Colonoscopie. Onderzoek van de dikke darm Voorbereiding met Kleanprep. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden

Transcriptie

1 Colonoscopie Onderzoek van de dikke darm Voorbereiding met Kleanprep Informatie voor patiënten F november 2013 Medisch Centrum Haaglanden MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag

2 Inleiding In deze folder vindt u meer informatie over een colonoscopie: de voorbereidingen die nodig zijn, wat u kunt verwachten tijdens en na afloop van het onderzoek en de mogelijke complicaties. Ook kunt u lezen welke aandoeningen opgespoord kunnen worden met een colonoscopie. lever dikke darm dikke darm dunne darm blinde darm endel darm anus Afbeelding van de darmen in de buik Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

3 Wat is een colonoscopie Het inwendig bekijken van het maag-darmkanaal wordt endoscopie genoemd. Een colonoscopie is een kijkonderzoek van de dikke darm. Scopie betekent kijkonderzoek en colon is het Latijnse woord voor dikke darm. Colonoscopie (een dikke darm) onderzoek wordt gedaan door de maag-darm-leverarts of verpleegkundig endoscopist. Verpleegkundig endoscopist is een gespecialiseerde verpleegkundig die opgeleid is om darmonderzoeken te kunnen doen. Met een colonoscopie kan de arts de binnenkant van uw dikke darm en een klein stukje van de dunne darm onderzoeken. Het onderzoek wordt uitgevoerd met een kijkinstrument: de endoscoop. Dit is een flexibele slang die ongeveer de doorsnede heeft van een vinger. De arts schuift de endoscoop via uw anus in de darm. Aan het uiteinde van de slang zitten een lampje en een camera. Het lampje zorgt ervoor dat de arts de binnenkant van uw darm goed kan bekijken. De beelden die de camera maakt zijn te zien op een beeldscherm. Met een colonoscopie kan een arts vrijwel alle darmafwijkingen opsporen. Een belangrijk voordeel van dit onderzoek is dat de arts bepaalde afwijkingen zoals ontstekingen, zweertjes, bloedinkjes en gezwellen in de darmen direct kan zien. Het is ook mogelijk om via de endoscoop kleine ingrepen uit te voeren. Zoals het wegnemen van stukjes weefsel (een biopsie), een bloeding stelpen of een poliep verwijderen. Deze ingrepen zijn pijnloos. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

4 Voorbereidingen voor het onderzoek Medicijngebruik Als u medicijnen gebruikt kan het nodig zijn dat u deze tijdelijk niet mag innemen. Medicijnen bij diabetes mellitus (suikerziekte) Voor een colonoscopie moet u nuchter zijn. Als u diabetespatiënt bent, kan het zijn dat uw medicatie aangepast moet worden. U kunt dit het beste bespreken met uw behandelend arts. Bloedverdunnende medicijnen Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, heeft u een verhoogde kans op een bloeding in de darm als de arts tijdens het onderzoek stukjes weefsel wegneemt. Bloedverdunnende medicijnen zijn bijvoorbeeld Fenprocoumon en Acenocoumarol. Het gebruik van dergelijke medicijnen is in de periode van het onderzoek daarom af te raden. In overleg met uw behandelend arts wordt besloten of u tijdelijk moet stoppen met het gebruik van bloedverdunnende medicijnen; meestal een week voor het onderzoek. Ook ontstekingsremmende en pijnstillende medicijnen, zoals Aspirine en Ascal, vergroten de kans op bloedingen. Deze medicijnen mag u wel gewoon innemen. IJzertabletten Als u ijzertabletten gebruikt, stopt u hiermee één week voor het onderzoek. Door de ijzertabletten wordt uw darmwand minder goed zichtbaar en verloopt het darmonderzoek moeilijker. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

5 Laxeren Om ervoor te zorgen dat de arts de darm goed kan bekijken, is het noodzakelijk dat er tijdens het onderzoek geen ontlasting in de dikke darm zit. Dit heet laxeren. Het schoonmaken van de darmen gebeurt met de medicijnen Klean-prep (poeder) en Dulcolax of Bisacdyl (tablet). Op de polikliniek heeft u van de arts een recept voor deze medicijnen meegekregen. Het is belangrijk dat u de medicijnen volgens de onderstaande beschrijving inneemt. Dulcolax of Bisacodyl (tablet) De arts heeft u een recept voor één van deze twee medicijnen gegeven. U krijgt dus óf Dulcolax óf Bisacodyl. Twee avonden voor het darmonderzoek neemt u de eerste tablet in. De avond voor het onderzoek neemt u de tweede tablet in. U neemt de tablet in met een glaasje water. Klean-prep (poederzakjes) Op de dag voorafgaand aan het darmonderzoek begint u met Klean-prep. Als u begint met Klean-prep mag u geen vast voedsel meer eten. U mag alleen heldere dranken drinken zoals: water, thee zonder suiker, limonadesiroop en gezeefde bouillon. Om die reden adviseren wij u om te lunchen zoals u gewend bent en daarna te beginnen met de inname van Klean-prep. U krijgt van de apotheek 4 zakjes Klean-prep en een fles om het medicijn in aan te maken. Rond het middaguur maakt u het eerste zakje Klean-prep klaar volgens de gebruiksaanwijzing (zie de bijsluiter). U drinkt iedere 10 minuten een glas Klean-prep. Als de eerste aangemaakte hoeveelheid Klean-prep in de fles op is, maakt u het volgende zakje aan. Als u misselijk wordt, kunt u iets meer tijd nemen tussen het drinken van de glazen. Het duurt dan wel langer voor u alle Klean-prep opgedronken hebt. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

6 Dit kan betekenen dat u tot laat in de avond met Klean-prep bezig bent. Dit kan eventueel ten koste gaan van uw nachtrust. Voor een andere smaak kunt u af en toe wat limonadesiroop toevoegen aan de Klean-prep. Als u de Klean-prep koud drinkt is de smaak ook anders. Het is zeer belangrijk dat u alle vier de zakjes Klean-prep aanmaakt en opdrinkt. In de bijsluiter staat dat u eventueel eerder mag stoppen. Dit is onjuist. Mogelijke bijwerkingen van Klean-Prep zijn: buikpijn, buikkrampen, een opgeblazen gevoel, misselijkheid en soms braken. Ook jeuk, huiduitslag en irritaties rondom de anus kunnen optreden. Bij ernstige bijwerkingen neemt u (tijdens kantooruren) contact op met de arts die de colonoscopie voor u heeft aangevraagd. Buiten kantooruren kunt u bellen met de afdeling Spoedeisend Hulp van het ziekenhuis. Het telefoonnummer staat achter in de folder. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

7 De dag van het onderzoek Nuchter zijn U moet nuchter zijn voor de colonoscopie. U volgt de eet- en drinkvoorschriften op voor het laxeren van de darmen. U mag tot 1 uur vóór het onderzoek water of thee zonder suiker drinken. Wij raden u af om te roken. Wat neemt u mee naar het ziekenhuis Op de dag van het onderzoek neemt u de volgende dingen mee naar het ziekenhuis: Uw MCH- patiëntenpas. Bent u uw patiëntenpas vergeten of kwijt, dan laat u een nieuwe maken bij het afsprakencentrum in de centrale hal. Naar de afdeling Endoscopie Het onderzoek vindt plaats op de afdeling Endoscopie. U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij de balie. Uiteraard proberen wij u op het afgesproken tijdstip te helpen. Het kan gebeuren dat u toch moet wachten door bijvoorbeeld een spoedgeval of onvoorziene omstandigheden. Wij vragen hiervoor uw begrip. Voor, tijdens en na het onderzoek begeleidt een gespecialiseerde endoscopieverpleegkundige u. Roesje Bij dit onderzoek krijgt u een roesje, ook wel sedatie genoemd. Dit wil zeggen dat u een kalmerend slaapmiddel en een pijnstiller toegediend krijgt via een infuus in uw arm of hand. Het slaapmiddel dat gebruikt wordt is meestal Dormicum (midazolam). Het effect van een roesje verschilt per persoon. Sommige mensen vallen in slaap, terwijl anderen alleen wat versuft zijn. Door het roesje voelt u zich meer ontspannen. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

8 Het onderzoek De endoscopie-verpleegkundige brengt u naar de onderzoeksruimte. In de behandelkamer legt de verpleegkundige een infuus aan in uw arm of hand. De medicijnen voor het roesje en een pijnstiller worden via dit infuus toegediend. Vervolgens gaat u op uw linkerzij op het bed liggen. De arts brengt de endoscoop voorzichtig via uw anus in de endeldarm. Daarna schuift de arts de endoscoop langzaam op door uw hele dikke darm. Hierna trekt de arts de endoscoop rustig terug. Pas tijdens dit terughalen bekijkt de arts nauwkeurig de darmwand. Soms is de darmwand of het slijmvlies van de darm niet goed zichtbaar. Dan blaast de arts via de endoscoop lucht in uw darm. De darm gaat daardoor wijd openstaan. Door het inblazen van deze lucht kunt u darmkrampen krijgen. Waarschijnlijk laat u ook winden tijdens het onderzoek. Dat is heel normaal. U hoeft zich hier niet voor te schamen. Houd de winden vooral niet op. Door het ophouden kunt u meer last krijgen van krampen. De arts kan tijdens het onderzoek vragen of u op uw rug of andere zij wilt gaan liggen. Als het onderzoek klaar is, wordt de endoscoop voorzichtig verwijderd. De colonoscopie duurt ongeveer 30 minuten. Wanneer de arts tijdens het onderzoek extra ingrepen uitvoert, dan kan het onderzoek langer duren. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

9 Mogelijke ingrepen tijdens een colonoscopie Tijdens een colonoscopie kan de arts instrumenten door de endoscoop opschuiven. Op die manier kan de arts de volgende kleine ingrepen uitvoeren: Een poliep verwijderen. Dit wordt ook wel poliepectomie genoemd. De arts legt een metaaldraadje als een lus om de poliep heen. Bij kleine poliepen wordt zo de steel van de poliep doorgesneden. De arts kan ook een zwakke elektrische stroom door het metaaldraadje leiden. De steel van de poliep wordt dan doorgebrand. De verwijderde poliepen worden opgestuurd naar het laboratorium en daar verder onderzocht. Een stukje weefsel (biopt) uit de darmwand wegnemen. Dit wordt een biopsie genoemd. De arts kan stukjes weefsel wegnemen voor verder onderzoek, om met zekerheid de juiste diagnose te kunnen stellen. Dit weefsel wordt opgestuurd naar het laboratorium en daar verder onderzocht. Met een biopsie kunnen ziektes zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of andere darmontstekingen vastgesteld worden. Ook onrustige of kwaadaardige cellen kunnen op deze manier aangetoond worden. De arts kan ook andere kleine afwijkingen aan de darmwand wegbranden met zwakke elektrische stroom. U krijgt dan eerst een metalen plaat op uw bovenbeen of bovenarm. Dit is een zogenoemde aardeplaat, die nodig is voor stroomgeleiding. Soms is het mogelijk om tijdens een colonoscopie een bloeding in de darm te stelpen. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

10 Na het onderzoek Na het onderzoek gaat u in bed naar de uitslaapkamer om uit te slapen en bij te komen van het onderzoek. Dit duurt gemiddeld twee uur. Als u goed wakker bent, mag u weer gewoon eten en drinken. Als u nog erg last heeft van lucht in de darmen, dan kan een dun slangetje ( een schoorsteentje ) door de anus worden ingebracht om de overtollige lucht te laten ontsnappen. Door het slaapmiddel dat u hebt gekregen, kunt u enige tijd na het onderzoek versuft en slaperig zijn. U heeft een roesje gekregen en mag daardoor na het onderzoek niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen. Zorg er daarom voor dat iemand u komt ophalen en u naar huis begeleidt. Als u geen begeleiding naar huis heeft geregeld kan de arts besluiten om het onderzoek niet door te laten gaan. Als er bij u poliepen of andere stukjes weefsel zijn verwijderd, kan het zijn dat u de eerste twaalf uur na het onderzoek wat bloed verliest. Ook kunt u nog last hebben van winderigheid. Dit is normaal na afloop van dit onderzoek, u hoeft zich hierover geen zorgen te maken. Als het bloedverlies aanhoudt of u als u veel bloed verliest (een kopje), dan moet u contact opnemen met de afdeling Endoscopie. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

11 Klachten na het onderzoek Na een colonoscopie hebben veel mensen nog enige tijd klachten. De eerste tijd na het onderzoek kunt u last hebben van buikpijn, darmkrampen, een opgeblazen gevoel en winderigheid. Dit is normaal en wordt meestal veroorzaakt door de ingeblazen lucht. Het is belangrijk dat u die lucht snel kwijtraakt. Dit doet u door winden te laten. De pijn is dan vaak snel weer weg. Tot enkele dagen na het onderzoek kunt u wat slijm en vocht verliezen via uw anus. Als uw arts een poliep of een stukje weefsel heeft weggehaald, dan kunt u daarnaast wat bloed verliezen. Normaal gesproken verminderen en verdwijnen bovengenoemde klachten binnen enkele dagen. Als de klachten juist erger worden, of als u koorts krijgt, neemt u contact op met de afdeling Endoscopie (tijdens kantooruren) of de Spoedeisende hulp van het ziekenhuis (buiten kantooruren). Het telefoonnummer vindt u achter in de folder. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

12 Complicaties Uw arts zal de voor- en nadelen van een roesje met u bespreken. Er is een kleine kans op complicaties door de medicijnen, zoals ademhalingsproblemen en stoornissen in de hartfunctie. Dit geldt vooral voor mensen die ouder zijn dan 70 jaar of last hebben van een hartaandoening, longaandoening of andere aandoeningen. Complicaties als gevolg van het onderzoek komen zeer zelden voor. Bij ongeveer 2 op de patiënten ontstaan complicaties. De kans op een complicatie neemt toe als de arts tijdens het onderzoek een ingreep uitvoert. Als de arts een poliep verwijdert of een andere handeling uitvoert, ontstaan complicaties bij 1 tot 2 op de 100 patiënten. De meest voorkomende complicatie is een bloeding. De bloeding kan direct na het onderzoek optreden, maar ook nog in de eerste week na het onderzoek. Een zeldzame, maar zeer ernstige complicatie is een darmperforatie. Dit is een gaatje of scheurtje in de wand van de darm. De ontlasting uit de darm kan dan in de buikholte terechtkomen. Hierdoor kan een buikvliesontsteking ontstaan. Dit is een gevaarlijke situatie, waarbij meestal een spoedoperatie nodig is. Beide complicaties komen vooral voor bij mensen die ontstekingen, vernauwingen of uitstulpingen (divertikels) in de darm hebben. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november

13 De uitslag U krijgt de uitslag van het onderzoek van uw behandelend arts bij uw eerstvolgende polibezoek. Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u contact opnemen met de afdeling Endoscopie. De afdeling is tijdens kantooruren bereikbaar. locatie Antoniushove (070) locatie Westeinde (070) Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende hulp: locatie Antoniushove (070) locatie Westeinde (070) Bepaalde tekstfragmenten uit deze folder zijn met toestemming overgenomen uit een voorlichtingsfolder van de Nederlandse Lever Darm Stichting, Postbus 430, 3340 AK Nieuwegein. Colonoscopie Onderzoek van de dikke darmvoorbereiding met Kleanprep F november