JAARVERSLAG 2015 ARBEIDSVOORWAARDEN PREDIKANTEN

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2015 ARBEIDSVOORWAARDEN PREDIKANTEN voor: kleine synode van: delegatie namens de kerk in het Georganiseerd Overleg Predikanten d.d. mei Inleiding De delegatie namens de kerk in het Georganiseerd Overleg Predikanten (GOP) wordt benoemd door de kleine synode en acht het gewenst om over haar werkzaamheden per kalenderjaar verslag uit te brengen aan de kleine synode. Het beleid van de delegatie staat in het kader van het beleid dat de kleine synode op 26 maart 2010 vaststelde met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden voor predikanten voor gewone werkzaamheden. Een samenvatting van de betreffende kadernotitie is opgenomen in de bijlage. Het kalenderjaar 2015 telde drie GOP-vergaderingen. Daarin kwamen de volgende onderwerpen aan de orde. 2. Traktementsontwikkeling Nadat de traktementen in de jaren 2011 tot en met 2014 niet waren gestegen, is voor de jaren 2015 en 2016 een traktementsverhoging overeengekomen in navolging van de CAO die voor de rijksambtenaren was gesloten. De volgende stijgingen zijn afgesproken: - 0,44% per 1 januari ,25% per 1 september een eenmalige uitkering van 500, naar rato van de werktijd op 1 september ,60% per 1 januari Los van de eenmalige uitkering zijn de traktementen begin 2016 dus 3,32% hoger dan eind Over de stijgingen op 1 januari 2015 en 1 januari 2016 is uitgebreid onderhandeld. Bij de rijksambtenaren bestond de stijging op deze data uit twee componenten: een reguliere loonstijging en een loonstijging, die gefinancierd werd uit de verlaging van de pensioenpremie voor het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Deze premieverlaging ging gepaard met een versobering van de pensioenregeling en de indexatieambitie van het ABP. De predikantendelegatie was aanvankelijk van oordeel dat de harde stijgingspercentages zonder meer gevolgd moesten worden, zonder te kijken naar de wijze waarop deze gefinancierd werden. De delegatie namens de kerk wilde de reguliere loonstijging zonder meer volgen, maar wilde de andere stijging alleen volgen in zoverre een eventuele verlaging van het Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW) daarvoor ruimte zou geven. Als het PFZW ter wille van een betere pensioenregeling en indexatieambitie de premie minder zou verlagen dan het ABP, dan kan het toch niet de bedoeling zijn dat de predikanten van twee walletjes zouden eten: zowel de hoge loonstijging van de ambtenaren als de betere pensioenvoorziening van het PFZW? Uiteindelijk is overeengekomen om niet de harde getallen van de rijksambtenaren te volgen, maar de systematiek om de eventuele vrijval van pensioenpremie aan te wenden voor een traktementsverhoging. Op 1 januari 2015 verlaagde het PFZW de pensioenpremie minder dan het ABP. Voor de predikanten werd een traktementsstijging overeengekomen van 0,44%, waar de rijksambtenaren een loonstijging kregen van 0,8%. 1

2 Op 1 januari 2016 verlaagde het PFZW de pensioenpremie niet. Voor de predikanten werd een traktementsstijging overeengekomen van 1,6%, waar de rijksambtenaren een loonstijging kregen van 3%. Tegenover de minder gestegen lonen in 2015 en 2016 staat een beter uitgesteld inkomen (= pensioen) later. 3. Ouderenbeleid Momenteel hebben de predikanten één leeftijdsafhankelijke arbeidsvoorwaarde: predikanten van 50 jaar en ouder hebben één week meer vakantieverlof dan jongere predikanten. In het Georganiseerd Overleg Predikanten is de vraag gesteld of het gewenst is meer leeftijdsbewust beleid voor predikanten te gaan voeren, nu de AOW-leeftijd steeds verder opschuift. De delegatie namens de kerk is terughoudend op dit punt om de volgende redenen. - Discriminatie op leeftijd is verboden, tenzij het op grond van objectieve criteria gerechtvaardigd kan worden. Welke objectieve gronden kunnen voor predikanten worden aangedragen voor een aparte behandeling op oudere leeftijd? - Specifiek ouderenbeleid draagt het risico van stigmatisering in zich, alsof ouderen een probleemgroep zouden vormen op de kerkelijke arbeidsmarkt. Is het niet veel beter de waarde van senioriteit te benadrukken? - Predikanten mogen als beroepsgroep met een zekere zelfstandigheid zelf verantwoordelijk gehouden worden voor hun eigen vitaliteit. Als in individuele gevallen de leeftijd speciale maatregelen gewenst maakt, kan de predikant deze op maat afspreken in het jaargesprek. Dit geldt niet alleen voor ouderen, maar ook voor jongeren, bij voorbeeld tweeverdieners met jonge kinderen. - Wanneer specifiek ouderenbeleid gegoten zou gaan worden in de vorm van een levensfasebudget, zoals dat voor sommige beroepsgroepen wordt gedaan, dan is de administratieve rompslomp daarvan een doorslaggevend bezwaar. - Binnen de permanente educatie en de werkbegeleiding kan de kerk aandacht besteden aan de bevordering van de vitaliteit in elke leeftijdsfase. De predikantendelegatie heeft toegezegd dit onderwerp in de eigen achterban aan de orde te zullen stellen en het daarna desgewenst opnieuw te agenderen voor het Georganiseerd Overleg Predikanten. Hierbij zal ook gekeken wordt naar de vraag of predikanten vanaf een bepaalde leeftijd het recht zouden moeten krijgen op werktijdvermindering op eigen verzoek. 4. Tijdelijke dienst Momenteel worden predikanten door een gemeente in de regel beroepen voor onbepaalde tijd. Volgens ordinantie 3-18 is een beroep in tijdelijke dienst alleen mogelijk als het breed moderamen van de classicale vergadering van oordeel is dat er sprake is van bijzondere omstandigheden en als de tijdelijke dienst minstens vier jaren duurt. Volgens de toelichting op de kerkorde vormen beperkte financiële middelen geen bijzondere situatie die een tijdelijke dienst rechtvaardigen. De delegatie namens de kerk is van oordeel dat gemeenten ermee gediend zijn als het regime voor de tijdelijke dienst verruimd wordt. Dat kan op de volgende wijzen vormgegeven worden: - een tijdelijke dienst moet korter kunnen duren dan vier jaren - niet meer in alle gevallen hoeft toestemming van het breed moderamen van de classicale vergadering gevraagd te worden - ook beperkte financiële middelen mogen een grond vormen voor een tijdelijke dienst. Om misbruik van een verruimd regime voor de tijdelijke dienst te voorkomen, zal de kerk een eigen flexwet moeten maken waarin de opvolging van tijdelijke contracten wordt beperkt en gereguleerd. Bij een gewijzigd regime zal ook de duur van het wachtgeld na afloop van de tijdelijke dienst herzien moeten worden. De predikantendelegatie is bereid mee te denken over verruiming van het regime voor de 2

3 tijdelijke dienst, maar verbindt daaraan wel de voorwaarde dat het toezicht van het breed moderamen van de classicale vergadering intact blijft (om willekeur te voorkomen) en dat de kerk tegelijkertijd een beleid voert tot het in stand houden van voldoende arbeidsplaatsen met een acceptabele werktijd voor onbepaalde tijd. Ook moet er duidelijkheid komen over toekomstige mogelijkheden van de inzet van interim-predikanten en poolpredikanten die als predikant in algemene dienst vanuit de Dienstenorganisatie voor een bepaalde tijd worden uitgezonden naar gemeenten om daar het werk te doen van een predikant voor gewone werkzaamheden. De delegaties hebben afgesproken de bespreking van dit onderwerp op te schorten tot de publicatie van het rapport van de Adviescommissie Rechtspositie Predikanten en de besluitvorming over de Visienota Kerk2025. Het Georganiseerd Overleg Predikanten verwacht dat deze documenten iets zullen zeggen over de flexibiliteit en de mobiliteit op de arbeidsmarkt van predikanten. 5. Advies over de rechtspositie van de predikant In het najaar van 2015 rapporteerde de Adviescommissie Rechtspositie Predikanten, nadat het Georganiseerd Overleg Predikanten om een onderzoek naar de rechtspositie van de predikant had gevraagd. Beide delegaties in het Georganiseerd Overleg Predikanten hebben het rapport ontvangen als een degelijk, vakkundig en goed leesbaar geschreven rapport. Met de grondige studie naar alle aspecten van de rechtspositie, waarbij ook actuele jurisprudentie is betrokken, is het rapport een aanwinst en een naslagwerk bij vragen over deze complexe materie. Het formuleert duidelijke randvoorwaarden en conclusies en het geeft afdoende antwoord op de vragen, die binnen de kerk leefden over deze materie. Voor eventuele voorstanders van centraal of decentraal werkgeverschap geeft het rapport overtuigende argumenten om hiervoor niet te kiezen. En voor diegenen die menen dat predikanten zelfstandige ondernemers zijn, is duidelijk geworden dat dat niet gezegd kan worden en dat een positie als zelfstandig ondernemer ook niet wenselijk is. Predikanten hebben een eigen kerkelijke positie, waarop een bepaald fiscaal regime van toepassing is, waarmee binnen het Georganiseerd Overleg Predikanten steeds rekening gehouden moet worden. Voor drie zaken heeft het Georganiseerd Overleg Predikanten specifiek aandacht gevraagd. 1. Moet de verhouding tussen gemeente en predikant in de kerkorde niet duidelijker en explicieter verwoord worden? Moet niet expliciet in de kerkorde opgenomen worden dat partijen (gemeente en predikant) niet de bedoeling hebben een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht tot stand te brengen? 2. Het rapport maakt duidelijk dat de eigen kerkelijke rechtspositie de beste mogelijkheden biedt om als kerk een eigen beleid te voeren met betrekking tot de mobiliteit van predikanten. Het Georganiseerd Overleg Predikanten wacht af wat de Visienota Kerk naar 2025 hierover zal zeggen. Het Georganiseerd Overleg Predikanten zal de bezinning voortzetten over de vraag hoe vanuit het perspectief van de arbeidsvoorwaarden kan worden bijgedragen aan bevordering van de mobiliteit. Hierbij moet worden gedacht aan onder meer aan de regeling voor de tijdelijke dienst (ordinantie 3-18), de regeling voor het wachtgeld na afloop van een tijdelijke dienst en het regime met betrekking tot de ambtswoning. 3. Het Georganiseerd Overleg Predikanten hecht grote waarde aan goede communicatie van de bevindingen van de Adviescommissie Rechtspositie Predikanten binnen de kerk, zodat er rust komt rond de vraag over de positie van de predikant in de kerk. 3

4 6. Samenstelling delegatie Per einde van het verslagjaar bestaat de delegatie uit de volgende personen: op voordracht van naam jaar van benoeming moderamen van de generale synode S.J. Vegter 2005 Mevr. Mr. Drs. G.H. van der Waaij 2014 Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer Mr. J. Kos 2013 G. Koffeman 2015 bestuur Dienstenorganisatie Mr. W. van Leussen

5 BIJLAGE Samenvatting Kadernotitie Arbeidsvoorwaarden Predikanten voor gewone werkzaamheden In haar vergadering van 26 maart 2010 heeft de kleine synode zich beraden op de uitgangspunten voor het arbeidsvoorwaardenbeleid voor predikanten voor gewone werkzaamheden. Op advies van de delegatie namens de kerk in het Georganiseerd Overleg Predikanten (GOP) stelde de kleine synode de volgende uitgangspunten vast. 1. Het is goed dat voor predikanten op centraal niveau een arbeidsvoorwaardenregeling wordt vastgesteld. Het ontlast de relatie tussen gemeente en predikant van onderhandeling over arbeidsvoorwaarden en het waarborgt dat predikanten en verschillende gemeenten gelijk behandeld worden. 2. De landelijke arbeidsvoorwaardenregeling moet gezien worden als een minimumregeling en een maximumregeling. Extra beloning van een predikant bovenop de landelijke regeling is ongewenst, omdat het de predikant verplicht in de verhouding tot de gemeente, de mobiliteit belemmert en de gelijke behandeling van predikanten doorbreekt. 3. De beloning van predikanten houdt alleen rekening met de uit te voeren werkzaamheden en te dragen verantwoordelijkheden en niet met persoonlijke omstandigheden, zoals het inkomen van een eventuele partner, de omvang van het huishouden of bijzondere uitgaven binnen het huishouden. 4. Als kernfiguren voor het functioneren van de kerk dienen predikanten voor hun werkzaamheden op academisch niveau beloond te worden met een kwalitatief goed pakket aan arbeidsvoorwaarden. Rekening houdend met de zwaarte van de functie en met de beloning van vergelijkbare functies elders is op dit moment sprake van een acceptabel pakket. 5. Het is onjuist een terugloop in de middelen van de gemeente te vertalen in verlaging van het traktement van een individuele predikant. Als de middelen afnemen moet een gemeente zich beraden op bezuinigingsmaatregelen, al dan niet in samenwerking met andere gemeenten. Van predikanten wordt verwacht dat zij aan de uitvoering van deze maatregelen meewerken. 6. Voor de ontwikkeling van de primaire arbeidsvoorwaarden volgt de kerk al decennialang de CAO van de rijksambtenaren. Het is gewenst dit beleid te blijven volgen, omdat de CAO-rijk gezien kan worden als een goed gemiddelde van de loonontwikkeling in Nederland. 7. Met betrekking tot de secundaire arbeidsvoorwaarden (verlof, vergoedingen, gratificaties etc) en de tertiaire arbeidsvoorwaarden (inkomen bij werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid en ouderdom en na overlijden) wordt, rekening houdend met het vrije beroep van de predikant, aansluiting gezocht bij algemene maatschappelijke ontwikkelingen. 5