Duurzame inzetbaarheid. Werken aan de 4a s in mijn school

Transcriptie

1 Duurzame inzetbaarheid Werken aan de 4a s in mijn school Bart.delathouwer@arteveldehs.be

2 Bachelor na bachelor Schoolontwikkeling 60 SP 6 sem avond praktijk ROL Schoolontwikkelaar Interne begeleider /Brugfiguur FUNCTIE Beleidsondersteuner School/Scholengemeenschap Leerkracht /Coördinator/Directie 2

3 4 elementen van duurzame inzetbaarheid Arbeidsomstandigheden Arbeidsinhoud Arbeidsvoorwaarden Arbeidsverhoudingen 3

4 1. Arbeidsomstandigheden de omstandigheden waarin de werknemers hun arbeid moeten verrichten, die soms fysiek, mentaal of emotioneel belastend kunnen zijn: werktijden, gezondheid fysieke belasting, emotionele belasting, werk-/leefstijl werkdruk veiligheid 4

5 2. Arbeidsinhoud de specifieke taken die een werknemer moet presteren en die zijn/haar job uitmaken. De aard en de wijze waarop taken verricht moeten worden. Taakinhoudelijke factoren of jobkenmerken. taakeisen, zwaarte van het takenpakket samenwerkingsmogelijkheden uitdagend werk, vakkennis, competenties, ontwikkeling en doorgroei: verbreden/ verdiepen autonomie en regelmogelijkheden rolduidelijkheid complexiteit variatie vaardigheidsbenutting 5

6 3. Arbeidsvoorwaarden arbeidsvoorwaarden uit het arbeidscontract: het gaat over die zaken die de werkgever vooropstelt als compensatie voor het werk dat de werknemer levert. Materiële en nietmateriële beloning. Primaire arbeidsvoorwaarden: de hoogte maar ook of het loon bvb. prestatiegebonden is. Secundaire arbeidsvoorwaarden handelen over het soort contract (bepaalde duur, onbepaalde duur, voltijds, deeltijds), het uurrooster (vast, variabel, glijdende werktijden, verlofstelsels, pensioen, Tertiaire arbeidsvoorwaarden: opleidings- en carrièremogelijkheden. 6

7 4. Arbeidsverhoudingen de wijze waarop werkgevers en werknemers, zowel op de werkvloer als buiten de organisatie, met elkaar formeel/informeel omgaan. relaties met collega s, of met leidinggevenden, stijl van leidinggeven, invloed op het werk, collegialiteit. Wijze waarop onderlinge samenwerking georganiseerd is, de manier waarop conflicten opgelost worden. de cultuur, de goede werksfeer, het gevoel zinvol werk te doen. 7

8 5 de arbeidsorganisatie De manier waarop het werk in een organisatie wordt verdeeld. Zie Scholen slim organiseren, Tom Van Acker en Yves Demaertelaere,

9 Doe de zelftest Duurzame inzetbaarheid en jij? Kijk naar je eigen job. 9

10 Per twee Bespreek met elkaar: Wat zijn conclusies uit deze zelftest? Waar kan ik in groeien? Wat heb jij als werknemer nodig? 10

11 11

12 Jong volwassene Zoekt en ontdekt eigen grenzen Persoonlijke ontwikkeling Ambitieus Veel is leuk Avontuur en experimenteren Nieuwsgierig en leergierig Brede kennis en ervaring opdoen Weinig werkervaring Uitdaging en afwisseling (Snel) willen groeien Ontwikkeling kennis en vaardigheden Weinig verplichtingen 12

13 Spitsuur Ontwikkeling tot professional of leidinggevende Inhoudelijke uitdaging en ontwikkeling Presteren Flexibiliteit Positie in maatschappij verwerven Geografisch gebonden Ontwikkelen vakkennis Keuzes maken Ambitie: Groeien Verantwoordelijkheid Carrière maken Balans werk/privé belangrijk Persoonlijke netwerken 13

14 Oudere medewerker Kennisoverdracht Autonomie en zelfstandigheid Minder privé-verplichtingen Oude rot in het vak Uitdragen normen en waarden Veel werk- en levenservaring Mantelzorg Expertise Minder fysieke vermogens Persoonlijke carrièretop 14

15 De uitdaging STERK VERANDERENDE CONTEXT 15

16 Psychologisch contract Continu ontwikkelen, leren en flexibel inzetbaar zijn wordt de norm. Wederzijdse verantwoordelijkheid is daarbij essentieel. 16

17 Inzetbaarheidsmodel 17 Overstag/Esf

18 Welke medewerker heeft een grotere kans dat een opleidingsvraag wordt goedgekeurd? 18

19 Wie zou je een risicovol en uitdagend project geven met veel verantwoordelijkheid? Erik, 58 jaar Pieter 25 jaar 19

20 wat kom je tegen? wat doe je? wat kun je? waar geloof je in? omgeving gedrag competen es overtuigingen iden teit Het UI-MODEL naar Korthagen & Vasalos hoe zie je jezelf? waar doe je het voor? betrokkenheid 20

21 De medewerker wat kom je tegen? wat doe je? wat kun je? omgeving gedrag competen es overtuigingen Het UI-MODEL naar Korthagen & Vasalos waar geloof je in? iden teit hoe zie je jezelf? waar doe je het voor? betrokkenheid 21

22 De organisatie wat kom je tegen? wat doe je? wat kun je? omgeving gedrag competen es overtuigingen Het UI-MODEL naar Korthagen & Vasalos waar geloof je in? iden teit hoe zie je jezelf? waar doe je het voor? betrokkenheid 22

23 wat kom je tegen? wat doe je? wat kun je? waar geloof je in? omgeving gedrag competen es overtuigingen iden teit Het UI-MODEL naar Korthagen & Vasalos wat kom je tegen? wat doe je? wat kun je? waar geloof je in? omgeving gedrag competen es overtuigingen iden teit Het UI-MODEL naar Korthagen & Vasalos hoe zie je jezelf? waar doe je het voor? hoe zie je jezelf? waar doe je het voor? betrokkenheid betrokkenheid 23

24 24

25 stretch zone where the magic happens 25

26 En nu jij aan de slag met je medewerkers en medewerkersbeleid Reflecteer met je medewerkers over duurzame inzetbaarheid (doe de zelftest/hou gesprekken/ ) Rond welke A s werken we met de medewerker? Wat heeft hij/zij nodig ifv van levensfase? Psychologisch contract: vind een match Wat biedt de medewerker: kwaliteit van het werk, brede inzetbaarheid, mobiliteit en groei Wat biedt organisatie: uitdagend werk, opleidings- en groeimogelijkheden, beloning en autonomie Ga voor maatwerk. Ga op zoek naar een job op maat voor elke medewerker= sta verschillen toe. Streef mobiliteit/stretching/uitdaging na 26

27 En nu aan de slag met je medewerkersbeleid Beloon medewerker met welzijn/leermogelijkheden/waardering/betekenisgeving/ autonomie Werk aan aangename leer/werkcultuur Neem medewerkers mee in beleid. Kies voor paarse aanpak: Waar staan we voor en waar gaan we voor als organisatie? Kan elke medewerker zich verbinden aan de waarden van de organisatie? Wat heeft de medewerker te bieden? Waar zit leren en groei? Wat kan de organisatie de medewerker bieden: 4 A s 27

28 Oefening: het inzetbaarheidsgesprek Voer per twee het inzetbaarheidsgesprek. Focus vooral op het laatste item: Werken tot aan je pensioen. 28

29 Tot slot Kies uit alle aspecten (de 4a s, de principes, de modellen, ) één topic dat je prikkelt en nieuwsgierig maakt. Wat wil je ermee doen? Hoe wil je dit aanpakken? 29

30 30

31 Bronnen Anders organiseren en beter werken, Geert Van Hootegem, Van Amelsvoort Pierre, 2008 Overstag, Stichting Arbeidsmarkt Gehandicaptenzorg, Den Haag TNO: Universiteit Twente, 12 sleutels voor duurzaam HRM, Peggy De Prins,

32 Het Inzetbaarheidsgesprek Een inzetbaarheidgesprek gaat over kansen, uitdagingen, eisen in het werk en behoeftes van werknemers. Een gesprek over inzetbaarheid kan over van alles gaan en zou eigenlijk meer dan eens per jaar gevoerd moeten worden. Het gaat om uitwisselen van ideeën en mogelijkheden en de input van leidinggevende en werknemer is gelijkwaardig. Het gaat dus NIET om beoordelen. Onderwerpen waar het in een inzetbaarheidsgesprek over kan gaan zijn grofweg te verdelen in de volgende 5 categorieën: 1. Werk je met plezier? 2. Zijn je kennis en vaardigheden up-to-date? 3. Voel je je gezond en energiek? 4. Hoe staat het met je werk-privé balans? 5. Hoe zie je jouw werk over 3-5 jaar? Voor elk van de onderwerpen zijn subvragen te verzinnen. Zie hieronder een aantal voorbeelden. Waarschijnlijk kom je in 1 gesprek niet aan alles toe, dus gebruik ze als inspiratie en wissel af. Plezier in het werk Doe je je werk met plezier? Wat vind je nu leuk, minder leuk aan je werk? Hoe goed gaat het in je werk; waar ben je trots op? Voel je je thuis bij de organisatie? Voel je je thuis bij je collega s? Vakkennis en vaardigheden Zijn je kennis en vaardigheden nog toereikend voor de functie? Wat zou je willen verbeteren? Welke vaardigheden heb je en kun je goed gebruiken in je huidige werk? Welke vaardigheden heb je maar worden nu onvoldoende benut (wat zijn je hobby s, nevenactiviteiten?) Welke cursussen/opleiding wil je gaan doen?

33 Het Inzetbaarheidsgesprek Energie en gezondheid Voel je je energiek/fit genoeg om je werk te doen? (check verzuimcijfers) Heb je lichamelijke/geestelijke klachten die te maken hebben met het werk? Vind je het werk zwaar? Balans werk-privé Hoe is het thuis? Kun je je werk goed combineren met privé-activiteiten? Kun je goed uit de voeten met je werktijden, rooster? (lichamelijk, werk-privé balans) Heb je behoefte iets te veranderen aan je werktijden, rooster? Werken tot aan je pensioen Veranderingen in het werk Kijk eens vooruit, hoe ziet jouw baan er over 3-5 jaar uit? Welke veranderingen verwacht je in je werk? Hoe bereid je je voor op de veranderingen? Volhouden Denk je dat je je werk tot je pensioen vol kunt/wilt houden? Zo nee, waarom niet? Maak je je zorgen omdat we steeds langer moeten doorwerken? Welke belemmeringen zie je om door te werken in de huidige functie? Leeftijd Merk je dat je gezien je leeftijd ergens beter in bent geworden, of zijn sommige dingen juist lastiger? Merk je iets van leeftijdsdiscriminatie? Verandering van baan Stel: je baan zou volgende week ophouden te bestaan, wat zou je dan het liefst gaan doen. Wat is uw droombaan of ideale tijdsbesteding? Welke belemmeringen zie je om eventueel te veranderen van baan/functie? Doorwerken Denk je dat je door wil werken na je pensioen? Acties Wat heb je nodig om je werk goed te kunnen (blijven) doen? Wat verwacht je van de organisatie aan hulp? Wat ga je zelf doen? Maak concrete afspraken en leg ze vast! WIE, WAT, WANNEER?

34 Doe de zelftest Duurzame inzetbaarheid en jij? Kijk naar je eigen job. HOE SCOOR JIJ OP HET CREËREN EN BENUTTEN VAN KANSEN? Als je goed om je heen kijkt, zal je zien dat er veel mogelijkheden zijn om je waarde op de arbeidsmarkt te vergroten. De kunst is die kansen te herkennen en met beide handen aan te pakken. Een kleine kans kan immers grote gevolgen hebben. Zie jij de kansen die voorbij komen? Ben jij zelf bezig met het creëren van kansen? 1. Ik grijp elke kans aan om nieuwe ervaringen op te doen. 2. Ik doe het liefst werk waarvan ik weet dat ik het kan. 3. Ik vertel aan mijn leidinggevende wat mijn loopbaanwensen en doelen zijn. 4. Als ik de kans krijg om iets nieuws te leren, dan doe ik dat. 5. Als er op mijn werk een nieuwe klus is, pak ik die graag op. 6. Ik kijk om mij heen voor toekomstige werkmogelijkheden. 7. Met mijn leidinggevende praat ik regelmatig over de toekomst van de organisatie en mijn mogelijke rol daarin. 8. Ik zie geen kansen om de komende jaren ander werk te gaan doen. 1

35 JEZELF ONTWIKKELEN De wereld om ons heen is altijd in beweging. Daarom is er bij werkgevers veel behoefte aan nieuwe kennis en ervaring. Door steeds bezig te zijn met je ontwikkeling, bijvoorbeeld door het volgen van trainingen of cursussen, vergroot je jouw waarde op de arbeidsmarkt. Denk ook aan je gezondheid. Een goede gezondheid is de basis voor een gelukkig, lang en waardevol leven. Zowel op het werk als in je privéleven. Hoe actief ben jij bezig met jouw ontwikkeling? 1. Ik onderhoud bewust goede contacten met collega s. 2. Ik zorg dat ik gezond eet en voldoende beweeg zodat ik mij fit voel, ook op het werk. 3. Ik volg regelmatig trainingen of opleidingen om vaardigheden te ontwikkelen die mij kunnen helpen in mijn loopbaan. 4. Ik denk niet dat het voor mijn loopbaan nodig is om mezelf verder te ontwikkelen. 5. Ik ga naar bijeenkomsten om meer te leren over mijn vakgebied. 6. Ik volg belangrijke mensen in mijn vakgebied. 7. Mijn gezondheid is voor mijn werk niet belangrijk. 8. Ik praat met mijn leidinggevende over nieuwe mogelijkheden op mijn werk. 2

36 ONTDEK JE MOGELIJKHEDEN Veel werknemers houden graag zelf de regie op hun loopbaan. Dan is het belangrijk om te weten wat je krachten en drijfveren zijn. Als je dat weet kan je beter bepalen welke kant je op wilt, en welke keuzes je kan maken die jou vooruit kunnen helpen. Wat vind je eigenlijk echt leuk om te doen, wat geeft je energie? Wat weet je over jouw krachten en drijfveren? 1. Ik denk na over mijn drijfveren en krachten. 2. Ik zoek naar informatie over mogelijke volgende stappen in mijn loopbaan. 3. Ik ben niet actief bezig met mijn loopbaan, ik zie wel wat er op mij afkomt. 4. Ik weet goed wat voor soort werk er bij mij past. 5. Ik kijk niet meer terug op mijn vorige banen. 6. Ik denk na over waar ik goed in ben. 7. Ik denk na over hoe mijn ervaring mijn carrière kan beïnvloeden. 8. Ik vind het belangrijk om plezier te hebben in mijn werk. Gesprek: Wat zegt dit over jezelf? Waar liggen kansen/mogelijkheden? Waar wil jij op inzetten? Uit: Duurzame inzetbaarheid Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Postbus LV Den Haag 3