Meloidogyne mali. Het wortelknobbelaaltje Meloidogyne mali ; een gevaar voor appel en iep

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Meloidogyne mali. Het wortelknobbelaaltje Meloidogyne mali ; een gevaar voor appel en iep"

Heidi Vink
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Divisie Landbouw & natuur NRC Geertjesweg 15 6706 EA Wageningen Postbus 9102 6700 HC Wageningen www.nvwa.nl Contactpersoon T 088 223 33 33 F 088 223 33 34 info@nvwa.

1 Divisie Landbouw & natuur NRC Geertjesweg EA Wageningen Postbus HC Wageningen Contactpersoon T F info@nvwa.nl Datum 16 februari 2016 Meloidogyne mali Het wortelknobbelaaltje Meloidogyne mali ; een gevaar voor appel en iep Begin 2014 is het wortelknobbelaaltje Meloidogyne mali (synoniem: Meloidogyne ulmi) gevonden op een omgewaaide iep in Den Haag. Deze nematode (de wetenschappelijke term voor aaltje) was tot op heden in Nederland slechts bekend van een aantal plaatsen in Wageningen en Baarn, waar onderzoek is uitgevoerd naar resistentie van iepen tegen de iepenziekte. Meloidogyne mali is inheems in Japan en vermoedelijk halverwege vorige eeuw in Nederland geïntroduceerd met geïmporteerde iepen voor onderzoek naar resistentie tegen iepenziekte. Wereldwijd behoort de groep van de wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne Göldi, 1892) tot een van de meest schadelijke nematodengroepen. De groep omvat ongeveer 100 soorten, allen parasitair op planten, dat wil zeggen dat zij leven ten koste van de planten. Alle soorten binnen deze groep vormen knobbels op wortels. De knobbels ontstaan nadat een juveniel (het jongste bewegende stadium) de wortel is binnengedrongen en een voedingscel heeft aangeprikt. De juveniel voedt zich met behulp van deze voedingscel en vervelt een aantal malen tot deze volwassen is. Een volwassen vrouwtje is bolvormig opgezwollen en bevat tussen de 500 tot 1000 eieren. Deze eieren worden afgezet in een eizak; meestal net buiten de wortelknobbel. De meeste soorten vermeerderen zich relatief snel; bij de juiste temperatuur afhankelijk van de Meloidogyne soort, kan de gehele levenscyclus zijn voltooid in 6 tot 8 weken. Voor M. mali, een koudeminnende soort, duurt dit echter 18 tot 22 weken op appel. Niet alleen geeft het voeden schade; de gevormde knobbels zijn blijvend en vormen een toegangspoort voor andere micro-organismen, zoals schimmels en bacteriën. Bijzonderheden voor Meloidogyne mali zijn: Vorming van veel en grote knobbels bij een aantal houtige gewassen; met name Malus en Ulmus (zie foto) Knobbelvorming bij Malus en Ulmus zorgt voor een slechter functionerend wortelstelsel (zowel voor voedselopname als verankering) wat kan leiden tot afsterven of omwaaien van de boom Op zandgrond sterke knobbelvorming; op kleigrond gebeurt dit niet of nauwelijks Pagina 1 van 6

gevonden op een omgewaaide iep in Den Haag.

2 Advies: Vóór het planten van nieuwe iepen altijd controleren of het wortelstelsel vrij is van knobbels. Bij het vermoeden van aantasting (vanuit historie) van geplante iepen een inspectie uitvoeren op het wortelstelsel en/of een grondmonster nemen. Bij het vinden van een geïnfecteerde iep wordt aanbevolen om een trekproef uit te voeren om de kans op omwaaien van de boom te bepalen. Na omwaaien of afzagen en rooien van aangetaste iepen of vondst van knobbels op andere waardplanten in de groene ruimte wordt geadviseerd om op dezelfde plaats geen iep of een andere waardplant te planten (zie lijst Waardplanten van Meloidogyne mali ). Vondsten van knobbels op wortels van houtige gewassen kunnen bij de NVWA worden gemeld via of Graag ook beeldmateriaal van de vondst en details van de gevonden knobbels en vindplaats meesturen. Pagina 2 van 6

Bij het vinden van een geïnfecteerde iep wordt aanbevolen om een trekproef uit te voeren om de kans op omwaaien van de boom te bepalen.

3 Omgewaaide iep met aantasting van M. mali in Den Haag. Foto: Dhr. B. Steenks Pagina 3 van 6

4 Detail aantasting wortels van iep door M. mali. Foto: Dhr. B. Steenks Door M. mali aangetaste wortels van iep. Foto: NVWA Pagina 4 van 6

5 M. mali op appel, overzicht en detail. Foto: NVWA Pagina 5 van 6

6 Waardplanten van Meloidogyne mali Familie Soort Referentie Rosaceae Malus pumila Mill. Itoh et al Malus prunifolia Borkh. Itoh et al Malus Sieboldii Rehd. Itoh et al Malus pumila M9 Ahmed et al Prunus yedoensis Matsum Itoh et al Rosa hybrida Hort. Itoh et al Geum coccineum Lindl. Ahmed et al Rubus idaeus L. Ahmed et al Sorbus aucuparia L. Ahmed et al Vitaceae Vitis vinifera L. Itoh et al Moraceae Morus bombycis Koidz. Itoh et al Ficus carica L. Toida 1979 Maclura tricuspidata (Carriere) Bureau Toida 1979 Broussonetia papyrifera (L.) Vent Toida 1979 Broussonetia kazinoki Seibold. Toida 1979 Fagaceae Castanea crenata Seib. Et Zucc Itoh et al Fagus sylvatica Ahmed et al Quercus robus L. Ahmed et al Ulmaceae Ulmus davidiana var. japonica Toida 1979 Ulmus chenmoui W.C. Cheng Palmissano & Ambrogioni 2000 Ulmus glabra Hud. Palmissano & Ambrogioni 2000 Ulmus x hollandica Belgica Ahmed et al Sapindaceae Acer palmatum Thunb. Itoh et al Acer pseudoplatanus L. Ahmed et al Fabaceae Trifolium repens L. Itoh et al Glycine max (L.) Merr. Toida 1979 Taxaceae Taxus baccata L. Ahmed et al Balsaminaceae Impatiens parviflora DC. Itoh et al Solanaceae Solanum lycopersicum L. Toida 1979 & Ahmed et al Solanum melongena L. Toida 1979 Capsicum annuum L. Toida 1979 Cucurbitaceae Cucumis sativus L. Toida 1979 Cucurbita spp. Toida 1979 Citrillus vulgaris Toida 1979 Schrad. Ex Eckl. & Zeyh. Cruciferae Brassica pekinensis Rupy. Toida 1979 Brassica oleracea var. capitata L. Toida 1979 Brassica napus var. oleifera L. Toida 1979 Compositae/Aster Arctium lappa L. Toida 1979 aceae Umbelliferae Daucus carota var. sativa L. Toida 1979 Urticaceae Urtica dioica L. Ahmed et al Pagina 6 van 6

Itoh et al. 1969 Moraceae Morus bombycis Koidz. Itoh et al. 1969 Ficus carica L. Toida 1979 Maclura tricuspidata (Carriere) Bureau Toida 1979 Broussonetia papyrifera (L.

Vergelijkbare documenten

Schadelijke nematoden in de boomkwekerij

Schadelijke nematoden in de boomkwekerij Wim M. L. Wesemael Inleiding Nematoden Meestal draadvormige worm (aaltje; nema is Grieks voor draad) Meestal < 1mm (microscopisch klein) Veel soorten (>500000)