Littenseradiel Jaarrapportage JGZ 0 19 jaar 2008

Transcriptie

1 Littenseradiel Jaarrapportage JGZ 0 19 jaar 2008

2 2

3 Inhoudsopgave samen zorgen voor de jeugd in de gemeente Littenseradiel Hoofdstuk Pagina - Inhoudsopgave 3 - Vooraf : Op weg naar één jeugdgezondheidszorg in Friesland 5 2. Medewerkers jeugdgezondheidszorg in de gemeente Littenseradiel 6 3. Groepsmonitor: cijfermatige informatie over de gezondheidstoestand van de jeugd- en risicogroepen 7 1 Risicoregistratie jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar 7 2 Monitor gezondheid jeugdgezondheidszorg 4-12 jaar 13 3 Monitor gezondheid jeugdgezondheidszorg jaar Informatie en advies JGZ-medewerkers Kengetallen cliëntcontacten Cliëntgerichte activiteiten Deelname aan zorgnetwerken en gemeentelijke netwerken Gezondheidsbevordering, projecten en campagnes Beleidsadvisering Infectieziektebestrijding en rijksvaccinatieprogramma 31 3

4 Vooraf Voor u ligt de jaarrapportage 2008 van de jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar in Fryslân. De rapportage informeert u over de zorg aan de jeugd, die de afdelingen JGZ van Thuiszorg Zuidwest Friesland en GGD Fryslânin 2008 in de gemeente Littenseradiel hebben uitgevoerd. De rapportage geeft u inzicht in de uitgevoerde activiteiten, de samenwerking met ketenpartners en de inzet voor risicogroepen. Daarnaast krijgt u inzicht in de gezondheidstoestand van de jeugd en van specifieke risicogroepen in uw gemeente op basis van onderzoek door onze organisaties. Voor de gemeenten in het werkgebied van Thuiszorg Zuidwest Friesland zijn de meest recente gegevens over de gezondheidstoestand van 2-jarigen opgenomen in deze jaarrapportage. Ook medewerkers van de afdeling Algemene Gezondheidszorg en de afdeling Beleid & Onderzoek van GGD Fryslân hebben zich ingezet voor de jeugd in de gemeenten. Het gaat dan bijvoorbeeld om infectieziektebestrijding of gezondheidsbevordering. In 2008 stonden jeugdgezondheidszorg, jeugd en gezin opnieuw volop in de (politieke) schijnwerpers. De eerste Friese Centra voor Jeugd en Gezin zijn gestart; andere gemeenten zijn druk bezig met de voorbereidingen hiervoor. De Verwijsindex Risicojongeren is in ontwikkeling, samenwerkingsafspraken rondom zorgcoördinatie zijn gemaakt. De voorbereidingen voor de invoering van een Elektronisch Kind Dossier zijn in volle gang; in het najaar is hiervoor een Europese aanbestedingsprocedure uitgezet. En natuurlijk is veel tijd en aandacht besteed aan het tot stand brengen van één organisatie voor jeugdgezondheidszorg 0-19 per 1 januari 2009, ondergebracht bij de HVD Fryslân. Wij wensen u veel plezier bij het lezen van deze rapportage. Voor opmerkingen of vragen kunt u terecht bij ondergetekende. Theo Hartman, hoofd jeugdgezondheidszorg GGD Fryslân Telefoon: t.hartman@ggdfryslan.nl April

5 : op weg naar één jeugdgezondheidszorg in Fryslân Begin 2008 namen alle 31 Friese gemeenten het besluit om de jeugdgezondheidszorg van 0-19 jaar te integreren. Concreet hield dit in dat er op 1 januari 2009 één organisatie voor integrale jeugdgezondheidszorg (ijgz) moest zijn, ondergebracht bij de Hulpverleningsdienst Fryslân. Om dit te realiseren is op 1 april het project ijgz gestart. Binnen dit project moest enerzijds een plan opgesteld worden voor de inrichting van de nieuwe organisatie ijgz, anderzijds moest de JGZ 0-4 jaar ontvlochten worden uit de thuiszorg en ondergebracht worden bij de HVD. Nadat een missie en visie voor deze nieuwe organisatie waren geformuleerd, zijn zes taakgroepen aan de slag gegaan met de volgende onderwerpen: portfolio diensten en producten, organisatie, personeel, huisvesting, financiën en implementatie. In het vervolgtraject zijn medewerkers, ondernemingsraad en vakorganisaties, gemeenten en partnerorganisaties in de zorg voor jeugd geïnformeerd en betrokken bij onderdelen. Op 17 december nam het dagelijks bestuur van de HVD het definitieve besluit tot de vorming van één ijgz organisatie. Met ingang van 1 januari 2009 zijn alle medewerkers van de afdelingen JGZ van de thuiszorgorganisaties in dienst gekomen bij de HVD. Motto in visiedocument Staan voor een gezonde jeugd en een gezond leven 5

6 2. Medewerkers jeugdgezondheidszorg in de gemeente Littenseradiel Het team jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar van Thuiszorg Zuidwest Friesland bestaat uit: Jantsje Anema, verpleegkundige Francien Drost, arts Zusan Kromhout, arts Ineke Tromp, cb-assistente Inge Bakker, pedagoog Het team jeugdgezondheidszorg 4-19 jaar van GGD Fryslân bestaat uit: Jeannette Hebly, verpleegkundige Pieter Paul Dirksen, arts Thea van Zwol, assistente JGZ Locatie consultatiebureaus In de gemeente Littenseradiel zijn de consultatiebureaus op de volgende plaatsen gevestigd: Weidum Winsum Wommels 6

7 3. Groepsmonitor: cijfermatige informatie over de gezondheidstoestand van de jeugd en risicogroepen 1 Risicoregistratie Jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar Inleiding In deze rapportage staan de gegevens vermeld uit de risicoregistratie van de Jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar in 2008 in de gemeente Littenseradiel. Deze gegevens zijn verzameld tijdens het contactmoment van de wijkverpleegkundige op de leeftijd van 1 jaar en 9 maanden en tijdens het contactmoment van de jeugdarts met 2 jaar en 3 maanden. In de gemeente Littenseradiel gaat het dan om 87 kinderen 39 jongens en 48 meisjes die geboren zijn in 2005 (n=25) en 2006 (n=62). Omgerekend beslaat de risicoregistratie zo n 6 van de geboortecohorten 2005 en Ruim drie procent van deze kinderen valt in de categorie lage sociaaleconomische status op basis van het (lage) opleidingsniveau van de moeder. Voor alle kinderen uit dit cohort geldt dat zij in een gezin wonen met beide eigen ouders en dat er sprake is van een gezonde sociale leefomgeving. Opmerkelijk is echter dat maar tweederde van de tweejarige kinderen in het bestand van de risicoregistratie zit. Op basis van de verschillende risicofactoren uit de risicoregistratie zijn de volgende aspecten van (on)gezondheid van het kind samengesteld: lichamelijke gezondheid psychosociale gezondheid opgroeiomstandigheden ontwikkelingsachterstand motoriek, spraak/taal en algemeen leefstijlfactoren roken in bijzijn van het kind en overgewicht Deze gegevens worden weergegeven voor de gemeente Littenseradiel. Daarnaast vindt u ter vergelijking de gegevens van de overige gemeenten in regio Zuidwest Friesland. Zo is het dus mogelijk om de eigen situatie van de gemeente te beoordelen ten opzichte van de overige gemeenten in Zuidwest Friesland. Gezondheidsaspecten gemeente Littenseradiel Hieronder wordt uiteen gezet hoe de verschillende gezondheidsaspecten zijn samengesteld op basis van gegevens uit de risicoregistratie. Lichamelijke gezondheid De lichamelijke gezondheid van de tweejarige kinderen is samengesteld uit de kindfactoren ziekte of afwijking die de algemene dagelijkse levensverrichtingen beïnvloedt, achterblijvende groei en overgewicht. Verder is de gezondheid van het kind als onvoldoende beschermende factor meegenomen en de inschatting van de wijkverpleegkundige met betrekking tot het risico op gezondheidsproblemen. De schaal loopt van 0 (geen ongezonde scores) tot 5 (alle items scoren ongezond). Psychosociale gezondheid De psychosociale gezondheid van het kind is samengesteld uit de kindfactoren eet en drinkproblemen, slaapproblemen, temperamentvol/druk, angst, claimgedrag, contactproblemen en hechtingsproblemen. De schaal loopt van 0 (geen ongezonde scores) tot 7 (alle items scoren ongezond). 7

8 Opgroeiomstandigheden De gezinssituatie waarin het kind opgroeit is samengesteld uit een groot aantal ouderfactoren. Hiervoor wordt verwezen naar het risicoregistratieformulier. Verder is emotionele warmte, opvoedingsvaardigheden en realistische verwachtingen van de ouders als onvoldoende beschermende factor meegenomen en de inschatting van de wijkverpleegkundige met betrekking tot het risico op opvoedings en/of gedragsproblemen en het risico op AMK problematiek. De schaal loopt van 0 (geen bijzonderheden) tot 20 (zeer ongunstige opgroeiomstandigheden). Op basis van de verschillende schalen is een indeling gemaakt in goede gezondheidssituatie (0 items positief), redelijke gezondheidssituatie (1 item positief), matige gezondheidssituatie (2 items positief) en slechte gezondheidssituatie (3 of meer items positief). Omdat de resultaten vergelijkend worden gepresenteerd en voor een betrouwbare vergelijking het aantal kinderen in een categorie niet (te) klein mag zijn, is een tweedeling gemaakt in (1) gezondheidssituatie goed en (2) gezondheidssituatie minder goed. De gekleurde balkjes in de figuren hebben betrekking op het percentage kinderen met gezondheidssituatie redelijk tot slecht. Aspecten van ongezondheid in de gemeente Littenseradiel en de overige gemeenten in regio Zuidwest Friesland Aspecten van ongezondheid 1 1 lichamelijke ongezondheid psychosociale ongezondheid ongunstige opgroeiomstandigheden motoriek spraaktaal algemeen ontw ikkelingsachterstand Gemeente Littenseradiel Overige gemeenten in ZWF Voor alle aspecten geldt dat de gezondheid van de tweejarige kinderen beter is dan de gemiddelden van de overige gemeenten in regio Zuidwest Friesland. Leefstijlfactoren in de gemeente Littenseradiel Roken in het bijzijn van het kind Roken in bijzijn van het kind is alleen bij 2.6% van de jongens gesignaleerd en niet bij meisjes. Overgewicht Overgewicht is alleen bij 4.2% van de meisjes gesignaleerd en niet bij jongens. 8

9 In onderstaande figuur staan de cijfers van meeroken en overgewicht voor de gemeente Littenseradiel weergegeven ten opzichte van de overige gemeenten in regio Zuidwest Friesland. 1 roken in bijzijn van het kind overgew icht Gemeente Littenseradiel Overige gemeenten in ZWF Beide leefstijlfactoren komen in de gemeente Littenseradiel minder vaak voor dan in de overige gemeenten in regio Zuidwest Friesland, met name roken in bijzijn van het kind. Gezondheidsaspecten van specifieke risicogroepen in Zuidwest Friesland Vervolgens is voor de gehele regio Zuidwest Friesland gekeken naar de gezondheidsrisico s van kinderen in gezinnen waar sprake is van een lage sociaal economische status, bijzonder ouderschap en/of een ongunstige leefomgeving van het kind. De gezondheidsrisico s van de kinderen in één (of meer) van bovengenoemde situaties, worden vergeleken met die van de kinderen waarbij dit niet het geval is. Aan de hand van het vóórkomen van deze gezondheidsrisico s onder verschillende groepen inwoners kunt u de impact van de verschillende gezondheidsrisico s vaststellen. Daardoor kan ook doel(groep)gericht gekeken worden naar de mogelijkheden van interventie. Sociaaleconomische status De sociaal economische status (SES) is opgesteld op basis van het opleidingsniveau van de moeder (laag=v(m)bo, MAVO of lager) en op basis van SES als onvoldoende beschermende factor. Bij één of beide factoren aangekruist wordt de sociaaleconomische status laag genoemd. Bijzonder ouderschap Van bijzonder ouderschap is sprake als aan één of meer van de criteria voor bijzonder ouderschap volgens de risicoregistratie wordt voldaan. In bijna alle gevallen maken dan niet beide eigen ouders deel uit van het gezin. Sociale leefomgeving waarin het kind opgroeit De sociale leefomgeving waarin het kind opgroeit is samengesteld uit de factoren onveiligheid, achterstandswijk en slechte behuizing, en de factoren die vallen onder bijzondere status in de samenleving. Het blijkt dat bij kinderen in bovengenoemde risicogroepen aanzienlijk meer ongezondheid wordt gesignaleerd vooral ongunstige opgroeiomstandigheden en algemene ontwikkelingsachterstand vaker voorkomen, zo n 5 à 8 keer vaker dan bij kinderen die niet tot één van deze risicogroepen behoren. 9

10 Bij de helft van de kinderen uit (één van) deze risicogroepen is sprake van ongunstige opgroeiomstandigheden en bij één op de tien kinderen van algemene ontwikkelingsachterstand. Een overzicht van de verschillen is weergegeven in onderstaande figuren. Aspecten van ongezondheid van de tweejarige kinderen in gezinnen waar sprake is van een lage sociaal economische status, bijzonder ouderschap en/of een ongunstige leefomgeving in regio Zuidwest Friesland 5 Sociaaleconomische status en aspecten van ongezondheid lichamelijke ongezondheid psychosociale ongunstige ongezondheid opgroeiomstandigheden SES laag motoriek spraaktaal algemeen ontwikkelingsachterstand SES hoog 6 Ouderschap en aspecten van ongezondheid lichamelijke ongezondheid psychosociale ongezondheid ongunstige opgroeiomstandigheden motoriek spraaktaal algemeen ontwikkelingsachterstand bijzonder ouderschap beide eigen ouders 10

11 6 Sociale leefomgeving en aspecten van ongezondheid lichamelijke ongezondheid psychosociale ongunstige ongezondheid opgroeiomstandigheden minder goede sociale leefomgeving motoriek spraaktaal algemeen ontw ikkelingsachterstand goede sociale leefomgeving Leefstijlfactoren in Zuidwest Friesland Roken in het bijzijn van het kind Bij meer dan een kwart van de tweejarige kinderen in een risicogroep is sprake van meeroken (roken in bijzijn van het kind). In de niet risicogroepen is dat minder dan van de tweejarige kinderen. Overgewicht Bij ruim 4% 7% van de tweejarige kinderen in een risicogroep is sprake van overgewicht. In de niet risicogroepen is dat iets meer dan 2%. De percentages van beide leefstijlfactoren voor de verschillende risicogroepen staan weergegeven in onderstaande figuren. 3 Roken in bijzijn van het kind 2 1 laag hoog andere gezinsvorm beide eigen ouders niet zo goed goed sociaal econom. situatie (SES) ouderschap sociale leefomgeving 11

12 8% Overgewicht 6% 4% 2% laag hoog andere gezinsvorm beide eigen ouders niet zo goed goed sociaal econom. situatie (SES) ouderschap sociale leefomgeving Samenvatting / Conclusies Het Consultatiebureau heeft een groot bereik. Meer dan 98% van de pasgeborenen wordt gezien door de Jeugdgezondheidszorg en na twee jaar ligt dit percentage in het algemeen nog boven de 9. In het risicoregistratiebestand 2008 van de gemeente Littenseradiel zit echter maar 6 van het cohort tweejarige kinderen. De gezondheidssituatie van de 2 jarige kinderen in de gemeente Littenseradiel is (zeer) goed in vergelijking met die van de 2 jarige kinderen in de overige gemeenten in regio Zuidwest Friesland. De gezondheidsrisico s van kinderen in gezinnen waar sprake is van een lage sociaal economische status, bijzonder ouderschap en/of een ongunstige sociale leefomgeving van het kind zijn groot. Bij kinderen in (één van) deze risicogroepen komen vooral ongunstige opgroeiomstandigheden en algemene ontwikkelingsachterstand vaker voor. Bij de helft van deze kinderen is sprake van ongunstige opgroeiomstandigheden en bij één op de tien kinderen van algemene ontwikkelingsachterstand. Deze risicogroepen verdienen bijzondere aandacht, alhoewel zij volgens dit bestand weinig voorkomen in de gemeente Littenseradiel. 12

13 2 Monitor gezondheid jeugdgezondheidszorg 4-12 jaar Inleiding De gegevens in deze monitor zijn afkomstig van gezondheidsonderzoeken uit de periode januari tot en met december Het betreft hier kinderen van 4 tot 12 jaar uit Littenseradiel uit groep 2 en groep 7. In groep 2 is bij 145 kinderen een gezondheidsonderzoek afgenomen, 79 jongens en 66 meisjes. Bij groep 7 gaat het om 148 kinderen, 72 jongens en 76 meisjes. Gegevens uit de gezondheidsonderzoeken worden weergegeven voor de gemeente Littenseradiel. Naast deze gegevens staan ook de betreffende cijfers voor de overige gemeenten in Friesland. Hiermee kan dus een vergelijking gemaakt worden tussen de eigen gemeente en de overige gemeenten. Niet alle onderwerpen zijn zowel bij groep 2 als bij groep 7 gevraagd en worden dan ook niet voor beide weergegeven. Op basis van het lage opleidingsniveau van de moeder behoort 1 van deze kinderen tot de categorie lage sociaaleconomische status. Bij 12% is sprake van bijzonder ouderschap. Bijzonder ouderschap wil zeggen dat het kind niet opgroeit in een gezin met beide eigen ouders. Van de kinderen van 4-12 jaar heeft 3% een andere dan de Nederlandse etniciteit. Over het algemeen vinden de meeste ouders (96%) dat hun kind een goede lichamelijke gezondheid heeft. Gezondheidsaspecten gemeente Littenseradiel In onderstaande figuur staan meerdere aspecten van ongezondheid voor groep 2 van het basisonderwijs in een oogopslag weergegeven. Groep 2: aspecten van ongezondheid Gemeente Littenseradiel Overige gemeenten Friesland 1 1 Chronische aandoening Beperking functioneren door lich. gez.heid Psychosociale ongezondheid Ongunstige opgroeiomstandigheden Motoriek ontwikkelings achterstand Spraaktaal ontwikkelings achterstand Algemeen ontwikkelings achterstand Figuur 2.1 aspecten van ongezondheid bij kinderen uit groep 2 van het basisonderwijs 13

14 Het blijkt dat een spraak-/taalontwikkelingsachterstand vaker voorkomt in Littenseradiel dan in de overige gemeenten. Een algemene ontwikkelingsachterstand komt echter minder vaak voor. In groep 7 komt psychosociale ongezondheid minder vaak voor in Littenseradiel (7%) dan in de overige gemeenten (13%). Ongunstige opgroeiomstandigheden komen net zo vaak voor (7%). Leefstijlfactoren in de gemeente Littenseradiel Overgewicht Overgewicht is een groeiend gezondheidsprobleem. Dat geldt ook voor de jeugd in Friesland. In onderstaande figuur staan de overgewichtcijfers weergegeven voor de groepen 2 en 7 van het basisonderwijs. Overgewicht 4-12 jarigen Gemeente Littenseradiel Overige gemeenten Friesland Figuur 2.2 Overgewicht groep 2 Overgewicht groep 7 percentage overgewicht bij kinderen uit groep 2 en groep 7 van het basisonderwijs Het percentage 4-12 jarige kinderen met overgewicht in Littenseradiel wijkt niet af van de overige gemeenten. Daarnaast is in figuur 2.3 de trend van overgewicht bij kinderen uit groep 7 weergegeven. Het gaat hierbij om de periode Trend overgewicht Figuur 2.3 trend van overgewicht bij kinderen uit groep 7 van het basisonderwijs 14

15 De integrale jeugdgezondheidszorg zet zich in voor preventie van overgewicht. Jeugdigen met overgewicht en hun ouders krijgen gerichte adviezen over voeding, beweging en inactief spel (bijvoorbeeld televisiekijken of computergebruik). Vervolgens wordt in overleg bepaald of het wenselijk is andere hulp- of zorgverlening in te schakelen (bijvoorbeeld een diëtist of kinderarts). Tien van de 12 kinderen uit groep 2 waar de arts overgewicht heeft vastgesteld hebben een advies gekregen. Acht kinderen hebben een extra gesprek met de jgz gehad. In groep 7 hebben alle 17 kinderen waar overgewicht is geconstateerd een advies gekregen. Zestien kinderen hebben een extra gesprek gehad. Lid sportvereniging In Littenseradiel blijkt 9 van de kinderen uit groep 7 lid te zijn van een sportvereniging. Dat is meer dan in de overige gemeenten (79%). Gezondheidsaspecten van specifieke risicogroepen in Friesland Naast de gezondheidsaspecten van de gemeente is gekeken naar de gezondheidsrisico s van specifieke risicogroepen in de provincie Friesland. Het gaat hierbij om kinderen uit gezinnen waarbij sprake is van een lage sociaal-economische status, bijzonder ouderschap en/of een niet-nederlandse etniciteit. Kinderen uit een (of meer) van deze risicogroepen worden, wat betreft gezondheidrisico s, vergeleken met kinderen die niet tot een van die groepen behoren. Met behulp van het vóórkomen van deze gezondheidsrisico s bij verschillende groepen is het mogelijk de impact hiervan vast te stellen. Dit biedt ook doel(groep)gerichte mogelijkheden van interventie. Een lage sociaal-economische status van het kind wordt bepaald door een lage opleiding van de moeder. Van bijzonder ouderschap is sprake wanneer niet beide ouders van het kind deel uitmaken van het gezin. Ongezondheid blijkt vaker voor te komen bij kinderen uit een of meerdere van de risicogroepen. Met name psychosociale ongezondheid, ongunstige opgroeiomstandigheden, spraak-/taal- en algemene ontwikkelingsachterstand worden veel vaker bij een (of meerdere) van de risicogroepen gesignaleerd. De verschillen staan in de onderstaande figuren weergegeven. 15

16 Groep 2: sociaal economische status en aspecten van ongezondheid SES laag SES hoog Chronische aandoening Beperking functioneren door lich. gez.heid Psychosociale ongezondheid Ongunstige opgroeiomstandigheden Motoriek ontwikkelings achterstand Spraaktaal ontwikkelings achterstand Algemeen ontwikkelings achterstand Figuur 2.4 sociaal economische status en aspecten van ongezondheid bij kinderen uit groep 2 van het basisonderwijs in Friesland Groep 2: ouderschap en aspecten van ongezondheid Bijzonder ouderschap Beide eigen ouders Chronische aandoening Beperking functioneren door lich. gez.heid Psychosociale ongezondheid Ongunstige opgroeiomstandigheden Motoriek ontwikkelings achterstand Spraaktaal ontwikkelings achterstand Algemeen ontwikkelings achterstand Figuur 2.5 ouderschap en aspecten van ongezondheid bij kinderen uit groep 2 van het basisonderwijs in Friesland 16

17 Groep 2: etniciteit en aspecten van ongezondheid Niet-Nederlands Nederlands Chronische aandoening Beperking functioneren door lich. gez.heid Psychosociale ongezondheid Ongunstige opgroeiomstandigheden Motoriek ontwikkelings achterstand Spraaktaal ontwikkelings achterstand Algemeen ontwikkelings achterstand Figuur 2.6 etniciteit en aspecten van ongezondheid bij kinderen uit groep 2 van het basisonderwijs in Friesland Bij de kinderen uit groep 7 is in dit geval alleen gekeken naar de psychosociale ongezondheid en de ongunstige opgroeiomstandigheden. Ook hiervoor geldt dat alle risicogroepen ongunstiger scoren. Daarnaast blijken kinderen uit groep 7 die tot een (of meerdere) risicogroep(en) behoren minder vaak lid te zijn van een sportvereniging. Overgewicht in Friesland bij verschillende risicogroepen In de risicogroepen is bij 12 tot 16% van de kinderen uit groep 2 sprake van overgewicht, terwijl bij de niet-risicogroepen dit percentage minder dan tien bedraagt (figuur 2.7). In groep 7 is bij 17 tot 2 van de kinderen uit een risicogroep sprake van overgewicht. Bij de nietrisicogroepen is dit ongeveer 13%. Groep 2: overgewicht naar risicogroep SES laag SES hoog Bijzonder ouderschap Beide eigen ouders Niet- Nederlands Nederlands Figuur 2.7 overgewicht per risicogroep bij kinderen uit groep 2 van het basisonderwijs in Friesland 17

18 Groep 7: overgewicht naar risicogroep SES laag SES hoog Bijzonder ouderschap Beide eigen ouders Niet- Nederlands Nederlands Figuur 2.8 overgewicht per risicogroep bij kinderen uit groep 7 van het basisonderwijs in Friesland Samenvatting en conclusies De gezondheidssituatie van de kinderen uit groep 2 en 7 in Littenseradiel wijkt op een paar aspecten af van de rest van de regio. In groep 2 komt een spraak- /taalontwikkelingsachterstand vaker voor en een algemene ontwikkelingsachterstand minder vaak. Psychosociale ongezondheid komt minder vaak voor bij kinderen uit groep 7 in Littenseradiel. Daarnaast is het percentage kinderen in groep 7 dat lid is van een sportvereniging hoger dan in de overige gemeenten. Kinderen uit gezinnen in Friesland waarbij sprake is van een lage sociaal economische status, bijzonder ouderschap en/of een niet-nederlandse etniciteit lopen grotere gezondheidsrisico s. Vooral psychosociale ongezondheid, ongunstige opgroeiomstandigheden, spraak-/taal- en algemene ontwikkelingsachterstand komen vaker voor. Ook overgewicht is bij de risicogroepen een groter probleem. De risicogroepen verdienen daarom extra aandacht. 18

19 3 Monitor gezondheid jeugdgezondheidszorg jaar Inleiding De gegevens uit het grootste deel van deze rapportage zijn afkomstig van de gezondheidsonderzoeken die in 2008 zijn gehouden onder jongeren uit de onderbouw (klas 1 en 2) van het voortgezet onderwijs. Het gaat om 75 jongens en 70 meisjes. Net als bij de andere leeftijdsgroepen worden ook hier de cijfers weergegeven voor zowel de gemeente Littenseradiel als de overige gemeenten. Daarmee kan dus een vergelijking gemaakt worden tussen de eigen gemeente en de rest van de provincie. Op basis van het opleidingsniveau dat de leerling volgt, behoort 41% van deze jongeren tot het VMBO. Van de jongeren van jaar heeft 4% een niet-nederlandse etniciteit, bij 18% is sprake van bijzonder ouderschap. Naast informatie over jongeren uit klas 1 en 2 zijn gegevens verzameld bij jongeren uit klas 3 Vmbo over onder andere het gebruik van alcohol en andere middelen. Het gaat om 39 jongens en 38 meisjes. Over het algemeen vindt het merendeel (92%) van de jongeren dat zijn/haar gezondheid goed is. Gezondheidsaspecten gemeente Littenseradiel In onderstaande figuur staat weergegeven bij welk deel van de jongeren sprake is van psychosociale ongezondheid en welk deel van hen te maken heeft met ongunstige opgroeiomstandigheden. Dit is weergegeven voor zowel de gemeente Littenseradiel als de overige gemeenten. Het blijkt dat de gemeente Littenseradiel op deze aspecten niet afwijkt van de overige gemeenten. VO: aspecten van ongezondheid Gemeente Littenseradiel Overige gemeenten Friesland 1 1 Psychosociale ongezondheid Ongunstige opgroei-omstandigheden Figuur 3.1 aspecten van ongezondheid bij jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs 19

20 Leefstijlfactoren in de gemeente Littenseradiel Overgewicht Dat overgewicht een groeiend gezondheidsprobleem is geldt ook voor de jeugd in Friesland. In onderstaande figuur staat het percentage overgewicht weergegeven voor de klassen 1 en 2 uit het voortgezet onderwijs. Overgewicht VO Gemeente Littenseradiel Overige gemeenten Friesland Figuur 3.2 Overgewicht percentage overgewicht bij jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Het percentage overgewicht bij de jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs in Littenseradiel wijkt niet af van de overige gemeenten. Alle negen jongeren waarbij overgewicht is geconstateerd hebben een advies gekregen. Vijf jongeren hebben een extra gesprek gehad. Lid sportvereniging In Littenseradiel is 68% van de jongeren uit de onderbouw lid van een sportvereniging. Dat is vergelijkbaar met de overige gemeenten (7). Genotmiddelen In klas 3 van het Vmbo krijgen jongeren een gezondheidsonderzoek waarin onder andere vragen worden gesteld over alcoholgebruik en middelengebruik. Ook in voorgaande jaren is hier naar gevraagd. De resultaten staan weergegeven in onderstaande figuren. Van de jongeren uit klas 3 Vmbo in Littenseradiel drinkt 9% wel eens meer dan 20 glazen alcohol per week, 9% gebruikt wel eens hasj of wiet. Daarin wijken ze niet af van de overige gemeenten. 20

21 Genotmiddelengebruik Gemeente Littenseradiel Overige gemeenten Friesland Drinkt wel eens meer dan 20 glazen alcohol per week Gebruikt wel eens hasj of wiet Figuur 3.3 genotmiddelengebruik klas 3 Vmbo Trend genotmiddelengebruik gemeente Figuur 3.4 Drinkt wel eens meer dan 20 glazen alcohol per week trend genotmiddelengebruik klas 3 Vmbo Gebruikt wel eens hasj of wiet Gezondheidsaspecten van specifieke risicogroepen in Friesland Net als in de voorgaande paragrafen is ook voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs gekeken naar de gezondheidsrisico s van specifieke risicogroepen in de provincie Friesland. Ook hier gaat het weer om jongeren waarbij sprake is van bijzonder ouderschap en/of een niet-nederlandse etniciteit. Daarnaast is schooltype als achtergrondvariabele meegenomen. Het gaat hierbij om het opleidingsniveau van de leerling zelf, in plaats van dat van de moeder. In onderstaande figuren worden voor de verschillende risicogroepen de psychosociale ongezondheid en de ongunstige opgroeiomstandigheden weergegeven. 21

22 VO: psychosociale ongezondheid naar risicogroep Vmbo Havo/Vwo Bijzonder ouderschap Beide eigen ouders Niet- Nederlands Nederlands Figuur 3.5 psychosociale ongezondheid naar risicogroep bij jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs VO: ongunstige opgroei-omstandigheden naar risicofactor Vmbo Havo/Vwo Bijzonder ouderschap Beide eigen ouders Niet- Nederlands Nederlands Figuur 3.6 ongunstige opgroeiomstandigheden naar risicogroep bij jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Psychosociale ongezondheid blijkt vaker bij jongeren uit een (of meerdere van de) risicogroep(en) voor te komen. De percentages variëren van 11 tot 17%, terwijl dit varieert van 5 tot 8% wanneer de jongeren tot niet-risicogroepen behoren. Ook ongunstige opgroeiomstandigheden komen vaker voor bij jongeren uit een (of meerdere van de) risicogroep(en). Dit varieert van 6 tot 14% bij de risicogroepen, en van 3 tot bij de niet-risicogroepen. Verder blijken jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs die tot een (of meerdere) risicogroep(en) behoren minder vaak lid te zijn van een sportvereniging. Overgewicht in Friesland bij verschillende risicogroepen Wanneer we kijken naar overgewicht bij jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs in relatie tot risicogroepen valt het volgende op. Overgewicht komt vaker voor in de risicogroepen. In de risicogroepen varieert het overgewicht van 17 tot 19%, terwijl dit bij jongeren uit de niet-risicogroepen tussen de 10 en 13% ligt. 22

23 VO: overgewicht naar risicogroep Vmbo Havo/Vwo Bijzonder ouderschap Beide eigen ouders Niet- Nederlands Nederlands Figuur 3.7 overgewicht per risicogroep bij jongeren uit klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Samenvatting en conclusies Jongeren uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs in Littenseradiel wijken op gezondheidsaspecten niet af van jongeren uit de overige gemeenten. Ook de leefstijlaspecten laten geen verschillen zien. Wel lijkt het percentage jongeren dat meer dan 20 glazen alcohol per week drinkt te dalen. Jongeren in Friesland waarbij sprake is van bijzonder ouderschap, een niet-nederlandse etniciteit en/of die op het Vmbo zitten lopen grotere risico s wat betreft psychosociale ongezondheid, ongunstige opgroeiomstandigheden en overgewicht. Deze risicogroepen verdienen daarom extra aandacht. 23

24 4. Informatie en advies JGZ-medewerkers Inleiding In dit hoofdstuk worden de observaties en signalen van de JGZ-medewerkers in de gemeente Littenseradiel beschreven. Het betreft hier observaties vanuit hun contacten met ouders en jongeren en met de zorgnetwerken. Deze observaties worden voor een deel ondersteund door de gegevens uit hoofdstuk 3. Voor een ander deel zijn het meer subjectieve indrukken. Aandachtspunten JGZ-teams Lichamelijke gezondheid De lichamelijke gezondheid van de kinderen is in het algemeen goed. Wel wordt regelmatig overgewicht geconstateerd. Bij kinderen in groep 2 is relatief vaak sprake van een spraak-/taalachterstand. Psychosociale gezondheid De psychosociale gezondheid van de kinderen is goed te noemen. Opvoeding/ opgroeien Wij zien veel opvoedingsonzekerheid bij ouders van jonge kinderen; op de consultatiebureaus stellen zij veel en gevarieerde vragen. Ouders komen vaak laat met een hulpvraag. Zij hebben vaak moeite met grenzen stellen in de opvoeding. Onduidelijk is of dit consequenties op langere termijn kan hebben. Het blijft belangrijk de spraak-/taalontwikkeling te stimuleren en ouders hierover te adviseren. Leefstijl en riskante gewoonten Roken en alcohol gebruik tijdens de zwangerschap blijft voorkomen. Wij zien ongezonde voedingsgewoonten door onkunde en onmacht. Bv: een baby huilt; de ouders denken honger, geven het kind voeding en weten niet hoe op een andere manier het kind te troosten. Samenwerking met gezondheidszorg en andere instellingen Meer overleg met leidsters van de peuterspeelzalen en kinderopvang is gewenst. Ook overleg met de huisartsen wordt gemist, Zoals bij de Brede School in Wommels, zou ook in andere dorpen de samenwerking kunnen worden uitgebreid. Samenwerking met de Middelseekrite graag continueren en uitbreiden. Een zorgoverlegstructuur voor het basisonderwijs wordt gemist. Ontbreken van voorzieningen Wij missen de mogelijkheid voor een sociaal-medische indicatie voor de peuterspeelzaal. Het verkrijgen van een financiële vergoeding/ tegemoetkoming voor peuterspeelzaalbezoek voor kinderen van financieel niet-draagkrachtige ouders zou eenvoudiger moeten verlopen. Wij missen peutergym in Littenseradiel; mocht dat er wel zijn dan is het belangrijk hier meer bekendheid te geven. 24

25 Adviezen van de JGZ-teams voor uw gemeente: Creëer mogelijkheden om extra dagdelen naar de peuterspeelzaal te gaan en om een sociaal-medische indicatie voor de peuterspeelzaal te krijgen. Maak een eenvoudiger route voor ouders om bij de gemeente een financiële vergoeding voor/ tegemoetkoming in de kosten van de peuterspeelzaal te krijgen. Continueren van Stevig Ouderschap (voorheen Schouders onder ouders ) en pedagogische ondersteuning. Samenwerking met andere disciplines ten behoeve van de zorg voor probleemgezinnen continueren en indien gewenst en mogelijk uitbreiden (o.a. met de huisartsen). Creëer meer mogelijkheden voor de pedagogen om een kind op de peuterspeelzaal te observeren en een inloopspreekuur waar ouders opvoedvragen kunnen stellen aan een pedagoog. Zet een zorgoverlegstructuur op voor het basisonderwijs met de verschillende disciplines. Dit is reeds gerealiseerd voor de Bredeschool in Wommels en behoeft uitbreiding voor alle basisscholen. 25

26 5. Kengetallen cliëntcontacten 2008 Littenseradiel Cliëntcontacten JGZ 0-4 Aantal huisbezoeken neonatale screeningen 109 Aantal consultatiebureau zittingen 78 Aantal reguliere contactmomenten 0-4 jaar 1485 Aantal contactmomenten op indicatie 0-4 jaar 138 Aantal huisbezoeken opvoedingsondersteuning peuters 21 Aantal nieuwe aanmeldingen pedagogen 10 Aantal consulten pedagogen 39 Cliëntcontacten JGZ 4-19 Preventief gezondheidsonderzoeken basisonderwijs 307 Preventief gezondheidsonderzoeken voortgezet onderwijs 174 Periodiek gezondheidsonderzoek speciaal onderwijs 11 Preventief gezondheidsonderzoek op indicatie of verzoek 108 Huisbezoek op indicatie 15 Toelichting cliëntcontacten JGZ 0-4 Huisbezoeken neonatale screeningen: hielprik en/of neonatale gehoorscreening; eerste screening + herhalingsonderzoeken. Reguliere contactmomenten: standaard zuigelingen huisbezoek door verpleegkundige als het kind 2 weken is + reguliere contactmomenten op het consultatiebureau bij arts of verpleegkundige. Contactmomenten op indicatie: indicatie onderzoeken op het consultatiebureau bij arts of verpleegkundige + zuigelingenhuisbezoeken op indicatie door verpleegkundige. Huisbezoeken opvoedingsondersteuning peuters: huisbezoeken door verpleegkundigen. Consulten pedagogen: huisbezoeken en telefonische consulten door pedagogen. JGZ 4-19: Preventieve gezondheidsonderzoeken basisonderwijs: groep 2 + groep 7. Preventieve gezondheidsonderzoeken voortgezet onderwijs: vmbo klas 1 en 3 + havo/vwo klas 2. Preventieve gezondheidsonderzoeken speciaal onderwijs: instroomonderzoek + periodieke gezondheidsonderzoeken. Preventieve gezondheidsonderzoeken op indicatie of verzoek: dit betreft alleen het basisonderwijs. Op het voortgezet onderwijs zijn in totaal voor heel Fryslân 1196 onderzoeken op indicatie of verzoek uitgevoerd; deze onderzoeken konden niet per gemeente uitgesplitst worden. Huisbezoeken op indicatie: ook dit betreft alleen het basisonderwijs. Op het voortgezet onderwijs zijn in totaal voor heel Fryslân 52 huisbezoeken gebracht; deze huisbezoeken konden niet per gemeente uitgesplitst worden. 26

27 6. Cliëntgerichte activiteiten Behalve de cliëntcontacten, zoals weergegeven in het voorgaande hoofdstuk, heeft de JGZ een aantal cliëntgerichte activiteiten gericht op specifieke (risico)groepen. Hieronder vindt u daarvan een overzicht. Nazorg prematuren De Jeugdgezondheidszorg en het Medisch Centrum Leeuwarden hebben de handen ineengeslagen om kinderen die ernstig prematuur zijn geboren of een slechte start hebben doorgemaakt, beter te begeleiden na het ontslag uit het ziekenhuis. De samenwerking heeft tot doel de adviezen en begeleiding door het MCL en de jeugdgezondheidszorg op elkaar af te stemmen. De medische begeleiding wordt in het eerste jaar op de nazorgpoli in het MCL gegeven. Bij een consult op de nazorgpoli zien ouders de ene keer een jeugdarts, de andere keer een kinderarts. Afwisselend zijn een kinderfysiotherapeut of logopedist aanwezig. De begeleiding die ouders anders op het consultatiebureau zouden krijgen, wordt nu thuis aangeboden door een gespecialiseerd wijkverpleegkundige JGZ In 2008 is uit de gemeente Littenseradiel één kind aangemeld voor de nazorg prematuren. VTO-vroeghulp VTO-vroeghulp heeft als doel het vroegtijdig onderkennen van ontwikkelings- en/of gedragsproblematiek bij kinderen van 0-7 jaar en daar waar nodig in een zo vroeg mogelijk stadium hulp verlenen aan kind en ouders. Zowel ouders als hulpverleners en peuterleidsters/ leerkrachten kunnen een kind aanmelden bij het team VTO-vroeghulp. Het kernteam VTO-vroeghulp Sneek e.o. bestaat uit een jeugdarts/ coördinator (vanuit Thuiszorg Zuidwest Friesland), maatschappelijk werker/ casemanager MEE Friesland, orthopedagoog (vanuit Thuiszorg Zuidwest Friesland), kinderarts en vertegenwoordigers van Bureau Jeugdzorg, GGZ Jeugd en GGD Fryslân-JGZ. In 2008 zijn in de gemeente Littenseradiel vijf kinderen aangemeld bij VTO-vroeghulp. Pedagogische thuisbegeleiding Het doel van pedagogische thuisbegeleiding is het ondersteunen en begeleiden van ouders bij opvoedingsproblemen. Naar aanleiding van een probleem dat gesignaleerd is tijdens een bezoek aan het consultatiebureau, een huisbezoek door de wijkverpleegkundige JGZ of een verwijzing door de huisarts, brengt een pedagoog maximaal vijf huisbezoeken. Bij de begeleiding wordt gebruik gemaakt van methodieken als voorbeeldgedrag en videointeractie-begeleiding. In de gemeente Littenseradiel zijn in kinderen aangemeld voor pedagogische thuisbegeleiding. De pedagoog heeft in totaal 39 consulten uitgevoerd (huisbezoeken + telefonische consulten). 27

28 Schouders onder ouders Schouders onder ouders is gericht op het voorkómen van ontwikkelings-, opvoeding- en gedragproblematiek. De doelgroep bestaat uit ouders van kinderen van 0-1½ jaar, waarbij één of meer risicofactoren zijn geconstateerd. Het programma biedt ondersteuning aan ouders tijdens een huisbezoek op de leeftijd van 6 weken, 3, 6, 9, 12 en 18 maanden en een telefonisch contact op de leeftijd van 15 maanden van hun kind. Ouders worden ondersteund door middel van informatie over de ontwikkelingsfasen van kinderen, vergroten van opvoedingscompetentie en zelfvertrouwen van de ouders, stimuleren van hechting en responsief gedrag van de ouders, het helpen vergroten van sociale steun. In het najaar van 2008 zijn de voorbereidingen gestart om vanaf 1 januari 2009 over te gaan op Stevig ouderschap. Dit in een bewezen effectieve interventie met dezelfde doelstelling en dezelfde doelgroep en grotendeels dezelfde werkwijze. In 2008 zijn in Littenseradiel vier gezinnen aangemeld voor Schouders onder ouders. 28

29 7. Deelname aan zorgnetwerken en gemeentelijke netwerken Structureel overleg met leidsters peuterspeelzalen Peuterspeelzalen zijn een belangrijke vindplaats als het gaat om jonge kinderen met gedragsproblemen en/of in risicovolle opgroeisituaties. Samenwerking en overleg tussen de JGZ 0-4 en de leidsters van peuterspeelzalen heeft dan ook en grote meerwaarde voor de zorg aan deze kinderen. Hierbij gaat het om het signaleren van risicokinderen, uitzetten van beleid en zo nodig verwijzen naar hulpverlening en het afstemmen van zorg. In de gemeente Littenseradiel heeft de JGZ 0-4 overleg gehad met de leidsters van alle 14 peuterspeelzalen. Zorgnetwerken In een zorgnetwerk vindt multidisciplinair overleg plaats volgens afgesproken gedrags- en privacyregels, waarbij iedere deelnemer een probleemsituatie kan inbrengen met betrekking tot een kind/ gezin. De JGZ-medewerker levert vanuit zijn/haar specifieke deskundigheid een bijdrage aan diagnostiek en afstemming van het zorgbeleid rondom een gezin. Daarnaast levert het zorgnetwerk een belangrijke bijdrage aan het signaleren van probleemsituaties op groepsniveau. Voor de gemeente Littenseradiel heeft de JGZ deelgenomen aan de volgende zorgnetwerken: Buurtnetwerk Littenseradiel JIF Littenseradiel: kindbespreking Samenwerkingsverbanden Weer-samen-naar-school voor het openbaar en christelijk onderwijs Psychosociaal kinderteam Antonius Ziekenhuis Sneek Zorgteam Bogerman College te Wommels Regionaal Meld- en Coördinatiepunt voor vroegtijdige schoolverlaters Gemeentelijke netwerken In een gemeentelijk netwerk wordt samengewerkt met de gemeente en andere instanties om een sluitend zorgaanbod te ontwikkelen voor jeugdigen en hun ouders. In de gemeente Littenseradiel heeft de JGZ deelgenomen aan de volgende gemeentelijke netwerken: Brede School Wommels: werkgroep doorgaande lijn JIF Littenseradiel Kindermishandeling Individuele burgers, zorgverleners en mensen die beroepsmatig werken met kinderen kunnen een vermoeden van kindermishandeling melden bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Medewerkers van de JGZ hebben in Littenseradiel regelmatig overleg gehad met het AMK; eenmaal hebben zij hun inbreng geleverd in een zogenaamd collateralenoverleg. Dit is een afstemmingsoverleg van professionals betrokken bij een gezin met een melding van kindermishandeling. Het overleg is gericht op het stoppen van de mishandeling en hulp voor het gezin. 29

30 Crisiszorg bij een calamiteit op school Het JGZ-team heeft in uw gemeente geen crisiszorg verleend. Bij calamiteiten met leerlingen en/of leerkrachten geven JGZ-medewerkers van GGD Fryslân ondersteuning en advies gericht op de eerste opvang, de coördinatie van zorg en het verlenen van nazorg. Dit is bijvoorbeeld het geval bij zelfdoding, zedenzaak, geweldsdelict, extreme vormen van kindermishandeling, epidemie infectieziekte. Aansluitend op de crisiszorg kan ondersteuning worden geboden door het Scenarioteam Maatschappelijke Onrust, waarin GGD Fryslân participeert. Scenarioteam Maatschappelijke Onrust Bij een zedenzaak of andere calamiteit kan lokaal een Scenarioteam Maatschappelijke Onrust worden geformeerd bestaande uit zorgverleners, politie, justitie en vertegenwoordigers van het onderwijs. Het scenarioteam richt zich op strategiebepaling, afstemming van zorg en afstemming van informatie aan direct betrokkenen en pers. De GGD verzorgt het casemanagement van de scenarioteams. In 2008 zijn in Friesland vier scenarioteams geformeerd, waarvan geen in de gemeente Littenseradiel. Vertrouwenspersoon machtsmisbruik GGD Fryslân levert samen met Maatschappelijk Werk Fryslân vertrouwenspersonen machtsmisbruik in het kader van de wettelijke verplichte klachtenregeling voor scholen. Ingeval van een klacht over een ernstige vorm van machtsmisbruik (seksuele intimidatie, racisme, discriminatie, agressie/geweld of pesten) of een klacht over schoolorganisatorische zaken treedt de sociaal verpleegkundige van de GGD op als vertrouwenspersoon voor leerlingen/ouders. Het maatschappelijk werk levert zo nodig een vertrouwenspersoon voor de aangeklaagde. De sociaal verpleegkundige draagt bij aan het stoppen van het machtsmisbruik. Zo nodig vindt bemiddeling, indienen van een klacht bij een klachtencommissie of verwijzing naar de hulpverlening plaats. In de gemeente Littenseradiel verzorgt de GGD de functie van vertrouwenspersoon op acht scholen voor openbaar basisonderwijs, twee samenwerkingsscholen voor basisonderwijs en een christelijke school voor basisonderwijs. 8. Gezondheidsbevordering, projecten en campagnes Groepsvoorlichting aan ouders van kinderen van 0-4 jaar In groepsgerichte voorlichting aan ouders komen thema s aan de orde op het gebied van gezondheid, ontwikkeling, gedrag, leefstijl en/of opvoeding. De groepsvoorlichting kan thuis, op het consultatiebureau, in een peuterspeelzaal of buurthuis plaatsvinden. In de gemeente Littenseradiel zijn de volgende activiteiten in het kader van groepsvoorlichting voor ouders van kinderen van 0-4 jaar uitgevoerd: Voeding en bewegen: ouderavond op een peuterspeelzaal Drukke en dwarse peuters: themabijeenkomst op de Brede School Wommels Groepsvoorlichting aan leerkrachten In de gemeente Littenseradiel zijn de volgende activiteiten in het kader van groepsvoorlichting aan leerkrachten van een basisschool uitgevoerd: Voeding en bewegen: teambijeenkomst op een basisschool 30

31 9. Beleidsadvisering Beleidsadvisering aan gemeenten over jeugd- en gezondheidsbeleid behoort tot de taken van GGD Fryslân. In 2008 zijn wij actief betrokken geweest bij het formuleren van uw nota gemeentelijk gezondheidsbeleid en bij het overleg over het Centrum voor Jeugd en Gezin. 10. Infectieziektebestrijding en Rijksvaccinatieprogramma Meldingen, vragen en voorlichting De GGD heeft een specifieke taak op het gebied van infectieziekten en is het kenniscentrum op het gebied van besmettelijke ziekten, SOA-AIDS en TBC. De GGD ondersteunt scholen en peuterspeelzalen bij een uitbraak van besmettelijke ziekten met informatie en adviezen indien er sprake is van een besmettelijke ziekte. Het gaat met name om kinkhoest, krentenbaard, roodvonk, de vijfde ziekte, diarree en onbegrepen huiduitslag. Daarnaast wordt specifiek geadviseerd in het geval van een hersenvliesontsteking en desgevraagd wanneer een leerling drager is van bijvoorbeeld Hepatitis B. Zwangere leerkrachten, peuterspeelzaalleidsters en anderen die beroepsmatig met kinderen werken, vragen regelmatig advies over de risico s van infectieziekten. Zij krijgen dat per telefoon, en folders. Ook In uw gemeente is regelmatig actie ondernomen na melding van een infectieziekte en heeft bovengenoemde advisering en informatieverstrekking plaatsgevonden aan scholen en peuterspeelzalen. Rijksvaccinatieprogramma De jeugdgezondheidszorg voert het Rijksvaccinatieprogramma uit. Voor kinderen van 0-4 jaar vindt dat plaats tijdens de consulten op het consultatiebureau; voor de 9-jarigen tijdens zogenaamde massavaccinaties op één locatie per gemeente. Hieronder vindt u het overzicht van de vaccinatiestatus van de kinderen in uw gemeente, vergeleken met die van alle kinderen in Friesland en in Nederland. Het betreft het meest recente overzicht van het RIVM uit de rapportage De vaccinatiestatus is voldoende wanneer deze meer dan 9 is, en ruim voldoende wanneer deze meer dan 9 is. Vaccinatie Littenseradiel Friesland Nederland DKTP zuigelingen ,1% 95,8% 94. Hib Zuigelingen ,8% 96,1% 95,1% BMR zuigelingen ,8% 97,6% 96, MenC zuigelingen ,8% 97,4% 95,9% DTP kleuters , 93,1% 91, ak kleuters ,3% 92,7% 91, DTP schoolkinderen ,7% 96,8% 92,6% BMR schoolkinderen ,4% 96,8% 92, 31