: Afwerking van Western red cedar kozijnen Oorspronkelijke titel : Idem. : Rapport RAP, Verf Advies Centrum.

Transcriptie

1 Titel : Afwerking van Western red cedar kozijnen Oorspronkelijke titel : Idem Auteur : H.Jellema Bron : Rapport RAP, Verf Advies Centrum. Inleiding Op verzoek van een woningcorporatie heeft het Verf Advies Centrum een inspectie uitgevoerd naar de toestand van onbehandelde kozijnen van Western red cedar (Thuja plicata). De bewoners van een nieuwbouwwijk hadden klachten geuit over het verkleuren van het onbehandelde hout en verzocht de woningcorporatie hier iets aan te doen. De woningen waren ca 1 jaar oud en gebouwd in het kader van een mindere milieubelasting. De buitenkozijnen zijn geheel onbehandeld geplaatst. Dus ook de spouwzijde van de kozijnen is onbehandeld gebleven. In de kozijnen is isolatieglas geplaatst met geventileerde glaslatten aan de buitenzijde. De latten zijn voorzien van een topsealing van elastische kit. Inspectie De inspectie had tot doel vast te stellen wat de mogelijke consequenties zijn van het afwerken van de kozijnen. Hierbij is uitgegaan van drie variaties namelijk: - Alleen aan de binnenzijde behandelen. - Alleen aan de buitenzijde behandelen. - Zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde behandelen. Fysische condities Met behulp van een gekalibreerde thermohygrometer zijn de fysische condities zowel binnen als buiten gemeten. De gevonden waarden staan onderstaand weergegeven. Er werden geen extreme waarden waargenomen. Plaats Relatieve luchtvochtighe id (RV ) Temperatuur omgeving (T1) Keuken 53,8 19,5 19,3 Keuken 55,5 18,3 17,7 Woonkamer 51,5 20,4 20 Slaapkamer 47,7 18,6 18,2 Badkamer 45,2 18,6 18,1 Badkamer 61,2 18,4 18,6 Slaapkamer 48 17,7 18,6 Woonkamer 57,8 18,9 18,8 Woonkamer 52,2 20,1 20 Slaapkamer 49,3 19,2 19,2 Woonkamer 55,1 13,2 14,1 Temperatuur oppervlak (T2) Verf Advies Centrum 1

2 Houtvochtgehalte Het vochtgehalte in de kozijnen is bepaald op twee manieren namelijk via weerstandmetingen in de diepte, destructief (D) en diëlectrisch, niet destructief (ND). De destructieve metingen zijn uitgevoerd met geïsoleerde meetpennen. De gevonden waarden zijn onderstaand weergegeven. Plaats Oppervlak (ND) Op 2 cm (D) Op 2,5 cm (D) Stijlen Dorpels Stijlen Dorpels Stijlen Dorpels Keuken 11,2 10,2 11,3 11,2 11,2 11,2 Badkamer 10,3 11,2 Slaapkamer 11,2 12,2 Woonkamer 9,8 9,6 Keuken 11,2 11,1 11,1 11,1 11,1 11,1 Woonkamer 8,8 9,5 Slaapkamer 11,7 9,2 Badkamer 11,5 11,3 Badkamer 11,2 13,7 Slaapkamer 9,3 13,2 Woonkamer 11,9 12,8 Woonkamer 10,2 9,9 Slaapkamer 11,2 11,2 Buiten 12,1 12,3 14,5 14,5 14,3 14,3 Buiten 12,3 12,2 14,9 14,7 14,2 14 Buiten 9,3 9,2 10,1 11,1 9,5 9,5 Buiten 9,8 10,1 11,3 11,3 10,2 10,2 Het vochtgehalte in de kozijnen was. De hoogste vochtwaarden zijn gemeten op ca 2 centimeter diepte vanaf de buitenzijde. Visuele waarnemingen Vergrijzing van het hout was duidelijk zichtbaar op de liggende delen zoals de dorpels. Er was een duidelijk kleurverschil zichtbaar tussen de onderdorpels en het overige houtwerk van de kozijnen. In een kozijn dat in een zijgevel was gesitueerd, was duidelijke barst- en scheurvorming waarneembaar in de onderdorpel. Bespreking Western red cedar (Thuja plicata) is een duurzame houtsoort die valt in duurzaamheidklasse II. Dit wil zeggen dat het kernhout van Western red cedar goed bestand is tegen schimmelaantasting die houtrotschade veroorzaakt. Hierdoor is het mogelijk Western red cedar onbehandeld buiten toe te passen. Niet afgewerkt en blootgesteld aan weer en wind verweert Western red cedar vrij snel. Het krijgt een zilvergrijsachtige kleur. Door de snelle vochtopname en vochtafgifte van onbehandeld Western red cedar kan er barst- en scheurvorming in het hout ontstaan. Dit heeft verder weinig invloed op de weerstand tegen schimmelvorming. De houtsoort Western red cedar bevat zelf toxische stoffen Verf Advies Centrum 2

3 (Tropolones) die zorgen voor de opmerkelijke duurzaamheid van deze lichte naaldhoutsoort. Om de originele houtkleur langer in stand te houden wordt Western red cedar ook wel fabrieks behandeld met fixerende metaalzouten op basis van koper, chroom en arseen. Het hout krijgt dan een groenbruine kleur die ca 10 tot 15 jaar kleurvast blijft. Deze producten zijn sterk belastend voor het milieu en niet hand aan te brengen. Een nieuwe trend is dat er waterwerende zogenaamde wasemulsies aan het verduurzamingsmiddel worden toegevoegd. Deze toevoeging vermindert de krimp- en zwelbewegingen waardoor scheurvorming sterk wordt verminderd. Het vochttransport door hout Vochttransport door hout treedt alleen op als er een verschil in dampspanning aanwezig is. De waterdampspanning is sterk afhankelijk van de temperatuur. Omdat bij buitenkozijnen de temperatuur aan de binnenzijde in de regel hoger is dan aan de buitenzijde zal de waterdampspanning aan de warme binnenzijde in de regel hoger zijn dan aan de koude buitenzijde en zal er dus een waterdamptransport optreden van binnen naar buiten. Dit principe van vochttransport door houten constructies gaat in belangrijke mate op voor onbehandeld hout. Bij het afwerken van hout wordt dit transport sterk geremd. De mate van de remming van dit vochttransport hangt nauw samen met de wateropnamecapaciteit en de waterdampdoorlatendheid van de gebruikte verf. Populair gezegd: hoe dichter de verf hoe trager het vochtdamptransport in een houten constructie verloopt. Globaal zijn de bekendste afwerkprodukten voor hout met betrekking tot waterdampdoorlatendheid als volgt in te delen: Type afwerking Dekkende hoogglansverf op basis van alkydhars Dekkende high solid verf op basis van alkydhars Dekkende beitsverf op basis van alkyd Dekkende natuurverf op basis van lijnolie Dekkende watergedragen verf op basis van acrylaathars Transparante beits op basis van alkyd niet filmvormend Transparante beits of lak op basis van alkyd filmvormend Transparant watergedragen hydrofoberingsmiddel Transparante beits of lak op basis van acrylaat filmvormend Mate van waterdampdoorlatendheid hoog zeer hoog Voor dit project zijn een aantal bouwfysische berekeningen uitgevoerd uitgaande van de navolgende situaties en condities: Verf Advies Centrum 3

4 Naaldhout onbehandeld - Naaldhout alleen aan de binnenzijde afgewerkt met een dampremmend systeem - Naaldhout alleen aan de buitenzijde afgewerkt met een dampremmend systeem - Naaldhout zowel aan de binnen- als de buitenzijde afgewerkt met een dampremmend systeem - Binnenklimaat Temperatuur: 20 C, Relatieve luchtvochtigheid: 60% - Buitenklimaat Temperatuur: -5 C, Relatieve luchtvochtigheid: 60% In alle situaties was er sprake van een dampspanning van binnen naar buiten. Het aanbrengen van een dampdichte verf aan de binnenzijde is niet nadelig. Bij het aanbrengen van een damdichte verf aan de binnenzijde en aan de buitenzijde onstaat er een geringe inwendige condensatie die nog net toelaatbaar is. Bij het aanbrengen van een dampdichte verf alleen aan de buitenzijde ontstaat er inwendige condensatie die niet toelaatbaar is. Conclusie Op basis van de uitgevoerde inspectie zijn wij tot de volgende conclusies gekomen: Onbehandeld laten van de kozijnen Aan de binnenzijde zal de verkleuring en de vervuiling in de loop van de tijd toenemen. Aan de buitenzijde zal de vergrijzing van het hout toenemen en er zal in toenemende mate barst- en scheurvorming optreden met name in de onderdorpels en liggende glaslatten. De kozijnen behoeven om beschermtechnische redenen niet behandeld te worden. Aanbrengen van een systeem aan de binnenzijde Het aanbrengen van een verf- of beitssysteem aan de binnenzijde is niet nadelig voor de Western red cedar buitenkozijnen. De voorkeur gaat uit naar een systeem met een lage of e waterdampdoorlatendheid en wateropnamecapaciteit. Gezien het milieuvriendelijke karakter van de woningen hebben wij geadviseerd de binnenzijde als volgt af te werken: - Het houtwerk reinigen met een minder milieubelastend reinigingsmiddel. - Het houtwerk goed schuren - Na droging het houtwerk licht schuren. - Na droging het houtwerk licht schuren. Aanbrengen van een systeem aan de buitenzijde Het aanbrengen van een systeem alleen aan de buitenzijde is afgeraden in verband met het ontstaan van inwendige condensatie in de kozijnen. Verf Advies Centrum 4

5 Aanbrengen van een systeem aan de binnenzijde en buitenzijde Het aanbrengen van een systeem aan de binnen- en buitenzijde heeft enige risico. Dit is alleen goed mogelijk indien aan de binnenzijde een systeem wordt aangebracht als is besproken. Wanneer om esthetische redenen besloten wordt een systeem aan de buitenzijde aan te brengen komen eigenlijk alleen producten in aanmerking met een hoge tot zeer hoge waterdampdoorlatendheid. Transparante niet filmvormende beitsen hebben een hoge mate van waterdampdoorlatendheid. In deze situatie waarbij ook de spouwzijde onbehandeld is adviseren wij een hydrofoberend middel aan te brengen. Dit gaat de vergrijzing niet tegen. Wel wordt de barst- en scheurvorming afgeremd. - Het houtwerk reinigen met een minder milieubelastend reinigingsmiddel - Het houtwerk goed schuren - Het houtwerk behandelen met een watergedragen hydrofoberingsmiddel voor hout. - Na droging het houtwerk licht schuren - Het houtwerk behandelen met een watergedragen hydrofoberingsmiddel voor hout. Tot slot moet worden opgemerkt dat de transparante afwerkingen buiten een korte levenduur hebben. Er moet rekening mee worden gehouden dat het behandelen van de kozijnen op de meest weerbelaste gevels om de twee jaar of drie jaar moet plaatsvinden. Trefwoorden: Western red cedar Vergrijzen Verf Advies Centrum 5