(tab Know How, keuze GRB-skeletbestekken, keuze Documenten GRBskeletmeting, keuze: Documenten Kwaliteitscontrole )

Transcriptie

1 Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens Versie Publicatie 25 maart 2008 Documenthistoriek 1.0: origineel document 1.1: input via diverse controleopdrachten en integratie kwaliteitscontrole variant detail 1.2: integratie controle op nauwkeurigheid in de hoogte (april 2005) 1.2.1: integratie verwijzing naar GRB-light controle (maart 2008) Deze tekst schetst de algemene omkadering van de controle zoals uitgevoerd door het AGIV. Een kwaliteitscontrole volgens deze procedure impliceert een kwaliteitsbeschrijving waardoor een voorlopige oplevering kan doorgaan (aanvaarding door opdrachtgever) én een aanvaarding door GIS-Vlaanderen en/of AGIV. Deze tekst schets niet de GRB-light controle. De concepttekst GRB-light controle vind je terug op de website van het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen (AGIV) 1. De kwaliteitscontrole volgens de GRB-light procedure kan uitgevoerd worden binnen elke organisatie die over de nodige software beschikt (rekenbladsoftware en grafische software met standaard buffer/topologie-functionaliteiten) Een kwaliteitscontrole volgens deze GRB-light procedure impliceert een kwaliteitsbeschrijving waardoor een voorlopige oplevering kan doorgaan. Het omvat een aanvaarding van de levering door de opdrachtgever, evenwel geen aanvaarding door GIS-Vlaanderen en/of AGIV. 1 Inleidende begrippen skeletopdracht: Dit is iedere opdracht om terrestrische opmetingen uit te voeren volgens het skeletbestek. Een skeletopdracht kan beperkt blijven tot één enkele ad-hoc meting. Een andere mogelijkheid is dat een opdracht alle opmetingen omvat binnen een ruimer contract over een al dan niet meerjaarlijkse periode. Een skeletopdracht omvat de kartering binnen duidelijk afgelijnde en beperkte karteringszones en is in die zin te onderscheiden van de inventarisatie over een omvangrijk deel van het grondgebied van een gemeente zoals bijvoorbeeld bij de aanmaak van een Grootschalig Referentie Bestand. levering: Contractueel kan vastgelegd worden dat een omvangrijke skeletopdracht in meerdere leveringen dient gesplitst van zodra de duur van de aanmaak meer dan 4 werkweken bedraagt. kwaliteitslot: Dit is de verzameling van data in de vorm dat ze aan een specifieke controle worden onderworpen. Een kwaliteitslot komt overeen met een deel van de inhoud van een levering geconverteerd volgens de specificaties uit het skeletbestek. Een kwaliteitsitem is de eenheid van informatie binnen een kwaliteitslot 1 (tab Know How, keuze GRB-skeletbestekken, keuze Documenten GRBskeletmeting, keuze: Documenten Kwaliteitscontrole ) Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 1 / 14

2 bijhoudingsopdracht: Bij een bijhoudingsopdracht dient de opdrachthouder aanvullingen aan bestaande data uit te voeren teneinde de data actueel te maken. Mutaties dienen hiertoe terrestrisch opgemeten en gecontroleerd ingepast. Een bijhoudingsopdracht is als skeletopdracht te beschouwen waarbij de mutaties die in anderhalve maand tijd werden opgemeten een kwaliteitslot vormen. Het aanvaardingscriterium volgens een steekproefplan is het maximaal aantal foutieve kwaliteitsitems waarbij het lot nog net wordt goedgekeurd. Het steekproefplan geeft aan hoeveel items van een kwaliteitslot gecontroleerd zullen worden en welk het aanvaardingscriterium is. De positionele nauwkeurigheid geeft de planimetrische nauwkeurigheid aan waarmee punten binnen het nationale referentienet Lambert BD72/50 gepositioneerd zijn. De altimetrische nauwkeurigheid geeft de nauwkeurigheid aan waarmee punten binnen het referentiesysteem TAW bepaald zijn in hoogte. Waarnemingstoets: toets die het mogelijk maakt een foutieve x- of y-coördinaat enerzijds en H- waarde anderzijds in een geleverd puntenveld tijdens de nauwkeurigheidscontrole te detecteren. In de context van de waarnemingstoetsen is de onbetrouwbaarheidsdrempel 0 de kans dat een x- of y-coördinaat ten onrechte als te afwijkend beschouwd wordt. Het onderscheidingsvermogen 0 is de kans dat men een bepaalde coördinaat terecht als te sterk afwijkend aanwijst. 2 Steekproefplannen bij skeletmetingen 2.1 Steekproefname in functie van AQL Bij de GRB-projecten worden de opeenvolgende deelleveringen uitsluitend gecontroleerd in overeenstemming met de steekproefnorm ISO Bij dit steekproefsysteem zijn steekproefplannen geïndexeerd naar AQL (Acceptable Quality Level). Deze waarde geeft het maximaal percentage fouten bij de productie dat nog net aanvaard kan worden. Indien de aannemer ten minste dit kwaliteitsniveau aanlevert, zullen aangeleverde loten in principe steeds aanvaard worden. Bij het formuleren van een uitspraak over het kwaliteitslot krijgt de aannemer enig voordeel van de twijfel mee daar de norm rekening houdt met een mogelijks niet representatieve steekproefname. We geven nog een korte toelichting bij de effectiviteit van dit steekproefsysteem. Hiertoe definiëren we 2 bijkomende kenmerken van steekproefplannen in het algemeen. P 90 : het foutenpercentage binnen een deellevering dat 90% kans maakt aanvaard te worden P 10 : het foutenpercentage binnen een deellevering dat slechts 10% kans maakt op aanvaarding De karakteristieken voor een steekproefplan voor AQL=2.5% en een lotgrootte van bijvoorbeeld 200 items zijn de volgende (cfr: ISO , table II-A,p.11) de steekproef n dient tot 32 items beperkt het aanvaardingsgetal Ac bedraagt 2 Van zodra binnen de steekproef meer dan 2 niet conforme items gevonden worden op de 32 te controleren, zal het kwaliteitslot afgekeurd worden. Het voordeel van de twijfel bestaat eruit dat het maximaal percentage niet-conforme items binnen de steekproef (2/32 of 6%) meer bedraagt dan het AQL-percentage van 2.5%. Bij dit steekproefplan zal de deellevering in meer dan 95% van de gevallen aanvaard worden indien er het AQL-percentage aan fouten in voorkomt. Verder geldt nog het volgende voor dit Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 2 / 14

3 specifieke steekproefplan. De P 90 -waarde bedraagt 3.49%, m.a.w een deellevering met 3.49% fouten maakt 90% kans aanvaard te worden. De P 10 -waarde bedraagt 15.8% (of afgerond 16%). We stellen vast dat een lot met een mindere kwaliteit dan de AQL (2.5%) kans maakt aanvaard te worden. De kans dat twee opeenvolgende loten met 16% fouten beiden zouden aanvaard worden, bedraagt nog slechts 1% (= 10% X 10%). Er is 99% kans dat ten minste 1 lot niet aanvaard wordt. Het staat dus vast dat een slecht productieproces vlug gedetecteerd wordt. Tegelijk wordt de aannemer geconfronteerd met de dreiging dat na 2 afkeuringen binnen de 5 laatste loten wordt overgegaan op verstrengde keuring. Bij dit type keuring blijft de steekproefgrootte n dezelfde. In ons voorbeeld mag volgens de norm (cfr: ISO , table II- B,p.12) nog slechts 1 item afwijken omdat het voordeel van de twijfel in belangrijke mate is komen te vervallen. Het maximaal percentage niet-conforme items (= 1/32 of 3%) sluit bij verstrengde keuring reeds nauw aan bij het AQL-percentage (2.5%). Op deze manier wordt de aannemer verplicht bij de productie ten minste het gevraagde kwaliteits-niveau toe te leveren. Conclusie is dan ook dat het steekproefsysteem effectief is voor de controle van opeenvolgende deelleveringen. 2.2 Volledigheidscontrole van geïsoleerde loten via two point sampling Voor geïsoleerde loten kunnen we ISO niet toepassen. Met het AQL-geïndexeerd steekproefplan van hierboven heeft ieder kwaliteitslot met 16% fouten diezelfde 10% kans aanvaard te worden hetgeen een te groot risico inhoudt ten aanzien van de gebruikers van de data. Er is nog een tweede reden waarom we ISO niet mogen toepassen. Deze steekproefnorm stelt in functie van de grootte van het lot een steekproefplan voorop. In onderstaande tabel geven we voor de plannen bij AQL = 2.5% de overeenkomstige P 90 en P 10 - waardes. AQL = 2.5% partijgrootte n Ac P 90 P Men kan vaststellen dat de P 90 waarde in functie van de partijgrootte slechts in geringe mate varieert. Waarden tussen 2.69% en 3.99% komen voor. P 10, de kwaliteit die doorgaans niet aanvaard wordt, varieert echter substantieel tussen 6.39% en 18.1%. Dit steekproefsysteem maakt het niet mogelijk een minimale kwaliteit voor een geïsoleerd lot te specificeren. Daarom stellen we in dit geval two point sampling als steekproefsysteem voorop. Steekproefplannen worden hierbij bepaald vanuit de 2 indicatoren P 90 en P 10. Deze manier van steekproefname wordt nog niet ondersteund door een ISO-norm. We kunnen de steekproefkarakteristieken echter direct vanuit de kansrekening afleiden. Daarbij is het zo dat verhoudingsgewijs meer items te controleren zijn naarmate P 10 dichter bij de P 90 waarde gekozen wordt. In skelet context nemen we het drievoud van de P 90 als P 10 - waarde uit kosten / baten overwegingen. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 3 / 14

4 Als voorbeeld bepalen we het steekproefplan voor levering van 200 items met P 90 = 2.5% en P 10 = 7.5%. Met een steekproeftool is af te leiden dat er 78 items dienen gecontroleerd en er mogen maximaal 3 fouten voorkomen. Indien er 2.5% fouten toegeleverd worden, is er 92.3% kans op aanvaarding. Bij 7.5% fouten blijft er slechts 9.6% kans op aanvaarding. Ook voor andere partijgroottes wijkt de kans op aanvaarding bij 7.5% fouten slechts weinig af van de vooropgestelde 10%. Conclusie is dat two point sampling het enige steekproefsysteem is waarbij we de effectiviteit van de volledigheidscontrole van een geïsoleerd lot volledig in de hand kunnen houden. 2.3 Skip lot sampling voor bijhoudingsmetingen Voor de keuze van een controlesysteem moeten we er rekening mee houden dat bijhoudingsmetingen doorgaans beperkt in omvang zijn. Het is onmogelijk iedere bijhoudingsmeting van op het terrein te controleren. Binnen de steekproefstatistiek bestaat echter de mogelijkheid tot skip lot sampling. Het gekozen steekproefsysteem is afgeleid van het CSP-schema (continuous sampling plan) dat doorgaans gebruikt wordt voor controle van goederen die aan lopende band worden geproduceerd. Hierbij worden perioden van 100% sampling afgewisseld met perioden zonder enige controle. Een dergelijke steekproefname is ook toepasbaar in de context van bijhoudingsmetingen. Eenmaal een aannemer bewezen heeft dat zijn productiekwaliteit voldoet, worden bij skip lot sampling niet langer alle bijhoudingsmetingen gecontroleerd. Het onderstaande schema geeft aan welke procedure bij de controle wordt gevolgd. De 2 volgende parameters komen voor: clearance number i: het aantal opeenvolgende toeleveringen dat aanvaard moet worden, vooraleer men mag overgaan tot sampling inspection sampling fraction f: het percentage aan metingen dat gecontroleerd wordt start screening: controle van alle bijhoudingsmetingen i opeenvolgende bijhoudingsmetingen werden aanvaard sampling inspection: percentage f van de bijhoudingsmetingen worden gecontroleerd te controleren bijhoudingsmetingen worden willekeurig gekozen van zodra bijhoudingsmeting wordt afgekeurd Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 4 / 14

5 De weerhouden parameterwaarden i en f voor bijhoudingsmetingen werden gekozen uit Amerikaanse standaard MIL-STD-1235C, 15 maart 1988, p i f ½ 1/3 1/4 1/5 1/7 1/10 1/15 1/25 Dit steekproefsysteem kan in combinatie met two point sampling gebruikt worden. Het steekproefplan van een te controleren bijhoudingsmeting wordt bepaald zoals hierboven toegelicht (zie 2.2). De aannemer mag natuurlijk op voorhand niet weten welke bijhoudingsmetingen gecontroleerd worden. Door het "opgooien van een dobbelsteen" wordt bepaald of specifiek lot al dan niet gecontroleerd wordt. 2.4 Nauwkeurigheidscontrole op een meetproces Topografische opmetingen zijn de enig toegelaten inwinningsmethode bij skeletmetingen. Bovendien meten landmeters volgens een vast stramien. Bij de controlemetingen kunnen we ons ertoe beperken de kwaliteit van het meetproces na te gaan. Dit is een verklaring waarom we ISO zullen toepassen om de grootte van onze steekproef te bepalen. Voor de aanvaardingscriteria zelf verwijzen we naar Kwaliteitscontrole van skeletgegevens Ten behoeve van de controle wordt een deellevering omgezet in twee kwaliteitsloten, samengesteld uit kwaliteitsitems. Het eerste lot betreft de deellevering zonder enige conversie en dient voor de twee volgende controles: digitale keuring en controle van de volledigheid. Het tweede lot wordt gebruikt ter controle van de planimetrische nauwkeurigheid en maakt gebruik van 'verwerkte' items. Indien een controle op de hoogte dient uitgevoerd te worden, wordt een derde kwaliteitslot gebruikt, gebaseerd op de ZPT-laag met de opmetingshoogtepunten uit 2,5D en 3Dskeletmetingen. Enkel opmetingspunten die overeenstemmen met verwerkte items worden in het kwaliteitslot opgenomen. Niet alle kwaliteitsitems worden op de hoogtewaarde gecontroleerd. Een belangrijke opmerking is nog dat loten afgeleid van metingen volgens een skeletvariant, nooit alleen items uit de desbetreffende aanvulling zullen bevatten. Deze items worden steeds tezamen beschouwd met de items afgeleid uit de GRB-kernbepalingen. 3.1 Digitale keuring Detectie van defecte leveringen Een levering zal defect bevonden worden van zodra een van de volgende problemen wordt vastgesteld: De levering omvat geen dxf-bestand R12 (geen LW-polylines) Er komen niet-toegelaten types elementen voor (spline, curve, dimension, 3dface, 3dsolid, attdef, attrib, ellipse, leader, mline, mtext, ray, region, shapes, solid,trace, xline). Binnen een levering zijn uitsluitend toegelaten: polylines, lines, arcs, circles, texts, points en inserts (blocks) Het aangeleverde DXF-bestand R12 is niet nauwkeurig tot op 3 decimalen. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 5 / 14

6 De coördinaten van de objecten in het aangeleverde DXF-bestand R12 zijn niet uitgedrukt in Lambert72 (BEREF2003) voor de altimetrie en in TAW-waarden voor de planimetrie. Indien één van deze situaties zich voordoet, wordt de verdere controle op de levering opgeschort en wordt op een nieuwe toelevering gewacht Digitale consistentie van een kwaliteitslot Het volledige kwaliteitslot wordt gecontroleerd. Een lot zal afgekeurd worden van zodra de verhouding tussen het aantal niet-conforme items en de grootte van het kwaliteitslot een vooropgesteld percentage overschrijdt. De volgende toetsen worden uitgevoerd: In de levering mogen geen vreemde lagen voorkomen. Het type element dat voorkomt per laag moet overeenkomen met wat werd vooropgesteld. Op bepaalde skeletlagen mogen uitsluitend veelhoeken voorkomen. Alle exemplaren op deze lagen moeten effectief gesloten zijn. De tekstkarakteristieken worden nagegaan (justificatie, teksthoogte, tekstoriëntatie, tekststijl, enz ) De gebruikte inserts (blocks) per laag wordt vergeleken met de specificaties. Elementen die op terrein aansluiten, dienen ook in het digitaal bestand aan te sluiten. De levering wordt hierop gecontroleerd. Op uitzondering van de lagen mkv1 en mkv2 dienen alle elementen binnen de veelhoek grz3 voor te komen. Op de laag WVB mogen geen bulges voorkomen. Van zodra een item op één van bovenstaande criteria niet voldoet, zal het als niet conform geteld worden. 3.2 Controle van de volledigheid Onderstaande tabel geeft samenvattend weer welke steekproefnorm dient toegepast in functie van het type skeletopdracht: Type 1 Geïsoleerde en beperkte two point sampling opdracht Type 2 Opdracht met meerdere minder dan 10 two point sampling leveringen leveringen Type 3 meer dan 10 leveringen ISO Type 4 Bijhoudingsopdracht skip lot sampling in combinatie met two point sampling Tabel 1: toe te passen steekproefnormen bij de verschillende types skeletopdrachten Conventionele vaststelling van het aantal items in een kwaliteitslot Bij de controle van de volledigheid zijn de punt- en lijnvormige elementen uit de levering als items binnen het kwaliteitslot te beschouwen. Bij de omzetting van lijnelementen wordt de geometrie overgenomen maar wordt in functie van de skeletlaag een splitsingsfactor gehanteerd. Items korter dan de opgegeven factor blijven één item vormen. Dit principe wordt verduidelijkt met een aantal voorbeelden. In Tabel 2 en Tabel 3 wordt deze manier van tellen toegelicht. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 6 / 14

7 volgnummer van het element lengte van het element aantal items m m m 1 totaal aantal items 4 Tabel 2: het tellen van items met 10m als splitsingscriterium volgnummer het element van lengte van het element aantal items m m m 6 totaal aantal items 34 Tabel 3: het tellen van items bij een splitsingsfactor van 40 Bij de controle van de volledigheid zullen vanaf een deellevering kwaliteitsgroepen gevormd worden waarbij alle items waarvoor eenzelfde volledigheid gevraagd wordt, samengevoegd worden. De grootte van een kwaliteitsgroep wordt dan bepaald door het totaal aantal voorkomende items afgeleid uit alle samenstellende lagen te sommeren Opdracht aangeboden in één of enkele loten Bij een skeletopdracht van het type 1 (Tabel 1) komt slechts één levering op het moment dat de opdracht volledig is afgerond. Ook indien we te maken hebben met een korte sequentie aan loten (skeletopdracht type 2) mag de AQL benadering niet toegepast worden. Two point sampling is voor dit type skeletmetingen het weerhouden steekproefsysteem. De samenstelling van de kwaliteitsgroepen wordt gespecificeerd net als de weerhouden P90- en P10-waarden Skeletopdracht aangeboden in een sekwentie aan loten Indien voorzien wordt dat een opdracht in meer dan 10 deelleveringen dient gesplitst, kan ISO zoals bij de kwaliteitsbenadering bij GRB projecten toegepast worden. Steekproefplannen zijn er geïndexeerd naar Acceptable Quality Level. Er zal in ieder geval op gelet worden de overgangscriteria tussen normale en verstrengde keuring eveneens toe te passen Volledigheidscontrole van bijhoudingsmetingen Apart vermeld dient een opdracht met een groot aantal kleine opmetingen die verspreid liggen over het projectgebied. Dit doet zich o.a. voor bij bijhoudingsmetingen. In verhouding tot het aantal te controleren items binnen een bijhoudingsmeting zijn de vaste kosten (verplaatsing, e.a.) in zulke gevallen te omvangrijk. Een betere keuze vormt hier toepassing van skip lot sampling in overeenstemming met het CSP-schema. Bij bijhouding op continue basis zal wel minimaal om de 3 maanden tijd een lot op volledigheid gecontroleerd worden. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 7 / 14

8 3.2.5 Uitbouw van de noodzakelijke steekproef Langs de wegassen die deel uitmaken van de levering wordt een willekeurige positie gekozen. Binnen een zone rond deze positie wordt de volledigheid van op het terrein gecontroleerd. Na iedere controle wordt per kwaliteitsgroep het gecumuleerd aantal gecontroleerde items geregistreerd. Een nieuwe positie zal willekeurig gekozen worden totdat voor alle kwaliteitsgroepen het minimaal aantal te controleren items bereikt is Controle t.o.v. de nominale grondslag Bij de volledigheidscontrole wordt er steeds t.o.v. de nominale grondslag gecontroleerd. We illustreren dit met het volgende voorbeeld. Stel dat er binnen een levering 10 elementen type X en 10 elementen type Y voorkomen (zie 3.2.1). In de kwaliteitsspecificaties wordt gesteld dat elementen van type X behoren tot KG2. De andere elementen maken deel uit van KG3. Er komt een element type X voor die eigenlijk een element type Y moet zijn: aantal items binnen KG2: 10-1 = 9 aantal items binnen KG3: = 11 aantal niet-conformiteiten binnen KG2: 0 aantal niet-conformiteiten binnen KG3: 1 Een onterecht geleverd element bepaalt echter wel de lotgrootte. Indien er element type X voorkomt die bij geen enkele skeletlaag hoort, geldt het volgende: aantal items binnen KG2:10 aantal items binnen KG3: 10 aantal niet-conformiteiten binnen KG2: 1 aantal niet-conformiteiten binnen KG3: Controle van de planimetrische nauwkeurigheid Inspectie van het verdichtingsnet Vooreerst wordt het verdichtingsnet aan een specifieke controle onderworpen. Behalve de nauwkeurigheid wordt ook de sterkte (betrouwbaarheid) van het verdichtingsnet nagegaan. Het bestek schrijft uitdrukkelijk voor dat alle opstel- en richtpunten die gebruikt werden bij de detailmetingen, ter beschikking te stellen. Het controleteam zal nagaan of alle verdichtingspunten bij de levering werden gevoegd. De inspectie omvat tevens het nazicht of het verdichtingsnet voldoende sterk werd uitgebouwd. Hierbij wordt nagegaan of voldoende verdichtingspunten met GPS werden opgemeten. De spreiding van de punten binnen en rond de levering wordt ook geëvalueerd. Tot slot zal het controleteam een selectie van de verdichtingspunten nameten. Geen van de verdichtingspunten mag in planimetrie meer dan 7 cm afwijken. Indien fouten worden vastgesteld, wordt de skeletmeting niet aanvaard. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 8 / 14

9 3.3.2 Steekproefsgewijze controle binnen kwaliteitslot Het kwaliteitslot voor de steekproefsgewijze controle van de planimetrische nauwkeurigheid bestaat uit een puntenveld. Bij deze controle worden de virtueel bepaalde of geconstrueerde elementen buiten beschouwing gelaten. Voor de GRB-kernbepalingen zijn dit de wegverbindingen, de constructiegevels, de fictieve gevels, de wegknooppunten en de elementen met tekst als geometrie (straatnamen, reële en virtuele huisnummers). Van de verharde geïsoleerde opritten worden de virtuele eindpunten uit dit kwaliteitslot gehouden. Puntvormige elementen (points en blocks) worden zonder meer bij het kwaliteitslot gevoegd. Voor de vorming van het kwaliteitslot worden voor de lijnelementen vooreerst binnen de elementen samenvallende en overtollige vertices verwijderd. Vervolgens worden begin-, eind- en knikpunten tot een puntvormig item omgevormd. Tabel 4 geeft aan wanneer de vertices van een lijnsegment als knikpunt dienen beschouwd. Voor een vertex binnen een lijnelement is de lengte van de segmenten die deze vertex delen een criterium in combinatie met de hoek (kleinste waarde) ingesloten tussen beide segmenten. Van zodra één van de segmenten korter is dan 0.5 m wordt een vertex dus nooit als knikpunt beschouwd, hetgeen in de tabel met 'X' is aangegeven. Indien de kleinste hoek ingesloten tussen de segmenten kleiner is dan de opgegeven waarde maakt de vertex als item deel uit van het kwaliteitslot (Figuur 1). Tot slot dient opgemerkt dat items die van meer dan één element afgeleid zijn, slechts eenmaal geteld worden. Lengte van segment vanaf vertex L > 2m 0.5m <L<2m L<0.5m lengte van segment eindigend in vertex L>2m X 0.5m<L<2m X L<0.5m X X X Tabel 4: knikpunten i.f.v. kleinste hoek tussen inkomend en uitgaand segment Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 9 / 14

10 Figuur 1: vorming van een kwaliteitslot ter controle van de nauwkeurigheid Tussen aansluitende gebogen (deel)elementen komt geen item. Indien op het eindpunt van een gebogen (deel)element een lijnvormig element aansluit, komt geen item voor tenzij: de booglengte van de arc meer dan 2 meter bedraagt en de raaklijn aan de boog in het eindpunt met het lijnelement een hoek van minder 135 maakt Idealisatie van te karteren objecten De mogelijkheid waarmee punten van objecten op het terrein aanwijsbaar zijn, verschilt enigszins. De kwaliteitsspecificaties zullen steeds de klasse-indeling bevatten. De standaardafwijking van de overeenstemmende idealisatie wordt ook gespecificeerd. Waar op een grafisch element een element met een verschillende idealisatie aansluit, zal het item de hoogst voorkomende idealisatienauwkeurigheid meekrijgen. Waar eindpunt van element eindigt op knikpunt van element, zal voor het resulterende item eveneens de hoogste idealisatienauwkeurigheid toegekend worden. Indien een element niet eindigt op een beduidend punt van het tweede element, wordt afgesproken het item de laagst voorkomende idealisatie toe te kennen. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 10 / 14

11 3.3.4 Controle van de positionele nauwkeurigheid Bij de controle zal voor alle types skeletmetingen uitsluitend de noodzakelijke steekproefgrootte vanaf ISO bepaald worden. Als kwaliteitswaarde wordt voor een skeletmeting een nauwkeurigheid (pi) van 3 cm in x en y vooropgesteld. Er wordt bijkomend rekening gehouden met de idealisatie waarmee punten van objecten op het terrein aanwijsbaar zijn. Verloop controle 1) Een eerste na te meten item wordt willekeurig gekozen. Op basis hiervan zal door het controleteam een opstel- en richtpunt gekozen worden waarbij erop gelet wordt dat deze punten met RTK GPS zijn op te meten in Lambert BD-72/50. Bovendien moet het mogelijk zijn vanaf deze opstelling minimaal 9 andere random punten uit het kwaliteitslot na te meten. De slaglengte van de controlemeting wordt beperkt tot 200m. Vanaf zo'n opstelling worden maximaal 30 punten in het nationaal coördinatenstelsel nagemeten. 2) Vervolgens wordt het geleverde puntenveld met de controleset vergeleken. Bij de toetsingen worden zowel over x- als y-coördinaten w-toetsen (of waarnemingstoetsen) uitgevoerd. Er wordt voor de w-toetsen een onbetrouwbaarheidsdrempel vooropgesteld van 0 = 0,05. Het onderscheidingsvermogen bedraagt 0 = 0,8. Bij de controle worden de plaatsverschillen per punt berekend: Vx = Xr - Xi Vy = Yr - Yi Xi en Yi coördinaten uit het bestand van de aannemer en Xr en Yr zijn coördinaten zoals nagemeten door het AGIV. De toetsingsgrootheden zijn de volgende: voor de x-coördinaten: K x = V x / v voor de y-coördinaten: K y = V x / v met v = ( 2 pi + 2 pi i) 0.5 I : idealisatie nauwkeurigheid (uitgedrukt in m) pi : de gevraagde nauwkeurigheid in x en y van 0.03m pi : de nauwkeurigheid van de controlemeting en bedraagt in x en y 0.03m 3) Zolang de minimale steekproefgrootte volgens ISO niet bereikt wordt, zal een volgende opstelling gekozen worden. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 11 / 14

12 De spreiding van de toetsingsgrootheden van de controlepunten uit alle opstellingen moet minimaal voldoen aan het criterium uit de linkerkolom binnen Tabel 5. Dit is een verdeling met een lichte afzwakking t.o.v. de theoretische normaalverdeling. toetsing van de spreiding theoretische verdeling 60% < 1 68% < 1 70% < % < % < % < % < 2 95% < 2 95% < 3 99,7% < 3 100% < 4 100% < 4 Tabel 5: spreiding van de toetsingsgrootheden Ingevuld met de gegevens voor de GRB-kernbepalingen betekent dit o.a. dat 10% van de plaatsverschillen Vx en Vy niet meer mogen afwijken dan onderstaande maximale waardes. idealisatieklassen standaardafwijking idealisatie afwijking (95%) klasse A 0,7 cm 13,1 cm klasse B 2 cm 15,3 cm klasse C 4 cm 21,2 cm Tabel 6: maximale afwijking in planimetrie van de verschillende skeletelementen 3.4 Controle van de altimetrische nauwkeurigheid Deze controle wordt enkel op uitdrukkelijk en individueel verzoek van de opdrachtgever uitgevoerd Steekproefsgewijze controle binnen kwaliteitslot Het kwaliteitslot voor de steekproefsgewijze controle van de altimetrische nauwkeurigheid is gebaseerd op de ZPT-laag met de opmetingshoogtepunten uit 2,5D en 3D-skeletmetingen. Enkel opmetingspunten die overeenstemmen met verwerkte items zoals beschreven in worden in het kwaliteitslot opgenomen. Niet alle kwaliteitsitems worden op de hoogtewaarde gecontroleerd Idealisatie van te karteren objecten Net zoals voor de controle op planimetrische nauwkeurigheid wordt een klasse-indeling voor elk object opgesteld. Indien ZPT-punten met een verschillende hoogtecoördinaat samenvallen, elk eigen aan een grafisch element met een verschillende idealisatie, zal het item de hoogst voorkomende idealisatienauwkeurigheid in de hoogte meekrijgen. Waar het overeenkomstig eindpunt van het element eindigt op een knikpunt van een element, zal voor het resulterende item eveneens de hoogste idealisatienauwkeurigheid toegekend worden. Indien een overeenkomstig element niet eindigt op een beduidend punt van het tweede element, wordt afgesproken het item de laagst voorkomende idealisatie toe te kennen. Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 12 / 14

13 3.4.3 Controle van de altimetrische nauwkeurigheid Bij de controle zal voor alle types skeletmetingen uitsluitend de noodzakelijke steekproefgrootte vanaf ISO bepaald worden. Als kwaliteitswaarde wordt voor een skeletmeting een altimetrische nauwkeurigheid (pi) in H vooropgesteld: real time kinematic GPS (m.b.v. FLEPOS) in combinatie met totaalstationmetingen: 3cm snel-statisch GPS (m.b.v. FLEPOS) in combinatie met totaalstationmetingen : 2cm nauwkeurigheidswaterpassing: 0,5cm Er wordt bijkomend rekening gehouden met de idealisatie waarmee punten van objecten op het terrein aanwijsbaar zijn. Verloop controle: 1) Elk na te meten item wordt willekeurig gekozen en ingemeten. Alle punten worden bepaald in TAW. Alle punten worden gekozen binnen een zone met lengte beperkt tot 200m. Binnen deze zone worden maximaal 30 punten nagemeten. 2) Vervolgens wordt het geleverde puntenveld met de controleset vergeleken. Bij de toetsingen worden over de H-waarden zogenaamde w-toetsen (of waarnemingstoetsen) uitgevoerd. Er wordt voor de waarnemingstoetsen een onbetrouwbaarheidsdrempel vooropgesteld van 0 = 0,05. Het onderscheidingsvermogen bedraagt 0 = 0,8. Bij de controle worden de hoogteverschillen per punt berekend: V H = Hr - Hi Hr zijn hoogtewaarden uit het bestand van de aannemer. Hi zijn hoogtewaarden zoals nagemeten door het AGIV. De toetsingsgrootheden voor de hoogtewaarden zijn de volgende: K H = V H / v met v = ( 2 pi + 2 pi i) 0.5 I : idealisatie nauwkeurigheid (uitgedrukt in m) pi : de gevraagde nauwkeurigheid in H van 0.03m pi : de nauwkeurigheid van de controlemeting en bedraagt in H real time kinematic GPS (m.b.v. FLEPOS) in combinatie met totaalstationmetingen: 3cm snel-statisch GPS (m.b.v. FLEPOS) in combinatie met totaalstationmetingen : 2cm nauwkeurigheidswaterpassing: 0,5cm Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 13 / 14

14 Tenzij uitdrukkelijk en individueel beschreven door de opdrachtgever, wordt uitgegaan van RTK GPS gebaseerd op FLEPOS, al dan niet gecombineerd met totaalstationmetingen als methodiek van de aanmaak- en controlemeting. 3) Zolang de minimale steekproefgrootte volgens ISO niet bereikt wordt, zal een volgende zone gekozen worden. De spreiding van de toetsingsgrootheden van de controlepunten uit alle opstellingen moet minimaal voldoen aan het criterium uit de linkerkolom van onderstaande tabel. Dit zijn waarden gerelateerd aan een verdeling met een lichte afzwakking t.o.v. de theoretische normaalverdeling. toetsing van de spreiding theoretische verdeling 60% < 1 68% < 1 70% < % < % < % < % < 2 95% < 2 95% < 3 99,7% < 3 100% < 4 100% < 4 Tabel 7: spreiding van de toetsingsgrootheden Uitwerking voor RTK GPS Ingevuld met de gegevens voor de GRB-kernbepalingen en RTK GPS als aanmaak- en controlemethodiek betekent dit o.a. dat 10% van de hoogteverschillen V H niet meer mogen afwijken dan onderstaande maximale waardes. idealisatieklassen standaardafwijking idealisatie afwijking (95%) klasse 1 0,5 cm 12,9 cm klasse 2 1,5 cm 14,2 cm klasse 3 7 cm 32,3 cm Tabel 8: maximale afwijking in altimetrie van de verschillende skeletelementen Uitwerking voor nauwkeurigheidswaterpassing (indien uitdrukkelijk vermeld door de opdrachtgever) Ingevuld met de gegevens voor de GRB-kernbepalingen en nauwkeurigheidswaterpassing als aanmaak- en controlemethodiek betekent dit o.a. dat 10% van de hoogteverschillen V H niet meer mogen afwijken dan onderstaande maximale waardes. idealisatieklassen standaardafwijking idealisatie afwijking (95%) klasse 1 0,5 cm 3,0 cm klasse 2 1,5 cm 6,7 cm klasse 3 7 cm 29,8 cm Tabel 9: maximale afwijking in altimetrie van de verschillende skeletelementen Concepttekst Kwaliteitscontrole van skeletgegevens 14 / 14