Nota Reserves en Voorzieningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nota Reserves en Voorzieningen"

Transcriptie

1 Nota Reserves en Voorzieningen 1

2 1. Inleiding In deze nota wordt stilgestaan bij het te hanteren beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen. Doelstelling van deze nota is dan ook om u een beter inzicht te geven in de reserves en voorzieningen van dit moment en voor de besluitvorming in de toekomst. In 2004 zijn er met het verschijnen van de beleidsbegroting 2004 en met de begroting 2005 al een aantal slagen gemaakt om de reserves en voorzieningen van de voormalig twee gemeenten zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Ook heeft er een herschikking van een aantal reserves en voorzieningen plaatsgevonden. Gelijktijdig (per 1 januari 2004) diende de gemeente voor het eerst te voldoen aan de bepalingen van het Besluit Begroting en Verantwoording Deze nota heeft dan ook het Besluit Begroting en Verantwoording 2004 als uitgangspunt. 2. Algemeen kader 2.1. Begrippen Reserves In het Besluit Begroting en Verantwoording 2004 (BBV-2004) staat vermeld in artikel 42 dat het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het resultaat na bestemming volgend uit de programmarekening. Het hiervoor bedoelde resultaat dient afzonderlijk zichtbaar opgenomen te worden op de balans als onderdeel van het eigen vermogen. De reserves worden onderscheiden in: de algemene reserve, bestemmingsreserves (die dienen om ongewenste schommelingen op te vangen in de tarieven die aan derden in rekening gebracht worden (maar die niet specifiek besteed hoeven te worden(egalisatiereserve)), overige bestemmingsreserves. Een bestemmingsreserve is een reserve waaraan door de gemeenteraad een bepaalde bestemming is gegeven. Geblokkeerde reserve Naast deze onderverdeling is er nog een onderscheid te maken tussen geblokkeerde en niet-geblokkeerde reserves. Een reserve is (gedeeltelijk) geblokkeerd wanneer de rente die over de reserve berekend wordt geheel of gedeeltelijk ten gunste van de exploitatie gebracht wordt. Immers het aanwenden van die reserve heeft tot gevolg dat het bedrag van de berekende rente lager wordt en dus ook de dotatie aan de exploitatie ( er ontstaat een gat in de begroting ). Stille reserve Verder bestaat er nog de term stille reserve. Een stille reserve is een reserve die niet als zodanig zichtbaar is op de balans, maar waarvan de aanwezigheid wel bekend wordt geacht. Met andere woorden het verschil tussen de boekwaarde en de werkelijke waarde van een activa. Bijvoorbeeld het verschil tussen de boekwaarde van een gebouw en de opbrengst van dat gebouw bij verkoop. Voorzieningen Het belangrijkste onderscheid tussen reserves en voorzieningen is dat reserves tot het eigen vermogen behoren en voorzieningen tot het vreemd vermogen. Voorzieningen worden gevormd wegens: a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, maar welke omvang wel redelijkerwijs kan worden ingeschat. b. Op de balansdatum bestaande risico s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen, waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten. 2

3 c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, maar waarvan de oorsprong in het lopende jaar of een voorafgaand jaar ligt en de voorziening moet dienen tot een gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal jaren. d. Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. e. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende aan arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume (bijvoorbeeld te betalen vakantiegeld). Elke voorziening moet de omvang hebben van de betreffende verplichting of risico. Mutaties in voorzieningen wegens toevoegingen of door vrijval, vloeien dus uitsluitend voort uit het aanpassen aan een nieuw noodzakelijk niveau. De overige mutaties bestaan alleen uit verminderingen wegens aanwending voor het doel waarvoor de voorziening is ingesteld. Voor de bepaling van de juiste omvang van een voorziening is het in overeenstemming met de uitgangspunten van het BBV-2004 en de instructies daartoe van de provincie als toezichthoudend orgaan noodzakelijk te beschikken over beheersplannen. Het begrip beheersplannen moet hier ruim worden gedefinieerd. Het gaat hierbij om een plan op welke wijze de gemeente een bepaald risico wil afdekken (inclusief een onderbouwing van de voorziening gekoppeld aan het risico dat de gemeente op termijn loopt). Toevoegingen aan voorzieningen komen als last in de begroting en de rekening van baten en lasten. De aanwending van de voorziening wordt rechtstreeks ten laste van de voorziening geboekt. Rente mag wettelijk niet worden bijgeschreven, tenzij de voorziening tegen contante waarde is gewaardeerd. De aard en de reden van elke reserve en voorziening dient te worden beschreven en in de balans te worden toegelicht Enkele in het oog springende wijzigingen van de BBV-2004 zijn: - De wijze waarop toevoegingen en onttrekkingen aan reserves plaatsvinden, is gewijzigd. In de huidige voorschriften is opgenomen dat eerst het resultaat wordt bepaald, voordat dotaties (waaronder rentetoevoeging) en onttrekkingen aan reserves plaatsvinden. Er ontstaan dus twee exploitatiesaldo s: het resultaat voor bestemming (zonder de mutaties in reserves) en het resultaat na bestemming (inclusief de wijzigingen in reserves). - Investeringen moeten onderverdeeld worden in activa met een economisch of maatschappelijk nut. Investeringen met een economisch nut moeten geactiveerd worden en er mogen geen reserves op deze investeringen in mindering worden gebracht (bruto methode). Investeringen met een maatschappelijk nut zouden in principe niet mogen worden geactiveerd maar er mogen wel reserves in mindering op de investering worden gebracht (netto methode). Hierbij moet gedacht worden aan investeringen in de openbare ruimte, zoals wegen en parken. Indien dit zou betekenen dat gemeenten bepaalde noodzakelijke investeringen in de openbare ruimte niet meer kunnen doen, mogen ze om dit te voorkomen wel worden geactiveerd, maar dienen ze zo spoedig mogelijk te worden afgeschreven. Overigens blijft ook bij bruto verantwoording van activa, inzet van reserves voor het ( financieel) afdekken van activa mogelijk. Het verschil met de netto-methode is echter dat de verrekening tussen de reserve en de activa plaatsvindt gedurende de gehele gebruiksduur van de investering. Concreet betekent dit dat de afbouw van de reserves parallel loopt met de afschrijvingstermijn van de investering. - Zolang de bestemming van een reserve gewijzigd kan worden, is er sprake van een (bestemmings)reserve. Zodra dit niet meer kan, is er sprake van een voorziening. Dit betekent ook dat nog niet bestede middelen van derden voor een specifiek doel, tot de voorzieningen behoren. Dit in tegenstelling tot de Comptabiliteits Voorschriften uit 1995, waar dergelijke middelen nog tot de bestemmingsreserves worden gerekend. Verder heeft de minister in juli 2002 per brief laten weten dat het verboden wordt, voorzieningen of een overlopend passief op de balans op te nemen voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen, zoals de IZA-premies, wachtgeldpremies en vakantiegeld. Het betreft hier jaarlijks terugkerende verplichtingen van vergelijkbaar volume. Wel is het nadrukkelijk vereist dat deze verplichtingen in de begroting en de meerjarenraming worden opgenomen. 3

4 Paragraaf weerstandsvermogen Er doen zich ook risico s voor, die nog niet zo concreet zijn dat er al een bestemmingsreserve of een voorziening voor kan worden gevormd. Op basis van de BBV-2004 dienen deze risico s in de paragraaf weerstandsvermogen bij de begroting te worden opgenomen. Deze verplichting geldt ook bij de jaarrekening, de paragraaf bevat dan de verantwoording van hetgeen in de overeenkomstige paragraaf in de begroting is opgenomen. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen enerzijds de weerstandscapaciteit, de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn, structureel te dekken en anderzijds alle risico s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het gaat om die elementen, waarmee tegenvallers eventueel bekostigd kunnen worden, bijvoorbeeld de algemene reserve, maar ook de onbenutte belastingcapaciteit en stille reserves. Resultaatbepaling en resultaatbestemming Ten aanzien van de bepaling en bestemming van het resultaat zijn in het BBV-2004 een aantal zaken aangescherpt. Zo schrijven deze voor dat het (nog) inzichtelijker moet worden op welke wijze het resultaat wordt bepaald en bestemming daarvan moet plaatsvinden. Voor een zuivere resultaatbepaling is het noodzakelijk dotaties en onttrekkingen ten gunste c.q. ten laste van (bestemmings-)reserves via de resultaatbestemming te laten plaatsvinden. Dat wil zeggen dat, zowel bij de begroting als bij de rekening, alle baten en lasten worden verantwoord zonder rekening te houden met toevoegingen en onttrekkingen aan reserves. Bij de bepaling van het saldo voor bestemming worden de mutaties (inclusief rente) in de reserves dus niet meegenomen (= resultaatbepaling). Na de resultaatbepaling zal via de post mutaties in reserves aangegeven worden op welke wijze reserves worden ingezet (=resultaatbestemming). Daarna resulteert dit alles in een saldo na bestemming ( voorheen bekend als het saldo van de begroting cq jaarrekening ) Functies van het eigen vermogen De financieringsfunctie Bij de financiering van vaste activa hebben gemeenten in principe de keus uit eigen of vreemd vermogen. Op korte termijn is er in de praktijk vaak niet veel keus. Gemeenten kunnen geen aandelen uitgeven om zo eigen vermogen aan te trekken. Het eigen vermogen moet in de loop der jaren worden opgebouwd door overschotten op de rekening van baten en lasten toe te voegen aan de reserves of via de begroting bedragen in de reserves te storten. Ook kan een gemeente rente bijschrijven op het eigen vermogen. Een andere mogelijkheid om eigen middelen vrij te maken, is door boekwinsten te realiseren op verkoop van vaste activa. Door genoemde methoden kan op langere termijn de omvang van het eigen vermogen worden beïnvloed. Gemeenten kunnen op korte termijn wel gemakkelijk vreemd vermogen opnemen (lenen). Zowel vreemd vermogen als eigen vermogen kan dus worden gebruikt voor de financiering van activa (investeringen). De bufferfunctie De bufferfunctie is de belangrijkste functie van het eigen vermogen van overheidslichamen. Met name de algemene reserve dient als buffer om in bepaalde (onvoorziene) omstandigheden te kunnen worden ingezet om risico s af te dekken. Dit geldt in feite ook voor reserves met een risicomotief en voor de meeste voorzieningen. De bestedingsfunctie Een gemeente heeft de mogelijkheid geld te sparen voor de uitvoering of bekostiging van een bepaald doel of activiteit om het vervolgens uit te geven. Als de bestemming van een reserve uiteindelijk incidentele uitgaven betreft, spreekt men van een reserve met een bestedingsfunctie. De inkomensfunctie Door het gebruiken van reserves en voorzieningen voor de financiering, wordt op aan derden te betalen rente bespaard. Via de rente-omslag wordt aan alle investeringen rente toegerekend. Voor het gebruik van reserves en voorzieningen komt op deze wijze bespaarde rente beschikbaar. Deze rentebaat kan worden beschouwd als inkomen, als de rente binnen de exploitatie (rekening van baten en lasten) wordt gebruikt als dekkingsmiddel. 4

5 2.4. Bespaarde rente Door het vormen van reserves en voorzieningen wordt vermogen afgezonderd. Door de reserves en voorzieningen te gebruiken als interne financieringsmiddel wordt rente bespaard, die anders betaald had moeten worden voor het aantrekken van vreemd vermogen (leningen). Omdat aan alle investeringen rente wordt toegerekend, komt deze bespaarde rente (over de reserves en voorzieningen) feitelijk beschikbaar. Over het totale vermogen (eigen en vreemd vermogen) wordt dus rente berekend. Voor wat betreft de rente over de eigen financieringsmiddelen bestaat in principe de keus: - deze rente toe te voegen aan de reserve, of - deze rente ten gunste te laten komen aan de exploitatie (de rekening van baten en lasten). Aanwending van de rente voor structurele exploitatie-uitgaven is echter niet gewenst. Tenzij gelet op de problematiek zoals die beschreven is in de beide notities inzake de financiële structuur van de gemeente (rente stijgt niet met de inflatie, maar de daarmee gedekte uitgaven wel), verdient het aanbeveling om van de geblokkeerde reserves niet de gehele rente ten gunste van de exploitatie te brengen, maar een percentage ter grootte van de inflatie aan de geblokkeerde reserves toe te voegen. Hiermee wordt een waardevaste inkomstenbron gecreëerd. Omdat er nog geen financiële middelen zijn aangewezen om dit te bewerkstelligen, wordt in het kader van de voorliggende nota hiervoor geen concreet voorstel gedaan. Als de rente ten gunste van de exploitatie gebracht wordt ontstaat er een dekkingsprobleem op het moment dat de reserve wordt besteed voor het doel, waarvoor zij was gevormd. De reserve is dan niet meer beschikbaar voor de interne financiering. In feite betekent dit dat de reserve geblokkeerd is. 3. Uitgangspunten 3.1. Algemene uitgangspunten Voordat in deze nota de afzonderlijke reserves en voorzieningen aan de orde komen, dienen eerst (nieuwe) uitgangspunten vastgesteld voor de wijze waarop met reserves en voorzieningen wordt omgegaan. In het algemeen moet hierbij opgemerkt worden dat omdat de gemeenteraad het budgetrecht heeft, wijzigingen in de reserves en voorzieningen altijd een besluit van de gemeenteraad behoeven. 1. Een duidelijke en overzichtelijke indeling van de reserves en voorzieningen. Dit betekent onder andere dat het aantal reserves en voorzieningen beperkt blijft tot de hoogst noodzakelijke. Reserves en voorzieningen dienen onderbouwd te worden. De doelstelling dient helder te zijn, de noodzakelijke omvang alsmede de wijze (en omvang) van stortingen en beschikkingen. Indien er teveel potjes ontstaan (en tot een te grote omvang), bestaat het gevaar dat er onnodig beslag wordt gelegd op gemeenschapsgelden. Deze nota vormt de start van het genoemde uitgangspunt. Echter ook voor toekomstige nieuwe reserves en voorzieningen zal dit uitgangspunt gelden. 2. Instellen nieuwe reserves en voorzieningen. Indien zich de noodzaak voordoet nieuwe reserves en voorzieningen in te stellen, gebeurt dit bij besluit van de gemeenteraad. Het budgetrecht ligt namelijk bij de gemeenteraad. In het raadsbesluit dienen in ieder geval de volgende bestanddelen opgenomen te worden: het doel, de budgethouder, de voeding, de maximale hoogte, de maximale duur en het verloop van de toevoegingen cq. onttrekkingen. 3. Toevoeging en aanwending reserves. In de begroting wordt een zo reëel mogelijk beeld gegeven van de toevoegingen en aanwendingen van de reserves in een bepaald jaar. Nieuwe toevoegingen en aanwendingen worden in principe alleen via tussentijdse rapportages (in de huidige situatie bijvoorbeeld: de voorjaarsnota en de najaarnota) tot stand gebracht. Toevoeging en aanwending van reserves gebeurt bij besluit van de gemeenteraad. 4. Toevoeging en aanwending voorzieningen. Zoals in hoofdstuk 2 al is vermeld, moet een voorziening de omvang hebben van de betreffende verplichting (of risico). De voeding van de voorzieningen vindt plaats via de exploitatie, maar de onttrekkingen geschieden rechtstreeks ten laste van de voorziening. Vanuit dit startpunt is duidelijk dat ook toevoegingen aan voorzieningen een besluit van de gemeenteraad vereisen (normaal gesproken via de begroting of een wijziging daarop). 5. Het reservebeleid dient regelmatig te worden geëvalueerd. In de verordening 212 is hierover bepaald dat de nota reserve en voorzieningen eens in de vier jaar zal worden geëvalueerd en opnieuw ter vaststelling aan de gemeenteraad zal worden aangeboden. Ook tussentijds kan hiertoe aanleiding bestaan (bijvoorbeeld door aanpassing van regelgeving). Bij de jaarlijkse begroting en in de jaarrekening wordt verder aandacht besteed aan het reservebeleid. 5

6 Bij de inwerkingtreding van de nieuwe comptabiliteitsvoorschriften hoort dit in ieder geval in de paragraaf weerstandsvermogen te gebeuren. Verder kan van jaar tot jaar bekeken worden in hoeverre het wenselijk of zelfs noodzakelijk is over te gaan tot vorming van een bestemmingreserve voor een bepaald doel of tot gehele of gedeeltelijke opheffing van bepaalde bestemmingsreserves. 6. Rentebeleid. Jaarlijks wordt bij het opmaken van de uitgangspunten voor de begroting het rentepercentage vastgesteld voor de bespaarde rente over reserves en voorzieningen. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de gemiddelde rente van langlopende geldleningen. Met het vaststellen dat er rente wordt berekend voor het gebruik van reserves en voorzieningen zijn we er echter nog niet. Ook moet besloten worden, wat de bestemming is van deze rente. In het verlengde van wat hierboven is vermeld ten aanzien van geblokkeerde reserves en voorzieningen en het gat in de begroting dat hierbij kan ontstaan, is het van belang de rente in principe niet voor structurele uitgaven in te zetten (zie hiervoor ook de tekst onder kopje 2.4 Bespaarde rente). In het kader van de nieuwe comptabiliteitsvoorschriften is de wijze van verantwoording van de rente in de rekening van baten en lasten gewijzigd. De rentetoevoeging zal moeten worden gezien als een bestemming van het (financieel) resultaat Omvang algemene reserve in relatie tot risico s In hoofdstuk 2.1. is vanuit de theorie aangegeven wat onder weerstandscapaciteit en weerstandsvermogen wordt verstaan. Weerstandsvermogen is in feite de koppeling tussen de (nog niet afgedekte) risico s en de mogelijkheden die er zijn om deze af te dekken. Bij het weerstandsvermogen speelt de algemene reserve een belangrijke rol. De algemene reserve dient als buffer voor het opvangen van risico s en eventuele tekorten bij de jaarrekening. Overigens heeft in de praktijk de algemene reserve in onze situatie ook de functie van een reserve voor het uitvoeren van incidentele zaken. Het rijk en de provincie Zuid-Holland hanteren geen voorschriften omtrent de noodzakelijke hoogte van een dergelijke buffer. Ook zijn er geen algemene rekenmethoden, waarmee de noodzakelijke omvang van het weerstandsvermogen kan worden bepaald. Wel zijn er in het land verschillende benaderingswijzen om dit probleem op te lossen: - een koppeling met de algemene uitkering uit het gemeentefonds; - een normbedrag per woonruimte of per inwoner; - een percentage van de totale omzet van de gemeente. Sommige provincies geven minimumnormen voor de algemene (vrij besteedbare) reserve, waarbij een percentage wordt genomen van de algemene uitkering uit het gemeentefonds vermeerderd met de inkomstenmaatstaf OZB. Bij zogenaamde artikel 12 gemeenten geldt een vrij te laten drempel van 2% van de algemene uitkering, de OZB-capaciteit en de verfijningsuitkeringen. Dit bedrag mag een aanvullendeuitkeringsgemeente aanhouden als algemene buffer ten behoeve van het opvangen van tegenvallers. De norm van een bepaald bedrag per woonruimte of per inwoner wordt ook wel toegepast. Veel toegepast is echter aansluiting te zoeken bij de totale omzet van de gemeente. In gemeenten worden percentages van 10 tot 20% van de omzet als noodzakelijke omvang van de buffer gezien, afhankelijk van het risicoprofiel van de gemeente. De gemeente heeft gebruik gemaakt van een onderzoek dat medewerkers van de Hogeschool Rotterdam hebben uitgevoerd naar risico s die onze gemeente loopt om te bepalen wat het gewenste weerstandvermogen is. Bij het risico-onderzoek is gebleken dat het zinvol is een onderscheid te maken in de algemene exploitatie van de gemeente en de grondexploitatie. Bij grondexploitatie dient dan gedacht te worden aan ontwikkeling van gebieden op basis van een bestemmingsplan door aankoop, bewerking en verkoop van grond ten behoeve van particuliere woningbouw of vestiging van bedrijven. Bij grondexploitatie ligt het minder voor de hand de aan te houden buffer voor risico s te koppelen aan bijvoorbeeld de jaarlijkse omzet. Risico s bij grondexploitatie houden veel meer verband met de aanwezige voorraden (boekwaarden van gronden) en in de toekomst nog te maken kosten dan met jaarlijkse omzetten. 6

7 4. Huidige situatie Midden-Delfland 4.1. Reserves en voorzieningen Zoals al eerder vermeld zijn in de diverse versies van de begroting 2004 tot en met 2007 de reserves en voorzieningen al een aantal keer kritisch bekeken. Een aantal reserves of voorzieningen zijn opgeheven of samengevoegd. De methode van de onderhoudsvoorzieningen uit oud Maasland (voor gebouwen en wegen) is losgelaten. De bijbehorende kosten zijn opgenomen in de lopende begroting, deze voorzieningen verdwijnen dus. In de huidige begroting wordt gewerkt met een investerings- en dekkingsreserve. De achterliggende systematiek is met de wijzigingen van het BBV niet duidelijker geworden. Volgens de BBV-2004 mogen investeringen met een maatschappelijk nut immers in principe niet geactiveerd worden. Om toch de lasten van deze investeringen zoveel mogelijk te spreiden over de levensduur van het actief, worden van een aantal maatschappelijke investeringen de kapitaallasten jaarlijks vanuit de dekkingsreserve gedekt. Voorgesteld wordt om de volgende systematiek te hanteren voor de investerings- en dekkingsreserve: Wanneer er door de raad een besluit is genomen over een investering (maatschappelijk of economisch nut) waarbij de inzet van een reserves beoogd was/is voor het afdekken van de jaarlijkse kapitaallasten dan wordt het totale beschikbare bedrag in de investeringsreserve gestort. Wanneer de investering tot uitvoer is gekomen en de eerste kapitaallasten gedekt moeten gaan worden, dan verhuisd het totale bedrag van de investeringsreserve naar de dekkingsreserve. Vanuit de dekkingsreserve worden dan de kapitaallasten gedekt zodat daar inzichtelijk blijft wat het totale budget was, hoeveel er aan kapitaallasten al gedekt is en wat er nog beschikbaar is. Er is gekeken of alle reserves en voorzieningen wel het juiste etiket hebben of dat er misschien geschoven moet worden onderling. Dit is met name van belang voor het wel of niet mogen toevoegen van de rente. Hieronder zijn alle reserves en voorzieningen individueel opgenomen. Bij elke voorziening of reserve staat aangegeven wat er wel of niet gewijzigd zou moeten of kunnen worden. Volgens het BBV is het ook verplicht de aard en de reden voor het instellen van een reserve of voorziening duidelijk te formuleren Rente De manier waarop de rente tot nu toe nu berekend en toegerekend wordt is te lezen in de programmabegroting 2007 (bladzijde 87 en verder). Al eerder is al gemeld dat het toevoegen van bespaarde rente aan de exploitatie bij voorkeur niet structureel gebeuren moet tenzij het bewust geblokkeerde reserves betreft, omdat anders bij het aanwenden van de betreffende reserve er een gat in de begroting ontstaat Algemene reserve De algemene reserve is een belangrijk onderdeel van het weerstandsvermogen. Bij het weerstandsvermogen kan een onderscheid gemaakt worden in incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Met incidentele weerstandscapaciteit wordt het vermogen bedoeld waarmee calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau. Met structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de bestaande en toekomstig vastgelegde taken. De omvang van de gewenste weerstandscapaciteit voor (eenmalige) risico s (bijv. grondexploitatie, grote projecten) is door de Hogeschool Rotterdam in beeld gebracht. Uit het eindrapport van de Hogeschool Rotterdam blijkt dat de gewenste hoogte van de algemene reserve voor onze gemeente uitkomt op 2,47 miljoen. Advies: Akkoord te gaan met de voorgestelde uitgangspunten voor reserves en voorzieningen; Naar aanleiding van het rapport van de Hogeschool Rotterdam de gewenste hoogte van de algemene reserve op 2,47 miljoen bepalen; 7

8 De reserve Sociale woningbouw te laten vrij vallen aangezien er geen regeling meer aan ten grondslag ligt (ad ) en het saldo te storten in de Algemene reserve. Het saldo van de reserve Opbrengst eigen graven ( ) conform de begroting 2007 vrij te laten vallen in De voorziening Tijdelijke stimuleringsregeling vrijwilligersbeleid te laten vervallen. De voorziening is leeg en niet meer nodig. Het in stellen van een voorziening Wachtgelden wethouders om een duidelijke splitsing te creëren tussen de pensioenen (is al een voorziening voor) en wachtgelden van de (voormalig)wethouders. 8

9 5. Reserves en voorzieningen A. Algemene reserve Algemene reserve Afdelingshoofd financiën Algemene reserve heeft als doel een bufferfunctie voor het opvangen van risico s en eventuele tekorten op de jaarlijkse begrotingsuitvoering. Saldo per 1 jan Rente wordt toegevoegd Deze reserve is niet geblokkeerd. Creëren en behouden van een vrij besteedbare algemene reserve op een hoogte van B. Bestemmingsreserves voor egalisatie van tarieven Saldo per 1 jan Egalisatiereserve afvalstoffenheffing Afdelingshoofd Openbare Werken Het via storten of onttrekken van het verschil tussen reinigingskosten (incl. BTW) en afvalstoffenheffing egaliseren van de kosten cq. tarieven (negatief) Een positief bedrag, circa 10% van de jaarlijkse kosten om jaarlijkse fluctuaties te kunnen opvangen. De rente wordt volledig toegevoegd Door middel van het aangenomen voorstel bij de begroting 2006 om de tarieven jaarlijks met 7,5% te laten stijgen, kan er vanaf 2009 weer gestort worden in deze reserve. Daardoor zal de reserve op de lange termijn weer een positief saldo laten zien. Deze reserve is niet geblokkeerd. 9

10 Saldo per 1 jan Egalisatiereserve rioolrechten Afdelingshoofd Openbare Werken Het via storten of onttrekken van het verschil tussen reinigingskosten (incl. BTW) en rioolrecht egaliseren van de kosten cq. tarieven (negatief) Een positief bedrag, circa 10% van de jaarlijkse kosten om jaarlijkse fluctuaties te kunnen opvangen. De rente wordt volledig toegevoegd Door middel van het aangenomen voorstel bij de begroting 2006 om de tarieven jaarlijks met 10% te laten stijgen, kan er vanaf 2009 weer gestort worden in deze reserve. Daardoor zal de reserve op de lange termijn weer een positief saldo laten zien. Deze reserve is niet geblokkeerd C. Overige bestemmingsreserves Nutsreserve Afdelingshoofd financiën Deze reserve is gedeeltelijk extern belegd. Een bedrag van 7,7 miljoen tegen 8,15% rente (tot 2038), en een bedrag van 1,4 miljoen tegen 7% rente (tot 2040). Daarnaast is een bedrag van belegd via het Loyalis Garantiefonds. Het resterende deel van de nutsreserve is intern belegd, en dat levert de omslagrente op. Het doel is het creëren van een vaste inkomstenbron voor de exploitatie. Saldo per 1 jan n.v.t. Afkoopsommen eigen graven De rente wordt volledig ten gunste van de exploitatie gebracht. Een deel van de reserve is langdurig uitgezet. Deze reserve is geblokkeerd. 10

11 Reserve ontwikkeling Harnaschpolder Afdelingshoofd financiën Een bestemmingsreserve met als doel de dekking van bestuurskosten die voortvloeien uit de ontwikkeling van de polder en waarvoor ex ante gelden vanuit de grondexploitaties beschikbaar zijn gesteld. Saldo per 1 jan n.v.t. n.v.t. De rente volledig ten gunste van de exploitatie gebracht Voor 2006 staat er een onttrekking voorzien voor de dekking van de bestuurskosten van Dit bedrag loopt per jaar op met ongeveer tot in 2010 (met deze methode is de reserve in 2018 leeg). Door de onttrekkingen dalen de renteopbrengsten in de daarop volgende jaren. Deze reserve is een geblokkeerde reserve. In de begroting 2007 wordt tot en met 2010 aan deze reserve geld onttrokken. Motivatie is dat voor de ontwikkeling van de Harnaschpolder bestuurlijke inzet noodzakelijk is. Gelet op de eindigheid van deze reserve ligt een geleidelijke afbouw voor de hand. Reserve gemeentehuis Gemeentesecretaris Een bestemmingsreserve met als doel de realisatie van een nieuw gemeentehuis in de kern Schipluiden. Saldo per 1 jan Nog nader te bepalen. Het verschil tussen de berekende rente (3,75% voor 2006) en de prijsstijging (1,7%) van de Investeringsreserve en de voorziening Bijdrage in tekort bedrijvenschap wordt toegevoegd. De rente wordt toegevoegd zoals hierboven beschreven. Deze reserve is niet geblokkeerd. 11

12 Saldo per 1 jan Investeringsreserve Afdelingshoofd financiën Een bestemmingsreserve met als doel de dekking van investeringen waarvan de lasten niet binnen de exploitatie opgevangen kunnen worden. In de begroting wordt aangegeven voor welke investeringen een claim op de reserve wordt gelegd. Zodra tot de uitvoer van een investering besloten is, gaat het gehele bedrag over naar de dekkingsreserve. Van daar uit worden (naar gelang wat voor soort investering het is maatschappelijk nut of econmisch nut) de lasten gedekt. Opgebouwd uit diverse bedragen (zie staat van reserves en voorzieningen) met een saldo van Er wordt een bedrag toegevoegd gelijk aan de prijsstijging (1,7%) de rest van de berekende rente wordt toegevoegd aan de reserve gemeentehuis. De kapitaallasten van verschillende investeringen komen ten laste van de dekkingsreserve. Deze reserve is niet geblokkeerd. Geen wijzigingen Reserve gras voor glas Afdelingshoofd ontwikkeling Een bestemmingsreserve met als doel beleid en plannen te ontwikkelen voor sanering van glasopstanden. Saldo per 1 jan n.v.t. De rente wordt volledig toegevoegd Deze reserve heeft een relatie met het bouwgrondcomplex Ruimte voor ruimte. Momenteel is overleg gaande met de provincie over de mogelijke voorwaarden voor de ruimte voor ruimteregeling. Deze reserve is niet geblokkeerd. Reserve sociale woningbouw Afdelingshoofd BMH Een bestemmingsreserve met als doel de dekking van bijzondere uitgaven in het (brede) kader van verhuiskostenvergoeding aan ouderen. Saldo per 1 jan

13 De rente wordt volledig toegevoegd. Deze reserve is niet geblokkeerd. Deze reserve kan vrij vallen aangezien er geen regeling meer aan ten grondslag ligt. Het afgeraamde bedrag toe te voegen aan de algemene reserve. Reserve kinderopvang Afdelingshoofd inwonerszaken Een bestemmingreserve met als doel het opvangen van toekomstige kosten bij de inrichting van de voorzieningen voor kinderopvang in de MFA Saldo per 1 jan n.v.t. n.v.t. De rente wordt volledig toegevoegd. Deze reserve is niet geblokkeerd. De verwachting is dat in 2007 deze reserve in een keer ingezet wordt (bij de oplevering van het gebouw voor de kinderopvang in de MFA) en daarna opgeheven kan worden. Reserve monumenten Afdelingshoofd BMH Een bestemmingsreserve met als doel het egaliseren van overschotten en tekorten op het jaarlijkse subsidiebudget voor gemeentelijke monumenten en het subsidieëren van eigenaren van een monument op basis van de subsidieverordening. Saldo per 1 jan N.v.t. Jaarlijks het saldo van de lasten en baten voor gemeentelijk monumenten. De rente wordt volledig toegevoegd Deze reserve is niet geblokkeerd. Reserve opbrengst eigen graven Afdelingshoofd openbare werken Een bestemmingsreserve met als doel de uitbreiding algemene begraafplaats Maasland en sanering asbesthoudende grond. Saldo per 1 jan Nvt 13

14 Nvt De rente wordt volledig toegevoegd Deze reserve is niet geblokkeerd. In de begroting van 2007 wordt voorgesteld nu het project is afgerond het restant ad vrij te laten vallen ten gunste van de exploitatie. Egalisatiereserve BTW-compensatiefonds Afdelingshoofd financiën Het bedrag dat van het rijk is ontvangen voor o.a. het BTW-bestanddeel in oude investeringen vanaf 2004 gedurende 10 jaar ten gunste van de exploitatie laten komen. Saldo per 1 jan M.i.v wordt de rente volledig ten gunste van de exploitatie gebracht Bij de behandeling van de begroting 2005 is de onttrekking extra verhoogd met in 2005, welk bedrag met per jaar afloopt tot nihil in De rente en de onttrekkingen tezamen bedragen in , en loopt af tot in 2010 (en verder dalend in de jaren daarna). Deze reserve is geblokkeerd. Geen wijzigingen, reserve eindigt in Reserve eigen risico verzekeringen Afdelingshoofd BMO Het afdekken van het eigen risico dat genomen is bij de opstal- en inboedelverzekering en het dekken van schadekosten van niet verzekerde zaken. Saldo per 1 jan Nvt Jaarlijks wordt een bedrag van toegevoegd. De rente wordt volledig toegevoegd Deze reserve is niet geblokkeerd. 14

15 Dekkingsreserve Afdelingshoofd financiën Het ten gunste van de exploitatie compenseren van de kapitaallasten van daartoe door de raad aangewezen (grote) investeringen. Dit komt vanaf in de plaats van dekking ineens van investeringen uit reserves (veelal investeringen met een maatschappelijk nut). Saldo per 1 jan De volgende investeringen zijn daartoe o.a. aangewezen: Reconstructie Vlaardingse kade Noodlokalen scholen Den Hoorn Ontwikkeling kern Den Hoorn Onderzoeks-/voorbereidingskosten MFA Den Hoorn Aankoop schoolwoningen (8 lokalen) ( 2 milj. 40 jr.) Deze reserve moet bezien worden in samenhang met de investeringsreserve. Deze reserve is geblokkeerd. Geen wijzigingen Voorzieningen: Voorziening oninbare posten Afdelingshoofd financiën Een voorziening met als doel het opvangen van oninbare verklaarde posten van debiteuren. Saldo per 1 jan Er wordt geen rente toegevoegd. Deze voorziening moet bezien worden in samenhang met de post Overige vorderingen op de balans. Voorziening gewezen personeel Afdelingshoofd financiën Het dekken van de uitkeringen en pensioenen aan voormalig personeelsleden. Saldo per 1 jan Is bepaald cq. berekend op basis van bekende (FPU)verplichtingen. 15

16 n.v.t. Er wordt geen rente toegevoegd. Als sprake is van nieuwe verplichtingen jegens personeelsleden, wordt eenmalig het benodigde bedrag in de voorziening gestort. Dat is dan een bedrag ten hoogte van de totale jaarlijkse verplichtingen. Voorziening pensioenen voormalig wethouders Afdelingshoofd financiën Het dekken van pensioenen aan voormalig wethouders. Saldo per 1 jan Er wordt rente toegevoegd ter hoogte van de loonstijging. Deze voorziening is op basis van contante waarde, dus een rentetoevoeging is toegestaan. Elk jaar wordt op basis van externe actuariële berekeningen bezien of de hoogte van de voorziening nog toereikend is. Voorziening wachtgelden wethouders Afdelingshoofd Financiën Het dekken van de kosten van wachtgelduitkeringen aan voormalig wethouders. Saldo per 1 jan (voorstel in de najaarsnota 2006) Er wordt rente toegevoegd ter hoogte van de loonstijging. Deze nieuwe voorziening is gebaseerd op de wachtgeldberekeningen van twee voormalig wethouders. Volgens de huidige berekening loopt de voorziening in 2010 af. Deze voorziening is op basis van contante waarde, dus een rentetoevoeging is toegestaan. Elk jaar wordt bezien of de hoogte van de voorziening nog toereikend is. Besluiten tot het instellen van deze voorziening. Voorziening bijdrage in tekort Bedrijvenschap Afdelingshoofd ontwikkeling Geformaliseerde maximale bijdrage in het tekort. Saldo per 1 jan

17 Prijsstijging van 1,7% wordt toegevoegd gebaseerd op de indexering van de overeenkomst t.a.v. het maximale gemeentelijk aandeel in het tekort van het Bedrijvenschap (oorspronkelijk ƒ ). Het overige deel van de berekende rente wordt toegevoegd aan de reserve gemeentehuis. De ontwikkelactiviteiten van het bedrijvenschap Harnaschpolder eindigen eind 2013 (GREX 2013) Na beëindiging van de ontwikkelactiviteiten van het bedrijvenschap kan deze voorziening worden opgeheven. Voorziening tijdelijke stimuleringsregeling vrijwilligersbeleid Afdelingshoofd Inwonerszaken Extra gelden voor het stimuleren van het voeren/maken van beleid voor vrijwilligers. Saldo per 1 jan Nvt Nvt Er wordt geen rente bijgeschreven. Deze voorziening is leeg en kan nog dit jaar vervallen. Voorziening bekostigingsbesluit Inburgering Nieuwkomers Afdelingshoofd inwonerszaken Deze voorziening is gebaseerd op artikel 59a van de (toekomstige) Wet Inburgering. Het doel van deze voorziening is het kunnen bekostigen van het aanbieden van inburgerings-programma s aan anderen dan nieuwkomers. Saldo per 1 jan Nvt Nvt Er wordt geen rente bijgeschreven. Onder de wet Inburgering blijft de rechtskracht van artikel 59a behouden. Er is een kans op een terugbetalingsverplichting als de wettelijke doelstelling, de bijdrage aan programma s aan oudkomers, niet gehaald wordt. Voorziening regeling kinderopvang en buitenschoolse opvang alleenstaande ouders Afdelingshoofd inwonerszaken Dit is een voorziening die gebaseerd is op een regeling kinderopvang en buitenschoolse opvang van alleenstaande ouders uit de voormalige Wet kinderopvang. 17

18 Saldo per 1 jan Nvt nvt Er wordt geen rente bijgeschreven. In het jaar 2006 wordt een laatste afrekening verwacht, na het betalen daarna kan deze voorziening opgeheven worden. Terugbetalingsverplichting is aanwezig maar omdat de betaling is, is deze regeling niet van toepassing. Na laatste betaling kan de voorziening opgeheven worden. Voorziening fonds Werk en Inkomen Afdelingshoofd inwonerszaken Deze voorziening is met de nieuwe Bijstandswet ingesteld. Wanneer er in enig jaar meer van het rijk ontvangen is voor het fonds Werk en Inkomen mag dit geld in een voorziening gestort worden. In het daaropvolgende jaar wordt het bedrag verrekend of krijgt de gemeente minder uitbetaald en moet het overschot uit het voorgaande jaar ingezet worden. Saldo per 1 jan Nvt Nvt Er wordt geen rente bijgeschreven. Terugbetalingsverplichting is aanwezig en wordt dmv verrekening in latere jaren opgelegd. Voorziening werkdeel Wet Werk en Bijstand Afdelingshoofd inwonerszaken Deze voorziening is met de nieuwe Bijstandswet ingesteld. Wanneer er in enig jaar meer van het rijk ontvangen is voor het werkdeel Werk en Bijstand mag dit geld in een voorziening gestort worden. In het daaropvolgende jaar wordt het bedrag verrekend of krijgt de gemeente minder uitbetaald en moet het overschot uit het voorgaande jaar ingezet worden. Saldo per 1 jan N.v.t. N.v.t. Er wordt geen rente bijgeschreven. Terugbetalingsverplichting is aanwezig en wordt dmv verrekening in latere jaren opgelegd. 18

19 Saldo per 1 jan Voorziening geluidskaart Afdelingshoofd BMH Deze voorziening is gebaseerd op een subsidie verkregen van het Ministerie van VROM, die tot doel heeft de gemeenten te compenseren voor de kosten voor het maken een geluidskaart (er zijn al nota s van betaald) Jaarlijkse subsidie van , startjaar Er wordt geen rente bijgeschreven. In 2007 wordt het laatste bedrag aan subsidie ontvangen. Nadat alle nota s voor het opstellen (door derden) van de geluidskaart zijn betaald kan de voorziening opgeheven worden. Voorziening onderhoud wegen Afdelingshoofd Openbare werken Onderhoud van wegen in de kern Maasland. Saldo per 1 jan Nvt. Nvt. Er wordt geen rente bijgeschreven. Dit geld is bedoeld voor werkzaamheden aan de Burgerweg te Maasland. De werkzaamheden worden naar verwachting in 2006 afgerond. Na afronding van de werkzaamheden en het betalen van de nota s kan deze voorziening worden opgeheven. Voorziening Investering Stedelijke Vernieuwing (ISV) Afdelingshoofd BMH Voorziening ten behoeve van restantgelden met betrekking tot de bijdrage van de provincie Zuid-Holland inzake geluidssanering ISV eerste en tweede tijdvak. Het verzoek om het restant van ISV 1 toe te voegen aan ISV 2 is goedgekeurd door de provincie. Saldo per 1 jan is restant ISV 1 Jaarlijks ( ) ontvangt de gemeente een voorschot van (80% van het totaalbedrag van ). Na afrekening in 2009 wordt de laatste 20% mogelijk uitgekeerd. Afhankelijk van de restantgelden (inkomsten - uitgaven) in de lopende jaren t/m Er wordt geen rente bijgeschreven. Na afloop van de projecten wordt verantwoording afgelegd richting de provincie over de resultaten en de financiën. Een mogelijke terugbetalingsverplichting rust op deze gelden. 19

20 20

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

Overzicht reserves en voorzieningen JR 2006

Overzicht reserves en voorzieningen JR 2006 A. Algemene reserves Algemene gemeentelijke reserve 1.632.334,05 61.212,53 622.964,88 150.000,00 2.166.511,46 2.166.511,46 Saldo per 31 december 2005 cf. vastgestelde jaarrekening 1.680.846,83 61.212,53

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Eijsden-Margraten. Nr. 180003 20 december 2016 Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten 1 Inleiding De nota reserves en voorzieningen dient conform

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel Nota Reserves en Voorzieningen 2004 Gemeente Ferwerderadiel Inhoudsopgave Blz. 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen. Onderscheid reserves en voorzieningen 4.

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Intern document 2014/10084 behorende bij B&W nota 2014/10024 Colofon Uitgave Mei 2014 Gemeente Zundert Markt 1 4881 CN Zundert Postbus 10.001 4880 CA

Nadere informatie

Beleidsnota reserves en voorzieningen

Beleidsnota reserves en voorzieningen Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Cuijk Datum vaststelling: 14 december 2015 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding herziening beleidsnota reserves en voorzieningen 2 1.2 Doel van

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2011-2014 1 1. INLEIDING... 3 2. BEGRIPPEN... 3 2.1. RESERVES... 3 2.2. VOORZIENINGEN... 3 2.3. VERSCHIL TUSSEN EEN BESTEMMINGSRESERVE EN EEN VOORZIENING... 4 3. REGELGEVING...

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE Meijer, Jacco FIN S3 RAD: RAD150701 woensdag 1 juli 2015 BW: BW150526 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 1 juli 2015 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar : Jacco

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen

Nadere informatie

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland Nota Reserves en voorzieningen Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland 2015 Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Leeswijzer... 3 Hoofdstuk 2 Begripsbepalingen... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen November 2017 1 Inhoudsopgave 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3 2. Reserves... 4 2.1

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen

Nota Reserves en. Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen 3. Onderscheid reserves en voorzieningen 4. Rentetoerekening 5. Reserves

Nadere informatie

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel,

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel, AAN: De raad van de gemeente Ferwerderadiel. Sector : II Nr. : 06/52.13 Onderwerp : Vaststelling Nota Reserves en Voorzieningen 2013. Ferwert, 9 september 2013. Inleiding: Normaliter wordt de Nota Reserves

Nadere informatie

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Rottemeren Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020 September 2014 1.

Nadere informatie

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 628 6 november 2017 Beleidsregels reserves en voorzieningen 2018 1. Inleiding Binnen de

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 Inleiding 2 2. Overzicht van reserves en voorzieningen resultaatsbestemming 2009 3 3. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen December 2018 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3

Nadere informatie

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op:

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op: ADDENDUM PROGRAMMA- VERANTWOORDING EN REKENING 2005 GEMEENTE HAAREN In het jaarverslag 2005 (bestaande uit de programmaverantwoording en programmarekening) staan enkele onderwerpen vermeld die wij alsnog

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 1 1. Inleiding Artikel 11 van de verordening financieel beheer BghU 2018 bevat de volgende bepalingen 1. De directie legt minimaal eens per vijf jaar (een herijking

Nadere informatie

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorwoord De gemeente is verplicht om één keer per vier jaar een nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ferwerderadiel. Nr. 134255 30 september 2016 Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstelling van deze nota 3. Functies reserves

Nadere informatie

Gemeente Midden-Delfland - Nota reserves en voorzieningen

Gemeente Midden-Delfland - Nota reserves en voorzieningen CVDR Officiële uitgave van MiddenDelfland. Nr. CVDR441999_1 6 maart 2018 Nota reserves en voorzieningen 20172020 Gemeente MiddenDelfland Nota reserves en voorzieningen 20172020 1.Inleiding Op 27 januari

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Titel: Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Versie: 4 Datum: 14 mei 2018 Auteur(s):

Nadere informatie

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie

Nadere informatie

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) 2 januari 2014 2 Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Nota reserves. en voorzieningen

Nota reserves. en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Het regelgevend kader... 4 Algemene reserves... 4 Bestemmingsreserve... 5 Stille reserve... 5 Voorzieningen... 6 Bevoegdheden...

Nadere informatie

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn een beperkt aantal reserves gevormd.

Nadere informatie

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doelstelling Blz. 2 2 Begrippen en kaders 3 3 Uitgangspunten van beleid 5 4 Weerstandsvermogen 8 5 Voorstellen

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN Nota reserves en voorzieningen 2014 GR - pagina 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen RMH

Nota Reserves en Voorzieningen RMH Nota Reserves en Voorzieningen RMH 1. Inleiding De reserves en voorzieningen vormen een belangrijk onderdeel van de vermogenspositie van de Regio Midden Holland (RMH). Zowel vanuit bestuurlijk als bedrijfseconomisch

Nadere informatie

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Versie Deelraad April 2012 Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Inhoud 1. Inleiding 4 2. Begripsbepaling 5 2.1 Reserves 5 2.2 Voorzieningen 7 2.3 Verschil tussen een bestemmingsreserve en een voorziening

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015

Nota reserves en voorzieningen 2015 Datum: 27-08-2015 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Algemene kenmerken van reserves en voorzieningen... 3 2.1 Begripsbepaling reserves... 3 2.2 Begripsbepaling voorzieningen...

Nadere informatie

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 1 Balans per 31 december 2017 Activa Vaste activa Rekening 2017 Rekening 2016 Materiële vaste activa 192 384 Vlottende activa Voorraden 0 0 Vorderingen 1.262

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014 Nota reserves en voorzieningen Concept, oktober 2014 Autorisatie OPSTELLERS: Dennis Ellenbroek FUNCTIONARIS Financieel specialist Versiegegevens VERSIE: DATUM: OMSCHRIJVING: 0.1 20 oktober Definitief concept

Nadere informatie

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Inhoud Inleiding... 2 1. Vorming van reserves en voorzieningen... 3 1.1. Vorming van reserves... 3 1.2. Vorming

Nadere informatie

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard

Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Inhoudsopgave 1. INLEIDING 4 2. BEGRIPPENKADER 4 3. RESERVES 5 3.1 ALGEMENE RESERVES 5 3.2 BESTEMMINGSRESERVES

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN MID 15 / 016 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Aan de raad, Doel en opzet van deze nota Het doel van deze nota is het beleid voor reserves en voorzieningen vast te leggen. Een tweede doel is het

Nadere informatie

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen Gemeente Purmerend Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen 1. Aanleiding 2. Doel / resultaat workshop 3. Theorie 4. Praktijk van Purmerend 5. Resume 1. Aanleiding Actualiseren

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland 2017-2020 1 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2. OMSCHRIJVING RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2.1. RESERVES 3

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE WAALWIJK NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2. Begripsbepaling... 4 2.1 Reserves... 4 2.2 Voorzieningen... 7 3 Beleid en beheer van reserves... 9 3.1 De instellingscriteria...

Nadere informatie

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 Datum: 23 september 2016 1 Dit betreft het overzicht van de errata die zijn verwerkt in de programmarekening nadat deze door de gemeenteraad voorlopig is vastgesteld.

Nadere informatie

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM l lllllll llll lllll llll llllll 111111111111111111111111111111111 815-023068 NOTA RENTEBELEID 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom, oktober 2015 1. INLEIDING.""""""""""""""""""""""""""""""""""

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Regelgeving en kaders 3 2.1 Algemeen 3 2.2 BBV-regelgeving 3 2.3 Artikel 212 gemeentewet 3 3 Reserve versus voorziening

Nadere informatie

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 gemeente Dinkelland Raad 21 april 2015 pagina 1 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Doel van de nota...

Nadere informatie

Financiële begroting 2016

Financiële begroting 2016 Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.

Nadere informatie

Notitie Rentebeleid 2007

Notitie Rentebeleid 2007 Notitie Rentebeleid 2007 Inhoudsopgave Inleiding 3 De positie van de nota rentebeleid 3 De werking van het marktconform percentage 3 Totaalfinanciering versus project- of objectfinanciering 4 Rentetoerekening

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk *0010100120132873* KNDK/2013/2873 Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk Concept 19-10-2013 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Begrippen 3 3. Beleidsuitgangspunten en kaderstelling 5 4.

Nadere informatie

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011 Beleidsnota Reserves en voorzieningen Versie: 9 november 2011 I N H O U D S O P G A V E 1. Inleiding... 3 2. Wettelijk kader... 3 3. Functies van reserves en voorzieningen... 3 4. Onderscheid tussen reserves

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2006

Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Gemeente Grave, 7 november 2006 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Onderscheid tussen reserves en voorzieningen volgens het BBV...4 2.1. Eigen of vreemd vermogen... 4

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 Januari 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Begripsbepaling... 5 2.1 Reserves... 5 2.2 Voorzieningen... 8 3 Beleid en beheer van reserves... 11 3.1 De instellingscriteria... 11 3.2 De wijze van

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2015 2018 september 2015 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 gemeente Dalfsen 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Begrippen en juridisch kader... 6 2.1. Reserves...

Nadere informatie

Kadernota reserves en voorzieningen

Kadernota reserves en voorzieningen Gemeente Almere 11 januari 2017 Kadernota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 UITGANGSPUNTEN RESERVES EN VOORZIENINGEN... 4 2.1 2.2 2.3 Onderscheid reserves en voorzieningen... 4

Nadere informatie

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Aan de raad, Onderwerp: Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Voorstel: Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 1 SAMENVATTING Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2013-2016 Gemeente Westerveld Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanleiding 3 Leeswijzer 3 Hoofdstuk 1 Beleid ten aanzien van de reserves 4 Soorten reserves 4 Functies van reserves

Nadere informatie

Foech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen.

Foech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen. Riedsútstel Ried : 26 maart 2015 Status : Besluitvormend Eardere behandeling : Opiniërend dd. 19 maart 2015 Agindapunt : niet invullen Portefúljehâlder : Gerda Postma Amtner : W. Kobus Taheakke : Nota

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Algemene regels met betrekking tot het reserve- en voorzieningenbeleid... 5 2.1. Inleiding...

Nadere informatie

1. Inleiding en richtlijnen

1. Inleiding en richtlijnen NOTITIE RENTE 2017 1. Inleiding en richtlijnen 1.1 Inleiding Bij de wijzigingen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de invoering van de Vennootschapsbelasting (VPB) voor de lagere overheden

Nadere informatie

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn Nota reserves en voorzieningen 2014 gemeente Hellendoorn 14INT04380 Inhoudsopgave 1 Samenvatting 2 2 Inleiding 3 2.1 Leeswijzer 3 2.2 Doelstelling 3 2.3 Uitgangspunten 3 3 Wettelijk kader en begrippen

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 Inhoudsopgave 1. Inleiding...1 2. Algemene theorie over reserves en voorzieningen...2 3. Rente en reserves...5 4. Wijzigingen in regelgeving...8 5. Huidige

Nadere informatie

Themaraad financiën 3 april

Themaraad financiën 3 april Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Versie 2.0 2 Inhoud 1. Inleiding... 5 1.1 Aanleiding... 5 1.2 stelling... 5 1.3 Wettelijk kader... 5 1.4 Leeswijzer... 5 2. Begrippen en kaders...

Nadere informatie

De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.

De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen. januari 2012 Notitie incidentele en structurele baten en lasten Algemeen De taak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (hierna: BBV) is om een eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen.

Nadere informatie

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen)

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen) Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten

Nadere informatie

Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven

Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting Weerstandvermogen: BBV wijziging verplichte kerngetallen toegevoegd. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven 1. Inleiding De volgende

Nadere informatie

TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN

TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen bij een gemeente d.d. 31 december 2010 Bladzijde 1 Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves

Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves Algemene reserve Stand per eind 2014 1.894.000 Buffer De algemene reserve is gevormd uit rekeningresultaten uit het verleden en is de primaire buffer voor

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Landsmeer Pagina 1 Pagina 2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Ontwikkeling totale omvang reserves en voorzieningen 7 3. Wettelijk kader 8 3.1. Reserves...

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014

Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7 Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Voorstel: 1. Met ingang van de programmabegroting 2014-2017 een bijstelling doorvoeren van de wijze van

Nadere informatie

JAARSTUKKEN 2017 BATEN EN LASTEN

JAARSTUKKEN 2017 BATEN EN LASTEN BATEN EN LASTEN Jaarrekening Begroting Jaarrekening 2017 2017 2016 Opbrengsten Lumpsum Rijk 2.361.057 2.361.058 2.230.440 DVO prv Gelderland 493.269 497.599 492.282 Lumpsum Arnhem 1.090.970 1.090.970 1.128.779

Nadere informatie

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming B en W - advies Gemeente Elburg Afdelingshoofd Portefeuillehouder Afdeling Advies van Datum advies Advies O.R. I.o.m. afdeling(en) I.o.m. wijkcontactambtenaar M. Boukema Bouwen 81 Milieu Jans Drost en

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen

Nota Reserves en. Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2009 1 1. Inleiding Hierbij bieden wij u de Nota Reserves en Voorzieningen 2009 aan. Deze nota is een actualisatie van de Nota Reserves en Voorzieningen zoals die in de raadsvergadering

Nadere informatie

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Normenkader, toets van de begroting aan de formele eisen Inhoudsopgave 1 Normenkader 2 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording 2 1.2 Verordening

Nadere informatie

Hoe financieel gezond is uw gemeente?

Hoe financieel gezond is uw gemeente? Hoe financieel gezond is uw gemeente? drs. R.M.J.(Rein-Aart) van Vugt RA A.(Arie)Elsenaar RE RA 1 Hoe financieel gezond is uw gemeente? In dit artikel geven de auteurs op hoofdlijnen aan welke indicatoren

Nadere informatie

PUBLICATIEVERSLAG van. Stichting Hervormde Jeugdfederatie te Hendrik-Ido-Ambacht

PUBLICATIEVERSLAG van. Stichting Hervormde Jeugdfederatie te Hendrik-Ido-Ambacht PUBLICATIEVERSLAG 2014-2015 van te Hendrik-Ido-Ambacht Kamer van Koophandel Rotterdam Dossiernummer 41118682 1 INHOUDSOPGAVE Pagina Balans per 31 juli 2015 (na resultaatbestemming) 3 Staat van baten en

Nadere informatie

Bestemming van het saldo van de rekening van baten en lasten 2001 en het instellen van een reserve en voorziening 0

Bestemming van het saldo van de rekening van baten en lasten 2001 en het instellen van een reserve en voorziening 0 Aanbiedingsformulier Onderwerp Bestemming van het saldo van de rekening van baten en lasten 2001 en het instellen van een reserve en voorziening 0 In te vullen door Bestuurssecretariaat Ontwerper Parafanten

Nadere informatie

Uitgangspunten stresstest

Uitgangspunten stresstest Uitgangspunten stresstest Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden

Nadere informatie

Samengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer

Samengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer Jaarrekening Grondslagen Deze jaarrekening is in opdracht van het bestuur van de Stichting Hageveld Beheer en de Onderwijsstichting College Hageveld opgesteld door de Stichting Regionaal Onderwijsbureau

Nadere informatie

Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015. RAD Hoeksche Waard

Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015. RAD Hoeksche Waard Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015 Inhoud Samenvatting... 3 Inleiding Risicomanagement... 4 Doel risicomanagement Stappen risicomanagement Risicobeheersing Taken en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN NOTITIE HERIJKING RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn, naast toevoegingen aan

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningenbeleid

Nota reserves en voorzieningenbeleid Nota reserves en voorzieningenbeleid Gemeenten Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen en werkmaatschappij 8KTD stuknr : S2015-03315 versie : versie colleges/db datum : 7 jan. 2015 stellers : WKobus en HdeJong

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE BERGEN OP ZOOM

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE BERGEN OP ZOOM NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM "Maximale eenvoud en transparantie" Bergen op Zoom, oktober 2015 I. INLEIDING 3 Doelstelling van de nota 3 Wat is nieuw in deze Nota Reserves

Nadere informatie

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen.

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen. RAADSVOORSTEL Agendapunt Raad 27 oktober 2016 Afdeling Middelen Voorstel nummer 2016.00077 Datum 27 september 2016 Onderwerp Tweede bestuursrapportage 2016 Programma Alle begrotingsprogramma's Inlichtingen

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Voorschoten-Wassenaar

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Voorschoten-Wassenaar Jaarrekening 2016 Stichting Openbare Bibliotheek Voorschoten-Wassenaar Wassenaar, mei 2017 Inhoudsopgave Bladzijde JAARREKENING Balans 31 december 2016 Staat van baten en lasten 2016 Toelichting grondslagen

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Krimpenerwaard

Jaarrekening Stichting Bibliotheek Krimpenerwaard Jaarrekening 215 Schoonhoven, mei 216 Inhoudsopgave Bladzijde JAARREKENING Balans 31 december 215 Staat van baten en lasten 215 1 2 3 Opgesteld door ProBiblio Financiële Diensten Bibliotheken Kenmerk:

Nadere informatie

Notitie weerstandsvermogen gemeente Ten Boer

Notitie weerstandsvermogen gemeente Ten Boer Notitie weerstandsvermogen gemeente Ten Boer 1. Inleiding In 2008 heeft Aniek Geerts, student Master of Business Administration met begeleiding vanuit de Rijksuniversiteit Groningen door de heer B.J.W.Pennink

Nadere informatie

Commissie Bestuurlijk Domein. Commissie Ruimtelijk Domein. Commissie Sociaal en Economisch Domein. Informerende Commissie. Bespreken.

Commissie Bestuurlijk Domein. Commissie Ruimtelijk Domein. Commissie Sociaal en Economisch Domein. Informerende Commissie. Bespreken. Raad VOORBLAD Onderwerp Herschikking van de reserves Agendering x Commissie Bestuurlijk Domein x Gemeenteraad Commissie Ruimtelijk Domein Lijst ingekomen stukken Commissie Sociaal en Economisch Domein

Nadere informatie

Eemsmond en nota activabeleid gemeente Eemsmond

Eemsmond en nota activabeleid gemeente Eemsmond Nummer : 11-12.2011 Onderwerp : Wijziging artikel 10, lid 2 van de Financiële verordening gemeente Eemsmond en nota activabeleid gemeente Eemsmond Korte inhoud : Actualisatie nota activabeleid gemeente

Nadere informatie

Jaarrekening 2013 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Jaarrekening 2013 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI Jaarrekening 2013 Stichting Bibliotheek De Kempen versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI 17 maart 2014 Balans per 31 december 2013 Activa 31-12-2013 31-12-2012 Vaste activa Materiële vaste

Nadere informatie

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Heiloo

Jaarrekening Stichting Openbare Bibliotheek Heiloo Jaarrekening 2016 Stichting Openbare Bibliotheek Heiloo Heiloo, mei 2017 Inhoudsopgave Bladzijde JAARREKENING Balans 31 december 2016 Staat van baten en lasten 2016 1 2 3 Opgesteld door ProBiblio Financiële

Nadere informatie

Notitie financiële positie gemeente Pekela

Notitie financiële positie gemeente Pekela Notitie financiële positie gemeente Pekela De laatste jaren is er sprake van krappe begrotingen en overschotten bij rekeningen vooral als gevolg van het incidenteel zijn van verschillende meevallers. In

Nadere informatie

Materiële vaste activa

Materiële vaste activa BALANS PER (na resultaatbestemming) ACTIVA 31 december 2015 31 december 2014 31 december 2013 Vaste activa Materiële vaste activa 1.228.466 1.175.981 1.449.159 Vlottende activa Voorraden 8.338 2.210 2.682

Nadere informatie

FINANCIEEL VERSLAG OVER HET BOEKJAAR 2012. Stichting Theater op Katendrecht Sumatraweg 9-11 3072 ZP ROTTERDAM

FINANCIEEL VERSLAG OVER HET BOEKJAAR 2012. Stichting Theater op Katendrecht Sumatraweg 9-11 3072 ZP ROTTERDAM FINANCIEEL VERSLAG OVER HET BOEKJAAR 2012 Stichting Theater op Katendrecht Sumatraweg 9-11 3072 ZP ROTTERDAM INHOUDSOPGAVE Pagina BESTUURSVERSLAG 1 Balans per 31 december 2012 3 2 Staat van baten en lasten

Nadere informatie

xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015

xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015 xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 1.1 Doelstelling... 3 1.2 Rol van de raad... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wijzigingen en beslispunten...

Nadere informatie

Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI 16 maart 2016 Balans per 31 december 2015 Activa 31-12-2015 31-12-2014 Vaste activa Materiële vaste

Nadere informatie

BIEO Begroting in één oogopslag

BIEO Begroting in één oogopslag BIEO 2017 Begroting in één oogopslag INLEIDING Voor u ligt de begroting in één oogopslag (BIEO) 2017 van de gemeente Wierden. Naast het begrotingsjaar 2017 wordt er aandacht geschonken aan de ontwikkeling

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 stelling... 3 1.3 Wettelijk kader... 3 1.4 Leeswijzer... 3 1.5 Samenvatting... 3 2. Begrippen en

Nadere informatie