Stichting Groesbeek Airborne Vrienden

Transcriptie

1 Stichting Groesbeek Airborne Vrienden 1

2 Inhoudsopgave Jaarverslag pag. 3 In Memoriam pag. 10 Financiën - Activiteitenkosten pag. 11 Bijlagen pag. 12 2

3 Algemeen Het jaar 2014 stond voor Stichting Groesbeek Airborne Vrienden (SGAV) in het teken van 70 jaar Operatie Market-Garden en de hieruit voortvloeiende activiteiten. De aanloop naar de dit jubileumjaar startte op 29 oktober 2013 tijdens de eerste bijeenkomst met vertegenwoordigers van diverse organisaties, die als doel had gezamenlijk tot een regionaal aansprekend herdenkingsprogramma te komen rond Operatie Market-Garden, maar ook een voorzet te doen voor 2015, de Bevrijding. Er zouden nog vele plenaire bijeenkomsten en sessies volgen. In betrekkelijk korte tijd en in goed overleg werden activiteiten benoemd en toebedeeld waarbij er steeds één organisatie als de spreekwoordelijke kartrekker fungeerde. SGAV nam twee (hoofd)activiteiten voor haar rekening en assisteerde nog eens bij handvol andere activiteiten waarvoor onze expertise werd gevraagd. Hiervan wordt op de navolgende pagina s uitgebreid verslag gedaan. Verder vindt u in dit overzicht de Jaarrekening over het jaar 2014 alsmede een gecomprimeerd overzicht van activiteitenkosten. Het geheel wordt aangevuld met enkele persberichten en afgesloten met een vooruitblik naar DEELNEMENDE ORGANISATIES 70 JAAR OPERATIE MARKET-GARDEN DE FINANCIERS VAN 70 JAAR OPERATIE MARKET-GARDEN 3

4 Doelstellingen In het jaar 2013 heeft SGAV haar beleidsplan opgesteld waarin onder andere de volgende doelstellingen staan geformuleerd: De herinnering aan operatie Market-Garden en operatie Veritable levendig houden. De vriendschapsbanden die hieruit voortvloeien in stand houden. Bevorderen dat dit stukje geschiedenis op historisch verantwoorde wijze wordt doorgegeven aan toekomstige generaties. Samenwerking zoeken met de organisaties en individuen in de regio Nijmegen en Kleve die hetzelfde doel nastreven. Samenwerking houden met aan dit onderwerp gerelateerde clubs, associations, verenigingen en chapters van de verschillende geallieerde bevrijders waarvan de eenheden destijds waren betrokken bij gevechtsacties in deze regio Wat wil de Stichting in realiseren? (nadere omschrijving) Gemeente monumenten In samenwerking met het 17Septemberstraat Comité wordt een permanent monument geplaatst aan de 17Septemberstraat. Het monument komt te staan op het voormalige landingsterrein van het hoofdkwartier van de Engelse generaal Browning. Browning en zijn manschappen landen hier op 17 september 1944 in circa 30 Britse Horsa Gliders. Gemeente - Zweefvliegtuig Samen met de gemeente Groesbeek is het plan opgevat het frame van een Amerikaanse WACO Glider op ware grootte na te bouwen en deze in het landschap te plaatsen. Deze zal op klaar moeten zijn. Gemeente historische kaart Vanwege 70 jaar Market-Garden komt er een historische kaart van Groesbeek waarop alle bezienswaardigheden over de Tweede Wereldoorlog en vroegere geschiedenis wordt getoond. De Stichting zal deze samen met de gemeente gaan realiseren. Monumententocht Deze wordt jaarlijks op 17 september door de Stichting georganiseerd waarbij medewerking wordt verleend door de groep Keep them Rolling. Sinds een aantal jaren daarbij aanwezig groep 8 van een van de basisscholen te Groesbeek. Dit rouleert. 4

5 70 jaar Operatie Market-Garden Activiteit 1 Historische Panelen Een van de ideeën die tijdens bijeenkomst van 29 oktober 2013 werden gelanceerd was het idee van Bert Eikelenboom (eigenaar van Liberation Tour en behorende bij de SGAV) om grote fotoborden die historische scenes op locatie laten zien in het dorp Groesbeek te plaatsen. SGAV werd kartrekker van dit idee dat binnen enkele maanden uitgewerkt werd in 13 manshoge panelen die geplaatst werden in de dorpskern maar ook aan de rand van de woonkern en zelfs in agrarisch gebied. Elk paneel zou worden voorzien van minimaal één en maximaal vijf foto s betrekking hebbende op de eerste dagen van Market-Garden en gemaakt op de locatie waar het paneel zou worden geplaatst. Daarnaast werd ieder paneel voorzien van tekst in de talen Nederlands, Engels en Duits. Hiermee werd bewerkstelligd dat de lezer zich een goed beeld kon vormen van de situatie zoals die 70 jaar geleden was, en zelf de sindsdien veranderde omgeving in ogenschouw kon nemen. Voor de bezoeker/geïnteresseerde werd een uitklapbare wandelroute langs de panelen gedrukt die nog steeds op verschillende locaties waaronder de plaatselijke V.V.V. verkrijgbaar is. Op vrijdag 22 augustus 2014 werd het eerste paneel, in het bijzijn van vele genodigden, onthuld door mevrouw E.M. Notermans, zus van Jaap Beijnes die als jongeman veel foto s schoot op 17 en 18 september Naast foto s van Jaap Beijnes zijn ook foto s van hoofdonderwijzer Johan Tervoort en van de Amerikaanse parachutist W. Jenks (82nd Airb Div) voor de panelen gebruikt. Inmiddels staan de panelen een half jaar en hebben talloze toeristen de wandelroute met veel plezier afgelegd. Na 17 september 2015 wordt in overleg met de gemeente besloten wat er met de panelen gaat gebeuren. 5

6 Activiteit 2 Market-Garden kaart Groesbeek Aan ander idee dat door SGAV werd opgepakt was de Operatie Market-Garden kaart van Groesbeek. Uitgangspunt hierbij was het vermelden van de meest in het oog springende gebeurtenissen ten tijde van Market-Garden (17-26 september 1944). Een werkgroep van SGAV wist in enkele avonden een enorme hoeveelheid gebeurtenissen te verzamelen waarbij boeken, documenten, dagboeken en zelfs luchtfoto s dienden als bron. Al vrij snel bleek echter dat we ons moesten beperken tot de meest basale gebeurtenissen aangezien het een toeristische kaart op A-3 formaat ging worden. Desalniettemin is er in korte tijd keihard gewerkt en zijn alle gegevens die tot op dit moment zijn verzameld in een spreadsheet gezet. SGAV is voornemens om deze gegevens hetzij op papier, hetzij via website of app, op een grote kaart in te tekenen. Na alle waarschijnlijkheid wordt daarbij ook Operatie Veritable betrokken. De Market-Garden kaart Groesbeek is in grote oplage gedrukt door RBT-KAN en op maandag 15 september 2014 aan pers en publiek gepresenteerd in het gemeentehuis te Groesbeek. Ook daarbij aanwezig waren enkele Amerikaanse gasten. Aansluitend aan de presentatie was er voor belangstellenden een battlefield tour langs kenmerkende punten van de kaart. 6

7 Activiteit 3 Herdenkingsceremonie 70 jaar Market-Garden Generaal Gavin Monument In de opzet van de herdenkingsweek Market-Garden bleek niet te zijn gedacht aan een moment om 70 jaar Operatie Market-Garden ook daadwerkelijk te herdenken. SGAV heeft derhalve het voorstel gedaan om de jaarlijkse Monumententocht op 17 september te cancelen en in plaats daarvan een grote herdenking te houden bij het Generaal Gavin Monument te Groesbeek. In samenwerking met de gemeente Groesbeek (faciliterende partij) is herdenkingsprogramma opgesteld. Hierbij zorgde het Groesbeeks Gemengd Koor voor de muzikale omlijsting, de huidige 82nd Airborne Division voor een Color Guard. Het programma werd een afwisseling van toespraken, liederen en kransleggingen. Naast talloze genodigden uit binnen- en buitenland mochten wij ons verheugen op de aanwezigheid van een tiental Amerikaanse 82nd veteranen en een iets grotere groep Britse veteranen. De kinderen van groep 8 van basisschoool t Vossenhol hadden zelf een krans gemaakt die tijdens de ceremonie werd gelegd. Activiteit 4 Herdenkingsceremonie Plaquette B-24 bommenwerper Hommersum In 2004 werd een plaquette onthuld aan de rand van een meertje nabij de plaats Hommersum, ter nagedachtenis aan de daar neergestorte Amerikaanse B-24 bommenwerper op 18 september In goede samenwerking met de Heimat- und Verschönerungsverein Hommersum e.v. is een nieuwe plaquette onthuld op 18 september De vorige plaquette was namelijk flink beschadigd en reeds eerde van het plateau gehaald. Er was veel belangstelling voor de onthulling, met name uit Duitsland. De aanwezigheid van de 82nd Color Guard èn Chorus gaf het geheel een extra dimensie. 7

8 Nevenactiviteit 1 Tijdelijke herdenking Fighting for Freedom Materiaal in bruikleen gegeven en expertise verleend bij een door het Nationaal Bevrijdingsmuseum Groesbeek opgezette tijdelijke tentoonstelling in het gemeentehuis te Groesbeek van 1-30 september Veel van de het getoonde materiaal was afkomstig uit het privé museum van Herman Wijnhoven (SGAV) alsmede enkele attributen uit de verzameling van Paul Geutjes. De tentoonstelling werd geopend op vrijdag 29 augustus 2014 en mocht rekenen op een flinke toeloop van bezoekers in de vier weken dat deze te zien was. Nevenactiviteit 2 Bouw replica Waco Glider Een in september 2013 door toenmalig wethouder Theo Giesbers gelanceerd idee om een 1 op 1 replica van de Amerikaanse Waco Glider CG4A na te bouwen en langs één van de voormalige landingsterreinen op te stellen werd door SGAV met veel enthousiasme opgepakt. Met teken- en adviesbureau Albers werden snel afspraken gemaakt om de benodigde schetsen en originele bouwtekeningen aan te leveren. Na een aantal meetings met Albers en de gemeente was het definitieve concept gereed en kon worden begonnen met de bouw. Voor de introductiefilm die tijdens de opening werd getoond heeft SGAV beeldmateriaal, foto s en teksten aangeleverd. Het educatief belang van deze replica is in de voorbereidingstijd nooit uit het oog verloren maar er bleef simpelweg geen tijd over om ook de geplande informatiezuil op tijd klaar te krijgen. Deze informatiezuil wordt momenteel ontwikkeld en zal op 6 juni 2015 worden onthuld. Nevenactiviteit 3 Onthulling nieuw monument Britse Horsa Glider Op initiatief van comité 17Septemberstraat Bredeweg Groesbeek heeft SGAV geassisteerd in het ontwerp en bouw van dit nieuwe monument. Een monument dat ons herinnert aan de 30 Britse Horsa Gliders die het hoofdkwartier van Boy Browning transporteerde naar een gebied tussen Bruuk en Bredeweg. SGAV had eveneens veel betrokkenheid in het programma vooraf en op de dag van de onthulling zelf, 17 september

9 Er was een grote opkomst uit het buurtschap en liefst alle kinderen van basisschool de Breedeweg waren speciaal voor de onthulling naar het monument gewandeld. Betrokkenheid Het herdenken van 70 jaar Operatie Market-Garden was vooral een regionaal gebeuren dat duurde van eind augustus tot eind september Hieronder nog een kort opsomming van activiteiten waarbij SGAV in iets meer of mindere mate betrokkenheid bij had: Market-Garden wijn, gepresenteerd 11 juli 2014 Herdenking plaquette vermoorde para s 82nd in Kranenburg (D), 14 september 2014 Oecumenische Dienst in de Protestantse kerk te Groesbeek, 14 september 2014 Onthulling monument Barbaro te Mook, 18 september 2014 Officiële herdenking Waalbrug te Nijmegen, 20 september 2014 Boekpresentatie De bevrijding in beeld, van Neerpelt tot Wesel. Waalcrossing ceremonie bij nieuwe Waal brug te Nijmegen, 21 september

10 In Memoriam Ray Fary en diens vrouw Irene waren jarenlang graag gezien gasten in Groesbeek en overige Europese landen waar de 82nd Airborne Division tijdens WOII was gelegerd of vocht. Toen een aantal mensen van SGAV Ray ontmoette in Normandië, gaf hij te kennen graag naar Groesbeek te komen om de herdenkingsweek Market-Garden bij te wonen. De verblijfskosten leken aanvankelijk te hoog voor Ray en Irene maar dankzij een genereus aanbod van Richard Meeussen van Herberg t Zwaantje in Mook kon het Amerikaanse echtpaar toch de reis aanvaarden. Op weg naar het vliegveld in Amerika raakten ze betrokken bij een zwaar auto-ongeluk. Ray raakte daarbij in coma waaruit hij niet meer zou ontwaken, en ook Irene was zwaar gewond. Zij is inmiddels weer aan de betere hand. Op woensdag 1 oktober stierf Ray in het bijzijn van zijn familie. Een week later leidde pastoor Henk Janssen op verzoek van SGAV een korte herdenkingsdienst voor Ray. 10

11 Financiën Activiteitenkosten Boekstuk Datum Omschrijving Debet Credit feb Herdenking Operatie Veritable 10, mrt Ceremonie 6th Br Airb Div 40, mei Memorial Day Margraten 120, okt Herdenkingsdienst Ray Fary 15,00 Saldo: 185,00 Totaal: 185,00 185,

12 Bijlagen - EVENTCALENDAR OPERATIE MARKET-GARDEN OPERATIE MARKET-GARDEN KAART GROESBEEK WANDELROUTE LANGS HISTORISCHE PANELEN PROGRAMMA HERDENKING GENERAAL GAVIN MONUMENT KRANTENARTIKEL OVER ONTHULLING PLAQUETTE HOMMERSUM

13 13 001

14 14 002

15 15 003

16 16 004

17 17 005