Emigratiedagboek Spanje

Transcriptie

1 Emigratiedagboek Spanje Anke Antonides en Enrique Tamayo Eerder gepubliceerd in HUIS & aanbod

2 Emigratiedagboek Spanje Anke Antonides en Enrique Tamayo Eerder verschenen in HUIS & aanbod, magazine voor (tweede) huizen en emigratie. Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit emigratiedagboek mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, publicatie op internet of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Uitgeverij Kurant. De link naar deze publicatie/pdf mag wel worden gepubliceerd en verspreid via bijvoorbeeld social media of eigen websites. Een emigratie heb je niet in een dagje geregeld. Meestal gaat er een lange mentale voorbereiding aan vooraf. Maar hoe je het ook wendt of keert: uiteindelijk blijft het toch een sprong in het diepe. Anke en Enrique ervoeren dat dagelijks. Huis & aanbod volgde dit echtpaar bijna twee jaar lang bij hun zoektocht naar een nieuw leven in Spanje. Jaap Beverwijk zorgde, vanwege zijn deskundigheid en eigen ervaringen, voor commentaar met zowel een zakelijke blik als een persoonlijk tintje. Anke Antonides (1956): was in Nederland verpleegkundig manager in de gezondheidszorg, heeft zich gespecialiseerd in human resource- en verandermanagement, zoekt nu zelf de verandering op, is mensgericht, enthousiast en houdt wel van een uitdaging. Enrique Tamayo (1956): groeide op in Peru, studeerde in Lima elektrotechniek, kwam in 1995 naar Nederland waar hij Anke ontmoette, spreekt uiteraard vloeiend Spaans, heeft twee rechterhanden, is serieus, heeft oog voor detail en is bovenal een doorzetter. c Uitgeverij Kurant 2 3

3 Inhoud Deel 8: toerisme Portugezen, Engelsen en een muizenfamilie...34 Deel 9: Tradities Inma s afkeer van de flamenco...38 Deel 1: emigratieplannen in het Vondelpark Peru? Costa Rica? Spanje?... 6 Deel 2: eerste verkenningen Brainstormen in Spanje...10 Deel 3: het uitwerken van de plannen Nieuw besef: alles is mogelijk!...14 Deel 4: het daadwerkelijke vertrek Hartkloppingen op Schiphol...18 Deel 5: settelen in Spanje Op huizenjacht met drie Antiono s...22 Deel 6: netwerken in een vreemde taal Enrique zit in de ham en de verzekeringen...26 Deel 7: de ziektekostenverzekering Kiespijn en een kater...30 Deel 10: gastronomie Culinaire kliekjes voor onze vos...42 Deel 11: Calamiteiten Dag pa Deel 12: Spaanse passie Olé! De Duende is terug!...50 Deel 13: Schepen verbranden Zes Poolse vrouwen of vijf studenten...54 Deel 14: Financiële crisis in El Repilado De Drie Koningen zijn opvallend vrijgevig...58 Deel 15: inkomstenbronnen van ons buitenlanders Bed & Breakfast, kunst of een Brits pensioen...62 Deel 16: verhuizen naar een finca (slot) Voor het eerst voel ik de klik

4 Deel 1: emigratieplannen in het Vondelpark Peru? Costa Rica? Spanje? Datum: begin april 2006 Locatie: appartement aan de Overtoom in Amsterdam We zitten gezellig met een aantal vrienden bij elkaar. Een stel dat net als de rest van het gezelschap - altijd veel reist, is er dit keer niet bij. Zij zijn namelijk een emigratie naar Suriname aan het voorbereiden. Ik roep meteen: Dat wil ik ook!. Impulsief. Zonder het zelfs met Enrique te overleggen. Maar als we het er naderhand over hebben, blijkt hij het prima te vinden. Ons besluit om te emigreren is al min of meer genomen. We moeten nu alleen nog even bepalen waar we heen willen en wat we daar gaan doen. Geen onbelangrijke details Peru was natuurlijk het eerste land dat in ons opkwam. Alleen is de economische en politieke situatie niet vergelijkbaar met onze zekerheden in Nederland. Peru is dus gewoon nog een brug te ver. Al snel kwamen we op Costa Rica, in alle opzichten een veilig en correct land en bovendien hebben ze daar mooie stranden. Datum: diezelfde nacht Locatie: Vondelpark, Amsterdam Midden in de nacht fietsen we rondjes door het Vondelpark terwijl we enthousiast over onze emigratieplannen fantaseren. We zijn het er helemaal over eens: we gaan naar Costa Rica! De slaap wil die nacht maar niet komen. Het blijft maar malen in mijn hoofd. Bij nader inzien wil ik eigenlijk helemaal niet naar een land emigreren dat zo ver weg ligt. Ook maak ik me zorgen over de sociale zekerheid en de gezondheidszorg. Al piekerend dommel ik uiteindelijk toch in slaap. Niet lang daarna word ik wakker als Enrique naar zijn werk gaat en de voordeur dichttrekt. Spanje is het eerste woord dat door mijn hoofd schiet. Spanje ligt niet al te ver weg, de sociale zekerheid is goed geregeld en het land maakt bovendien onderdeel uit van de EU. Ideaal dus. Snel stuur ik een sms je naar Enrique met de tekst: We gaan naar Spanje!. Vier uur later ontvang ik een tekstberichtje terug: Spannend. Kort en krachtig. Datum: 23 april 2006 Locatie: bij ons thuis in de Boterdiepstraat in Amsterdam De plannen zijn dusdanig serieus dat we besluiten om familie en vrienden in te lichten over onze voorgenomen emigratie. Ter gelegenheid van onze trouwdag hebben we een etentje met vrienden die destijds het nauwst betrokken waren bij ons huwelijk. Een mooie gelegenheid om hen als eerste op de hoogte te stellen van onze plannen. Op één vriendin na reageert iedereen superenthousiast. De meesten hadden ons voornemen al veel eerder verwacht. In de weken daarna vertellen we het nieuws ook aan andere vrienden, familie, collega s en onze werkgevers. Ook hier weer ondervinden we veel positieve reacties. Dat ligt anders bij mijn 86-jarige vader. Hij vraagt zich af waarom we willen emigreren. Een moeilijk moment. We hebben een zeer hechte band. Ik neem me dan ook voor om zo vaak als we kunnen naar Nederland te komen. Met de huidige vliegprijzen is dat heel goed te doen. 6 7

5 Emigratietips van Jaap Beverwijk Drastische verandering Het besluit om te emigreren is natuurlijk een ingrijpende beslissing. Je leven zal op bijna elk vlak drastisch veranderen. Daarom is het ook essentieel dat je goed onderzoekt welk land bij je past, welke mogelijkheden er zijn en of de omstandigheden aansluiten bij je wensen. Knoop doorhakken Toen ik hoorde dat Anke altijd in Nederland heeft gewoond en dat Enrique oorspronkelijk uit Peru komt, dacht ik eigenlijk meteen aan Spanje. Dat lijkt me voor hen een mooie middenweg. Anke kwam verrassend snel tot dezelfde conclusie. Uit ervaring weet ik dat de meeste mensen er toch wat meer tijd voor nodig hebben om zo n beslissing te nemen. Normaliter duurt dat proces een maandje of zes. Al zijn er natuurlijk mensen die er jaren over doen om de knoop door te hakken. Het waarom Uiteraard wil niet iedereen om dezelfde reden naar het buitenland. Globaal zijn er drie verschillende groepen. Sommige mensen ontvluchten Nederland, andere mensen idealiseren een bepaald land en dan is er nog een groep die graag in beweging is en die van veranderingen houdt. Tijdens oriëntatiegesprekken probeer ik altijd boven water te krijgen waarom mensen uitgerekend voor Spanje kiezen en wat ze daar willen doen. Als dat eenmaal helder is, kan ik ze ook beter adviseren over streken die eventueel geschikt kunnen zijn. Spanje is zo groot dat er binnen het land al grote klimaat- en cultuurverschillen zijn. En dan heb ik het nog niet eens over het landschap. Ik ben dus ook erg benieuwd welke streek Anke en Enrique op het oog hebben. 8 9

6 Deel 2: eerste verkenningen Brainstormen in Spanje Datum: juni 2006 Locatie: Amsterdam Het besluit om naar Spanje te gaan, is genomen. Maar wat gaan we daar doen? Enrique zou in Spanje eventueel als elektrotechnicus aan de slag kunnen, maar voor mij is het lastiger. Ik spreek onvoldoende Spaans om als zelfstandig adviseur aan de slag te gaan. Al snel besluiten we om ons op de gezondheidszorg te gaan richten. Daar ligt toch mijn achtergrond. En aangezien er aan de oostkust van Spanje veel buitenlanders wonen, hoeft de taal geen probleem te zijn. Ik besluit om me ter plekke te oriënteren en de eerste afspraken voor netwerkgesprekken zijn snel gemaakt. Tijdens een bezoek aan vrienden in Denia leggen we de eerste contacten. Ook plaatsen we een advertentie in Hallo, het weekblad van die regio. Al vrij snel komen we erachter dat we niet echt gepassioneerd raken van deze kant van Spanje. Daarbij wil ik eigenlijk ook niet meer werken in de ziekenhuiswereld. We moeten dus een ander plan bedenken. Datum: juli 2006 Locatie: Galicië, Spanje We zijn voor ruim zes weken op vakantie in Spanje. Dat is de enige manier om erachter te komen in welk gebied we willen wonen. Onze tocht begint in Galicië, in het noordwesten. Het is er groen, ruim, de natuur is prachtig en het is nog niet ontdekt als vakantiebestemming. Daarbij zijn de huizenprijzen nog laag. Ter plekke worden we allebei op slag verliefd op de omgeving. Langzaam maar zeker ontstaat het idee om daar een zorgboerderij op te zetten. Een plek waar Nederlanders met een lichamelijke beperking de nodige zorg kunnen krijgen en lekker tot rust kunnen komen. Via Portugal rijden we naar Andalusië. We willen eerst een kijkje nemen in Lepe waar een groot Nederlands woonpark voor 55-plussers wordt opgezet. Bewoners kunnen daar gebruikmaken van Nederlandse zorgverleners indien dat nodig mocht zijn. Graag had ik over dit initiatief een gesprek willen voeren met de parkmanager. Maar de kosten die aan zo n gesprek verbonden zijn, doen mij hiervan afzien. Al toerend door Andalusië zijn we al volop aan het brainstormen over onze boerderij. Opeens moet ik aan een voormalige collega denken: Margot Brandon. Zij heeft ooit gezegd dat ze graag in Portugal vakantiebungalows zou willen verhuren. We zitten hier vlakbij. In een internetcafé schrijf ik een mailtje om te polsen wat ze van ons idee vindt en of ze meer wil weten en eventueel mee wil denken. De volgende dag krijgen we een mailtje terug met de tekst: jaaa! Het ziet ernaar uit dat we een mogelijke zakelijke partner hebben. Datum: augustus 2006 Locatie: Andalusië, Spanje Het weer in Andalusië is een stuk aangenamer. We vinden Galicië nog steeds prachtig, maar we beseffen dat het daar erg veel regent. Op een camping aan de Costa de la Luz spreken we een Spaanse campinggast. Van hem horen we enthousiaste verhalen over de omgeving van Aracena, zo n honderd kilometer van Sevilla. We besluiten om dit in onze route op te nemen en inderdaad, de man heeft niets teveel gezegd. De omgeving lijkt op Galicië alleen regent het er niet zoveel en is het ook niet zo heet als bij de kust. Er waait vaak een lekker bergbriesje. Ideaal

7 Emigratietips van Jaap Beverwijk Op onderzoek uitgaan De vorige keer vroeg ik me al af naar welke streek Anke en Enrique willen gaan. Het is slim dat ze vooraf een langere periode door Spanje zijn gereisd. Dat is de enige manier om erachter te komen welke streek het best bij je past. Wat je nog wel eens ziet, is dat mensen tijdens de vakantie besluiten om een woning te kopen. Maar als je in een vakantieroes zit, ziet alles er mooier uit. Het gevaar bestaat dan dat het uiteindelijk tegenvalt of dat je er later achterkomt dat je toch liever een huis in een andere streek had gekocht. De oriëntatiefase is dus erg belangrijk. Ik adviseer mijn klanten dan ook altijd om meerdere keren naar een bepaalde plek te gaan, ook buiten het hoogseizoen. Zo kom je er echt achter hoe de sfeer is en of het een locatie is waar jij je thuis voelt. Voor- en nadelen Hoe mooi een bepaalde plek ook is, er zijn bijna altijd zaken die niet aansluiten bij wat je in gedachten had. Het is dus zaak om alle voor- en nadelen goed tegen elkaar af te wegen. Ik merk dat Anke en Enrique dat ook doen en dat ze langzaam maar zeker een beeld krijgen bij wat ze precies willen en welke locatie daar het meest geschikt voor is. Daarnaast zijn er natuurlijk ook andere zaken die je vooraf goed moet uitzoeken. Hoe staat het met de zorg, wat zijn de mogelijkheden om je te verzekeren en hoe werkt het erfrecht in het betreffende land? Niet echt spannende materie, maar wel belangrijk! 12 13

8 Deel 3: het uitwerken van de plannen Nieuw besef: alles is mogelijk! Datum: september 2006 Locatie: Amsterdam Na onze trip naar Spanje is Margot bij ons op bezoek. Zij wil graag meedenken over onze plannen. Actief meedoen, zit er even nog niet in aangezien zij op dat moment maar liefst vier banen heeft. We spreken af om alle drie een maand goed na te denken over hoe een eventuele samenwerking er uit zal gaan zien. Het enthousiasme van Margot en Enrique werkt aanstekelijk, maar tijdens het brainstormen bespeur ik dat we steeds meer mogelijkheden op papier zetten. Allemaal leuke dingen, dat wel, maar ik merk dat onze doelgroep maar blijft groeien FLASH BACK Datum: 26 mei 2006 Locatie: Utrecht Direct na het besluit om te gaan emigreren, sla ik aan het voorbereiden. Ik heb zo n beetje alle mogelijke informatie paraat met betrekking tot wonen en werken in Spanje, van sociaal tot fiscaal. Toch zijn er momenten waarop ik door de bomen het bos niet meer kan zien. Via Spaanse les word ik getipt over een emigratiedeskundige: Saskia Zimmermann. Zij is een psycholoog die zich tegenwoordig bezighoudt met het begeleiden van mensen die willen emigreren. We maken een afspraak voor een persoonlijk gesprek. In de ontmoetingsruimte staan tien genummerde stoelen. Elke stoel symboliseert een fase in het emigratieproces. Eén is het begin en tien is een geslaagde emigratie. Ze vraagt of we op een stoel willen gaan zitten die aansluit bij ons gevoel. Ik ben hier niet voor niets en besluit om op stoel drie te gaan zitten. Enrique heeft er duidelijk een beter gevoel over. Hij neemt zelfverzekerd plaats op stoel acht. Saskia laat ons uitleggen waarom we op de betreffende stoel gaan zitten. Ik vind het een wonder, maar door haar aanpak hebben we aan het eind van de avond een A4 tje waarop ons hele emigratieproces staat. Ze heeft het ons zelf laten ordenen. Tot slot mogen we opnieuw op een stoel gaan zitten. Ik kies voor nummer zeven. Dat vind ik al heel knap van mezelf. Enrique staat een eindje verderop. Hij vraagt waar stoel nummer elf is. Datum:10 september Locatie: Restaurant De Rotonde in Enspijk Wat me het meest bijgebleven is van de bijeenkomst met Saskia Zimmermann, is dat we vooral ruimte moeten openlaten voor zaken die er nog bij kunnen komen. Dat heb ik dan ook met grote letters op mijn checklist gezet. Ik heb de neiging om alles zo snel mogelijk af te bakenen, maar eigenlijk is dat helemaal niet leuk. Met deze wijsheid in mijn achterhoofd, wandel ik samen met Enrique over de emigratiebeurs van Het Roer Om. Al snel staan we met Jeroen Verbraeken te babbelen. Hij heeft zelf een jaar in Spanje, Conil de la Frontera, gewoond, zit tegenwoordig weer in Nederland en houdt zich bezig met onroerend goed in de Costa de la Luz. Aha, daar zijn wij ook geweest vorige maand! Het lijkt te klikken tussen ons en in een later gesprek bij ons thuis vertellen we hem dat we erover denken om een soort van zorgboerderij op te gaan zetten. Hij vraagt zich af waarom we het niet wat commerciëler en groter aanpakken. Hij ziet zelf wel mogelijkheden aan de kust bij Conil de la Frontera en kan wellicht bemiddelen. Aangezien ik op dit moment voor alles open sta, spreken we af om daar binnenkort een kijkje te gaan nemen. Datum: november 2006 Locatie: Conil de la Frontera, Spanje Samen met een makelaar laat Jeroen ons - Margot, Enrique en ik - een 14 15

9 aantal woningen in de omgeving zien. Ik krijg al snel de indruk dat we niet duidelijk genoeg zijn geweest in het aangeven van onze wensen. Aangezien wij een project willen opstarten voor mensen die komen om van het natuurschoon te genieten en daarbij mogelijk ook nog slecht ter been zijn, sluiten de panden die we te zien krijgen totaal niet aan bij wat we in gedachten hebben. Daarbij vinden we de omgeving van Aracena vele malen mooier dan dit gebied. Wat dat betreft, raken we er steeds meer van overtuigd dat we straks in de buurt van Aracena willen wonen. Emigratietips van Jaap Beverwijk Beslissen op gevoel Je onderbewuste kan tweehonderdduizend keer meer informatie opnemen dan je ratio. Het eigen gevoel kan dus een goede raadgever zijn. Dat is iets waar je maar beter rekening mee kunt houden als je een belangrijke beslissing gaat nemen. De beslissing om te emigreren bijvoorbeeld. Anke en Enrique hebben allebei al besloten om naar Spanje te gaan en ik merk dat ze ook al weten naar welk gebied ze willen. Daardoor kunnen ze heel gericht vragen stellen aan deskundigen. Eerste ingeving Een valkuil voor veel mensen is dat ze al adviseurs inschakelen voordat ze daadwerkelijk een beslissing hebben genomen. Gevaarlijk, want die adviseurs kunnen je een bepaalde richting op sturen die niet aansluit bij je gevoel. Daarom raad ik mijn klanten ook altijd aan om hun eerste ingeving te registreren en dat ze vervolgens een rustige omgeving opzoeken om het te laten bezinken. Vaak helpt het om iets totaal anders te gaan doen. Stel jezelf daarbij wel een deadline zodat je de beslissing niet voor je uit blijft schuiven. Stelregel Tijdens zo n rustperiode doet het onderbewuste zijn werk. Zelf hanteer ik altijd de stelregel dat iets goed moet zijn voor mijzelf, voor anderen en voor het geheel. Als dat het geval is, weet ik dat het een goede beslissing is. Uiteraard heeft iedereen zijn eigen stelregel, maar ik ben ervan overtuigd dat je bij belangrijke beslissingsmomenten goed naar je gevoel moet luisteren. Vervolgens kun je alles met behulp van adviseurs tot op de bodem uitzoeken. Want dat kun je natuurlijk niet op je gevoel doen

10 Deel 4: het daadwerkelijke vertrek Hartkloppingen op Schiphol Datum: 14 februari 2007 Locatie: Andalusië We vieren Valentijnsdag in Spanje. Deze week laten we overal weten dat we op zoek zijn naar tijdelijke woonruimte. Gezien de hoge prijzen van koopwoningen hebben we namelijk besloten om eerst iets te huren. Het lijkt ons beter om op locatie verder te zoeken naar een geschikt huis. De afgelopen periode hebben we besloten dat we begin april zullen emigreren. Datum: 28 maart 2007 Locatie: Scholengemeenschap in Almere Enrique was jarenlang technisch conciërge. Vandaag neemt hij afscheid. Zijn collega s hebben een feestje voorbereid en spreken hem voor de gelegenheid in het Spaans toe. Na afloop ontvangt hij klompen, jenever, kruidenbitter en drop. Enrique zal op 5 april naar Spanje vliegen. Op het laatste moment hebben we een huurwoning in El Repilado kunnen regelen. Ik kom een maandje later. Ook in Nederland is er namelijk nog ontzettend veel te doen en allebei lijken we tijd te kort te komen. Datum: 5 april Locatie: Maarn Mijn vader heeft vorige week een ongelukje gehad. Op dat moment was Enrique het dichtst bij hem in de buurt en kon direct inspringen. Eigenlijk zou hij vandaag naar Spanje vliegen, maar we hebben dit toch maar een weekje uitgesteld. Datum: 1 mei 2007 Locatie: Thuis in Amsterdam Ik zit thuis in de chaos. Enrique is op 11 april vertrokken en treft in Spanje al de nodige voorbereidingen. Hij heeft een tweedehands auto gekocht, heeft telefoonaansluiting en internet aangevraagd en doet zijn best om een NIE te krijgen, een soort van sofi-nummer. Dat valt erg tegen. Tijdens de eerste poging stond Enrique met allemaal Roemeense aardbeienplukkers in de rij. Op een gegeven moment ging het loket dicht. Hij kreeg doodleuk te horen dat hij de volgende dag maar terug moest komen. En dan te weten dat het kantoor van de vreemdelingenpolitie honderd kilometer verderop ligt! Vergelijkbare situaties hebben zich nog vier keer herhaald. Een eerste kennismaking met de, ons al van tevoren voorspelde, Spaanse bureaucratie. Morgen vertrek ik, maar er moet nog ontzettend veel naar de opslag. Een deel van onze spullen is al met een verhuiswagen op weg naar Spanje. De rest blijft voorlopig nog in Nederland. Ik ben blij dat Margot er is om me te helpen. Ze is zo sterk als een paard en belooft dat het allemaal goed komt. Voor ik ga slapen, herinner ik me dat ik ooit van iemand antistressdruppeltjes heb gekregen. Het lijkt me nu een uitgelezen moment om die in te nemen. Datum: 2 mei 2007 Locatie: Schiphol Ik heb me verslapen! Toch niet zo n goed idee om die druppeltjes te nemen. Mijn vliegtuig vertrekt om halfzes en ik meld me om kwart over vijf in verwarde toestand bij de balie. De baliemedewerker zegt dat ik te laat ben en adviseert mij om gewoon naar huis te gaan en morgen terug te komen. Maar ik heb geen huis meer en ik raak helemaal in paniek. Ten einde raad, roep ik dat ik hartklachten heb. Dat blijkt een effectieve smoes. De baliemedewerker belt iemand en zegt vervolgens dat ik naar de gate mag lopen. Daar staat iemand al op me te wachten. Het vliegtuig vertrekt met tien minuten vertraging. Pfff Om halfnegen ben ik dan eindelijk in Spanje! 18 19

11 Emigratietips van Jaap Beverwijk Onvermijdelijke stress De voorbereiding voor een emigratie kost altijd meer tijd dan je denkt. En dat geldt ook voor het opstarten van een eigen bedrijf. Anke en Enrique doen het momenteel allebei. Ik vind het dan ook niet vreemd dat er stressvolle situaties ontstaan. Ze zullen geheid nog de nodige obstakels tegenkomen. Dat hoort er nu eenmaal bij. Maar als ze duidelijk voor ogen houden wat hun doel is, komt het ongetwijfeld helemaal goed. Lijstjes maken Om goed overzicht te houden, heb ik mezelf aangeleerd om altijd met lijstjes te werken. Het geeft al een goed gevoel als alles op papier staat. Vervolgens begin ik met belangrijke zaken die op korte termijn moeten gebeuren. Dat klinkt logisch, maar als je het niet opschrijft, zie je al gauw door de bomen het bos niet meer. Het gevaar is dan groot dat je een groot deel van je tijd besteedt aan zaken die op dat moment nog niet zo belangrijk zijn. Je verspilt dan onnodig veel energie. Klein beginnen Ik ben ontzettend benieuwd wat Anke en Enrique gaan doen nu ze daadwerkelijk in Spanje zitten. Dat ze een woning huren, is een goed idee. Op die manier kunnen ze rustig op zoek gaan naar een geschikt pand. Soms is het beter om eerst iets kleins te kopen. Als het toch niet is wat je zocht, kun je het snel weer verkopen. Daarbij houd je op die manier genoeg geld over voor het dagelijkse leven en voor de overbrugging. Het duurt doorgaans toch een paar jaar voor een bedrijf echt gaat lopen

12 Deel 5: settelen in Spanje Op huizenjacht met drie Antiono s Datum: vrijdag 4 mei 2007 Locatie: El Repilado, Andalusië Na het chaotische vertrek uit Nederland, moet ik eerst mijn stress kwijtraken. Dankzij de omgeving lukt dat sneller dan ik dacht. Ons huis is lekker ruim. We hebben vier slaapkamers, een woonkamer met een openhaard en een patio die uitzicht biedt op de grasvlaktes en een groene berg. Alles staat in bloei, de zon schijnt en onze nieuwe woonomgeving is overweldigend mooi. Op de kerktoren bewaken twee ooievaars hun nest, tijdens wandelingen zien we bloeiende kastanjebomen en eiken met bellotas, de eikels die boeren aan hun zwarte varkens voeren. De pata negra, een typische Spaanse ham, krijgt daardoor een aparte smaak. Dat weet ik zo goed omdat er in El Repilado maar liefst veertien varkensfabrieken staan. Verder is er niet zoveel te beleven. Er is een treinstation en een bushalte, maar de meeste dorpelingen gaan praktisch nooit het dorp uit. Enrique heeft al de nodige contacten opgedaan, vooral in de kroeg. Maar ik ken nog niemand. Datum: zaterdag 5 mei 2007 Locatie: marktpleintje van El Repilado Elke zaterdag is er een marktje. Voor het eerst ga ik zonder Enrique de boodschappen doen. Thuis maak ik alvast een Spaans boodschappenlijstje. Als ik bij de groente- en fruitkraam arriveer, zijn er nog maar weinig andere klanten. Ik begin met mijn bestelling en binnen mum van tijd ben ik omringd door zo n zestig vrouwen uit het dorp. Ze luisteren aandachtig en beginnen vervolgens te mompelen. Habla Español, habla Español, ze spreekt Spaans. Daarna begint iedereen zich met mijn boodschappen te bemoeien. De marktkoopman moet mij betere abrikozen geven, roepen ze. Vijf dames helpen mij met het dragen van de boodschappen. Ze vergezellen mij naar huis en geven me daar een dikke zoen. Terwijl ik binnen nog van dit warme welkom aan het nagenieten ben, klinkt de bel. Noli, een van de dorpelingen, staat aan de deur met een mooie plant. Later die middag krijgen we ook nog twee kilo aardbeien. Daar heeft Enrique lekkere jam van gemaakt. Datum: tweede helft van mei 2007 Locatie: Andalusië Enrique heeft in zijn eerste maand een politieagent ontmoet die tevens makelaar is: Antonio. Samen met hem bekijken we woningen in de directe omgeving. Hij weet goed hoe het zit met vergunningen, valkuilen en aansluitingen op nutsvoorzieningen. Jaap Beverwijk zal hier wel weer kritische kanttekeningen bij zetten, maar zelf hebben we het idee dat we in korte tijd heel veel bijleren. Naast Antonio, zijn er nog twee andere makelaars die ons woningen laten zien. Zij heten ook Antonio. Dat zorgt uiteraard voor de nodige verwarring. Vooral als Antonio ons opbelt en vraagt of we zin hebben om een hapje met hem te gaan eten. We hebben geen idee welke van de drie Antonio s we bij het restaurant aan zullen treffen Zelf vinden we het hilarisch. Minder leuk is dat we een maand voor onze emigratie van onze Amsterdamse bovenburen te horen kregen dat ze bij nader inzien niet mee wilden werken aan de splitsing van onze appartementsrechten. Het wordt voor ons nu een stuk lastiger een lening af te sluiten om een aankoop van een woning in Spanje te financieren. Aan de andere kant hebben we al besloten om nog even te wachten met de aankoop van een woning in Andalusië. De prijzen rijzen namelijk de pan uit. Nee, we wachten gewoon tot de Spaanse woningmarkt een beetje afkoelt

13 Emigratietips van Jaap Beverwijk Goede makelaarkeuze Om meteen maar te reageren op de opmerking van Anke dat ze een politiebeambte als makelaar hebben: dat lijkt me een goede keuze. Als overheidsambtenaar kan hij zich niet permitteren om technisch verkeerde adviezen te geven ten aanzien van vergunningen, voorzieningen en dergelijke. Ambtenaren zijn bovendien prima in staat kadasteronderzoek te doen en hebben vaak goede connecties binnen de overheid. Taalproblemen Goed communiceren tijdens de oriëntatiefase en aankoop is van essentieel belang. Je wilt natuurlijk geen belangrijke informatie missen. Het gaat vaak verkeerd omdat mensen redelijk goed Spaans spreken, maar in de problemen komen als het wat technischer wordt. Een tolk of iemand die tweetalig is, kan ervoor zorgen dat alle details duidelijk zijn. Het is dan ook een groot voordeel dat Enrique van oorsprong Spaanstalig is. Stabiliserende woningmarkt In een aantal Spaanse gebieden is de woningmarkt wat afgekoeld. De verwachting is dat dit ook bij grotere delen van Spanje zal gebeuren. Dit komt omdat de woningprijzen de afgelopen jaren te snel zijn gestegen. Je ziet dan een stabilisatie van de markt ontstaan. Gezien deze marktontwikkeling hebben Anke en Enrique dus inderdaad nog tijd om te wachten met de aankoop van een woning

14 Deel 6: netwerken in een vreemde taal Enrique zit in de ham en de verzekeringen Datum: februari 2008 Locatie: El Repilado, Andalusië Inmiddels zijn we erachter hoe je in Spanje het snelst aan een baantje komt. Je moet vooral níet reageren op vacatures en ook geen open sollicitatiebrieven schrijven. Nee, je kunt beter bij een bedrijf aankloppen en naar de eigenaar of bedrijfsleider vragen. Je complimenteert hem met zijn bedrijf en laat subtiel doorschemeren dat je daar best zou willen werken. Bij het afscheid geef je hem jouw cv en vervolgens wacht je tot je een telefoontje krijgt. Vooral in drukke periodes blijkt deze aanpak zeer effectief. Enrique heeft niet voor niets zoveel werk Aangezien we nog bezig zijn met de uitwerking van onze plannen, pakken we elke klus aan. Er moet immers geld binnenkomen. Ik geef Engelse les aan middelbare scholieren. Daarnaast heeft een vroegere werkgever mij gevraagd of ik gesprekken wil voeren met mensen die een arbeidsconflict hebben. Ik spreek ze wekelijks via de telefoon of via Skype en dat gaat prima. Omdat ik nog genoeg tijd over heb, doe ik hand- en spandiensten voor de kapsalon van onze buurvrouw. Ik haal krulspelden uit het haar van klanten en sta regelmatig achter de uitspoelbak. Verder maak ik promotiemateriaal en cv s voor Enrique en mijzelf. Vooral bij Enrique blijkt dat zeer effectief. Hij is kok, elektricien, huizenbouwer, schilder, PC-reperateur en instructeur, verzekeringsagent en medewerker in een hamfabriek. Vooral die laatste functie geeft hem in El Repilado veel aanzien. Als je in de ham zit, hoor je er echt bij! Datum: december 2007 Locatie: thuis bij een 80-jarige in Santa Ana Enrique was vandaag aan het werk als verzekeringsagent. Hij bezocht een 80-jarige vrouw die geen uitvaartverzekering had. Enrique vroeg of ze het niet vervelend vond dat haar kinderen straks voor de kosten zouden opdraaien. De oude vrouw stond toen op en zei: Kom maar mee. Ze liep naar de logeerkamer en tot verbijstering van Enrique stond daar een grafkist. Volgens de vrouw lag die kist prima. Ze had er al een nachtje in geslapen. Datum: augustus 2006 Locatie: Zuid-Spanje Soms vragen we ons af of er niet een makkelijkere manier is om geld te verdienen. Die gedachte hadden we eigenlijk al voor onze emigratie. We kregen toen namelijk een telefoontje van een wat oudere Nederlandse man die in Alicante woont. In een krant had hij onze advertentie gezien waarin wij ons voorstellen aan potentiële werkgevers. Hij was dusdanig onder de indruk dat hij ernstig overwoog om zijn bedrijf aan ons over te doen. Welk bedrijf hij had, kon hij beslist niet door de telefoon vertellen. Er was teveel geld mee gemoeid. De week erna belde hij ons bijna dagelijks. Maar nooit vertelde hij wat voor een soort bedrijf hij had. Onze fantasie sloeg op hol. Vooral omdat hij vertelde dat hij veel auto s en huizen had en dat hij voor zijn werk regelmatig verre reizen maakte. Op een gegeven moment waren we zo nieuwsgierig dat we ondanks onze ernstige bedenkingen toch maar een afspraak met hem maakten. Hij belde op het laatste moment af. Ook de tweede afspraak ging niet door. Wij waren al op de afgesproken locatie toen hij ons in paniek opbelde met de mededeling dat hij beroofd was. Toen ik hem een week later belde, bleef het even stil. Daarna zei hij de onvergetelijke woorden: Anke wie?. Hij herkende me niet meer! 26 27

15 Emigratietips van Jaap Beverwijk Geen buitenstaander Ik zie dat Anke en Enrique hun richting voor de toekomst zoeken. Ondanks het feit dat Anke zich beroepsmatig met veranderingsprocessen heeft beziggehouden, blijkt dat het lastig is om objectief naar de situatie te kijken als het om jezelf gaat. Opeens is ze geen buitenstaander meer. Ze maakt nu actief onderdeel uit van het proces. Focussen! Ze zijn nu constant op zoek naar aanknopingspunten voor werk. Maar als je teveel in de breedte bezig bent, kost dat ontzettend veel energie. Uiteindelijk levert dat misschien minder op dan ze zouden willen. Op den duur kan dat een probleem worden. Ik hoop niet dat dit tot paniekvoetbal leidt. Volgens mij is het toverwoord: focussen! Lange termijn Het zou handig zijn als ze hun persoonlijke doelstellingen op een rij zetten. Wat is belangrijk op de korte termijn en wat willen we op de lange termijn? En doen we eigenlijk wel wat we leuk vinden? Als personal coach kom ik dit probleem regelmatig tegen. Bovendien is het ook mijn eigen ervaring. Mijn advies: doe eerst de goede dingen en doe daarna de dingen goed

16 Deel 7: de ziektekostenverzekering Kiespijn en een kater Datum: nacht van 24 op 25 mei 2007 Locatie: El Repilado, Andalusië Enrique heeft een gezwollen wang. Kiespijn. Hij probeert van alles. Op advies van Margot, die deze dagen bij ons op bezoek is, spoelt hij zijn mond met Nederlandse Jenever. Het blijkt een tijdelijke oplossing: de volgende ochtend staat hij op met kiespijn én een kater. In Nederland ga je in zo n geval rechtstreeks naar de tandarts. In Spanje is dit niet de bedoeling. Hier ga je eerst naar de huisarts. Tanden of kiezen trekken en het behandelen van ontstekingen in de mond met antibiotica, vallen namelijk binnen het Spaanse basispakket van de ziektekostenverzekering. De huisarts bepaalt dus wat er moet gebeuren. In het zorgcentrum van El Repilado blijkt huisarts Paco niet aanwezig. De doktersassistente laat ons weten dat hij momenteel een spoedklus heeft in de varkensfabriek in Los Romeros. Of we s middags naar zijn praktijk daar kunnen komen? Met bonzend hart kloppen we die middag op de deur van zijn praktijk, een piepklein kamertje in de dorpsschool. Paco werpt een snelle blik in de mond van Enrique, zegt dat het een kaakontsteking is en geeft voor drie dagen antibiotica mee. Maandagochtend kunnen we de rest ophalen bij het gezondheidscentrum van Cortegana. Daar kunnen we dan meteen onze zorgpas aanvragen. Op zich lijkt het allemaal wat omslachtig, maar het is wel goed geregeld. Iedereen die woonachtig is in Spanje, dus ook buitenlanders, heeft recht op gezondheidszorg. Met je paspoort, NIE- of sofinummer en een bewijs van inschrijving in de gemeente, kan een zorgpas worden aangevraagd door het plaatselijke zorgcentrum. Een dergelijke pas geeft recht op gratis zorg, bestaande uit spoedeisende hulp, eerstelijns zorg met een eventuele follow up, opname-, behandeling en verblijf in het ziekenhuis voor medische basiszorg, verloskundige- en kraamzorg en alle medicijnen op recept. Alle kosten voor paramedische zorg, zoals fysiotherapie, vallen buiten het pakket. Zo ook tandarts en mondhygiëne. Deze kosten zijn behoorlijk pittig. Vooral in armere delen van Spanje wordt bij kiespijn sneller gekozen voor de gratis optie: trekken! Zeker bij de ouderen is dat goed te zien. De gratis Spaanse verloskundige hulp is internationaal bekend. Het is de regering opgevallen dat er steeds meer zwangere dames uit Oost- Europa in Spanje komen bevallen. Dergelijk zorgtoerisme is niet het enige probleem. Er komen veel ouderen naar Spanje om hun oude dag onder de zon door te brengen. Zij doen uiteraard vaker een beroep op de gezondheidszorg dan jonge mensen. De wachtlijsten lopen op en je merkt dat de regering er echt mee in haar maag zit. Datum: 14 oktober 2007 Locatie: een open veld in de buurt van El Repilado Samen met vriendin Elsbeth ben ik een wandeling aan het maken. Opeens voel ik een felle pijn in mijn arm. Even later zie ik een kolossaal insect wegvliegen. In eerste instantie negeer ik het en wandel ik dapper verder. Maar na een paar minuten begint mijn arm te kloppen. Hij ziet er rood en ballonachtig uit. Niet best. We gaan snel naar huis waar Elsbeth en ik een koud kompres maken. s Avonds zien we dat er een felle rode streep over mijn arm loopt. De volgende ochtend is er geen verbetering. Voordat ik het door heb, lig ik in het medisch centrum aan een infuus met anti-zwellers, ontgisters en antibiotica. Naar mijn zorgpas wordt niet eens gevraagd 30 31

17 Emigratietips van Jaap Beverwijk Het eerste jaar Een van mijn contacten kwam al regelmatig in Spanje en besloot een paar jaar geleden om er permanent te gaan wonen. Ondanks het feit dat er een goed alternatief in Spanje was, hebben hij en zijn vrouw besloten om voor de zekerheid hun ziektekostenverzekering in Nederland nog voor een jaartje aan te houden. Inmiddels zijn ze geheel in Spanje verzekerd. Nederlandse verzekeraars Naar verwachting kunnen Nederlanders in Spanje binnenkort een ziektekostenverzekering afsluiten die bijna vergelijkbaar is met een Nederlandse verzekering. Zonder namen te noemen van verzekeraars, zijn er ook in Nederland al door een aantal verzekeraars initiatieven genomen om Nederlanders in Spanje te verzekeren. Binnen een aantal jaren zal dat ongetwijfeld nog meer vorm krijgen. Goede verzorging Voor personen die semi-permanent in Spanje wonen, is een Nederlandse verzekering goed dekkend wat betreft vergoedingen. In vrijwel alle gebieden waar veel tweede woningen worden gekocht, is de zorg over het algemeen goed. Door de komst van buitenlanders zijn de voorzieningen en communicatie op vele locaties verbeterd. Er zijn veel hospitalen en klinieken met zeer goede verzorging, vooral aan de drukkere Costa s

18 Deel 8: toerisme Portugezen, Engelsen en een muizenfamilie Datum: 18 juni 2007 Locatie: bouwplaats in Castaño del Robledo Projectontwikkelaars trokken zich lange tijd weinig aan van de voorspelling dat de Spaanse huizenmarkt zou instorten. Vorig jaar bleef iedereen er lustig op los bouwen. Zo ook Bernardino, de aannemer voor wie Enrique af en toe werkt. Hij vraagt of Enrique elektriciteitskabels wil aanleggen in een nieuwbouwproject, een riant gelegen cortijo in de Sierra. Deze cortijo is het eigendom van een echtpaar uit Sevilla. Wellicht zou het stel de woning ooit zelf gaan bewonen na hun pensionering. Nu zal de woning voorlopig dienen als casa rural, een landelijk gelegen verhuurobject. De filosofie achter zo n casa rural lijkt erg op wat wij voor ogen hebben. Wij willen straks een brug slaan tussen ontspanning, zorg en persoonlijke ontwikkeling. Mijn telefoon gaat. Enrique vraagt of ik hem kan helpen. Eenmaal bij de cortijo aangekomen, krijg ik de taak om hard in een buis te blazen. Enrique staat buiten te luisteren bij drie buizen die uit de grond steken. Door mijn geblaas weet hij door welke buis hij de kabel moet trekken. En ja hoor, met mijn mond nog tegen de buis hoor ik al iets aankomen. Volgens mij is de kabel er bijna doorheen. Een seconde later sta ik oog in oog met een dikke, vette muis! Hij, en zijn voltallige familie, hadden zich in die buis hun eigen cortijo aangemeten. Datum: 20 maart 2008, tijdens de Semana Santa Locatie: de kerk van Aracena Er zijn verschillende manieren om informatie over het toerisme in de streek te vergaren of te verkrijgen. De medewerker van de lokale VVV draait dagelijks zijn verhaal af over de hammen, kastelenroutes, grotten en wandeltochten. Maar wij hebben onze eigen informatiebron over het toerisme in Sierre de Aracena. Zijn naam is Fred. Hij is een van de elf Nederlanders die in de buurt woont. Hij fungeert al jaren als gids in en rondom de hoogstgelegen kerk van Aracena, de mooiste plek van de stad. Op zijn klapstoel voor de kerk ziet Fred alle aanwezige toeristen passeren. Volgens hem zijn het grotendeels Spanjaarden, gevolgd door Engelsen en Portugezen. In elk omliggend dorp woont wel een handjevol Engelsen. Vooral zij geven bekendheid aan dit ongerepte stukje Spanje, waar prachtige wandeltrajecten de witte bergdorpjes onderling verbinden. Gek genoeg zijn de beste wandelkaarten niet in Spanje maar in Engeland verkrijgbaar. Onze kaart hebben we dan ook via een van onze Engelse kennissen bemachtigd. Datum: 5 mei 2008 Locatie: de oever van rivier Alájar Vandaag zijn we op bezoek bij landgenoot Peter Jan Mulder. Tijdens onze laatste netwerkbijeenkomst in Jerez de la Frontera raakten we in gesprek met iemand die hem het jaar ervoor had ontmoet. Zij was vol lof over zijn bedrijf. Peter Jan woont al dertien jaar met zijn gezin in Sierra de Aracena en heeft daar zijn droom kunnen verwezenlijken. Aan de oever van rivier Alájar heeft hij een schitterend vakantieverblijf gecreëerd, Molino Rio Alájar. Zes stenen huizen met uitzicht op de omringende heuvels en de vallei. Voor zover wij weten, is hij de enige Nederlandse vakantieaanbieder in de omgeving. Van de verontrustende berichten dat toeristen vanwege de stijgende kosten in Spanje weg zouden blijven, heeft Peter Jan geen last. Voor de komende maanden zijn de zes huizen zo goed als volgeboekt. Gezien onze plannen, klinkt dat als muziek in onze oren

19 Emigratietips van Jaap Beverwijk Onrust deels onterecht Door de kredietcrisis in Amerika is er ook onrust ontstaan over het prijsniveau van Spaans onroerend goed. Volgens mij is dat deels terecht en deels onterecht. In Spanje zijn de prijzen van zowel bestaande woningen als nieuwbouwhuizen in de afgelopen jaren te snel gestegen. Dit is het gevolg van een toenemende vraag en groei van kopers uit het buitenland. Vooral Engelsen hebben zich intensief op de Spaanse huizenmarkt gericht. Overaanbod Zoals dat altijd gaat, zie je bij een toenemende vraag een toenemend aanbod komen en een stijging van de prijzen. Iedereen wil een graantje meepikken. Al zo n vijf tot zes jaar geleden nam de vraag aan de kuststreken toe, waardoor de prijzen te snel gestegen zijn. Door overaanbod zijn de woningprijzen daar twee tot drie jaar geleden enigszins gestabiliseerd. Ook in het binnenland vindt nu een stagnatie plaats. Nieuwe kansen Na de stabilisering kan de vraag weer gaan toenemen. De kans is groot dat je straks in een gecorrigeerde woningmarkt eindelijk weer een realistische prijs betaalt. Dat Anke en Enrique tot nu toe gehuurd hebben, is een goede keuze geweest. Ze moeten nu de markt goed blijven volgen. Als de onrust weer weg is, kunnen ze ongetwijfeld voor een goede prijs een geschikt pand kopen om hun plannen te verwezenlijken

20 Deel 9: Tradities Inma s afkeer van de flamenco 9 februari Carnaval in El Repilado Onze buurvrouw Inma zegt altijd dat ze niet van tradities houdt, en zéker niet van flamenco. Zij is de kapster in ons dorp en komt dagelijks even langs. Ze snakt naar informatie over de wereld buiten El Repilado. Als een van de weinigen uit het dorp heeft zij jaren geleden een drieweekse reis gemaakt door Frankrijk, België en Nederland. Inma beschouwt zichzelf als wereldreiziger. Enrique en ik kennen haar verhalen uit de grote wereld al. Zodra zich bij ons familie en vrienden uit Nederland of Peru melden, is Inma altijd van de partij om keer op keer haar belevenissen te herhalen. Vragen over de Andalusische cultuur beantwoordt zij hooghartig. Zij heeft hier niets mee. Van flamenco houdt ze niet en de feesten worden hier zó knullig gevierd. Nee, geef haar maar Parijs of Amsterdam... We zien haar alweer wegdromen. In het jaar dat wij in El Repilado wonen, hebben we al veel feesten meegevierd. Het grappige is dat we altijd als eerste Inma zien, of beter gezegd: horen. Bij feestelijke gebeurtenissen is het gebruikelijk dat een aantal dorpsgenoten de Sevillana, een typisch flamencolied, zingen en klappen. Inma duikt er als eerste bovenop en heeft de volgende dag geen stem meer vanwege het zingen tot in de vroege uurtjes! Over de manier waarop Carnaval wordt gevierd, is Inma uiteraard ook niet te spreken. Nee, ze gaat er dit jaar niet aan meedoen. Ik geloof dat er van afgelopen Carnaval geen één foto is waarop zij niet met haar neus vooraan staat 24 mei La Nava We bevinden ons in La Nava, een gehucht op ongeveer acht kilometer van El Repilado. Het dorp lijkt uitgestorven. Tot we de vrouw zien staan die ons met zwaaiende armen gebaart te stoppen. Of ze met ons mee kan rijden naar de romeria? We besluiten de vrouw een lift te geven. In Spanje, en vooral Andalusië, kent men vele romeria s. Mensen trekken dan te voet, te paard of op de ezel naar de plaats, meestal een kerk, waar zich de beschermheilige van die stad of dorp bevindt. De heilige wordt dan door de mannelijke bewoners op een praalwagen naar een open plek buiten het dorp gedragen. Daar wordt vervolgens tot in de late uurtjes flink gefeest. De katholieke godsdienst smelt dan harmonieus samen met de flamenco. En dat kan een weekend, maar ook een volle week duren. We belanden op een van de oudste festivals in West-Andalusië, de romeria de las Virtudes, de bedevaart van de deugden. Iedereen is op zijn mooist uitgedost. Vrouwen en meisjes dragen prachtig gekleurde zigeunerjurken. De mannen en jongens zijn gekleed in gestreepte broeken, een kort jasje en de bekende hoed. Zelfs de paarden zien er schitterend uit met vlechten in hun staart en franjes aan hun hoofdstel. De beschermheilige staat inmiddels al op het terrein. Onze liftster nodigt ons uit mee te lopen naar haar familie en vrienden. We worden hartelijk ontvangen. Voor we er erg in hebben, staan Enrique en ik met tapas en wijn in onze handen te heupwiegen op de rauwe flamencoklanken. We babbelen wat af en komen al snel ook andere bekenden tegen. Vele uren later waggelen we de berg af. De auto laten we maar staan. We passeren de beschermheilige van La Nava. Om haar heen staat al een aardige verzameling lege flessen. Zou ze die zelf soldaat hebben gemaakt? 38 39