Tot slot geven we enkele tips mee waarmee u rekening kunt houden als u ziekenvervoer nodig hebt.

Transcriptie

1 Ziekenvervoer Realisatie Info-fiche september 2015 Bijvoegsel bij CM-Informatie nr 261 Juridisch Departement: Kim Cierkens 1 Departement Gezondheidszorg: Luc Cobbaert Dienst Ziekenvervoer CM Antwerpen: Erwin Vanden Eynden Directie-attaché Christel Tecchiato De bedoeling van deze info-fiche is de lezer wegwijs te maken in de soorten ziekenvervoer 2. Ook de normering, de tarifering, de werking en de bevoegdheidsverdeling van het ziekenvervoer komen in deze uiteenzetting aan bod. Er bestaan verschillende soorten van ziekenvervoer. We maken een onderscheid tussen het dringend, het niet-dringend en het specifiek ziekenvervoer. Het dringend en specifiek ziekenvervoer worden geregeld door de federale wetgever. Het niet-dringend ziekenvervoer, daarentegen, is regionale materie. De verplichte ziekteverzekering komt enkel tussen bij het dringend ziekenvervoer en vervoer met specifieke doeleinden. Sommige ziekenfondsen voorzien echter, onder bepaalde voorwaarden, in hun aanvullende verzekering een tussenkomst voor ziekenvervoer. Ook speciale vormen van ziekenvervoer komen in deze uiteenzetting aan bod. We denken hierbij o.m. aan de MUG, PIT en helikoptervervoer. Tot slot geven we enkele tips mee waarmee u rekening kunt houden als u ziekenvervoer nodig hebt. 1 Met dank aan Annick Vranken, Dienst Ziekenvervoer CM Oostende. 2 In deze infofiche gaan we echter niet in op het ziekenvervoer dat specifiek wordt georganiseerd in het buitenland (vb. repatriëring verzorgd door Mutas) of door internationale overeenkomsten (vb. Frans-Belgische samenwerkingsovereenkomst inzake dringend ziekenvervoer).

2 1. Soorten ziekenvervoer Er bestaan verschillende soorten van ziekenvervoer. Hieronder vindt u een schematisch overzicht. Dringend ziekenvervoer Niet-dringend ziekenvervoer liggend (evt. heli) zittend dienst ambulance (evt. heli) + evt. MUG (evt.heli) of PIT Ander dan 112-ziekenvervoer waarvoor de verplichte ziekteverzekering tussenkomt Voornamelijk: prematuren en pasgeborenen kankerpatiënten dialysepatiënten revalidatie gehospitaliseerde patiënten met dialyse oncologische behandeling in een ander ziekenhuis centra voor dagverzorging 1.1. Dringend ziekenvervoer, MUG- en PIT-interventie Dringend ziekenvervoer Omschrijving Het dringend ziekenvervoer kadert binnen de toepassing van de dringende geneeskundige hulpverlening, waarbij de nadruk niet enkel ligt op het aspect vervoer, maar ook op het aspect behandeling en stabilisatie van de toestand van de patiënt. Dringende geneeskundige hulpverlening is het onmiddellijk verstrekken van aangepaste hulp aan alle personen van wie de gezondheidstoestand, ten gevolge van een ongeval, een plotse aandoening of een plotse verwikkeling van een ziekte, een dringende tussenkomst vereist na een oproep via het eenvormig oproepstelsel en waardoor de hulpverlening, het vervoer en de opvang in een aangepaste ziekenhuisdienst worden verzekerd 4. Het doel van de dringende geneeskundige hulpverlening is om het behandelingsvrije interval tussen het incident en de aanvang van de diagnostische en/of therapeutische prestatie zo kort mogelijk te houden. Onder eenvormig oproepstelsel verstaat men het vervoer dat via het noodnummer 112 georganiseerd wordt. Het eenvormig oproepstelsel coördineert alle oproepen en evalueert de nood aan dringende hulpverlening. De ambulancedienst zelf is ofwel door de overheid georganiseerd of door een geconcessioneerde dienst ofwel gebeurt dit door privé-personen die een overeenkomst afsloten met de FOD Volksgezondheid is het Europese noodnummer waarnaar mensen in nood in alle lidstaten van de Europese Unie en enkele andere landen 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 kunnen bellen om onmiddellijke hulp te krijgen van de brandweer, een medisch team of de politie. Je kan het nummer 112 bellen met een vaste of mobiele telefoon. Het Europese noodnummer is overal gratis. In België kan je ook nog altijd het (vroegere) noodnummer 100 bellen wanneer je in nood verkeert. Voor meer informatie zie ook: 4 Art. 1 van de Wet van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige hulpverlening. 5 Onder de erkende diensten bevinden zich brandweerkorpsen, OCMW-diensten, openbare en private ziekenhuizen, private ambulancediensten en het Rode Kruis. De overeenkomst tussen de FOD Volksgezondheid en de uitbater van de ambulancedienst bevat een aantal kwaliteitsgaranties; het gaat hier om algemene normen en normen in hoofde van de ambulanciers en de ambulancewagen. 2

3 Niet alle vervoer van zieken (met een ambulance) zal dus onder de noemer dringend ziekenvervoer vallen. Enkele voorbeelden maken het verschil duidelijk: Personen die van thuis of van elders het noodnummer 112 bellen en met een ambulance naar het ziekenhuis worden gebracht, doen beroep op het dringend ziekenvervoer. Indien iemand onwel wordt op de openbare weg en een omstaander belt zelf rechtstreeks een taxi om hem of haar naar het ziekenhuis te brengen, geldt de reglementering voor het dringend ziekenvervoer niet. Wie zelf rechtstreeks een ambulance belt, en niet het hulpcentrum 112 contacteert, valt niet onder de wetgeving rond het dringend ziekenvervoer. Normen De ambulancediensten moeten aan welbepaalde normen voldoen om te mogen deelnemen aan de dringende geneeskundige hulpverlening. Deze normen zijn terug te vinden in diverse wetgeving en regelgeving, maar ook in een aantal omzendbrieven. O.a. volgende algemene normen zijn van toepassing: de dienst moet dag en nacht verzekerd zijn. De verantwoordelijke die weigert of verzuimt gevolg te geven aan de aanvraag tot hulpverlening stelt zich bloot aan gerechtelijke vervolgingen 6 ; de wagens dienen alleen voor het vervoer van zieken en gewonden, met uitsluiting van elk ander vervoer dat niet in het kader van de dringende hulpverlening valt. Ook de ambulanciers dringend ziekenvervoer moeten aan bepaalde criteria voldoen. Zo mogen enkel personen die houder zijn van het brevet van hulpverlener-ambulancier de functie van hulpverlener-ambulancier uitoefenen 7. Dit brevet wordt afgeleverd door een opleidings- en vervolmakingscentrum voor hulpverleners-ambulanciers (deze centra zijn opgericht per provincie). De ambulancewagens moeten voldoen aan de vereisten zoals deze vastgesteld zijn door de bevoegde Minister van Volksgezondheid 8. Meer bepaald moet het voertuig en zijn uitrusting aan bepaalde minimumcriteria voldoen. De inhoud van de ziekenwagens is officieel vastgelegd in een omzendbrief van het Ministerie van Volksgezondheid van De provinciale gezondheidsinspecteurs hanteren ook zelf een checklist. Tot slot moet de ambulance beantwoorden aan de uiterlijke kenmerken zoals bepaald bij Ministerieel Besluit van 6 juli Geen keuze ziekenhuis Als een ambulance van de dienst 112 uitrukt, kan de patiënt niet zelf kiezen naar welk ziekenhuis hij wordt gebracht. De dispatcher die de oproep ontvangt, moet onmiddellijk de dichtstbijgelegen ambulancedienst, die over een voertuig beschikt, verwittigen. Aan de ambulanciers meldt hij de locatie van de patiënt en duidt hij het dichtstbijgelegen ziekenhuis met een gespecialiseerde dienst spoedgevallenzorg aan. Met dichtstbijgelegen ziekenhuis wordt bedoeld: het ziekenhuis dat zo vlug mogelijk bereikbaar is vanaf de plaats waar de patiënt zich bevindt. In regel wordt de patiënt dus vervoerd naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis dat over een gespecialiseerde dienst spoedgevallenzorg beschikt en is opgenomen in het eenvormig oproepstelsel. De patiënt kan echter vervoerd worden naar het meest aangewezen ziekenhuis in de volgende gevallen: 1) collectieve noodsituatie (bv. als er veel slachtoffers tegelijk vallen zoals bij een ramp); 2) wanneer de MUG-arts of de behandelende arts, die aanwezig is bij de zieke 10 : oordeelt dat er omwille van de gezondheidstoestand van de patiënt specifieke diagnostische of therapeutische middelen nodig zijn; verwijst naar een ander ziekenhuis dat aan de voorwaarden voldoet en dat reeds over een medisch dossier van de patiënt beschikt 11. 3) bij kinderen tot en met de leeftijd van 14 jaar: het dichtstbijzijnde ziekenhuis dat over een erkende dienst kindergeneeskunde beschikt Art. 11 van de Wet van 8 juli Art. 6ter, 2 van de Wet van 8 juli 1964; zie ook het K.B. van 13 februari 1998 betreffende de opleidings- en vervolmakingscentra voor hulpverleners en ambulanciers. 8 Art. 7 van het K.B. van 2 april 1965 houdende vaststelling van de modaliteiten tot inrichting van de dringende geneeskundige hulpverlening en houdende aanwijzing van de gemeenten als centra van het eenvormig oproepstelsel. 9 Omzendbrief ICM/DGH/004 van 16 mei 2006 betreffende het minimale medische materiaal dat wordt aanbevolen als uitrusting voor de ambulances die meewerken aan de dringende geneeskundige hulpverlening. 10 Dit kan dan nog uitsluitend indien dit overeenkomt met het protocol dat door de Commissies voor Dringende Geneeskundige Hulpverlening is afgesloten (zie infra). 11 In dit geval mag de behandelende arts onder bepaalde voorwaarden op voorhand een attest opmaken voor de patiënt en moet hij niet bij de patiënt aanwezig zijn op het moment dat de hulpdienst 112 opgeroepen wordt. 12 Art. 7 en 7ter van het K.B. van 2 april

4 Provinciale Commissies voor Dringende Geneeskundige Hulpverlening In iedere provincie en binnen het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad wordt een Provinciale Commissie voor Dringende Geneeskundige Hulpverlening opgericht. Zij hebben o.m. de volgende taken 13 : coördineren van de samenwerking tussen alle verschillende instanties; toezicht op de opleiding van hulpverleners/ambulanciers; het waken over het goed beheer en de verwerking van de oproepen met medisch karakter gericht aan de centra van het eenvormig oproepstelsel; het verlenen van advies over aangelegenheden die behoren tot de dringende geneeskundige hulpverlening. Fonds voor dringende geneeskundige hulpverlening In navolging van de Wet op de dringende geneeskundige hulpverlening werd een Fonds (vzw) voor dringende geneeskundige hulpverlening opgericht 14. Hoofddoelstelling van dit Fonds is de betaling te verzekeren van de artsenhonoraria en van de kosten die voortvloeien uit de tussenkomst van de MUG-functies, ambulancediensten en ziekenhuizen. Het Fonds kom echter slechts tussen wanneer de begunstigde van de zorgen zijn betalingsverplichting niet is nagekomen. Daarenboven kan het Fonds de gemaakte kosten verhalen bij de vervoerde persoon 15. Ziekenvervoer tussen twee ziekenhuizen 16 Sommige patiënten die gehospitaliseerd zijn of verblijven in de functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg, hebben zorgen nodig die niet beschikbaar zijn in het ziekenhuis waar zij zijn opgenomen en moeten worden overgebracht naar een andere instelling. Indien deze overbrenging een dringend karakter heeft, moet die zonder verwijl worden georganiseerd naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis dat beschikt over de therapeutische of diagnostische middelen die nodig zijn voor die patiënt. Dit dringend ziekenvervoer kan op twee manieren: 1) Als het aanvragend of ontvangend ziekenhuis beschikt over begeleidings- en/of vervoermiddelen die worden ingezet in het kader van het éénvormig oproepstelsel, dan komen zij overeen om daarvan gebruik te maken mits verwittiging van het centrum van het éénvormig oproepstelsel. 2) Als er niet direct een vervoermiddel beschikbaar is in één van beide ziekenhuizen, dan moet het centrum van het éénvormig oproepstelsel gecontacteerd worden en wordt het snelst beschikbare vervoermiddel ter beschikking gesteld. In beide situaties zal het vast tarief voor dringend ziekenvervoer van toepassing zijn 17. Merk op dat het ziekenvervoer tussen ziekenhuizen vaak beschouwd wordt als niet-dringend ziekenvervoer en dat in dit geval de wettelijke tarieven en ZIV-tussenkomst van 50% niet van toepassing zullen zijn (zie infra). MUG Omschrijving De Mobiele Urgentie Groep (MUG) is geïntegreerd in het eenvormig oproepstelsel. Het is de aangestelde van het eenvormig oproepstelsel die beslist of de MUG wordt uitgestuurd (dit gebeurt niet op vraag van de patiënt) 18. Het kan dus gebeuren dat na een oproep tot de dienst 112, de MUG wordt uitgestuurd. De MUG brengt een arts en een verpleegkundige tot bij personen van wie de gezondheidstoestand een (effectief of potentieel) levensbedreigend karakter vertoont of een ernstig lidmaatof orgaanbedreigend karakter vertoont. Een MUG vervoert dus zelf geen patiënten en doet strikt genomen geen ziekenvervoer (met een MUG komt altijd een ziekenwagen mee). De MUG is te beschouwen als een vooruitgeschoven ziekenhuisdienst en verleent, indien nodig, de dringende medische en verpleegkundige handelingen, eventueel zelfs de verzorging en het toezicht tijdens het transport Art. 2 en 4 van het K.B. van 10 augustus 1998 tot oprichting van de Commissies voor Dringende Geneeskundige Hulpverlening. 14 K.B. van 1 april 1965 tot vaststelling van de datum van het inwerkingtreden van de wet van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige hulpverlening en tot bepaling van de risico s die gedekt zijn door de verzekeringsondernemingen die de vereniging zonder winstoogmerk Fonds voor dringende geneeskundige hulpverlening vormen. 15 Art. 7 e.v. van de Wet van 8 juli 1964 betreffende de dringende geneeskundige hulpverlening. 16 Omzendbrief ICM/AMU/012 van 4 september 2006 van de FOD Volksgezondheid. 17 Maar indien deze transfert plaatsvindt tussen afdelingen van een fusieziekenhuis of tussen campussen van één ziekenhuiserkenning mag hiervoor niets aangerekend worden. De afdeling of campus wordt dan immers beschouwd als onder één dak. Bijgevolg gaat het hier om een verplaatsing in het ziekenhuis. Ook als het vervoer plaatsvindt met het oog op een onderzoek in een ander ziekenhuis en de patiënt dezelfde dag wordt teruggebracht, kan de kost hiervan geacht worden te zijn vergoed door het budget van financiële middelen (ligdagprijs). 18 Art. 4bis van de Wet van 8 juli 1964 en art. 2 van het M.B. van 29 januari 2003 tot opname van de erkende functies mobiele urgentiegroep in de dringende geneeskundige hulpverlening. 19 Art. 2 van het K.B. van 10 april 1995 waarbij sommige bepalingen van de wet op de ziekenhuizen toepasselijk wordt verklaard op de functie mobiele urgentiegroep. 4

5 Normen Sinds 1 mei 1999 zijn er erkenningsnormen van toepassing op de MUG s 20. Het is echter maar vanaf het M.B. van 29 januari 2003 dat de MUG s ook daadwerkelijk erkend werden en er ook een lijst van erkende MUG s werd opgesteld 21. Er worden een aantal functionele normen opgelegd, zoals: Het beheer van elke MUG moet geschieden door een ziekenhuis of een ziekenhuisassociatie met een functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg. Wanneer er zich in een interventiezone meer ziekenhuizen met een functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg bevinden, die zich kandidaat stellen om een MUG-functie op te richten, moeten alle MUG-functies binnen deze interventiezone uitgebaat worden door één associatie, samengesteld uit alle bedoelde kandiderende ziekenhuizen. Er moet een protocol gesloten worden tussen alle ziekenhuizen met een functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg die ingeschakeld zijn in de werking van de dringende geneeskundige hulpverlening en die in dezelfde provincie of in het administratief arrondissement Brussel- Hoofdstad gelegen zijn, alvorens de MUG-functies kunnen worden erkend. Verder worden er een aantal organisatorische normen opgelegd, zoals: Enerzijds aan het medisch en verpleegkundig personeel: De ars die de leiding heeft van de MUG-functie moet een geneesheer-specialist zijn en houder zijn van de bijzondere beroepstitel in de urgentiegeneeskunde of moet het geneesheer-diensthoofd zijn van de functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg. Deze arts moet eveneens voltijds aan het ziekenhuis of aan één der ziekenhuizen van de associatie verbonden zijn en meer dan de helft van zijn werktijd aan de activiteit in de functie en aan de permanente vorming van het personeel verbonden aan zijn functie besteden. De MUG-functie moet instaan voor een eigen medische en verpleegkundige permanentie 24 uur op 24 uur. De hoofdverpleegkundige, die de leiding van het verpleegkundig personeel van de MUG-functie heeft, moet houder zijn van de bijzondere beroepstitel van gegradueerde verpleger in intensieve zorg en spoedgevallenzorg of moet kunnen bewijzen dat hij/zij minstens 5 jaar ervaring heeft opgedaan. Het personeel belast met MUG-opdrachten maakt deel uit van het medisch en verpleegkundig korps van een functie gespecialiseerde spoedgevallenzorg. De MUG-functie moet bewijzen dat haar medisch en verpleegkundig personeel permanent wordt bijgeschoold. De MUG-functie moet actief deelnemen aan de opleiding van de hulpverleners-ambulanciers. Anderzijds wat betreft de uitrusting: De MUG-functie moet beschikken over tenminste één voertuig (conform aan de door de Minister vastgelegde eigenschappen) dat gestationeerd is in het ziekenhuis waar zich het medisch interventieteam bevindt. Alle leden van het interventieteam beschikken over een persoonlijke uitrusting, waarvan de eigenschappen door de Minister vastgesteld worden. Er moet welbepaald draagbaar materiaal aan boord zijn (o.m. zuurstofvoorraad, injectiepomp, glycometer, reanimatiemateriaal, ). De Minister kan een lijst opstellen van de geneesmiddelen die zich aan boord van het voertuig moeten bevinden. De toestellen moeten goed onderhouden zijn, behoorlijk functioneren en klaar zijn voor gebruik. PIT Een MUG-team (dat bestaat uit een arts-urgentist en een verpleegkundige) blijkt in veel gevallen een overkwalificatie van het team te zijn. Vandaar dat het idee ontstond voor het opstarten van een proefproject met PITs (Paramedische Interventie Teams). Deze PITs zijn intermediaire hulpploegen, die zich tussen de ambulance en de MUG situeren. Een PIT is meer bepaald een ambulance die uitrukt vanuit een erkende dienst spoedgevallen, met aan boord een ambulancier en een verpleegkundige met een bijzondere bekwaming in de spoedgevallenzorg. Deze worden, indien nodig, door een arts urgentist op afstand via een veilige radiomededeling bijgestaan. Net als bij de MUG, is het de aangestelde van de 112-centrale die beslist of er een PIT uitgestuurd wordt. 20 K.B. van 10 augustus 1998 houdende vaststelling van de normen waaraan een functie mobiele urgentiegroep (MUG) moet voldoen om te worden erkend. 21 M.B. van 29 januari 2003 tot opname van de erkende functies mobiele urgentiegroep in de dringende geneeskundige hulpverlening. 5

6 1.2. Niet-dringend ziekenvervoer Wettelijk kader: Vlaamse Gemeenschap Voor wat betreft het niet-dringend ziekenvervoer kunnen we een onderscheid maken tussen enerzijds het niet-dringend liggend ziekenvervoer en anderzijds het niet-dringend zittend ziekenvervoer. Omschrijving Men kan het niet-dringend liggend ziekenvervoer omschrijven als elk vervoer met een vervoermiddel dat is uitgerust om mensen op een draagberrie te vervoeren en op voorwaarde dat het vervoer georganiseerd is buiten het eenvormig oproepstelsel. Niet-dringend liggend ziekenvervoer is er voor mensen die enkel liggend en op geen andere manier (zittend of in een rolwagen) vervoerd kunnen worden. Men kan het niet-dringend zittend ziekenvervoer omschrijven als elk vervoer met een vervoermiddel dat is uitgerust voor zittend ziekenvervoer, ook met rolstoel (dan is dit rolstoelvervoer), op voorwaarde dat het vervoer georganiseerd is buiten het eenvormig oproepstelsel. Het decreet Het Vlaams decreet van 30 april 2004 (B.S. 22/06/2004) betreffende het niet-dringend liggend vervoer, voert een regeling in, waarbij de sector door zelfregulering wordt aangezet om de gebruiker de nodige kwaliteit en veiligheid te bieden. Er is in 2006 een onafhankelijke Commissie niet-dringend ziekenvervoer opgericht 22. Deze Commissie bestaat uit alle actoren die actief zijn op het werkveld (ziekenfondsen, uitbaters van diensten van niet-dringend liggend ziekenvervoer, patiëntenplatform, huisartsenparlement, koepelorganisatie van ziekenhuizen, Test- Aankoop). De Commissie heeft als taak om minimumkwaliteitseisen in het niet-dringend liggend ziekenvervoer op te stellen en te bewaken 23. De regeling heeft betrekking op het vervoer dat plaats vindt op het grondgebied van het Vlaamse Gewest. Voor het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad regelt dit decreet het vervoer naar, van of tussen verzorgingsvoorzieningen, welzijnsvoorzieningen of zorgverstrekkers die onder de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap vallen. Er is momenteel geen specifiek wettelijk kader voor het nietdringend zittend ziekenvervoer (er is echter wel bijvoorbeeld de algemene reglementering over het taxivervoer en het verhuur van een wagen met een chauffeur). Wettelijk kader: Waals Gewest Omschrijving Volgende twee soorten vervoer worden hier bedoeld: enerzijds, sanitair vervoer waarbij noch medisch toezicht noch een liggende houding vereist zijn, al dan niet aangepast aan het vervoer van personen met beperkte mobiliteit, en anderzijds, liggend patiëntenvervoer of vervoer van patiënten die medisch toezicht binnen een sanitaire cel nodig hebben. In het eerste geval wordt gebruik gemaakt van een licht sanitair voertuig en in het tweede geval van een ambulance. Het decreet Ter vervanging van het decreet betreffende de organisatie van het medisch-sanitair vervoer van 29 april dat werd opgeheven, keurde het Waalse parlement op 10 oktober een decreet tot wijziging van sommige bepalingen van het Waalse Wetboek van Sociale Actie en Gezondheid betreffende het al dan niet aangepast medisch-sanitair vervoer goed 26. Dit decreet heeft als doel de vroegere bepalingen die het Waalse Gewest hierover aannam, hierin op te nemen mits aanpassingen zodat de Europese norm NF EN 1789 betreffende Medische voertuigen en hun uitrusting Ambulances automatisch van kracht is. Dit decreet beoogt in het Franstalig taalgebied alle betalend vervoer over de weg met een ziekenwagen of licht sanitair voertuig door gekwalificeerd personeel te reglementeren. Dit decreet beoogt niet het vervoer dat bedoeld is in de wet van 8 juli 1964 betreffende dringende medische hulp. Het decreet heeft nog steeds geen eigen uitvoeringsbesluit Zie ook: 23 Op grond van deze minimumkwaliteitseisen kan en dienst niet-dringend liggend ziekenvervoer een kwaliteitscertificaat krijgen. Het hebben van een kwaliteitscertificaat is op dit moment overigens geen vereiste om niet-dringend liggend ziekenvervoer te mogen doen. Het decreet bestraft enkel het zich ten onrechte beroepen of misbruik maken van het kwaliteitscertificaat (art. 8 van het Decreet van 30 april 2004). 24 Waals decreet van 29 april 2004 (B.S. van ) betreffende de organisatie van het medisch-sanitair vervoer (opgeheven). 25 Krachtens artikel 138 van de Grondwet, Waals decreet tot wijziging van sommige bepalingen van het Waalse Wetboek van Sociale Actie en Gezondheid betreffende het medisch-sanitair vervoer (B.S. van ). 26 Ter informatie merken wij op dat op 20 november 2008 een decreet is gestemd zonder dat echter enig nieuw uitvoeringsbesluit werd genomen. Beslist werd om de inwerkingtreding ervan uit te stellen door het Waals decreet van 23 februari 2009 tot wijziging van het decreet van 20 november 2008 betreffende de organisatie van medisch-sanitair transport. Dit decreet werd nooit van toepassing. 27 Aangezien het decreet van 13/10/2013 pas op het einde van de legislatuur werd gestemd, zijn er geen uitvoeringsbesluiten ad hoc maar artikel 716 van dit nieuwe decreet beoogt dat voor ambulances die actief waren binnen een erkende dienst voor medisch-sanitair vervoer op de dag van de inwerkingtreding van het decreet, de technische normen van toepassing blijven zoals ze bepaald waren door of krachtens het decreet van 29 april 2004 betreffende het medisch-sanitair vervoer en het besluit van de Waalse regering van 12 mei

7 Wettelijk kader: Duitstalige Gemeenschap Op 4 juni 2007 werd een decreet betreffende niet-dringend ziekenvervoer afgekondigd 28. Dit decreet beoogt elk nietdringend vervoer van een patiënt per ziekenwagen, met inbegrip van de transfers tussen ziekenhuizen en met uitzondering van vervoer dat geregeld is door de wet van 8 juli 1964 betreffende dringende medische hulpverlening. De patiënt is hier elke persoon van wie de gezondheidstoestand vereist dat deze wordt vervoerd per ziekenwagen, meer bepaald elk voertuig dat is uitgerust om een patiënt zittend of liggend te vervoeren met medisch toezicht en medische zorg zoals vereist. Dit decreet maakte het voorwerp uit van een besluit van de Duitstalige regering 29 waarin net als voor Wallonië sprake is van specifieke normen die kunnen worden opgelegd (zoniet kan de ziekenvervoerder zijn erkenning verliezen ) Specifiek ziekenvervoer Voor sommige patiënten wordt een specifieke wettelijke regeling uitgewerkt. Het gaat hier telkens om vervoer dat omwille van zijn aard niet onder de wettelijke noemer dringend ziekenvervoer valt. Voor dit specifiek vervoer is er een terugbetaling voorzien door de verplichte ziekteverzekering. In casu gaat het voornamelijk over vervoer van prematuren en pasgeborenen, kankerpatiënten, dialysepatiënten, vervoer in het kader van revalidatie, vervoer van psychiatrische patiënten en vervoer van patiënten naar centra voor dagverzorging. In dergelijk geval spreken we dus over specifiek ziekenvervoer. Prematuren 30 Dit gaat over (couveuse)vervoer van het kind van de materniteit naar de dienst neonatologie en eventueel terug. Er is een tussenkomst vanuit de ziekteverzekering als het leven van de prematuren en pasgeborenen bedreigd is of deze een risico lopen op blijvende neurologische letsels. Het vervoer dient bovendien plaats te vinden met een ziekenwagen onder begeleiding van een arts. De noodzaak van het vervoer moet verder ook verklaard worden door de behandelend geneesheerspecialist in de kindergeneeskunde, die eveneens verklaart dat het vervoer vereist is om medische redenen. Kankerpatiënten 31 Dit gaat over vervoer van kankerpatiënten van en naar een antikanker centrum, die ambulant behandeld worden met radioof chemotherapie, alsook voor de controle-raadpleging nadien. Er gelden een aantal algemene voorwaarden om voor terugbetaling (zie infra) in aanmerking te komen (dus zowel voor radio- en chemotherapie, alsook voor de controleraadpleging): Er is een tussenkomst vanuit de ziekteverzekering voor kankerpatiënten die in antikankercentra ambulant worden behandeld en: - ofwel een chemotherapeutische behandeling krijgen (voorwaarde: aanrekening maxiforfait oncologie of ander forfait uit de overeenkomst tussen de verzekeringsinstellingen en de ziekenhuizen) - ofwel een behandeling met stralingen krijgen (radiotherapie) - ofwel voor een controleraadpleging na de bovenvermelde chemo- of radiotherapie naar het antikankercentrum moeten De behandeling dient plaats te vinden in een ziekenhuis dat over de diensten diagnose, behandeling en heelkunde beschikt; De behandeling zelf dient plaats te vinden door een geneesheer-specialist in de radiotherapie; De behandeling en het vervoer moeten dezelfde dag gebeuren; Terugbetaling kan enkel worden bekomen op voorlegging van het ingevuld modeldocument dat in bijlage is gevoegd bij het M.B. van 6 juli 1989, ondertekend door de behandelend arts van het ziekenhuis. In de marge want het gaat niet in de strikte zin om ziekenvervoer vermelden we hier ook nog dat er een terugbetaling voorzien wordt voor de reiskosten (heen en terug) die de ouders of de voogden van gehospitaliseerde kinderkankerpatiënten hebben om hun kind (-18 jaar) in het ziekenhuis te gaan bezoeken wanneer zij voor minstens één nacht zijn opgenomen. Ook hier dient door de behandelend arts een document te worden ingevuld (dat een geldigheidsduur heeft van 1 jaar). 28 Decreet van 4 juni 2007 betreffende het niet-dringend ziekenvervoer, BS Besluit van de Regering van de Duitstalige Gemeenschap betreffende het niet-dringend ziekenvervoer BS K.B. van 8 januari 1992 houdende uitbreiding van het toepassingsgebied van art. 34, 10 van de Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen tot de vervoerkosten van de prematuren en pasgeborenen wier leven wordt bedreigd of die een risico op blijvende neurologische sequelen lopen 31 M.B. van 6 juli 1989 tot uitvoering van art. 37, 11 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli

8 Dialysepatiënten 32 Dit gaat over vervoer in het kader van ambulante dialyse in een nierdialysecentrum alsook over het vervoer voor controle in het ziekenhuis bij thuisdialyse. Om in aanmerking te komen voor terugbetaling (zie infra) dient een speciaal formulier te worden gebruikt. Revalidatie 33 Dit gaat over het vervoer in een voertuig, geschikt voor het vervoer van een patiënt met een rolwagen, in het kader van een ambulante multidisciplinaire revalidatie in een gespecialiseerde centrum. Het betreft dus niet het vervoer van de patiënt voor zijn opname of ontslag in of uit het centrum. Om voor terugbetaling (zie infra) in aanmerking te komen moet aan de adviserend-geneesheer van het ziekenfonds een attest worden afgeleverd waaruit blijkt dat door de aard en de ernst van de pathologie, de rechthebbende enkel in een rolwagen de reis van en naar het revalidatiecentrum kan maken. Een andere voorwaarde is dat het Verzekeringscomité met het revalidatiecentrum een revalidatieovereenkomst moet hebben afgesloten. Vervoer van gehospitaliseerde patiënten voor oncologische behandeling of voor dialyse Patiënten die zijn opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis 34 : Er is een vergoeding voorzien voor het vervoer heen en terug van patiënten die opgenomen zijn in een psychiatrisch ziekenhuis en die één van de volgende behandelingen moeten ondergaan in een algemeen ziekenhuis of in een dienst voor collectieve autodialyse: - een chemotherapeutische behandeling - een behandeling door stralingen - een chronische hemodialyse - een peritoneale dialyse Patiënten die opgenomen zijn in een klein ziekenhuis met uitsluitend gespecialiseerde diensten voor behandeling en revalidatie (SP-diensten) of een dienst voor geriatrie en revalidatie (G-dienst) 35 : Er is voor het ziekenhuis met uitsluitend gespecialiseerde diensten voor behandeling en revalidatie (SP-diensten) of een dienst voor geriatrie en revalidatie (G-dienst) een vergoeding voorzien voor het vervoer heen en terug van patiënten die daar opgenomen zijn en die één van de volgende behandelingen moeten ondergaan in een ander ziekenhuis of in een dienst voor collectieve autodialyse: - een chemotherapeutische behandeling - een behandeling door stralingen - een chronische hemodialyse - een peritoneale dialyse Vervoer voor patiënten naar centra voor dagverzorging 36 In een centrum voor dagverzorging worden patiënten die voldoen aan een aantal criteria van fysieke en/of psychische afhankelijkheid, gedurende minstens 6 uur overdag gehuisvest en verzorgd. Deze patiënten hebben recht op een vergoeding voor hun verplaatsingskosten (ongeacht met welk vervoer en ongeacht door wie). Voorwaarde is dat het centrum erkend is door de bevoegde overheid Helikoptervervoer en -interventie Algemeen De problematiek van het ziekenvervoer en interventie per helikopter komt in België minder voor dan het vervoer met een ziekenwagen. Dit heeft vanzelfsprekend te maken met het feit dat de afstanden in België klein zijn. In het kader van dringende medische hulpverlening, kan een helikopter op twee manieren ingezet worden: om een arts sneller ter plaatse te brengen; voor het vervoer van de patiënt. 32 M.B. van 24 januari 1985 tot vaststelling van de tegemoetkoming van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen in de reiskosten van de gedialyseerde rechthebbenden. 33 M.B. van 14 december 1995 tot vaststelling van de tegemoetkoming van de verplichte verzekering voor geneeskundige zorgen en uitkeringen in de reiskosten in verband met de revalidatie. 34 Artikel 4 4 van de overeenkomst tussen de psychiatrische instellingen en diensten met de verzekeringsinstellingen. 35 Artikel 5bis van de overeenkomst tussen de verpleeginrichtingen en de verzekeringsinstellinge; zie ook Omzendbrief van het RIZIV OMZ/ZH/2010/4. 36 Koninklijk besluit van 12 oktober 2010 tot vaststelling van de voorwaarden waaronder de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen tegemoetkomt in de reiskosten van rechthebbenden die opgenomen zijn in een centrum voor dagverzorging. 8

9 Geen specifiek wettelijk kader Er is geen afzonderlijke regelgeving specifiek voor het helikoptervervoer. De volgende elementen zijn echter wel belangrijk: Een omzendbrief van de voormalige Minister Colla stipuleert dat de inschakeling van diensten en middelen in het systeem 112 enkel kan gebeuren na akkoord van de bevoegde federale overheid van Volksgezondheid. Dit geldt o.m. voor de MUG en helikopters. Uit diverse parlementaire vragen en antwoorden blijkt dat in het kader van het eenvormig oproepstelsel steeds de wettelijke tarieven gelden, ongeacht het ingezette transportmiddel (zie infra) 37. Dringend of niet-dringend ziekenvervoer Helikoptervervoer kan zowel ressorteren onder het dringend als niet-dringend ziekenvervoer (ondanks het feit dat er wellicht meestal een dringend karakter is). Bijvoorbeeld: bij een oproep in het kader van het eenvormig oproepstelsel, waarbij de aangestelde beslist op een helikopter beroep te doen (de patiënt kan hier zelf niet om vragen), zullen de gewone tarieven gelden. Indien een patiënt daarentegen wordt getransporteerd met een helikopter, zonder dat de 112-centrale gecontacteerd werd, gelden de tarieven van het eenvormig oproepstelsel niet. De tarieven voor het helikoptervervoer kunnen dan hoog oplopen. Een helikopter kan trouwens ook functioneren als MUG (en bijgevolg gelden in dergelijk geval, zolang de helikopter finaal geen patiënt vervoert, de regels die betrekking hebben op de MUG). 2. Tarieven en terugbetaling van de verschillende soorten ziekenvervoer 2.1. Dringend ziekenvervoer en MUG-interventie Dringend ziekenvervoer Vast tarief De tarieven van het dringend ziekenvervoer door het eenvormig oproepstelsel worden bepaald door de FOD Volksgezondheid 38. Deze tarieven worden vastgelegd door de regelgeving. De tarieven zijn 39 (bedrag 2015): Een forfait van 61,63 euro voor de eerste 10 km (dit forfait moet de patiënt sowieso betalen, ook al bedraagt de afstand geen 10 km). + vanaf de 11de tot en met de 20ste km: 6,16 euro/km + vanaf de 21ste km: 4,71 euro/km. Wanneer elektroden voor een automatische externe defibrilator gebruikt worden, mag hiervoor 58,50 EUR per paar aangerekend worden. Het aantal kilometers waarmee rekening wordt gehouden voor de berekening van het gevraagde bedrag omvat het aantal kilometers dat werd afgelegd door de ambulance, m.n.: vanaf de basis van de ambulancedienst tot op de plaats van de interventie, gevolgd door het traject afgelegd vanaf deze plaats tot aan het ziekenhuis, en tenslotte het traject van de ambulance vanaf het ziekenhuis terug naar de basis. In principe mogen geen andere (dan bovenvermelde) bedragen ten laste worden gelegd van de ZIV en/of de patiënt behoudens: producten waarvoor een medisch voorschrift noodzakelijk is; eventuele prestaties geleverd door geneesheren. Deze kunnen met de bestaande nomenclatuurcodes worden gefactureerd aan de ZIV. Er mogen dus bijvoorbeeld geen materialen of werkuren van het personeel aangerekend worden aan de patiënten bovenop de wettelijk vastgelegde tarieven. Terugbetaling vanuit de ziekteverzekering Er is voor het dringend ziekenvervoer een terugbetaling voorzien binnen de verplichte ziekteverzekering. Deze terugbetaling betreft 50% van de tarieven die de ambulancedienst (of het ziekenhuis) mag aanrekenen 40. De patiënt betaalt dus 50% van het officieel vastgelegd tarief. De overige 50% wordt betaald via de ziekteverzekering. Het persoonlijk aandeel van de patiënt in de kosten van dringend ziekenvervoer wordt niet in aanmerking genomen voor de maximumfactuur. Factuur dringend ziekenvervoer Het vervoer met een ambulance van het ziekenhuis bij een spoedgeval wordt aangerekend op de ziekenhuisfactuur. 37 Zie o.m. parlementaire vraag nr. 499 van Dhr. Thierry Detienne, Vr. en Antw., Kamer , 13 februari 1998, K.B. van 7 april 1995 houdende vaststelling van het tarief voor het vervoer per ziekenwagen van de personen bedoeld in de wet betreffende de dringende geneeskundige hulpverlening. 39 Zowel de tarieven als de tussenkomst vanuit de ziekteverzekering gelden enkel wanneer er een rit met effectief vervoer van de patiënt plaats vindt (dus niet in geval van rit zonder vervoer). 40 Koninklijk besluit van 26 april 2009 tot uitvoering van artikel 34, eerste lid, 28, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli

10 Als je met een privé- ambulancedienst in spoed naar het ziekenhuis gebracht werd, zal deze privé-ambulancedienst je de ziekenvervoerfactuur rechtstreeks overmaken en zal dit niet aangerekend worden via de ziekenhuisfactuur. Er is in beide gevallen een ZIV-tussenkomst van 50% voorzien (zie supra). Sommige ambulancediensten factureren via de regeling betalende derde. 41 Wanneer de ambulancedienst factureert via de regeling betalende derde, betekent dit dat de vervoerde patiënt enkel het persoonlijk aandeel van 50% aan de ambulancedienst moet betalen. De ambulancedienst rekent de ZIV-tussenkomst van 50% rechtstreeks af met het ziekenfonds. Wordt de regeling betalende derde niet toegepast, dan betaalt de patiënt de volledige factuur aan de ambulancedienst. De patiënt kan dan via zijn ziekenfonds rechtstreeks de 50% terugbetaling vanuit de ZIV verkrijgen. Of de ambulancedienst de derdebetalersregeling toepast of niet, verandert niets aan het bedrag dat de patiënt finaal zelf moet betalen, nl. 50% van het wettelijk vastgelegd tarief. Bij ziekenhuizen wordt sowieso het systeem van derde betaler toegepast. Wanneer een ambulance van een ziekenhuis uitgerukt is, dan wordt de kost van het dringend ziekenvervoer aangerekend via rubriek 6 (dringend ziekenvervoer) van de ziekenhuisfactuur. MUG Geen apart tarief Aangezien het een ziekenhuisdienst betreft, is de vergoeding (van het ter plaatse komen) begrepen in het budget van financiële middelen en mag hiervoor bijgevolg niets worden aangerekend aan de patiënt. De prestaties van de urgentiearts die met de MUG ter plaatse komt, worden wel door het ziekenhuis gefactureerd 42, bijvoorbeeld voor het installeren van en toezicht houden op een beademingstoestel of een toestel voor hartbewaking. Dit bedrag wordt volledig vergoed door de ziekteverzekering. Ook andere technische prestaties die nodig zijn, kunnen worden aangerekend. Sommige zijn volledig ten laste van de verplichte ziekteverzekering, voor andere werd een (klein) persoonlijk aandeel vastgelegd. Financiering Artikel 15, 19 van het financieringskb van 25 april 2002 voorziet de financiering van de erkende MUG-functie. Aangezien de MUG-interventie niet is uitgesloten van de dekking van het budget van financiële middelen van het ziekenhuis, kunnen er geen supplementen aan de patiënt worden aangerekend. Ook voor een tussenkomst van een MUG-helikopter mag geen bedrag ten laste van de patiënt worden gelegd, wanneer die MUG-helikopter finaal geen patiënt vervoert. PIT Elk ziekenhuis dat een PIT-proefproject organiseert ontvang hiervoor een toelage van de federale overheid. Alle kosten (personeelskosten, aankoop van materiaal, werkingskosten, ) met betrekking tot de interventie van de PIT moeten worden gedekt door het bedrag van deze toelage Niet-dringend ziekenvervoer Tarieven Noch voor het liggend noch voor het zittend niet-dringend ziekenvervoer bestaan er vaste tarieven voor het Vlaamse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Elke verstrekker van dergelijk vervoer kan vrij zijn tarieven bepalen. Ziekenvervoer in het Waalse Gewest: In afwachting van de nieuwe toepassingsbesluiten van het decreet van 2013 zou de administratie zich blijven baseren op de laatste maximumtarieven die het toepassingsbesluit van 12 mei 2005 invoerde. Onder deze voorwaarden zouden de prestaties van de diensten voor medisch-sanitair personenvervoer aanleiding geven tot de betaling van maximum 44 : 1 60,37 euro forfait per transport dat de tenlasteneming en de eerste 10 kilometer dekt 45 ; 2 5,43 euro per extra afgelegde kilometer van 11 tot 20 kilometer; 3 4,23 euro per afgelegde kilometer vanaf 21 kilometer; 4 eventueel 42,26 euro per half uur wachttijd. 41 Art. 4, derde lid van het K.B. van 10 oktober 1986 tot uitvoering van artikel 53, 1, negende lid, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli Ook een door de dienst 112 opgeroepen arts (zie art. 4 van de Wet van 8 juli 1964) die niet gelieerd is aan een ziekenhuis kan zijn onkosten op de patiënt verhalen van zijn interventie, rekening houdende met de nomenclatuurregels en zijn statuut (geconventioneerd of niet). 43 Wanneer de PIT de patiënt ook vervoerd, kunnen de verplaatsingskilometers aan de patiënt aangerekend worden cfr. de wettelijke tarieven in het dringend ziekenvervoer (er is ook een tussenkomst van 50% van het wettelijk tarief door de ziekteverzekering). 44 Maximum tarieven op 1 januari Het vertrek- en aankomstpunt van de ambulance voor de berekening van het kilometeraantal wordt bepaald volgens de operator die het dichtst gelegen is bij de plaats waar de patiënt ten laste wordt genomen. 10

11 Deze bedragen zijn gekoppeld aan de index van de consumptieprijzen (gezondheidsindex) van 1 januari 2005 en moeten jaarlijks op 1 januari worden geïndexeerd. Bij vervoer tussen 20 uur en 6 uur of op zon- en feestdagen kunnen de tarieven met 20 % worden verhoogd. Supplementen mogen worden aangerekend voor zuurstofinbreng en het aanbrengen van een hospitaaldoek tegen de lopende prijs alsook voor de aanwezigheid van een geneesheer of verpleegkundige of een medisch-verpleegkundig team. De tarieven en supplementen moeten op een goed zichtbare plaats op de bedrijfszetel(s) van de vervoerder en in elke ziekenwagen uithangen. De facturen moeten het forfait voor de tenlasteneming, het aantal afgelegde kilometers in detail en het toepaste tarief per kilometer vermelden evenals de eventuele supplementen die worden aangerekend en de detailgegevens betreffende de kostprijs ervan. Het is niet onmogelijk dat de bepalingen de volgende maanden evolueren naar nieuwe bepalingen. Momenteel kon de administratie bij gebrek aan een uitvoeringsbesluit ad hoc nog niet tot de erkenning van diensten met een licht sanitair voertuig overgaan. In de Duitstalige Gemeenschap moeten de diensten voor patiëntenvervoer de maximumtarieven en een nauwkeurige berekeningswijze volgen: 1 een forfaitair bedrag van 50 euro voor de tenlasteneming en de eerste 10 kilometer ; 2 een bedrag van 4,5 euro per extra afgelegde kilometer tussen de 11 en 20 kilometer; 3 een bedrag van 3,5 euro per afgelegde kilometer vanaf 21 kilometer; 4 eventueel een bedrag van 35 euro per half uur wachttijd. Deze bedragen zijn gekoppeld aan de index van de consumptieprijzen. Het indexcijfer bedroeg 141,03 in juni Om het kilometeraantal heen-en-terug te berekenen, wordt de afstand genomen tussen de plaats waar de dienst voor patiëntenvervoer gestationeerd is en de plaats van bestemming van de patiënt. Net zoals in Wallonië moeten de tarieven zichtbaar uithangen op de bedrijfszetel van de operator en in elk voertuig en ze dienen aan de gebruiker te worden medegedeeld op zijn verzoek. De facturen moeten de berekende bedragen vermelden, de detailgegevens betreffende het aantal afgelegde kilometers en het toegepaste tarief per kilometer. Terugbetaling Noch voor het liggend noch voor het zittend niet-dringend ziekenvervoer wordt er door de ziekteverzekering in terugbetaling voorzien (tenzij de specifieke soorten ziekenvervoer). Sommige ziekenfondsen voorzien echter, onder bepaalde voorwaarden, in hun aanvullende verzekering een tussenkomst voor dit soort vervoer 46. Contacteer uw ziekenfonds voor meer informatie Specifiek ziekenvervoer 47 Prematuren 48 Tarief Het tarief is vastgelegd in het M.B. van 8 januari Dit tarief is een maximumtarief. Dit betekent dat er geen persoonlijk aandeel of supplement ten laste van de patiënt kan gelegd worden. Vergoeding Er is in de ziekteverzekering een vergoeding voorzien. De vergoeding (bedrag 2015) is: Een forfait (voor de eerste 10 km) van 58,61 EUR + vanaf de 11 de tem de 20 ste kilometer: 5,86 EUR/km + vanaf de 21 ste km: 4,53 EUR/km De vergoeding wordt rechtstreeks met het ziekenhuis geregeld. Kankerpatiënten 49 Geen vast tarief Er zijn geen wettelijk vastgelegde tarieven. De ziekenvervoerder is vrij om zijn tarieven te bepalen. 46 De meeste regionale CM-ziekenfondsen hebben een dienst ziekenvervoer. In dergelijk geval organiseren en/of coördineren zij het vervoer en/of betalen zij (een deel van) de vervoerskosten. De eventuele tegemoetkoming zal afhankelijk zijn van het vervoermiddel, urgentiekarakter, afstand, behandelplaats, Meer info dienaangaande kan u verkrijgen bij uw regionaal CM-ziekenfondskantoor. 47 Ook voor deze gevallen kan CM (onder bepaalde voorwaarden) tussenkomen in het kader van haar aanvullend verzekeringspakket (CM-diensten en voordelen). 48 M.B. van 8 januari 1992 houdende uitbreiding van het toepassingsgebied van art. 34, 10 van de Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen tot de vervoerkosten van de prematuren en pasgeborenen wier leven wordt bedreigd of die een risico op blijvende neurologische sequelen lopen. 49 M.B. van 6 juli 1989 tot uitvoering van artikel 37, 11 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli

12 Terugbetaling Individueel vervoer Er is in de ziekteverzekering in terugbetaling voorzien: Als... Dan... Als... Men gebruik maakt van het openbaar vervoer Men gebruik maakt van een ander vervoermiddel Dan... is er een terugbetaling integraal op basis van de gangbare tarieven in tweede klasse is er een terugbetaling van 0,25 EUR/km Men gebruik maakt van het openbaar vervoer Men gebruik maakt van een ander vervoermiddel is de terugbetaling integraal op basis van de gangbare tarieven in tweede klasse. is er een terugbetaling van 0,25 euro/km (met een maximum van tweemaal 30 km voor de heen- en terugreis). Er is geen afstandsbeperking. Er is een vergoeding per kilometer voor de afstand tussen de effectieve verblijfplaats van de patiënt en de gespecialiseerde dienst waar de patiënt wordt behandeld. Ook voor de reiskosten van de ouders of de voogden van gehospitaliseerde kinderkankerpatiënten (zie supra) bedraagt de terugbetaling vanuit de verplichte ziekteverzekering 0,25 euro/km, maar deze vergoeding wordt wel beperkt tot maximum 75 euro/dag. Het vergoede traject is de afstand heen en terug vanaf de effectieve verblijfplaats van het betrokken kind naar het ziekenhuis waar het kind wordt verzorgd 50. Dialysepatiënten 51 Geen vast tarief Er zijn geen wettelijk vastgelegde tarieven. De vervoerder bepaalt vrij zijn tarief. Terugbetaling Er is in de verplichte ziekteverzekering in terugbetaling voorzien. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen individueel vervoer en vervoer in groep (meerdere rechthebbenden die hetzelfde vervoermiddel gebruiken om zich te begeven naar het dialysecentrum). De beperking van 30 km voor de heen- en terugreis is niet van toepassing indien: de woonplaats van de rechthebbende zich op meer dan 30 km van het dichtstbijzijnde dialysecentrum bevindt; de rechthebbende jonger is dan 14 jaar; de rechthebbende 14 jaar of ouder is en een dialyse nodig heeft waarvan de technische modaliteiten inzake uitvoering en klinische omgeving bijzonder aangepast dienen te zijn. Vervoer in groep De tussenkomst is vastgesteld op 0,25 euro/km en wordt berekend op basis van de afgelegde afstanden. De maximaal vergoede afstand is beperkt tot 60 km voor de heenreis en 60 km voor de terugreis. Vervoer naar raadplegingen van toezicht De reiskosten voor verplaatsingen naar de raadplegingen van toezicht in een controlecentrum voor wat betreft de rechthebbenden die thuisdialyse ondergaan, worden op dezelfde wijze vergoed als de reiskosten voor de verplaatsingen naar het dialysecentrum voor wat betreft de rechthebbenden die dialyse in een dialysecentrum ondergaan. 50 K.B. van 3 juni 2007 tot uitvoering van artikel 34, eerste lid, 27, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli M.B. van 24 januari 1985 tot vaststelling van de tegemoetkoming van de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen in de reiskosten van de gedialyseerde rechthebbenden. 12

13 Revalidatie 52 Tarief en terugbetaling Het vervoer in het kader van revalidatie kan uitgevoerd worden door een derde (taxibedrijf of revalidatiecentrum) of kan gebeuren met een eigen aangepast voertuig. In geval van vervoer door een derde via dan wordt de verzekeringstegemoetkoming individueel vervoer in een aangepast voertuig 1,27 EUR/km (bedrag 2015) per persoon verminderd met: collectief vervoer in een aangepast voertuig 20 % vanaf de tweede persoon 30 % vanaf de derde persoon Gesubsidieerd Als de inrichting beroep doet op een vervoerder die een subsidie ontvangt die zijn personeelskosten dekt beperkt tot de vaste kosten, ofwel, 0,49 euro/km (niet indexeerbaar) Bij vervoer door een taxibedrijf of door het revalidatiecentrum, geldt de derdebetalersregeling. Aan de rechthebbende mag geen enkel supplement gevraagd worden bovenop het bedrag van de ZIV-tegemoetkoming. In geval van vervoer door een derde via dan wordt de verzekeringstegemoetkoming Persoonlijk aangepast voertuig 0,25 euro/km (niet indexeerbaar) Vervoer van gehospitaliseerde patiënten voor oncologische behandeling of voor dialyse 53 Tarief en terugbetaling Het gaat telkens om een bijkomende financiering aan de betrokken instellingen, bovenop het budget van de financiële middelen van die instelling. De vergoeding wordt rechtstreeks met het ziekenhuis geregeld. Aan de rechthebbende mag geen enkel supplement gevraagd worden bovenop het bedrag van de ZIV-vergoeding. Vervoer naar centra voor dagverzorging 54 Tarief en terugbetaling De vergoeding wordt aan de patiënt betaald door het ziekenfonds. Het bedrag van de vergoeding bedraagt 0,32 EUR/km (bedrag in in 2015). Per dag is er een maximumvergoeding voor 30 km (15 km voor de heenrit en 15 km voor de terugrit) De kosten worden ingediend met een specifiek aanvraagdocument ingevuld door het centrum. 52 M.B. van 14 december 1995 tot vaststelling van de tegemoetkoming van de verplichte verzekering voor geneeskundige zorgen en uitkeringen in de reiskosten in verband met de revalidatie. 53 Artikel 4 4 van de overeenkomst tussen de psychiatrische instellingen en diensten met de verzekeringsinstellingen en artikel 5bis van de overeenkomst tussen de verpleeginrichtingen en de verzekeringsinstellingen. 54 K.B. van 12 oktober 2010 tot vaststelling van de voorwaarden waaronder de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen tegemoetkomt in de reiskosten van rechthebbenden die opgenomen zijn in een centrum voor dagverzorging. 13

14 3. Bevoegdheid De bevoegdheden inzake ziekenvervoer zijn versnipperd over diverse overheidsdiensten op Federaal en Gemeenschapsniveau. De dringende geneeskundige hulpverlening behoort tot de bevoegdheid van de federale wetgever 55. De bevoegde Federale Overheidsdienst (FOD) is de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en de bevoegde Minister is dus Minister Magie De Block. Een uitzondering hierop is de organisatie van het eenvormig oproepstelsel dat tot de bevoegdheid van de Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon en de FOD Binnenlandse Zaken behoort 56. Het niet-dringend ziekenvervoer kan worden ondergebracht bij gezondheidsbeleid in en buiten de verplegingsinrichtingen, dat in principe behoort tot de bevoegdheid van de Gemeenschappen 57. Het is dus de Vlaamse Minister van Welzijn en Volksgezondheid Jo Vandeurzen, de Minister van Sociale Zaken van de Duitstalige Gemeenschap Bernd Gentges en hun respectievelijke overheidsdiensten die bevoegd zijn voor de normering van het niet-dringend ziekenvervoer. Langs Franstalige kant werd deze bevoegdheid geregionaliseerd (als gevolg van een bevoegdheidsoverdracht op basis van artikel 138 van de Grondwet). De bevoegde minister in het Waalse Gewest is Maxime Prévôt, die bevoegd is voor gezondheidsbeleid. In Brussel is enerzijds, voor de tweetalige instellingen waarin Franstaligen zetelen (artikel 135 van de Grondwet), de Gemeenschappelijke Gemeenschapscomissie (GGC) bevoegd, meer bepaald minister Didier Gosuin die nu met het gezondheidsbeleid belast is en maatregelen betreffende het medisch-sanitair vervoer kan nemen. Anderzijds blijft voor de Franstalige instellingen de COCOF (Franse Gemeenschapscomissie) bevoegd, meer bepaald Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Cécile Jodogne, die bevoegd is voor gezondheidsbeleid (art. 138 van de Grondwet ). Hierop bestaan een aantal uitzonderingen 58 : De federale overheid blijft bevoegd voor de organieke wetgeving inzake ziekenhuizen en voor de ziekteverzekering. Op basis hiervan blijft de federale Minister van Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu bevoegd voor de reglementering inzake MUG, vervoer tussen twee ziekenhuizen en voor bijzondere types van vervoer die worden terugbetaald door de ziekteverzekering. De federale overheid blijft eveneens bevoegd voor de opleidingsvoorwaarden inzake paramedische beroepen, waaronder het beroep van ambulancier, de basisregelen inzake programmatie en infrastructuur van het ziekenvervoer en de erkenningsnormen voor zover zij een weerslag hebben op een federale bevoegdheidsmaterie. De federale Minister van Economische Zaken is bevoegd voor het eventueel opleggen van tarieven buiten het kader van de dringende geneeskundige hulpverlening Arbitragehof, 6 juni 1995, BS 5 augustus 1995 en Arbitragehof, 12 juli 1995, BS 17 augustus Art. 2, 1 van het K.B. van 2 april Art. 5, 1, I, 1 van de Bijzondere Wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen. Wat het niet-dringend liggend ziekenvervoer betreft, werd aanvankelijk door de federale overheid een KB uitgevaardigd (KB van 29 april 1999 tot bepaling van een organieke regeling en de normen waaraan de diensten voor niet-dringend liggend ziekenvervoer moeten voldoen om erkend te worden als medisch-technische dienst zoals bedoeld in artikel 44 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987). Dit KB werd, op vordering van de Vlaamse Gemeenschap, vernietigd door de Raad van State wegens bevoegdheidsoverschrijding. 58 Advies Raad van State bij het (vernietigde) K.B. van 29 april Zie parlementaire vraag van Claude Eerdekens van 1 maart 1999, Vr. en Antw., Kamer ,

15 4. Besluit Het dringend ziekenvervoer is federale materie en sterk gereglementeerd. Er is ook een tussenkomst van 50% vanuit de ziekteverzekering voorzien. Het niet-dringend ziekenvervoer is regionale materie. Hiervoor is geen tussenkomst voorzien vanuit de ziekteverzekering. De verschillende gemeenschappen hebben hiervoor hun eigen regels opgesteld. We merken hierbij op dat voor het niet-dringend liggend ziekenvervoer het Waalse decreet verder gaat dan het Vlaamse. Het Vlaamse decreet gaat uit van zelfregulering en van een onafhankelijke commissie die minimumkwaliteitseisen kan koppelen aan een zogenaamd kwaliteitscertificaat (maar ook zonder dit certificaat kan men nog deelnemen aan het niet-dringend liggend ziekenvervoer). Het Waalse decreet heeft als ambitie de sector te omkaderen met technische normen (voor de toekenning en intrekking van de erkenning van vervoerders) en tariefnormen om de patiënten te beschermen (waarvan de toepassing wordt gecontroleerd door de Waalse administratie). Tot slot enkele tips voor wie ziekenvervoer nodig heeft: Indien de situatie levensbedreigend is, dient u uiteraard niet te aarzelen om de dienst 112 te contacteren. Iedere minuut telt immers. Als liggend vervoer niet medisch noodzakelijk is, kijk dan uit naar goedkopere alternatieven: eigen wagen, vervoer door familie, buren, vrienden, openbaar vervoer, taxi, zittend ziekenvervoer, Indien specifiek (niet-dringend) vervoer toch vereist is, neem dan tijdig contact op met uw regionaal CM-ziekenfonds en informeer naar eventuele samenwerkingsakkoorden met ziekenvervoerders en eventuele voorwaarden tot (gedeeltelijke) terugbetaling. Vraag om uitleg wanneer de factuur niet duidelijk is. Neem bij twijfel contact op met uw plaatselijk CM-ziekenfonds (alvorens de factuur te betalen). 15

16 16 Info-fiche CM-Informatie nr 261 september 2015