Paspoort van Amsterdam

Transcriptie

1 Paspoort van Amsterdam WE ARE HELDHAFTIG VASTBERADEN BARMHARTIG Basisrechten voor mensen zonder verblijfsvergunning 1

2 2

3 Inhoudsopgave Inleiding 4 Medische zorg 6 opvoeding en zorg 15 onderwijs en volwasseneneducatie 22 Juridische hulp en andere rechten 27 Wonen en opvang 32 Werken en mensenhandel 37 Politie 41 terugkeer 45 Belangrijke organisaties en adressen 47 Medische zorg 48 Opvoeding en zorg 52 Onderwijs en volwasseneneducatie 52 Juridische hulp en overige rechten 54 Wonen en opvang 56 Dagopvang 58 Werken en mensenhandel 61 Terugkeer 62 Homo-, vrouwen- en migrantenorganisaties 63 Colofon 68 3

4 Inleiding Illegaliteit zal strafbaar gesteld worden. Degene die Nederland moet verlaten, en dat niet doet, is op dit moment al in overtreding en kan een hoge boete krijgen. Veel mensen zonder verblijfsvergunning zullen zich om die reden nog meer in de marge van de samenleving terugtrekken. Het gaat om vrouwen en mannen, kinderen en ouderen. Mensen die nooit een verblijfsvergunning hebben aangevraagd, van wie de verblijfsvergunning is verlopen of voor wie geldt dat de aanvraag voor een verblijfsvergunning definitief is afgewezen. Voor mensen zonder verblijfsvergunning die hulp nodig hebben, kan de angst om opgepakt en uitgezet te worden, een belemmering zijn om die noodzakelijke hulp ook daadwerkelijk te zoeken. Bij hulpverleners leeft mogelijk de vraag of hulp bieden aan mensen zonder verblijfsvergunning strafbaar is, of welke diensten en hulp nog wel kunnen worden verleend. Ook iemand die volgens de wet niet in Nederland mag zijn, heeft een aantal basisrechten die zijn verankerd in internationale verdragen. Hulp bieden aan een ongedocumenteerde is niet strafbaar, ook niet onder de aangescherpte wet- en regelgeving. Het doel van dit Paspoort van Amsterdam is tweeledig Het informeren van mensen zonder verblijfsvergunning over hun rechten en waar ze in Amsterdam naartoe kunnen gaan voor advies en hulp. Alle betrokken hulp- en dienstverleners in Amsterdam informeren over het feit dat ook mensen zonder verblijfsvergunning geholpen kunnen - en soms moeten - worden. Tevens wordt aandacht en begrip gevraagd voor de kwetsbare postie waarin veel ongedocumenteerden zich bevinden. 4

5 We hopen dat de inhoud van dit paspoort ertoe leidt dat het voor ongedocumenteerden en hulpverleners helder is welke zorg en diensten kunnen worden gevraagd en geboden. Dit om de basisrechten van mensen zonder verblijfsvergunning in Amsterdam te waarborgen. Een soortgelijke gids is op 21 maart 2012 gepresenteerd in een tiental Nederlandse steden. Het wordt uitgegeven en verspreid door hulporganisaties voor mensen zonder verblijfsvergunning in Nederland. We hebben geprobeerd zo volledig mogelijk te zijn. In juni zal een herdruk verschijnen, waarbij rekening gehouden zal worden met kritiek en aanvullingen van organisaties en de doelgroep zelf. Opmerkingen, aanvullingen en correcties zijn dan ook van harte welkom op: Namens de initiatiefnemers ASKV / Steunpunt Vluchtelingen Dokters van de Wereld Wereldhuis Maart

6 Medische zorg Mensen zonder verblijfsvergunning hebben recht op medisch noodzakelijke zorg. Dit betekent dat alle zorg die volgens een arts medisch noodzakelijk is voor het welzijn van de patiënt, geboden moet worden. Veel hulpverleners zijn daar niet van op de hoogte en dat geldt ook voor de ongedocumenteerden zelf. Men denkt bijvoorbeeld dat mensen zonder verblijfsvergunning alleen recht hebben op spoedeisende hulp. Dat is dus niet het geval! Kan ik naar een dokter? In Nederland heeft u als ongedocumenteerde recht op medisch noodzakelijke zorg. U kunt daarvoor zeker naar een dokter. Elke dokter heeft een zorgplicht, wat inhoudt dat hij u niet mag weigeren omdat u geen verblijfsvergunning heeft en daardoor geen ziektekostenverzekering kunt afsluiten. Moet ik een dokter vertellen dat ik geen verzekering en geen verblijfsvergunning heb? Het is voor een dokter belangrijk om vanaf het eerste contact te weten dat u geen verblijfsvergunning heeft en onverzekerd bent. Alle informatie die u aan een dokter verstrekt, is vertrouwelijk. Dokters en andere zorgverleners zijn verplicht om persoonlijke informatie over u geheim te houden. Zij mogen niet samenwerken met de politie of de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Wat moet ik doen als ik de medische kosten niet kan betalen? In principe moet u betalen voor de medische zorg die u krijgt. Maar een dokter mag u niet weigeren omdat u geen geld heeft. Als u hem niet kunt betalen, dan is het van belang om uw dokter dat meteen te vertellen. Ook als u heeft uitgelegd dat u niet kunt betalen, kan een dokter nog rekeningen sturen. Antwoord altijd op deze rekeningen en geef aan waarom u niet kunt betalen. Ook kunt u met een dokter afspreken dat u in termijnen betaalt. Spreek dan bijvoorbeeld een maandelijks bedrag af dat u zo goed mogelijk na kunt komen. Alleen als is aangetoond dat u de doktersrekening werkelijk niet kunt betalen, dan kan een dokter een groot deel van de kosten terugkrijgen via het College 6

7 Voor Zorgverzekeringen (CVZ). Vraag uw dokter te kijken op: (zie financiering en zorg aan onverzekerbare vreemdelingen ). Wat houdt de CVZ-regeling in? Het College Voor Zorgverzekeringen (CVZ) voert een landelijke regeling uit waarbij zorgverleners de oninbare kosten (gedeeltelijk) kunnen declareren voor verleende zorg aan mensen zonder verblijfsvergunning. Informatie over vergoedingen aan zorgverleners van medisch noodzakelijke zorg aan ongedocumenteerden, gecontracteerde instellingen, declaratieformulieren, etc., vindt u op: infoillegalen@cvz.nl Tel: voor adressen zie pagina 48 Welke hulp moet een dokter me geven? Een dokter moet patiënten zo goed mogelijk helpen. Dat betekent dat hij altijd passende en verantwoorde zorg moet geven. U heeft als ongedocumenteerde recht op medisch noodzakelijke zorg. Medisch noodzakelijke zorg is alle zorg die in het basispakket zit (het basispakket is de zorg die normaal gesproken door de zorgverzekeraar kan worden vergoed). Naar welke dokter kan ik gaan? In Nederland moet u altijd eerst naar een huisarts. De huisarts gaat samen met u na welke problemen er zijn. Wanneer uw huisarts verdere behandeling medisch noodzakelijk vindt, dan kan hij zelf een behandeling starten of u verwijzen naar een andere behandelaar of een specialist. Alle huisarts in Nederland zijn aangesloten bij de CVZ-regeling. Soms zijn huisartsen hier zelf niet goed van op de hoogte. In dat geval kunt u bijvoorbeeld de informatie laten zien die in deze gids staat. Hoe vind ik een huisarts? In Amsterdam zijn teveel huisartsen om hier allemaal te noemen. In geval van ziekte kunt u zelf een afspraak maken bij een huisarts bij u in de buurt. De meeste huisartsen werken in hun eigen postcodegebied, zodat ze hun patiënten in geval van ernstige ziekte ook thuis kunnen bezoeken. Daarom zal een 7

8 huisarts altijd vragen naar uw woonadres (deze gegevens mag de huisarts nooit aan andere mensen of instanties doorgegeven, behalve aan andere artsen of zorgverleners die u zullen helpen). Als u geen woonadres heeft, kunt u dat het beste gewoon uitleggen. Probeer een huisarts te vinden in uw eigen postcodegebied. U kunt aan vrienden of kennissen uit de buurt vragen of zij hun huisarts kunnen aanbevelen. Ook via websites kunt u een huisarts vinden: (het kopje Zorgverleners: vind en vergelijk zorg bij u in de buurt en voer uw postcode in om zorgverleners in uw eigen buurt te vinden) Als u hulp nodig heeft bij het vinden van een huisarts in Amsterdam, dan kunt u contact opnemen met Dokters van de Wereld. Zie hiervoor: voor contactgegevens zie pagina 49 Belangrijk: Bel de huisarts of ga langs om een afspraak te maken. Vraag of u zich bij de praktijk mag inschrijven als vaste patiënt. Als er spoed bij is, vertel dit dan aan de telefoon. Sla het nummer op zodat u het altijd bij de hand heeft. Als de huisartspraktijk dicht is, dan kunt u de huisartsenpost bellen op telefoonnummer: (regio Amsterdam). Het is het beste om telkens naar dezelfde huisarts te gaan omdat hij of zij uw situatie kent. In de meeste praktijken is het mogelijk om door een vrouwelijke arts geholpen te worden als u dat wilt. Vraag hiernaar als u de afspraak maakt. Voor medicijnen kan de huisarts u een recept meegeven voor de apotheek. Voor verdere onderzoeken of behandeling kan de huisarts u verwijzen naar een specialist in een ziekenhuis. Bereid u voor op het bezoek bij de huisarts. Wat zijn uw klachten precies? Wat wilt u precies aan de huisarts vragen? Waar kan ik naartoe als ik geen huisarts kan vinden? Als u geen huisarts heeft, kunt u gebruik maken van de Kruispost. Hier werken vrijwillige huisartsen. De Kruispost verleent medische en psychosociale zorg aan onverzekerden en mensen zonder verblijfsvergunning in Amsterdam. Er 8 Medische Zorg

9 zal worden gevraagd om een bijdrage aan mensen die zich niet kunnen verzekeren. Aan mensen die zich wel kunnen verzekeren wordt gevraagd om het consult helemaal te betalen (huisartsentarief). voor contactgegevens zie pagina 50 Wat kan ik doen in een noodsituatie? Ook voor dringende problemen kunt u overdag de huisarts bellen. Vertel aan de telefoon dat het dringend is. Bel s avonds of in het weekend de Centrale Huisartsenpost in Amsterdam. Het is belangrijk dat u al bekend bent bij een huisarts in Amsterdam. Probeer u en uw gezin daarom alvast in te schrijven bij een huisartspraktijk. Centrale Huisartsenpost Amsterdam Tel: Openingstijden: tussen uur s avonds en 8.00 uur s morgens, en in het weekend. De kosten hangen af van de zorg die nodig is. Als u niet kunt betalen en dat ook heeft aangetoond, dan kan de huisartsenpost de kosten terugvragen bij het CVZ. In acute situaties, zoals een ongeluk of levensbedreiging: Bel 112 voor een ambulance (gratis nummer). Of ga zelf naar de spoedeisende hulp van het dichtstbijzijnde ziekenhuis. Kan ik ook naar de apotheek voor medicijnen? Als de huisarts of specialist u een recept heeft gegeven voor de apotheek en u kunt de medicijnen niet zelf betalen, dan moet u in Amsterdam naar één van de volgende vestigingen gaan. Bij de apotheken op pagina 48 kunt u de medicijnen meekrijgen, ook als u niet alles vooraf kunt betalen. Niet alle medicijnen worden vergoed. Medicijnen zonder recept worden in ieder geval niet vergoed. Kan ik naar de fysiotherapeut? U kunt naar de fysiotherapeut maar de eerste 12 behandelingen moet u altijd zelf betalen. Pas na 12 behandelingen kan de fysiotherapeut de kosten bij het CVZ declareren als is aangetoond dat de behandeling van een fysiotherapeut werkelijk medisch noodzakelijk is en u zelf de behandeling niet kunt betalen. Op de website van de gemeente Amsterdam kunt u onder het kopje Gezondheid via de sociale kaart een fysiotherapeut bij u in de buurt vinden: 9

10 Kan ik naar de tandarts? U kunt naar elke tandarts, maar tandzorg voor volwassenen moet altijd zelf betaald worden. Alleen voor kinderen jonger dan 18 jaar kan een tandarts een deel van de kosten via het CVZ declareren. Om een tandarts in uw eigen buurt te vinden kunt u kijken op de website Tandartsen hanteren hun eigen prijzen. Om deze prijzen te vergelijken kunt u kijken op Deze onafhankelijke website vergelijkt de prijzen van tandartsen in een bepaald postcodegebied. Als u de tandarts niet kunt betalen maar wel erge kiespijn hebt, dan kunt u ook naar de tandarts van de Kruispost gaan. Deze tandheelkundige zorg wordt tweemaal per maand geboden. Voor een consult wordt een eigen bijdrage gevraagd als vergoeding voor de materialen. Zie verder: voor contactgegevens zie pagina 50 Kan ik naar het ziekenhuis? U kunt in principe alleen naar het ziekenhuis met een verwijsbrief van de huisarts. Als u geen verblijfsdocument heeft, moet u een afspraak maken bij het OLVG of AMC. Deze ziekenhuizen zijn aangesloten bij de CVZ-regeling. Als is aangetoond dat u de kosten van de behandeling werkelijk niet kunt betalen, dan kan het ziekenhuis de kosten declareren bij het CVZ. voor contactgegevens zie pagina 48 Belangrijk: In acute en levensbedreigende situaties kunt u altijd bij de Spoedeisende Hulp van ieder ziekenhuis in Amsterdam terecht. In dat geval hoeft u geen verwijsbrief van de huisarts te hebben. Kan ik naar een psycholoog of psychiater? Als u last heeft van psychische problemen, bijvoorbeeld ernstige angsten of depressieve gevoelens, dan kunt u hulp krijgen van een psycholoog of psychiater. Ook hiervoor moet u eerst naar een huisarts. De huisarts bepaalt of de psychische klachten zo ernstig zijn dat een verwijzing nodig is voor specialistische hulp. In dat geval krijgt u een verwijsbrief mee. Ook voor geestelijke gezondheidszorg geldt de CVZ-regeling.Als een huisarts heeft bepaald dat een behandeling medisch noodzakelijk is en u krijgt geen toegang tot de GGZ, neem dan voor bemiddeling contact op met een van onderstaande organisaties: Dokters van de Wereld: voor contactgegevens zie pagina 49 Medisch Opvangproject Ongedocumenteerden (MOO): voor contactgegevens zie pagina Medische Zorg

11 Belangrijk: In geval van ernstige problemen en (levens)gevaar voor uzelf of mensen in uw omgeving kunt u bellen met de huisartsenpost. Als de patiënt geen huisarts heeft, belt u 112. Let op: dit mag alleen in zeer ernstige en levensbedreigende situaties! Voor sommige behandelingen zijn wachtlijsten in Amsterdam (bijvoorbeeld trauma-behandeling). Mocht u gedurende de wachttijd hulp nodig hebben, dan kunt u dit bij uw huisarts aangeven. Mogelijk kan de huisarts uw klachten verlichten door met u te praten of bepaalde medicijnen voor te schrijven. Bij dreigend gevaar voor een suïcide (zelfmoord) poging kunt u anoniem bellen met 113. Dit is een gratis hulplijn en 24 uur per dag beschikbaar. Via deze telefonische hulplijn kunt u met een deskundige over uw probleem praten. Indien nodig kunnen zij u ook in contact brengen met een hulpverlener. Zie verder: Bij wie kan ik terecht met een besmettelijke ziekte? HIV en SOA s Door verschillende seksuele contacten kan men ziektes aan elkaar overdragen. Als u verschillende seksuele contacten heeft gehad, is het belangrijk om te weten of u besmet bent met één van deze ziektes. Bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) kun u zich gratis en anoniem laten testen. Ook kan de GGD u helpen met een behandeling. Bij de SOA polikliniek (SOA staat voor Seksueel Overdraagbare Aandoeningen ofwel geslachtsziekten) van de GGD Amsterdam kunt u terecht voor gratis onderzoek en, indien nodig, behandeling van SOA. Zie verder: Meer informatie over SOA en HIV kunt u vinden op de website van SOA-AIDS Nederland: of via de de hulp- en informatielijn, telefoon (10 cent per minuut). Een andere optie is om uw vragen per te stellen via infolijn@aidsfonds.nl. Seksuele hulpverlening Sense staat voor seksuele hulpverlening. Al uw vragen over geslachtsziekten (SOA/HIV), (on)gewenste zwangerschap, abortus, seksualiteit en anticonceptie kunt u hier stellen. Ook kan hier een spiraaltje worden geplaatst om zwangerschap te voorkomen. Sense is gevestigd bij de SOA poli van de GGD. Wel is er een aparte website: voor contactgegevens zie pagina 50 11

12 Tuberculose Tuberculose (TBC) is een infectie waar men ernstig ziek van kan worden. Dit kan vooral schadelijk zijn voor de longen. De aandoening kan besmettelijk zijn. Klachten die horen bij tuberculose zijn hoesten, bloed ophoesten, koorts, nachtelijk zweten, vermoeidheid en verminderde eetlust. Als u vermoedt dat u besmet bent met tuberculose of als u met iemand in aanraking bent geweest die (vermoedelijk) besmet is, dan kunt u zich gratis laten testen bij de GGD. Ook de behandeling is gratis, als dit nodig is. Om een afspraak te maken bij de GGD heeft u een verwijsbrief nodig van de huisarts of een arts van de Kruispost. voor contactgegevens zie pagina 50 Ik ben zwanger, wat moet ik doen? Als u zwanger bent, dan kunt u na drie maanden een afspraak maken bij een verloskundige. Het OKC kan u verwijzen naar een verloskundige. Voor het adres van een OKC bij u in de buurt kunt u kijken op: Deze zal controleren of de zwangerschap goed verloopt en of u en uw kindje gezond zijn. Ook zal de verloskundige ervoor zorgen dat de bevalling van tevoren goed geregeld is. zie hoofdstuk Wonen en opvang voor mogelijk onderdak rondom de bevalling op pagina 32 Belangrijk: In Nederland bevallen veel vrouwen thuis met hulp van de verloskundige. Alleen als de verloskundige aangeeft dat er medische redenen (als baby of de moeder gevaar lopen bij de bevalling) zijn voor een bevalling in het ziekenhuis, kunnen deze kosten worden vergoed door het CVZ. Als er geen medische redenen zijn, dan wordt alleen een thuisbevalling vergoed. Voor de bevalling kunnen alle ziekenhuizen (dus niet alleen het OLVG en AMC) de kosten declareren bij het CVZ als is aangetoond dat u de kosten zelf niet kunt betalen. Kraamzorg helpt de moeder in de eerste dagen na de bevalling. Als door u is aangetoond dat u de kraamzorg niet kunt betalen, dan kan dit ook vergoed worden door het CVZ. Vraag aan uw verloskundige bij welk kraamzorgbureau u zich het beste kunt aanmelden. zie hoofdstuk Opvoeding en zorg op pagina 15 Ik wil me graag verzekeren, kan dat? Als u geen verblijfsvergunning heeft, dan kunt u zich in Nederland niet verzekeren tegen ziektekosten. Als u rechtmatig in Nederland verblijft, bent u verplicht een zorgverzekering af te sluiten. 12 Medische Zorg

13 Mensen die op een werk- of toeristenvisum in Nederland verblijven, zijn ook verplicht een (reis)verzekering te nemen. Mensen die afkomstig zijn uit of een verblijfsvergunning hebben in een andere EU-land, zijn verplicht om zich in dat land te verzekeren tegen ziektekosten. Voor meer informatie en advies over zorgverzekeringen kunt u bellen met: De Nationale Ombudsman / Project Zorgverzekeringen Zorgverzekeringslijn: (gratis, maandag t/m vrijdag tussen en 16.00). Website: Ik zit in een procedure, ben ik dan verzekerd? Als u in een procedure voor een verblijfsvergunning zit, dan heeft u soms recht op de Regeling Verstrekkingen Bijzondere groepen vreemdelingen (Rvb). Dit is een uitkering van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), in combinatie met een ziektekostenverzekering. In het geval er voor u een procedure loopt, vraag dan aan uw advocaat of u ook recht heeft op COA-verstrekkingen. Als medische zorg wordt geweigerd, wat kan ik doen? Veel dokters kennen de regelingen voor mensen zonder verblijfsvergunning niet zo goed. Daarom is het belangrijk uw dokter te informeren. U kunt hem vragen op de website van CVZ te kijken ( onder financiering en dan zorg aan onverzekerbare vreemdelingen ). Of u kunt contact opnemen met een lokale bemiddelingsorganisatie waar u bekend bent. Ook kunt u contact opnemen met Dokters van de Wereld. Dokters van de Wereld / Project MEDOC Het Medoc project van Dokters van de Wereld is gericht op de toegang tot medische zorg. Veel mensen zonder verblijfsvergunning vinden het lastig om medische zorg te vragen en weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Via de landelijke Hulplijn en informatiespreekuren kunt u vragen stellen en informatie krijgen over uw basisrechten en mogelijkheden. Ook kan Dokters van de Wereld voor u bemiddelen wanneer u geen zorg krijgt omdat u zich niet kunt verzekeren. U kunt bij het Medoc project terecht voor: Informatie over uw rechten, plichten en de toegang tot medische zorg; Bij toegangsproblemen omdat u ongedocumenteerd bent (bijvoorbeeld als u niet wordt geholpen door een zorgverlener), biedt Dokters van de Wereld bemiddeling. Er wordt dan contact opgenomen met de zorgverlener of instelling. 13

14 Een MEDOC-boekje (een mobiel medisch dossier). In dit boekje kunt u al uw medische gegevens laten noteren. U kunt het boekje meenemen als u een dokter bezoekt. Deze kan ook medische informatie in het boekje bijhouden. U kunt het boekje zelf bij zich houden zodat u een eigen mobiele medische dossier mee kunt nemen naar iedere medische afspraak. Telefonische hulplijn van Dokters van de Wereld: Laat een bericht achter met uw naam en telefoonnummer. Dokters van de Wereld neemt dan zo snel mogelijk contact met u op. voor contactgegevens zie pagina 49 Ook kunt u contact opnemen Lampion, het landelijke kennis- en adviescentrum voor zorg aan ongedocumenteerden (alleen telefonisch bereikbaar op nummer: op dinsdag en donderdag uur). 14 Medische Zorg

15 Opvoeding en zorg In Nederland hebben alle kinderen recht op bescherming, goede zorg, onderwijs en andere basisvoorzieningen, ook kinderen zonder verblijfsvergunning. Die rechten zijn vastgelegd in Europese en universele verdragen en in verschillende Nederlandse wetten, waaronder de Grondwet. In het dagelijks leven veroorzaakt onbekendheid met de rechten en ook plichten van ongedocumenteerde kinderen soms grote problemen. Juist voor deze kwetsbare groep is het van groot belang dat allen die een rol spelen in hun leven op de hoogte zijn van het recht op gelijke behandeling van alle kinderen. Ook als ouder zonder verblijfsvergunning kunt u in Amsterdam hulp krijgen bij de zorg en opvoeding van uw kind. In dit paspoort zijn de belangrijkste zaken over kinderen opgenomen. Uitgebreide informatie over rechten van kinderen en praktische hulp is de vinden in: De Kleine Gids, rechten van kinderen zonder papieren, Waar moet ik op letten als mijn kind is geboren? Er zijn twee dingen die belangrijk zijn: de zorg voor uw kind en het doen van aangifte van de geboorte van uw kind. Voor zorg kunt u terecht bij het Ouderen Kindcentrum (OKC) en voor geboorteaangifte bij de gemeente. Ik heb een kind gekregen, moet ik het laten registreren? Ieder kind dat in Nederland geboren wordt, moet binnen drie dagen bij de gemeente waar het werd geboren, geregistreerd worden. Dat heet geboorteaangifte. De gemeente maakt een geboorteakte. Die is belangrijk voor de rest van het leven van het kind, om aan te tonen wanneer het geboren is en wie de ouders zijn. Bewaar de geboorteakte dan ook goed. Een gemeente mag niet weigeren om uw kind te registreren. De aangifte moet gebeuren door iemand die bij de geboorte aanwezig was. Ook een ouder zonder verblijfsvergunning heeft het recht om geboorteaangifte te doen. Omdat het soms spannend kan zijn om als ongedocumenteerde ouder de geboorte van uw kind aan te geven, kan ook iemand anders die bij de geboorte aanwezig was en wél legaal is, de geboorteaangifte doen (bijvoorbeeld de verloskundige of een buurvrouw). 15

16 Belangrijk: Ambtenaren van de burgerlijke stand hebben in principe geen taak om mensen zonder verblijfsvergunning op te sporen en aan te geven bij de politie. Gegevens over uw kind mogen alleen verstrekt worden aan de GGD die de informatie gebruikt voor gezondheidsvoorzieningen zoals inentingen. De gegevens zijn vertrouwelijk en worden niet verstrekt aan anderen. Voor het adres van een stadsdeelkantoor bij u in de buurt kunt u kijken op: Welke nationaliteit krijgt mijn kind? Een kind dat in Nederland wordt geboren uit ongedocumenteerde ouders, krijgt niet automatisch de Nederlandse nationaliteit. De nationaliteit hangt af van de nationaliteitswetgeving van de herkomstlanden van beide ouders. Meestal krijgt een kind de nationaliteit van de moeder. Als de ouders getrouwd zijn of als de vader het kind erkent, dan krijgt het kind meestal de nationaliteit van de vader. Als de vader Nederlander is, dan krijgt het kind de Nederlandse nationaliteit als de vader het kind erkent vóór de zevende verjaardag. Bij erkenning van het kind vóór de geboorte door een Nederlandse vader, krijgt het kind automatisch vanaf de geboorte de Nederlandse nationaliteit. Kan mijn kind worden erkend door de vader? Erkenning betekent dat de vader van het kind officieel vastlegt dat hij de juridische vader is. Als de ouders getrouwd zijn, hoeft het kind niet door de vader erkend te worden; dat gebeurt dan automatisch. Als de ouders niet getrouwd zijn, moet de vader het kind erkennen voor of na de geboorte. Zeker wanneer de moeder niet over de Nederlandse nationaliteit beschikt, is het erg belangrijk voor het kind dat de vader (bij voorkeur vóór de geboorte) het kind erkent. Erkenning door ongedocumenteerde ouders Ook als beide ouders ongedocumenteerd en ongehuwd zijn, kan een kind erkend worden bij de gemeente. Daarvoor moeten de ouders beschikken over een geldig (niet-nederlands) identiteitsbewijs en over een gelegaliseerde en geverifieerd bewijs van ongehuwd zijn. Dit bewijs kan worden aangevraagd bij de gemeente in het land van herkomst. (zie ook: De Kleine Gids, p. 65) Ga voor meer informatie over het legaliseren van documenten naar: Kan mijn kind een verblijfsvergunning krijgen? Als één van de ouders die het kind heeft erkend een verblijfsvergunning heeft, 16 OPVOEDING EN Zorg

17 dan kan een aanvraag voor een verblijfsvergunning worden gedaan voor het kind bij de legaal in Nederland verblijvende ouder. De aanvraag moet zo snel mogelijk na de geboorte van uw kind worden ingediend bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Het is belangrijk dat de aanvraag op de juiste wijze wordt ingediend. Het is aan te raden deze aanvraag te laten begeleiden door een advocaat. Als aan de voorwaarden voor verstrekking wordt voldaan, kan voor uw kind ook een toelage (een Rvb: Regeling verstrekkingen voor bepaalde categorieën vreemdelingen) worden aangevraagd. Deze aanvraag moet binnen 2 weken nadat het recht is ontstaan, worden ingediend. Zie verder: Wie kan mij helpen bij vragen over zwangerschap en bevallen, opvoeding en opgroeien? Het Ouder- en Kindcentrum (OKC) is daarvoor het belangrijkste steunpunt in de buurt. Het OKC is toegankelijk voor alle inwoners van Amsterdam, ook voor ongedocumenteerden. U kunt daar voor heel veel vragen terecht. Deze kunnen gaan over zwangerschap en bevalling, de zorg voor moeder en kind kort na de bevalling, de gezondheid van uw kind in de kleuter- en basisschoolleeftijd en de puberteit en over gezonde voeding en over speelmogelijkheden. Het OKC verwijst ook door naar andere instanties. Voor het adres van een OKC bij u in de buurt kunt u kijken op: Ook kunt u voor meer informatie naar: Hoe werkt het OKC? Het OKC is een samenwerkingsverband van verloskunde, kraamzorg, jeugdgezondheidszorg en instellingen die opvoed- en opgroeiondersteuning bieden. Het OKC let samen met u op de ontwikkeling van uw kind. Als u zich zorgen maakt, dan wordt er goed naar gekeken en naar geluisterd. De zorg van het OKC is in principe gratis, tenzij er een prijs vermeld staat. Als ik zwanger ben, kan ik dan ook naar het OKC? Ja, in het OKC kunt u terecht voor alle vragen die te maken hebben met zwangerschap en bevalling. Zwangere vrouwen bezoeken meestal vanaf de twaalfde week ook een verloskundige. De verloskundige zorgt voor uw gezondheid en de gezondheid van de baby tijdens de zwangerschap, let op eventuele risico s en helpt u bij de geboorte. Dit is meestal thuis maar kan ook in het ziekenhuis. Dat laatste kan alleen als er medisch gezien aanleiding voor is. zie hoofdstuk Medische zorg op pagina 6 17

18 Op welke zorg kan ik rekenen, kort na de geboorte van mijn kind? Als uw baby tussen de 4 en 7 dagen oud is, komt een medewerker van de jeugdgezondheidszorg bij u thuis. Uw baby krijgt een gehoortest en een hielprik. Daarnaast komt de verpleegkundige van het consultatiebureau de tweede week na de geboorte bij u thuis om kennis te maken en u te informeren over de dienstverlening van het consultatiebureau van het OKC. U kunt aan hem of haar altijd uw vragen voorleggen. Alles wat u vertelt, wordt als vertrouwelijke informatie behandeld. Wat gebeurt er op het consultatiebureau van het OKC? Op het consultatiebureau werken artsen en verpleegkundigen die gespecialiseerd zijn in de jeugdgezondheidszorg. Zij volgen uw kinderen in de groei en ontwikkeling van 0 t/m 4 jaar. Uw kind krijgt op het consultatiebureau ook inentingen volgens het rijksvaccinatieprogramma. U kunt rustig vertellen dat u ongedocumenteerd bent, als dat van belang is. Het consultatiebureau behandelt uw gegevens vertrouwelijk. En als mijn kind ouder is, kan ik dan ook naar het OKC voor advies? De jeugdgezondheidszorg valt samen met de schoolgezondheidszorg (SGZ). Dit is er voor kinderen van 4 tot 19 jaar. Alle kinderen worden onderzocht als ze 5, 10 en 13 jaar zijn. Behalve de gezondheid worden ook gezond eten, school, sport en beweging, vriendjes en vriendinnetjes en opvoeding besproken. Gedurende deze leeftijdsperiode ontvangt u drie keer een uitnodiging voor een bezoek van uw kind aan de SGZ: twee keer op de basisschool en één keer op het voortgezet onderwijs. Mocht u zelf tussentijds een afspraak willen maken, dan kan dat altijd via telefoonnummer: Waar kan ik terecht als mijn kind gedragsproblemen of psychische problemen heeft? Met dergelijke problemen moet u in Amsterdam altijd eerst naar uw huisarts. Hij zal in overleg met u nagaan welke vorm van hulp nodig is. De huisarts kan u zo nodig verwijzen naar een instelling voor geestelijke gezondheidszorg, de Jeugd GGZ: Deze instelling biedt hulp aan kinderen en jongeren met psychische problemen of psychosociale klachten die zo ernstig zijn dat ze daardoor in hun ontwikkeling worden bedreigd. Ook ongedocumenteerde kinderen hebben recht op deze 18 OPVOEDING EN Zorg

19 hulp. De behandeling kan bestaan uit individuele gesprekken, gezinsgesprekken, oudergesprekken, groepsgesprekken, gebruik van medicijnen of combinaties hiervan. Het is belangrijk om meteen te vertellen dat u ongedocumenteerd bent om zo problemen voor de behandelaar en uzelf te voorkomen. De behandelaar is verplicht om u eerst rekeningen te sturen. Pas als is aangetoond dat u werkelijk niet kunt betalen voor de zorg, kan de behandelaar de kosten declareren bij het CVZ. Als uw kind moet worden opgenomen in een GGZ instelling, dan moet deze instelling een contract hebben met het CVZ. Als u de kosten zelf niet kunt betalen, dan kan een instelling bijna alle kosten vergoed krijgen van het CVZ. Zie verder: zie hoofdstuk Medische zorg op pagina 6 Waar kan mijn kind nog meer terecht voor vragen en advies? Kinderen en jongeren kunnen ook zelf, zonder hun ouders, hulp of advies krijgen bij verschillende instanties De kindertelefoon Hier kan je jouw verhaal kwijt als je problemen hebt met bijvoorbeeld eenzaamheid, pesten, mishandeling. Medewerkers luisteren naar je en kunnen je als dat nodig is door verwijzen naar de juiste instelling. Bellen kan elke dag tussen uur op telefoonnummer: Dit is gratis. Voor meer informatie: Het Jongeren Informatie Punt (JIP) Het JIP geeft informatie en advies over werk, school, drugs, geld, huisvesting, rechten en plichten, seks en vrije tijd. Je kunt anoniem en gratis bij een JIP terecht met je vragen. Voor meer informatie: Op deze site is allerlei informatie te vinden die voor jongeren van belang is en je kan per vragen stellen. Jonge moeders zelfstandig Dit is een organisatie voor zwangere meisjes en jonge moeders die hulp zoeken. Je vindt er alle informatie die nodig is als je jong bent en zwanger of als je jonge moeder bent. Ook zijn er cursussen. Voor meer informatie: Jongerencentra In Amsterdam zijn in iedere wijk jongerencentra. Jongeren kunnen daar elkaar 19

20 ontmoeten en zij kunnen er terecht voor bijvoorbeeld gebruik van internet, sport en fitness, workshops en op excursies. Kijk op voor het jongerencentrum bij u in de buurt. Sommige centra zijn speciaal voor meiden. Kinderclubs Veel buurthuizen hebben speciale activiteiten voor kinderen. Heb ik recht op kinderbijslag voor mijn kind? Kinderbijslag is een maandelijkse tegemoetkoming in de kosten voor het opvoeden van kinderen tot achttien jaar. Ook ouders zonder verblijfsvergunning hebben geld nodig om hun kind te onderhouden. Toch zijn zij formeel uitgesloten van de kinderbijslag. Sociale verzekeringsadvocaten hebben het met een beroep op de rechten van het kind in een aantal zaken voor elkaar gekregen dat kinderbijslag werd toegekend. U kunt als ongedocumenteerde ouder kinderbijslag aanvragen als u een zekere periode rechtmatig in Nederland heeft verbleven, bijvoorbeeld als u ooit een aanvraag voor een verblijfsvergunning heeft gedaan en de beslissing op die aanvraag in Nederland mocht afwachten. Hoe lang u precies rechtmatig moet zijn geweest, is nog niet vastgelegd door de rechter. Belangrijk: Als er nog een procedure voor een aanvraag van een verblijfsvergunning loopt, kunt u een aanvraag voor kinderbijslag indienen. Ook als u op dit moment illegaal bent, maar wel een zekere periode rechtmatig in Nederland heeft verbleven, is het aan te raden om kinderbijslag aan te vragen. Hoe kan ik kinderbijslag aanvragen? Kinderbijslag kan worden aangevraagd door een aanvraagformulier te downloaden van de website van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en daarop te verwijzen naar uw persoonlijke situatie en de rechterlijke uitspraken. Zie voor het aanvraagformulier: Kijk voor de precieze manier van aanvragen en voor de rechterlijke uitspraken op: Voor meer informatie en hulp kunt u contact opnemen met Defence for Children: voor contactgegevens zie pagina OPVOEDING EN Zorg