Shell Nederland Pensioenfonds Stichting. jaarverslag ste boekjaar

Transcriptie

1 Shell Nederland Pensioenfonds Stichting jaarverslag ste boekjaar

2 INHOUDSOPGAVE Pagina A Kerncijfers 4 B Voorwoord 6 C Verslag van het Bestuur 8 1) Oprichting SNPS 9 2) Ontwikkelingen; Wet- en regelgeving en financiële markten 10 3) Inrichting SNPS 13 4) Risicomanagement 21 5) Governance 23 6) Vooruitblik D Verantwoording en toezicht 26 JAARREKENING 1 Balans per 31 december Staat van baten en lasten over de periode 29 april 2013 t/m 31 december KASSTROOMOVERZICHT OVER DE PERIODE 29 APRIL 2013 T/M 31 DECEMBER Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 36 5 Toelichting op de balans per 31 december Toelichting op de staat van baten en lasten over OVERIGE GEGEVENS 1 Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum 58 2 Resultaatverdeling 58 3 Actuariële verklaring 59 4 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 61 BIJLAGEN 1 Bestuur, medezeggenschap, uitvoering en toezicht 64 2 Personalia 67 3 Nadere specificaties van de Life Cycle Portefeuilles 68 3

3 A KERNCIJFERS 4

4 KERNCIJFERS Deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden per einde jaar Aantal 2013 % Deelnemers ,1 Gewezen deelnemers 4 0,9 Pensioengerechtigden ,0 Premiebijdragen en pensioenuitvoerings- en administratiekosten (x 1.000) Premiebijdragen van werkgevers en werknemers Pensioenuitvoerings- en administratiekosten Algemene reserve en minimaal vereist eigen vermogen vermogen (x 1.000) Algemene reserve 250 Verdeling beleggingsportefeuille voor risico deelnemers (x 1.000) Lifecycle Portefeuille Lifecycle Portefeuille 2 11 Lifecycle Portefeuille Nog te beleggen premies onder liquide middelen 358 5

5 B VOORWOORD 6

6 VOORWOORD VAN DE VOORZITTER Het jaar 2013 is het eerste boekjaar van (hierna: pensioenfonds of SNPS). Alleen daarom al is dit een bijzonder jaarverslag. SNPS is het pensioenfonds voor werknemers van Shell met Nederland als 'base country' die op of na 1 juli 2013 in dienst zijn getreden; het jaarverslag heeft dan ook betrekking op de laatste zes maanden van In de Nederlandse pensioenmarkt daalt het aantal pensioenfondsen door fusies en liquidaties snel. De oprichting van SNPS in dat licht een bijzondere gebeurtenis te noemen. Bij het traject van oprichting van SNPS is in relatief korte tijd zeer veel (operationeel) werk verzet en heeft met vele stakeholders afstemming plaatsgevonden. Verder is nadrukkelijk rekening gehouden met de strenge eisen die in het kader van het SNPS Control Framework gesteld worden aan een beheerste en integere bedrijfsvoering. Het Bestuur van SNPS wil daarom zijn grote waardering uitspreken naar alle partijen die betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van het pensioenfonds en de inrichting van de pensioenregeling. Een bijzonder woord van dank gaat daarbij uit naar de betrokken medewerkers van Shell International BV, Shell Pensioenbureau Nederland BV, Shell Nederland BV en de verschillende bedrijfsonderdelen van Syntrus Achmea. Op het moment van schrijven is SNPS bijna een jaar in uitvoering. Inmiddels is het aantal nieuwe deelnemers aan de pensioenregeling van SNPS gegroeid tot ruim zevenhonderdvijftig per 1 mei De verwachting is dat het aantal deelnemers in 2014 zal doorgroeien tot boven de duizend en dat deze groei de komende jaren zal voortzetten. Uiteraard groeit het belegd vermogen met deze aantallen mee. Tijd om rustig achterover teleunen is er echter niet. Eind 2013 diende het pensioenreglement van SNPS al aangepast te worden aan de wijzigingen in het fiscale pensioenkader per 1 januari Het reglement zal per 1 januari 2015 opnieuw aangepast moeten worden als gevolg van de verdere fiscale versoberingen die de overheid per die datum wil doorvoeren. Daarbij is inmiddels duidelijk dat er ook aftopping plaats gaat vinden van het pensioengevend salaris. Het is aan het arbeidsvoorwaardenoverleg binnen Shell in Nederland om te bezien hoe deze wijzigingen per 1 januari 2015 vorm gegeven kunnen worden in de SNPS-regeling. Hierbij vindt nauwe afstemming plaats met het Bestuur van SNPS over de uitvoeringsaspecten. Bovenop deze, op zich al forse, wijzigingen is het kabinet nog steeds van plan om per 1 januari 2015 een nieuw financieel toetsingkader voor pensioenfondsen in tevoeren. Welke consequenties dit heeft voor de pensioenregeling van SNPS is niet duidelijk aangezien de politieke besluitvorming hierover nog niet is afgerond. De voortdurende veranderingen in het Nederlandse pensioenlandschap vergen van pensioenfondsen een grote krachtsinspanning om het vertrouwen van deelnemers en andere stakeholders te behouden en waar mogelijk uit te bouwen. Het realiseren van blijvend vertrouwen bij de deelnemers van SNPS in de uitvoering van de pensioenregeling ziet het Bestuur dan ook als een van haar belangrijkste taken voor Garmt Louw Voorzitter Bestuur 7

7 C VERSLAG VAN HET BESTUUR 8

8 1) OPRICHTING SNPS SNPS is statutair opgericht per 29 april Op 13 mei 2013 heeft de oprichtingsvergadering plaatsgevonden. Het pensioenfonds voert de pensioenregeling uit voor werknemers van Shell die Nederland als 'base country' hebben en op of na 1 juli 2013 in dienst van Shell zijn getreden. Deze pensioenregeling is een zuivere individuele beschikbare premieregeling, ingericht op basis van drie verschillende Life Cycle profielen. De werkgever betaalt maandelijks een premie ten behoeve van de deelnemers aan het pensioenfonds; met deze premie-inleg wordt belegd om op pensioendatum een pensioenuitkering aan tekopen. Er geldt een eigen bijdrage voor de deelnemer. SNPS wordt bestuurd door een Bestuur in de vorm van een one tier board met niet-uitvoerende bestuurders (toezichthouders) en uitvoerende bestuurders. Daarnaast is er een Verantwoordingsorgaan (VO) waarin de werkgever en deelnemers zijn vertegenwoordigd. Er is de keuze gemaakt om bij de oprichting van het pensioenfonds te starten met een ervaren ploeg van bestuurders, om zodoende SNPS gedegen neer tezetten. Shell Pensioenbureau Nederland B.V. (SPN) is de statutair Directeur van SNPS. Er is met SPN een Service Agreement gesloten. SPN ondersteunt het Bestuur en adviseert over het pensioenbeleid. Tevens ondersteunt SPN het Bestuur bij het toezicht op de externe dienstverleners aan wie het voeren van het pensioenbeheer en het vermogensbeheer zijn uitbesteed. Dit betreft Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. (SAPB) en Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. (SAVB) die na een zorgvuldig en intensief selectietraject door het Bestuur zijn aangesteld. In de aanloop naar de startdatum van de pensioenregeling van 1 juli 2013 zijn de operationele pensioenadministratie en beleggingsadministratie op ordentelijke wijze ingericht en is voor het pensioenfonds de benodigde fondsdocumentatie vastgesteld. Doelstelling is hierbij geweest om vanaf de startdatum een beheerste en integere bedrijfsvoering te waarborgen, ondersteund door een effectief Control Framework. In juli 2013 zijn de eerste deelnemers opgenomen in de pensioenadministratie en heeft de werkgever de eerste premiebetaling verricht. 9

9 2) ONTWIKKELINGEN; WET- EN REGELGEVING EN FINANCIËLE MARKTEN a) Wet- en regelgeving Reeds zes maanden na oprichting van het pensioenfonds leidden de wijzigingen in het Witteveenkader, waarover politieke besluitvorming in 2012 plaatsvond, per 1 januari 2014 voor SNPS tot een aanpassing van de beschikbare premie staffel en van de deelnemersbijdrage in Reglement I. Tevens is de reglementaire pensioenrichtleeftijd verhoogd van 65 naar 67 jaar. Op de valreep van 2013 heeft het kabinet met een aantal oppositiepartijen overeenstemming bereikt over verdere versobering van het fiscale regime voor de opbouw van pensioen per 1 januari De maximale fiscale ruimte voor beschikbare premie staffels wordt hiermee verder verlaagd en het salaris waarover pensioen opgebouwd kan worden, wordt afgetopt. Boven het afgetopte salarisbedrag wordt het mogelijk gemaakt om uit het netto salaris fiscaal vriendelijk vrijwillig bij te sparen. Een dergelijke spaarregeling kan ook door pensioenfondsen worden uitgevoerd. Het Bestuur volgt met belangstelling hoe dit arbeidsvoorwaardelijk vorm gaat krijgen. Het kabinet is er niet in geslaagd om voor het einde van 2013 duidelijkheid tegeven over de invulling van het nieuwe Financiële Toetsingskader (FTK) dat per 1 januari 2015 in werking zou moeten treden. Na consultatie van de sector werd een eerder concept wetsvoorstel ingetrokken en leek een nieuwe tussenvariant op tafel tekomen. Snel werd echter duidelijk dat het nieuwe beoogde FTK op gespannen voet staat met de wens van het kabinet om pensioenpremie vrij te spelen voor aanwending voor consumptie. Pas begin april 2014 heeft het kabinet een wetsvoorstel voor een nieuw FTK voor advies naar de Raad van Stategezonden. Het is maar zeer de vraag of de parlementaire behandeling op een zondanig tijdstip kan worden afgerond dat pensioenfondsen nog voldoende tijd hebben op de benodigde aanpassingen per 1 januari 2015 in tevoeren. Het Bestuur volgt deze ontwikkelingen nauwgezet en laat, waar nodig en mogelijk, haar stem in het debat horen. De discussie ten aanzien van het nieuwe FTK is voor SNPS vooral van belang gegeven de door Shell Nederland beoogde invoering van de zogenaamde Conditionele Collectieve Annuïteit (CCA) module, waarvan de concrete inrichting afhankelijk is van de wettelijke mogelijkheden. Medio 2013 is de Wet versterking bestuur pensioenfondsen aangenomen. Deze wet zal voor wat betreft governance aspecten van pensioenfondsen per 1 juli 2014 in werking treden. Voor SNPS betekent deze wet de introductie van een onafhankelijk voorzitter. De huidige voorzitter van SNPS is thans formeel een werkgeversvertegenwoordiger. Door de invoering van de onafhankelijke voorzitter zal er een vacature ontstaan voor een bestuurder namens de werkgever. Het totaal aantal bestuursleden stijgt hierdoor per 1 juli 2014 van zes naar zeven (waarvan vijf niet-uitvoerende bestuursleden). Verder vereist de Wet versterking bestuur pensioenfondsen per 1 juli 2014 van het niet-uitvoerend deel binnen het onetier model specifieke deskundigheid op het gebied van bedrijfseconomische aspecten (waaronder beleggingsbeleid en financiële informatieverschaffing) en risicobeheer. Naar de mening van het Bestuur wordt hier bij SNPS op dit moment al ruimschoots aan voldaan. De niet-uitvoerende bestuursleden bezitten aantoonbaar voldoende kennis en ervaring op het gebied van risicobeheer, beleggingsbeleid, uitbesteding en financiële informatievoorziening. Daarnaast zijn de nietuitvoerende bestuurders in staat de uitvoerende bestuurders op deze beleidsterreinen te controleren en beschikken ze over de benodigde competenties om hen adequaat tegenwicht tebieden. In de individuele opleidingsplannen van nietuitvoerende bestuursleden wordt extra aandacht besteed aan bovengenoemde beleidsterreinen. Bij het opstellen van profielschetsen voor vacatures bij de niet-uitvoerende bestuursleden wordt rekening gehouden met de verzwaarde eisen ten aanzien van bedrijfseconomische aspecten. 10

10 b) Financiële markten in 2013: het economisch herstel lijkt door te zetten Gematigde groei en lage inflatie Gematigde groei, een ruim monetair beleid, politieke strubbelingen en een afzwakkende eurocrisis kenmerkten De wereldwijde economische groei bedroeg volgens het IMF circa 2,9% in 2013, maar de verschillen tussen de regio's waren groot. De Eurozone kende per saldo economische krimp, al was er sprake van herstel gedurende het jaar. De economie in de Verenigde Staten groeide met circa 1,6%. In de opkomende landen nam de economische groei af maar de groeicijfers liggen nog steeds beduidend hoger dan in de ontwikkelde landen. Per saldo bleef de inflatie laag, waardoor het voor centrale banken mogelijk was een zeer ruim monetair beleid te voeren. De Amerikaanse centrale bank (Fed) handhaafde gedurende 2013 het opkoopprogramma van staats- en hypotheekgerelateerde obligaties. Dit beleid wordt in 2014 verkleind. De ECB verlaagde de beleidsrente in twee stappen naar het historisch lage niveau van 0,25%. De Bank of Japan continueerde het eind 2012 ingezette beleid van kwantitatieve verruiming. De politiek blijft in veel landen een onzekere factor. In de Verenigde Staten stonden de Democraten en Republikeinen regelmatig lijnrecht tegenover elkaar aangaande de overheidsfinanciën. In Italië zorgde de eurosceptische verkiezingsuitslag voor onzekerheid. Ondanks een enkele oprisping, zoals de financiële problemen in Cyprus, nam de vrees over het uiteenvallen van de muntunie af. Jaar van het aandeel Vooral het monetaire beleid drukte een belangrijke stempel op de financiële markten in De lage beleidsrentes en de diverse opkoopprogramma's waren een ondersteunende factor voor de meeste risicovolle beleggingen. Vooral aandelen uit de ontwikkelde markten profiteerden hiervan. De aankondiging van de afbouw van het opkoopprogramma door de Fed in mei zorgde voor wereldwijd stijgende renteniveaus. Het rendement op veilige staatsobligaties in de portefeuille was daardoor negatief. Vooral de opkomende markten bleken gevoelig voor de beleidsintenties van de Amerikaanse centrale bank. Het afzwakken van de eurocrisis leidde in de periferie juist tot dalende renteniveaus en een relatief sterke euro. Duitse staatsobligaties eindigden het afgelopen jaar voor het eerst sinds 2006 in het rood. De stijging van de kapitaalmarktrente werd gedreven door de verwachte afbouw van het opkoopprogramma van de Fed, een beleidskoers die wordt aangeduid met de term 'tapering'. De Duitse 10-jaarsrente steeg van 1,3% eind 2012 naar 1,9% eind De obligaties van andere Europese kernlanden lieten een vergelijkbaar verloop zien. De neerwaartse bijstelling van de Nederlandse kredietwaardigheid door S&P had nauwelijks effect op de kapitaalmarktrente. De Nederlandse 10-jaarsrente steeg van het historisch lage niveau van 1,5% eind 2012 tot 2,2% eind Dit in tegenstelling tot de perifere landen waar de effectieve renteniveaus per saldo daalden. Het totaalrendement op Spaanse en Ierse obligaties bedroeg meer dan 10%. De Spaanse 10-jaarsrente daalde van 5,3% eind 2012 naar 4,2% eind Inflatiegerelateerde obligaties hadden last van de reële rentestijging. Gecombineerd met de hogere duratie resulteerde dit in een min van bijna 4%. De behaalde rendementen voor Investment Grade Credits en High Yield waren in 2013 hoger dan die op staatsobligaties van de kernlanden. Het totaalrendement op schuldpapier uit de opkomende landen was negatief. Het rendement op Emerging Market Debt in harde valuta werd zowel negatief beïnvloed door de oplopende rente in de Verenigde Staten als een stijging van de risico-opslag. De lokale valuta variant had te lijden onder de forse koersdaling van de meeste opkomende marktenvaluta's. Vooral landen met een tekort op de lopende rekening bleken erg kwetsbaar, waaronder: Indonesië, Zuid-Afrika, Brazilië en Turkije. 11

11 De aandelenmarkten van de ontwikkelde landen kenden een goed jaar. Door het zeer ruime monetaire beleid van de Bank of Japan (BoJ) is de Japanse aandelenmarkt in lokale valuta koploper. Het beleid van de BoJ leidde tot een forse daling van de Japanse yen wat gunstig was voor de winstgevendheid van Japanse exporteurs. Maar ook de Amerikaanse en Europese aandelenmarkten noteerden hoge rendementen. Naast de gematigde economische groei en het ruime monetair beleid, profiteerden aandelen van hun aantrekkelijke waardering. Opkomende markten bleven daarentegen achter. Afzwakkende economische groei in China, dalende grondstofprijzen, de forse depreciatie van de Japanse yen drukten de winstgevendheid van bedrijven uit de opkomende markten. Ook door de verwachte tapering stonden opkomende markten onder druk. Het rendement op grondstoffenbeleggingen was matig in Ondanks dat de energiesector redelijk stand hield door een gestegen olieprijs, leverden de andere grondstoffen fors in. Vooral de edelmetalen stonden onder druk. Door de afzwakkende eurocrisis keerde het vertrouwen in de euro gedeeltelijk terug. Per saldo nam de euro in waarde toe ten opzichte van zowel de Amerikaanse dollar als het Britse pond. De Japanse yen nam in waarde af ten opzichte van vrijwel alle belangrijke valuta's. 12

12 3) INRICHTING SNPS a) Doelstelling Het Pensioenfonds heeft ten doel het uitvoeren van de SNPS pensioenregeling, en in verband daarmee het verstrekken of doen verstrekken van pensioenen en/of andere daarmee te vergelijken uitkeringen. De pensioenregeling die door SNPS wordt uitgevoerd is een reguliere beschikbare premieregeling (zuivere premieovereenkomst). De pensioenovereenkomst tussen werkgever en werknemer bepaalt dat een netto beschikbare premie beschikbaar wordt gesteld en individueel voor rekening en risico van de (gewezen) deelnemer wordt belegd. b) Financiering van de pensioenregeling Samenstelling beschikbare premiestaffel De feitelijke samenstelling van de beschikbare premie in enig boekjaar bestaat uit: a. Netto beschikbare premies die op de pensioenbeleggingsrekening van de deelnemer gestort worden. De netto beschikbare premiestaffel van is uitgedrukt in een percentage van de pensioengrondslag. Deze pensioengrondslag is gelijk aan het pensioengevend salaris minus de franchise (jaarlijks vastgesteld, voor 2013); b. De aan de herverzekeraar verschuldigde risicopremies voor dekking van risico's van overlijden in actieve dienst en arbeidsongeschiktheid; c. Een opslag ter dekking van de (lopende) administratie- en uitvoeringskosten; d. Een door het pensioenfonds vast te stellen opslag voor het vormen en in stand houden van de voorziening voor uitvoeringskosten en de reserve minimaal vereist eigen vermogen. De kostendekkende premie is gelijk aan de hiervoor beschreven feitelijke premie en bedraagt in Premie 2013 De netto beschikbare premiestaffel voor de SNPS pensioenregeling was in 2013 als volgt: Leeftijd Netto beschikbare premie (als % pensioengrondslag) ,10 % ,90 % ,10 % ,60 % ,50 % ,80 % ,60 % ,10 % ,40 % ,00 % De deelnemer betaalde in 2013 een eigen bijdrage van 5% van de pensioengrondslag, onafhankelijk van de leeftijd van deze deelnemer. Het restant van de premies - inclusief aanvullende opslagen voor risicopremies en kosten - werd betaald door de werkgever. Premie 2014 Per 1 januari 2014 is vanwege versobering van de fiscale ruimte voor de opbouw van arbeidspensioen, de pensioenleeftijd voor actieve deelnemers verhoogd naar 67 jaar en zijn zowel de beschikbare premie staffel als geldende eigen bijdrage voor de actieve deelnemers iets verlaagd. Tevens is de eindleeftijd van het tijdelijk partnerpensioen en het arbeidsongeschiktheidspensioen verhoogd naar 67 jaar. De vanaf 1 januari 2014 geldende pensioenregeling is opgenomen in een aangepast Reglement I. 13

13 De netto beschikbare premiestaffel voor de SNPS pensioenregeling is in 2014 als volgt: Leeftijd Netto beschikbare premie (als % pensioengrondslag) ,90 % ,70 % ,60 % ,90 % ,50 % ,50 % ,00 % ,00 % ,90 % ,00 % Partnerpensioen, wezenpensioen en arbeidsongeschiktheidspensioen Er zijn nog geen ingegane herverzekerde pensioenen voor partnerpensioen, wezenpensioen of arbeidsongeschiktheidspensioen. De voorziening voor gerelateerde (herverzekerde) pensioenverplichtingen is derhalve nihil per 31 december De deelnemer betaalt in 2014 een eigen bijdrage van 4,5% van de pensioengrondslag, onafhankelijk van de leeftijd van deze deelnemer. Het restant van de premies - inclusief aanvullende opslagen voor risicopremies en kosten - wordt betaald door de werkgever. c) Beleggingen voor risico deelnemers Inrichting Life Cycle profielen en portefeuilles De pensioenregeling van SNPS omvat drie Life Cycle profielen: Defensief, Neutraal en Offensief. Binnen de Life Cycle profielen Defensief en Offensief kunnen deelnemers - indien voldaan wordt aan een aantal voorwaarden - hun beleggingsprofiel nog iets defensiever respectievelijk offensiever inrichten (het zogenaamde "Age styling"). Als een deelnemer geen beleggingskeuze heeft gemaakt, worden de netto beschikbare premies belegd conform het Life Cycle profiel Neutraal. Maandelijks kan de deelnemer opnieuw een keuze maken tussen de drie Life Cycle profielen. Hiertoe dient de deelnemer met behulp van een vragenlijst zijn risicoprofiel te bepalen. SNPS informeert de deelnemer over het bij het ingevulde risicoprofiel behorende Life Cycle profiel. De deelnemer beslist vervolgens zelf of wordt belegd in het bij het ingevulde risicoprofiel behorende Life Cycle profiel of dat wordt belegd in één van de andere door SNPS vastgestelde Life Cycle profielen. De drie Life Cycle profielen worden in de praktijk door middel van drie 'administratieve' Life Cycle portefeuilles uitgevoerd, waarbij geïnvesteerd wordt in onderliggende beleggingsinstellingen. Life Cycle portefeuilles 1 en 2 beleggen hierbij in vastrentende waarden, Life Cycle portefeuille 3 belegt hierbij voornamelijk in zakelijke waarden. In Life Cycle profiel Offensief wordt derhalve relatief het meest belegd in LifeCycle portefeuille 3, in LifeCycle profiel Defensief wordt relatief het minst belegd in Life Cycle portefeuille 3. Verder geldt voor alle Life Cycle profielen dat naarmate de pensioendatum nadert het gewicht in Life Cycle portefeuille 3 vanaf leeftijd 50 jaar geleidelijk wordt afgebouwd en er meer wordt belegd in Life Cycle portefeuilles 1 en 2. In onderstaande tabel is dit weergegeven: Neutraal Defensief Offensief Leeftijd A. Totaal van Life cycle port. 1 en 2 30% 30% 85% 50% 50% 85% 15% 15% 70% B. Life cycle portefeuille 3 70% 70% 15% 50% 50% 15% 85% 85% 30% Totaal A en B 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 14

14 Belegd vermogen per 31 december 2013 De waardes van de Life Cycle portefeuilles en de verdeling (alsmede doelwegingen) van het vermogen over de verschillende beleggingscategorieën aan het einde van het jaar worden weergegeven in onderstaande tabellen: SNPS Life Cycle Portefeuille 1 Bedragen x Bedrag Percentage Doelweging Aandelen 0 0,0 % 0,0 % Vastrentende waarden ,0 % 100,0 % Vastgoed beleggingen 0 0,0 % 0,0 % Overige beleggingen 0 0,0 % 0,0 % Liquide middelen 0 0,0 % 0,0 % Totaal ,0 % 100,0 % SNPS Life Cycle Portefeuille 2 Bedragen x Bedrag Percentage Doelweging Aandelen 0 0,0 % 0,0 % Vastrentende waarden ,0 % 100,0 % Vastgoed beleggingen 0 0,0 % 0,0 % Overige beleggingen 0 0,0 % 0,0 % Liquide middelen 0 0,0 % 0,0 % Totaal ,0 % 100,0 % SNPS Life Cycle Portefeuille 3 Bedragen x Bedrag Percentage Doelweging Aandelen ,8 % 60,0 % Vastrentende waarden ,5 % 30,0 % Vastgoed beleggingen 27 4,8 % 5,0 % Overige beleggingen 28 4,9 % 5,0 % Liquide middelen 0 0,0 % 0,0 % Totaal ,0 % 0,0 % Totaal Life Cycle Portefeuilles 816 Beleggingsresultaten over 2013 Onderstaande tabel geeft de performance van de drie Life Cycle portefeuilles over de tweede helft van 2013 weer, uitgesplitst naar de verschillende beleggingscategorieën (voor nadere achtergrond zie de desbetreffende bijlage): SNPS Life Cycle Portefeuille Performance 2013 Benchmark Vastrentende waarden -1,2 % -1,4 % Liquidemiddelen 1,2 % 0,0 % Totaal -1,2 % -1,4 % SNPS Life Cycle Portefeuille Performance 2013 Benchmark Vastrentende waarden 0,5 % 0,4 % Liquidemiddelen 0,0 % 0,0 % Totaal 0,5 % 0,4 % 15

15 SNPS Life Cycle Portefeuille Performance 2013 Benchmark Aandelen 5,5 % 7,3 % Vastrentende waarden 3,7 % 4,1 % Vastgoed beleggingen -3,9 % -4,1 % Overige beleggingen -2,2 % -1,5 % Liquidemiddelen 0,3 % 0,0 % Totaal 4,2 % 5,3 % De in dit bestuursverslag opgenomen rendementen zijn na aftrek van de indirecte vermogensbeheerkosten. Toelichting bij rendement aandelen over 2013 Ondanks een aanhoudend somber beeld in Europa als gevolg van de eurocrisis, was 2013 een goed jaar voor aandelenbeurzen. Tegen het einde van het jaar werden diverse jaarrecords gevestigd. Belangrijkste reden hiervoor was het aanhoudende ruime monetaire beleid van de verschillende centrale banken. Het beeld in de Verenigde Staten duidt op een gestaag doorzettende economische groei. In Europa lijkt de eurocrises onder controle en zijn de vooruitzichten nu voorzichtig positief. In de opkomende markten is echter juist sprake van een afnemende groei. De Europese beurzen stegen met ruim 19%. De Amerikaanse beurs steeg in euro's gemeten met 26%. Opkomende markten daalden in euro's met ruim 6%. Hoewel de beurzen in de breedte flink stegen, was er sprake van duidelijke voorkeuren binnen de verschillende markten. Dit kwam tot uitdrukking in het soort aandelen dat werd gekocht. Aandelen van bedrijven van lagere kwaliteit (een minder stabiele winstgroei, lagere winstmarges of een matige balanskwaliteit) deden het beter dan aandelen van hogere kwaliteit. Ook deden goedkope (waarde)aandelen het beter dan groeiaandelen. Het waren vooral de sectoren met een blootstelling aan de Europese economie die goed presteerden, zoals telecommunicatie en cyclische consumentengoederen. Sectoren met een blootstelling aan opkomende markten en grondstoffen bleven achter, zoals basismaterialen en energie. Toelichting bij rendement vastrentende waarden over 2013 De crisis rond de eurozone staatsleningen nam in 2013 verder af. In 2013 bleef de economie van de eurozone als geheel krimpen terwijl de werkloosheid opliep tot recordniveaus. De dalende inflatie werd door de ECB steeds als zorgwekkend ervaren. De overheidfinanciën van de perifere eurozone landen lieten in 2013 weinig verbetering zien. De begrotingstekorten daalden niet en de staatsschulden namen niet af. Opmerkelijk was dat de financiële markten op verwachte positieve ontwikkelingen vooruit liepen, waardoor de risico opslag van de perifere landen in de loop van 2013 gestaag daalden, terwijl de feitelijke ontwikkelingen daar nog geen aanleiding toe gaven. Na de sterke daling van de rente op langere looptijden in de kernlanden binnen de eurozone liep de rente in 2013 weer op. In de perifere landen daalde de rente juist. Het gewicht van deze landen in de portefeuille is aanzienlijk kleiner, waardoor het effect op het portefeuille rendement beperkt was. Achteraf was de positionering in de portefeuille te defensief wat leidde tot een underperformance. Ook in 2013 was er een grote vraag naar bedrijfsobligaties (credits). Het aanbod van nieuw papier was vrij beperkt. Dit geldt vooral voor bankpapier waar per saldo meer leningen afliepen dan er aan nieuw papier werd uitgegeven. De aanhoudende steunmaatregelen van Centrale Banken en een lage inflatie zorgden er voor dat de gemiddelde risico opslag voor credits in 2013 wederom verder afnam. De Europese kernlanden gerelateerde leningen presteerden over het algemeen het beste. 16

16 High Yield Ondanks dat het hoge rendement voor high yield obligaties uit 2012 niet geëvenaard werd, was het rendement met 6,3% wel hoger dan dat voor staatsobligaties van kernlanden. Per saldo daalden de risico-opslagen waardoor, ondanks de stijgende staatsobligatierente, toch een positief rendement genoteerd werd. Het bedrijfsleven staat er per saldo goed voor en de marktverwachting is dat dit voorlopig zo blijft. Daarnaast is er door de lage renteomgeving een aanhoudende vraag naar bedrijfsobligaties. Emerging Markets Debt Het totaalrendement op schuldpapier uit de opkomende landen was negatief. Het rendement op deze belegging werd negatief beïnvloed door de oplopende rente in de VS en door een stijging van de risico-opslag. De belangrijkste ontwikkeling die hieraan ten grondslag lag was de economische groei. Structurele hervormingen, een verkrappend monetair beleid en lagere grondstoffenprijzen stonden het economische herstel in de weg. Beleggingsbeleid Het Bestuur heeft een beleggingsbeleid vastgesteld dat is opgenomen in het document "Verklaring inzake beleggingsbeginselen". Deze verklaring is door het Bestuur vastgesteld op 13 mei 2013 en wordt om de drie jaren en voorts onverwijld na iedere belangrijke wijziging van het beleggingsbeleid herzien. Aan het beleggingsbeleid ligt een zestal door het Bestuur gedefinieerde 'investment beliefs' ten grondslag, die zijn opgenomen in de Verklaring inzake beleggingsbeginselen van SNPS. De doelstelling van het beleggingsbeleid is om zo goed mogelijke beleggingsresultaten van de individuele deelnemer - gegeven zijn verplichtingenstructuur ('replacement ratio', d.w.z. de teverwachten pensioenuitkering als percentage van het huidige salaris) en risicobereidheid (binnen de door het Bestuur vastgestelde grenzen) - na te streven. Het beleggingsbeleid wordt getoetst door middel van een Asset Liability Management (ALM) studie - deze wordt minimaal één maal per drie jaar uitgevoerd. Uitkomst van de ALM-studie is de Strategische Asset Allocatie (SAA) waarin de uitwerking van het beleggingsbeleid (inclusief de gewenste mate van diversificatie) in drie Life Cycle profielen is vastgesteld. Aan de Life Cycle profielen ligt een aantal principes ten grondslag. Onder meer is uitgangspunt dat het inkomen voor later telt en niet slechts vermogensopbouw, die zijn opgenomen in de Verklaring inzake beleggingsbeginselen van SNPS. Om de kosten die door de deelnemer worden gedragen tebeperken is ervoor gekozen om institutionele beleggingsinstellingen te gebruiken, die lagere fees hanteren dan retail beleggingsinstellingen. Om te beleggen in institutionele beleggingsfondsen was zogenaamd "Seed Capital" (startkapitaal) noodzakelijk, om aan de minimum inleg te kunnen voldoen (gegeven het zeer beperkte premievolume bij aanvang van SNPS). Dit startkapitaal is door de werkgever beschikbaar gesteld. SNPS zorgt ervoor dat de beleggingen voldoen aan het bepaalde bij of krachtens de Pensioenwet, in het bijzonder aan de "prudent person" regel en (omdat de pensioenregeling deelnemers de mogelijkheid biedt om af tewijken van Life Cycle profiel Neutraal ) aan de eisen van zorgplicht. Jaarlijks stelt het Bestuur een Beleggingsnota op (inclusief Beleggingrichtlijnen per Life Cycle portefeuille). Op grond hiervan worden de beleggingen verricht voor het daaropvolgende jaar en deze documenten gelden als opdracht richting SAVB. In de Beleggingsnota zijn onder meer per Life Cycle portefeuille de onderliggende beleggingsinstellingen inclusief hun doelweging, de geldende benchmarks en de afspraken met betrekking tot eventuele rebalancing richting de doelweging (op kwartaalbasis) vastgelegd. 17

17 Beleid inzake verantwoord beleggen SNPS is geen directe aandeelhouder in beursgenoteerde ondernemingen maar belegt in aandelen via participaties in beleggingsfondsen van externe vermogensbeheerders. De aandelen en vastrentende waarden waarin door deze beleggingsfondsen wordt belegd zijn juridisch geen eigendom van het pensioenfonds, waardoor het formeel geen stemrecht kan uitoefenen. Wel bespreekt het Bestuur periodiek met Syntrus Achmea het door externe vermogensbeheerders uitgevoerde beleid ten aanzien van verantwoord beleggen: op welke wijze wordt rekening gehouden met milieu en klimaat, mensenrechten en sociale verhoudingen. d) Communicatie Bij de start van SNPS medio 2013 zijn het communicatiebeleid en de communicatiedoelstellingen opgesteld, en is de uitvoering van de communicatie vastgelegd in het communicatieproces. De zorgplicht bij premieovereenkomsten met beleggingsvrijheid is uitdrukkelijk onderdeel van het communicatiebeleid. Het communicatiejaarplan is de operationele leidraad voor de keuzes, planning en gebruik van de verschillende communicatiemiddelen. Er is een herkenbare huisstijl in beeld en taal gekozen, die zo veel mogelijk aansluit bij de huisstijl van Shell. In twee stappen zijn de communicatiemiddelen voor 2013 ontwikkeld. Eerst die middelen die per 1 juli 2013 nodig waren voor de introductie van de regeling (zoals een introductiebrochure en een beknopte 'basiswebsite') en vanuit de wettelijke verplichtingen (zoals de startbrief). Vervolgens zijn als 'next steps' communicatiemiddelen doorontwikkeld of toegevoegd. In samenwerking met Shell Nederland is verder informatie voor HR-recruitment opgesteld. Uit oogpunt van snelheid, kosten en milieu maakt SNPS zo veel mogelijk gebruik van digitale communicatie via de website en het persoonlijk online 'pensioenportaal'. Op dit pensioenportaal kunnen de deelnemers inloggen om daarna in een beveiligde omgeving onder meer hun individuele (pensioen)gegevens in te zien, hun risicoprofiel te bepalen, en hun keuze in Life Cycle Profiel door te voeren. Het Bestuur houdt in de gaten of deelnemers daadwerkelijk inloggen op het portaal en kan besluiten om maatregelen te nemen om inloggen te stimuleren. Waar nodig of (wettelijk) vereist, wordt op papier gecommuniceerd. Begrijpelijkheid van de communicatie speelt voor het pensioenfonds een belangrijke rol. In de laatste drie maanden van 2013 stonden de communicatie-activiteiten grotendeels in het teken van de wijzigingen in de pensioenregeling per 1 januari Alle deelnemers werden persoonlijk geïnformeerd over de gevolgen van de wijzigingen voor hun pensioensituatie. 18

18 e) Uitbesteding Uitbestedingsbeleid Het uit bestedingsbeleid heeft tot doel de beheersing van risico's die samenhangen met uitbesteding van (delen van) bedrijfsprocessen. Het uitbestedingsbeleid beschrijft de uitgangspunten voor uitbesteding, het uitbestedingsproces, de eisen die aan de uitvoerder gesteld worden, hoe de continuïteit van de uitbestede processen gewaarborgd wordt en hoe getoetst wordt of de wijze waarop de uitbestede processen worden uitgevoerd nog in overeenstemming is met de gemaakte afspraken. Met de partijen waaraan het pensioenbeheer en vermogensbeheer is uitbesteed zijn uitgebreide contracten en service level agreements afgesloten. Het Bestuur wordt maandelijks en op kwartaalbasis via rapportages geïnformeerd en ontvangt jaarlijks interne beheersingsrapportages (ISAE 3402 type II) en er vindt periodiek overleg met deze partijen plaats. Waar nodig vraagt het Bestuur aanvullende assurance en/of worden specifieke audits verricht, bijvoorbeeld ten aanzien van de pensioenadministratie of de IT omgeving. Het Bestuur is en blijft teallen tijde (eind)verantwoordelijk voor een beheerste en integere bedrijfsvoering, ook voor het gedeelte van de werkzaamheden dat is uitbesteed. Uitbesteding pensioenbeheer en vermogensbeheer Shell Pensioenbureau Nederland B.V. (SPN) is de statutair Directeur van SNPS. SPN ondersteunt het Bestuur en adviseert het Bestuur over het pensioenbeleid. Tevens ondersteunt SPN het Bestuur bij het toezicht op de externe dienstverleners aan wie het voeren van het pensioenbeheer en het vermogensbeheer zijn uitbesteed, alsmede op het terrein van risicobeheersing. Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. (SAPB) is op basis van een Overeenkomst van Pensioenbeheer inclusief Service Level Agreement door het Bestuur aangesteld voor het uitvoeren van de pensioenadministratie, het uitvoeren van de pensioencommunicatie, de beleggingsadministratie (unit administratie) en het verrichten van de financiële administratie van SNPS. Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. (SAVB) is op basis van een Fiduciary Life Cycle Management Overeenkomst inclusief Service Level Agreement door het Bestuur aangesteld voor het adviseren over, en het inrichten van, de Life Cycle profielen en Life Cycle portefeuilles en het voeren van het vermogensbeheer. Uiteindelijk wordt binnen de Life Cycle portefeuilles geïnvesteerd in onderliggende beleggingsinstellingen. De selectie van deze onderliggende beleggingsinstellingen is uitbesteed aan Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. De selectie van een onderliggende beleggingsinstelling is onderworpen aan voorafgaande goedkeuring door SNPS. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van SPN, SAPB en SAVB zijn schriftelijk vastgelegd. Het Bestuur heeft twee medewerkers van SPN algemene procuratie verleend. Daarnaast beschikken de externe dienstverleners SAPB en SAVB over een beperkte procuratie conform een specifieke volmacht om de aan hun uitbestede taken betreffende de pensioenadministratie en op vermogensbeheerterrein te kunnen uitoefenen. Herverzekering De risico's van overlijden in actieve dienst en premievrijstelling van pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid zijn volledig herverzekerd bij Achmea Pensioen- en Levensverzekeringen N.V. ("Centraal Beheer Achmea"). Het risico van arbeidsongeschiktheid gedurende actieve dienst is volledig herverzekerd bij Achmea Schadeverzekeringen N.V. ("Zilveren Kruis Achmea"). 19

19 f) Uitvoeringskosten De uitvoeringskosten van pensioenfondsen hebben in 2013 bij de politiek, de toezichthouders, de media en het algemeen publiek in de belangstelling gestaan. Onder uitvoeringskosten wordt in dit kader verstaan de kosten van pensioenbeheer, vermogensbeheer en de transactiekosten. De Pensioenfederatie heeft in 2011 voorstellen voor zelfregulering opgesteld die in oktober 2013 herzien en aangevuld zijn. Het Bestuur van SNPS streeft er naar om, in lijn met de aanbevelingen van de Pensioenfederatie en voor zover de beschikbaarheid van deze gegevens dat mogelijk maakt, inzicht te geven in de uitvoeringskosten inclusief de indirecte vermogensbeheerkosten en transactiekosten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de relevante communicatie-uitingen die het pensioenfonds ter beschikking staan. Het pensioenfonds ontvangt als onderdeel van de premie een opslag ter dekking van de (lopende) administratie- en uitvoeringskosten, waaronder de kosten van pensioenbeheer en de directe kosten van vermogensbeheer. In 2013 bedroeg deze opslag EUR Kosten van pensioenbeheer Onder kosten van pensioenbeheer vallen onder meer de pensioenadministratiekosten, de communicatiekosten, de kosten van het bestuur(sbureau) en de kosten van de accountant en actuaris. De kosten van pensioenbeheer bedragen voor De voornaamste componenten hierin zijn de vergoeding die wordt betaald aan Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. in het kader van de afgesloten overeenkomst en de doorbelaste kosten van Shell Pensioenbureau Nederland B.V. De kosten van pensioenbeheer komen ten laste van het pensioenfonds. Kosten van vermogensbeheer Onder de kosten van vermogensbeheer vallen de directe kosten van vermogensbeheer en de indirecte beheerkosten van de beleggingen die ten laste van de Life Cycle portefeuilles komen. De directe kosten van vermogensbeheer bedragen voor en bestaan voornamelijk uit de vergoeding die wordt betaald aan Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. in het kader van de afgesloten overeenkomst. De indirecte beheerkosten van de beleggingen bestaan voor 2013 voornamelijk uit de kosten die door de onderliggende beleggingsfondsen worden gerekend als beheerskosten. Deze indirecte beheerkosten bedragen voor en komen ten laste van de Life Cycle portefeuilles en komen hiermee deels voor rekening van de deelnemer ( 1.000) en deels voor rekening van de werkgever ( 2.000), waarbij deze laatstgenoemde kosten relateren aan het door de werkgever beschikbaar gestelde startkapitaal van Transactiekosten Onder transactiekosten wordt verstaan de kosten die gemaakt moeten worden om een beleggingstransactie tot stand te brengen en uit te voeren. Dit zijn de kosten waarvoor beleggingsfondsen worden aangekocht dan wel verkocht binnen de Life Cycle portefeuilles en worden verrekend met de aan- en verkoopprijs. Deze kosten zijn geschat in lijn met de aanbevelingen van de Pensioenfederatie en bedragen voor Deze kosten komen deels voor rekening van de deelnemer ( 1.000) en deels voor rekening van de werkgever ( 1.000), waarbij deze laatstgenoemde kosten relateren aan het door de werkgever beschikbaar gestelde startkapitaal van

20 4) RISICOMANAGEMENT a) Principes Het Bestuur van SNPS is verantwoordelijk voor de beheersing van de risico's. Hiertoe heeft het Bestuur een Control Framework ingericht, met als uitgangspunt het hebben van een beheersingskader dat passend is bij het profiel van SNPS en voor de risico's die SNPS loopt. Het raamwerk helpt het Bestuur om vanuit de langetermijndoelstellingen van het pensioenfonds en met inachtneming van de interne en externe omgeving, risico's structureel in kaart te brengen en daarop een beheerskader in te richten, zodat doelstellingen gerealiseerd kunnen worden. Binnen dit raamwerk worden financiële en niet-financiële risico's en beheersmaatregelen geïdentificeerd. Tevens worden de impact en waarschijnlijkheid van risico's vastgesteld en acties gedefinieerd om met 'redelijke zekerheid' de gestelde doelstellingen terealiseren, waarna bijsturing mogelijk is. Elk kwartaal beoordeelt het Bestuur de (ontwikkeling van de) belangrijkste risico's en een deel van de andere risico's. Als hier aanleiding voor is zal het Bestuur dit tussentijds doen. De risicobeheersingsystemen zijn erop gericht de risico's zoveel als mogelijk teonderkennen en tebeheersen. Door middel van het gekozen model wordt voldaan aan zowel de wettelijke eisen als ook de aanvullende eisen die het Bestuur stelt aan een beheerste en integere bedrijfsvoering. Voor een effectieve beheersing van de risico's is het noodzakelijk om de onderlinge afhankelijkheid van risico's te doorgronden. Het integrale risicomanagementproces geeft het Bestuur de benodigde structuur om risico's en mitigerende maatregelen binnen een consistente methodologie met inachtneming van de lange termijn doelstellingen van SNPS te identificeren zonder de interne en externe ontwikkelingen uit het oog te verliezen. Het proces beoogt een balans te vinden tussen risico en rendement, een effectieve uitvoering van de regeling en beheersbare kosten. b) Risicomanagementproces Het integrale risicomanagementproces als onderdeel van het Control Framework van SNPS is gebaseerd op de bestaande controles in de SAPB en SAVB organisaties ("three lines of defense model volgens COSO") en SPN. Het Control Framework is gebaseerd op een continuüm. Dit wil zeggen dat de controls zoals die gelden binnen de uitvoeringsorganisaties van SPN, SAPB en SAVB als uitgangspunt worden genomen voor de inrichting van de SNPS beheersorganisatie. Door voort te bouwen op de controls van deze organisaties, die controls te begrijpen en te (laten) valideren en deze vervolgens onafhankelijk actief te monitoren wordt de beheersorganisatie binnen SNPS op een efficiënte wijze ingericht. De risicobereidheid van het Bestuur vertaalt zich in de inrichting van de Life Cycle profielen en Life Cycle portefeuilles, en de daaruit voortvloeiende onzekerheid over het verwachte pensioeninkomen van (gewezen) deelnemers. Eén van de fundamentele elementen in het SNPS Control Framework is de Risk and Control Self Assessment (RCSA) als middelpunt van het risicomanagementproces. De RCSA is een tool die SNPS gebruikt om voor alle geïdentificeerde risico's tebeschrijven wat het risico is, wat de gross risk score is, hoe de controls ingericht zijn en of deze preventief of detectief zijn, of de controls in opzet en werking effectief zijn, wat het residual risk is en of er acties gedefinieerd zijn om zodanig risicomitigerende maatregelen te versterken. Het Bestuur heeft hierbij de risico's geïdentificeerd en ingedeeld in de hoofdgroepen financiële risico's en niet-financiële risico's. Door middel van de RCSA wordt voor de voornaamste risico's ieder kwartaal de classificatie van de risico's en de effectiviteit van de risico mitigerende maatregelen beoordeeld, waarover aan het Bestuur gerapporteerd wordt. 21