Afdeling Grondzaken en Vastgoed.

Transcriptie

1 Mei 2007 Afdeling Grondzaken en Vastgoed.

2 Inhoudsopgave 1. INLEIDING EIGENDOMSRECHT VERSUS VERJARING INVENTARISEREN Vrijwillige melding door particulier Inventarisatie bestaande situaties Nieuwe situaties PRIORITEITEN STELLEN LEGALISEREN Vormen van legaliseren Gedogen Legalisatierocedure HANDHAVEN Privaatrechtelijke handhaving Vooroverleg Aanmaning Controle Ontruiming door gemeente Procedure bij de burgerlijke rechter Methodiek in de toekomst FINANCIËLE PARAGRAAF... 26

3 8. SAMENVATTING EN BESLUITVORMING BIJLAGEN Bijlage 1. Verjaring Verkrijgende verjaring Bevrijdende verjaring Beroep op verjaring Stuiting Bijlage 2. Stappenplan Bijlage 3. Wetteksten... 34

4 1. Inleiding Zeer regelmatig wordt de gemeente Landgraaf geconfronteerd met situaties waarbij particulieren zonder toestemming gemeentegrond in gebruik hebben. Als zij daarbij de regels van het eigendomsrecht hebben overtreden dan spreken we over onrechtmatige ingebruikname van gemeentegrond. Over het algemeen gaat het om gemeentelijk groen dat door particulieren bij hun tuin wordt getrokken. Dit wordt meestal bewust gedaan zonder gemeentelijke toestemming. We komen echter ook situaties tegen waarbij particulieren niet bewust het eigendomsrecht overtreden. Dat is meestal het geval wanneer een woning wordt verkocht en de nieuwe eigenaar het gebruik van de gemeentegrond van de vorige eigenaar overneemt. Dit gebeurt dan in de veronderstelling dat het zijn eigendom betreft. In beide situaties is er echter sprake is van een onrechtmatige situatie. Het is van belang dat door de gemeente wordt opgetreden tegen het onrechtmatige gebruik van haar grond. Doet zij dit niet, dan kan zij na verloop van tijd geen gebruik meer maken van haar recht om de grond terug te vorderen. We hebben dan te maken met verjaring van een rechtsvordering. De verjaring heeft tot gevolg dat degene die de grond gebruikt (formeel: de bezitter) de grond ook in eigendom krijgt. De gemeente verliest dan haar eigendom. Voorbeeld gemeentelijk groen in gebruik bij particulieren. Er bestaat geen duidelijk beeld van het aantal onrechtmatig in gebruik genomen gronden binnen de gemeente Landgraaf. Gezien de frequentie waarmee we met onrechtmatig grondgebruik worden geconfronteerd nemen we aan dat het om een groot aantal gaat. Pagina 4 van 41

5 De gemeente Landgraaf kent nog geen beleid op het gebied van onrechtmatig grondgebruik. Er wordt op ad hoc basis opgetreden tegen onrechtmatige situaties. Dat gebeurt meestal nadat een melding over het gebruik is binnengekomen of nadat een dergelijke situatie door ambtenaren is geconstateerd. Deze manier van optreden is echter niet voldoende om de problematiek op een voortvarende en effectieve manier aan te pakken. Dit hebben wij in de Grondnota 2003 al aangegeven. Het is dan ook wenselijk dat er beleid wordt vastgesteld dat enerzijds een duidelijk kader biedt voor de manier waarop de gemeente Landgraaf met onrechtmatig grondgebruik omgaat en dat anderzijds een handvat biedt om in de praktijk mee te werken. Hierdoor wordt het mogelijk om met de huidige personele bezetting tot een effectiever en doelmatiger optreden te komen. Verder zijn er, om de uitvoering van het beleid zoveel mogelijk te standaardiseren, een groot aantal modelbrieven vervaardigd. We mogen verwachten dat van een consequent uitgevoerd beleid een preventieve werking uitgaat. Het vorenstaande is uitgewerkt in de voorliggende beleidsnotitie, die wij u ter vaststelling aanbieden. Het beleid wordt vastgesteld als een beleidsregel conform titel 4.3 van de Algemene Wet bestuursrecht (Awb). Het wordt gepubliceerd volgens artikel 3.42 van de Awb. Pagina 5 van 41

6 2. Eigendomsrecht versus verjaring De regels over het eigendomsrecht zijn te vinden in het Burgerlijk Wetboek. De eigendomsgrenzen van percelen grond zijn vastgelegd in de openbare registers van het Kadaster. Over de gegevens van het Kadaster bestaat nagenoeg geen discussie. Indien de kadastrale grenzen niet overeenkomen met de feitelijke perceelsgrenzen en daarover ook geen regeling is getroffen tussen de gemeente en de particulier, dan is er meestal sprake van onrechtmatig grondgebruik. Particulieren die worden aangesproken op het feit dat zij onrechtmatig gemeentegrond in gebruik hebben, doen vaak een beroep op verjaring. Zij beweren dan dat zij door verjaring eigenaar van de grond zijn geworden. Meestal stellen zij dan dat de grond al een groot aantal jaren bij hen in gebruik is zonder dat de gemeente daartegen actie heeft ondernomen. Er zijn twee vormen van verjaring: verkrijgende verjaring en bevrijdende verjaring. Beide vormen leiden tot hetzelfde resultaat, namelijk tot eigendomsovergang van de grond. De vereisten om door verjaring eigenaar te worden verschillen echter van elkaar. De belangrijkste verschillen zijn dat de grondgebruiker bij verkrijgende verjaring te goeder trouw dient te zijn en dat de verjaringstermijn 10 jaar bedraagt. Bij bevrijdende verjaring is het vereiste van te goeder trouw niet aanwezig en bedraagt de verjaringstermijn 20 jaar. In bijlage 1 van deze notitie wordt verder op het begrip verjaring ingegaan. Daarbij komen de volgende aspecten aan de orde: wat is verkrijgende verjaring? wat is bevrijdende verjaring? hoe gaan we om met een beroep op verjaring? hoe wordt een lopende verjaringstermijn gestuit? De regels ten aanzien van verjaring van eigendom zijn te vinden in Boek 3 afdeling 3 (artt , 112, 306, 314, ) van het Burgerlijk Wetboek. De wetteksten zijn als bijlage bij deze notitie gevoegd A a Hovenstraat a Maastrichterlaan Maastrichterlaan Voorbeeld van verjaring van eigendom (foto en kadastrale onderlegger) Pagina 6 van 41

7 3. Inventariseren Om te voorkomen dat gemeentegronden als gevolg van verjaring verloren gaan, zal op een constructieve en doelmatige manier tegen het onrechtmatige grondgebruik opgetreden moeten worden. In dit hoofdstuk wordt beschreven op welke wijze de onrechtmatige situaties kunnen worden geïnventariseerd. Wij hebben daarbij gekozen voor een systematiek die zich richt op het structureel opsporen en inventariseren van onrechtmatig gebruik. Zonder structuur blijft er immers sprake van het ad hoc reageren op situaties en is beleid maken op dit punt onmogelijk. Er is voor gekozen om het onrechtmatige grondgebruik op twee verschillende manieren te inventariseren, te weten: 1. het vrijwillig melden van het grondgebruik, is beschreven in paragraaf 1 van dit hoofdstuk, en 2. het uitvoeren van een inventarisering waarbij de kadastrale gegevens met luchtfoto's en cyclorama worden vergeleken. Deze methode is beschreven in paragraaf Vrijwillige melding door particulier Een eerste stap die genomen kan worden bij het in kaart te brengen van onrechtmatige situaties is vrijwillige melding van het grondgebruik door de particuliere gebruiker. Dat houdt in dat alle particulieren die zonder toestemming gemeentegrond in gebruik hebben, éénmalig in de gelegenheid worden gesteld dit gebruik bij de gemeente te melden, zónder dat dit bij een eventuele legalisatie een verhoging van de koop- of huurprijs tot gevolg heeft. Normaliter wordt, in overeenstemming met het in de Grondnota 2006 vastgestelde beleid, de verkoopprijs van openbaar groen dat onrechtmatig in gebruik is, met 50% verhoogd. Het niet verhogen van de verkoop- en verhuurprijs dient als prikkel om tot vrijwillige melding over te gaan. Als extra prikkel voor een vrijwillige melding zal bovendien een steekproefsgewijze controle plaatsvinden binnen de wijken. In elke wijk zullen 3 steekproeven worden uitgevoerd. De voordelen een vrijwillige melding zijn: er worden op een snelle en relatief goedkope manier onrechtmatige situaties onder het voetlicht gebracht; er worden mogelijk situaties gemeld die met de in paragraaf 3.2 beschreven methode niet kunnen worden opgespoord; verwacht mag worden dat degenen die het grondgebruik vrijwillig melden ook bereidwilliger zijn in het meewerken aan een oplossing in de vorm van legalisering/ontruiming; er wordt een groter draagvlak gecreëerd voor de boeteregeling. Pagina 7 van 41

8 Aan de melding zoals vorenbedoeld dienen een drietal voorwaarden verbonden te worden. 1. De melding is bedoeld voor de grondgebruikers zelf. Meldingen van bijvoorbeeld omwonenden, zullen niet in behandeling worden genomen. Een uitzondering vormt meldingen van eigenaren die hun eigendom verhuren en waarvan de huurders gemeentegrond onrechtmatig in gebruik hebben. 2. Melding dient plaats te vinden gedurende een door het college van Burgemeester en Wethouders vastgestelde termijn. 3. Bij melding dient gebruik te worden gemaakt van het daarvoor bestemde meldingsformulier. De particulieren zullen door publicaties in de weekbladen Landgraaf Aktueel en Landgraaf Koerier als ook op de internetsite van de gemeente Landgraaf over de mogelijkheid van melding op de hoogte worden gebracht. Om eventuele misverstanden en verkeerde verwachtingen te voorkomen zal in de publicatie worden aangegeven hoe de gemeente omgaat met de onrechtmatige situaties en wat de consequenties daarvan kunnen zijn. Tevens zal in de publicatie melding worden gemaakt van de steekproeven die in de wijken worden uitgevoerd. Na afloop van de meldingstermijn, zullen de ontvangen meldingen worden geïnventariseerd en in kaart worden gebracht. Daarna zal, voor de binnengekomen meldingen én de bij de steekproeven ontdekte onrechtmatige situaties, de procedure zoals beschreven in paragraaf 2 van dit hoofdstuk vanaf punt 3 worden doorlopen. Particulieren die er niet zeker van zijn of zij gemeentegrond in gebruik hebben zullen worden doorverwezen naar het Kadaster. 3.2 Inventarisatie bestaande situaties Nadat de binnengekomen meldingen zijn gelegaliseerd of daartegen handhavend is opgetreden, wordt van gemeentewege actief overgegaan tot het opsporen en inventariseren van de overige onrechtmatige situaties. De situatie kan zich voordoen dat het aantal binnengekomen meldingen gering is. In dat geval zal onmiddellijk na afloop van de meldingsperiode als genoemd in paragraaf 3.1, een begin worden gemaakt met het actief opsporen en inventariseren van onrechtmatig grondgebruik. Hoe dit in zijn werk gaat is hieronder aangegeven. 1. Er wordt een deelgebied aangewezen door het college van Burgemeester en Wethouders. 2. Er wordt een nulmeting binnen het deelgebied uitgevoerd en de ontdekte situaties worden op kaart aangegeven. 3. De gemeentelijke eigendommenadministratie wordt nagekeken op mogelijke afspraken ten aanzien van het opgespoorde onrechtmatige gebruik. Pagina 8 van 41

9 4. Indien er, voor zover kan worden nagegaan, géén afspraken zijn vastgelegd in de gemeentelijke eigendommenadministratie vindt er van de betreffende situatie een controle in het veld plaats. 5. De onrechtmatige situaties worden op een overzichtskaart aangegeven. 6. Alle relevante gegevens met betrekking tot het onrechtmatige gebruik worden geïnventariseerd en vastgelegd. Ad 1: Onderverdeling in deelgebieden Gelet op het feit dat het met de huidige personele bezetting niet haalbaar is om alle onrechtmatige ingebruiknemingen die ontdekt worden gelijktijdig aan te pakken, is ervoor gekozen om de gemeente in deelgebieden op te splitsen. Daarbij zal aansluiting worden gezocht bij de gemeentelijke indeling in 27 buurten (zie onderstaande overzichtskaart). Overzichtskaart van de buurt- en wijkindeling. Nadat een deelgebied onderzocht is op, en is opgetreden tegen het onrechtmatige grondgebruik, zal een nieuw deelgebied onder de loep worden genomen. Voorgesteld wordt om te starten met een deelgebied dat bestaat uit de buurten Parkheide en Namiddagse Driessen. De keuze voor dit gebied is gebaseerd op het feit dat het een tweetal relatief jonge wijken betreft waar onlangs een nieuw Pagina 9 van 41

10 bestemmingsplan voor is vastgesteld. Naar verwachting heeft er in de buurt Parkheide nog geen verjaring van eigendom plaatsgevonden. Wanneer met een inventarisatie van een (nieuw) deelgebied wordt begonnen zal hierover via de reguliere kanalen (het wijk- en buurtoverleg) worden gecommuniceerd met de vertegenwoordigers van de betreffende buurten of wijken. Ad 2, 3 en 4: Nulmeting, inventarisatie en controle Nadat een deelgebied door het college van Burgemeester en Wethouders is aanwezen zal een controle worden uitgevoerd waarbij het niet gemelde gebruik in kaart wordt gebracht. We hebben het dan over al bestaande situaties. Het op een bepaald tijdstip vastleggen van bestaande onrechtmatige situaties binnen een bepaald gebied noemen we een nulmeting. Voor het uitvoeren van de nulmeting kan gebruik worden gemaakt van de kadastrale gegevens, luchtfoto's, cyclorama en de gemeentelijke eigendommenadministratie. Bij het uitvoeren van de nulmeting worden de kadastrale gegevens vergeleken met de feitelijke situatie zoals deze uit de luchtfoto's en cyclorama naar voren komt. Bij afwijkende situaties wordt in de gemeentelijke eigendommenadministratie nagekeken of er een regeling is getroffen ten aanzien van het gebruik. Dat kan zijn in de vorm van een huur- of gebruikovereenkomst. De op deze wijze ontdekte onrechtmatige situaties zullen vervolgens in het veld worden gecontroleerd. De voren beschreven methode kan op een relatief eenvoudige en goedkope manier worden uitgevoerd. Nadeel is echter dat niet alle onrechtmatige situaties op deze manier kunnen worden opgespoord. Geringe afwijkingen tussen de kadastrale grenzen en de feitelijke grenzen worden door vergelijking van de luchtfoto s met de kadastrale situatie niet altijd zichtbaar. Een alternatief is het uitvoeren van een zeer uitgebreid en gedetailleerd onderzoek dat voornamelijk in het veld plaatsvindt. Daarvoor is niet gekozen omdat dat de kosten van een dergelijk onderzoek vele malen hoger zijn en er relatief veel tijd mee gemoeid is. Bovendien is het rendement ten opzichte van de vergelijkingsmethode gering. Ad 5 en 6: Het op kaart aangeven, inventariseren en vastleggen gegevens Nadat het onrechtmatige gebruik in het veld is gecontroleerd worden alle opgespoorde situaties binnen een deelgebied op een definitieve overzichtskaart aangegeven. Vervolgens vindt een verdere inventarisatie van gegevens plaats. Daarbij wordt onder andere nagegaan wie de gebruiker is en wat de oppervlakte, bestemming en het feitelijke gebruik van de grond is. Deze gegevens worden op een modelformulier vastgelegd. 3.3 Nieuwe situaties Onrechtmatige situaties die er op het moment van de nulmeting nog niet waren of die gelegen zijn in nog niet geïnventariseerde deelgebieden worden als nieuwe situaties aangemerkt. Omdat ons streven is het onrechtmatige grondgebruik doelmatig en gestructureerd Pagina 10 van 41

11 aan te pakken is het niet wenselijk om ad hoc op iedere melding van nieuwe onrechtmatige situatie te reageren. Wij zijn van mening dat nieuwe situaties alleen aangepakt dienen te worden indien daarvoor dringende redenen aanwezig zijn. Dringende redenen kunnen bijvoorbeeld zijn: er is sprake van een onveilige situatie; de grondstrook staat op het punt te verjaren; de grondstrook is gelegen binnen een gebied dat op korte termijn nodig is voor de realisering van gemeentelijke plannen. De bevoegdheid om te beslissen welke nieuwe situaties in behandeling worden genomen ware te leggen bij de teamleider Grondzaken. Indien er géén dringende redenen zijn om nieuwe situaties aan te pakken dan zullen deze worden meegenomen bij de inventarisatie of, wanneer deze al heeft plaatsgevonden, bij de eerstvolgende (her-)controle van het deelgebied waarin ze liggen ngoven Handvorm Voorbeeld van luchtfoto met kadastrale onderlegger Handvorm Klinkersteegje Kleirasp Ringoven Pagina 11 van 41

12 4. Prioriteiten stellen In het vorige hoofdstuk is aangegeven op welke manieren onrechtmatige situaties worden opgespoord en geïnventariseerd. Dat resulteert in een overzichtskaart met lijst van situaties die voor legalisering of handhaving in aanmerking komen. De volgende stap is om prioriteiten vast te stellen. Deze volgorde zal vervolgens op een prioriteitenlijst worden aangegeven. De bevoegdheid om de prioriteit vast te stellen ware te leggen bij het college van Burgemeester en Wethouders. Bij het stellen van de prioriteit in de volgorde van aanpak zullen de volgende criteria een rol spelen: er is sprake van een onveilige situatie; de grondstrook staat op het punt te verjaren; de grondstrook is gelegen binnen een gebied dat op korte termijn nodig is voor de realisering van gemeentelijke plannen; grondstrook ligt binnen een ecologische zone of maakt deel uit van een gemeentelijke hoofdgroenstructuur; er is tenminste 25 m² grond in gebruik; er maken meerdere eigenaren van aan elkaar grenzende percelen gebruik van een gemeentelijke grondstrook; Uitgangspunt is dat onveilige situaties en situaties die op het punt staan te verjaren de hoogste prioriteit hebben en daarom zo snel mogelijk moeten worden aangepakt. Daarna geldt: hoe meer criteria van toepassing zijn hoe hoger de prioriteit. Overigens zal het niet zo zijn dat tegen situaties met een lagere prioriteit niet wordt opgetreden. Tegen al het in kaart gebrachte onrechtmatige gebruik zal worden opgetreden zoals in de hierna volgende hoofdstukken wordt beschreven. Pagina 12 van 41

13 5. Legaliseren In de vorige hoofdstukken is aangegeven met welke methodieken het onrechtmatige grondgebruik wordt opgespoord en geïnventariseerd en op welke manier behandelingsprioriteit aan de verschillende onrechtmatige situaties wordt toegekend. In dit hoofdstuk gaan we in op de aspecten die samenhangen met de volgende stap die genomen dient te worden. Dat is het nagaan of de illegale situatie gelegaliseerd kan worden. In paragraaf 1 van dit hoofdstuk wordt ingegaan op de verschillende vormen van legaliseren en zullen de voor- en nadelen ervan worden besproken. In paragraaf 2 komt aan de orde waarom het gedogen van onrechtmatig grondgebruik geen optie is. Tenslotte wordt in paragraaf 3 de legalisatieprocedure beschreven. Deze procedure is op pagina 19 schematisch weergegeven. 5.1 Vormen van legaliseren. Tijdens de legalisatieprocedure besluit het college van Burgemeester en Wethouders enerzijds of het onrechtmatige gebruik gelegaliseerd kan worden, en spreekt het anderzijds een voorkeur uit voor de manier waarop gelegaliseerd wordt. De verschillende manieren om een onrechtmatige situatie te legaliseren zijn: 1. verkoop: hieronder verstaan we het tegen betaling van een koopsom en onder bepaalde voorwaarden in eigendom overdragen van de grond; 2. verhuur: hieronder verstaan we het tegen een jaarlijkse vergoeding (huursom), gedurende een bepaalde termijn en voorwaarden, in gebruik geven van de grond; 3. gebruik: hieronder verstaan we het zonder een vergoeding (om niet), gedurende een bepaalde termijn en voorwaarden in gebruik geven van de grond. In tabel 1 op pagina 16 worden de belangrijkste voor- en nadelen van bovenstaande vormen van legaliseren genoemd. Uit deze tabel blijkt dat verkoop voor de gemeente meer voordelen oplevert dan verhuur of ingebruikgeving. Indien uit onderzoek blijkt dat verkoop van de grond mogelijk is zal het college daar zijn voorkeur voor uitspreken. Per concrete situatie zal echter steeds bekeken moeten worden welke wijze van legaliseren het meest geschikt is. Daarbij moet uiteraard rekening worden gehouden met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Wanneer een situatie al lange tijd is gedoogd en er zijn bijvoorbeeld in het verre verleden toezeggingen gedaan, dan kan de gebruiker niet altijd worden verplicht om de grond te kopen. Er zal dan bekeken moeten worden of het verhuren van de grond gepast is. In uitzonderlijke gevallen kan ook gekozen worden voor een verhuur tegen een symbolisch bedrag of een ingebruikgeving. Pagina 13 van 41

14 Ad 1. Verkoop Verkoop van de grond vindt plaatst overeenkomstig de prijzen zoals opgenomen in de door de Raad vastgestelde Grondnota De verkoopprijzen zijn in onderstaande tabel 2 aangegeven. In de te actualiseren Grondnota wordt bekeken of deze prijzen aangepast dienen te worden. Tabel 2. Verkoopprijzen openbaar groen Verkoopprijs Verkoopprijs bij bij rechtmatig gebruik of bij onrechtmatig reguliere aanvraag grondgebruik Onbebouwd 34,00 per m² 51,00 per m² Bebouwd 91,00 per m² 136,50 per m² Conform de Grondnota wordt de verkoopprijs van openbaar groen bij onrechtmatig gebruik dus verhoogd met een 50%. Voor de toepassing van de verhoging maakt het niet uit of de gebruiker de grond zelf in gebruik heeft genomen of dat zijn rechtsvoorganger (bijv. de vorige eigenaar van zijn woning) dit heeft gedaan. De verhoging zal echter niet worden toegepast indien de particulier op eigen initiatief, in overeenstemming met de meldingsprocedure zoals beschreven in paragraaf 3 van hoofdstuk 3, melding heeft gemaakt van het onrechtmatige gebruik. Bij de overwegingen over verkoop gelden onder andere de volgende uitgangspunten: groenstroken worden alleen aan eigenaren van aangrenzende percelen verkocht; indien er in de ondergrond kabels- en leidingen aanwezig zijn dienen de nutsbedrijven in te stemmen met de vestiging van een zakelijk recht van opstal; indien een groenstrook zich over meerdere percelen uitstrekt wordt deze groenstrook alleen verkocht nadat vaststaat dat de gehele strook kan worden overgedragen dan wel een door de gemeente aan te wijzen gedeelte daarvan. Dat betekent in het algemeen dat alle aangrenzende eigenaren tot aankoop dienen over te gaan. Ad 2. Verhuur Momenteel vindt verhuur plaats tegen de door het door het college van Burgemeester en Wethouders vastgestelde tarieven voor de verhuur van gronden aan particulieren. In de lijn van de Grondnota 2003 wordt voorgesteld om de verhuurtarieven van openbaar groen: te baseren op de verkoopprijs van openbaar groen, en deze bij onrechtmatige ingebruikname te verhogen met 50%. Door vorengenoemde maatregel worden de verkoop- en verhuurprijzen van openbaar groen op elkaar afgestemd. Evenals bij de verkoop van openbaar groen Pagina 14 van 41

15 zal de verhoging van 50% niet worden toegepast wanneer de particulier op eigen initiatief, in overeenstemming met de procedure zoals beschreven in hoofdstuk 3 paragraaf 1, melding heeft gemaakt van het onrechtmatige gebruik. Zoals al gezegd heeft verkoop bij legalisering van onrechtmatig grondgebruik de voorkeur boven verhuur. Alleen wanneer verkoop niet mogelijk is, vindt legalisering plaats door middel van verhuur. Gegronde redenen voor een legalisering door middel van verhuur kunnen onder andere zijn: de grond is in de toekomst nodig voor stedenbouwkundige ontwikkelingen; er sprake is van een langdurige gedoogsituatie en er kan geen overeenstemming kan worden bereikt over verkoop; onredelijk hoge kosten voor het notariële transport in verhouding tot het aan te kopen strookje grond (bijvoorbeeld bij strookjes grond kleiner of gelijk aan 20 m²). Legalisering door middel van verhuur kan vanuit onderhoudstechnisch en ruimtelijk oogpunt ongewenst zijn. Dat is het geval indien verhuur versnippering van openbaar groen tot gevolg heeft. Een dergelijke situatie kan zich voordoen wanneer gedeelten uit één groenstrook aan meerdere eigenaren van aangrenzende percelen worden verhuurd. Bij beëindiging van de huur door één van deze eigenaren ontstaat versnippering. Indien een huurder van gemeentegrond zijn woning verkoopt zal de opvolgende eigenaar meestal de huur van de grond willen overnemen. De nieuwe eigenaar zal dan een verzoek tot overname van de huur moeten indienen. Dit verzoek zal dan als een nieuw verzoek tot verhuur van openbaar groen worden behandeld. Daarbij geldt wederom de hoofdregel dat verkoop de voorkeur verdient boven verhuur. Bij honorering van het verzoek gelden de op dat moment geldende verkoop- en verhuurprijzen. Ad 3. Gebruik Zoals we al hebben opgemerkt kunnen zich in de praktijk situaties voordoen waarbij het niet gepast is om een onrechtmatige situatie door middel van een verkoop of verhuur te legaliseren. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn indien de onrechtmatige situatie gedurende zeer lange termijn door de gemeente is gedoogd is of in gevallen waarbij in het verre verleden door de gemeente toezeggingen zijn gedaan. Men zou in zo'n geval kunnen overwegen om de grond in gebruik te geven. Het aangaan van een gebruikovereenkomst wordt echter, vanwege de nadelen die daaraan kleven, afgeraden. Belangrijke nadelen zijn: 1. bij een ingebruikgeving worden geen inkomsten gegenereerd. Indien dat wel het geval is, is er sprake van een huurverhouding; 2. wanneer een verjaringstermijn lopende is dient de ingebruikgevingstermijn korter dan 5 jaar te zijn. Een ingebruikgeving wordt immers gezien als een éénmalige erkenning van het gemeentelijke eigendom. Door erkenning van het eigendom wordt de lopende verjaringstermijn weliswaar gestuit, maar begint Pagina 15 van 41

16 weer een nieuwe verjaringstermijn van 5 jaar te lopen. Vorenstaande impliceert dat na verloop van deze termijn van 5 jaar het gemeentelijk eigendom alsnog verjaart. In voorkomende gevallen zou men derhalve kunnen overwegen om een huurovereenkomst tegen een symbolisch bedrag en onder passende voorwaarden aan te bieden. Daarmee wordt de lopende verjaring wél definitief gestuit. Tabel 2. Voor- en nadelen van de verschillende vormen van legaliseren. 1. Verkoop 2. Verhuur 3. Gebruik V O O R D E L E N 1.verkoopbrengsten 2.éénmalig administravieve werkzaamheden 3. géén herinrichtings- en onderhoudskosten 1.verhuuropbrengsten 2.overeenkomst is van tijdelijke aard en kan worden beëindigd 1. overeenkomst is van tijdelijke aard en kan worden beëindigd N A D E L E N 1. verkoop heeft een definitief karakter 1.jaarlijks terugkerende adm. werkzaamheden: inning huur, bijhouden mutaties 2. regelmatige controle op handhaving voorwaarden 3.bij beëindiging huur: -evt. herinrichtingskosten -onderhoudskosten 4. verhuur van gedeelten uit 1 grondstrook aan meerdere eigenaren van aangrenzende percelen is ongewenst 1.géén opbrengsten 2. terugkerende administratieve werkzaamheden: bijhouden mutaties 3. regelmatige controle op handhaving voorwaarden 4.bij beëindiging gebruik: - evt.herinrichtingskosten - onderhoudskosten 5. gebruiksperiode < 5 jaar 5.2 Gedogen Wanneer onrechtmatig gebruik van grond wordt gedoogd heeft dit na verloop van tijd verjaring tot gevolg. Het gedogen van een onrechtmatige ingebruikname gaat daarmee voorbij aan de doelstelling van deze notitie, te weten het voorkomen van verlies van gemeentegronden door verjaring. Het spreekt dan ook vanzelf dat het gedogen van een onrechtmatige ingebruikname van gemeentegrond geen optie is. Pagina 16 van 41

17 5.3 Legalisatieprocedure 1. Onderzoek naar mogelijkheden van legaliseren. Allereerst vindt er een onderzoek plaats naar de mogelijkheden van legaliseren. Dit onderzoek wordt gedaan door de werkgroep "openbaar groen". In deze werkgroep zijn de portefeuillehouder Grondzaken evenals medewerkers van de afdelingen Ruimtelijke Ontwikkeling, Openbare Ruimte en Grondzaken en Vastgoed vertegenwoordigd. De werkgroep adviseert het college van Burgemeester en Wethouders of legaliseren mogelijk is en zo ja, welke manier van legaliseren per situatie de voorkeur verdient. 2. Besluitvorming over de mogelijkheden van legaliseren. Het college neemt een beslissing over legalisering en spreekt tevens zijn voorkeur uit over de manier waarop gelegaliseerd wordt (verkoop, verhuur of in gebruik geven). Bij de overwegingen ten aanzien van legaliseren spelen de volgende aspecten een rol: is er sprake van een aantasting van een groenstructuur, ecologisch waardevol gebied of beschermd dorpsgezicht?; is de grondstrook nodig voor stedenbouwkundige plannen?; zijn de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in het geding? Bijvoorbeeld: zijn er in het verre verleden toezeggingen gedaan met betrekking tot het gebruik? Is er sprake van een gedoogsituatie? Bij de besluitvorming zal hier voldoende aandacht aan besteed dienen te worden. Gedurende de legalisatieprocedure kan blijken dat het nodig is om van de uitgesproken voorkeur af te wijken. Een dergelijke situatie kan zich bijvoorbeeld voordoen indien wanneer de gemeente wil verkopen maar nutsbedrijven niet willen meewerken aan de vestiging van opstalrechten ten behoeve van de in de grondstrook gelegen kabels en leidingen. In een dergelijk geval kan legalisatie wel plaatsvinden door middel van verhuur. Ook zijn situaties denkbaar waarbij de gebruiker van de grond vanwege aantoonbare financiële problemen niet tot aankoop kan overgaan terwijl het huren van de grond wel tot de mogelijkheden behoort. Het college besluit of in dergelijke situaties van de uitgesproken voorkeur wordt afgeweken. 3. Publicatie in Landgraafse weekbladen. Na de besluitvorming door het college van Burgemeester en Wethouders vindt er in de Landgraafse weekbladen evenals op de internetsite van de gemeente Landgraaf een publicatie plaats waarin de particulieren in algemene zin worden geïnformeerd over de inventarisatie die heeft plaatsgevonden en het beleid dat daaraan ten grondslag ligt. Wij verwachten dat daarvan een preventieve werking uitgaat. Ook zullen de vertegenwoordigers van de buurten die in het onderzochte deelgebied liggen, via het buurt- en wijkoverleg op de hoogte worden gebracht van de inventarisatie en de daaruit voortvloeiende acties. Pagina 17 van 41

18 4.Uitnodiging voor een gesprek Na de publicatie worden de grondgebruikers schriftelijk uitgenodigd voor een gesprek. Tijdens dit gesprek zal de grondgebruiker in de gelegenheid worden gesteld om een toelichting te geven op de ingebruikname. Medewerkers van de afdeling Grondzaken en Vastgoed zullen tijdens het gesprek aangeven op welke manier de gemeente wil legaliseren. Uiteraard zal worden nagegaan in hoeverre de gebruiker bereid is om aan een legalisatie mee te werken. Indien hij wil meewerken aan legalisatie maar op een andere dan op de door de gemeente aangegeven manier, hij wil bijvoorbeeld huren in plaats van kopen, dan neemt het college hierover opnieuw een besluit. Van het gesprek wordt een kort verslag opgemaakt. Voorbeeld van gelegaliseerd gebruik. 5. Aanbieding tot legalisering. Als de gebruiker wil meewerken aan legalisatie ontvangt hij een aanbieding tot het kopen, huren of in gebruik nemen van de grond. Nadat overeenstemming is bereikt over verkoop, verhuur of ingebruikgeving is de onrechtmatige situatie gelegaliseerd en is de lopende verjaringstermijn definitief gestuit. Beroept een grondgebruiker zich op afspraken die in het verleden zijn gemaakt, dan zal hij éénmalig in de gelegenheid worden gesteld om dit binnen een termijn van 4 weken¹ aan te tonen. Vervolgens zal beoordeeld worden of de afspraken het gebruik rechtvaardigen. Wanneer het de grondgebruiker niet lukt om dit aan te tonen ontvangt hij alsnog een aanbieding, tenzij hij duidelijk te kennen heeft gegeven dat hij niet wil De genoemde termijn is een richttermijn. Indien nodig kan daarvan worden afgeweken. Pagina 18 van 41

19 meewerken aan legalisatie. In dat geval ontvangt hij een schriftelijke bevestiging samen met een aanmaning tot ontruiming van de grond; een en ander zoals beschreven in hoofdstuk 6.2. Schema 1. Legalisatieprocedure 1.Onderzoek naar legalisering door ambtelijke werkgroep 2.Besluitvorming door B&W en publicatie Legaliseren: Nee Handhaven: zie hfd. 6 Legaliseren: Ja 4. Gesprek Gebruiker werkt niet mee aan legalisering Gebruiker werkt mee aan legalisering 5. Toezending aanbieding + overeenkomst Verkoop Verhuur Gebruik Pagina 19 van 41

20 6. Handhaven In het vorige hoofdstuk hebben we besproken hoe we te werk gaan bij legaliseren van het onrechtmatige grondgebruik. Legalisering zal in de praktijk niet altijd mogelijk zijn. Als de conclusie wordt getrokken dat legaliseren geen optie is moet handhavend worden opgetreden. Daarmee bedoelen dat een einde gemaakt wordt gemaakt aan de onrechtmatige situatie waardoor de grond weer terug in bezit komt van de gemeente. In dit hoofdstuk zullen we de verschillende aspecten van handhaving bespreken. In paragraaf 1 komt aan de orde waarom we privaatrechtelijk handhaven. De wijze waarop gehandhaafd wordt is in de paragrafen 2 t/m 6 uitgewerkt. 6.1 Privaatrechtelijke handhaving Bij het begrip handhaving kunnen we denken aan: bestuursrechtelijke handhaving privaatrechtelijke handhaving strafrechtelijke handhaving. Wanneer het eigendomsrecht wordt geschonden en het na te streven doel is voorkoming van verlies van dit eigendom, dan is de privaatrechtelijke weg de meest geëigende om te bewandelen. Toepassing van de bestuursrechtelijke of strafrechtelijke weg levert immers niet het gewenste resultaat op, namelijk het voorkomen van verlies van eigendom. In tegenstelling tot publiekrechtelijke handhaving, waarbij het bestuursorgaan partij is, is de gemeente als rechtspersoon partij als het gaat om privaatrechtelijk handhavend. Privaatrechtelijk handhaven is in onderstaande paragrafen 2 t/m 6 verder uitgewerkt. In schema 2 op pagina 25 is de handhavingprocedure schematisch weergegeven. 6.2 Vooroverleg Voordat een juridische procedure wordt gestart zal in overleg met de grondgebruiker worden geprobeerd om de onrechtmatige gebruik te beëindigen. De grondgebruiker zal schriftelijk worden uitgenodigd voor een gesprek met medewerkers van de afdeling Grondzaken en Vastgoed. Tijdens dit gesprek krijgt hij de gelegenheid om het gebruik toe te lichten en zal hij worden geïnformeerd over het gemeentelijke handhavingsbeleid. Ook wordt hij in de gelegenheid gesteld om stukken aan te reiken waaruit blijkt dat er in het verleden afspraken met de gemeente zijn gemaakt over het gebruik. Wanneer tijdens het gesprek duidelijk wordt dat het gebruik zonder toestemming van de gemeente heeft plaatsgevonden zal de grondgebruiker worden verzocht om Pagina 20 van 41

21 de onrechtmatig in gebruik genomen grond binnen een termijn van 4 weken¹ te ontruimen. Na afloop van de termijn van 4 weken¹ wordt gecontroleerd of de grondgebruiker tot ontruiming is overgegaan. Indien dit het geval is, is de illegale situatie beëindigd en is de verjaring definitief gestuit. Is de grondgebruiker na afloop van de termijn van 4 weken ¹ niet of niet volledig tot ontruiming overgegaan, dan ontvangt hij een aanmaning als bedoeld in paragraaf 3 van dit hoofdstuk. Wanneer de gebruiker zich tijdens het gesprek op verjaring beroept zal hij worden verzocht om dit binnen een termijn van 4 weken¹ aan te tonen, een en ander volgens de procedure zoals in hoofdstuk 7 is beschreven. Van het gesprek met de grondgebruiker wordt een kort verslag opgemaakt. Het voordeel van het overleg is dat meteen naar een oplossing kan worden gezocht en dat de kans op (langlopende) juridische procedures wordt verminderd. Bovendien kunnen tijdens het overleg nieuwe feiten boven water komen. Dergelijke feiten worden door het college van Burgemeester en Wethouders bij de belangenafweging over handhaving meegenomen te worden meegenomen. Voorbeeld van gemeentelijke groen in gebruik bij particulieren. 6.3 Aanmaning De gemeente kan als eigenaar en rechthebbende overgaan tot het opeisen van de grond, mits het eigendom niet is verjaard. Dit recht is vastgelegd in artikel 5:2 BW. Nadat de gebruiker door de medewerkers van de afdeling Grondzaken en Vastgoed is verzocht om de grond te ontruimen en hij hieraan binnen de afgesproken termijn géén dan wel niet volledig gevolg heeft gegeven, ontvangt hij nogmaals een verzoek tot ontruiming: een aanmaning. De genoemde termijn is een richttermijn. Indien nodig kan daarvan worden afgeweken. Pagina 21 van 41

22 Deze aanmaning is een formeel verzoek aan de grondgebruiker dat, per aangetekende brief wordt verzonden en de dat volgende elementen bevat: een beroep op het gemeentelijke eigendomsrecht termijn waarbinnen ontruiming dient plaats te vinden. Deze termijn ware vast te stellen op 4 weken¹; stappen die de gemeente onderneemt wanneer de aangeschrevene niet of niet volledig gevolg geeft aan de aanmaning, of anders gezegd niet dan wel nietvolledig tot ontruiming overgaat; kostenverhaal. De aanmaning is ook een instrument om de lopende verjaring af te breken, mits deze binnen zes maanden wordt gevolgd door een daad van rechtsvervolging (bijvoorbeeld het uitbrengen van een dagvaarding) tot het terug in bezit verkrijgen van de grond. Het afbreken van de lopende verjaring wordt stuiting genoemd. In de aanmaning wordt expliciet opgenomen dat het een stuitingsbrief betreft in de zin van art. 3:317 BW. In bijlage 1 van deze notitie wordt een verdere uitleg gegeven over het begrip stuiting. 6.4 Controle Na afloop van de in de aanmaning gestelde termijn wordt gecontroleerd of ontruiming van de grond heeft plaatsgevonden. Als dat het geval is dan is er sprake van vrijwillig bezitsverlies en is de verjaring definitief afgebroken. Na vrijwillige ontruiming zal de grond opnieuw worden heringericht als openbaar groen. Indien mogelijk zullen deze inrichtingskosten bij de grondgebruiker in rekening worden gebracht. 6.5 Ontruiming door gemeente Gaat de grondgebruiker niet vrijwillig tot ontruiming over dan dient de gemeente verdere stappen te ondernemen. Daarbij heeft zij de keuze uit twee mogelijkheden: 1. de gemeente gaat zelf over tot ontruiming van de grond; 2. de gemeente dient een vordering in tot ontruiming van de grond in bij de burgerlijke rechter. In de aanmaning wordt aangegeven welke stappen de gemeente onderneemt in het geval een burger niet zelf tot ontruiming overgaat. Wanneer de gemeente zelf tot ontruiming over gaat zullen de ontruimingskosten, op de grondgebruiker worden verhaald. Na ontruiming zal de grond opnieuw door de gemeente worden ingericht. Indien rechtens mogelijk zullen ook de herinrichtingskosten om de grondgebruiker te verhalen. De genoemde termijn is een richttermijn. Indien nodig kan daarvan worden afgeweken. Pagina 22 van 41

23 Bij het verrichten van ontruimingshandelingen dient de gemeente uiteraard de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht te nemen. De keuze van de gemeente om zelf tot ontruiming over te gaan kan gemaakt worden in situaties: die een acuut gevaar opleveren voor de omgeving en directe actie behoeven; die relatief eenvoudig, snel en zonder hoge kosten ongedaan gemaakt kunnen worden. Aan de daadwerkelijke ontruiming gaat een interne voorbereiding vooraf waarbij zonodig een inrichtingsplan wordt opgesteld en een kostenraming wordt gemaakt en offertes voor de ontruiming en herinrichting worden opgevraagd. Bij de ontruiming dienen aanwezig te zijn: medewerker(s) van de afdeling Grondzaken en Vastgoed (behandeld ambtenaar en indien nodig de gemeentelijke landmeter); medewerker(s) van de afdeling Openbare Ruimte (Ingenieursbureau) in verband met afvoer en opslaan materialen, herinrichting); optioneel: portefeuillehouder, politie en uitvoerend aannemer. Als de gemeente zonder instemming van de particulier over gaat tot ontruiming van de grond is er sprake van onvrijwillig bezitsverlies. Neemt de particulier de grond binnen het jaar na ontruiming weer terug in bezit dan wordt de lopende verjaringstermijn niet afgebroken. Daarom zal het 1 e jaar na ontruiming door de gemeente extra gecontroleerd moeten worden op hernieuwde ingebruikname. Voorbeeld van gemeentelijk groen in gebruik bij particulieren. Pagina 23 van 41

24 6.6 Procedure bij de burgerlijke rechter Wanneer het niet wenselijk is dat de gemeente de grond zelf ontruimt kan een eis tot ontruiming worden ingediend bij de burgerlijke rechter. Per situatie zal echter een moeten worden afgewogen of de gemeente zelf tot ontruiming overgaat of dat een gerechtelijke procedure bij de burgerlijke rechter wordt gestart. De stap naar de burgerlijke rechter kan het best worden genomen wanneer: de kosten van ontruiming en inspanningen voor de gemeente hoog zijn; er bebouwing op het perceel is gerealiseerd; de kans groot is dat de ontruimingskosten niet op de grondgebruiker kunnen worden verhaald de gemeente grote risico s loopt indien zij zelf tot ontruiming overgaat. Na toewijzing van de eis tot terugverkrijging van de grond wordt gecontroleerd of de grondgebruiker de grond binnen de door de rechter gestelde termijn heeft ontruimd. Ook de grondgebruiker heeft de mogelijkheid om een procedure opstarten bij de burgerlijke rechter. Dat kan wanneer hij het bijvoorbeeld niet eens is met de beslissing van de gemeente om de bij hem in gebruik zijnde grond weer terug in bezit te nemen. Ook kan de particulier van mening zijn dat de algemene beginselen van behoorlijk bestuur niet in acht zijn genomen. Het starten van een procedure door een particulier heeft geen opschortende werking tot gevolg, de handhavingprocedure kan gewoon worden voortgezet. 6.7 Methodiek in de toekomst Zolang de gemeente niet volledig is gecontroleerd en aangeschreven op het bestaande onrechtmatige grondgebruik zullen nieuwe situaties alleen worden aangepakt indien daarvoor dringende redenen aanwezig zijn. Nadat alle deelgebieden zijn onderzocht op onrechtmatige ingebruikname en hiertegen is opgetreden zullen de "nieuw" ontdekte situaties worden aangepakt. Vervolgens zullen de deelgebieden één maal per 5 jaar opnieuw worden gecontroleerd op onrechtmatig grondgebruik. Door het uitvoeren van de in deze notitie beschreven methodieken en procedures, samen met de 5 jaarlijkse controles, zal in de toekomst het verlies van gemeentegrond door verjaring nagenoeg worden voorkomen. Pagina 24 van 41

25 Schema 2. Handhavingprocedure 1. Vooroverleg Particulier werkt mee aan ontruiming (termijn: 4 weken ¹) Particulier werk niet mee aan ontruiming 2. Aanmaning tot ontruiming (termijn: 4 weken ¹) 3. Controle op ontruiming Ontruiming heeft plaatsgevonden: verjaring is definitief gestuit Ontruiming heeft niet plaatsgevonden 4. Gemeente gaat over tot ontruiming en kostenverhaal 5. Indienen eis tot ontruiming bij burgerlijke rechter Na toewijzing eis: controle op ontruiming door particulier herinrichting + evt. kostenverhaal 1 e jaar na ontruiming controle op hernieuwde ingebruikname De genoemde termijn is een richttermijn. Indien nodig kan daarvan worden afgeweken Pagina 25 van 41

26 7. Financiële paragraaf Bij legalisering van onrechtmatig in gebruik genomen gronden genereert de gemeente opbrengsten uit verkoop of verhuur. De opbrengsten uit verkoop van openbaar groen worden gestort in de reserve gerealiseerde winsten grondexploitaties. De opbrengsten uit verhuur worden ten gunste gebracht van de post "verwerving en beheer gronden". Als handhavend wordt opgetreden zal de gemeente tijdens dit traject geconfronteerd worden met een aantal kosten. Te denken valt aan voorbereiding, procedure, ontruiming en herinrichtingskosten maar ook bijvoorbeeld kosten van opslag van goederen en materialen die vrijkomen bij de ontruiming. De gemaakte kosten die in het kader van de ontruiming en herinrichting door de gemeente worden gemaakt, zullen bij de grondgebruiker in rekening worden gebracht, tenzij de kosten redelijkerwijze niet of niet helemaal te zijnen laste komen. Handhaving zal daardoor vrijwel altijd budgettair neutraal kunnen verlopen. Pagina 26 van 41

27 8. Samenvatting en besluitvorming In deze notitie is het belang geschetst van het optreden tegen onrechtmatig gebruik van gemeentegrond. Wanneer niet of onvoldoende wordt opgetreden tegen dit gebruik verliest gemeente na verloop door verjaring haar eigendom. In deze notitie is beleid ontwikkeld dat een kader biedt voor de manier waarop de gemeente Landgraaf in de toekomst met onrechtmatig grondgebruik omgaat. Ook zijn er procedures uitgewerkt die een handvat bieden om in de praktijk mee te werken. Daardoor wordt het in de toekomst mogelijk om met de huidige personele bezetting effectiever én doelmatiger op te treden tegen dit onrechtmatige gebruik. Nadat gedurende 1 jaar uitvoering is gegeven aan het nieuwe beleid zal het geëvalueerd worden. Ook de personele aspecten zullen daarbij worden betrokken. De uitvoering van het in deze notitie beschreven beleid zal verder tot gevolg hebben dat er nagenoeg geen gemeentelijke gronden door verjaring verloren gaan. Wij stellen u daarom voor om deze notitie als beleidsregel vast te stellen. Vaststelling vindt plaats conform artikel 4.3 van de Algemene Wet bestuursrecht en wordt gepubliceerd volgens artikel 3.42 van de Awb. Pagina 27 van 41

28 9. Bijlagen Bijlage 1. Verjaring Er zijn twee vormen van verjaring: verkrijgende verjaring en bevrijdende verjaring. Beide vormen leiden tot hetzelfde resultaat, namelijk tot eigendomsovergang van de grond. De vereisten om door verjaring eigenaar te worden verschillen echter van elkaar. In onderstaande paragrafen wordt in het kort ingegaan op de volgende aspecten van verjaring: Wat is verkrijgende verjaring? Wat is bevrijdende verjaring? Hoe gaan we om met een beroep op verjaring Hoe wordt een lopende verjaringstermijn gestuit Verkrijgende verjaring Een grondgebruiker verkrijgt de eigendom van de grond indien hij de grond te goeder trouw gedurende een onafgebroken termijn van 10 jaar ongestoord in bezit heeft. De verjaringstermijn begint te lopen op het moment dat hij de grond in bezit neemt. Onder bezit wordt verstaan: het kenbaar of zichtbaar houden van een onroerende zaak voor zichzelf. In de praktijk krijgt de gemeente weinig met deze vorm van verjaring te maken omdat een bezitter (in deze notitie wordt de bezitter aangeduid als grondgebruiker ) niet snel als te goeder trouw wordt aangemerkt. Bevrijdende verjaring In het Burgerlijk Wetboek is daarover opgenomen: "Hij die een goed bezit op het tijdstip waarop de rechtsvordering strekkende tot de beëindiging van het bezit wordt voltooid, verkrijgt de grond, ook al is zijn bezit niet te goeder trouw". De verjaringstermijn bedraagt in dat geval 20 jaar en begint te lopen op het moment dat de grond door een ander dan de gemeente in bezit is genomen. Na verloop 20 jaar kan de eigenaar (i.c. de gemeente) de grond niet meer opeisen en gaat de eigendom automatisch over op de gebruiker. Met deze vorm van verjaring heeft de gemeente het meest te maken. Beroep op verjaring Wanneer een grondgebruiker van mening is dat hij door verjaring eigenaar is geworden van een grondstuk kan hij een beroep doen op verjaring van eigendom. Onderstaand wordt aangegeven welke procedure de gemeente kan volgen wanneer een dergelijk beroep wordt ingediend. 1. aantonen van de verjaring Om te kunnen beoordelen of terecht een beroep op verjaring wordt gedaan zal de grondgebruiker worden verzocht om de verjaring aan te tonen. Dat kan Pagina 28 van 41

29 bijvoorbeeld door luchtfoto s en verklaringen van omwonenden over te leggen. Het is wel van belang dat de aangedragen gegevens genoegzaam aantonen dat de grond gedurende de verjaringstermijn onafgebroken in bezit is geweest bij betrokkene of zijn rechtsvoorganger(s). De termijn om de verjaring aan te tonen bedraagt 4 weken¹. 2. besluitvorming Na afloop van de termijn van 4 weken¹ neemt het college van Burgemeester en Wethouders een besluit ten aanzien van het beroep op verjaring. Lukt het de grondgebruiker niet om de verjaring aan te tonen, dan ontvangt hij schriftelijk bericht dat de gemeente geen medewerking verleent aan zijn beroep op verjaring. In dat geval zal de ingebruikname als onrechtmatig worden aangemerkt en zal met de ingebruikname worden omgegaan op de wijze zoals in de notitie "Onrechtmatig grondgebruik in Landgraaf" is beschreven. Dit betekent dat eerst zal worden bekeken of de onrechtmatige situatie gelegaliseerd kan worden. Wanneer dat niet mogelijk is zal handhavend worden opgetreden. De manier waarop dit plaats vindt is in de hoofdstukken 5 en 6 van genoemde notitie beschreven. 3. verzoek om opmaken notariële akte en inschrijving in openbare registers Wanneer de verjaring genoegzaam is aangetoond ontvangt de grondgebruiker bericht dat de gemeente zal meewerken aan zijn verzoek. Hij zal dan worden verzocht om een notariële akte op te laten maken zodat de eigendomsverkrijging kan worden geschreven in de openbare registers. Het opmaken van een notariële akte is géén wettelijke verplichting, want verjaring werkt van rechtswege. Het is echter wel aan te raden voor het geval men zijn rechten aan derden kenbaar wil maken. De kosten van deze notariële verklaring en van inschrijving komen voor rekening van de verkrijger. 4. het maken van een aantekening in gemeentelijke eigendommenadministratie Indien de grondgebruiker géén notariële akte laat opmaken van de eigendomsverkrijging en deze niet laat inschrijven in de openbare registers zal toch van de verkrijging aantekening worden gemaakt in de gemeentelijke eigendommenadministratie. Stuiting In de vorige paragrafen is al aangegeven dat een verjaringstermijn begint te lopen op het moment dat grond zonder zijn toestemming door een ander dan de eigenaar in bezit is genomen. In het Burgerlijk Wetboek is geregeld op welke manieren de lopende verjaring kan worden afgebroken. Dit wordt stuiting genoemd. De genoemde termijn is een richttermijn. Indien nodig kan daarvan worden afgeweken Pagina 29 van 41