Argumenten: U gehoord hebbende in de oordeelsvorming, komt het College tot de volgende conclusies wat betreft de voorliggende vragen:

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Raadsvergadering: 19 februari 2015 Agendapunt: 12 Voorstelnummer: Landsmeer, Onderwerp: Besluitvorming bestuurlijke toekomst fase I. Voorgesteld raadsbesluit / c.q. beslispunten: 1. dat de gemeente Landsmeer niet verder kan op de huidige manier en zich verder gaat oriënteren op een ambtelijke fusie of bestuurlijke fusie; 2. Het college opdracht te geven om twee scenario's nader te onderzoeken conform het procesvoorstel bestuurlijke toekomst fase II: - Een bestuurlijke fusie met de groene, landelijke gemeenten. - Een bestuurlijke fusie met Amsterdam. Inleiding: Op 22 januari 2015 heeft u een oordeelsvormende bijeenkomst gehouden. Aan de hand van een vraag, een stelling en een wensenpakket heeft elke fractiepartij betoogd hoe zij naar de bestuurlijke toekomst kijkt. Het College heeft kennisgenomen van uw argumenten en het onderlinge debat. De bestuurlijke oriëntatie is verdeeld in twee fasen. Fase I is de fase van afbakenen. Hoe komen we van 20 potentiële scenario's naar 2. In de besluitvorming wordt aan de Raad gevraagd om de twee meest wenselijke scenario's te kiezen, waarna het College in Fase II nader onderzoek gaat doen. Over de inrichting van dit onderzoek treft u een separaat voorstel aan. Wettelijke grondslag en/of kader: Conform de raadsopdrachten van 29 oktober 2013 en 26 juni 2014 en het discussiestuk zoals opgesteld door de werkgroep van de raad en projectgroep van het College. Beoogd effect van het besluit: Het afbakenen van 20 naar 2 scenario's, zodat het College nader onderzoek kan doen naar de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen, alsmede het draagvlak voor deze scenario's. Argumenten: U gehoord hebbende in de oordeelsvorming, komt het College tot de volgende conclusies wat betreft de voorliggende vragen: Vraag 1: Kan Landsmeer op de huidige manier zelfstandig door? De Raad is unaniem van mening dat Landsmeer op de huidige manier niet verder kan. De ambtelijke organisatie wordt als te kwetsbaar ervaren en dient zich door te ontwikkelen. Overwegingen hierbij zijn: grip op en invloed in gemeenschappelijke regelingen, de bestuurskracht van de gemeente, de ambities verwoord in de Toekomstvisie, de uitvoering van de taken uit hoofde van de drie decentralisaties, de kwaliteit en nabijheid van de dienstverlening. Het College concludeert hieruit dat een zelfstandig Landsmeer op de huidige manier niet mogelijk is.

2 Vraag 2 / stelling: Fuseren is op korte termijn geen optie voor Landsmeer. Waar hier wordt gesproken over een fusie gaat het over een bestuurlijke fusie. De Raad is verdeeld over een fusie op korte termijn voor Landsmeer. De meerderheid van de Raad heeft wel een voorkeur voor een fusie. Het CDA en D66 zien een fusie op korte termijn, waarbij wordt gedacht aan een termijn binnen drie jaar, niet gerealiseerd kan worden. Deze mening is gebaseerd op reacties van de gemeenten waarvoor zij een voorkeur hebben en niet vanuit het eigen wensbeeld. Voor CDA is een fusie wel een gewenst scenario, maar niet te haastig. Voor D66 geldt dat zij rekening houden met een bestuurlijke fusie op termijn, indien eerst wordt gekozen voor een ambtelijke fusie. Daarbij werd tevens opgemerkt dat de inwoners zich wel zouden moeten uitspreken voor een eigen bestuur dichtbij. Het College adviseert hierover met de inwoners van gedachten te wisselen bij de wijkgesprekken in Fase II. VVD is voor een fusie, maar merkt daarbij op dat dit uitgangspunt niet belemmerend mag werken voor een samenwerking met de voorkeursgemeenten. Het College concludeert dat een bestuurlijk fusie als stip op de horizon de voorkeur heeft. Vraag 3 / afbakening: Bent u het eens met het voorgesteld programma van wensen? De samenwerking of fusie dient: - Bestendig te zijn. De samenvoeging mag niet leiden tot nieuwe discussie(s) binnen 7-10 jaar. De Raad is unaniem van mening dat een gekozen scenario, de stip op de horizon, een bestendige keuze moet zijn. Het CDA maakt daarbij de kanttekening dat de te maken keuze niet belemmerend mag zijn voor alternatieven indien deze zich in de toekomst voordoen. De VVD geeft aanvullend te kennen dat indien op de weg naar realisatie van het gekozen scenario een status quo wordt bereikt dat op een werkbaar eindscenario lijkt, dat ook zeker voldoet aan het beeld van de VVD bij het criterium bestendig. Het College concludeert dat een te kiezen scenario bestendig dient te zijn. - Minimaal inwoners te behelsen. De meerderheid van de Raad heeft zich uitgesproken voor een scenario met als uitgangspunt minimaal inwoners. Voor VVD geldt als nuance dat deze norm niet belemmerend mag werken voor reële scenario's met minder inwoners. Voor Positief Landsmeer geldt dat voor bestendigheid gedacht moet worden aan een veel grotere eenheid dan inwoners. Voor CDA geldt dat zij (inwoners) een relatief getal vinden, omdat hiervoor geen wetenschappelijke onderbouwing bestaat. D66 vindt een goede samenwerkingsvorm belangrijker dan het getal. Met bijvoorbeeld inwoners moet het volgens D66 ook kunnen. Het College concludeert dat de wens van minimaal inwoners richtinggevend is. - Minimaal één aangrenzende gemeente(n) te bevatten. De Raad is unaniem van mening dat een alliantie minimaal één aangrenzende gemeente dient te bevatten. Conclusie programma van wensen Het College concludeert dat de drie wensen, zoals voorgesteld, een meerderheid hebben van de Raad. Hiermee vindt een trechtering plaats van het aantal scenario's.

3 Scenario's Met een stad 1. Amsterdam De meerderheid van de Raad heeft geen primaire voorkeur voor een fusie of samenwerking met Amsterdam. Positief Landsmeer en PvdA hebben een voorkeur voor Amsterdam, terwijl de overige fracties kiezen voor een scenario met groene, landelijke gemeenten. Wel heeft een meerderheid zich uitgesproken voor een onderzoek naar een scenario met Amsterdam in Fase II. PvdA voegt hieraan toe dat deze partij het wel als een nadeel beschouwd dat de stadsdelen zijn opgeheven. Positief Landsmeer ziet - naast een fusiescenario met Amsterdam - een fusiescenario met Amsterdam, Oostzaan, Landsmeer en Waterland voor zich. CDA pleit als tweede voorkeur voor een onderzoek naar een centrumgemeente-constructie met Amsterdam. CDA merkt daarbij op dat een fusie - zowel op korte als lange termijn - met Amsterdam geen optie is. D66 pleit niet voor Amsterdam, maar is van mening dat gelet op de door een deel van de inwoners ge-uite voorkeur, dit scenario onderzocht moet worden in fase II. D66 kan zich verder niet voorstellen dat Amsterdam een langdurige samenwerking met Landsmeer, met behoud van autonomie, zou nastreven. Het College concludeert dat geen meerderheid bestaat voor fusie of samenwerking met Amsterdam als gewenst scenario, maar er wel een meerderheid is om dit scenario in Fase II te onderzoeken gelet op de steun vanuit een deel van de bevolking. 2. Purmerend De Raad is unaniem van mening dat een fusie of samenwerking met Purmerend niet voor de hand ligt. De VVD en CDA zien zeker mogelijkheden tot verdieping van de samenwerking met Purmerend als stad in de regio Waterland, maar in eerste instantie niet zoals in deze discussie bedoeld. Het College concludeert dat een scenario met Purmerend geen draagvlak heeft. Met landelijke, groene gemeenten 1. Scenario fusie/samenwerking Oostzaan, Wormerland en Waterland ( inwoners) Wat betreft op de eerste voorkeur van de fracties heeft dit scenario geen meerderheid in de Raad. Dit scenario spreekt bijvoorbeeld de PvdA aan als tweede scenario. Volgens de PvdA schuilt hierin geen risico - bijvoorbeeld als alleen de samenwerking met Oostzaan en Wormerland tot stand komt en niet met Waterland - dat Landsmeer onderdeel wordt van Zaanstad. De PvdA realiseert zich dat de bevolking zich duidelijk tegen een scenario met Zaanstad heeft uitgelaten. Van het D66 en CDA mag dit scenario gefaseerd tot stand komen. D66 ziet eerst samenwerking plaatsvinden en daarna een fusie. Voor het CDA mag dit scenario in twee stappen gerealiseerd worden, bijvoorbeeld eerst samenwerking met OVER-gemeenten, gevolgd door aanvulling van die samenwerking met Waterland. Het College concludeert dat een scenario met Oostzaan, Wormerland en Waterland geen meerderheid heeft binnen de Raad. 2. Scenario fusie/samenwerking Edam-Volendam (incl. Zeevang), Waterland ( inwoners) Binnen de Raad bestaat geen meerderheid voor dit scenario. Bij een aantal fracties bestaan twijfels over de vraag of de (bestuurs)cultuur van de gemeenschappen in Edam en

4 Volendam wel voldoende aansluiten bij Landsmeer, Den Ilp en Purmerland. Daaraan voegt PvdA toe dat de kernen Monnickendam enerzijds en Edam-Volendam anderzijds geografisch zodanig dicht bij elkaar liggen, dat de vrees bestaat dat op die centrale locatie alle voorzieningen zullen worden vormgegeven. Deze argumenten spreken wat PvdA betreft tegen een fusie met Edam-Volendam. Het College concludeert dat een scenario met Edam-Volendam (inclusief Zeevang) en Waterland geen meerderheid heeft binnen de Raad. 3. Scenario fusie/samenwerking Waterland, Edam-Volendam (incl. Zeevang), Oostzaan, Wormerland ( inwoners) Binnen de Raad bestaat geen meerderheid voor dit scenario. D66 twijfelt of - zoals hierboven geschetst - de bestuurscultuur van Edam-Volendam voldoende aansluit bij die van Landsmeer. Voor de VVD mag dit scenario stapsgewijs plaatsvinden, waarbij de alliantie met Waterland primair is, gevolgd door OVER-gemeenten en Edam-Volendam. Het College concludeert dat voor een scenario met Waterland, Edam-Volendam (incl. Zeevang), Oostzaan en Wormerland geen meerderheid heeft binnen de Raad. Conclusie College ten aanzien van de groene gemeenten De meerderheid van de Raad is - als voorkeursscenario - voor een alliantie met meerdere groene gemeenten. Omdat de verschillende partijen andere voorkeursscenario's bepleiten, ligt het voor de hand om een brede oriëntatie in het tweede deel uit te voeren, door het scenario van fusie met de gemeenten Waterland, Edam-Volendam (incl. Zeevang), Wormerland en Oostzaan te onderzoeken. Deze keuze geeft bovendien de ruimte om in te blijven spelen op de dynamiek in de regio, mede veroorzaakt door het rapport Bandell. Voor het scenario met de groene, landelijke gemeenten blijft het uitgangspunt bestendigheid, tenminste één aangrenzende gemeente en minimaal inwoners gelden. De focus komt daarmee primair op de gemeente Waterland te liggen, daar voor een alliantie met Waterland een meerderheid is in de Raad. In alle groene, landelijke scenario's is door de fracties immers voor een samenwerking of fusie met Waterland betoogd. Dit is ook belangrijk om te voorkomen dat aan het eind van Fase II wordt gekozen voor een scenario waarbij Landsmeer - tegen de wens van de inwoners in - op termijn onderdeel kan worden van Zaanstad. Door te kiezen voor meerdere groene gemeenten krijgt niet alleen het College ruimte in het onderzoek. Ook de Raad houdt daarmee ruimte om alle opties binnen dit scenario nader te bekijken. In de oordeelsvorming en besluitvorming in fase II van dit bestuurlijke oriëntatie proces kan dan op basis van die bredere oriëntatie eventueel worden besloten tot versmalling, indien dit een ongewenst beeld oplevert. Vervolgproces Het onderzoek in Fase II dient antwoord te geven op een aantal vraagstukken die bij de Raad spelen. Een voorbeeld hiervan is de financiële inkijk en frictiekosten van de overgebleven scenario's. Voor het onderzoek prefereren wij om voor beide scenario's uit te gaan van een bestuurlijke fusie. Dit maakt vergelijken ook makkelijker (fusie met fusie). We stellen daarom voor om uit te gaan van de meest vergaande vorm van samengaan, waarbij aan het eind van Fase II ruimte blijft bestaan om voor een ambtelijke fusie te kiezen. Samengevat betekent dit dat de twee scenario's voor onderzoek in fase II dan zijn: - scenario fusie Waterland, Edam-Volendam (incl Zeevang), Wormerland, Oostzaan - scenario fusie Amsterdam Op basis van een door de Raad op 19 febuari 2015 vast te stellen proces en inhoudelijke opdracht, zullen deze twee scenario's in de periode februari - mei 2015 nader worden

5 onderzocht en besproken, waarna eind mei 2015 een definitieve scenariokeuze kan worden gemaakt voor het vervolgproces door het College. Risicofactoren / kanttekeningen: Het College vindt het belangrijk dat de Raad gaat kiezen voor een scenario waarbij Landsmeer niet het risico loopt om op termijn onderdeel te worden van Zaanstad. Dit is immers tegen de nadrukkelijke wens van de inwoners. Hiervoor dient tenminste een scenario met Waterland tot stand te komen. Door Edam-Volendam (inclusief Zeevang) mee te nemen in het onderzoek, houden we meerdere opties open. We weten in dit stadium immers nog niet naar welke richting Waterland uitkijkt. Daarnaast zorgt het rapport Bandell voor bestuurlijke dynamiek in de regio. Dit kan ook gevolgen hebben voor de oriëntatie op de groene, landelijke gemeenten. Afwegingen Zie hierboven. Uitkomsten advies en inspraak: Binnen het bestuurlijke toekomst project zijn diverse participatiemomenten geweest met inwoners. Hiervoor oogst Landsmeer waardering in de regio en ook vanuit de Provincie. Uit de wijkgesprekken, de enquête bij de wijkgesprekken, de klankbordgroep en de beeldvormende bijeenkomst op 22 januari 2015 is een goed beeld ontstaan van de mening van de inwoners. De week voorafgaand aan de oordeelsvormende bijeenkomst is vanuit de gemeente ook nog een mogelijkheid geboden om via Facebook een mening te geven over de bestuurlijke toekomst. In het proces van de Toekomstvisie hebben inwoners via de enquête ook een voorkeur uitgesproken. Naast onze eigen kanalen zijn ook externe media de afgelopen maanden bezig geweest om de mening onder de inwoners te peilen, zoals het onderzoek van het Noord-Hollands Dagblad onder de inwoners en de poll van de LOL tijdens het verkiezingsdebat. Financiële gevolgen: N.v.t. Publiekssamenvatting: De gemeenteraad verzoekt het college om twee scenario's nader te onderzoeken, namelijk één scenario met de groene, landelijke gemeenten en één scenario met Amsterdam. Belangrijk voor de gemeenteraad is dat de beslissing die wordt genomen in ieder geval bestendig is, minimaal inwoners en één buurgemeente bevat. In de periode februari - mei 2015 worden de twee overgebleven scenario's nader onderzocht. Waarbij de inwoners nog op een door de Raad te bepalen wijze worden benaderd. In mei 2015 worden de resultaten van dit onderzoek in de Raad besproken, waarna de Raad een definitieve keuze zal maken. Communicatie: n.v.t. Uitvoering: Conform procesvoorstel bestuurlijke toekomst Fase II. Evalueren: N.v.t. Stukken: 1) meegestuurd: n.v.t. 2) ter inzage gelegd n.v.t.

6 Afdelingshoofd: P. Menting, gemeentesecretaris, U wordt uitgenodigd tot besluitvorming over te gaan. Het college, de gemeentesecretaris de burgemeester,