Een uitgave van de ME/CVS vereniging

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een uitgave van de ME/CVS vereniging"

Transcriptie

1 LEES ME Een uitgave van de ME/CVS vereniging Nummer 4 - maart 2008 In dit nummer o.a.: ME/CVS-subgroep geneest na antiviraal middel Lotgenotencontact via internet Haptonomie Pacing in de praktijk Partnerinterviews met o.a. Koen en Paulette In voor- en tegenspoed

2 I N H O U D NUMMER 4 - MAART 2008 WETENSCHAP 20 ME/CVS-subgroep geneest na 3 jaar antiviraal middel 28 INTERNET Lotgenoten contact en zoveel meer! 30 IN VOOR- EN TEGENSPOED Drie kwetsbare partnerinterviews DoSSIER CGT 42 PACING Het toepassen van deze methode in de praktijk En verder 11 Richtlijn ME/CVS - G. den Broeder In beslissend stadium 15 Column: Christine van Reeuwijk Mantelzorg 16 Regina belt met... Ingrid Maayen Ik kan het niet accepteren 18 Zwanger en ME/CVS Arjan de Koeijer over na de kraamtijd 25 Column: Floor van Ormondt Rotat omnia fatum (Noodlot s rad draait alles rond) 35 Boekbespreking - Janneke Vos Wie weet morgen 36 Onderzoeksprogramma ZonMw Diseasemanagement Chronisch Zieken besproken door G. den Broeder Rubrieken Colofon Van de redactie/ Van de voorzitter Ingezonden/ Oproepjes van lezers Nieuws van de website ME/CVS en Hobby: Alies Meerman Vacature Complementair: Haptonomie ME/CVS Spreuken Karweitjes Van de Vereniging Oproepen Activiteiten Adressengids/ Nawoord Lees ME 3

3 ME/CVS Vereniging De ME/CVS Vereniging is de eigen organisatie van de patiënten en is als zodanig erkend door de overheid. De vereniging werd op 15 april 2005 opgericht en is statutair gevestigd te Amersfoort. Lidmaatschap Leden van de ME/CVS Vereniging hebben volledig stemrecht op de Algemene Vergadering. Wie de vergadering niet kan bezoeken kan per machtiging stemmen. Leden ontvangen het verenigingstijdschrift Lees ME en krijgen korting bij Zorg6, De Roode Roos en VitAdvice. De minimumcontributie voor het jaar 2008 bedraagt 25,- (kan in termijnen betaald worden). Leden in het buitenland betalen 30,- Diverse lidmaatschappen De ME/CVS vereniging kent een aantal vormen van lidmaatschap. Het bestuur verwacht hiermee de verschillende doelgroepen beter te kunnen bereiken. Meer informatie op pagina 47. Begunstiging Belangstellenden die geen patiënt, partner of familielid zijn, kunnen begunstiger worden. De minimumdonatie voor 2008 bedraagt eveneens 25,-. Begunstigers ontvangen het verenigingstijdschrift Lees ME. Wie in de loop van een kalenderjaar lid of begunstiger wordt ontvangt de in dat jaar reeds verschenen nummers van het verenigingstijdschrift. Activiteiten De ME/CVS Vereniging behartigt de belangen van de patiënten en hun naasten. In het Beleidsplan is prioriteit gegeven aan voorlichting en informatieverstrekking. Contactinformatie Postadres: Voorzitter: Alg. bestuurslid: Penningmeester: Secretariaat: ME/CVS Vereniging Kortenhorststraat BW Zwolle Rob Arnoldus Rico Landman Nico Driebergen Rico Landman Lees ME Nr. 4, maart 2008 ISSN Lees ME is het verenigingstijdschrift van de ME/CVS Vereniging. De redactie ontvangt daarom graag uw bijdrage of reactie. Soms is het nodig deze in te korten of aan te passen. Een enkele keer kan het voorkomen dat uw bijdrage niet kan worden geplaatst of tot een volgend nummer bewaard blijft. Aan de inhoud van Lees ME kunnen geen rechten worden ontleend. Citaten en overnames van oproepen en mededelingen zijn toegestaan indien deze zijn voorzien van bronvermelding. Artikelen mogen alleen worden overgenomen met schriftelijke instemming van de redactie. Redactie Floor van Ormondt, Steffie van Duure, Yvonne Sterk-Houtman, Marieke Das, Manon Landman (redactie-ondersteuning), Marieke Driebergen (hoofdredacteur). Aan dit nummer werkten mee Rob Arnoldus, Frida van den Berg, Guido den Broeder, Nico Driebergen, Ellen Goudsmit, Cobi en Arjan de Koeijer, Janko Koolen, Rico Landman, Alies Meerman, Regina van de Moosdijk, Conny Slootweg, Rinus van Sprundel, Annet Zwinkels. Cartoons Met dank aan: Alies Meerman (p.29, 44; Opmaak Marieke Driebergen Illustraties Stock.xchng Foto voorpagina Bram van Ormondt Drukwerk Multiprint Koolen, Susteren Kopij volgend nummer Bijdragen voor Lees ME nr. 5 moeten voor 15 mei 2008 bij de redactie binnen zijn. Aanspreekpunt Annet Zwinkels voor vrijwilligers: annet.zwinkels@me-cvsvereniging.nl Website: Bestuur: contact@me-cvsvereniging.nl bestuur@me-cvsvereniging.nl Postgiro: t.n.v ME/CVS Vereniging te Almere KvK: Contactinformatie Postadres: Redactie Lees ME T.a.v. Marieke Driebergen Pieter Brueghelstraat GS Almere leesme@me-cvsvereniging.nl Lees ME 4

4 Buiten laat de lente haar langverwachte gezicht weer zien. De vogels brengen de zonnestralen met iedere slag van hun vleugels dichterbij. En ook binnen zijn de gezichten na een lange winter van hard werken opgeklaard. Het is lente. En terwijl de bloemen de grond weer sieren, straalt de redactie met een nieuw nummer van Lees ME. Het zonlicht op de houten luiken, gepresenteerd op de omslag, staat symbool voor het licht dat altijd schijnt aan het einde van de tunnel. De luiken openen zich voor de bijzondere verhalen van de vele mensen die iedere keer weer hun ziel en zaligheid in Lees ME storten. Tijd om in dit voorwoord een aantal van deze mensen eens in het opkomende lentezonnetje te zetten. Zo zet onze voorzitter Rob Arnoldus, partner van een ernstig zieke ME-patiënte, zich in zijn vrije tijd vol overgave in voor alle ME/CVS-patiënten en pleit zodanig keer op keer voor het serieus nemen van de patiënten en de zo slopende en onbegrepen ziekte. Ook Annet Zwinkels willen we hier noemen. Onze vrijwilligers-coördinator en tevens zelf patiënte houdt vele interviews met patiënten. De kracht en hoop die zij haalt uit hun meeslepende verhalen vertaalt zij naar dit blad. En niet te vergeten, alle MEewerkers van Lees ME, die op de pagina hiernaast genoemd worden. Allen zijn zelf patiënt of leven samen met een partner die lijdt aan ME/CVS. Deze medewerkers zetten zich in om anderen licht en hoop te geven. Een gegeven dat ieder mens (in moeilijke tijden) nodig heeft. We hopen dat met wederom een interessante keuze aan onderwerpen, Lees ME steeds opnieuw een bron van inspiratie en kracht zal zijn. Zo schrijven we over het in de praktijk brengen van Pacing, hebben we met drie stellen gesprekken over hun relatie waarin ME/CVS een rol speelt, en geven we het woord aan de Haptotherapeute Frida van den Berg. Zij vat in één zin perfect samen waar wij met zijn allen voor staan en wat we willen bereiken: Met steun op zak kan iedereen op zoek naar zijn eigen kracht. En wij weten geen beter einde voor dit voorwoord dan die inspirerende spreuk. VAN DE REDACTIE Hoop en licht Rob Arnoldus VAN DE VOORZITTER Ze (niet) serieus nemen Niet iedere ziekte wordt even serieus genomen. Prof. D. Album en S. Westin, twee Noorse sociale wetenschappers deden er onderzoek naar. Het prestige van de ziekte blijkt o.a. afhankelijk van de leeftijd van de patiënt (oud = minder prestige) en de toepassing van technische hoogstandjes (hoe meer, hoe beter). De locatie van het zieke orgaan blijkt ook niet onbelangrijk. Medische handelingen aan vitale organen van het bovenlichaam leveren meer prestige op. Voor ME/CVS-patiënten is er vooralsnog weinig hoop te verwachten, want een weinig transparante behandelprocedure en het ontbreken van een heldere locatie leidt tot een lage status van de ziekte (Social Science & Medicine, september 2007). De psychiater Rigo van de Meer lijkt zich al jaren van deze problematiek bewust. In het AD schreef Rigo: Hoogervorst kon een mooie eerste stap doen in een succesvolle gedragstherapie voor de Nederlandse ME-patiënten: ze serieus nemen. Gedragstherapie geneest niets, maar neemt de klachten serieus, leert mensen beter om te gaan met hun beperkingen (AD, ). DE oplossing In mei 2005 kwam de voorzitster van de ME/CVS- Stichting Jeanne Slok met de boodschap dat CGT niet DE oplossing is voor iedere chronisch vermoeide patiënt, maar het zou het wel mooi zijn als deze therapie op meerdere plekken in het land wordt aangeboden. De ME/CVS-patiënten zelf hadden geen enkel vertrouwen in CGT, maar werden niet gehoord. Inmiddels wordt op meerdere plekken gedragstherapie aangeboden die geenszins bedoeld is om serieus te leren omgaan met de beperkingen van een ME/CVS-patiënt. De irreële belofte voor de DE patiënt is werkhervatting en herstel. De ziekte ME/CVS wordt gereduceerd tot een voor een gedragstherapeut pasklare, maar niet langer serieus te nemen moeheidssyndroom. Onze vereniging wordt nu geconfronteerd met ME/CVS- en ook CV(!)-patiënten die als gevolg van de dwingende Nijmeegse protocollen fysieke Lees ME 5

5 en/of psychische schade hebben opgelopen. Het serieus nemen van de inspanningsintolerantie, hoofdkenmerk van onze ziekte, is niet vrijblijvend. Na inspanning kampt menig ME/CVSpatiënt met afwijkende hartslag, verminderde zuurstoftoevoer, verminderde zuurstopname van de spieren, abnormale lichaamstemperatuur en een slechte bloeddoorstroming. Wel serieus genomen Laten we in het nieuwe jaar ook de lichtpuntjes benoemen. Het aantal leden van onze vereniging neemt nog steeds toe. De vereniging verjongt. De deelnemers van de ME contactgroep voor jongeren nemen onze zaak serieus en zijn toegetreden als lid van onze vereniging. Vlak over de grens worden onze denkbeelden wel serieus genomen. In april 2008 is er op de Hogeschool Antwerpen een conferentie onder de noemer To exercise or not to exercise: no longer the question. De Schotse fysiotherapeute/onderzoekster Lorna Paul gaat in samenwerking met prof. dr. Jo Nijs fysiotherapeuten nascholen over het omgaan met inspanningsintolerantie. Paul is gespecialiseerd in de rehabilitatie van patiënten met neurologische aandoeningen, waaronder MS en ME/CVS. Objectiveren De inspanningintolerantie is steeds beter te objectiveren. Er lijkt zelfs sprake te zijn van een testwedloop. In Calgary gaat dr. MacIntosh samen met psychiater Eleanora Stein aan de slag om aan de hand van de maximale zuurstofopname (VO2 max.) de inspanningsintolerantie te meten. Voor MacIntosh, die normaal gesproken met atleten werkt, zal het even wennen zijn. Ruud Vermeulen ligt op kop met zijn dubbele inspanningsproef met de fietsergometer en wordt nu geconfronteerd met de resultaten: een stuwmeer van ME/CVS-patiënten - met serieuze aanwijzingen voor specialistische hartproblemen. De signalering van hartproblemen is wellicht niet verwonderlijk gelet op eerder onderzoek naar afwijkende hartslag (de variabiliteit) en het complexe (diastolische) hartfalen van ME/CVSpatiënten. Het is mogelijk dat bij ME/CVSpatiënten, als gevolg van de gebrekkige werking van de mitochondrieen, de linker hartkamer niet afdoende gevuld wordt met zuurstofrijk bloed en daardoor minder presteert. Vermeldenswaardig is het feit dat dr. Julia Newton de ontregeling van het autonome zenuwstelsel bij ME/CVS-patiënten kan objectiveren. Zij toont aan dat veel ME/CVS-patiënten niet lang (zo n tien minuten) kunnen staan zonder daarvan de nadelige gevolgen in de vorm van een abnormale hartslag en bloeddruk te ondervinden. Haar meetinstrument, de COMPASSscore, is ook te gebruiken voor primaire billiaire cirrose, een progressieve leverziekte (Quarterly Journal of Medicine, juli 2007). Aan het einde van het jaar 2007 wordt het spannend. Blijken de CBO-richtlijnmakers in staat om een serieus diagnostisch protocol op te stellen waarin recht wordt gedaan aan het hoofdkenmerk van de ziekte: de inspanningsintolerantie? Onze afgevaardigde en ervaringsdeskundige Guido den Broeder was erbij en doet verslag van zijn bevindingen. Niet serieus nemen Tot slot beantwoord ik naar aanleiding van bovenstaand betoog twee cruciale vragen. 1. Kunnen we de gedragstherapeut die bovenstaande klachten afdoet als somatische fixatie nog langer serieus nemen? Het antwoord is ontkennend. Immers, een serieus te nemen GGZ-professional houdt zich aan zijn beroepscode. In artikel III van de beroepscode van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) staat dat de psycholoog ervoor zorgt dat met betrekking tot de aard, de effecten en gevolgen van zijn dienstverlening geen verwachtingen worden gewekt die niet op de realiteit gestoeld zijn. In artikel III staat dat de psycholoog nauwgezet is bij het verstrekken van informatie aan betrokkenen en dezen passend informeert over de eventuele alternatieve theorieën of verklaringen. Bovendien lezen we in dat artikel dat hij zijn professioneel oordeel over deze alternatieven ook moet expliciteren (uitleggen). 2. Hoe te handelen in het geval de richtlijnen voorbijgaan aan het hoofdkenmerk van de ziekte: de post-extertional malaise? We laten ons dan inspireren door de afwijzing van soortgelijke richtlijnen door de (wel-)denkende psychologen van de British Psycholigical Society (BSP) - en verkondigen massaal dat we ze niet serieus nemen Lees ME 6

6 WETENSCHAP Door Marieke Das DOSSIER CGT: PACING DEEL 2 Pacing in de praktijk Het Engelse werkwoord pacing betekent - vrij vertaald - het aanpassen van je tempo. Pacing is een methode - voor onder andere ME/CVS-patiënten - om te leren omgaan met beperkte energie zodat de symptomen van de ziekte niet verergeren en terugval wordt voorkomen. In de vorige Lees ME lazen we een algemene introductie, de theorie. Nu uitleg over het toepassen van deze methode; de praktijk dus. Pacing is een manier voor o.a. ME/CVSpatiënten om met hun vermoeidheid om te gaan zodat deze niet verergert. Er zijn verschillende vormen van pacing. Wij houden ons aan de vorm die dr. Ellen Goudsmit heeft bedacht omdat die op wetenschappelijke onderzoeken gebaseerd is en al jaren wordt toegepast en geëvalueerd. In de vorige Lees ME hebben we de achtergronden en de theorie van Goudsmits vorm van pacing onder de loep genomen. Daaruit kunnen we enkele basisregels formuleren. BASISREGELS PACING Regel 1 luister naar je lichaam Regel 2 staak je activiteit onmiddellijk: - wanneer je merkt dat je vermoeidheid onplezierig wordt; - wanneer je armen en/of benen zwak of zwaar beginnen te voelen; - wanneer je onwel of ziek wordt. Regel 3 wissel de activiteiten geregeld af (dus: lezen, afwassen, stukje wandelen, puzzelen etc.) Regel 4 verhoog je activiteitenniveau alleen wanneer dat geen extra vermoeidheid oplevert. En niet vaker dan eens in de paar dagen. Het gaat hierbij om elke activiteit die energie kost, of die nou fysiek, emotioneel of mentaal is. Het opstellen van een (pacing)schema is dus ook een activiteit. Verhogen Aangezien het principe van pacing wordt gestuurd door je symptomen, mag je je activiteitenniveau alleen verhogen wanneer je symptomen daardoor niet verergeren. Je merkt zelf wel wanneer je meer energie hebt. Als een toename van je activiteiten niet leidt tot een verergering van je ziekte binnen de daarop volgende 5 dagen, kun je concluderen dat je méér aankunt. De toevoeging en niet vaker dan eens in de paar dagen is gebaseerd op adviezen van de auteurs Campling en Sharpe (1), die pacing combineren met Graded Exercise Therapy (het stapsgewijs opvoeren van activiteiten volgens een vastgelegd schema) en dus wèl willen dat men meer probeert dan men eventueel aankan. De toevoeging is logisch omdat er bij ME/CVS-patiënten een paar dagen voor nodig blijken te zijn voordat de volledige uitwerking van extra activiteit voelbaar is (2-5 dagen volgens de literatuur). Campling en Sharpe stellen daarbij de aanvullende voorwaarde dat je medisch gezien redelijk stabiel moet zijn voordat je probeert je activiteitenniveau te verhogen. Schema Het is wellicht handig om een schema van dagactiviteiten te maken. Dat kan voor één dag of voor enkele dagen, net wat je wilt. Maar let op: een schema maken houdt niet in dat je jezelf doelen moet stellen. Het is dus geen to do -list! Je kunt bijvoorbeeld een overzicht maken van dingen die per week gedaan moeten worden. Let er daarbij op dat je ruimte laat tussen de meest vermoeiende activiteiten. Als je zelf het huishouden doet, was je de ene dag en stofzuig je bijvoorbeeld de andere. Probeer bij het maken van het schema ook minstens één rustdag in te bouwen nadat je iets bijzonder uitputtends of iets met veel stress hebt gedaan. Als je valt onder de groep mensen met ernstige ME/CVS, is het misschien nodig dat je 3 rustdagen inplant na zo'n vermoeiende Lees ME 42

7 gebeurtenis. Je zult door ervaring vanzelf leren hoe je met verschillende activiteiten moet omgaan en wat je per dag aankunt zonder je ziekte te verergeren. Dagboek Sommige specialisten (waaronder Goudsmit) adviseren een dagboek bij te houden. Hierin kun je details van je activiteiten en je symptomen bijhouden. Ook schrijf je hierin op welk voedsel je hebt gegeten en welke stressvolle gebeurtenissen je hebt meegemaakt. Aangezien de meeste terugvallen niet zomaar optreden, kan het dagboek je helpen triggers te vinden. Ook kan het de relatie tussen een bepaalde activiteit en symptomen onthullen. Wellicht - zeker in het begin - is het ook nuttig om een overzicht van je emotionele gesteldheid bij te houden. Met name omdat bijvoorbeeld stress/emoties je handenvol energie kosten en je immuunsysteem ondermijnen. Voorbeeld dagboek Vrijdag 25 januari Huiskamer en gang plus wc gestofzuigd en gedweild. Rust. Naar bibliotheek gefietst. Rust. Erg moe. Toch naar film. Nachtrust: goed. Humeur: erg goed. Zaterdag 26 januari Opgestaan. Weer in bed gaan liggen. Geslapen. Gelezen. Gedoucht. Rust. Naar theatervoorstelling. Nachtrust: niet zo best. Humeur: minder goed dan gisteren. Zondag 27 januari: Opgestaan. Weer in bed gaan liggen. Gelezen. Geslapen. Keukenkastjes gepoetst en afgewassen. Geslapen. Gelezen. Geslapen. Nachtrust: niet zo best. Humeur: slecht. toch nog een bezoek aan het theater. Het resultaat: 2 dagen voor pampus liggen en weinig tot niets kunnen, een griepachtig gevoel en een humeur om op te schieten. Pacing was verstandiger geweest... Acht tips voor energiebesparing Energiebesparing is vaak een kwestie van (boeren)slimheid en een uitgekiende planning. TIP 1 Als je de afwas met de hand doet, laat de borden dan in het afdruiprek drogen. Dat is minder uitputtend dan afdrogen en minstens zo hygiënisch (of schaf een afwasmachine aan). TIP 2 Zoek uit of een van de buren of iemand via een (buurt)project of vrijwilligerswerk in staat is om je te helpen met boodschappen doen. Je kunt ook je boodschappen bestellen via internet (bijvoorbeeld Probeer zo efficiënt mogelijk te plannen. TIP 3 Als je verschillende onderzoeken moet ondergaan in het ziekenhuis, regel dan dat je ze allemaal op één dag hebt. En sta nooit wanneer je kunt zitten! Neem desnoods een lichtgewicht uitvouwbaar/uitklapbaar stoeltje mee. Verkrijgbaar in kampeerwinkels voor luttele euro s. TIP 4 Schaf een elektrische fiets aan zodat je zonder al te veel inspanning kunt fietsen. Kies er het liefst een uit waarbij je de mate van ondersteuning zelf kunt instellen; op een slechte dag zet je hem gewoon wat hoger! TIP 5 Gebruik voor je inkopen een boodschappentrolley (tas met wieltjes) zodat je je armen niet overmatig belast. En ga op tijden winkelen wanneer het niet druk is, bijvoorbeeld in de ochtend, al voelen de meeste ME/CVS-patiënten zich dan niet al te best. Uit bovenstaand dagboekfragment kun je afleiden dat deze persoon zich volgens het bust and boom-principe (of te wel: doorgaan tot het gaatje) heeft gedragen. Vrijdag 25 januari was kennelijk een goede dag, dus werd alles uit de kast gehaald. Het poetsen van huiskamer en gang was waarschijnlijk al veel te veel van het goede. Die poetsactiviteiten hadden sowieso in veel kleinere stukjes opgedeeld moeten worden. Ondanks het poetsexces gaat deze persoon nog naar de bibliotheek en zelfs nog naar de film. Hoewel de terugval al een feit is volgt op zaterdag Lees ME 43

8 TIP 6 Gebruik in de keuken eventueel een stoel of kruk op wielen die je in hoogte kunt verstellen. Zo n kruk moet een extra lange veer hebben zodat je - hoog gezeten - in pannen kunt roeren of op het aanrecht groente kunt snijden. Op de wieltjes rol je heen en weer door de keuken. Dergelijke krukken - bijvoorbeeld een zogeheten ponyseat met brede zitting - zijn verkrijgbaar bij massageen beautysalongroothandels. TIP 7 Laat een douchestoel monteren in je badruimte of - dit scheelt een hoop gedoe - schaf een eenvoudig plastic krukje bij bijvoorbeeld de Blokker aan (Curver, 5 euro). TIP 8 Is het huishouden je veel te zwaar? Tegenwoordig zijn er robotstofzuigers en robotgrasmaaiers. Ook is er een robotdweiler in aantocht. Ideaal voor als je weinig energie hebt! De meeste zijn echter (nog) wel prijzig.. Verleiding Het is een kwestie van experimenteren en uitvinden wat voor jou werkt. De basisregels zijn simpel, de hoofdregel ook: luister naar je lijf. En blijf dat doen, ook wanneer het goed gaat. Als je in een goede periode zit, ben je geneigd om je niets aan te trekken van je grenzen en een stukje verloren leven in te halen. Geef niet toe aan die verleiding, of in ieder geval zo min mogelijk. Een plotselinge toename van energie is fijn en geniet ervan, maar blijf dingen kalm aan doen. Bron: Pacing, dr. E.M. Goudsmit ( Pacing: A strategy to improve energy management in chronic fatigue syndrome. E.M. Goudsmit en S. Howes. In druk (wetenschappelijke publicatie). Noot: 1: Frankie Campling en Michael Sharpe hebben twee boeken geschreven over ME/CVS: Chronic fatigue syndrome (CFS/ME): the facts en Chronic Fatigue Syndrome 2/e (the facts) (laatste titel is nog niet verkrijgbaar). Campling lijdt al meer dan 10 jaar aan ME/CVS en Sharpe is psychiater en onderzoeker. UITNODIGING - VOORAANKONDIGING - zaterdag 10 mei aanstaande ALGEMENE LEDENVERGADERING (ALV) van de ME/CVS Vereniging Tijd: Locatie: u (zaal open u.) Wilhelminalaan 5, Amersfoort Graag van tevoren aanmelden via contact@me-cvsvereniging.nl of telefonisch: N.B.: De Wilhelminalaan bevindt zich recht tegenover de hoofduitgang van Amersfoort CS. De vergaderlocatie is circa 500 meter verwijderd van het station. Lees ME 44

9 KARWEITJES De ME/CVS Vereniging onderscheidt zich, staat voor een patiëntenorganisatie van en voor leden. Het bestuur en al aardig wat vrijwilligers strijden voor jou, voor een beter leven met ME/CVS. Dat doen we via de politiek, wetenschap en maatschappij. Vele handen maken licht werk Wie wil zijn/haar steentje bijdragen aan ons ontspannen, maar vooral gezellige vrijwilligersteam? Elk klein klusje is er één. Laat je niet afschrikken door je twijfels, een ieder heeft er begrip voor als je eens wat minder tijd en energie hebt. Heb je een kwartiertje tijd voor ons, of maar vijf minuten misschien? Ook jóuw bijdrage maakt de Vereniging sterker en brengt daarmee ons doel dichterbij. Daarom, snuffel eens door deze lijst! Ken je een lotgenoot? Maak hem/haar lid van je Vereniging! Maak een familielid, vriend(in) of kennis partnerlid. Mogen wij jou een stapel folders sturen, en stuur jij ze dan naar folderaanvragers toe? Start een gezellige huiskamergroep in je eigen regio! En verbreed hiermee meteen je eigen sociale contacten. Niet eens met ons beleid? Heimwee naar je jaren als bestuurslid van je vroegere club? Nomineer jezelf als bestuurslid! Help vanuit je stoel/bed wekelijks telefonische vragen over de ziekte of de vereniging te beantwoorden. Want nieuwe lotgenoten en familie zitten boordevol vragen! Kun jij ervoor zorgen dat onze advertentie gratis geplaatst wordt in jouw huis-aanhuisblad, wijkblad, clubblad,? Maak een krant of tijdschrift warm voor ME/CVS! Wij doen de rest. Is administratief werk precies wat je deed, doet of graag wil doen? Zou jij onze ledenadministratie willen bijhouden? Heb jij ooit in het verleden meegedaan aan acties om geld binnen te halen voor een goed doel? Heb je een hoge dosis creativiteit hierin? Zet je dan nu in voor je eigen goede doel, en help adviseren om subsidie te werven. Voor materiaal en verdere info: mail Of bel Annet Zwinkels: (na uur) Lees ME 46

10 Van de Vereniging MEet ME project krijgt vervolg! Projectgroepen Hogeschool Rotterdam brengen participatie ME/CVS jongeren in beeld Inmiddels al weer bijna twee jaar geleden hebben studenten van de Hogeschool Rotterdam in opdracht van onze vereniging onderzoek gedaan naar de beeldvorming van ME/CVS en o.a. in samenwerking met Ruud Vermeulen een voorlichtingsfilm gemaakt (zie ook Lees ME 1 en 2). Wederom zal een tweetal projectgroepen van de Hogeschool Rotterdam werken aan de productie van beeldmateriaal. Ditmaal staat de maatschappelijke participatie van jonge ME/CVS-patiënten centraal. Het door de Fontys Hogeschool voor jongeren ontworpen project MEet ME (zie Lees ME 3) krijgt ditmaal onder de noemer Ontmoet ME een vervolg. De plannen verdwijnen niet in een bureaulade. De HR studenten kijken welke activiteiten en plannen haalbaar zijn en zullen nog van zich laten horen! Diverse lidmaatschappen De ME/CVS vereniging kent een aantal vormen van lidmaatschap. Het bestuur verwacht hiermee de verschillende doelgroepen beter te kunnen bereiken. Het recht op inspraak geldt voor alle vormen van lidmaatschap. Daarmee kan een lid direct invloed uitoefenen op het beleid van de ME/CVS vereniging. Alle lidmaatschappen geven recht op korting bij Zorg6, De Roode Roos en VitAdvice. Leden in het buitenland betalen een toeslag van 5,=. Ledenforum Alle lidmaatschappen en het donateurschap, geven toegang tot het besloten deel van het forum. Voor toegang tot het forum dient u zich eenmalig gratis te registreren. Jongerenforum Leden tot 30 jaar mogen naast het gewone ledenforum ook gebruik maken van het jongerenforum. Standaard lidmaatschap - inclusief Lees ME; - ALV stukken via of post; - kosten per kalenderjaar 25,= Jeugdlidmaatschap - inclusief Lees ME; - voor leden tot 30 jaar; - ALV stukken via ; - kosten per kalenderjaar 17,50 Donateurschap - géén stemrecht; - inclusief Lees ME; - kosten per kalenderjaar 25,= Partnerlidmaatschap - lidmaatschap voor inwonende partner/familieleden; - exclusief Lees ME; - ALV stukken ontvangt alleen het hoofdlid; - kosten per kalenderjaar 5,= Forumlidmaatschap - exclusief Lees ME; - ALV stukken via ; - kosten per kalenderjaar 5,= Stuur uw gegevens naar: ik.word.lid@me-cvsvereniging.nl of bel: of schrijf naar: ME/CVS Vereniging, Kortenhorststraat 23, 8015 BW ZWOLLE Lees ME 47

11 Oproepen Zie voor contactinformatie het colofon voorin. Jongeren Lees ME kan niet zonder de jongeren met ME/CVS. We willen graag aandacht besteden aan de moeilijkheden waar je soms als jongere tegenaan loopt. Maar er is natuurlijk ook ruimte voor de positieve dingen in je leven. De redactie stelt het bijzonder op prijs als jullie ons laten weten wat jullie graag in Lees ME zouden willen lezen of schrijven. En dat mag dus van alles zijn! WMO Op 1 januari 2007 ging de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in. Dat betekent dat de gemeente verantwoordelijk is voor activiteiten die het mensen mogelijk maken om mee te doen in de samenleving. Het gaat onder ander om vrijwilligerswerk, mantelzorg, informatie en advies, opvoedingsondersteuning en huishoudelijke hulp. Er is een modelverordening, maar we nemen al waar dat gemeentes daarvan afwijken en hun eigen regels formuleren. Zo ontstaan dus verschillen tussen gemeentes. Graag horen wij meer over uw ervaringen met deze nieuwe wet. Secretaris Het bestuur is nog steeds op zoek naar een secretaris. In deze functie bent u verantwoordelijk voor het ledenbestand, de archivering, de notulen, de correspondentie en de administratie (behoudens de financiën). Dat betekent niet dat u al deze werkzaamheden volledig zelf hoeft uit te voeren, maar wel dat u erop toeziet dat het in orde is. Tevens zoeken wij een medewerker die de ledenadministratie wil gaan doen. Deze taak is goed te doen van huis uit. Huiskamerbijeenkomst Den Haag e.o. en Zwolle De ME/CVS Vereniging gaat binnenkort starten met 2 huiskamerbijeenkomsten. Voor meer informatie en aanmelden bel naar: Rico Landman; Zwolle, tel of Annet Zwinkels; Den Haag e.o. tel Regio Den Haag e.o. zal aansluiten bij een al bestaande groep ME/CVS-lotgenoten gevestigd te Leidschendam. Werk en ME/CVS Ben jij een ME/CVS-patiënt en (weer) aan het werk? Wil je je verhaal met ons delen met betrekking tot reïntegreren, uitkeringsinstanties, UWV, of andere zaken die met werken en je positie als patiënt te maken hebben, of met je leven náást je baan, neem contact op met leesme@me-cvsvereniging.nl of bel: (redactie). Wij bellen graag met je voor een interview. Jouw ervaringen zijn zeer bruikbaar voor een ander. ME-chat Webchat: IRC-chatprogramma: Undernet: #ME_Chat Op dinsdagavond zijn er vanaf uur met zekerheid andere bezoekers, maar ook op andere dagen/avonden kun je het proberen! Als er niemand is, blijf dan even online. Soms komt er snel iemand bij. En vergis je niet, de botjes zijn geen personen, maar computers. Onderzoeken Wij waarschuwen onze patiënten niet zomaar mee te doen aan onderzoeken. Vraag eerst naar de onderzoeksopzet, kijk goed welke vragenlijst wordt gebruikt en vraag eventueel ons bestuur om advies. Dit voorkomt dat je ongewild meedoet aan onderzoeken over somatoforme stoornissen of neuroticisme. CGT ervaringen Een sessie cognitieve gedragstherapie wordt regelmatig (verplicht) geadviseerd aan ME/CVS-patiënten. De beloofde effecten zijn groot. De redactie heeft daarom besloten om bijzondere aandacht te besteden aan CGT. Wij zijn benieuwd naar jullie ervaringen met CGT. Deze kunnen uiteraard positief, maar ook negatief zijn. We horen graag van jullie! Ervaringen met slaap/slaapcentra In het volgende nummer van Lees ME hopen we een artikel te plaatsen over slapen. We komen daarvoor graag in contact met leden die ervaring hebben met de specialistische slaapcentra in Nederland. Uw oproepje hier? Natuurlijk kunt u zelf ook een oproepje insturen. Kijk in het colofon voor contactinformatie. Lees ME 48

12 Activiteiten Wat doet de ME/CVS Vereniging? Belangenbehartiging De ME/CVS Vereniging heeft tot taak de belangenbehartiging van de patiënten en hun naasten in de breedste zin des woords. De missie van de vereniging staat geformuleerd in het Globaal Beleidsplan Waarom een verenigingsvorm? De ME/CVS Vereniging is niet alleen een vereniging voor de patiënten, maar ook van de patiënten. Dat is de reden waarom de verenigingsvorm is gekozen. Bij een stichting of fonds bepaalt het bestuur het beleid. Bevalt het beleid niet, dan is het voor de patiënten niet mogelijk om daar iets aan te doen. Democratische organisatie Bij een vereniging bepalen de leden het beleid. Het bestuur voert het uit. Doet het bestuur dat niet goed, dan kiezen de leden uit hun midden een nieuw bestuur. Een vereniging is dus een democratische organisatie. Het is de organisatie van de patiënten zelf. Via de ME/CVS Vereniging kunnen we als patiënten zelf onze stem laten horen, in plaats van dat anderen voor ons bepalen wat wij vinden. En dat is nodig. In deze harde maatschappij worden ME/CVSpatiënten op alle mogelijke manieren achtergesteld, gestigmatiseerd, beschadigd, gediscrimineerd - maar vooral worden wij als persoon genegeerd, onze situatie gebagatelliseerd. Voorlichting heeft prioriteit Prioriteit heeft in deze jaren het geven van voorlichting. Vanwege de beperkte financiële middelen was daarbij vanaf de start een centrale rol weggelegd voor de website en voor communicatie via en internet. Nu de vereniging gestaag groeit, komen ook andere mogelijkheden binnen bereik, zoals Lees ME. Daarnaast bemoeit de vereniging zich nadrukkelijk met organisaties en instanties die voor ME/CVS-patiënten van betekenis zijn, en helpt de vereniging individuele patiënten met raad en daad in hun strijd om een menswaardig bestaan. Lopende activiteiten Deelname aan Multidisciplinaire Richtlijn Het Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO is bezig met de ontwikkeling van een Multidisciplinaire Richtlijn voor ME/CVS. Zie ook het artikel over het beslissende stadium van deze richtlijn dat begint op pagina 11. Registratieproject van start Annet Zwinkels werkt in samenwerking met Ingrid Bremans aan een methode om relevante informatie van leden adequaat en met inachtneming van de privacy (dus geanonimiseerd) te registreren. Veel patiënten maken melding van hun, niet altijd positieve, ervaringen met de hulpverlening. Het is belangrijk om deze ervaringen op schrift te stellen om feedback mogelijk te maken. Samenwerking andere organisaties Mede met behulp van de CG-Raad zal de Vereniging trachten om tot afspraken en zo mogelijk samenwerking te komen met andere organisaties van of voor ME/CVS-patiënten. Actuele berichtgeving De Vereniging zoekt regelmatig mondeling en schriftelijk contact met hulpverleners en onderzoekers en reageert tevens met enige regelmaat op de actuele berichtgeving in o.a. medische tijdschriften. Voorlichting aan intermediairs De Vereniging geeft bij gelegenheid voorlichting aan intermediairs zoals MEE. Voorlichtingsfilm op DVD Beeldmateriaal, dat door studenten van de Hogeschool Rotterdam in opdracht van de Vereniging is geproduceerd, is verwerkt tot voorlichtingsfilm. Deze film is online te bekijken op You Tube en is daarnaast op DVD te bestellen voor 7,50 inclusief verzendkosten. Neem voor het bestellen contact op met de Vereniging (zie colofon). Hyves De Vereniging is ook te vinden op hyves: Lees ME 49

13 Adressengids ME/CVS Vereniging Kortenhorststraat BW ZWOLLE / Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid Bankastraat 42 unit C 9715 CD GRONINGEN Medivera Damsluis SP LEUSDEN (ma-wo-vr ) ME/CVS Stichting Nederland Noordse Bosje BG HILVERSUM (ma-vr ) CVS Research Centrum Amsterdam Waalstraat BR AMSTERDAM Per Saldo Belangenvereniging van en voor mensen met een persoonsgebonden budget. Churchillaan 11 Postbus DD UTRECHT (20cpm, ma , di.-do ) De Roode Roos * Postbus BA DEN HAAG VitAdvice * Hoofdstraat EB HOOGEZAND (8:30-17:30) Zorg6 * Europaweg EP ZOETERMEER (ma.-vr. 08:30-17:00) MEE Nederland Een organisatie in de buurt voor informatie, advies en ondersteuning aan iedereen met een handicap, beperking of chronische ziekte. Algemeen nummer: (lokaal tarief) Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad Nederland Churchillaan 11 Postbus AD UTRECHT Buddyzorg en e-buddyzorg Brinklaan JD APELDOORN en Landelijke buddyzorg: (*) Kortingsregeling voor leden NAWOORD Kijk nog eens naar de foto op de voorkant. Stel je voor dat je buiten in het licht stond en door de kier naar binnen hebt kunnen gluren om meer te weten te komen over het wel en wee van leven met ME/CVS. En..? Is het gelukt? Vergeet niet (ergens op) te reageren en tot ziens in het volgende nummer van Lees ME! Lees ME 50

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp

Vrijwilligerswerk Vrijwillige hulp Vrijwilligerswerk Mantelzorg Vrijwillige hulp Burenhulp Maak samen het verschil. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil. Hun inzet op het gebied van onder andere cultuur, zorg, sport, natuur

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

1. Introductie 2. Feiten over vermoeidheid 3. Persoonlijke ervaringsverhaal 4. Tips en adviezen 5. Hulp en steun

1. Introductie 2. Feiten over vermoeidheid 3. Persoonlijke ervaringsverhaal 4. Tips en adviezen 5. Hulp en steun Thea Brouwer 1. Introductie 2. Feiten over vermoeidheid 3. Persoonlijke ervaringsverhaal 4. Tips en adviezen 5. Hulp en steun Ervaringsdeskundige kanker en vermoeidheid Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

met de wmo doet iedereen gewoon mee

met de wmo doet iedereen gewoon mee De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld Dit boekje met informatie over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) legt de belangrijkste onderdelen van de Wmo uit. Wilt u meer weten over

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Altijd moe... Jochem Verdonk

Altijd moe... Jochem Verdonk Altijd moe... Jochem Verdonk Onderwerpen Wat is ME/CVS? Soorten vermoeidheid Gevolgen vermoeidheid Omgaan met vermoeidheid Leven met vermoeidheid Tips Wat is ME/CVS? ME: Myalgische Encefalomyelitis myalgisch:

Nadere informatie

Workshop Can DO. Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven

Workshop Can DO. Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven Workshop Can DO Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven Leeuwarden 23 april 2015 Diagnose MS Impact: Plaats, datum, tijd, behandelaar Vooronderstellingen t.a.v. Multiple Sclerose

Nadere informatie

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13 Inhoud Voorwoord 13 1 Wat is er aan de hand? 17 Twee typerende voorbeelden 17 Vermoeidheid 19 Vermoeidheid als een nuttig signaal 19 Vermoeidheid en stress 20 Vermoeidheid bij een ziekte 20 Vermoeidheid

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

LEES ME. Een uitgave van de ME/CVS Vereniging. In dit nummer o.a.: Hoe staat het nu met... - Boekbespreking ME & werk - Schapeloze nachten

LEES ME. Een uitgave van de ME/CVS Vereniging. In dit nummer o.a.: Hoe staat het nu met... - Boekbespreking ME & werk - Schapeloze nachten LEES ME Een uitgave van de ME/CVS Vereniging Nummer 13 - juli 2011 In dit nummer o.a.: Hoe staat het nu met... - Boekbespreking ME & werk - Schapeloze nachten I N H O U D NUMMER 13 - JULI 2011 8 Hoe staat

Nadere informatie

Tips voor nieuwe ME-patiёnten

Tips voor nieuwe ME-patiёnten ` Tips voor nieuwe ME-patiёnten ME Vereniging Nederland "Tips voor nieuwe ME-patiënten", ME Vereniging Nederland, 27 januari 2015 Deze collectie is samengesteld uit bijdragen van leden van de ME Vereniging

Nadere informatie

Hartrevalidatie. Informatie

Hartrevalidatie. Informatie Hartrevalidatie Informatie Hartrevalidatie Cardiologie U wordt in Zuyderland Medisch Centrum behandeld voor uw hartklachten. Met deze folder willen wij u informeren over het hartrevalidatieprogramma waaraan

Nadere informatie

Hoofdpijn Duizeligheid Vermoeidheid Concentratieproblemen Vergeetachtigheid

Hoofdpijn Duizeligheid Vermoeidheid Concentratieproblemen Vergeetachtigheid Hersenschudding In deze folder vertellen we wat de gevolgen van een hersenschudding kunnen zijn en wat u kunt verwachten tijdens het herstel. Ook geven we adviezen over wat u het beste wel en niet kunt

Nadere informatie

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen bussum 2011 Wij wijzen erop dat het gebruik van de bijlagen bedoeld is voor de praktijk van de therapeut die de in het boek Stotteren: van theorie naar

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Overzicht van onze activiteiten. resultaten in 2016

Overzicht van onze activiteiten. resultaten in 2016 Overzicht van onze activiteiten en resultaten in 2016 Stichting Lid/donateurs Totaal per 31 december 2016: 2155 lid/donateurs (2015: 2303 lid/donateurs) Organisatie De Stichting en haar doelstellingen

Nadere informatie

Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders

Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk

Nadere informatie

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden

pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg

Nadere informatie

God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest

God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest Basiscursus Christelijk geloof Module 1 Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Les 7: Les 8: God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus:

Nadere informatie

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg Voor mantelzorgers Voor professionals Over mantelzorg Minters Mantelzorg Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals Zorgt u meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden voor uw partner,

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

PDS B e l a n g e n v e r e n

PDS B e l a n g e n v e r e n r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen

Nadere informatie

Vermoeidheid bij een neurologische aandoening

Vermoeidheid bij een neurologische aandoening Vermoeidheid bij een neurologische aandoening Vermoeidheid is een algemeen verschijnsel bij verschillende neurologische aandoeningen. Vermoeidheid komt bijvoorbeeld veel voor na een beroerte, bij multiple

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

ME/CVS Nr. 2018/07. Samenvatting

ME/CVS Nr. 2018/07. Samenvatting ME/CVS Nr. 2018/07 Samenvatting ME/CVS pagina 2 van 5 ME/CVS is een ernstige chronische ziekte, die het functioneren en de kwaliteit van leven van mensen die eraan lijden substantieel beperkt. Patiënten

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 2 De Wet maatschappelijke ondersteuning 13 Ben je ouder dan 18 jaar? Woon je in je eigen

Nadere informatie

Steun voor mensen met kanker aan:

Steun voor mensen met kanker aan: vereniging voor mensen met blaas- of nierkanker Steun voor mensen met kanker aan: blaas nier nierbekken urineleider plasbuis Steun voor u Steeds meer mensen worden geconfronteerd met blaas- of nierkanker.

Nadere informatie

jan-mrt 2011 Contactenkrant Samen boodschappen doen op de markt? Wie fietst er ook graag? Ik zoek een kaartmaatje

jan-mrt 2011 Contactenkrant Samen boodschappen doen op de markt? Wie fietst er ook graag? Ik zoek een kaartmaatje jan-mrt 2011 Contactenkrant Wie vindt het leuk om samen af en toe te koken? Wie wil samen met mij gaan wandelen? Samen zwemmen? Samen boodschappen doen op de markt? Ik zoek een kaartmaatje Gezocht: vriend(in)

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw

Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw Waarvoor staat Onafhankelijk Leven vzw? 1. Visie Onafhankelijk Leven vzw gaat met volle kracht voor een samenleving waar alle personen met beperking controle hebben

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U?

UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U? UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U? Nadine Köhle, MSc. Contactdag Stichting Olijf 3 oktober 2015 Garderen EVEN VOORSTELLEN ACHTERGROND KANKER HEB JE NIET ALLEEN! 4 ACHTERGROND IMPACT VAN DE

Nadere informatie

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN &Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner:

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner: Boetseweg 47 7895 AV Roswinkel telefoon: 0591 785 780 www.jolandalinders.com e-mail: info@jolandalinders.com IBAN: NL32 KNAB 0729 6439 99 BIC: KNABNL2H KvK nummer: 59561742 BTW nummer: NL155366701B02 Alsjeblieft!

Nadere informatie

Richtlijn / info voor ouders. Uithuisplaatsing. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, BPSW en NIP

Richtlijn / info voor ouders. Uithuisplaatsing. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, BPSW en NIP Richtlijn / info voor ouders Uithuisplaatsing Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming NVO, BPSW en NIP Inleiding Een kind opvoeden is niet makkelijk. Zo kan het zijn dat uw kind meer of andere zorg nodig

Nadere informatie

Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen

Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen Beste ouders en/of verzorgers, Inmiddels ligt de opname van uw kind op de Intensive Care achter u en bent u weer thuis, op de verpleegafdeling of in

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Zorgt u voor een naaste

Nadere informatie

Verzekeringen & erfelijkheid

Verzekeringen & erfelijkheid Verzekeringen & erfelijkheid U wilt een levens- of arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten? Hier vindt u de www.bpv.nl antwoorden op veelgestelde vragen over erfelijkheid en het aanvragen van een verzekering.

Nadere informatie

Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG :

Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Bijlage Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Interview: vragen gast : Levensgeschiedenis: Zie dossier Hoe vind

Nadere informatie

Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS?

Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Inhoud WELKE INFORMATIE VIND JE IN DIT BOEKJE? Bladzijde 3 - Waarom een boekje over je buurt? Bladzijde 4 - Ontdek je buurt Bladzijde 6 - Een buurtkaart

Nadere informatie

Wees duidelijk tegen je klanten

Wees duidelijk tegen je klanten Ronald Dingerdis Wees duidelijk tegen je klanten 3 In onze training Klantgerichtheid en communicatie vroeg een cursist me onlangs of je tegen je klant kan zeggen dat hij extreem vervelend is. Dat hij onredelijk

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Omgaan met kanker. Moeheid

Omgaan met kanker. Moeheid Omgaan met kanker Moeheid Vermoeidheid is een veelvoorkomende bijwerking van kanker of de behandeling ervan. Ruim 60% van alle mensen zegt last van vermoeidheid te hebben, zelfs dagelijks. De vermoeidheid

Nadere informatie

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hoe ontstaat hyperventilatie? Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek rugpijnteam (MARS) bij Orbis Revalidatie. Binnen dit team wordt

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's

Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's Buddy worden, buddy zijn Informatie voor nieuwe buddy's Buddyzorg Nijmegen e.o. Panovenlaan 1 6525 DZ Nijmegen Tel: 024-3297731 Fax: 024-3245558 Email: buddyzorg@nim.nl Buddy worden, buddy zijn Deze brochure

Nadere informatie

CVA Vitaliteitscoach. Programma. In beweging ondanks vermoeidheid. Vermoeidheid na CVA. Casuïstiek, patiënt 2. Wat zou je doen?

CVA Vitaliteitscoach. Programma. In beweging ondanks vermoeidheid. Vermoeidheid na CVA. Casuïstiek, patiënt 2. Wat zou je doen? Programma In beweging ondanks vermoeidheid CVA Vitaliteitscoach Casuïstiek Wat is vermoeidheid na een CVA? Wie behandelt en hoe? De CVA vitaliteitscoach UKON symposium 15 april 2014, Anja Kuperus Casuïstiek,

Nadere informatie

Hartinfarct gehad? Hoe nu verder. Cardiologie

Hartinfarct gehad? Hoe nu verder. Cardiologie Hartinfarct gehad? Hoe nu verder Cardiologie Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina 1. Uitleg over een hartinfarct 3 2. Diagnose en behandeling 4 3. Naar huis 6 4. Instructies en adviezen voor thuis 7 3 Uitleg

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Jongeren Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Vragen? Voor wie is deze brochure? Je hebt deze brochure gekregen omdat je autisme hebt of nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Mindfulness Training. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust.

Mindfulness Training. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness Training Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness training Per dag schieten er duizenden, vaak stressvolle, gedachten

Nadere informatie

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie

Nadere informatie

WMO. Mobiel blijven, óók met een beperking UNIT WMO

WMO. Mobiel blijven, óók met een beperking UNIT WMO WMO Mobiel blijven, óók met een beperking UNIT WMO 3 WMO Mobiel blijven, óók met een beperking Door ouderdom, ziekte of een handicap kan het soms moeilijk zijn om u te verplaatsen. U kunt bijvoorbeeld

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten

Nadere informatie

GGzE centrum psychotische stoornissen. Act. Zorg bij de eerste psychose. Informatie voor cliënten >>

GGzE centrum psychotische stoornissen. Act. Zorg bij de eerste psychose. Informatie voor cliënten >> GGzE centrum psychotische stoornissen Act Zorg bij de eerste psychose Informatie voor cliënten >> Uw klachten de baas en het dagelijks leven weer oppakken GGzE centrum psychotische stoornissen geeft behandeling

Nadere informatie

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in

Nadere informatie

Praktijkinstructie Bedrijfsoriëntatie 1 (CAL01.1/CREBO:50240)

Praktijkinstructie Bedrijfsoriëntatie 1 (CAL01.1/CREBO:50240) instructie Bedrijfsoriëntatie 1 (CAL01/CREBO:50240) pi.cal0v2 ECABO, 1 september 2003 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd

Nadere informatie

LEES ME. Een uitgave van de ME/CVS Vereniging. In dit nummer o.a.: Nummer 5 - juli 2008

LEES ME. Een uitgave van de ME/CVS Vereniging. In dit nummer o.a.: Nummer 5 - juli 2008 LEES ME Een uitgave van de ME/CVS Vereniging Nummer 5 - juli 2008 In dit nummer o.a.: ME/CVS en werk: Marjolein van de Laak dramatherapeut Congres voor fysio- en ergotherapeuten Congres Kinderen met ME

Nadere informatie

Mindfulness programma. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust.

Mindfulness programma. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness programma Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Per dag schieten er duizenden, vaak stressvolle, gedachten door je hoofd.

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid

Nadere informatie

Cursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers

Cursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers Cursus en Thema 2015 voor mantelzorgers en vrijwilligers VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 4 In vier bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk leven

Voorstelling Onafhankelijk leven Voorstelling Onafhankelijk leven Inhoudsopgave 1. Wat is Onafhankelijk leven?... 3 2. Waarom is Onafhankelijk Leven belangrijk?... 4 3.1. Met een persoonlijk assistentie budget (PAB) kan je onafhankelijk

Nadere informatie

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel.

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Goed in je vel zitten Vandaag: 1) Wat is geestelijk gezond? 2) Fit in je Hoofd en 10 positieve stappen 3) Slot en doel 1) Wat is geestelijk gezond? Wie zich mentaal goed

Nadere informatie

Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten

Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten 2015 Annie Massop Hart en Ziel Marketing - Alle rechten voorbehouden - 1 Inleiding Dit stappenplan sluit aan op de workshop Hoe je intuïtief

Nadere informatie

leven met vermoeidheid omgaan met de gevolgen van een beroerte

leven met vermoeidheid omgaan met de gevolgen van een beroerte leven met vermoeidheid omgaan met de gevolgen van een beroerte CVA Cerebro Vasculair Accident is de medische term voor een ongeluk in de vaten van de hersenen. In het dagelijks taalgebruik heet een CVA

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

E-mailmarketing voor zorg-professionals: Reader Deel 1: Waarom is e-mail marketing belangrijk?

E-mailmarketing voor zorg-professionals: Reader Deel 1: Waarom is e-mail marketing belangrijk? Waarom is e-mail marketing belangrijk als zorg-professional? Als therapeut of coach werk je graag met mensen. Ook wil je graag genoeg verdienen om van te kunnen leven. Dat betekent dat het belangrijk voor

Nadere informatie

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen 27 geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Inhoudsopgave Time Management 3 Email Management 3 Werkplekorganisatie 3 Gewoontevorming 4 Teambuilding 4 Gezinnen met kinderen 5 Administratie en Financiën

Nadere informatie

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT!

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT! centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT! De Swaai is een samenwerking tussen GGZ Friesland en Talant en biedt jongeren met zowel een verstandelijke beperking

Nadere informatie

LEES ME. Een uitgave van de ME/CVS Vereniging. In dit nummer o.a.: Nummer 6 - december 2008. Jowan van Vliet: Ik ben niet zielig

LEES ME. Een uitgave van de ME/CVS Vereniging. In dit nummer o.a.: Nummer 6 - december 2008. Jowan van Vliet: Ik ben niet zielig LEES ME Een uitgave van de ME/CVS Vereniging Nummer 6 - december 2008 In dit nummer o.a.: Jowan van Vliet: Ik ben niet zielig Uitvallen bij CGT-behandeling Nijmegen Naar het kinderdagverblijf Testen op

Nadere informatie

Hoe motivatie werkt en draagvlak groeit

Hoe motivatie werkt en draagvlak groeit Hoe motivatie werkt en draagvlak groeit Toelichting Hierbij een compilatie van diverse artikelen over motivatie, draagvlak en verandertrajecten voor de interne coördinator cultuureducatie ICC. 1 Hoe werkt

Nadere informatie

Handreiking werknemer Aan het werk blijven met een chronische aandoening

Handreiking werknemer Aan het werk blijven met een chronische aandoening Handreiking werknemer Aan het werk blijven met een chronische aandoening Eén op de drie mensen krijgt te maken met een chronische aandoening. Werken met een chronische aandoening is goed mogelijk. Vaak

Nadere informatie

1. VRIJWILLIGERSBELEID- EN WERVING

1. VRIJWILLIGERSBELEID- EN WERVING 1. VRIJWILLIGERSBELEID- EN WERVING 1. DENKOEFENING VOOR DE CLUB: VRIJWILLIGERSWERK IS VERSCHILLEND VAN VRIJBLIJVEND WERK Ontwikkel als club een visie rond vrijwilligerswerk. Al te vaak doen clubs gewoon

Nadere informatie

Theorie Ondernemend werken Hoofdstuk 3 Samenwerken en Netwerken

Theorie Ondernemend werken Hoofdstuk 3 Samenwerken en Netwerken Theorie Ondernemend werken Hoofdstuk 3 Samenwerken en Netwerken Samenvatting 2 3.1 Netwerken 3 3.2 Samenwerken 6 3.3 Liftpitch 7 Ruimte voor notities 8 1 SAMENVATTING 3.1 Netwerken Wat is netwerken? Waarom

Nadere informatie

In deze folder leest u meer over het doel en de mogelijkheden van het programma en welke hulpverleners erbij betrokken zijn.

In deze folder leest u meer over het doel en de mogelijkheden van het programma en welke hulpverleners erbij betrokken zijn. Hartrevalidatie Inleiding De cardioloog, de hartfalenverpleegkundige of de ICD-verpleegkundige heeft u geadviseerd het poliklinische hartrevalidatieprogramma te gaan volgen. Het hartrevalidatie-programma

Nadere informatie

Chronische pijn en chronische vermoeidheid bij jongeren Reigerbos

Chronische pijn en chronische vermoeidheid bij jongeren Reigerbos Chronische pijn en chronische vermoeidheid bij jongeren Reigerbos Chronische pijn en chronische vermoeidheid bij jongeren. Ik werd eindelijk serieus genomen. Revalidatiecentrum voor kinderen en jeugd Reigerbos,

Nadere informatie

Ook zo toe aan een oplossing?

Ook zo toe aan een oplossing? Ook zo toe aan een oplossing? Zit het jou ook niet lekker: die verjaringsdossiers op je bureau? Of ben je in een vervelend conflict verzeild geraakt over grond? Wil je op een snelle en goedkope manier

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

HOORzaken januari 2011

HOORzaken januari 2011 HOORzaken januari 2011 Zo wil ik wel vaker een nieuw jaar beginnen: na de kerstperiode ontvingen we berichten dat we verschillende projectsubsidies hebben binnengehaald. Twee projecten die te maken hebben

Nadere informatie

ME Vereniging Nederland

ME Vereniging Nederland ME Vereniging Nederland BELEIDSPLAN 2013-2016 Het bestuur schreef een concept voor het beleidsplan aan de hand van de inbreng van de leden in de ledenraadpleging van 2-15 juni 2012. Het concept is voorgelegd

Nadere informatie