Kenmerk: BDeiana Vaals, Agendapunt nr WE-054 Raadsvergadering d.d

Transcriptie

1 Kenmerk: BDeiana Vaals, Agendapunt nr WE-054 Raadsvergadering d.d Aan de Raad der gemeente Vaals Onderwerp Feitenonderzoek aandelenoverdracht Intratuin Heerlen en Intratuin Kerkrade (Deloitte-rapport) en conclusies en aanbevelingen van de aandeelhouders van Licom N.V. Voorstel 1. Kennis te nemen van: a. het rapport van Deloitte inzake het feitenonderzoek naar de aandelenoverdracht van Intratuin Heerlen en Intratuin Kerkrade door Licom N.V; b. de samenvatting van dat rapport, inbegrepen het aanvullend onderzoek door de gemeenteadvocaat van Heerlen en de conclusies; 2. In navolging van het college de conclusies en aanbevelingen van de aandeelhouders over te nemen en in te stemmen met de volgende door het college besloten acties: a. Inventariseer de verbonden partijen en voer daarop een analyse uit gericht op de risico s die kunnen voortvloeien uit hun beleidsruimte en de aangegane financiële verplichtingen. b. Beleg het beheer van de verbonden partij in de gemeentelijke organisatie op een wijze die in overeenstemming is met het doel, het belang en de risico s. De beleids- c.q. vakambtenaar dient daarbij de lead te hebben, maar moet intern kunnen terugvallen op andere vakdisciplines voor ondersteuning. Er moet geïnvesteerd worden in het vormen van expertise. c. Daarbij dient zo veel als mogelijk in regionaal verband te worden samengewerkt. Gemeenten dragen daaraan bij met expertise of delen in de kosten. d. De resultaten van de deelname dienen zowel in het kader van de cyclus van rekening en verantwoording, als in de interne cycli van de verbonden partij (AVA, vergaderingen AB) getoetst te worden aan de meerjarige beleidsdoelstellingen, zoals vastgesteld door de raad. e. Gemeentelijke vertegenwoordigers bij de verbonden partij moeten goed voorbereid op pad gestuurd worden. Daarbij moet bekeken worden of mogelijk tegenstrijdige verantwoordelijkheden aanleiding geven om deze bij verschillende portefeuillehouders te beleggen, of dat om bestuurlijke c.q. praktische redenen toch wordt gekozen voor één bestuurder. Gelet op de complexiteit van het WSW-dossier en de vele veranderingen die momenteel plaatsvinden en nog op stapel staan heeft het college besloten om deze discussie, voor zover die betrekking heeft op het aandeelhouderschap Licom N.V., naar de volgende collegeperiode te tillen teneinde de continuïteit niet in gevaar te brengen. f. Verantwoordelijkheid houdt niet op met het overhevelen van taken etc. naar een verbonden partij (over de schutting gooien). De gemeente moet op een adequaat niveau invulling blijven geven aan de aansturing van een verbonden partij. g. Versneld te onderzoeken of een wijziging van de rechtsvorm van het bestaande Licom mogelijk is, zodat de eigenaren vanuit hun bestuurlijke bevoegdheid directe aanwijzingen

2 kunnen geven aan de directie. h. De projectorganisatie / ambtelijke ondersteuningsstructuur rondom Licom / WWNV te handhaven tot de transitie is voltooid (ongeacht de rechtsvorm die Licom dan heeft) en te onderzoeken of voor andere verbonden partijen vergelijkbare structuren nodig zijn c.q. sprake is van een adequate gemeentelijke aansturing. 3. De door het college opgelegde geheimhouding voor de duur van 20 jaren te bekrachtigen voor: a. het verslag van het gesprek van mr. Huppertz (gem. adv. Heerlen) met de voormalig commissaris van Licom N.V; b. de door de Rabobank Westelijke Mijnstreek als bijlagen verstrekte gegevens; c. de stukken genoemd onder 1a, inclusief de daarbij behorende bijlagen. 4. In te stemmen met de notities Uitgangspunten en mogelijkheden uitvoering Wsw en Modellen voor de uitvoering Wsw en de verdere uitwerking van het in deze notities gestelde. Inleiding De afgelopen periode bent u regelmatig geïnformeerd omtrent de stand van zaken omtrent Licom. In onderhavig voorstel wordt nader ingegaan op: A. onderzoek naar transacties Intratuin B. bedrijfsvoering Licom (rapporten Langedijk) en strategische beleidskeuzes (rapport Berenschot) A. onderzoek naar transacties Intratuin De aandeelhouders van Licom N.V. werden in september 2010 geïnformeerd over de overdracht door Licom N.V. aan D Ox Companies van de resterende (50%) aandelen in Tuincentrum Heerlen B.V. (Intratuin Heerlen) en Tuincentrum Kerkrade B.V. (Intratuin Kerkrade). De informatie over en de gevolgen van de wijze waarop de beide Intratuinvestigingen zijn vervreemd, riep bij de aandeelhouders zoveel vragen op dat besloten is tot een forensisch feitenonderzoek. De onderzoeksvragen van het forensisch onderzoek zijn door de stuurgroep vastgesteld. De stuurgroep is een afvaardiging van de portefeuillehouders, die namens de aandeelhoudende gemeenten zitting hebben in de Algemene Aandeelhoudersvergadering (AVA) van Licom NV. Zij geeft namens de elf samenwerkende gemeenten leiding aan het proces en handelt daarbij binnen de kaders en het mandaat dat de colleges hebben vastgesteld. De aanbesteding van het onderzoek is in handen gelegd van de gemeente Heerlen die als formeel opdrachtgever optreedt. Daarbij is, overeenkomstig het gemeentelijk aanbestedingsbeleid, aan drie (onafhankelijke) partijen om offerte gevraagd. De opdracht is gegund aan Deloitte Forensic & Dispute Services. Door Deloitte is het onderzoek uitgevoerd en ter zake is een feitenrapport opgesteld. De stuurgroep heeft, na kennisname van het feitenrapport, vervolgvragen geformuleerd die rechtstreeks zijn gegund aan Paulussen Advocaten Maastricht, de gemeenteadvocaat van Heerlen. De uitvoering lag in handen van mr. J.J.M.C. Huppertz. Na kennisname van het antwoord op de vervolgvragen hebben de aandeelhouders het rapport en een samenvatting van het rapport vastgesteld. Tevens zijn conclusies en aanbevelingen vastgesteld, op basis van dit rapport en de rapporten Langedijk (deel 1) en Berenschot. Daarnaast is besloten dat dit document ( de samenvatting en aanbevelingen) openbaar is. De aandeelhouders bieden de stukken aan de gemeenten aan, met het verzoek om ten aanzien van het feitenrapport van Deloitte geheimhouding op te leggen, gelet op de tot personen herleidbare inhoud en de bedrijfsbelangen van Licom N.V. Dit geldt ook voor het gespreksverslag met de voormalige commissaris, dat deel uitmaakt van het vervolgonderzoek. De aanbevelingen uit de samenvatting van het Deloitte rapport zoals deze door de aandeelhouders zijn opgesteld, hebben als basis gediend voor de notities Uitgangspunten en mogelijkheden uitvoering Wsw en Modellen voor de uitvoering Wsw, waarover onderstaande verder. B. bedrijfsvoering Licom en strategische beleidskeuzes In 2011 werd aan u toegezegd dat uiterlijk medio 2012 besluitvorming zou plaatsvinden over bedrijfsvoering en strategische beleidskeuzes met betrekking tot de herstructurering SW en invoering van de WWNV.

3 De werkgroepen welke zijn belast met deze taken hebben eind april de notities Uitgangspunten en mogelijkheden uitvoering Wsw en Modellen voor de uitvoering Wsw opgeleverd. Het betreft de eerste stappen in de bovengenoemde besluitvorming ter voorbereiding van de herstructurering SW en de daarmee samenhangende uitrol van de WWNV. Met deze notities zijn de keuzes voor gemeenten nog niet compleet. Het betreft echter belangrijke richtinggevende documenten die de werkgroepen nodig hebben om zorg te kunnen dragen voor de verdere uitwerking van de genoemde bedrijfsvoering en strategische beleidskeuzes. Het zijn tevens belangrijke documenten omdat een aantal zaken samenkomen die tot op heden wellicht als losstaand van elkaar werden beschouwd. Deze notities bouwen namelijk voort op de rapporten Langedijk 1 en 2 en Berenschot, maar ook op de koersbepalende uitgangspunten m.b.t. Licom N.V. ofwel de achtpuntennotitie en de conclusies en aanbevelingen die de aandeelhouders hebben opgesteld naar aanleiding van het Deloitte-rapport inzake Intratuin. Doel/meetbaar effect Op basis van deze notities wordt het gewenste model voor de uitvoering van de Wsw geformuleerd: het moet gaan om een gemeenschappelijke, publiekrechtelijke rechtspersoon waarbinnen de gemeenten optimale sturing hebben en waarin gemeenten flexibel en op maat (modulair) zaken kunnen inkopen. In de notitie Uitgangspunten en mogelijkheden uitvoering Wsw worden de kaders voor de uitvoering Wsw geschetst alsmede een aantal pilots benoemd waarmee gemeenten (naar behoefte) ervaring kunnen opdoen met de voorgestelde uitvoeringsvormen. In de notitie Modellen voor de uitvoering Wsw wordt verder aangegeven hoe de weg naar de toekomstige situatie eruit ziet inclusief de gevolgen voor Licom N.V. en WOZL. Argumenten 1. Omdat het onderzoek c.a. is uitgevoerd in opdracht en onder verantwoordelijkheid van de aandeelhouders van Licom N.V, hebben zij het onderzoek vastgesteld in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. College en raad kunnen er daarom alleen kennis van nemen. 2. De belangrijkste conclusie die de aandeelhouders ten aanzien van de gemeentes trekken komt er op neer dat deze zich in het verleden onvoldoende ingespannen hebben om invulling te geven aan hun rol en verantwoordelijkheid. Om dit in de toekomst beter te beleggen in de gemeentelijke organisatie moeten de bestaande relaties geïnventariseerd en beoordeeld worden en moeten maatregelen worden genomen om daarop te sturen, ook nàdat taken zijn overgedragen. Door dit regionaal te organiseren kan de werklast beperkt worden onder gelijktijdige verbetering van de kwaliteit. Tegelijkertijd moet worden onderzocht of een publieke context het bestaande Licom beter stuurbaar maakt. 3. Gelet op het bedrijfsbelang van Licom N.V. en de tot personen herleidbare uitspraken en omstandigheden is het opleggen van geheimhouding geboden. Een periode van 20 jaren zou voldoende moeten zijn om de belangen van de betrokken natuurlijke personen te beschermen. Door de voormalig commissaris en de Rabobank is vertrouwelijkheid bedongen. 4. Bevoegdheid: Artikel 55 Gemeentewet: opleggen geheimhouding op stukken staande de collegevergadering. Artikel 25, 3e lid Gemeentewet: bekrachtigen geheimhouding door raad. Artikel 10 Wob: gronden tot beperking van de openbaarheid. 5. Relatie met bestaand beleid Hiervoor wordt verwezen naar de eerdere raadsinformatiebrieven en raadsbesluiten met betrekking tot de Wsw en Licom N.V. Daarnaast is er een relatie met de invoering van de Wwnv. Kanttekeningen Samenwerking is er met de 11 deelnemende gemeenten in WOZL, die tevens aandeelhouder zijn van Licom N.V. Het betreft hier de gemeenten Brunssum, Heerlen, Landgraaf, Kerkrade, Nuth, Onderbanken, Simpelveld, Vaals, Valkenburg a/d Geul en Voerendaal. Daarnaast werken we intensief samen met Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul. Met deze gemeenten nemen wij nl. een aparte positie in WOZL-verband in. Voor de invoering van de Wwnv werken wij namelijk samen met de regio Heuvelland (incl. Maastricht). Dat betekent dat wij ons ook bezinnen op de relatie tussen wsw en wwnv in de regio Heuvelland. Na de val van het kabinet is het de vraag of gemeenten en SW-bedrijven wel moeten doorgaan met de voorbereidingen. Voorlopig komt er nog geen besluitvorming over de wet. Toch achten wij het zinvol om,

4 weliswaar met minder druk, toch wel door te gaan met de voorbereidingen. Dit om de volgende redenen: De discussies over de Wwnv gaan vooral over de invulling van specifieke onderdelen. De vraag óf er een WWnV gaat komen komt is niet echt meer aan bod. De vraag wannéér de wet wordt ingevoerd is wel actueler: het ziet er nu naar uit dat dit 2014 wordt. De geplande meerjarige bezuinigingen op in ieder geval het participatiefonds blijven staan, ook als de WWnV controversieel wordt verklaard. Deze bedragen staan los van de WWnV en zijn al opgenomen in de meerjarenbegroting van het ministerie van SZW. Wij proberen meer grip te krijgen op de uitvoering van de Wsw; meer regie voeren en meer sturen. Wellicht dat we op die manier tot een financieel gezondere uitvoering van de Wsw kunnen komen dan op dit moment bij Licom. Dat staat los van het al dan niet doorgaan van de WwnV. Tenslotte het herstructureringsfonds: dat is weliswaar gekoppeld aan de invoering van de WWnV, maar gaat over de WSW waardoor wij verwachten dat de regeling gewoon doorgaat. Kosten, baten en dekking n.v.t. Uitvoering Planning De vervolgprocedure behelst de volgende stappen: - besluitvorming uitvoering WSW in relatie tot de Wwnv door Gulpen-Wittem, Vaals en Valkenburg aan de Geul - nadere vormgeving en besluitvorming over modellen uitvoering Wsw in OZL - vormgeving pilots in de gemeente. Gulpen-Wittem beoogt hiervoor samenwerking met Vaals en Valkenburg aan de Geul (opschalen waardoor parallel meerdere pilots uitgevoerd kunnen worden en mensen breder inzetbaar zijn, kennisoverdracht) en een pragmatische aanpak. Communicatie Via bijgevoegd uniform persbericht (opgesteld door de gemeente Heerlen). Het voorstel wordt daarnaast met de wsw-raad besproken. Stukken openbaar en als bijlage: - De notitie Uitgangspunten en mogelijkheden uitvoering Wsw - De notitie Modellen voor de uitvoering Wsw - De samenvatting van het rapport van Deloitte, inbegrepen het aanvullend onderzoek door de gemeenteadvocaat van Heerlen en de conclusies en aanbevelingen van de aandeelhouders. Onder geheimhouding ter inzage: - Rapport van Deloitte inzake het feitenonderzoek naar de aandelenoverdracht van Intratuin Heerlen en Intratuin Kerkrade door Licom N.V inclusief bijlagen; - Het verslag van het gesprek van mr. Huppertz (gem. adv. Heerlen) met de voormalig commissaris van Licom N.V; - De door de Rabobank Westelijke Mijnstreek als bijlagen verstrekte gegevens. Evaluatie/controle Middels de diverse momenten in de beleidscyclus (begroting, jaarrekening en bestuursrapportages worden de aanbevelingen ten aanzien van verbonden partijen in de gaten gehouden. Waar nodig wordt u eerder geïnformeerd via raadsinformatiebrieven. Korte samenvatting De aandeelhouders van Licom N.V. werden in september 2010 geïnformeerd over de overdracht door Licom N.V. aan D Ox Companies van de resterende (50%) aandelen in Tuincentrum Heerlen B.V. (Intratuin Heerlen) en Tuincentrum Kerkrade B.V. (Intratuin Kerkrade).

5 De informatie over en de gevolgen van de wijze waarop de beide Intratuinvestigingen zijn vervreemd, riep bij de aandeelhouders zoveel vragen op dat besloten is tot een forensisch feitenonderzoek. Door Deloitte is het onderzoek uitgevoerd en ter zake is een feitenrapport opgesteld. De stuurgroep heeft, na kennisname van het feitenrapport, vervolgvragen geformuleerd. Na kennisname van het antwoord op de vervolgvragen hebben de aandeelhouders het rapport en een samenvatting van het rapport vastgesteld. Tevens zijn conclusies en aanbevelingen vastgesteld. De aanbevelingen uit de samenvatting van het Deloitte rapport zoals deze door de aandeelhouders zijn opgesteld, hebben als basis gediend voor de notities Uitgangspunten en mogelijkheden uitvoering Wsw en Modellen voor de uitvoering Wsw. Mr. drs. J.H.M.J. Bertram Secretaris drs. R.L.T. van Loo Burgemeester

6 notitie uitgangspunten en mogelijkheden uitvoeren Wsw ; samenvatting op hoofdlijnen: Uitgangspunten: Gemeenten willen zelf regie voeren en bepalen wie welke diensten voor ze uitvoert. Ook willen ze tot op klantniveau zelf regisseren, net als nu in de WWB. Wat gemeenten lokaal zelf kunnen, wordt lokaal opgepakt en regionaal en/of bovenregionaal alleen als dat effectief en efficiënt is. Gemeenten, UWVWerkbedrijf en Licom stemmen de werkgeversbenadering met elkaar af; één gezicht naar de werkgevers. Dit zal dan ook regionaal dan wel bovenregionaal (Zuid Limburg) ingevuld worden. Gemeenten geven zo veel mogelijk zelf invulling aan verantwoordelijkheid voor werk, een aantal gemeenten zal zelf werk willen aanbieden. Overige werknemers werken bij Licom of andere uitvoerders. Licom transformeert tot organisatie voor beschut werken. Dat beschut werk kan ook bij opdrachtgevers (groepsdetachering) of andere uitvoerders. Licom voert Datacheringen/Begeleid Werken uit op en in afstemming met gemeenten op het Werkplein. Inventarisatie werk: Als uitgangspunt is o.a. opgenomen dat gemeenten zelf werk kunnen bieden aan haar eigen Wswmedewerkers. Denk daarbij aan werk in eigen huis (bijv. groen, kantine, bode), werk dat nu nog is uitbesteed aan Licom en andere uitvoerders (bijv. groen en schoonmaak), werk dat de gemeente nu nog door particulieren laat uitvoeren (bijv. groen en schoonmaak), en tenslotte werk dat nu (nog) niet wordt uitgevoerd terwijl er wel behoefte aan is (denk aan WMO-gerelateerde activiteiten zoals een klussendienst, was- en strijkservice e.d.). In de notitie is een inventarisatie opgenomen van werk dat in opdracht van de gemeenten door Licom wordt uitgevoerd. Licom zet 9,3 miljoen om bij/voor gemeenten en dat is 18% van haar totale omzet. Daarvan wordt in Nuth tot een bedrag van omgezet (groen , schoonmaak en post ). In totaal gaat het om ± 630 Wsw-medewerkers die werkzaam zijn in opdracht van gemeenten, waarvan 28,2 in Nuth. Kosten bij zelf uitvoeren: De uitvoeringskosten van de Wsw kent de volgende kostenposten: salaris Wsw-medewerkers, kosten van begeleiding, kosten van overhead, en niet-salarisgerelateerde kosten (huisvesting, vervoer, materiaal). Maar stel, wij zouden als gemeenten zélf uitvoering geven aan de Wsw, zouden we dat dan goedkoper kunnen dan Licom? In de notitie is dat aan de hand van een fictief bedrijf doorberekend, en daaruit blijkt dat we het soms beter moeten kunnen doen dan Licom, soms slechter. Dat ligt aan het werksoort. Zo doet Licom het beduidend beter als het gaat om beschut binnen, en iets beter als het gaat om beschut buiten. Gemeenten zouden het aanzienlijk beter moeten kunnen doen als het gaat om detacheringen. Pilots: Maar is dat wel zo? Kunnen wij op onderdelen inderdaad goedkoper de Wsw uitvoeren dan Licom? We zijn bij vorenstaande weliswaar uitgegaan van een fictief bedrijf met een aantal aannames, maar het blijft inderdaad fictief. Hoe verhoudt zich dat tot de praktijk? Daar kunnen we kort over zijn; dat weten we niet. Simpelweg omdat we die praktijkervaring niet hebben. In de notitie wordt dan ook voorgesteld om aan de hand van een drietal pilots (publieke payrolling, groen en buurtbeheer en WMO) die ervaringen op te doen. De pilots worden opgestart ergens in de regio en gemeenten kunnen ieder afzonderlijk bepalen of zij al dan niet een pilot starten en/of deelnemen aan een pilot in de regio. Samengevat hebben we in de notitie uitgangspunten en mogelijkheden uitvoeren Wsw onze visie/doelstellingen/uitgangspunten benoemd. Vervolgens hebben we geïnventariseerd hoeveel werk we op dit moment aan Licom uitbesteden, en hebben we fictief berekend wat het zou kosten als we de Wsw zelf zouden uitvoeren. Aan de hand van een drietal pilots willen we ervaringen daarmee gaan opdoen.