Schrijf mee met Earth Alarm Waar kunt u nog over schrijven?

Transcriptie

1 Het schrijfproject Earth Alarm steunt initiatieven ter verbetering van het milieu in het buitenland. Earth Alarm komt in actie op verzoek van lokale organisaties en vraagt altijd om een milieuvriendelijker alternatief. Earth Alarm wordt gesteund door Hivos Schrijf mee met Earth Alarm Schrijf mij in als briefschrijver voor F 7,50 per halfjaar. Ik ontvang dan de Alarms en het Alarm Nieuws. Ik wil Earth Alarm per ontvangen i.p.v. per post. Naam Adres PC/Plaats Geb. datum Telefoon 2134 Waar kunt u nog over schrijven? 96, Birma (december 2004) 97, Nigeria (maart 2005) 98, Birma, vervolg (mei 2005) 99, Nederland (juni 2005) 100, Nederland (oktober 2005) Stuur de bon op naar Milieudefensie, Antwoordnr. 8391, 1000 RA Amsterdam (Postzegel hoeft niet, mag wel.) Vraag de Alarms op via tel Colofon: Alarm Nieuws is een uitgave van Milieudefensie en verschijnt zes à acht keer per jaar. DRUKWERK Redactie: Campagne Globalisering en Milieu Adres:, T F Gedrukt op 100% gerecycled papier.

2 ZOMER 2000 Een uitgave van Milieudefensie U I T H O N G K O N G NOVEMBER 2005 Bossen onderwerp van onderhandelingen binnen de WTO In december vergadert de Wereld Handelsorganisatie (WTO) in Hong Kong. Op de agenda staan onderhandelingen over tarieven en markttoegang voor niet-agrarische producten, de zogenaamde NAMA-onderhandelingen. Hieronder vallen ook bosproducten. De onderhandelingen kunnen leiden tot verdere liberalisering van de productie van houtproducten. Dit bedreigt bossen wereldwijd, zo blijkt uit onderzoek van de Europese Commissie. Gemma Claessen en Maarten Nypels Truck met boomstammen rijdt door oerwoud, Sarawak De Wereld Handelsorganisatie Wereld Handelsorganisatie (WTO), is een internationale organisatie waarin landen afspraken met elkaar maken over handel. Bijvoorbeeld over landbouwproducten, textiel, diensten en patentrecht. De WTO kan andere landen boetes opleggen als zij zich niet aan de handelsafspraken houden. Hierdoor is de WTO een machtig instituut. Afspraken die gemaakt zijn in de WTO gaan vaak ten koste van mens en milieu, vooral in ontwikkelingslanden. Ook de manier waarop handelsafspraken tot stand komen, deugt niet. Vergaderingen vinden plaats achter gesloten deuren en ontwikkelingslanden hebben vaak niets te zeggen. Daarom is er wereldwijd groot verzet tegen de WTO. Elke twee jaar komt de WTO bij elkaar tijdens op de zogenoemde ministeriele conferenties. De handelsministers van alle landen die lid zijn van de WTO onderhandelen dan met elkaar over lopende en nieuwe handelsafspraken. Bijeenkomsten van de WTO waren de laatste jaren het toneel van felle protesten van maatschappelijke organisaties. Ook waren er forse aanvaringen tussen rijke en arme landen. De laatste ministeriele conferentie was in Cancun (Mexico) in Handel in niet-agrarische producten: NAMA Van 13 tot 18 december vergadert de Wereld Handelsorganisatie (WTO) in Hong Kong. Eén van de belangrijkste onderwerpen van onderhandeling in Hong Kong is een akkoord over Non-Agricultural Market Access (NAMA); markttoegang voor alle goederen die niet gerelateerd zijn aan de landbouw. Dit is een hele brede productgroep, zoals medische producten, elektronica en textiel. Hieronder vallen ook een aantal sectoren die belangrijk zijn voor het milieu: zoals mineralen, vis- en visproducten, garnalen, bos- en houtproducten. Er wordt onderhandeld over importen exporttarieven voor deze producten. Wat hierbij heel belangrijk is, is de hoogte van de tarieven en in hoeverre deze omlaag moeten. Hierbij is afgesproken dat er specifiek rekening wordt gehouden met de belangen van de ontwikkelingslanden. Gevolgen voor ontwikkelingslanden Ontwikkelingslanden vinden dat zij in de huidige voorstellen hun tarieven teveel moeten verlagen ten opzichte van de rijke landen. Dit leidt ertoe dat zij onvoldoende in staat zijn om hun eigen industriële beleid te kunnen vormgeven en waar nodig kunnen beschermen. Het is belangrijk dat opkomende industrieën de tijd en Earth Alarm is een project van Milieudefensie, lid van Friends of the Earth International. T F e-alarm@milieudefensie.nl

3 mogelijkheid hebben om zich te ontwikkelen voordat ze gaan concurreren op de wereldmarkt. Als de binnenlandse markt echter wordt overspoeld door goedkope producten uit andere landen dan wordt een industrie kapot geconcurreerd. Daarnaast zijn tariefinkomsten vaak een belangrijk onderdeel van het overheidsbudget van ontwikkelingslanden. Volgens de gangbare neoliberale theorie zouden ontwikkelingslanden lagere tariefinkomsten moeten kunnen opvangen door de binnenlandse belastingen te verhogen. Uit onderzoek van het IMF blijkt echter dat landen dit in de praktijk niet doen. De verminderde inkomsten door tariefverlagingen drukken hierdoor direct op het beschikbare overheidsbudget voor bijvoorbeeld onderwijs, gezondheidszorg of economische ontwikkeling. Gevolgen voor het milieu Verlaging van tarieven bevordert de handel. Het wordt immers goedkoper om producten te importeren en te exporteren. Dit kan nadelig zijn voor milieugevoelige producten. Milieudefensie vreest dat de huidige voorstellen zullen leiden tot een verdergaande ontbossing. De Europese Commissie heeft een onderzoek laten doen naar de gevolgen van de huidige NAMA-voorstellen op ontbossing. De belangrijkste conclusies hiervan waren dat in een aantal landen met een slecht milieubeleid de gevolgen op biodiversiteit groot zullen zijn. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een aantal planten diersoorten uitsterft. In landen zoals Indonesië, Brazilië, Papua Nieuw Guinea, en de Congo Basin kunnen deze gevolgen zelfs onomkeerbaar zijn. In sommige ontwikkelingslanden kunnen de sociale kosten van verhoogde handel in houtproducten groter zijn dan de kortstondige economische opbrengsten. Het levert weliswaar geld op om een boom om te kappen en deze te verkopen, maar op de lange duur kost het ook geld. Je kunt de (vruchten van de) bomen niet meer gebruiken als voedsel of medicijnen, en omdat het bos niet duurzaam is gekapt kun je het niet meer gebruiken als basis Jet Budelman WTO demonstratie in Cancun, 2003 voor brandstof. In een aantal landen zijn casestudies gedaan door het onderzoek dat is uitgezet door de EU. Dit zijn Brazilië Indonesië Tanzania, Mexico en Ecuador. In al deze landen voorspelt het onderzoek een negatieve sociale en milieugevolgen als de WTO plannen doorgaan. De studie voorspelt verder dat door de liberalisatie (het verlagen van tarieven) de productie en consumptie van houtproducten zal toenemen. Milieudefensie vindt daarom dat de houtsector niet nu moet worden geliberaliseerd. De ontbossing neemt schokkende vormen aan: wereldwijd is al 46 % van het bos verdwenen. Dit bedreigt veel plantenen diersoorten zoals de neusaap en de Sumatraanse tijger. Alle primaire tropische bossen zijn op dit moment sterk bedreigd, zoals die in Centraal Afrika, Zuidoost Azië en in de Amazone. De houtkap neemt nu echter zulke vormen aan dat belangrijke bossen, zoals die van Borneo, op het punt staan te verdwijnen. Milieubeleid overheden onder druk Binnen NAMA wordt ook onderhandeld over handelsbarrières die niet gekoppeld zijn aan tarieven. Dit kan (bestaand) overheidsbeleid gericht op milieubescherming zijn. Er zijn nu heel veel overheidsmaatregelen op de onderhandelingsagenda gezet. Hieronder vallen maatregelen op het gebied van milieu en gezondheid. Bijvoorbeeld het CE-keurmerk, bepalingen die voorschrijven dat voedsel dat meer dan 1% GMO bevat gelabeld moet worden en ISO standaarden op milieumanagementsystemen. Milieudefensie maakt zich dan ook zorgen over de mogelijkheid van regeringen om milieubeleid te blijven voeren. Schrijf mee met Earth Alarm Minister Brinkhorst van Economische Zaken zal namens Nederland deelnemen aan de WTO top in Hong Kong. Hij heeft herhaaldelijk aangegeven het heel belangrijk te vinden dat deze onderhandelingsronde ten goede komt aan ontwikkelingslanden. Nu is zijn kans om te laten zien dat hij het echt meent. Hij moet ervoor zorgen dat ontwikkelingslanden de flexibiliteit houden om hun eigen industriële beleid te ontwikkelen en hun eigen industrieën kunnen afschermen van de wereldmarkt om er zo voor te kunnen zorgen dat deze zich kunnen ontwikkelen. Milieudefensie wil dat verdere liberalisering van bossensector wordt voorkomen. In plaats van binnen de NAMA-onderhandelingen te praten over het verlagen van tarieven, moeten nationale regeringen zelf de mogelijkheid hebben om bossenbeleid te maken, zonder dat ze daarbij gehinderd worden door WTO-regelgeving. Meer informatie rapport Einde aan armoede? Eerlijke handel nu! Op weg naar een duurzaam resultaat in Hong Kong, coalitie voor eerlijke handel, mei Te downloaden van de website website: Stuur uw brief naar Minister Brinkhorst van Economische Zaken met het dringende verzoek om in Hong Kong niet te onderhandelen over liberalisering van de bossensector. ALARM nummer 101 / november 2005

4 voorbeeldbrief Ministerie van Economische Zaken Aan de Minister van Economische Zaken De heer Brinkhorst Postbus EC Den Haag Geachte heer Brinkhorst, Op de volgende WTO vergadering in Hong Kong wordt onderhandeld over tarieven en markttoegang voor niet-agrarische producten; de NAMA-onderhandelingen. Hierover maak ik mij ernstige zorgen. Ontbossing Ten eerste maak ik me zorgen over de gevolgen van de onderhandelingen op de ontbossing. Onderzoek dat is uitgezet door de Europese Commissie zelf heeft aangetoond dat in een aantal landen waar het milieubeleid niet veel voorstelt, de ontbossing verder toe zal nemen. In een aantal landen zijn casestudies gedaan. In al deze landen voorspelt het onderzoek negatieve sociale en milieugevolgen als de WTO-plannen doorgaan. De studie voorspelt verder dat door het verlagen van tarieven de productie en consumptie van houtproducten zal toenemen. Momenteel neemt de ontbossing neemt schokkende vormen aan: wereldwijd is al 46 % van het bos verdwenen. Dit bedreigt veel planten- en diersoorten zoals de neusaap en de Sumatraanse tijger. Alle primaire tropische bossen zijn op dit moment sterk bedreigd, zoals die in Centraal Afrika en in de Amazone. De houtkap neemt nu echter zulke vormen aan dat belangrijke bossen, zoals die van Borneo, op het punt staan te verdwijnen. Nationaal milieubeleid Daarnaast maak ik me grote zorgen over gevolgen van de NAMA-onderhandelingen op nationaal milieubeleid van landen. Op dit moment staan meer dan 212 overheidsmaatregelen op de agenda voor de onderhandelingen. Dit zijn onder andere maatregelen op het gebied van milieu en gezondheid. Bijvoorbeeld het CEkeurmerk, bepalingen die voorschrijven dat voedsel dat meer dan 1% GMO bevat gelabeld moet worden en ISO standaarden op milieumanagementsystemen. Daarom wil ik u hierbij vragen om zich in Hong Kong uit te spreken tegen een verdergaande liberalisering van de bossensector. Daarnaast vraag ik u om ervoor te zorgen dat milieustandaarden niet verder verzwakt gaan worden via WTO-onderhandelingen. Ik zie met belangstelling uw antwoord tegemoet, Met vriendelijke groet, ALARM nummer 101 / november 2005

5 Een uitgave van Milieudefensie N I E U W S NOVEMBER 2005 Shell breidt onderzoek naar garnalenkwekerijen uit In deze editie EJF-Londen Earth Alarm #97, maart 2005 Aantasting van het milieu door garnalenkwekerijen In Earth Alarm 97 vroegen wij u Shell een brief te schrijven om een onafhankelijk onderzoek te doen naar de sociale en milieueffecten van de garnalenkwekerijen die het bedrijf wil gaan financieren in Nigeria. In augustus liet USAID, die het onderzoek uit zou voeren, weten dat de garnalenkwekerijen helemaal niet meer onderzocht zouden worden, omdat men van plan was over te stappen naar kweek van andere soorten vis. Earth Alarm was blij met dit bericht, omdat de garnalenkwekerijen gepland waren in de kwetsbare ecosystemen van de mangrovebossen. Helaas bleek, na een bezoek van Shell Nederland aan Nigeria, dat de plannen van Shell toch een beetje anders waren. Er wordt toch een onderzoek gestart naar de garnalenkwekerijen, maar dit wordt uitgebreid met onderzoek naar de kweek van andere vissoorten. Shell breidt onderzoek naar garnalenkwekerijen uit Honderd Earth Alarms! Plantages Wilmar voldoen niet aan afspraken over plantagebeheer Plantages Wilmar voldoen niet aan afspraken over plantagebeheer Earth Alarm #95, november 2004 In mei 2005 liet het oliepalmbedrijf Wilmar weten dat ze een onafhankelijk onderzoek zou laten doen naar de gang van zaken op twee oliepalmplantages. Dit deed ze in opdracht van de Rabobank die sinds 2001 een investeringscode voor oliepalm heeft ingesteld. Milieudefensie en haar Indonesische partners willen het rapport inzien, maar kregen dit niet. Wel heeft de Rabobank laten weten dat Wilmar op zeven punten niet aan afspraken voor plantagebeheer voldoet. Welke dat zijn, wilde Rabobank er niet bij zeggen. Ook is niet duidelijk wat Wilmar en Rabobank met de verbeter- Earth Alarm is een project van Milieudefensie, lid van Friends of the Earth International. T F e-alarm@milieudefensie.nl

6 punten gaan doen. Rabobank heeft, ondanks haar Investeringscode voor Oliepalm en ondanks de problemen bij Wilmar, in maart 2005 een nieuwe lening verstrekt aan de oliepalmgigant. Milieudefensie wil dat Rabobank haar palmoliecode beter in de praktijk brengt dan tot nu toe gebeurt. Van Wilmar willen we duidelijkheid over de vervolgstappen die het bedrijf onderneemt om de problemen op de oliepalmplantages op te lossen, en herhaling te voorkomen. Honderd Earth Alarms! Earth Alarm #100, oktober 2005 Kort geleden heeft u de honderdste Earth Alarm in de bus gekregen. Milieudefensie heeft dit jubileum niet ongemerkt voorbij laten gaan. U heeft vast gehoord van de uitreiking van de Schone Schijn Awards of bent er geweest. Naar aanleiding van de honderdste Earth Alarm is ook het rapport 'Wel vrijwillig maar niet vrijblijvend? Onderzoek naar maatschappelijk verantwoord ondernemen door multinationale bedrijven aan de hand van casestudies' verschenen. Hierin zijn alle Earth Alarmcases die gericht waren op bedrijven geanalyseerd. Onderzocht is of de Earth Alarm succes gehad heeft, en zo niet, of het bedrijf voldoet aan de bestaande vrijwillige regelgeving voor multinationals. Uit het onderzoek bleek dat de vrijwillige richtlijnen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de Verenigde Naties op grote schaal geschonden werden. In ruim zeventien procent van de gevallen bleken de bedrijven niet te voldoen aan de wet- en regelgeving van de landen waar zij hun activiteiten ontplooien. Regelmatig schenden de multinationals ook hun eigen gedragscodes. In alle cases dragen de bedrijven niet bij aan duurzame ontwikkeling en in dertien van de drieëntwintig gevallen trekken ze zich weinig aan van mensenrechten of economische, sociale, culturele, maatschappelijke of politieke rechten van de bevolking in de landen waar ze werkzaam zijn. De uitkomsten van het onderzoek zijn behoorlijk schokkend. Milieudefensie vindt daarom dat politiek maatregelen moet nemen om multinationale bedrijven aan regels te binden wanneer zij internationaal opereren. Milieudefensie wil dat van elk product duidelijk moet zijn waar en hoe het geproduceerd is. Bovendien moeten bedrijven aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de eventuele negatieve gevolgen die hun producten teweeg brengen, in de hele productketen. Tenslotte moeten bedrijven verantwoording afleggen aan belanghebbenden (bijvoorbeeld aan de lokale bevolking). Pas dan kan er sprake zijn van echt maatschappelijk verantwoord ondernemen. U kunt het rapport downloaden van of opvragen bij de Servicelijn van Milieudefensie, telefoonnummer Fotograaf Ruud Gort, Ontwerp Ruparo Aankondiging schone schijn awards, november 2005 ALARM NIEUWS nummer 101 / november 2005