). Op het handvat van het apparaat is een naaldroller bevestigd die rolt over de hoofdhuid en zo minuscule pigmentpunten creëert die haarfollikels simuleren. Met het 'Roller System' kan u op een zeer efficiënte en natuurlijke wijze haarinplant simuleren. De behandeling is snel en zorgt voor een jonge en levendige uitstraling. Materiaal Veilige en speciale Dermatografie pigmenten voor Capillaire Micro-Pigmentatie Goedgekeurd door de diverse overheidsinstanties Toestel: Oron 57 Naalden: 1 puntsnaald en Roller System Verzachtende en wondhelende zalf Ontsmettingsmateriaal

36 35 Procedure Bespreken van de verwachtingen en ons advies Kiezen en mengen van de kleur Ontsmetten voor de start en constante herhaling hiervan Aanbrengen van verzachtende zalf Inbrengen van de kleur in de huid met het dermatografietoestel Herhalen van de vorige stap tot er voldoende pigment aanwezig is Aanbrengen van wondhelende zalf The Color Studio werkt volledig volgens de wettelijke voorschriften en binnen de geldende verzekeringsnormen.

37 36 Hieronder enkele resultaten van de dermatografie techniek waar te nemen (voor-en na).

38 37

39 38

40 39 Richtprijzen.

41 Volume producten Wie last heeft van haaruitval zal merken dat het haar dunner wordt. Haar dat dun is heeft van nature zeer weinig volume en hierdoor lijkt het alsof er weinig haar op het hoofd staat. Iemand die last heeft van haaruitval kunnen wij helpen door volume te creëren in het haar. Door volume te creëren, creëren wij de illusie van een vollere haardoos dan wat we daadwerkelijk hebben. Hieronder lichten wij enkele volumeproducten van de merken Medavita en Aloxxi toe. Deze volumeproducten zijn bedoeld voor de styling en finishing. Elk professioneel product beschikt over een gamma om volume te creëren, maar hier hebben wij gekozen om Medavita en Aloxxi toe te lichten omdat wij vormingen gevolgd hebben in de firma Renbow Belgium die werken met de producten van deze twee merken. Renbow Belgium verdeeld de producten van deze merken ook onder kapsalons in België die hiermee werken. Op de onderstaande website kan er informatie over de volume producten worden terug gevonden. Aloxxi Aloxxi thickening serum (styling): Dit serum wordt gemaakt uit appelstamceltechnologie en de meest verdikkende ingrediënten. Dit product versterkt vanaf de haarbasis en vergroot ook het volume van de volledige haarschacht. Het haar lijkt hierdoor dikker, voller en sterker. De thickening serum bevat 10 antioxiderende bestanddelen waardoor het haar beschermt is tegen kleurvervaging door UV-stralen. Dit product zou voor een eenheid van 100 ml, zo n 24,30 euro kosten. Medavita Lotion concentrée homme (finishing): > Crème-gel Dit is een afwerkingsproduct uit de lijn van de lotion concentrée homme en creëert meer volume. Voor een hoeveelheid van 200 ml betaal je ongeveer 14,50 euro. > Matt extreme hold/hair wax (finishing): Dit afwerkingsproduct geeft een matt effect aan het kapsel en is heel stevig. Hairchitechture > Volumizing gel-cream (finishing): De Gel-cream is bedoeld voor de afwerking en heeft een textuur die zit tussen een crème en een gel. Voor de verpakking van 200 ml, betaal je euro. > Root lifter medium hold mousse (haaraanzet) (styling): Dit is een mousse voor aan de haaraanzet zodat, als het haar in volume wordt gebrushed, de haaraanzet stevig in volume gedroogd wordt. Voor 200 ml betaal je voor dit product 18,35 euro.

42 41 > Soft hold mousse (haarlengten) (styling): Deze mousse is bedoeld voor de haarlengten, ze geeft meer body aan het haar. De mousse doet het haar opzwellen als het droogt, wat de illusie geeft van een vollere haardos. Ook deze verpakking is 200 ml, hiervoor betaal je 18,35 euro Pruiken en haarwerken Op vlak van pruiken en haarwerken hebben we onderzoek gedaan naar bepaalde firma s en zijn we uiteindelijk op het haarhuis gestuit. Deze firma heeft reeds 20 jaar ervaring met pruiken en haarwerken. Er zijn 2 locaties beschikbaar waarvan 1 gevestigd is in Maasmechelen op de Rijksweg, hier staan Monique Bollen en Patricia Vranken u te woord. De andere locatie bevindt zich in Tienen op de Vaanstraat, hier staat Dominique Happaerts ter uwe beschikking. Naast het aanbod van haarwerken en pruiken bieden deze kappers ook kleine accessoires aan. De firma biedt alsook verschillende diensten aan, hieronder een opsomming; 1. Hoe gaat het kiezen van een standaard haarprothese in zijn werk? U kan geheel vrijblijvend een afspraak maken. Wij luisteren naar uw wensen en verwachtingen en adviseren u deskundig en zorgen voor een gepersonaliseerde oplossing. Wij beschikken over een eigen voorraad. Daarnaast werken wij met een grote centrale voorraad waaruit wij binnen de 3 dagen uw haarprotheses kunnen selecteren die u dan vrijblijvend kan passen en proberen. 2.Plaatsen haarprothese Bij haarverlies maken we een nieuwe afspraak voor het plaatsen en gepersonaliseerde afwerking van de haarprothese. Desgewenst kan dit ook VOOR het haarverlies optreedt. 3.Aandacht & ontvangst Onze betrokkenheid bij de klanten is groot. Daarom besteden wij veel aandacht aan een inleidend gesprek bij het eerste contact zodat u met een comfortabel gevoel uw verdere keuze kan maken. 4.Privacy & service Uw privacy is voor ons belangrijk en staat voorop in onze zaak. Een persoonlijke begeleiding, behandeling en nazorg horen daarbij. Discretie is gegarandeerd. 5.Begeleiding Nadat u een haarwerk heeft uitgezocht, blijven wij u op deskundige wijze begeleiden. Wij bieden u zelfs kosteloos een cursus aan hoe met het nieuwe haar om te gaan. Hierbij oefenen wij met het op- en afzetten van het haarwerk, het wassen en het verdere onderhoud van uw aanvullende haar.

43 42 6.Prijsafspraken Het is duidelijk dat de prijs van een haarwerk afhangt van het gekozen type. Vooraf krijgt u van ons een duidelijke prijsopgave. 7.Huisbezoek Wij bieden u de mogelijkheid om bij u thuis, in uw vertrouwde omgeving, een haarprothese aan te schaffen. (wij hebben geen publiciteit op onze wagens ) 8.Ziekenhuisbezoek Onze service is eveneens mogelijk tijdens uw verblijf in het ziekenhuis. 9.Eigen reparatiedienst of service Mutualiteit: Zowel voor mannen als vrouwen is een tegemoetkoming of tussenkomst voorzien. 180 Euro bij radio of chemotherapie, kaalheid of bij bepaalde huidziekten 270 Euro voor personen met Alopecia areata Hospitalisatieverzekering Via de meeste aanvullende hospitalisatieverzekeringen is eveneens tegemoetkoming voorzien, afhankelijk van de voorwaarden. Voor meer info, wend u tot uw verzekeringsmaatschappij. Twee documenten 1/ het medisch attest dat u ontvangt van de behandelende arts. 2/ het factuur die u van ons ontvangt (gedateerd na het medisch attest van de behandelende arts)

44 43 Ook biedt het haarhuis cyberhair aan. Cyberhair is het meest revolutionaire haartoevoegingssysteem tegen kaalheid die door de firma Aderans in Japan ontwikkeld werd. Cyberhair is geen product of haarinplanting, maar een haartoevoeging die een oplossing biedt voor al uw problemen omtrent kaalheid. Veel mensen krijgen vroeg of laat met haarverlies te maken. Cyberhair is een van de nieuwste ontwikkelingen op gebied van haarwerken. Of het haar nu droog of nat is: Cyberhair voelt aan alsof het uw eigen haar is. Douchen, zwemmen, sporten is dus geen enkel probleem! Bovendien lijkt Cyberhair zo goed op echt haar dat het wel lijkt alsof het haar rechtstreeks uit je eigen hoofdhuid groeit. Cyberhair wordt ingeplant op een microhuid, deze ziet er niet alleen uit als uw eigen huid, maar het voelt ook precies zo aan, net alsof u een tweede huid zou hebben. Voordelen Geen kleurverlies Geen krulverlies Duurzame vezel (minstens 2 maal zo lang als andere vezels) Structuurgeheugen Dankzij het ingebouwde structuurgeheugen, behoudt Cyberhair zijn vorm onder alle omstandigheden. Hierdoor blijft het door u gekozen model steeds behouden. U kan dus zonder zelf kapper te zijn, uw haarwerk heel gemakkelijk in vorm brengen. Vochtopname Cyberhair benadert als enige kunstvezel het meest de schubbenstructuur van echt haar. Hierdoor neemt Cyberhair vocht op, zodat uw haarwerk heel natuurlijk blijft. Door deze schubbenstructuur kan u zonder probleem het water in, en ook de hitte van de sauna vormt geen enkele belemmering meer. Gewicht (zeer licht en zacht) Hier kan u een haarwerk waarnemen dat vervaardigd is uit cyberhair.

45 Medavita: lotion concentrée anti-haaruitval (voor vrouwen) Wij hebben gekozen om het merk Medavita uitgebreid te bespreken nadat wij verschillende vormingen bij Renbow Belgium over Medavita gevolgd hebben. Wat ons het meest aansprak aan Medavita was dat ze werken met producten die op natuurlijke basis vervaardigd zijn. Natuurlijk zijn er nog andere firma s die producten tegen haaruitval vervaardigen zoals: Vichy, Joico, enzovoort maar wij hebben er voor gekozen om Medavita toe te lichten. Het gamma lotion concentrée is ontworpen voor het vrouwelijk cliënteel en stimuleert nieuwe haargroei, versterkt de hechting van het haar aan de hoofdhuid en verlengt de levensduur van een haar. Medavita heeft op de samenstelling van de ingrediënten van de lotion concentrée een wereldwijd patent. Dat wil zeggen dat geen enkele andere fabrikant dit product mag ontwikkelen en/of verkopen. Een van de producten uit het lotion concentrée gamma, is de lotion zelf, deze is rijk aan ingrediënten met plantaardige origine. Enkele van die ingrediënten zijn: Arnica: stimuleert de hoofdhuidcirculatie en heeft een geneeskrachtige werking. Rozemarijn: werkt zuiverend, stimulerend en antioxiderend. Aloë: heeft een hydraterende werking, werkt ook beschermend en helend. Kalmoes: heeft een aromatische geur, herstellende en stimulerende werking. Mirre: desinfecterend en zuiverende werking, geneeskrachtige eigenschappen. Kaneel: is een antioxidant, werkt antibacterieel, stimuleert de hoofdhuidcirculatie. Gember: éénjarig kruid afkomstig uit het verre Oosten, revitaliserende werking. Galbanum: herstellende werking, éénjarige plant. Nootmuskaat: ontsteking werende werking, zuiverend, antibacterieel. Kamfer: zuiverende en balsemende werking, afkomstig uit Oost-Azië. De lotion is anti-verouderend, dat vitaliteit en energie geeft aan de hoofdhuid. Het gamma bestaat verder nog uit volgende producten: Anti-hair loss shampoo ph 5,5 Anti-hair loss intensive treatment ph 3,5 Anti-hair loss intensive treatment super ph 3,5 Lotion concentrée super ph 3,5 Lotion medatonic ph 3,5 Voor een optimale werking van het lotion concentrée gamma opteert men voor het volgende stappenplan: Verdeel 7-15 ml anti-hair loss treating shampoo over de hoofdhuid, zacht inmasseren en uitspoelen. Herhaal de eerste stap met 5-10 ml anti-hair loss shampoo, hierna opnieuw uitspoelen. Haren handdoek drogen en anti hair loss intensive treatment aanbrengen. Verdeel de lotion over de hoofdhuid, vooral op de gebieden die het meest getroffen zijn door haaruitval. Zacht inmasseren, hierna het haar drogen.

46 45 Klinische studies lotion concentrée anti haaruitval: INSTRUMENTELE TEST Effect Duur behandeling Evaluatie behandelde cases % Verhoogt weerstand tegen haaruitval Na 2 weken Na 6 weken 43% 70% Toename haardikte Na 6 weken 70 % Vermindering seborrhea Na 2 weken Na 6 weken -8,27% -10,78 Strijd tegen vrije radicalen - Aanzienlijk Stimuleert doorbloeding hoofdhuid - Snel (onmiddellijk) DERMATOLOGISCHE TEST Effect Duur Evaluatie behandelde cases % behandeli Dermatologisch zelfevaluatie ng getest Toename van haardikte Na 6 weken - 73% Verbeterd haarsterkte Na 6 weken - 83% Verminderd haaruitval Na 6 weken 70% 77% Voorkomt dat haar dunner Na 6 weken 53% 70% wordt Bevordert haargroei Na 6 weken 53% 73% Versnelt haargroei Na 6 weken - 77% Verminderd seborrhea Na 6 weken 73% 70% Verminderd roos Na 6 weken 79% 86%

47 46 ZINTUIGLIJKE TEST =gebruikswaardering, beoordeeld door vrijwilligers na een complete behandeling (shampoo+lotion) Effect Zelfevaluaties behandelde cases % Shampoo Lotion Productkenmerken Aangename geur 80% 77% Goede schuimvorming 97% - Goede reinigende werking 73% - Gebruik van het product Eenvoudig aan te brengen 100% 90% Makkelijk uit te spoelen 97% - Maakt het haar niet vet - 87% Maakt het haar niet slap - 83% Conditie van het haar na gebruik Maakt het haar zacht 87% 80% Maakt het haar makkelijk kambaar 83% 73% Maakt het haar glanzend 70% 73% De testen werden gedaan op vrijwilligers (100 vrouwen) van jaar gedurende 6 weken lang. De producten worden getest in eigen laboratoria om na te gaan of ze de conditie van de haren en hoofdhuid bewaren of verbeteren. Zo zijn deze producten ook hypoallergeen. De testen op de effectiviteit van de producten worden gedaan wanneer de producten uitgeleverd worden aan verschillende universiteiten in omstreken van Milaan (waar ook het hoofdkantoor gevestigd is). De producten krijgen dan ook geen naam, enkel een nummer. Zo kan het product onpartijdig worden beoordeeld. 50% van de vrouwen telogeen effluvium. 50% van de vrouwen Androgenetica alopecia.

48 Medavita: lotion concentrée homme Lotion concentrée homme is ontwikkeld voor de man die zijn haaruitval actief wilt bestrijden. Een mannelijk anti haaruitval gamma dat haargroei stimuleert, het haar steviger aan de hoofdhuid vasthecht en de levensduur van een haar verlengt. Dit allemaal dankzij de actieve plantenextracten, de formule werd verrijkt met Serenoa repens. Serenoa repens bestrijdt 5x-reductase, dit zet testosteron om in dihydrotestosteron (grootste oorzaak van androgenetica alopecia). Het gamma bestaat uit de volgende producten: Male anti hair loss shampoo ph 4,8 Male anti hair loss intensive treatment ph 3,5 Enkele actieve ingrediënten in dit gamma: Serenoa repens Moringa Turmeric Ginger

49 Enquête onderzoek Enquête op voorhand: wat weten de mensen van ons thema haaruitval? Finale enquête uitslagen Om na te gaan wat de gewone mens nu allemaal weet over haaruitval hebben we een digitale enquête laten rondgaan op facebook en . Hieronder een overzicht van de resultaten. Uitslagen van enquête voor iedereen (maatschappij) rondgegaan op facebook Uitslagen van enquête voor iedereen (maatschappij) rondgegaan op facebook +/- 1 maand actief 63 correspondenten 1. Hebt u nu of in het verleden last gehad van haaruitval? Door welke reden? (ziekte, hormonaal, chemo, ) Ja, ik heb last van haaruitval Nee, ik heb geen last van haaruitval 2. Kent u iemand die last heeft gehad van haaruitval? Door welke reden? (ziekte, hormonaal, chemo,..) Ja, ik ken iemand Nee,ik ken niemand Iets meer dan de helft van de mensen die de enquête ingevuld hebben, hebben ooit al last gehad van haaruitval. De meerderheid van de mensen kent iemand met haaruitval. Bij reden werd er bij beide vragen niets ingevuld.

50 49 3. Vindt u dat u op de hoogte bent van de verschillende producten die er bestaan om haaruitval te verdoezelen, verbeteren of voorkomen? Ja Nee 4. Duid aan welke mogelijkheden jij kent om haaruitval te verbeteren, verdoezelen of te voorkomen Haarstukjes Pruiken Lotions Shampoo Medicatie Ampullen Ook zien we dat de mensen vinden dat ze niet genoeg op de hoogte zijn van de mogelijke oplossingen maar als we de vraag stellen welke mogelijkheden ze kennen zien we dat de meerderheid op de hoogte is van het nemen van medicatie of het dragen van pruiken. Hierop volgen de haarstukjes, de shampoos, de ampullen en de lotions.

51 50 5. Vindt u dat haaruitval door ziekte, chemo, hormonen enzovoort, bespreekbaar zijn in de maatschappij? Ja,ik vind dat het bespreekbaar is in de maatschappij Nee, ik vind het niet bespreekbaar in de maatschappij 6. Kan u er goed mee omgaan als u iemand ziet die last heeft van extreme haaruitval? Ja Nee Als we het hebben over het bespreken van haaruitval in de maatschappij vindt iets meer dan de helft dat het bespreekbaar is en de andere helft vindt dat het moeilijk bespreekbaar is. De meningen zijn op dit gebied erg verdeeld. Ook vinden de meeste mensen dat ze er goed mee kunnen omgaan als ze iemand zien met extreme haaruitval.

52 51 7. Vindt u dat u en/of leerlingen die het vak haarzorg volgen baat hebben aan een workshop waarin de mogelijke behandelingen tegen haartuitval besproken worden? Ja Nee De grote meerderheid van de mensen die de enquête ingevuld hebben vinden dat leerlingen die het vak haarzorg volgen er baat bij hebben een workshop te volgen over haaruitval.

53 52 Uitslagen enquête voor vakmensen waaronder kapsters, leerkrachten haarzorg, studenten haarzorg. Deze enquête is rondgegaan op facebook en per mail. +/- 1 maand actief 34 respondenten Uitslagen enquête voor vakmensen rondgegaan op facebook 1. Hebt u nu of in het verleden last gehad van haaruitval? Door welke reden? (ziekte, hormonaal, chemo, ) Ja, ik heb last van haaruitval Nee, ik heb geen last van haaruitval 2. Kent u iemand die last heeft gehad van haaruitval? Door welke reden? (ziekte, hormonaal, chemo,..) Ja, ik ken iemand Nee,ik ken niemand De meerderheid van de mensen die de enquête ingevuld hebben, hebben ooit al last gehad van haaruitval en kent iemand met haaruitval.

54 53 3. Vindt u dat u op de hoogte bent van de verschillende vormen van haaruitval? Zo ja, kan u enkele vormen opsommen? Ja Nee 4. Vindt u dat u op de hoogte bent van de verschillende producten die er bestaan om haaruitval te verdoezelen, verbeteren of voorkomen? Ja Nee De vakmensen vinden dat ze op de hoogte zijn van de verschillende vormen van haaruitval maar niemand somt enkele vormen op. Ongeveer de helft van de mensen vinden dat ze op de hoogte zijn van de verschillende producten die er bestaan.

55 54 5. Duid aan welke mogelijkheden jij kent om haaruitval te verbeteren, verdoezelen of te voorkomen Haarstukjes Pruiken Lotions Shampoo Medicatie Ampullen 6. Vindt u dat haaruitval door ziekte, chemo, hormonen enzovoort, bespreekbaar zijn in de maatschappij? Ja,ik vind dat het bespreekbaar is in de maatschappij Nee, ik vind het niet bespreekbaar in de maatschappij De manieren om haaruitval te verdoezelen, voorkomen of behandelen zijn bekend bij de vakmensen. Wat bij deze enquête verschillend is, is dat we zien dat de vakmensen vinden dat haaruitval niet zo bespreekbaar is in de maatschappij. T.o.v. de vorige enquête.

56 55 7. Kan u er goed mee omgaan als u iemand ziet die last heeft van extreme haaruitval? Ja Nee 8. Vindt u dat u en/of leerlingen die het vak haarzorg volgen baat hebben aan een workshop waarin de mogelijke behandelingen tegen haartuitval besproken worden? Ja Nee De kappers vinden dat ze goed kunnen omgaan met het zien van extreme haaruitval en de meerderheid vindt ook dat leerlingen die het vak haarzorg volgen baat hebben bij een workshop over haaruitval.

57 Hoe haaruitval bespreekbaar maken in de maatschappij? 1.Vormingen voor leerkrachten haarzorg: Op school of naar een firma gaan met de lkr. Leerkrachten doen opzoekwerk en scholen elkaar bij. Bijscholingen op een bijscholingscentra (Bv.UBK/UBC) 2.Vormingen voor studenten haarzorg: Themadagen/week in de richting haarzorg met onderzoekende instructies en de lln presenteren deze nadien aan mekaar. (zie punt 5). Sprekers naar een school laten komen (getuigenissen van patiënten of expatiënten). Les geven over het onderwerp a.d.h.v. dit werkstuk (past perfect in de leerplannen). Met de lln naar een firma gaan (bv. Medavita Renbow Belgium in Gent) of een leerwandeling doen met de lln naar apothekers, kapsalons, groothandels enzovoort. Maatschappelijk engagement integreren in het schoolse gebeuren: lln moeten naar tentoonstellingen, groothandels (Pro duo, Schreurs, Florale ), musea (kappersmusea), ziekenhuizen gaan en interviews afnemen (in de vrije tijd) om meer over dit onderwerp te weten te komen, informatie verzamelen en deze bundelen in de vorm van een werkstuk. (Uitgevoerd) 3.Infoavonden omtrent haaruitval voor de mensen in de maatschappij. (Uitgevoerd). Mensen uitnodigen in een zaal/in een kapsalon. Bij mensen thuis een infomoment verzorgen. 4.Vormingen door firma s voor kapsalons. (Bv Renbow Belgium/Medavita, deze hebben wijzelf mogen krijgen). 5.Lessenpakket voor scholen waardoor het makkelijker is om themadagen te organiseren. (uitwerking zie praktisch luik).

58 57 3. Besluit Theoretisch luik Zoals op de voorgaande pagina s te lezen is, zijn er heel wat soorten haaruitval, verschillende oorzaken en ook een tal van oplossingen mogelijk. Wijzelf zijn enorm veel wijzer geworden op het gebied van haaruitval. Ook de enquêtes hebben ons wijzer gemaakt, niet vakinhoudelijk maar ze hebben ons wel een inzicht gegeven in de meningen van de verschillende doelgroepen. Zo zien we dat in de enquêtes voor de gewone doel groep, bijna de helft last heeft van haaruitval maar geen reden kan noemen. Zo kent ook 70% van de mensen kent wel iemand in de omgeving die last heeft van haaruitval maar kan hiervoor geen reden geven. Ook zien we dat, in de enquêtes van de vakmensen, er wordt beweerd dat ze de verschillende vormen van haaruitval kennen maar hierover wordt weinig gezegd. Wel hebben we een gesprek gehad met een kapster die wel een aantal oorzaken kon opsommen, maar niet wist dat er verschillende soorten haaruitval waren. Ze dacht namelijk dat de oorzaken bepaalden om welke haaruitval het ging. Dit resultaat is opmerkelijk vinden wij, als toekomstige leerkrachten in de kapperssector voelen wij de noodzaak om onze leerlingen hiervan voldoende op de hoogte te stellen. Om een conclusie hieruit te trekken wanneer we alle informatie van de voorgaande pagina s verwerken is het toch jammer om te zeggen dat over haaruitval niet genoeg gekend is. Zowel niet in de gewone maatschappij als niet in de kapperssector (waar we betere resultaten van hadden verwacht). In dit theoretisch luik hebben we ondervonden dat er heel wat meer opzoekwerk bij komt kijken dan enkel op internet surfen. Zo hebben we voor dit onderdeel met enquêtes gewerkt, interviews afgenomen, gesprekken gevoerd en veel gereflecteerd. Reflecties zijn belangrijk, zeker om te peilen waar je staat in een bepaald proces, dat heeft dit eindwerk ons wel bijgebracht. Ook vakinhoudelijk zijn we veel wijzer geworden, wat zeker niet onbelangrijk is.

59 Besluit Onderzoeksvragen: In het begin van ons eindwerk hebben we onze twee onderzoeksvragen al aangehaald; zijn de mensen in de maatschappij voldoende op de hoogte van de verschillende oplossingen tegen haaruitval? Alsook met de tweede onderzoeksvraag stellen we ons de vraag; zijn de vakgebonden mensen voldoende op de hoogte van de verschillende oplossingen tegen haaruitval? Wij stellen vast dat de mensen in de maatschappij al heel wat weten, maar nog lang niet alles. Het is goed dat er een begin is, maar er mag nog een eind aan gebreid worden. Vandaar dat wij de infoavond hebben georganiseerd, op deze manier konden we zoveel mogelijk mensen tegelijk informeren. Ook merken we dat, na al onze research, de vakmensen die de enquêtes hebben afgelegd en waar we mee gesproken hebben, niet voldoende op de hoogte zijn van de verschillende opties die mogelijk zijn wanneer je last hebt van haaruitval. Wijzelf zijn uit dit theoretisch luik vakinhoudelijk sterker geworden wat dit onderwerp betreft. Ook was het voor ons een leuke manier om informatie te achterhalen aan de hand van enquêtes en interviews, dit zijn zaken die met andere taken niet zoveel aan bod komen.

60 59 4. Praktisch luik 4.1 Plan opstellen We hebben enkele methodes aangehaald om de problematiek rond haaruitval aanspreekbaarder te maken in de maatschappij. Graag voeren wij de daad dan ook bij het woord. Aangezien er zo weinig geweten is omtrent haaruitval, willen we zoveel mogelijk mensen tegelijk bereiken door een info avond te organiseren. Onze partners op deze Infoavond zijn onder meer Medavita & Het Haarhuis. Hieronder sommen we enkele praktische zaken op: Wanneer: vrijdag 8 april 2016 Waar: Zaal in café centrum Tulpenstraat 15, 3530 Houthalen-Oost Hoelaat: Gasten verwelkomen rond uur Rond starten Door wie: Gabriella en Patrizia stellen zich voor, kleine powerpoint om in te leiden wat de avond inhoud en waarom we de projectavond organiseren Gabriella en Patrizia geven de uitleg van Medavita omwille van afwezigheid Medavita: Ontstaan van de firma Gamma s tegen haaruitval (lotion concentrée en lotion concentrée voor mannen) Ingrediënten welke werking? Klinische studies bewijzen het resultaat minuutjes a.d.h.v. de powerpoint Pauze tegen uurhet haarhuis komt binnen en kan hun stand inrichten Tegen uur start het haarhuis. Uitleg over de firma, wie zijn ze, tot welk publiek richten ze zich? Welke diensten bieden ze aan? Uitleg over de producten, welke merken? creaties? Eventueel een demo?

61 60 Wie willen we bereiken? doelgericht publiek: Kappers (kapsalon Rachela, extreme Hadda, Nadia, kapsalon Melina, Valeria en Hair n relax lounge...) Mensen die kampen met dit probleem Leerkrachten in het (secundair/avond/deeltijds) onderwijs (Don Bosco, Erasmushogeschool, ) Studenten lln in het secundair onderwijs (Don Bosco 6+7 hz ) In totaal 71 genodigden (vakmensen) Nadien ook de mogelijkheid geven om vragen te stellen of contactgegevens van Wim/An van Renbow Belgium doorgeven, een afspraak te boeken bij het haarhuis/extra info vragen. Enquête ter plaatse door de mensen laten invullen (nadien, zijn ze meer op de hoogte?) Telefonisch interview met een dokter Mail sturen voor extra informatie naar dokter Veronique Meuleman (gebeurd op 16/03/2016) geen antwoord gehad tot op heden Benodigdheden voor de avond: Een locatie (zaal) Beamer Internet? Harde schijf/ USB stick PATI Powerpoint inleiding+ uitleg Medavita PATI Laptops (2)voor de enquêtes te laten invullen GABBY Tafels voor de standjes van de firma s in te richten van de zaal? Stoelen van de zaal Hapjes chips en nootjes GABBY Service hapjesschotels, drankjes, glazen, koffietassen, vorkjes, lepeltjes, melkjes, suikertjes van de zaal Gebak; cake en cup cakes (+vlaai) MAMA PATI + TANTE NICK Bonnetjes (voor de inkom) geel en roze als je bij besteld GABBY Kassa kluisje + wisselgeld Dresscode Gabby en Pati: volledig zwart Obers? NICK, MARCO EN GIACOMO

62 61 5. Plan uitvoeren - Persoonlijke uitnodiging voor de doelgroep Kapsters/kappers Leerkrachten haarzorg Studenten haarzorg Mensen die kampen met dit probleem

63 62 6.Evalueren Enquête door de mensen op onze infoavond laten invullen (schriftelijk) 30 enquêtes = 100% 1. Wist u al veel over haaruitval voor deze workshop? Ja Nee Niets De mensen buiten de kappersbranche hun meningen zijn verdeeld. 50% zegt al veel te weten over haaruitval terwijl de andere 50% laat blijken dat ze niet veel over haaruitval weten. 2. Wist u al veel over de behandelingen tegen haaruitval voor deze workshop? Ja Nee Niets Iets meer dan de helft van de genodigden wisten niet veel over de behandeling tegen haaruitval voor deze workshop. Degene die wel al iets wisten over de behandelingen spraken vooral over: Medicatie, pruiken, haartransplantatie, shampoos en ampullen.

64 63 3. Hebt u veel bijgeleerd over haaruitval, de behandelingen en hoe je het kan verdoezelen? Ja Nee Niets De grote meerderheid van de genodigden zeggen iets bijgeleerd te hebben van deze workshop/infoavond. Één persoon heeft deze vraag niet ingevuld en de resterende genodigden zeggen dat ze niets bijgeleerd hebben uit deze workshop. 4. Denkt u dat infoavonden zoals deze haaruitval bespreekbaarder maken in de maatschappij? Ja Nee Niets Zo goed als iedereen vind dat een workshop/infoavond zoals deze goed zou zijn om haaruitval bespreekbaarder te maken in de maatschappij, zo wordt de taboe verbroken en hoeven de mensen met dit probleem zich niet meer te schamen. Ook hier vond weer één persoon dit niet nuttig.

65 64 5. Vind u het nuttig voor studenten haarzorg om een workshop als deze bij te wonen? Denkt u dat de toekomstige kappers hier baat bij hebben? Ja Nee Niets De grote meerderheid vindt het een aanvulling voor studenten haarzorg om een infoavond/workshop zoals deze bij te wonen. Ze vinden dat de toekomstige kappers op deze manier op de hoogte zijn van nieuwe ontwikkelingen, het is leerzaam en ze kunnen klanten doorverwijzen. Één persoon heeft deze vraag niet beantwoord en een ander persoon vond dit niet nuttig. Zelfevaluatie van de infoavond: De infoavond is super vlot verlopen, er waren 35 gasten. Dit was echter maar de helft van de genodigden. Doordat er veel laarkrachten en studenten op vakantie vertoefden, hebben we de doelgroep uitgebreid naar de gewone mens in de maatschappij. Hierdoor was het leerrendement veel interessanter omdat veel kapsters of mensen in de haarzorgsector hier al een basisnotie van hebben. We hebben het zelf als een leuke en leerrijke avond ervaren, zelf hebben we de vorming gegeven over de firma medavita. Medavita (in Renbow Belgium) is enkele keren naar de school toegekomen, ook zijn wij 2 keer naar hen gegaan. Door de meerdere ontmoetingen heeft Renbow Belgium ons alle info kunnen doorspelen die we nodig hadden op de info avond. Via de post heeft de firma ons ook een hele doos toegestuurd met staaltjes, boekjes en een banner om de zaal aan te kleden. Door deze avond te organiseren hebben wij ervaren hoe dit in de toekomst praktischer aangepakt zou kunnen worden, door het lage bedrag dat wij hebben gevraagd voor de inkom (3euro) hebben we gemerkt dat we voor veel dingen zelf hebben moeten inschieten. Ook had de firma Medavita erbij kunnen zijn moest er een eerdere datum vrij geweest zijn.

66 65 Nadien hebben de gasten voor ons een enquête ingevuld zodat wij konden polsen of ze iets hebben bijgeleerd, of ze deze avond ook een meerwaarde vonden in het onderwijs en daarbuiten. Wijzelf kregen het compliment dat we heel naturel voor de groep stonden, dat we spontaan en vlot waren. We waren goed op elkaar ingespeeld wat de uitleg voor de mensen aangenaam maakt. De vele positieve reacties hebben gezorgd voor het tevreden gevoel dat we hieraan overhouden, moesten we de kans krijgen zouden we het opnieuw organiseren. Enkele sfeerbeelden

67 66

68 67

69 68

70 69

71 70

72 71

73 72 7.Finalebeurs Wat we spijtig vonden in de organisatie van de finalebeurs was de communicatie van de docenten naar ons toe. Een dag op voorhand werd ons duidelijk dat de finale door zou gaan in de 4000 gang. We hebben dan een afspraak gemaakt met Mijnheer. Verdoodt om een andere locatie te kunnen bemachtigen voor de voorstelling van onze finale. De nieuwe locatie is de bibliotheek geworden. Voor de finalebeurs hebben we de volgende dingen voorzien om onze stand aan te kleden. Powerpoint presentatie Collage verschillende haarstukjes, extensions, pruiken Collage haaruitval Pruik, haarstukjes, camouflagemiddelen Product schema medavita: Lotion concentrée en lotion concentrée pour homme Bij ernstige gevoeligheid van de hoofdhuidlotion tranquillante/ dermorelax Folders van het haarhuis en medavita Staaltjes van bepaalde producten tegen haaruitval Banner van medavita Oefenhoofdje (kaal) Foto s van de finalebeurs:

74 73

75 74

76 75 Verslag Finalebeurs: We zijn zaterdag 23 april om 8.15 uur toegekomen in de bib en zijn toen gestart met het aankleden van onze stand. Aangezien we eén van de eersten waren hadden we de voorkeur om de eerste tafel te nemen, die stond in het zicht wanneer iemand de bib binnenliep. Er zijn enkele nieuwe studenten bij ons geweest die wij uitleg hebben gegeven omdat onze vakdocenten het aantal niet kon bijhouden. Tussen alle drukte door zijn Mevr. Frisch en Mr. Verdoodt ook langsgeweest en hebben ons enkele vragen gesteld in verband met de inhoud van ons eindwerk. Ook heeft Mevr. Frisch ons op het idee gebracht om een compleet lessenpakket uit te werken voor het onderwerp haaruitval. Ook hebben we onze medestudenten iets kunnen bijbrengen omtrent haaruitval, er bleek heel wat voorkennis onder de studenten te zijn. Enkele redenen hiervan waren: - Ze hadden iemand in de familie die last had van haaruitval. - Sommigen hadden zelf last van haaruitval (gehad). - Andere hadden veel gelezen over haaruitval. We waren dan ook blij om te horen dat enkele van onze medestudenten ons in de top 3 hebben geplaatst op hun evaluatieformulier.

77 Lessenpakket haaruitval Een van de manieren om haaruitval aanspreekbaarder te maken in de maatschappij was een infoavond organiseren, dat hebben we ook gedaan. Een andere manier voor ons was een lessenpakket ontwikkelen voor leerlingen/leerkrachten in het secundair onderwijs (of syntra, cvo ) dat gericht was op de inhoud van haaruitval. Zowel de soorten als de oorzaken zijn belangrijk. Ook wilden we een reeks oplossingen meegeven die veel leerkrachten misschien nog niet kennen. Ons lessenpakket bevat een aantal filmpjes die getuigenissen van (ex)-patiënten inhoudt. Dit om te benadrukken dat de emotionele kant van het verhaal zeker niet vergeten mag worden! In dit lessenpakket zit: 1.Een lesvoorbereiding (die aangepast mag worden). 2.Een inhoudelijke powerpoint. 3.Een powerpoint met de benodigdheden voor de les (hier zijn ook alle internet linken in opgesomd). 4.Een blanco werkbundel voor de leerlingen met een verbetersleutel voor de leerkracht. 5.Een tempo differentiatie oefening in de vorm van een woordzoeker, hierbij zit ook een verbetersleutel. De leerkracht die beslist om dit lessenpakket te gebruiken mag hieraan ook een eigen invulling geven en is dus niet verplicht om zich aan deze volgorde te houden. Na de verdediging van ons eindwerk wordt er ook een zip bestand gemaakt van dit lessenpakket en wordt deze overhandigd aan de vakdocent van haarzorg en bio-esthetiek van Erasmushogeschool in Brussel. Deze vakdocenten zijn Sabine Liboit, Kathy Lanckman en Elke Frisch.

78 77 1.Lesvoorbereiding NAAM: Patrizia Ventriglia Gabriella Guarneri Gebaseerd op een themavoormiddag of themanamiddag in het secundair min SCHOOL: Erasmushogeschool Brussel, Laarbeeklaan 121, 1090 Campus JETTE DATUM: 25/05/2016 BEGINSITUATIE: geschikt voor cvo, syntra, secundair onderwijs GO/OVSG/VVKSO,kapsters/kappers, studenten haarzorg, leerkrachten haarzorg, de niet vakgebonden doelgroep. Persoonlijke beginsituatie: zelf waren we enorm getriggerd door het onderwerp haaruitval omdat we meer geconfronteerd worden met dit onderwerp in het kapsalon. Op school wordt ons niet aangeleerd hoe we ermee moeten omgaan of het onderwerp wordt ook niet uitgediept. Vandaar dat we zelf onderzoek hebben gedaan naar de verschillende soorten haaruitval, de verschillende oorzaken, de verschillende (mogelijke) oplossingen. Dat maakt ons onderwerp vrij theoretisch. We wilden graag het emotionele aspect ook benadrukken door getuigenissen (interviews), sprekers op de school laten komen en filmpjes tonen. Situationele beginsituatie: pc, beamer, krijt/stiftbord, geluidsboxen, internet, Inhoudelijke beginsituatie: lln hebben misschien eigen ervaringen met haaruitval (of in de directe omgeving; bv familielid is ziek of heeft haaruitval om andere reden).. op school wordt er vaak niet diep genoeg op ingegaan. 1. Lesonderwerp (eventueel thema): Haarzorg/ Haaruitval 2. Lesdoelen:- Lln sommen de verschillende soorten haaruitval op en lichten deze kort toe. - Lln noemen 6 mogelijke oorzaken van haaruitval. - Lln noteren de Latijnse benaming bij de juiste (Nederlandse benaming) soort haaruitval. - Lln sommen de mogelijke oplossingen voor haaruitval op en lichten deze mondeling toe. - Lln voeren een onderzoeksopdracht uit in het kader van het onderwerp haaruitval. 3. Diverse Leerplannen: 3.1 Go 3 e graad haarzorg: file:///e:/leerplannen/ %20go%203 e %20graad%20hz.pdf Benaderde leerplandoelen: 11 Herkennen en verwoorden de oorzaken van de meest voorkomende haar- en hoofdhuidaandoeningen. 12 Omschrijven oorzaak, gevolg en mogelijke behandelingen van haaruitval. 3.2 VVKSO 3 e graad haarzorg file:///e:/leerplannen/leerplannen%20vvkso/haarzorg %20VVKSO%203 e %20graad.pdf Benaderde leerplandoelen: 18. Binnen een afgebakend onderwerp een gekregen onderzoeksvraag beantwoorden. 19. Binnen een afgebakend onderwerp zelf een onderzoeksvraag formuleren. 20. Zelf een onderwerp afbakenen en een onderzoeksvraag formuleren. 21. Informatiebronnen raadplegen. 22. Het antwoord op de onderzoeksvraag volgens een gekregen of zelfgekozen werkmodel voorstellen. 23. Vragen van de groep beantwoorden 24. Conclusies uit het eigen onderzoek trekken en de informatie delen met anderen. 25. Op basis van de resultaten van een zelf uitgevoerd onderzoek een standpunt innemen en dat motiveren. 26. Het verloop van het eigen onderzoek toelichten en beoordelen. 3.3 OVSG: o Benaderde leerplandoelen Afwijkingen van de beharing: te weinig/te veel haar, behandeling, kaalheid en haarverlies. 59. De aandoening kunnen herkennen en benoemen. 60. De behandelingsmanieren voor de afwijkingen kunnen toelichten. 61. De meest voorkomende vormen van kaalheid kunnen omschrijven.

79 78 Eindtermen: 1 brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk. 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. 8 benutten leerkansen in diverse situaties. 10 engageren zich spontaan. 14 gaan alert om met media. 18 gedragen zich respectvol. 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen. 20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving. 21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten. 22 ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen. 24 maken gebruik van de gepaste kanalen om hun vragen, problemen, ideeën of meningen kenbaar te maken. 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen. 26 gaan om met verscheidenheid. BIJZONDERE MATERIALEN: foto s, filmpjes, bijlagen oplossingen, pc, beamer, internet, geluidsboxen, krijt/stiftbord,.. Lesfase Oriëntatie fase Leerkracht maakt het lesonderwerp visueel aanschouwelijk vd lln Verwervingsen verwerkingsf ase Lln bekijken filmpjes van (ex)-patiënten haaruitval. Lln vertellen waarom de emotionele kant belangrijk is een kapsalon. Tij d Omschrijving Werkvorm en Leeractiviteiten Kennisinhouden 5 MATERIALEN+KLASGESPREK Leerkracht maakt het onderwerp van de les visueel door materialen op de tafel klaar te leggen. Deze materialen zijn onder andere; -anti haaruitval shampoos/lotions -pruiken -extensions -haarpoeders/stiftjes -voor-en na resultaten van haaruitval behandelingen Hierbij stelt de leerkracht enkele vragen: - Wat kunnen jullie zien? (lln sommen materialen op) - Voor wat dienen deze materialen/producten? (haaruitval) - Kennen jullie de verschillende soorten? (Ja/nee) - Hoe komt het dat de haren uitvallen? (.) - Hebben jullie dit al gezien bij bepaalde mensen/klanten? ( ) - Wat zijn mogelijke oplossingen? (.) Verwerving Verwerking 45 A SOORTEN HAARUITVAL 1 FILMPJES + VRAGENLIJST Leerkracht herhaalt met de lln de leerstof uit de voorbije jaren (aangezien haaruitval in het e hz wordt gegeven). Anatomie en de verschillende fasen van het haar komen aan bod. Verwerving Leerkracht toont verschillende filmpjes op youtube van mensen die getuigen over haaruitval. Deze patiënten hebben verschillende soorten haaruitval. Tijdens de filmpjes gaan de lln op zoek naar het antwoord op de verschillende vragen in de lln bundel. De nadruk wordt gelegd op de emotionele ervaringen van de klant (in het kapsalon). 7zuw MRYgw Verwerking - Lln sommen de delen van het haar op. (haarzakje, papil, schacht, wortel,..) - Lln sommen de drie soorten fasen op. (anagene, katagene en telogene fase) - Lln sommen de verschillende soorten haar op. (vellus, terminaal en lanugo haar) Na elk filmpje worden de vraagjes verbeterd + klasgesprek:

80 79 Lln sommen de verschillende soorten haaruitval op en lichten deze toe. qe43g w6g 8maheo - Hoe denk je dat de mensen zich voelen? Wat kan je afleiden? - Hoe pakken we deze situatie aan als kapster? - Is het belangrijk dat wij inhoudelijk voldoende op de hoogte zijn? - Waarom? - Naar wie ga je uw klant door verwijzen? -. Lln doen onderzoek naar de oorzaken tegen haaruitval door gebruik van literatuur en multimedia. Lln vertellen over de diverse oplossingen tegen haaruitval aan de hand van filmmateriaal, eigen kennis en de ppt vd lkr. Controle fase Toepassingsfase TEMPODIF POWERPOINT Verwerving Na elk filmpje wordt een stukje theorie over de soorten haaruitval hieraan geplakt. (Zie powerpoint inhoud haaruitval-39 dia s). B OORZAKEN HAARUITVAL ONDERZOEKENDE INSTRUCTIE/groepswerk verwerving Leerkracht deelt folders uit en eventueel laptops (of tablets). Lkr deelt de onderzoekende instructie uit, lln werken samen. Verwerking Wanneer iedereen klaar is stellen de lln hun collages aan elkaar voor. Leerkracht stuurt bij, geeft extra info indien nodig. OPLOSSINGEN HAARUITVAL FILMPJES - toxxo - 5N5JI LEERINHOUD: Soorten haaruitval Oorzaken Oplossingen Verwerking Herhalingsvragen komen aan bod: -Som de verschillende soorten haaruitval op en licht deze kort toe. (1 soort per lln) ONDERZOEKENDE INSTRUCTIE verwerving Lln gaan opzoek naar de verschillende oorzaken van haaruitval en mogen hiervoor de laptops/tablets/smartphones voor gebruiken. Ook kijken de lln in de folders en maken hiervan een creatieve collage. Er mag geknipt en geplakt worden. Er wordt in groepjes gewerkt (afhankelijk van aantal lln). Verwerking Wanneer iedereen klaar is stellen de lln hun collages aan elkaar voor. Verwerking Nadien worden de filmpjes in de klas besproken. De leerkracht vraagt naar de bevindingen van de lln. Informatiebronnen: werkstuk haaruitval/internet/pivot point + zie extra inhoudelijke powerpoint DE HAARDOOS Doos doorgeven op muziek: de leerkracht zet een liedje op en geeft de doos aan 1 lln, de lln geeft deze door terwijl de leerkracht zich omdraait. Op het moment dat de leerkracht de muziek stopzet, moet de lln die de doos op dat moment in haar handen heeft een foto/voorwerp uit de doos pakken en beschrijft deze. Dit kan gaan van foto s van de soorten haaruitval tot een camouflagestick, tot haar extensions. De lln hebben hier in de vvwf mee kennis gemaakt en herhalen de leerstof a.d.h.v. een leuk spel. VRAGENRONDE Alle lln stellen 2 vragen op voor elkaar, deze vragen komen in een plastieken zak waaruit de lln om de beurt een vraag grabbelen. Deze proberen de lln zo goed mogelijk te beantwoorden binnen 15 seconden. Indien het antwoord niet volledig is mag een andere lln bijspringen. Basisoefeningen: WERKBUNDEL - Fotospel - Verbind met de juiste benaming - Juist/fout vraagjes Na alle opdrachten worden de oefeningen klassikaal verbeterd. Verbredingsoefeningen + auto-correctie: - Woordspin per soort haaruitval (duowerk) 1 soort per duo. (soort wordt per duo door de leerkracht toegewezen). Extra oefeningen: KRUISWOORDRAADSEL/ WOORDZOEKER

81 80 Recapitulatie fase 20 MEMORYSPEL Leerkracht legt verschillende foto s van de diverse soorten haaruitval (eventueel ook mogelijke oplossingen) omgedraaid op verschillende tafels/ of op de grond. Wanneer de lln 2 bij elkaar horende foto s omdraaien, lichten de lln deze toe. Bordschema (eindresultaat) Zie extra: Inhoudelijke powerpoint Powerpoint benodigdheden.. Handtekening student: Patrizia VENTRIGLIA + Gabriella GUARNERI 2.Inhoudelijke powerpoint:

82 81 3.Powerpoint met benodigdheden: