Vragen en antwoorden aanpassing belastingstelsel waterschappen

Transcriptie

1 Bijlage 1 Bijlage Vragen en antwoorden aanpassing belastingstelsel waterschappen Algemeen 1. Waarom denken de waterschappen na over een nieuw belastingstelsel? Hiervoor zijn twee concrete aanleidingen: In 2007 is de Wet modernisering waterschapsbestel in werking getreden (Stb. 2007, 208). Bij de wet is ondermeer het belastingstelsel van de waterschappen vernieuwd. Dit nieuwe belastingstelsel is op 1 januari 2009 van kracht geworden. Inmiddels is in de praktijk gebleken dat het nieuwe stelsel tot een aantal knelpunten leidt (zie vraag 5). Bij de waterschappen bestond de behoefte deze knelpunten op te lossen. De waterschappen leveren met ingang van dit jaar een bijdrage aan de kosten van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP).. De bijdrage loopt de komende jaren op van 81 mln nu tot 131 mln in 2014 en 181 mln vanaf De waterschappen brengen de kosten van hun financiële participatie aan het HWBP via hun belastingen in rekening bij de belastingplichtigen. In het Bestuursakkoord Water, dat in mei jl. is ondertekend, is afgesproken dat deze kosten op evenwichtige wijze over de belastingplichtigen moeten worden verdeeld en dat herziening van het belastingstelsel van de waterschappen hiervoor nodig is. In het Bestuursakkoord Water is ook afgesproken dat de waterschappen in verband hiermee voorstellen zullen doen die door de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu als vertrekpunt voor de herziening zullen worden genomen. 2. Wanneer moet het nieuwe belastingstelsel van de waterschappen in werking treden? In het Bestuursakkoord Water (hierna ook het Bestuursakkoord) is afgesproken dat het nieuwe stelsel op 1 januari 2014 in werking moet zijn. Omdat er nog de nodige voorbereidingstijd noodzakelijk is, zullen de voorstellen van de waterschappen ruim vóór 2014 in vastgestelde wetgeving moeten zijn verankerd. 3. Waarom 2014? Omdat de financiële bijdrage aan het HWBP op 1 januari 2014 van een zodanige omvang is dat zonder nieuw belastingstelsel niet van een evenwichtige lastenverdeling over de belastingplichtigen sprake zal kunnen zijn. 4. Hoe nieuw is het voorgestelde nieuwe belastingstelsel van de waterschappen? Het onderzoek naar de wijziging van het belastingstelsel van de waterschappen is breed begonnen. Een groot scala aan onderwerpen is hierbij de revue gepasseerd en een even zo groot aantal mogelijkheden voor aanpassing van het stelsel is in beschouwing genomen. Bij de verdere uitwerking van deze mogelijkheden is gebleken dat rigoureuze aanpassingen van het stelsel tot substantiële lastenverschuivingen tussen de diverse belastingplichtige categorieën zouden leiden. In de diverse bijeenkomsten die tijdens het proces plaatsvonden, zowel met de waterschappen als externe partijen, is gebleken dat hiervoor geen draagvlak aanwezig was. Het Uniebestuur heeft er dan ook voor gekozen om dicht bij het huidige stelsel te blijven en alleen voor de meest knellende zaken met voorstellen te komen. De voorstellen van het Uniebestuur zijn daarmee eerder te kwalificeren als voorstellen tot aanpassing dan voorstellen tot een complete herziening van het stelsel. Voordeel van de beperkte aanpassing van het stelsel is ook dat het herkenbaar blijft voor de burger.

2 Pagina 2 van 9 5. Als we het over knelpunten in het huidige belastingstelsel hebben, welke zijn dat dan? Als we kijken naar de praktijk van de afgelopen jaren, dan springen de volgende zaken in het bijzonder in het oog: Het feit dat de waarde en dus ook het tarief van de categorie ongebouwd voor een belangrijk deel wordt bepaald door de waarde van wegen en spoorwegen. Wanneer er nieuwe infrastructuur wordt aangelegd, wordt het kostenaandeel van de hele categorie ongebouwd groter (de zogenaamde weeffout); Het feit dat de categorie natuur relatief weinig belasting betaalt en het feit dat er rond de vraag wanneer nu echt sprake is van natuur, verschillen van mening bestaan tussen waterschappen en natuureigenaren; Het feit dat de watersysteemheffing ingewikkeld en weinig transparant wordt gevonden. Oorzaken hiervoor zijn met name de complexiteit van de kostentoedeling en het feit dat het stelsel vier belastingplichtige categorieën, drie verschillende heffingsmaatstaven en vijf vormen van tariefdifferentiatie kent; Het feit dat tweepersoonshuishoudens in de zuiveringsheffing voor drie vervuilingseenheden worden aangeslagen. 6. Zijn voor al deze knelpunten oplossingsvoorstellen geformuleerd? Alle genoemde knelpunten zijn gedurende het onderzoek in beschouwing genomen, maar niet voor elk knelpunt is uiteindelijk ook een voorstel voor een oplossing geformuleerd. Zo doet het Uniebestuur geen voorstellen tot wijziging van de zuiveringsheffing en de verontreinigingsheffing. Zie voor een nadere toelichting vraag Hoe ziet het beeld er wat knelpunten en oplossingsvoorstellen betreft precies uit? De zogenaamde weeffout: het Uniebestuur komt hiervoor met oplossingsvoorstellen (zie verder in deze notitie); Natuur: het bestuur doet geen voorstellen om de relatief lage bijdrage van natuur te wijzigen. Dit heeft te maken met het feit dat deze relatief lage bijdrage het gevolg is van een bewuste en weloverwogen keuze die de formele wetgever in 2009 heeft gemaakt. De algemene democratie heeft rekening willen houden met het feit dat natuur een bijzondere plaats in de samenleving inneemt en ook een bijzonder belang bij het werk van de waterschappen heeft. Omdat deze argumenten nog steeds opgeld doen, heeft het Uniebestuur het doen van wijzigingsvoorstellen niet zinvol geacht. De vraag wat echt natuur is en wat niet, wordt aan de rechter voorgelegd. Voor de toekomst is het wenselijk met een praktische en eenduidige regeling te werken. Nagegaan zal worden of aansluiting bij een externe registratie, bijvoorbeeld in het kader van het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer (SNL), goede handvatten biedt. De ingewikkeldheid en transparantie van het stelsel: de methodiek van de kostentoedeling wordt aangepakt (zie verder in deze notitie). Vier van de vijf mogelijkheden van tariefdifferentiatie worden geschrapt. Het bestuur doet geen voorstellen tot wijziging van de belastingplichtige categorieën en de heffingsmaatstaven. Tweepersoonshuishoudens: In de wet is geregeld dat een woonruimte die door één persoon worden bewoond, voor 1 vervuilingseenheid (ve) in de heffing wordt betrokken. Wordt een woonruimte door twee of meer personen bewoond, dan wordt voor 3 ve aangeslagen. Dit leidt vooral bij tweepersoonshuishoudens tot onbegrip; zij zouden voor 2 ve aangeslagen willen worden. De mogelijkheden voor introductie van het aanslaan voor 2 ve voor tweepersoonshuishoudens zijn onderzocht. Gebleken is dat als tweepersoonshuishoudens voor 2 ve aangeslagen zouden worden, het tarief van de heffing hierdoor met ongeveer 12% per ve zou stijgen. Dit zou alleen voor de tweepersoonshuishoudens voordelen opleveren, maar alle andere belastingplichtigen (eenpersoonshuishoudens, meerpersoonshuishoudens (meer dan 3 personen) en bedrijven) zouden hiervan nadeel ondervinden. Het Uniebestuur heeft daarom afgezien van het formuleren van aanpassingsvoorstellen in de zuiveringsheffing en de verontreinigingsheffing. Een

3 Pagina 3 van 9 argument hiervoor was ook dat toekomstige ontwikkelingen in de waterketen tot een veel fundamentelere aanpassing van het stelsel van de zuiveringsheffing en de verontreinigingsheffing kunnen gaan leiden. Een aanpassing nu werd daarom niet opportuun geacht. 8. Hoe ziet de lastenverdeling er op dit moment uit? De totale opbrengst van de watersysteemheffing bedraagt op dit moment miljoen euro. De diverse belastingplichtige categorieën dragen daar als volgt in bij: ingezetenen: 38,1% eigenaren woningen en bedrijfspanden: 50,2% eigenaren agrarische gronden: 9,7% eigenaren infrastructuur: 1,3% eigenaren bouwpercelen 0,1% eigenaren overig ongebouwd: 0,4% eigenaren natuurterreinen: 0,1% Het gaat hier om het landelijke beeld. Het beeld van ieder waterschap ziet er anders uit. De zogenaamde weeffout 9. Wat wordt nu precies met weeffout bedoeld? De Waterschapswet onderscheidt de volgende belastingplichtige categorieën: ingezetenen; eigenaren van gebouwde onroerende zaken (woningen en bedrijfspanden); eigenaren van ongebouwde onroerende zaken (wegen en spoorwegen, landbouwgrond, bouwgrond en een restcategorie die overig ongebouwd wordt genoemd) en eigenaren van natuurterreinen. Elke categorie draagt een bepaald deel van de kosten van de taakuitoefening. Het kostenaandeel van een categorie is ook sterk bepalend voor de hoogte van het tarief van de belasting voor de betreffende categorie. De vaststelling van het kostenaandeel noemen we kostentoedeling.

4 Pagina 4 van 9 Bij de toedeling van kosten over de categorieën gebouwd, ongebouwd en natuur speelt de waarde van die categorieën en hun onderlinge waardeverhouding een belangrijke rol. Omdat wegen en spoorwegen (hierna ook wel infrastructuur genoemd) tot de categorie ongebouwd behoren en een relatief hoge waarde hebben, wordt de waarde en dus ook het tarief van de categorie ongebouwd sterk door de waarde van de infrastructuur bepaald. Wanneer er nieuwe infrastructuur wordt aangelegd wordt het kostenaandeel en het tarief van de hele categorie ongebouwd hoger. Met name de agrariërs hebben over deze effecten geklaagd. Zij menen dat sprake is van een weeffout in de wet. 10. Is hier inderdaad sprake van een fout? Nee, de keuze om infrastructuur en landbouwgrond in één categorie te plaatsen is door de wetgever bewust gemaakt. Omdat de waarde van de ongebouwde objecten m.i.v het uitgangspunt bij de kostentoedeling is geworden, kon alleen door middel van deze samenvoeging worden bereikt dat de agrarische sector een bijdrage aan de kosten van de taakuitoefening zou blijven leveren die in verhouding staat tot de inspanningen die de waterschappen voor de sector doen. Dat niet van een fout maar van een bewuste keuze van de wetgever sprake is, blijkt ook duidelijk uit de wetsgeschiedenis van de Wet modernisering waterschapsbestel. Een aantal voorbeelden: De toenmalige minister van V&W heeft opgemerkt dat de financiële bijdrage van de landbouw, indien infrastructuur uit de categorie ongebouwd zou worden genomen, zou dalen van 4% naar 2%. De financiële bijdrage van de landbouw zou dan niet meer in verhouding staan tot de inspanningen van de waterschappen voor die sector. Ook zou dan de de positie van de landbouwsector in de waterschapsbesturen ter discussie kunnen komen te staan. Daarom is de bestuurlijke afweging gemaakt zoals die is gemaakt. De toenmalige staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft naar aanleiding van vragen in de Eerste Kamer opgemerkt dat een verdere daling van de bijdrage van de landbouwsector niet in verhouding zal staan tot de inspanningen van de waterschappen voor de sector. Er zou in de praktijk dan immers sprake zijn van een onevenwichtige verdeling van lasten over de categorieen, terwijl een enigszins substantiële bijdrage van de landbouw zonder meer terecht is. Uit de wetsgeschiedenis blijkt ook dat bij de beantwoording van de vraag of de landbouw al dan niet teveel betaalt, niet alleen naar het waterkwantiteitsbeheer moet worden gekeken, maar ook naar de waterkwaliteit. De landbouw is immers een belangrijke veroorzaker van diffuse verontreiniging en betaalt daar geen heffing voor. 11. Welke verwachtingen waren er destijds over de bijdrage van de agrarische sector? Ten tijde van de besluitvorming over het nieuwe belastingstelsel in de Tweede Kamer was de verwachting dat de financiële bijdrage van de agrarische sector met bijna de helft zou dalen. Maar nog voordat de waterschappen daadwerkelijk belasting op grond van het nieuwe stelsel zijn gaan heffen, heeft LTO Nederland aangegeven dat de landbouwsector een hogere bijdrage dan verwacht zou gaan leveren vanwege de hogere waarde (dan vooraf aangenomen) van de infrastructuur. 12. Welke acties heeft de Unie nav de klachten van LTO ondernomen? De Unie heeft drie acties ondernomen. De eerste was om een second-opinion te laten uitvoeren naar de Taxatiewijzer voor wegen en spoorwegen. De taxatiewijzer is een hulpmiddel aan de hand waarvan de waterschappen op uniforme wijze de waarde van de infrastructuur ten behoeve van de kostentoedeling kunnen bepalen. De taxatiewijzer is naar aanleiding van de second-opinion aangepast en had als gevolg dat er lagere waarden voor infrastructuur werden vastgesteld. De tweede actie was dat de Unie een extern onderzoek heeft laten uitvoeren naar de daadwerkelijke effecten van het nieuwe stelsel. Dit is al vroeg in het jaar 2009 gebeurd. In maart

5 Pagina 5 van 9 van dat jaar zijn de resultaten van het onderzoek verschenen 1. In het onderzoeksrapport zijn vier mogelijke oplossingsrichtingen geschetst. Als derde heeft de Unie in een brief van 18 juni 2009 aan de staatssecretaris van V&W voorgesteld om door middel van aanpassing van het Waterschapsbesluit tot een oplossing van de ervaren weeffout te komen. Het was een tussentijdse oplossing die de periode tot aan de bredere aanpassing van het belastingstelsel naar aanleiding van de evaluatie van de Wet modernisering waterschapsbestel (uiterlijk in 2012) zou moeten overbruggen. 13. Wat waren de resultaten van het onderzoek naar de effecten van de wet voor de agrarische sector? In de Memorie van Toelichting bij de Wet modernisering waterschapsbestel is in 2006 de verwachting uitgesproken dat de bijdrage van de agrarische sector aan het watersysteembeheer met 48,2% zou dalen. In het onderzoek in opdracht van de Unie is vastgesteld dat de werkelijke daling van de bijdrage van de agrarische sector geringer was dan verwacht, namelijk 29,8 %. De bijdrage van de agrarische sector aan de kosten van de taakuitoefening is dus gedaald, maar minder dan verwacht. 14. Is er een verklaring voor de geconstateerde geringere daling van de bijdrage van de agrarische sector? Ja, die is er. Dat de bijdrage van de agrarische sector minder is gedaald dan verwacht, had volgens het onderzoek vooral te maken met het feit dat de waarde van wegen en spoorwegen veel hoger bleek te zijn dan vooraf was aangenomen. 15. Wat is er met het Unievoorstel gebeurd? De voormalige staatssecretaris van V&W was van oordeel dat het Unievoorstel juridische haken en ogen bevatte en om wijziging van de wet vroeg. Zij heeft het daarom afgewezen. Tot nu toe zijn er geen alternatieven gevonden die in de ogen van het ministerie voldoende juridisch robuust zouden zijn en niet om een wetswijziging zouden vragen. 16. Hoe kijkt de Unie op dit moment tegen een tussentijdse aanpassing van het belastingstelsel aan? Het Unievoorstel om de zogenaamde weeffout op te lossen dateert uit juni 2009 en heeft zoals gezegd niet de steun van de staatssecretaris gekregen. Maar uit het feit dat de Unie voorstellen voor een oplossing heeft gedaan, blijkt dat de Unie de weeffout een knelpunt vindt en een oplossing wil. Ook in de voorstellen die het Uniebestuur onlangs aan de ledenwaterschappen heeft gedaan, zit een voorstel dat op een oplossing voor de weeffout betrekking heeft. De voorstellen zullen in oktober aan het kabinet worden aangeboden. De beslissing om het belastingstelsel ook al eerder dan per aan te passen, is niet aan de Unie maar aan de staatssecretaris van I&M. Naar aanleiding van de petitie die hem op 15 augustus jl. is aangeboden, heeft de staatssecretaris een extern bureau gevraagd om opnieuw de mogelijkheden voor een tussentijdse aanpassing juridisch te beoordelen. Het bestuur is benieuwd of de staatssecretaris ruimte ziet voor een tussentijdse oplossing van de weeffout per 1 januari 2012 (via een aanpassing van het waterschapsbesluit) die juridisch houdbaar en uitvoerbaar is en een stap is op weg een structurele oplossing, in lijn met de voorstellen van de Unie. 17. Waarom is de situatie in Delfland anders dan de rest van het land en wat wordt daaraan gedaan? In enkele regio s, met name in de regio Delfland, zijn veel (kostbare)wegen en verkeersknooppunten aanwezig, terwijl er relatief gezien weinig landbouwgrond is. De waarde van de wegen tikt hier relatief gezien dan ook sterk door in de tarieven en de bijdrage van de 1 Rapport Evaluatie effecten nieuw belastingstelsel, advies van de bureaus Van den Bosch en partners en Tauw aan de Unie

6 Pagina 6 van 9 landbouw. Bij de aanpassing van het belastingstelsel is hier oog voor. Het aanpassen van het stelsel vraagt om wetswijzigingen en zal daarom niet eerder dan in 2014 kunnen plaatsvinden. Aanpassing per 1 januari 2014 is ook afgesproken in het onlangs tussen de Unie en het Rijk ondertekende Bestuursakkoord Water. 18. Klopt het dat de boeren in het algemeen meer zijn gaan betalen? Nee. Bij de invoering van de Wet modernisering waterschapsbestel in 2009 is becijferd dat de agrarische sector in zijn geheel minder zou gaan bijdragen aan de kosten van het waterschap. Onafhankelijk onderzoek uit dat zelfde jaar heeft dit beeld bevestigd (zie ook het antwoord op vraag 13). Ondanks het feit dat de lastenvermindering minder groot was dan aanvankelijk ingeschat, was nog steeds sprake van een substantiële lastendaling van landelijk ca. 30% voor de agrarische sector. In met name het gebied van het hoogheemraadschap van Delfland is het beeld anders. De tarieven voor de agrarische sector zijn daar gestegen. Het voorstel van het bestuur van de Unie ten aanzien van de vermeende weeffout 19. Wat is het voorstel van het Uniebestuur aangaande de zogenaamde weeffout? Het bestuur stelt voor om de weeffout via een wijziging van de methode van kostentoedeling op te lossen. Dit gebeurt door de waarde los te laten als element dat bepaalt wat het kostenaandeel van de belastingplichtige categorieën gebouwd, ongebouwd en natuur is (loslaten waarde als verdeelmaatstaf). De waarde van wegen en spoorwegen speelt daardoor geen rol meer bij het bepalen van het kostenaandeel en het tarief van de categorie ongebouwd. In de door het bestuur voorgestane oplossing worden de kosten van de taakuitoefening als volgt over de belastingplichtige categorieën verdeeld: Het kostenaandeel van de categorie ingezetenen wordt net als nu bepaald op basis van de gemiddelde inwonerdichtheid per km2 in het gebied van het waterschap. Het kostenaandeel van de categorie ongebouwd wordt bepaald op basis van het aantal hectaren ongebouwd per 1000 inwoners in het gebied van het waterschap (nieuw). Het kostenaandeel van de categorie natuur wordt bepaald op basis van het aantal hectaren natuur per 1000 inwoners in het gebied van het waterschap (nieuw). Het kostenaandeel van de categorie gebouwd is wat resteert na de toedeling aan de categorieën ingezetenen, ongebouwd en natuur (nieuw). Het model waarmee deze kostentoedeling wordt uitgevoerd, wordt het verbeterd Combimodel genoemd. 20. Wat zullen de uitkomsten zijn van het verbeterd Combimodel? Omdat ieder waterschapsbestuur op basis van de situatie in hun gebied nog keuzes ten aanzien van het belastingstelsel moeten maken, is het lastig te voorspellen hoe de te verwachte lastenverdeling er bij toepassing van de nieuwe methode van kostentoedeling uit zal zien. Als we er vanuit gaan dat ieder waterschap keuzes maakt die dicht liggen bij de huidige situatie, zal de lastenverdeling ongeveer als volgt zijn ingezetenen: 38,1% eigenaren woningen en bedrijfspanden: 50,4% eigenaren agrarische gronden: 9,6% eigenaren infrastructuur: 1,3% eigenaren bouwpercelen 0,1% eigenaren overig ongebouwd: 0,4% eigenaren natuurterreinen: 0,1% Wanneer we deze cijfers vergelijken met die over de huidige situatie bij vraag 8 zijn vermeld, blijkt dat er nauwelijks verschuivingen van lasten plaatsvinden. Het zal echter van de uiteindelijke keuzes van de waterschapsbesturen afhangen wat de verschuivingen in de praktijk zullen zijn.

7 Pagina 7 van 9 Overige voorstellen aanpassing belastingstelsel 21. Wat voor soort voorstellen doet het Uniebestuur nog meer? Naast het voorstel tot oplossing van de weeffout, heeft het Uniebestuur op 8 juli jl. een aantal voorstellen gedaan waarmee de eenvoud van het stelsel kan worden vergroot en die ervoor moeten zorgen dat in de toekomst op een adequate manier met de hogere kosten van het HWBP kan worden omgegaan. 22. Welke voorstellen dragen bij aan een eenvoudiger stelsel? Het voorstel ter oplossing van de weeffout is daar een van. Het vergemakkelijkt de kostentoedeling immers in hoge mate. Verder draagt ook het voorstel om de tariefdifferentiaties te beperken bij aan de eenvoud. Vier van de huidige vijf mogelijkheden voor tariefdifferentiatie worden immers geschrapt. Ook het voorstel om de mogelijkheid van de toerekening van de zogenaamde categoriegebonden kosten te schrappen, moet in dit verband worden gezien. 23..Op welke wijze zorgen de aanpassingsvoorstellen ervoor dat de kosten van het HWBP evenwichtig over de belastingplichtigen worden verdeeld? Het gaat in feite om drie voorstellen. Het eerste voorstel is om de kosten van het HWBP te integreren met de kosten van het watersysteem. Het tweede voorstel is om alle belastingplichtige categorieën aan de kosten van het HWBP te laten meebetalen. En het derde voorstel houdt in dat ieder waterschapsbestuur de mogelijkheid krijgt de kosten op basis van de specifieke situatie in hun gebied aan de belastingplichtige groepen toe te delen (benutten van de door het Uniebestuur voorgestelde bandbreedtes). 24. Waarom kiest het bestuur voor een integrale heffing voor de kosten van waterveiligheid en watersysteembeheer en niet voor een afzonderlijke heffing voor de kosten van waterveiligheid? Alhoewel het in theorie zeer wel mogelijk is om de kosten van waterveiligheid via een afzonderlijke heffing bij de belastingplichtigen in rekening te brengen, gaat de voorkeur van het Uniebestuur hier niet naar uit. Een afzonderlijke heffing zou in dit geval immers alleen een communicatief doel dienen en dit is een te smalle basis voor de introductie van een nieuwe belasting. Het bestuur kiest daarom voor integratie van de kosten van waterveiligheid en de kosten van het watersysteem. In de naam van de heffing (waterveiligheids- en watersysteemheffing) komt tot uitdrukking dat de belastingplichtigen ook voor waterveiligheid, waaronder het HWBP, betalen. 25. Wie betalen mee aan het HWBP? Waterveiligheid is een collectief goed waar een ieder belang bij heeft. Toen de financiering van het HWBP nog volledig via het Rijk liep, betaalde iedere Nederlander daaraan via de rijksbelastingen mee (solidariteit). Dit uitgangspunt wordt in de waterschapsbelastingen gecontinueerd en wel op twee niveau s. Het eerste niveau is het niveau van de waterschappen onderling. Op grond van de Spoedwet 2 draagt ieder waterschap een deel van de kosten van het HWBP, ook als het waterschap geen kosten voor waterveiligheid maakt. Het tweede niveau waarop het uitgangspunt van solidariteit wordt gecontinueerd, betreft het niveau van het individuele waterschap. Elke belastingplichtige categorie in het gebied van een waterschap draagt een deel van de kosten. Dit is niet alleen logisch, het sluit ook aan bij het gegeven dat de kosten van het HWBP en de kosten van het watersysteembeheer worden geïntegreerd en er één heffing voor deze kosten komt. 2 Stb. 2011, 270

8 Pagina 8 van In het Stormaanbod van november 2009 hebben de waterschappen aangegeven de hogere kosten van het HWBP te zullen compenseren met besparingen. Wat is de stand van zaken hierin? In het Stormaanbod zijn de waterschappen ervan uitgegaan dat de overname van het HWBP en steun voor de besparingsmaatregelen in de tijd min of meer gelijk zouden opgaan. Dit is echter niet het geval gebleken. De Spoedwet 100 miljoen waarmee de rijksbegroting met ingang van dit jaar met 100 miljoen (waarvan 81 miljoen voor het HWBP) ten laste van de waterschappen is verlicht, is snel en zonder medewerking van de waterschappen tot stand gekomen. De maatregelen die noodzakelijk zijn om tot een kostenbesparing te komen hebben pas later ondersteuning gekregen en zijn daarom nog niet gerealiseerd. Op dit moment is er sprake van hogere kosten van het HWBP. De waterschappen hebben zich ervoor ingespannen dat deze extra kosten niet tot hogere belastingen leiden. Uit het feit dat er in 2011 gemiddeld sprake is van een gematigde ontwikkeling van de waterschapsbelastingen, blijkt dat zij hierin zijn geslaagd. In de toekomst zullen de inspanningen van de waterschappen onverminderd doorgaan. 27. Een veel gehoord geluid van de agrarische sector is dat het onrechtvaardig is dat zij moeten meebetalen aan de kosten van het HWBP, maar niet profiteren van de lagere kosten in de waterketen. Wat vindt de Unie hiervan? De Unie kent dit geluid. Het snijdt om twee redenen geen hout. De eerste is, dat er naast de besparingen in de waterketen nog meer besparingen bij de waterschappen zullen plaatsvinden waarvan ook de agrarische sector profiteert. De tweede reden ligt principiëler. In de huidige situatie is het zo dat agrariërs geen heffing betalen voor de vervuiling die afkomstig is van hun landerijen. Dit heeft te maken met het feit dat de vervuilingswaarde van deze zgn. erfafspoelingen lastig is te bepalen. Indien agrariërs wel belastingplichtig zouden zijn, zouden zij net als alle andere vervuilers kunnen profiteren van de voordelen die in de waterketen worden gerealiseerd. Overigens is er geen sprake van een lastenvermindering in de waterketen, maar van minder sterk stijgende kosten. Proces 28. Hoe heeft het proces tot aan het formuleren van de bestuursvoorstellen eruit gezien? Voorjaar 2010 heeft het bestuur van de Unie de Taskforce Financiën uit de Operatie Storm gevraagd met voorstellen voor aanpassing van het belastingstelsel van de waterschappen te komen. De taskforce heeft gebruik gemaakt van een speciaal voor dit doel opgerichte werkgroep onder voorzitterschap van een lid van de taskforce. Taskforce en werkgroep hebben zich door een externe deskundige laten bijstaan. Naast de reguliere afstemmings-, consultatie- en informatiemomenten binne de Unie, heeft de taskforce de volgende stappen gezet: Brainstormbijeenkomst taskforce en werkgroep augustus 2010 Informatiebijeenkomst voor de waterschappen (Klankbordgroep uit de actie Storm) november 2010 Informatiebijeenkomst voor de waterschappen (Klankbordgroep uit de actie Storm) maart 2011 Consultatiebijeenkomsten voor externe stakeholders april 2011 Reflectiebijeenkomst voor de waterschappen over concept-eindvoorstellen taskforce mei 2011 Aanbieding eindvoorstellen aan het Uniebestuur op 10 juni 2011.

9 Pagina 9 van 9 De eindvoorstellen van de taskforce zijn door het Uniebestuur op 15, 21 en 22 juni jl. in regiobijeenkomsten met de waterschappen besproken. Ook externe stakeholders zijn door het bestuur gevraagd om de eindvoorstellen te reageren. Op 8 juli jl. heeft het Uniebestuur een definitief standpunt ten aanzien van de eindvoorstellen van de taskforce bepaald en aan de leden-waterschappen voorgelegd. In de ledenvergadering van 30 september a.s. zal de definitieve besluitvorming plaatsvinden en spoedig daarna zullen de definitieve waterschapsvoorstellen aan het kabinet worden aangeboden. Met het Ministerie van I&M moeten wij nog bespreken hoe het wetgevingsproces er daarna precies uit komt te zien, maar feit is dat de aanpassingen op 1 januari 2014 in werking moeten treden. Dit is ook in het Bestuursakoord Water opgenomen.