Jaarverslag 2015 Woonpartners Midden-Holland Stichting voor Bouwen en Beheren

Transcriptie

1 Jaarverslag 2015 Woonpartners Midden-Holland Stichting voor Bouwen en Beheren Waddinxveen, 29 april 2016 Doc. nr /#

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Visie, missie, opgave en strategie Meerjarenbeleidsplan 'Thuis in Wonen 2.0' Missie Visie Opgaven en strategische keuzes De nieuwe Woningwet en vooruitblik Ontwikkeling, verwerving en verkoop van vastgoed Realisatie activiteitenprogramma Nieuwbouw Verwerving van vastgoed Wijkontwikkeling Verkoop van vastgoed VvE-beheer Wonen, zorg en welzijn Realisatie activiteitenprogramma Wonen, zorg en welzijn in Gouda Wonen, zorg en welzijn in Waddinxveen Wonen, zorg en welzijn in Zuidplas Woningbeheer Realisatie activiteitenprogramma Woningmarkt algemeen Woningmutaties Woonpartners Maatschappelijk & Overig Vastgoed Onderhoud Kwaliteit van de dienstverlening Governance Realisatie activiteitenprogramma Governance: maatschappelijke inbedding Samenwerking met belanghouders Governance - organisatie, bestuur en interne beheersing: verslag van de bestuurder Risicoparagraaf Governance - organisatie en intern toezicht: verslag Raad van Toezicht Personeel en organisatie Realisatie activiteitenprogramma Organisatie Marketing & communicatie Ondernemingsraad (OR) Klachtencommissie 58 Doc. nr /# 2

3 8. Financiën Kerncijfers Algemeen Financiële kengetallen Maatschappelijke prestatie Toekomstige ontwikkelingen Balans Winst- en verliesrekening 72 Bijlage 1 73 Samenstelling bezit 73 Bijlage 2 76 Woningbeheer per gemeente 76 Bijlage 3 78 Gegevens verbinding met Woonpartners Midden-Holland Holding B.V. 78 Gegevens verbinding met Woonpartners Midden-Holland Wooninvestment B.V. 79 Gegevens verbinding met Stichting Woonomgeving Souburgh 80 Gegevens verbinding met Woningnet B.V. 81 Bijlage 4 82 Overzicht complexen planmatig onderhoud in Bijlage 5 83 Programma nieuwbouw 83 Bijlage 6 84 Overzicht belangrijke momenten in Doc. nr /# 3

4 1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag Het was in meer dan één opzicht een bijzonder jaar voor onze organisatie. We boekten veel mooie resultaten. Onze nieuwbouwproductie, met een sterke nadruk op sociale huurwoningen, nam in omvang toe. Ook door de overname van de woningen van Mooiland en de gerealiseerde fusie met de Zuidrandflat is het aantal huurwoningen van Woonpartners in 2015 daardoor sterk gegroeid. We brachten in de bedrijfslasten besparingen aan, waarmee we nu tot de meest kostenbewuste woningcorporaties in Nederland behoren. Tegelijkertijd bleef de kwaliteit van onze dienstverlening op hetzelfde niveau. Onze huren stegen gemiddeld met een half procent boven inflatie. Daarmee brachten we een veel lagere huurstijging tot stand dan het landelijk gemiddelde. Voor 2016 kiezen we daarbij voor een inflatievolgend huurbeleid. Ons huurbeleid is bovendien in overeenstemming met het landelijk akkoord tussen de Woonbond en Aedes. Op het vlak van energiebesparing en duurzaamheid werden diverse projecten opgeleverd. Ook de veiligheid van onze woningen kreeg dit jaar extra aandacht. Met onze ketenpartners boekten we mooie resultaten in het bevorderen van leefbare wijken en buurten en in de combinatie van wonen en zorg. Er ontstond eind 2015 één nieuwe huurderskoepel, de Stichting Huurdersbelangen Regio Hollands- Midden (HRHM). Voor ons een nieuwe belangrijke stakeholder, waarmee we samen met de gemeenten in ons werkgebied graag inhoud geven aan nieuwe lokale prestatieafspraken. De nieuwe Woningwet vereist veel van onze aandacht, vooral in administratieve zin. We liggen echter goed op koers om de diverse aanpassingen die de nieuwe wet- en regelgeving van ons vraagt ook tot stand te brengen. Ons huidige meerjarenbeleidsplan Thuis in Wonen 2.0 loopt in 2016 af. We zullen zoals het er nu naar uitziet daarin alle opgenomen doelstellingen kunnen realiseren voor zover het activiteiten voor onze huurders en toekomstige huurders betreft. Woonpartners komt daarmee de prestatieafspraken met gemeenten en andere stakeholders in ons werkgebied na en investeert waar mogelijk extra in het realiseren van huurwoningen. Het jaarverslag en de jaarrekening zijn in concept besproken met de huurderkoepel HRHM op 20 april Op 29 april 2016 heeft Ernst & Young Accountants LLP de controleverklaring verstrekt. Dit jaarverslag is besproken en goedgekeurd door de Raad van Toezicht op 25 april 2016 en aansluitend door mij vastgesteld. Doc. nr /# 4

5 Dit verslag wordt samen met de jaarrekening 2015 toegezonden aan de huurderskoepel HRHM, de Minister voor Wonen en Rijksdienst, Inspectie Leefomgeving en Transport Autoriteit woningcorporaties, het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), kredietverstrekkers, de gemeentebesturen in ons werkgebied en overige belanghouders. Wij stellen u allen graag in de gelegenheid om op dit jaarverslag te reageren. Het jaarverslag wordt ook integraal op onze website geplaatst. Waddinxveen, 29 april 2016 Woonpartners Midden-Holland (was getekend) R.J. Mascini directeur-bestuurder Doc. nr /# 5

6 2. Visie, missie, opgave en strategie 2.1 Meerjarenbeleidsplan 'Thuis in Wonen 2.0' Het meerjarenbeleidsplan is het belangrijkste toetsingskader voor onze organisatie. Het meerjarenbeleid heeft een stevig fundament, want het is in dialoog met de belanghouders van Woonpartners Midden-Holland gemaakt. Door juist in de huidige economische laagconjunctuur de investeringen op peil te houden en waar mogelijk onder meer op het vlak van duurzaamheid extra aan te zetten, leveren wij binnen onze mogelijkheden een maximale bijdrage aan de regionale economie, de werkgelegenheid en herstel van de bouw- en woningmarkt. In 2015 is gestart met de voorbereiding van een nieuw meerjarenbeleidsplan Er zijn in totaal zes bijeenkomsten georganiseerd voor stakeholders en medewerkers. Het nieuw meerjarenbeleidsplan wordt in het najaar van 2016 vastgesteld. Woonpartners hanteert als motto Thuis in Wonen 2.0! Met dit motto geeft de organisatie aan dat ze zich kan en wil aanpassen aan de snel optredende veranderingen in de samenleving. Om Thuis in Wonen voor nu en de komende jaren goed inhoud te geven, zijn veranderingen in het woningaanbod, de klantgestuurde inrichting van werkprocessen en het bewuster en meer gebruiken van digitale middelen en sociale media noodzakelijk. Aan deze veranderingen is in het verslagjaar met inzet door de medewerkers gewerkt. De resultaten zijn terug te vinden in dit jaarverslag. 2.2 Missie De missie van Woonpartners is het fundament van de organisatie, het richtsnoer voor de te ondernemen activiteiten. Aan deze missie wordt gemeten in hoeverre de organisatie effectief is in een dynamische maatschappelijke omgeving. Deze missie is in samenspraak met onze belanghouders tot stand gekomen en wordt elke vier jaar getoetst aan de actualiteit. Missie Woonpartners Midden-Holland is een vraaggestuurde organisatie zonder winstoogmerk, actief in de regio Midden-Holland en in het bijzonder in de gemeenten Alphen aan den Rijn, Gouda, Waddinxveen en Zuidplas. Zij richt zich primair op mensen die niet zelfstandig in hun woonbehoeften kunnen voorzien. Daarnaast rekent Woonpartners het tot haar taak om met lef marktgerichte activiteiten te ontwikkelen op het gebied van bouwen en beheren, zij het dat er wel een rechtstreekse aantoonbare relatie met de primaire doelstelling moet zijn. Woonpartners investeert creatief in mensen, buurten en wijken en zoekt samenwerking met maatschappelijke partners om betaalbaar wonen in sociaal goed functionerende verbanden met goede maatschappelijke voorzieningen tot stand te brengen. In trefwoorden kan de missie als volgt worden omschreven. Woonpartners is een onderneming die: vraaggestuurd werkt zonder winstdoelstelling handelt gericht is op betaalbaar wonen samenwerking zoekt investeert in mensen, buurten en wijken 2.3 Visie De organisatie van Woonpartners staat voor mensen die niet of moeilijk zelfstandig in hun eigen woonbehoefte kunnen voorzien. De corporatie richt het aanbod en de dienstverlening in op de Doc. nr /# 6

7 (woon)wensen en behoeften van klanten. Woonpartners levert een bijdrage aan vitale wijken en buurten en daarmee de randvoorwaarden voor plezierig wonen. De corporatie is een partner en continue factor in de wijken en buurten waar zij veel klanten heeft en vastgoed exploiteert. Woonpartners kent haar rol en haar kwaliteiten: op de eerste plaats staat het wonen. Het vastgoed is een middel waarmee de beschikbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit van wonen gerealiseerd wordt. Woonpartners werkt vraaggericht en richt de organisatie van haar dienstverlening in naar de vragen van de klanten en de ketenpartners. Dit wordt vertaald naar producten, diensten en concepten. Woonpartners ontwikkelt vraaggericht nieuwe projecten en brengt de kwaliteit van het bezit op een niveau dat past bij de vraag van huurders. De corporatie voelt zich verbonden aan het convenant Energiebesparing corporatiesector en het doel: 20% energiebesparing in de periode tot Daarmee ondersteunt zij het streven naar een gezond leefmilieu in een veilige woonomgeving voor de toekomst. Maar duurzaamheid gaat verder. Het gaat niet alleen over de energieprestatie van de woningvoorraad, maar ook over het gebruik van duurzame materialen en de wijze waarop de corporatie zelf en haar leveranciers en partners produceren en samenwerken. Woonpartners differentieert haar inzet omdat de specifieke behoeften op het vlak van openbare ruimte, maatschappelijke voorzieningen en sociale interactie per wijk en buurt in de tijd verschillen. Dit geldt ook voor de inzet van de betrokken partners. De moderne klant vraagt om professionele service, flexibele dienstverlening en betrouwbare communicatie. De samenleving verlangt van corporaties dat zij verantwoordelijkheid nemen voor maatschappelijke problemen, zeker als zij over het benodigde vermogen beschikken. Woonpartners is zich daarvan bewust en neemt haar verantwoordelijkheid door: deel te nemen in de ontwikkeling van buurten en wijken met extra aandacht voor wijken met achterstandssituaties het ontwikkelen van nieuwbouw in sociale huur, markthuur en sociale koopwoningen voor zover dit mogelijk is binnen het kader van de Woningwet en de overgangswetgeving het revitaliseren van het bestaande woningbezit te investeren in de leefbaarheid van wijken en buurten te investeren in samenwerking met zorgpartijen. Dit alles uiteraard bij voorkeur in de buurt van haar woningbezit of bij de ontwikkeling van uitleggebieden. Zowel met geld als menskracht zet Woonpartners haar beschikbare vermogen in om binnen haar verzorgingsgebied het wonen en leven aangenamer te maken, om zo een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de huidige en nieuwe generatie huurders. 2.4 Opgaven en strategische keuzes Woningvraag Uit onderzoek van WoningNet, in opdracht van Woonpartners, blijkt dat de vraag naar huurwoningen onveranderd hoog is. De sterkste groei doet zich voor onder starters. De vraag naar woningen blijft de komende decennia in onze regio toenemen. Huishoudensverdunning is de belangrijkste oorzaak: huishoudens worden kleiner, waardoor zij in aantal toenemen. Dat stellen de twee planbureaus PLB en CPB in de Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving. Juist in de ommelanden van stedelijke regio s zorgt dat voor een groeiende woningbehoefte; in de steden zelf zijn de huishoudens nu al relatief klein. Doc. nr /# 7

8 ABF Research komt in de woningprognose Primos 2015 tot de conclusie dat in Nederland tot 2020 jaarlijks tot extra woningen nodig zijn. In dit onderzoek is nog geen rekening gehouden met de toename van vluchtelingen. Nu de economie voorzichtige tekenen van herstel vertoont, is de verwachting dat de vraag naar zowel huur als koopwoningen weer gaat stijgen. Wij houden daarbij rekening met een verder oplopen van de woningvraag, vooral onder alleenstaanden en kleine huishoudens. In het beleid gaat Woonpartners er vanuit dat blijvend ingespeeld wordt op de vraag naar sociale huurwoningen en markthuurwoningen. Dit betekent dat de corporatie 90% van de woningen (inclusief nieuwbouw) beschikbaar houdt voor de sociale huur en 10% aanbiedt als markthuurwoningen. Er is in ons werkgebied slechts een zeer beperkt aanbod aan markthuurwoningen door andere partijen. Een deel van onze nieuwbouw bestaat dan ook uit markthuurwoningen voor zover de Woningwet en de overgangswetgeving daartoe aan onze organisatie de mogelijkheid biedt. We blijven ons bij nieuwbouw echter vanzelfsprekend met name richten op de bouw van sociale huurwoningen. Vanwege de grotere vraag naar woonruimte voor kleine huishoudens zal in de nieuwbouw een groter aandeel kleine betaalbare huurwoningen worden opgenomen in de programmering. Beheerste groei Woonpartners Midden-Holland streeft naar een stabiel, zo mogelijk licht groeiend, marktaandeel in het werkgebied. De organisatie heeft een stevig aandeel in de woningmarkt in de gemeenten Gouda, Waddinxveen en Zuidplas en nog een bescheiden aandeel in de gemeente Alphen aan den Rijn, in het bijzonder in de kern Boskoop. De komende jaren wordt een beperkte netto groei verwacht van het totaal aantal woningen in exploitatie. Door de bouw en verwerving van huurwoningen op diverse nieuwbouwlocaties in het werkgebied groeit de woningportefeuille. Kwaliteit dienstverlening en bedrijfslasten Onze inzet is om efficiënter te werken, onder andere door het beter inzetten van automatisering en informatisering en door bij natuurlijk verloop niet automatisch nieuw personeel aan te nemen. Door een combinatie van maatregelen willen wij de komende jaren onze beheerkosten per verhuureenheid (vhe) verminderen. Landelijk wordt voor de sector gesproken over een besparing van 20-25% op de totale beheerkosten. Door onze activiteiten bij de vernieuwing en uitbreiding van onze woningportefeuille verwachten wij in combinatie met voorgaande maatregelen in de komende jaren voldoende besparingsmogelijkheden te kunnen realiseren. Huurders zijn meer tevreden over de dienstverlening van woningcorporaties en geven daarvoor gemiddeld een 7,4 (was 7,3). Ook slaagden corporaties erin hun beïnvloedbare bedrijfslasten verder naar beneden te brengen, met 5 procent. Dit blijkt uit de tweede Aedes-benchmark 1, waarmee corporaties hun prestaties kunnen meten, vergelijken en verbeteren. Bij Woonpartners is het oordeel over de dienstverlening gelijk gebleven (7,4). De beïnvloedbare bedrijfslasten zijn verlaagd met 4 procent tot 817 per verhuureenheid. Hiermee gaat Woonpartners van de middengroep naar de kopgroep met de laagste bedrijfslasten in de sector. 1 Aedes benchmark gaat over de cijfers/resultaten uit 2015 Doc. nr /# 8

9 Dit jaar werd voor het eerst inzicht gegeven in de gemiddelde instandhoudingskosten per verhuureenheid. Bij Woonpartners is dit per verhuureenheid. Dit is hoger dan gemiddeld. Corporaties met een overwegend bezit dat voor 1975 gebouwd is hebben een gemiddelde instandhoudingskosten van per verhuureenheid. Investeringsstatuut Voor de uitgaven voor nieuwbouw, herontwikkeling en verwerving van de diverse vormen van vastgoed is een investeringsstatuut vastgesteld. Dit statuut is van toepassing op Woonpartners Midden-Holland en de daarmee verbonden rechtspersonen. Gelet op de snelle en omvangrijke veranderingen op de woningmarkt en de investeringscondities voor woningcorporaties in het bijzonder, wordt het investeringsstatuut twee keer per jaar getoetst op actualiteit en waar nodig aangepast. Wonen en Zorg In het werkgebied neemt de vergrijzing toe. Ouderen hebben behoefte aan meer aanpassingen in hun woning die het woongemak bevorderen. Senioren blijven immers langer in hun woning wonen en verlaten over het algemeen pas hun woning als zelfstandig wonen echt niet meer gaat. De scheiding tussen wonen en zorg wordt de komende jaren beleidsmatig sterk doorgezet. Er is veel minder geld beschikbaar voor zorg en welzijn. De druk op mantelzorg en zelfredzaamheid van ouderen neemt daardoor verder toe. De afgelopen jaren heeft Woonpartners veel resultaten geboekt in de realisatie van geschikte woningen voor ouderen. Het scheiden van wonen en zorg biedt onze organisatie nieuwe kansen en nieuwe mogelijkheden voor strategische samenwerking met zorg- en welzijnsorganisaties. In totaal omvat de woningportefeuille van de corporatie nu meer dan nultredenwoningen (2014 : 2.500). De inzet voor de komende jaren ligt nu niet zozeer in de realisatie van méér woningen die geschikt zijn voor ouderen, maar in het realiseren en mogelijk maken van de benodigde dienstverlening in en rondom de ouderenwoningen. Woonpartners werkt daarbij onder andere nauw samen met Palet Welzijn, Fundis en Zorgpartners Midden-Holland. Daarnaast wordt er samengewerkt met specifieke zorgaanbieders als de Gemiva-SVG Groep, Ipse de Bruggen en ASVZ Ketenaanpak bij de leefomgeving Wonen is meer dan het gebruik van de fysieke ruimte van de woning en de directe woonomgeving. Huurders hebben belang bij het sociaal, maatschappelijk en economisch goed functioneren van hun wijk en de daarbij behorende voorzieningen. In het beheer van de directe woonomgeving en op het vlak van leefbaarheid werkt Woonpartners met bewoners, gemeente en overige ketenpartners samen aan zo optimaal mogelijke resultaten. Woonpartners begeeft zich niet op het terrein van de uitvoering van welzijnswerk, exploitatie van nieuwe dag- en activiteitencentra, maatschappelijk werk of openbare orde en veiligheid. Onze Doc. nr /# 9

10 organisatie investeert doelgericht in de leefbaarheid van buurten en wijken, met inachtneming van het landelijk beleidskader. Dit doet Woonpartners door in samenspraak met de ketenpartners buurtgerichte activiteiten mede mogelijk te maken en te participeren in de totstandkoming van maatschappelijke voorzieningen in wijken waarin de corporatie veel woningen beheert. Duurzaamheid Woonpartners heeft zich verbonden aan het convenant Energiebesparing corporatiesector, dat branchevertegenwoordiger Aedes en de Woonbond hebben afgesloten. De organisatie kiest ervoor om de grootste inzet op het gebied van duurzaamheid te leveren in de bestaande woningvoorraad. Met de ingrepen in de bestaande voorraad realiseert de corporatie ook een langere levensduur van haar woningen. De wijze waarop wordt geïnvesteerd in het bestaande bezit is aangepast, zodat er sneller resultaten worden geboekt, minder proces- en overlegtijd nodig is en een aantrekkelijker aanbod aan de zittende huurders wordt gedaan. De nieuwbouwwoningen voldoen vanzelfsprekend aan de geldende duurzaamheideisen, met aandacht voor comfort en veiligheid. Om de noodzakelijke energiebesparende maatregelen in de bestaande huurwoningenvoorraad tot stand te brengen hebben we de investeringen voor 2015 met 0,5 miljoen euro verhoogd tot 2,0 miljoen euro per jaar. Het energiebeleid van het kabinet is in 2016 vooral gericht op de uitvoering van bestaande afspraken. De uitvoering van de Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP) gaat in 2016 door. De subsidies worden in uitgekeerd. Woonpartners heeft voor de projecten Weideplantsoen en Bomenwijk in totaal 0,6 miljoen subsidieaanvraag ingediend. Omdat landelijk verschillen van inzicht zijn geconstateerd heeft Aedes alle corporaties geadviseerd de subsidieaanvragen voor de STEP in te trekken. Woonpartners heeft dit advies opgevolgd en dient een nieuwe aanvraag in. Betaalbaarheid De woninghuren stegen in juli 2015 landelijk met gemiddeld 2,4 procent. Dit is aanzienlijk lager dan in dezelfde maand in 2014, toen de huren met 4,4 procent stegen. De belangrijkste oorzaak voor de lagere stijging is de lagere inflatie (bron CBS). Bij Woonpartners stegen de huren structureel minder. In juli 2015 steeg de huur met gemiddeld 1,5 procent (2014: 3,77%) In juni hebben Aedes en Woonbond een sociaal huurakkoord gesloten voor de periode , met de mogelijkheid het te verlengen tot Aedes en de Woonbond willen de jaarlijkse huurstijging beperken en de huurprijs sterker koppelen aan de kwaliteit van de woning. De huurverhoging is dan niet meer afhankelijk van het inkomen van de huurder. Het beleid van Woonpartners is in overeenstemming met dit akkoord. Bij Woonpartners bepaalt immers de kwaliteit van de woning en niet het inkomen de hoogte van de huurprijs. Het Woningwaarderingsstelsel (WWS, het puntensysteem voor sociale huurwoningen) is op 1 oktober 2015 aangepast. De WOZ-waarde telt zwaarder mee in het aantal punten. De kwaliteit en de populariteit van de woning spelen daarmee een grotere rol bij het bepalen van de (maximale) huur. In 2016 is de maximum huurstijging voor een woning inflatie plus 2,5 procent. Woonpartners beperkt de gemiddelde huurstijging van sociale huurwoningen vanaf 1 juli 2016 tot inflatie (0,6%). Doc. nr /# 10

11 Beschikbaarheid Vanaf 1 juli 2015 zijn er nieuwe toewijzingsregels in werking getreden. Concreet betekent dit dat minimaal 80% van de sociale huurwoningen moet worden toegewezen aan de primaire doelgroep. De resterende 20% kan als volgt worden toegewezen: - 10% mag worden toegewezen aan huishoudens met een middeninkomen (tot ) - Maximaal 10% valt onder de vrije toewijzingsruimte Vanaf 1 januari 2016 moet minimaal 95% van de huurwoningen passend worden toegewezen. Dit betekent dat huishoudens met huurtoeslag in minimaal 95% van de gevallen een woning met een huurprijs onder de aftoppingsgrens toegewezen moeten krijgen (in 2015: respectievelijk 577 en 618 euro). Het afgelopen jaar heeft Woonpartners ruim binnen de normen passend toegewezen. Veel van de huurwoningen behoren tot de goedkope en bereikbare voorraad. Ook op dit onderdeel hoeven we onze werkwijzen niet aan te passen. 2.5 De nieuwe Woningwet en vooruitblik 2016 De nieuwe Woningwet is op 1 juli 2015 van kracht geworden. De nieuwe Woningwet met bijbehorende Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB`s) en Ministeriele regelingen vervangt de meeste bestaande wetgeving op volkshuisvestelijk gebied. De nieuwe wetgeving heeft forse impact op de organisatie en de administratieve werkwijze van woningcorporaties. Om de invoering voor de komende 2 jaar te bewaken is voor Woonpartners een implementatieplan opgesteld. Bron: Finance Ideas Er mogen alleen nog activiteiten worden ontplooid binnen het volkshuisvestelijk werkdomein. De lijst met toegestane investeringen in maatschappelijk vastgoed is via de AMvB beperkt. Woonpartners heeft slechts in beperkte mate niet-daeb activiteiten. Het overgrote deel van de activiteiten van Woonpartners kan dan ook ongehinderd worden voortgezet. Bij de nieuwbouw vallen Doc. nr /# 11

12 de volgende niet-daeb projecten onder de overgangsregeling: De Jonge Veenen (13 markthuur), Westergouwe (28 markthuur), Springerslocatie (19 markthuur), Zuidelijk Stempel West (12 markthuur en 500m2 bog). Voor nieuwe niet-daeb projecten moet een markttoets plaatsvinden. Er mogen alleen nog investeringen (herstructurering uitgezonderd) worden ontplooid binnen door de gemeenten aangewezen woningmarktregio's. Corporaties moeten hun DAEB- en niet-daebactiviteiten scheiden/splitsen. De voorstellen hiervoor moeten uiterlijk 1 januari 2017 bij de Minister liggen. Vanwege onze beperkte niet-daeb activiteiten kiezen wij in principe voor een administratieve scheiding. De waardering van het vastgoed is verplicht op basis van marktwaarde verhuurde staat. Woonpartners waardeert haar vastgoed al enkele jaren op basis van marktwaarde in verhuurde staat. Het kabinet wil de opbrengsten uit de verhuurderheffing verder verhogen in 2018 en door laten lopen in de jaren erna. Ook meldt het kabinet dat het de stijgende aanspraken op de huurtoeslag uiteindelijk wil doorberekenen aan de woningcorporaties via de heffing. Dit betekent dat de overheid in 2018 zo n 2,5 miljard euro aan verhuurderheffing wil ophalen bij corporaties. De effecten van de verhuurderheffing moet echter nog geëvalueerd worden door de Tweede Kamer. Als de kabinetsvoornemens worden uitgevoerd betekent dat voor Woonpartners dat de verhuurderheffing in dat geval stijgt van 5,4 miljoen in 2017 naar 6,8 miljoen in De toename van 1,4 miljoen betekent dat Woonpartners circa 28 miljoen minder kan investeren. Er zijn onduidelijkheden en foutjes aan het licht gekomen in de Woningwet en het Besluit Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting (BTIV) die 1 juli 2015 van kracht werden. Om die te herstellen heeft het Ministerie van BZK reparatievoorstellen in de vorm van een Veeg-BTIV en een Veegwet (voor de Woningwet) gemaakt. Woningcorporaties moeten voorgenomen statutenwijzigingen eerst voorleggen aan de Autoriteit woningcorporaties (Aw). De Aw publiceerde 3 november 2015 een beoordelingskader. Woningcorporaties moeten op basis van de nieuwe Woningwet vóór 1 januari 2017 hun statuten aanpassen. Doc. nr /# 12

13 3. Ontwikkeling, verwerving en verkoop van vastgoed 3.1 Realisatie activiteitenprogramma Activiteit Score Realisatie Nieuwbouw Boskoop Torenpad Oost + In aanbouw Waterrijk West - O.b.v. bouwvolgorde totaalplan start eind 2016 Nieuwbouw Gouda Gouda Oost: - Leo Vromantoren + In aanbouw - Zuidelijk Stempel West laagbouw + In aanbouw - Zuidelijk Stempel West hoogbouw +/- Aanbesteding loopt, start bouw medio Zuidelijk Stempel Oost 1 e fase +/- Sloop voorjaar Zuidelijk Stempel Oost 2 e fase +/- Bezit Mozaïek Wonen, planning Mozaïek Wonen - Middengebied +/- ROK gesloten, bestemmingsplan start - Van Heuven Goedhartsingel/Oostvogel + ROK gesloten, bestemmingsplan start Westergouwe 1 e fase (egw) + Aanbesteed, bouw start begin 2016 Westergouwe 1 e fase (mgw) + Grond verworven, aanbesteding loopt Nieuwbouw Waddinxveen Park Triangel: 1 e fase (MGE-koop) + Alle woningen verkocht en opgeleverd Centrumplan Fortis/ASR + Opgeleverd Kerkweg Oost +/- Akkoord gemeente op functiewijziging Nieuwbouw Zuidplas Het Elzenhof (Schoolstraat Zevenhuizen) + Aanbesteed, bouw start begin 2016 Het Dijkpark (Burg. Klinkhamerweg Zevenhuizen) + Aanbesteed, bouw start begin 2016 De Jonge Veenen 1 e fase (Moerkapelle Oost) + Bouw loopt, eerste woningen opgeleverd Verwerving Aankoop van 3 eengezinswoningen en 10 appartementen/winkelunits in Gouda Oost +/- 2 eengezinswoningen en 2 appartementen verworven Verkoop Verkoop van 20 huurwoningen + 27 woningen en 1 berging verkocht VvE-beheer Alphen aan den Rijn Geen VvE s in beheer Gouda: 19 VvE's + 19 Waddinxveen: 9 VvE's + 1 st. woonomg Zuidplas: 3 VvE's + 1 gemeentelijk complex Gerealiseerd +/- Deels gerealiseerd - Niet gerealiseerd X Vervallen Doc. nr /# 13

14 3.2 Nieuwbouw In het Meerjarenbeleidsplan zijn voor nieuwbouw de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen geformuleerd. De aantallen te slopen en te realiseren woningen in verschillende segmenten zijn benoemd voor deze beleidsperiode. In onderstaande tabel is weergegeven wat de stand van zaken ultimo 2015 is. MJB Opgeleverd Opgeleverd 2015 Prognose oplevering 2016 Prognose oplevering Sociale huur Markthuur Koop vrije sector Koop/MGE Sloop MGE = Maatschappelijk Gebonden Eigendom Op een enkel (relatief klein) project na zijn alle in 2016 op te leveren woningen in aanbouw of aanbesteed om op korte termijn te starten. De prognose voor 2016 en daarmee de totale beleidsperiode is dan ook betrouwbaar te noemen. Geconcludeerd kan worden dat de realisatie van huurwoningen in zowel het sociale als het marktsegment 25 tot 30% boven de in 2011 geformuleerde aantallen is uitgekomen. Daarmee wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan de nieuwbouwproductie in de beide segmenten. In 2015 zijn huurwoningen opgeleverd in het Centrumplan in Waddinxveen en in De Jonge Veenen in Moerkapelle. De contractuele afspraken voor de in aanbouw zijnde of gaande markthuurwoningen zijn allen voor 1 juli 2015 aangegaan. De 14 koopwoningen met starterslening in Park Triangel zijn allen verkocht (10 in 2014 en 4 in 2015) en opgeleverd (allen in 2015). De ontwikkeling, de verkoop en het verkooprisico van 24 vrije sector koopwoningen in Gouda Oost zijn doorgelegd naar de bouwer/ontwikkelaar van het Zuidelijk Stempel West. De bouw van een deel daarvan is inmiddels gestart; als de verkoop goed verloopt, zal het resterende deel in aanbouw worden genomen. Een overzicht van de afzonderlijke nieuwbouwprojecten in uitvoering en/of in voorbereiding ultimo 2015 is terug te vinden in bijlage 5. In dit overzicht staan de projecten die zijn opgeleverd in 2015, die eind 2015 nog in aanbouw waren en die vergaand uitontwikkeld zijn (verwachte start bouw in 2016). Woonpartners Midden-Holland heeft in 2015 geen woningen met stichtingskosten hoger dan ,- opgeleverd. In Zevenhuizen zijn in 2015 de laatste woningen aan de Burgemeester Klinkhamerweg (Dijkpark) gesloopt. In Gouda Oost is de sloop van het Zuidelijk Stempel Oost 1 e fase voorbereid. Ultimo 2015 waren enkele huurders nog niet uitgeplaatst, waardoor deze woningen pas in 2016 kunnen worden gesloopt. Grondposities In 2015 heeft Woonpartners de grond (bouwkavels) van de gemeente Gouda en de samenwerkende marktpartijen in Westergouwe aangekocht en geleverd gekregen voor de bouw van 58 eengezinswoningen en 40 appartementen. Van de gemeente Gouda is bovendien de grond aangekocht en geleverd voor de bouw van de Leo Vromantoren. Verder is met de gemeente Gouda de grondruil/-verwerving voor het Zuidelijk Stempel West voorbereid en zijn overeenkomsten gesloten voor grondruil/-verwerving voor de projecten Van Heuven Goedhartsingel/ Oostvogel en het Doc. nr /# 14

15 Middengebied. Deze gronden zijn ultimo 2015 nog niet geleverd. Ten slotte heeft Woonpartners nog een grondpositie aan de Bockenbergstraat in Gouda, waar in het verleden (eigen) woningen zijn gesloopt. Voor deze locatie wordt een plan voorbereid met circa 10sociale eengezinshuurwoningen. Door de gemeente Zuidplas is de benodigde extra grond (aanvullend op de eigen grond van de gesloopte woningen) geleverd voor de bouw van de 40 eengezinswoningen aan de Schoolstraat (Het Elzenhof) en de Burgemeester Klinkhamerweg (Het Dijkpark) in Zevenhuizen. In de gemeente Alphen aan den Rijn is de grond voor de appartementen van het Torenpad Oost te Boskoop geleverd door de ontwikkelaar. De grond voor de 14 koopeengezinswoningen in Park Triangel in Waddinxveen is door de GEM Triangel begin 2015 geleverd. De kavels zijn in 2015 allen doorgeleverd aan de individuele kopers. Ultimo 2015 heeft Woonpartners de volgende grondposities voor de realisatie van nieuwbouwhuurwoningen: Westergouwe Gouda 30 bouwkavels voor eengezinswoningen voor sociale huur, een bouwkavel voor 40 appartementen bestemd voor sociale huur en 28 bouwkavels voor eengezinswoningen bestemd voor markthuur; bouw start april 2016 (egw) en najaar 2016 (appartementen). Leo Vromantoren Gouda Bouwkavel voor 20 appartementen bestemd voor sociale huur en 19 appartementen bestemd voor markthuur, inclusief bijbehorende parkeerplaatsen (eigendom Woonpartners); bouw is gestart in november Bockenbergstraat Gouda Eigen grond waarop 9 à 10 sociale huurwoningen kunnen worden gerealiseerd; het bestemmingsplan staat dit al toe. Het Dijkpark/ Het Elzenhof Zevenhuizen Deels aangekocht en deels eigen grond voor de bouw van 40 eengezinswoningen bestemd voor sociale huur; bouw start april/mei Torenpad Oost Boskoop Bouwkavel voor 16 appartementen bestemd voor sociale huur; bouw is gestart in november Trends en ontwikkelingen De in 2015 opgeleverde woningen hebben gemiddeld genomen ongeveer gelijke gemiddelde stichtingskosten als in Om een verdere daling van stichtingskosten te bewerkstelligen blijft het een opgave om op de bouwkosten te letten. De aanbestedingsmarkt is nog steeds gunstig te noemen, maar nu de bouwsector uit de crisis lijkt te komen is schaarste van mankracht en materieel alweer nadrukkelijk in beeld, met als gevolg prijsstijgingen. De eerste tekenen daarvan zijn al waargenomen in onze projecten. Daarnaast blijft de vereiste energieprestatie van de woningen een belangrijke factor in de kosten. Bij de ontwikkeling van eengezinswoningen is de sector in staat om de huidige eisen relatief eenvoudig (met lage investeringskosten) in het ontwerp mee te nemen. Bij appartementen is het minder eenvoudig om deze maatregelen op te nemen, het gevolg hiervan is om een keuze te maken om extra te investeren in de installaties om kosten te besparen, of dat niet te doen en in de exploitatie hogere (onderhouds-)kosten te accepteren. Die keuze moet telkens weloverwogen gemaakt worden. Als tegenwicht tegen de hogere bouwkosten wordt scherp gestuurd op woninggrootte en kwaliteitsniveau. In het algemeen worden de woningen, zowel eengezins als meergezins, kleiner ontworpen. Enerzijds sluit dit aan bij de noodzaak om ook lagere huren te kunnen realiseren (passend toewijzen), en anderzijds bij de trend dat de huishoudens kleiner worden. Een gevolg is overigens wel dat (streven naar) Woonkeur niet meer in alle gevallen een uitgangspunt is. Natuurlijk wordt dit wel voor specifieke doelgroepen (senioren en zorg) vast gehouden, maar bijvoorbeeld bij appartementen voor starters op de huurmarkt nadrukkelijk niet. Daarmee wordt zorg gedragen voor betaalbaarheid. Doc. nr /# 15

16 3.3 Verwerving van vastgoed Verwerving woningen in Gouda Oost In samenwerking met de gemeente Gouda worden de woningen en winkels aan de Eendrachtsweg en de De Rijkestraat actief aangekocht. Voor de herontwikkeling van het Zuidelijk Stempel Oost zijn alle eengezinswoningen verworven. De sloop is in 2016 gepland (zoveel mogelijk gelijktijdig met de 66 huurwoningen van Woonpartners). In het Middengebied is inmiddels een aantal woningen van particulieren verworven, en lopen gesprekken met nog enkele anderen Onteigening zal zo nodig worden ingezet; daartoe wordt de bestemmingsplanwijziging begin 2016 in gang gezet. 3.4 Wijkontwikkeling De gemeente Gouda, Mozaïek Wonen en Woonpartners werken samen aan leefbaarheid en sociale samenhang in de wijken Korte Akkeren en Gouda Oost. De inzet is activiteiten te ondersteunen vanuit een interactie en in samenspraak met betrokken partijen in de wijk zoals bewoners, ondernemers en instellingen. De volgende overlegstructuur wordt hierbij aangehouden: Stuurgroep Wijkontwikkeling Procesmanagers Bij de fysieke planontwikkeling wordt nauw samengewerkt met de werkgroep Wijkontwikkeling van het wijkteam Gouda Oost. In 2015 zijn diverse bijeenkomsten georganiseerd: Wijkbrede informatiebijeenkomst over Gouda Oost in maart. Bijeenkomst met de familie van Leo Vroman en vertegenwoordiging van gemeente en wijkteam in september. Bijeenkomst 1 e paal Leo Vromantoren, gecombineerd met de start van de tentoonstelling 15 jaar wijkontwikkeling in oktober. Bijeenkomst 1 e paal Zuidelijk Stempel West laagbouw in december. Informatiebijeenkomsten voor de locatie Van Heuven Goedhartsingel-Oostvogel in december. 3.5 Verkoop van vastgoed Verkoop bestaand bezit De doelstelling van verkoop in 2015 is circa 20 woningen, vertaald naar een bedrag (target) van 2,5 miljoen. Gerealiseerd is de verkoop en levering van 27 woningen en een berging. Het bijbehorende totaal ontvangen bedrag is 3,4 miljoen. De verkoopresultaten 2015 zijn weergegeven in onderstaande tabel. Gouda Waddinxveen Zuidplas Totaal Aan zittende huurder Aan andere huurder Op de vrije markt Totaal verkochte huurwoningen Verkocht nog niet geleverd Te koop staande woningen ultimo Doc. nr /# 16

17 Verkoop nieuwbouw In 2015 zijn de resterende 4 van 14 nieuwbouw koopwoningen met starterslening in Park Triangel verkocht. Ultimo 2015 zijn alle woningen verkocht en geleverd. 3.6 VvE-beheer In 2015 is het SKW-certificaat voor VvE-beheer, waarborg voor kwaliteit, wederom behouden. Woonpartners voert in de gemeenten Waddinxveen, Gouda en Zuidplas het beheer voor 31 VvE s, één multifunctioneel gebouw (in opdracht van de gemeente Zuidplas) en één stichting (waarin Woonpartners belanghouder is). Onderstaand overzicht geeft de aantallen VvE s in beheer en daaronder vallende appartementsrechten ultimo 2015 weer. Aantal VvE s in beheer (*) Aantal appartementsrechten Gouda Waddinxveen Zuidplas Totaal (*) naast de VvE s in deze tabel worden ook een multifunctioneel gebouw in Moordrecht beheerd en een stichting voor een woonomgeving in Waddinxveen, zonder appartementsrechten. In 2015 hebben de besturen van 2 complexen de beheercontracten opgezegd. Dit houdt in dat 4 VvE s (hoofd- en ondersplitsingen) afvallen. Voor 2016 worden geen toevoegingen aan de portefeuille van VvE s verwacht. In 2016 worden 13 VvE s met bezit van Woonpartners beheerd en 14 zonder eigen bezit. Voor deze 14 VvE s geldt dat de contracten voor het beheer in 2016 voor 1 juli 2015 afgesloten zijn. Doc. nr /# 17

18 4. Wonen, zorg en welzijn 4.1 Realisatie activiteitenprogramma Activiteit De klantgerichtheid van Woonpartners is hoog en scoort bij de KWH-metingen een 8 of hoger. Leefbaarheidsactiviteiten vinden hun basis in wijkactieplannen. Begeleid wonen voor zorgbehoevenden georganiseerd met ketenpartners Score Realisatie +/- De gemiddelde score is een 7, Van alle wijken zijn wijkactieplannen opgesteld en vormen de basis voor de inzet van de leefbaarheidsactiviteiten van Woonpartners. Hierbij is het accent verschoven naar fysieke maatregelen om de wooncomplexen en hun directe omgeving schoon, heel en veilig te maken. Woonpartners neemt het initiatief om dit op case-niveau steeds strikter te organiseren, zodat huurders de zorg ontvangen die ze nodig hebben. Service-onderhoud wordt volgens begroting gerealiseerd - Zie hoofdstuk Gerealiseerd +/- Deels gerealiseerd - Niet gerealiseerd X Vervallen Huurdersparticipatie Bewonersparticipatie / relatie met huurdersorganisatie De huurdersorganisaties HWZM en HWHM zijn eind december gefuseerd tot de Stichting Huurdersbelangen Regio Hollands-Midden, afgekort de HRHM. Tegelijkertijd is een nieuw bestuur aangetreden met leden uit Gouda, Waddinxveen en Zuidplas. Op 5 januari 2016 is voorafgaand aan de nieuwjaarsbijeenkomst de samenwerkingsovereenkomst tussen HRHM en Woonpartners Midden-Holland ondertekend. Daarmee is een nieuwe fase in de huurdersparticipatie tot stand gekomen die past bij de landelijke ontwikkeling waarbij huurdersbelangenorganisaties mede verantwoordelijkheid dragen voor de totstandkoming van prestatieafspraken met de gemeenten. De Dag van de Betrokken Huurder / De Dag van het Huren Op 12 september heeft Woonpartners haar betrokken huurders een leuke dag bezorgd door ze met de bus, met entertainment, langs een groot aantal van onze wooncomplexen voor senioren mee te nemen. Bij elke locatie was een activiteit georganiseerd en voor een hapje en een drankje was gezorgd. Daarnaast waren de locaties opengesteld voor belangstellenden om te zien wat wonen in een van deze wooncomplexen inhoudt. De locaties zijn door ruim 200 belangstellenden bezocht. Bewonerscommissies Inmiddels is voor ons woningbezit in Boskoop een nieuwe bewonerscommissie opgericht en ook de huurders van het Centrumplan in Waddinxveen hebben zich verenigd om zo een duidelijke gesprekspartner voor Woonpartners te zijn. Doc. nr /# 18

19 Leefbaarheid De inzet van de middelen beschikbaar voor de leefbaarheid wordt gebaseerd op de lokale situatie zoals deze is beschreven in het wijkactieplan. Daarbij wordt meer dan voorheen de nadruk gelegd op de fysieke leefbaarheid. Voorbeelden hiervan zijn de aanleg van fietsrekken, maatregelen om vandalisme tegen te gaan, extra schoonmaakbeurten van (voor huurders) onbereikbaar glas en maatregelen ter voorkoming van oververhitting in liften en trappenhuizen. Totale uitgaven voor leefbaarheid in 2015, ten opzichte van de begroting, zijn als volgt: Begroot in Gerealiseerd in Sociaal Fysiek Bijdrage Woonpartners aan huismeester Totaal Overlastmeldingen In de media is veel aandacht geweest voor overlastgevende en verwarde huurders in corporatiebezit. Ook bij Woonpartners komen meldingen en incidenten waarin dit speelt voor. Woonpartners werkt samen met de sociale teams en politie om voor deze doelgroep zo goed mogelijk wonen te blijven realiseren en overlast waar mogelijk te voorkomen. Het aantal van deze geregistreerde meldingen is 50. Woonfraude Als er meldingen over woonfraude worden gedaan dan doet Woonpartners een gegevenscontrole met de gegevens zoals ze bekend zijn bij de gemeente en wordt het adres bezocht. In 2015 zijn 25 adressen bezocht wat geleid heeft tot 8 huuropzeggingen en 4 waarschuwingen. 4.2 Wonen, zorg en welzijn in Gouda Hoogtepunten uit de wijkaanpak Leckenborch, Paradijs en Zuidrandflat In 2015 zijn in totaal 466 voor Woonpartners nieuwe seniorenwoningen in beheer genomen. Bij Leckenborch en Zuidrandflat zijn actieve bewoners als bewonersvertegenwoordiging of als activiteitencommissie actief. Woonpartners heeft er voor gezorgd dat alle beheersactiviteiten zo soepel mogelijk zijn overgegaan. Het gebouw De Zuidrandflat bestond in jaar. De bewoners hebben dit heuglijke feit op een gepaste wijze gevierd met een feestweek. Gouda Oost bruist Om de bewonerskracht in Gouda Oost te stimuleren en om de mogelijkheden van het Nelson Mandela Centrum (NMC) bij een grote groep Gouwenaren onder de aandacht te brengen, is er op initiatief van Woonpartners een bruisavond van de Ideeënbrouwerij georganiseerd. De opkomst was groot en er zijn veel initiatieven uit naar voren gekomen. Wijkeethuis Gouda Oost Het buurtinitiatief om in het NMC een wijkeethuis te realiseren is na een paar jaar hard werken gerealiseerd. De rol van Woonpartners was die van meedenker en de aanbieder van faciliteiten. Woonpartners heeft er voor gekozen om de keuken niet zelf te realiseren en volledig te financieren. Een actieve vrijwilligersclub heeft het uiteindelijk voor elkaar gekregen om een professionele keuken neer te zetten. De keuken is nu van en voor de buurt en wordt intensief gebruikt. De coördinatie is in handen van De Klup, een organisatie die mensen met een verstandelijke beperking activeert. Doc. nr /# 19

20 De Buhne In de wijk Oud-Achterwillens beheert Woonpartners de Bühne. Nadat het wijkteam gestopt is, heeft Steunpunt Oog deze beheerfunctie overgenomen. Leefbaarheid sloopcomplexen Om de leefbaarheid in en rond de te slopen flats aan de Eendrachtsweg en Teldersstraat op peil te houden, heeft Woonpartners de woningen zelf tijdelijk verhuurd en huismeesters ingezet. Schoon, heel en veilig houden van de wooncomplexen Om complexen langer schoon, heel en veilig te houden zijn een 10-tal complexen extra onder de loep genomen en maatregelen genomen om de fysieke leefbaarheid te verbeteren. Maatschappelijke taken/ketensamenwerking Samenwerking met ketenpartners Woonpartners is in 2015 bij de volgende projecten betrokken geweest: Sociale teams; Woonpartners is partner van de sociale teams in Gouda. Woonpartners is als huisvester betrokken bij het Jongeren onder Dak-programma. Woonpartners is partner in het convenant Voorkomen Huisuitzetting. Signaleringsoverleg Zorg en overlast. Woonpartners is medefinancier en aandrager van cases voor buurtbemiddeling, zodat vrijwilligers met professionele ondersteuning hulp kunnen bieden aan huurders die overlast van buren ervaren. Woonpartners ondersteunt vrijwilligersorganisaties zoals Stichting Present, Stichting De Kring en Humanitas. Dit zijn organisaties die zich inzetten voor huurders die extra ondersteuning nodig hebben om hun (huur)zaken op de rit te krijgen. Tegenover onze woningen in Gouda Noord is een asielzoekerscentrum gepland. Woonpartners overlegt met gemeente en bewoners over een veilige leefomgeving. Woonpartners werkt actief mee aan het terugdringen van het aantal inbraken in de gemeente Gouda, onder andere door het aanbrengen van PKVW en het faciliteren van buurtapp s waardoor bewoners elkaar kunnen waarschuwen voor onveilige situaties. 4.3 Wonen, zorg en welzijn in Waddinxveen Hoogtepunten uit de wijkaanpak Anne Frank zalencentrum Dit zalencentrum vervult nadrukkelijk een rol als het kloppend hart voor de ouderenactiviteiten in een belangrijk deel van Waddinxveen. Samen met actieve vrijwilligers en Palet Welzijn zorgt Woonpartners voor een groeiend activiteitenaanbod voor de senioren in Waddinxveen. Woonwagenlocaties Woonpartners beheert in de gemeente Waddinxveen twee woonwagenlocaties met in totaal 18 standplaatsen. De verplaatsing van de kleine locatie aan de Meteorenweg is in voorbereiding. Op de Pater Jornaweg wordt gewerkt aan een veilige en leefbare locatie. Een aantal stappen is hierin gezet, zoals een grootscheepse controle-actie om te kijken of de wagens en bijgebouwen wel kunnen voldoen aan wet en regelgeving. Veilig koken in seniorenwoningen Veel ongelukken in seniorenwoningen gebeuren door het koken op gas. Daarom heeft Woonpartners in de aanleunwoningen bij zorgcentrum Souburgh ervoor gezorgd dat de huurders op een veilige manier elektrisch kunnen koken en is de gasvoorziening afgesloten. Doc. nr /# 20

21 Maatschappelijke taken / ketensamenwerking Woonpartners neemt in Waddinxveen deel aan de volgende projecten en overleggen: Woonpartners heeft goed contact met het sociaal team in Waddinxveen. Woonpartners is medefinancier en aandrager van cases voor buurtbemiddeling, zodat vrijwilligers met professionele ondersteuning hulp kunnen bieden aan huurders die overlast van buren ervaren. Integraal veiligheidsbeleid van gemeente. Woonpartners is partner hierin en heeft een actief programma om in woningen het Politiekeurmerk Veilig Wonen aan te brengen. Woonpartners is deelnemer bij Wijkplatforms. Overleg met Ouderenadviesraad over ontwikkelingen in ouderenwelzijn en zorg. 4.4 Wonen, zorg en welzijn in Zuidplas Hoogtepunten in wijkaanpak Weideplantsoen Nadat de werkzaamheden voor het groot onderhoud in de wijk Weideplantsoen zijn afgerond, is door Woonpartners, gemeente Zuidplas en de bewoners het plantsoen zelf opgeknapt. Veilig koken in seniorenwoningen Veel ongelukken in seniorenwoningen gebeuren door het koken op gas. Daarom heeft Woonpartners in de aanleunwoningen bij zorgcentrum De Zevenster ervoor gezorgd dat de huurders op een veilige manier elektrisch kunnen koken en is de gasvoorziening afgesloten. Maatschappelijke taken/ketensamenwerking Woonpartners participeert in de gemeente Zuidplas in de ontwikkeling van een Laatste Kans Beleid en een beleid ter voorkoming van huisuitzettingen en buurtbemiddeling. Doc. nr /# 21

22 5. Woningbeheer 5.1 Realisatie activiteitenprogramma Activiteit Doorontwikkelen klantbedieningsconcept en de klantbediening voldoet minimaal aan de KWH normen. Klantinformatie zo veel mogelijk digitaal. + Score Realisatie + Behalve het meetonderdeel ontevredenheid scoren we ruim boven de KWH norm. Dit is een continu proces. Door vernieuwde website is er meer digitale informatie voor de klant beschikbaar. Implementeren reparatieverzoeken in mijn Woonpartners. - Is niet geslaagd vanwege automatisering problematiek. Huurbeleid inzake vraaghuren uitvoeren. + Handhaven rechtvaardig incassobeleid. +/- Opleveren nieuwbouwwoningen Centrumplan, start verhuur De Jonge Veenen. Optimalisatie verhuur / terugdringen leegstand in het maatschappelijk vastgoed. + + Per complex is uitgewerkt wat idealiter de juiste vraaghuur zou moeten zijn. Huurachterstand zit 0,1% boven de gestelde norm. Er zijn minder ontruimingen geweest in 2015 Verhuur van de nieuwbouwprojecten verliep voorspoedig. Bijna alle woningen waren voor de datum van oplevering al verhuurd. Ondanks de lastige markt voor maatschappelijk vastgoed is de leegstand niet verder toegenomen. Aanscherpen jaarlijks begrotingsproces en aanpak MIP. Uitvoeren planmatig onderhoud op basis van benchmark normering 585,- per vhe. Uitvoeren maatregelen Woonpartnerskwaliteit (WPK). Uitvoeren maatregelen Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW nieuw aanbrengen en upgraden). + +/- +/- +/- Aanscherping begrotingsproces is gerealiseerd en aanpak MIP is opgepakt in project Vastgoedsturing en Assetmanagement dat in 2016 wordt afgerond. 647,- per vhe gerealiseerd. De overschrijding van 10% is door niet geprognosticeerde noodzakelijke werkzaamheden. Er zijn bij meer vhe s maatregelen WPK uitgevoerd, vooral in de Bomenwijk Waddinxveen. Er zijn bij minder vhe s nieuwe maatregelen uitgevoerd dan geprognosticeerd doordat de interesse in deelname bij bewoners beperkt is. Een deel van de upgrades is vanwege faillissement opdrachtnemer doorgeschoven naar Uitvoeren energetische maatregelen. + Energetische maatregelen zijn gerealiseerd. Het budget is volledig benut. + Gerealiseerd +/- Deels gerealiseerd - Niet gerealiseerd X Vervallen Doc. nr /# 22

23 5.2 Woningmarkt algemeen Woonpartners Midden-Holland is actief in de gemeenten Alphen aan den Rijn, Gouda, Waddinxveen en Zuidplas. Woonpartners werkt nauw samen met de collegacorporaties van sociale huurwoningen in deze gemeenten. Het gezamenlijk woningaanbod van de corporaties actief in de woonkernen Bodegraven, Driebruggen, Gouda, Moerkapelle, Moordrecht, Nieuwerbrug aan den Rijn, Reeuwijk, Waddinxveen en Zevenhuizen wordt aangeboden via de webservice WoningNet, regio Midden-Holland. Onze woningen in Boskoop worden bij leegkomst aangeboden via de webservice WoningNet, regio Holland-Rijnland en via de eigen website; Woningen met een huurprijs boven de liberalisatiegrens worden ook aangeboden via en de ROS (vrije sector) module van WoningNet. 5.3 Woningmutaties Woonpartners Voor een gedetailleerd overzicht per gemeente wordt verwezen naar de bijlagen. Verhuur In 2015 zijn in totaal 617 woningen verhuurd (560 in 2014). Het ging om 544 woningen met een huur tot de liberalisatiegrens ( 710,68) en om 73 vrije sector woningen met een huurprijs boven de 710,68). Mutaties In 2015 zijn er in totaal 562 woningen leeggekomen. Dat is vergelijkbaar met Mutatiegraad De mutatiegraad komt op basis van verhuurde woningen in de bestaande voorraad op 7,0%. Dit is een stijging van 0,7% t.o.v (6,3%). Woningtoewijzing In 2015 heeft Woonpartners 96% van de woningen met een huur tot 710,68 toegewezen aan de doelgroep met een maximaal verzamel jaarinkomen tot ,-. Hiermee wordt voldaan aan de door de Minister gestelde eis dat maximaal 10% van de mutaties (in de periode van 1 januari 2015 tot en met 30 juni 2015) mag worden toegewezen aan inkomens buiten de doelgroep. Deze regeling is per 1 juli 2015 veranderd in 20%. 12 DAEB-woningen zijn tot en met 30 juni 2015 toegewezen aan klanten met een jaarinkomen hoger dan ,-. 7 DAEB-woningen zijn van 1 juli 2015 tot en met 31 december 2015 toegewezen aan klanten met een jaarinkomen hoger dan ,- en lager dan ,-. 3 DAEB-woningen zijn van 1 juli 2015 tot en met 31 december 2015 toegewezen aan klanten met een inkomen hoger dan ,-. Bijzonderheden verhuur Reguliere sociale huurwoningen met huurprijzen tot de aftoppingsgrens ( 576,87 en 618,24) verhuren onverminderd goed. Voor de woningen met hogere huurprijzen tot aan de vrije sector grens is het aantal kandidaten lager. Ook voor het verhuren van vrije sector woningen moet meer moeite worden gedaan. Toch zijn de verhuurresultaten ook voor deze woningen goed te noemen. Bij de seniorenwoningen zien we dat het verhuurproces langzaam verloopt. We zien in de seniorencomplexen een hogere mutatiegraad dan gemiddeld. De seniorendoelgroep is niet erg actief op zoek naar een andere woning, kritisch op het product, en niet snel geneigd om te verhuizen. Doc. nr /# 23

24 Het verhuurproces is daarom voor senioren meer op de doelgroep aangepast. Door meer persoonlijke aandacht te geven en een aangepast tempo te hanteren, bereiken we de doelgroep beter, bieden we een betere begeleiding en bereiken we een beter resultaat. Huisvesting bijzondere doelgroepen Woonpartners heeft met de plaatsing van in totaal 150 statushouders in alle gemeenten aan de taakstelling voldaan. Zie bijlage 2. De huisvesting betreft 150 volwassenen en kinderen. In een aantal gevallen ging het om gezinsherenigingen. In het totaal zijn 48 woningen toegewezen aan statushouders in Wij verwachten voor 2016 een verdere stijging van de huisvesting van statushouders met circa 35 %. Marktvraag Ingeschreven woningzoekenden in WoningNet op 31 december van het jaar Huurdercategorie Starters Doorstromers Totaal De stijging van het aantal ingeschreven starters in WoningNet zet door. Afhandeling urgentieaanvragen In Gouda en Waddinxveen kunnen woningzoekenden rechtstreeks bij Woonpartners terecht voor het indienen van een urgentieaanvraag. Woonpartners werkt samen met Stichting Kwadraad (sociale urgentieaanvragen) en GGD Midden-Holland (medische urgentieaanvragen). In de gemeente Zuidplas verzorgt de gemeente nog de aanvragen voor de urgenties. De corporaties met een vestiging in de gemeente Alphen aan den Rijn verzorgen de afhandeling urgentieaanvragen in de betreffende gemeente. Afgifte huisvestingsvergunningen Voor de gemeenten Gouda en Waddinxveen verzorgt Woonpartners de afgifte van de huisvestingsvergunningen. Dit doet zij op basis van overeenkomsten met die gemeenten. Zij verzorgt deze huisvestingsvergunningen ook voor andere verhuurders. In de gemeente Zuidplas en Alphen aan den Rijn worden alleen vergunningen afgegeven voor de woningen die Woonpartners zelf verhuurt. Huurincasso De huurachterstand van de huidige huurders zit met 1,1% iets boven de gestelde norm van 1,0% en is het gehele jaar redelijk constant te noemen. Onze medewerkers blijven klanten met huurschuld actief benaderen. De huurachterstanden van vertrokken bewoners zit eind 2015 met 1,16% binnen de norm van 1,2%. Ontruimingen Met 9 ontruimingen in 2015 zijn dat er bijna de helft minder dan in 2014 (17). Ook zien we dat het aantal aanzeggingen met 28 gedaald is ten opzichte van 2014 (37). Deze lage aantallen, zeker in verhouding tot een aantal jaren terug, zijn een gevolg van een effectieve inzet van de medewerkers huurincasso gericht op preventie en nauwe samenwerking met derden, zoals overeengekomen in het convenant Voorkomen Huisuitzetting in Gouda, Waddinxveen en Zuidplas. Belangrijke steunpunten zijn verder de Meldpunten Zorg en Overlast in Waddinxveen en Zuidplas. Woonpartners ziet een huisuitzetting als laatste middel om een huurbetalingsprobleem te beëindigen en gaat daar terughoudend en zorgvuldig mee om. In één geval ging het om een ontruiming op basis van overlast. Huurverhoging per 1 juli 2015 De huren bij Woonpartners stegen per 1 juli 2015 gemiddeld met 1,49%. Woonpartners heeft in 2015 geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de huren inkomensafhankelijk te verhogen. Doc. nr /# 24

25 Een aantal verhuureenheden kreeg een lager huurverhogingspercentage, dit betrof: Tijdelijke huurcontracten voor sloopwoningen. Vrije sector huurwoningen, met een contractueel andere afspraak over de huurverhoging. Woningen die door een te hoge huurstijging duurder zouden worden dan de maximaal redelijke huur. M&OV-panden met een contractueel andere afspraak over de huurverhoging. Hierdoor blijft de totale huurverhoging ruim onder het toegestane maximum. 5.4 Maatschappelijk & Overig Vastgoed Algemeen Het Maatschappelijk & Overig Vastgoed (M&OV) wordt gebruikt en beheerd volgens de richtlijnen uit het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH), zoals vastgelegd in de paragraaf over leefbaarheid. Het M&OV bezit bestaat uit 116 objecten. Bergingen/garages/parkeerplaatsen Woonpartners beheert 610 bergingen, garages en parkeerplaatsen met een eigen huurcontract. In 2015 zijn er daarvan 43 leeggekomen en zijn er 45 weer verhuurd. Soorten huurders In totaal zijn er ongeveer 80 verschillende organisaties en personen die maatschappelijk- en overig vastgoed huren. Dit zijn voornamelijk zorg- en welzijnsorganisaties, scholen, peuterspeelzalen, kinderopvangorganisaties en diverse andere stichtingen. Daarnaast wordt op beperkte schaal bedrijfsmatig onroerend goed tot 150 m² verhuurd aan plaatselijke winkeliers en startende ondernemers. Marktontwikkeling De gemiddelde huurprijs per m² staat onder druk wegens de economische recessie en het feit dat veel maatschappelijke en zakelijke vierkante meters in het verhuurgebied leeg staan. Daardoor moet Woonpartners concurreren om huurders aan zich te binden, onder meer met een goed opleveringsniveau. De leeggekomen m² staan langer leeg en zijn met name in Gouda moeilijk verhuurbaar. De gemiddelde leegstand van maatschappelijk vastgoed bedroeg in ,7%. Mutaties Binnen de 116 M&OV objecten werden 7 huurcontracten beëindigd. Er werden 6 nieuwe huurcontracten afgesloten. 5.5 Onderhoud De onderhoudslasten vertonen al een aantal jaren een dalende tendens. Dat wordt enerzijds bereikt door vooraf (via de methode van conditiemeting) beter te weten hoe het bezit erbij staat en scherper het noodzakelijke onderhoud uit te voeren. De planmatige onderhoudsuitgaven per vhe zijn in 2015 circa 14% gedaald vergeleken met Doc. nr /# 25

26 Specificatie Onderhoud Begroot 2015 x 1000 Realisatie 2015 Realisatie 2015 in per vhe** Realisatie 2014 Planmatig onderhoud (incl. onderzoek) Dagelijks onderhoud Service-onderhoud Mutatie-onderhoud PKVW, WPK *) Maatschappelijk en overig vastgoed Contract-onderhoud Beheerd door derden Totaal dagelijks onderhoud Af: dekking uren eigen dienst Totaal Totaal incl. eigen dienst *) PKVW, WPK Politiekeurmerk Veilig Wonen en Woonpartnerskwaliteit **) het aantal vhe s is gebaseerd op het gemiddelde van de gewogen aantallen vhe s ultimo 2014 en Planmatig onderhoud De projecten planmatig onderhoud zijn grosso modo volgens planning uitgevoerd. Ook de onderhoudsprojecten die onverwacht nog doorliepen uit het voorgaande jaar zijn allemaal afgerond. Er is geschoven met de planning van de projecten om vooral bij energiebesparende maatregelen zo goed mogelijk op de begrote kasstroom uit te komen. Bij planmatig onderhoud zijn niet voorziene noodzakelijke werkzaamheden uitgevoerd waardoor een overschrijding op dat budget is ontstaan. Als gevolg van de verlenging van de tijdelijke stimuleringsmaatregel die de BTW op arbeid verlaagt van 21% naar 6% tot medio 2015, is beperkt extra budgetruimte op de gezamenlijke post planmatig onderhoud en dagelijks onderhoud vrijgekomen. Deze extra ruimte is ingezet om een aantal niet voorziene noodzakelijke werkzaamheden uit te voeren. De extra werkzaamheden zijn aanvullend op het planmatig onderhoud 2015 voorbereid en uitgevoerd. Woningverbetering bij planmatig onderhoud Investeringen Gelijktijdig met planmatig onderhoud is geïnvesteerd in woningverbeteringen in de renovatie- en groot onderhoud projecten. In onderstaande tabel zijn alle investeringen zoals begroot en gerealiseerd in 2015 opgenomen, ook per genormeerde verhuureenheid (vhe). Ter vergelijking zijn de investeringslasten 2014 ook aangegeven. x 1000 in per vhe** Specificatie planmatig onderhoud Begroot 2015 Realisatie 2015 Realisatie 2015 Realisatie 2014 Investering Energetische maatregelen **) het aantal vhe s is gebaseerd op het gemiddelde van de gewogen aantallen vhe s ultimo 2014 en Energetische maatregelen In de volgende tabel is het aantal woningen aangegeven waar bepaalde energetische maatregelen zijn gerealiseerd. Doc. nr /# 26

27 Maatregel Aantal woningen Aanbrengen HR++ beglazing (in woonkamer en/of keuken en/of slaapkamer en/of hal) 87 Aanbrengen dakisolatie 87 Aanbrengen spouwmuurisolatie 136 Aanbrengen gevelisolatie aan de buitenzijde 19 Aanbrengen vloerisolatie begane grond 87 Vervangen van Cv ketels door HR 107 ketels 7+ Aanbrengen ventilatiewarmtepomp 65 Aanbrengen PV zonnepanelen 364 Conditiemeetmethode Voor de jaarbegroting planmatig onderhoud 2016 zijn met de conditiemeetmethode (op basis van NEN 2767) bij 14 complexen het exterieur en de gemeenschappelijke binnenruimten opgenomen. Hiermee is op objectieve wijze de onderhoudsconditie inzichtelijk gemaakt waarmee een prioriteitsstelling tussen de te onderhouden complexen is aangebracht. Meerjareninvesteringsplanning (MIP) Ten behoeve van de Meerjareninvesteringsplanning (MIP) voor de komende 10 jaar is in 2015 het project Vastgoedsturing en Assetmanagement opgericht. Met dit project wordt de wensportefeuille gericht op betaalbare, passende woonruimte voor de (primaire) doelgroep voor de komende 10 jaar aangescherpt. In technische zin moet de woonruimte schoon, heel en veilig zijn. Ook is een nieuwe tool ontwikkeld, de Complexmonitor. Met deze monitor is in een beknopte visualisatie te zien hoe een complex scoort op alle relevante aspecten. Het project wordt in de eerste helft van 2016 afgerond en levert input voor het nieuwe Meerjarenbeleidsplan en de MIP. Inkoop en aanbesteding Het planmatig onderhoud 2015 is, na bestuursbesluit, voor 50% enkelvoudig aanbesteed bij opdrachtnemers die na (klant)evaluatie van eerdere projecten de beste beoordeling hebben gekregen. De kennis en expertise van deze aannemers is vroegtijdig meegenomen in de projectvoorbereiding. De overige 50% van het planmatig onderhoud 2015 is meervoudig aanbesteed. Evaluatie onderhoudsprojecten Na afronding van de planmatig onderhoud werkzaamheden zijn de opdrachtnemers geëvalueerd op basis van de standaard- Woonpartners evaluatie- en klantenquêtes. Hiermee is een verdere rangorde aangebracht in de groslijst van opdrachtnemers. De hoogst scorende opdrachtnemers zullen in de toekomst meer kans maken op vervolgprojecten. Zo wordt invulling gegeven aan verdergaande ketensamenwerking en ketenintegratie en toename van de kwaliteit. Gezond & Veilig In het kader van Gezond & Veilig, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en duurzaamheid streeft Woonpartners ernaar haar activiteiten op een voor het milieu zo min mogelijk belastende wijze uit te voeren. Dit heeft, naast de gebruikelijke maatregelen op het vlak van duurzaamheid, geresulteerd in extra maatregelen in de complexen zoals in bijhorende tabel aangegeven. Deels worden deze bij mutatie aangepast. Doc. nr /# 27

28 FSC hout Loodvervangers LED verlichting Recyclebaar PVC Vogelvides (*) of gierzwaluwkasten Waterbesparend reservoir Maatregelen duurzaamheid Complexnummer/-naam en plaats 220 Centrumplan in Waddinxveen (nieuwbouw) x x x x x x 312 Bomenwijk C in Waddinxveen x x x x x 417 Weideplantsoen e.o. in Zevenhuizen x x x x x x 504 Torenpad Oost in Boskoop (nieuwbouw) x x x x x 639 De Jonge Veenen (fase 1) in Moerkapelle x x x (nieuwbouw) 747 Zuiderlijk Stempel West in Gouda (nieuwbouw) x x x x x 749 Leo Vromantoren in Gouda (nieuwbouw) x x x x x x (*) Vogelvides zijn voorzieningen om vogels te laten nestelen in nieuwe daken binnen de duurzame flora- en faunavoorzieningen. De in de komende alinea s belichte aspecten worden door Woonpartners ook geschaard onder duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Monitoring energiebesparing SHAERE Vanuit Aedes wordt jaarlijks de energieprestatie van woningen gemonitord. Dat gebeurt met de energiebesparingsmonitor Sociale Huursector Audit en Evaluatie Resultaten Energiebesparing (SHAERE). Energie Prestatie In het Convenant Energiebesparing Huursector van 28 juni 2012 beogen Aedes en Woonbond in 2020 tenminste een gemiddelde Energie Index van 1,25 (gemiddeld energielabel B) te bereiken voor de totale huurwoningenvoorraad van de corporaties. Status 31 december 2015 Gelabeld Niet gelabeld Monument 52 Eindtotaal Per 1 januari 2015 is de beoordeling van de energetische kwaliteit van de woningen drastisch gewijzigd. Tot 1 januari 2015 werd deze kwaliteit uitgedrukt in een label (A t/m G). Na 1 januari 2015 wordt de energetische kwaliteit in een energie-index uitgedrukt, met het label als afgeleide van deze index. Met deze wijziging van de regelgeving zijn ook de rekenvoorschriften ingrijpend veranderd. De gemiddelde Energie-index van de woningen van Woonpartners waar een energielabel voor is verstrekt is in 2015 verbeterd van 1,73 naar 1,70. Sinds 1 januari 2015 is voor de nog niet afgemelde woningen bij een mutatie een vereenvoudigd label afgegeven. Op die manier kon aan de verplichting om het label bekend te stellen, worden voldaan. De woningen worden afgemeld na het aanbrengen van energetische maatregelen. In 2015 is het aantal afgemelde woningen gestegen van naar Deze stijging wordt voor belangrijk deel veroorzaakt door de overname van 252 woningen van Mooiland. In de volgende tabel is de verdeling van de verstrekte EPA-labels aangegeven. Doc. nr /# 28

29 Verdeling verstrekte energielabels A++ A+ A B C D E F G Ultimo Ultimo De oplevering van het Centrumplan in Waddinxveen heeft geleid tot 50 A+ woningen. De toename van het aantal woningen met een A label wordt vooral veroorzaakt door het groot onderhoud van de Bomenwijk in Waddinxveen en het restant van de nieuwbouwwoningen in het Centrumplan. De toename van het aantal woningen met een C en D label wordt enerzijds veroorzaakt door het uitvoeren van energetische maatregelen bij renovatie en groot onderhoud en planmatig onderhoud projecten en anderzijds door de toevoeging van het overgenomen bezit van Mooiland per 1 juni De toename van het aantal woningen met een F en G label komt doordat de woningen in de volgende onderhoudsfase Bomenwijk in Waddinxveen, voorafgaand aan de uitvoering van energetische maatregelen, definitief zijn gelabeld. Dit was nodig voor het verkrijgen van een STEP subsidie. Deze definitieve labels bleken lager te zijn dan de pré-labels. Het is de verwachting dat de meeste woningen in deze twee renovatie en groot onderhoud projecten na uitvoering van de maatregelen minimaal 3 stappen zullen stijgen, zodat dit effect tijdelijk van aard is. Zonnepanelen kantoor Waddinxveen en Zuidrandflat Op het dak van de vestiging in Waddinxveen zijn 192 zonnepanelen aangebracht. Met de zonneenergie levert Woonpartners een bijdrage aan een maatschappelijk duurzame energievoorziening. Met een verbruik van een gemiddeld huishouden komt dit op een teruggave van energie van 13,4 huishoudens. In een periode van circa 10 jaar zijn de investeringskosten terugverdiend. In 2015 zijn ook de werkzaamheden op het dak van de Zuidrandflat in Gouda gestart. In 2016 volgt het seniorencomplex bij het Anne Frank Centrum in Waddinxveen. Op beide complexen komen in het totaal 880 zonnepanelen. Woonpartners streeft ernaar om in de toekomst meer complexen van zonnepanelen te voorzien. GPR-gebouw Het GPR-gebouw is een methodiek om inzicht te krijgen in de milieueffecten van onderhoud en de duurzaamheid van woning- en utiliteitsbouw. Uit evaluatie is gebleken dat de methodiek vooral geschikt is voor renovatie en groot onderhoud projecten vanwege de beoordeling op meerdere facetten. Dit in tegenstelling tot planmatig onderhoud projecten die relatief eenvoudig van opzet zijn. Bij het renovatie en groot onderhoud project, dat staat aangegeven in onderstaande tabel, is de GPR- Doc. nr /# 29

30 gebouw methodiek toegepast. Bij één nieuwbouw project is in 2015 de GPR-gebouwmethodiek toegepast. Complex Bomenwijk C in Waddinxveen (renovatie en groot onderhoud) Zuidelijk Stempel West in Gouda (nieuwbouw) Gemiddeld ambitieniveau Gemiddelde score voor ingreep Gemiddelde score na ingreep 7,14 5,14 6,60 7,00 n.v.t 7,75 Dagelijks onderhoud Serviceonderhoud De kosten voor het serviceonderhoud zijn ten opzichte van de begroting overschreden. Net als in 2014 zijn rioolproblemen en herstel in badkamers de grootste kostenposten. Het aantal reparaties per vhe was gelijk aan vorig jaar en begroot namelijk 1,4 melding per vhe. De reden dat de kosten hoger zijn is deels omdat het BTW percentage per 1 juli 2015 weer is verhoogd van 6% naar 21% en dat reparaties zoals rioolproblemen en badkamerrenovaties omvangrijke en kostbare ingrepen zijn. Bij planmatig onderhoud zijn dergelijke ingrepen beperkt begroot en gerealiseerd in Hierdoor is er een oplopend aantal van dit soort reparaties in het dagelijks onderhoud. Mutatieonderhoud Er is een overschrijding van ,- (18%) op het mutatieonderhoud van woningen. Deze overschrijding heeft twee hoofdoorzaken: 1. Het aantal mutaties is hoger uitgekomen dan begroot. In de begroting is uitgegaan van 533 mutaties. In 2015 zijn er 639 woningen in behandeling geweest. (Dit zijn woningen die leeggekomen en verhuurd zijn in 2015, leeggekomen in 2014 en verhuurd in 2015, of leegstaand meegegaan zijn naar 2016). Dit verklaart ,- van de overschrijding. 2. In 2015 is er een overloop van mutatiekosten geweest ter hoogte van ,- voor woningen die verhuurd zijn in Deze overloop ontstaat niet in 2016, omdat dit jaar alle kosten voor 2015 ook zijn meegenomen in Een positieve ontwikkeling is dat de gemiddelde kosten per mutatie verder zijn gedaald naar 2.232,- per woning. Het is nog niet gelukt om op de benchmark van 179,- per woning uit te komen. Dit kengetal is in 2015 voor Woonpartners uitgekomen op 214,- per woning. Voor het aanbrengen van de Woonpartnerskwaliteit en het Politiekeurmerk Veilig Wonen is ,- besteed. Contractonderhoud Aan contractonderhoud is in 2015 minder uitgegeven dan begroot. Dit is voor een belangrijk deel te verklaren door de later gerealiseerde overname van het bezit van Mooiland. Contractonderhoud Begroot 2015 x 1000 Realisatie 2015 Realisatie 2015 in per vhe Realisatie 2014 Investering Doc. nr /# 30

31 Dagelijks onderhoud aan woonwagens en woonwagenlocaties In afwachting van de verplaatsing van de locatie Meteorenweg en een opknapbeurt van de locatie Pater Jornaweg zijn in 2015 vooral de noodzakelijke herstelwerkzaamheden uitgevoerd. Eigen onderhoudsdienst Productiviteit eigen dienst De eigen onderhoudsdienst bestond in 2015 uit 6 medewerkers, allen met een eigen volledig ingerichte servicebus. Eén medewerker is voor een beperkter werkpakket ingezet. In 2015 is het team aan de slag gegaan met het invoeren van maatregelen die de productiviteit moeten verhogen. Concrete maatregelen zijn: invoeren van regio s per vakman om zo reistijd te beperken en het kritisch kijken of de tijden per reparatie gebruikt in het planningssysteem niet scherper gesteld konden worden. Dit laatste heeft een inperking van de tijden van gemiddeld een kwartier per soort reparatie opgeleverd. Reparatieverzoeken In 2015 is het aantal meldingen voor serviceonderhoud met 1,4 melding per vhe op de benchmark uitgekomen. Om efficiënter en klantgerichter de reparaties uit te voeren is een automatiseringsslag gemaakt. Helaas bleek de automatisering nog niet stabiel genoeg en de mogelijkheden van het systeem nog niet uitontwikkeld genoeg om te voldoen aan de wensen van de klant van nu. Dit heeft er toe geleid dat Woonpartners heeft besloten om pas op de plaats te maken en te kijken of het met de huidige automatiseerder mogelijk is om op afzienbare tijd wel een optimaal functionerend systeem te realiseren. Deze afweging wordt begin 2016 gemaakt. Woonpartnerskwaliteit (WPK) De (minimale) kwaliteit waaraan de beheerde woningvoorraad van Woonpartners moet voldoen is vastgelegd in een kwaliteitsstandaard, de Woonpartnerskwaliteit (WPK). In 2015 is een update WPK opgesteld. Daarbij is een verdeling naar twee verschillende varianten gemaakt te weten WPK basis en WPK plus. WPK basis - basisvariant waaraan elke woning van Woonpartners moet voldoen. Het betreft een (brand)veilige en gezonde woning die bouwkundig en installatietechnisch aan vigerende wet- en regelgeving voldoet; WPK plus - variant die ingaat op specifieke wensen van de klant die binnen het beleid van Woonpartners en technisch realiseerbaar zijn tegen vergoeding van de kosten door een eenmalige bijdrage of een huurverhoging. Deze verdeling vormt een integraal onderdeel van het klantbedieningsconcept van Woonpartners en speelt in op de ontwikkelingen in hedendaagse woonkwaliteit en de wensen en behoeften van de klant. In 2015 zijn 678 woningen, tegelijk met de uitvoering van planmatig onderhoud of mutatieonderhoud, voorzien van maatregelen WPK. Er zijn vooral meer maatregelen uitgevoerd in de Bomenwijk te Waddinxveen dan begroot. Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) In 2015 zijn gelijktijdig met planmatig onderhoud circa 58 (234 geprognosticeerd) aanbiedingen PKVW gedaan aan huurders. Bij 2 woningen zijn PKVW werkzaamheden uitgevoerd en certificaten afgegeven. Enerzijds doordat er beperkte belangstelling van huurders is voor deelname aan PKVW. Anderzijds doordat een deel van het project Bomenwijk in tijd is doorgeschoven. Bij mutatie is bij 75 woningen PKVW aangebracht. Hiermee komt het totaal aantal woningen met PKVW certificaat in de vier gemeenten Gouda, Waddinxveen, Alphen aan den Rijn en Zuidplas uit op Bij 497 woningen (587 geprognosticeerd) is het al aanwezige PKVW aangepast naar de huidige regelgeving. De onderschrijding is veroorzaakt door het faillissement van J.J. van der Speld & Zn. BV. De resterende woningen zullen in 2016 worden gecertificeerd. Doc. nr /# 31

32 Woningaanpassingen In 2015 zijn door huurders 52 keer individuele woningverbeteringen aangevraagd. Hier staat een huurverhoging tegenover. Brandveiligheid Met betrekking tot brandveiligheid is in 2015 bij drie complexen de brandveiligheid op het niveau van het Bouwbesluit 2012 bestaande bouw gebracht. Constructieve veiligheid Bij galerijflats die gebouwd zijn voor 1975 moeten alle galerijvloeren worden gecontroleerd op veiligheid. Het gaat landelijk om enkele honderden flats. De controles door de eigenaren moeten voor 1 juli 2017 gereed zijn. De gemeentes moeten zelf toezicht houden op de controles. Het ministerie voor Wonen heeft de verplichting in december opgelegd. Alle galerijflats in ons bezit zijn onderzocht en er bleken geen aanvullende maatregelen noodzakelijk om de constructieve veiligheid te borgen. Bij één VVE-complex moeten nog beheersmaatregelen worden genomen. Daarnaast worden andere woningtypes met vergelijkbare uitkragende balkonbetonvloeren door Woonpartners, hoewel dit niet wettelijk verplicht is, onderzocht. Ventilatie Goede ventilatie is van belang voor het juiste binnenklimaat en daarmee de gezondheid van de bewoners. Het is bovendien van belang voor de instandhouding van de goede technische staat van woningen. In 2 complexen is mechanische ventilatie aangebracht. In 7 complexen is de mechanische ventilatie verbeterd en/of gereinigd en bij 2 complexen de warmte-terugwininstallaties gereinigd en ingeregeld. Asbest Op basis van het Handboek Asbest 2013 van Aedes zijn bij meerdere complexen asbest- en saneringeninventarisaties uitgevoerd. Bij 107 woningen (19 in Waddinxveen en 88 in Zevenhuizen) zijn diverse asbest bouwdelen gesaneerd. Woonpartners is verbonden aan het Landelijk Asbest Volgsysteem (LAVS) dat naar verwachting in de toekomst door de overheid verplicht zal worden gesteld voor corporaties en ketenpartners. Eind 2014 waren alle modules (van inventarisatie tot stort) in het LAVS-programma geïntegreerd en zijn de 1 e pilots opgestart. In 2015 zijn deze nog niet afgerond. Wel zijn twee groot onderhoudsprojecten als pilot ingevoerd in LAVS (Bomenwijk en Weideplantsoen). Er wordt nog gewerkt aan een zogenaamde projectmodule waar collectieve asbesttoepassingen in complexen kunnen worden ingevoerd. Voor asbest is in 2014 een protocol opgesteld hoe te handelen bij calamiteiten. In 2015 is het beleid opnieuw geactualiseerd. Ook is er in het kader van Arbo een protocol en procesbeschrijving opgesteld voor de eigen medewerkers die in aanraking komen met asbest. Legionella Voor legionellabestrijding is in 2013 een beleidsdocument opgesteld met een protocol hoe te handelen bij calamiteiten. Woonpartners heeft voor de meeste complexen met een collectieve watervoorziening een algemene zorgplicht. Dit geldt niet voor verhuurde objecten aan zogenaamde prioritaire (zorg)instellingen. Hiervoor geldt een verdergaande regelgeving. Realisatie-overzicht planmatig onderhoud en energetische maatregelen In bijlage 4 wordt een overzicht gegeven van de complexen waar in 2015 planmatig onderhoud werkzaamheden zijn verricht. Doc. nr /# 32

33 5.6 Kwaliteit van de dienstverlening Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH) Resultaten dienstverlening en KWH Hieronder een overzicht van de scores over vier jaar, waaronder een voorlopig cijfer over KWH heeft de definitieve cijfers niet beschikbaar voor het verschijnen van dit jaarverslag. KWH-klantwaardering Reparatieverzoeken Woonpartners 8,0 8,2 8,0 7,9 Landelijk (bron: CBC) 8,5 8,1 8,2 NB Klantcontact Woonpartners 7,6 7,27,2 7,3 7,8 Landelijk (bron: CBC) 7,8 7,6 7,2 NB Onderhoud Woonpartners 7,9 7,8 7,7 7,5 Landelijk (bron: CBC) 8,2 7,9 8,2 NB Uiten ontevredenheid Woonpartners 6,9 6,6 6,4 6,3 Landelijk (bron: CBC) 6,6 6,4 6,5 NB Woning zoeken Woonpartners 7,9 7,7 7,6 7,7 Landelijk (bron: CBC) 7,8 7,8 7,9 NB Huur opzeggen Woonpartners 7,8 7,8 8,2 8,1 Landelijk (bron: CBC) 8,2 NB 8,1 NB Nieuwe woning Woonpartners 8,2 8,2 7,6 7,6 Landelijk (bron: CBC) 8,2 NB 7,8 NB Doc. nr /# 33

34 6. Governance 6.1 Realisatie activiteitenprogramma Activiteit Score Realisatie Bij huurdersparticipatie ligt het accent op samenwerken, overleggen en contact. Overname woningbezit Mooiland in Gouda. + Fusie met Stichting Zuidrandflat in Gouda. + Woonpartners zoekt de samenwerking met ketenpartners op het gebied van Wonen, zorg & welzijn en Wonen, leren & werken, in alle gemeenten waar zij werkzaam is. Voortgang vernieuwing van de woningportefeuille. Uitvoeren interne audit op de jaarrekening 2014 conform het vastgestelde controleplan Uitvoeren tussentijdse audits conform het controleplan Doorontwikkelen en implementeren risicoverslaggeving. Toetsen scenario s en investeringen aan financieel kader. Financieel beleid in lijn brengen met nieuwe richtlijnen. Vergelijken met andere corporaties. + Aanpassen administratieve organisatie aan nieuwe Woningwet In de loop van 2015 hebben de huurdersorganisaties HWZM en HWHM besloten om per 1 januari 2016 gezamenlijk verder te gaan onder de naam Stichting Huurdersbelangen Hollands Midden (HRHM). Daarnaast is de relatie met de bewonerscommissies in de complexen verstevigd. Op 1 juni 2015 heeft Woonpartners 252 woningen, 10 bedrijfspanden en 49 parkeerplaatsen in Gouda overgenomen van Mooiland. De juridische fusie tussen Woonpartners en Stichting Zuidrandflat is geëffectueerd op 1 januari wooneenheden worden hierdoor toegevoegd aan de woningportefeuille van Woonpartners. Met alle, in het gebied waar Woonpartners werkt, actieve zorgorganisaties bestaan goede contacten. Waar mogelijk wordt gezamenlijk gewerkt aan verbetering van bestaande situaties en ontwikkeling van nieuwe locaties. In 2015 zijn 97 nieuwbouwwoningen aan het bezit toegevoegd en 28 gesloopt en 27 verkocht. + Gerealiseerd. + Gerealiseerd. + Gerealiseerd +/- Deels gerealiseerd - Niet gerealiseerd X Vervallen + Gerealiseerd, maar is een continu proces. + + x Bij de voorbereiding van de Financiële meerjarenbegroting zijn verschillende scenario's doorgerekend. Het gekozen scenario voldoet aan de financiële kaders van Woonpartners. Financiële ratio s en borgingsplafond van WSW geïmplementeerd in het financiële beleid van Woonpartners. Meegedaan aan de Aedes corporatie benchmark en met een aantal corporaties uit regio gestart met bench learning. Gestart in 2015 en wordt in 2016 afgerond. Doc. nr /# 34

35 6.2 Governance: maatschappelijke inbedding Woonpartners Midden-Holland onderhoudt intensief contact met haar belanghouders om de belangen van huurders en woningzoekenden zo goed mogelijk te kunnen behartigen. Het gaat dan onder meer om overleg met lokale overheden, huurdersbelangenorganisaties, bewonerscommissies en maatschappelijke organisaties. De wijze waarop het overleg gevoerd wordt met de gemeenten is geborgd in de prestatieafspraken, die periodiek worden geëvalueerd. De wijze waarop het overleg wordt gevoerd met de huurdersorganisaties is vastgelegd in een meerjarige samenwerkingsovereenkomst. In het governancebeleid van de organisatie is de werkwijze vastgelegd waarop het overleg met alle belanghouders inhoud wordt gegeven. Dit beleid staat gepubliceerd op Horizontale verantwoording Woonpartners bespreekt het te voeren beleid met de gemeenten in het werkgebied en in 2015 met de beide huurderskoepelorganisaties, de Huurdersbelangenorganisatie Waddinxveen Zevenhuizen- Moerkapelle (HWZM) en Huurdersvereniging Woonbelang Hollands Midden (HWHM). Vanaf 2016 zijn de beide koepels gefuseerd tot HRHM. Woonpartners beschouwt de huurderskoepels en de gemeenten als belangrijke gespreks- en samenwerkingspartners bij de voorbereiding en totstandkoming van activiteiten. Samenwerking met de huurders De samenwerking met de huurders vindt op woningcomplexniveau plaats via bewonerscommissies (BC s) en overkoepelend met HWZM en HWHM. Tweemaal per jaar vindt overleg plaats met elke bewonerscommissie over het onderhoud, de leefbaarheid en de servicekosten. Woonpartners heeft in 2015 vijfmaal gecombineerd overleg gevoerd met de beide koepels. De belangrijkste onderwerpen van het gecombineerde overleg met HWZM en HWHM waren: Huurbeleidsplan Jaarverslag en jaarrekening 2014 Overname bezit Mooiland Concept activiteitenprogramma 2016 Concept begroting 2016 Concept onderhoudsbegroting Stand van zaken Meerjarenbeleidsplan Huurprijsvaststelling en toewijzing sociale huurwoning Duurzaamheid en betaalbaar wonen Kostenbesparing op de servicekosten Vervanging open verbrandingstoestellen en elektrisch koken Stalen gasleidingen in kruipruimtes Fusietraject tussen HWZM en HWHM Concept samenwerkingsovereenkomst HRHM en Woonpartners Midden-Holland Huurderskoepel HWHM Van de huurders van Woonpartners in de gemeente Gouda is 30% deelnemer van de huurdersbelangenvereniging. In 2015 is met de HWHM tweemaal formeel overleg gevoerd, er is verder regelmatig tussentijds overleg geweest met het hoofd van de afdeling Wijk- en Buurtbeheer over operationele zaken. Onderwerpen van gesprek waren onder meer: Diverse onderhoudsprojecten Doorbelasting huismeesterskosten Afrekening servicekosten Uitgaven leefbaarheid Doc. nr /# 35

36 Communicatie Woonpartners - HWHM Voorgenomen bezuiniging op de bijdrage aan de huurderskoepels. Huurderskoepel HWZM Van de huurders van Woonpartners in de gemeente Waddinxveen en de kernen Zevenhuizen en Moerkapelle (gemeente Zuidplas) is circa 53% deelnemer van de huurdersbelangenvereniging. In 2015 heeft Woonpartners tweemaal formeel overleg gevoerd met de HWZM, er is verder regelmatig tussentijds overleg geweest met het hoofd van de afdeling Wijk- en buurtbeheer over operationele zaken. De HWZM heeft gedurende enige tijd het formele overleg opgeschort als gevolg van onvrede over de wijze waarop de huurverhoging werd aangekondigd en het verloop van de gesprekken over de samenwerking met de HWHM. Hierover zijn extra gesprekken met de directeur-bestuurder gevoerd, waarna het overleg weer is hervat. Onderwerpen van gesprek waren onder meer: Diverse onderhoudsprojecten Lopende leefbaarheidsprojecten Afnemende belangstelling voor deelname aan bewonerscommissies/samenvoeging bewonerscommissies Kwaliteit van de dienstverlening Huurverhoging bij energetische maatregelen Vergoeding kosten huurdersorganisaties 6.3 Samenwerking met belanghouders Het bestuurlijk overleg met de gemeenten Alphen aan den Rijn, Gouda, Waddinxveen en Zuidplas vindt plaats op kwartaalbasis. Met deze gemeenten zijn prestatieafspraken gemaakt ten aanzien van de woningvoorraad, onder meer over nieuwbouw en herstructurering, verkoop van huurwoningen, huisvesting van kwetsbare groepen, beheer, dienstverlening, sociale projecten en leefbaarheidsinitiatieven. Het overleg in 2015 stond in het teken van de vernieuwing van de prestatieafspraken (Zuidplas), verlenging van de prestatieafspraken (Gouda), vernieuwing van de Woonvisie (Gouda), onderbrenging van de Boskoopse woningtoewijzing in het regionale woonruimteverdeelsysteem Holland-Rijnland en de verplichte vernieuwing van de huisvestingsverordeningen in gemeenten waar sprake is van schaarste op de woningmarkt, waar in het gehele gebied waar Woonpartners actief is sprake van is. In Gouda is verder stilgestaan bij de Wijkontwikkeling en het uitleggebied Westergouwe. Met de gemeente Zuidplas is een overeenkomst gesloten over de ontwikkeling van de bouwlocaties Schoolstraat/ Burgemeester Klinkhamerweg, vindt er nauw overleg plaats over de Zevensterlocatie en de Tweemaster. In het bestuurlijk overleg met Waddinxveen is onder meer aan de orde geweest de herstructurering/ verplaatsing van woonwagenstandplaatsen en de ontwikkeling van de Roskamlocatie. Jaarexcursie Op vrijdag 12 juni organiseerde Woonpartners een excursie voor raadsleden en vertegenwoordigers van huurdersorganisaties. Ruim 60 deelnemers bezochten tijdens deze excursie nieuwbouw- en renovatieprojecten, projecten wonen en zorg en projecten gericht op energiebesparende maatregelen in de gemeenten Waddinxveen, Zuidplas en Gouda. Ontwikkelaars, aannemers, bewoners, medewerkers en een architect gaven een toelichting op de diverse projecten van Woonpartners. Belanghouders Op de website is terug te vinden welke organisaties en instellingen door Woonpartners als belanghouders worden beschouwd. Het gaat daarbij onder meer om gemeenten, vertegenwoordigers van onze huurders, zorg- en welzijnsorganisaties en andere maatschappelijke en partners in de bouw en onderhoudskolom. Doc. nr /# 36

37 6.4 Governance- organisatie, bestuur en interne beheersing: verslag van de bestuurder Governancecode De nieuwe governancecode van Aedes en VTW is door bestuur en Raad van Toezicht besproken. De nieuwe governancecode wordt door bestuur en Raad van Toezicht onderschreven. In een document dat is vastgesteld op 23 september 2015 door bestuur en Raad van Toezicht wordt aangegeven op welke wijze inhoud gegeven wordt aan de governancecode. Het document is op de website geplaatst. Bestuur In het verslagjaar was de heer R.J. Mascini (1956) directeur-bestuurder. Taken en verantwoordelijkheden directeur-bestuurder In de statuten van Woonpartners en het huishoudelijk reglement Raad van Toezicht zijn de taken van Raad van Toezicht en bestuur beschreven. De documenten zijn te raadplegen op de website van Woonpartners: Nevenfuncties In het verslagjaar bekleedde de directeur-bestuurder de volgende nevenfuncties: Nevenfunctie Vanaf Voorzitter van de Stichting Woonomgeving Souburgh augustus 2000 Voorzitter van de Bouwsociëteit Midden-Holland juni 2011 Lid van de Raad van Toezicht van Lister december 2009 Voorzitter auditcommissie Raad van Toezicht van Lister december 2009 Lid van de Raad van Toezicht Stichting Rijswijkse Kinderopvang oktober 2013 Deskundigheidsbevorderende activiteiten bestuurder 2015 Activiteit PEpunten 13-jan Aedes ledenbijeenkomst ter voorbereiding op het congres - governancecode 0 11-feb NVBW 0 30-mrt Aedes ledenraadpleging 0 15-apr Deelname Aedes ledenbijeenkomst 2 22-apr NVBW 0 22-apr Bijeenkomst nieuwe Woningwet Deloitte 3 24-apr Pranobijeenkomst 0 23 en 30 april Sturen op Maatschappelijk rendement voor woningcorporaties Twijnstra en Gudde mei Marktwaardering bij woningcorporaties SOM 6 29-mei Dag van het Toezicht VTW e.a. 0 2-jun Kennisdag Novelle Finance Ideas 7 24-jun Deelnemersbijeenkomst WSW reglement van deelneming 2 9-sep NVBW 2 totaal 32 Doc. nr /# 37

38 Overzicht belangrijke momenten In bijlage 6 vindt u een tabel met belangrijke momenten in chronologische volgorde. In onderstaande tabel staan de belangrijkste bestuursbesluiten De groslijst opdrachtnemers diensten en werken is geactualiseerd en goedgekeurd Akkoord is gegaan met het voorstel aanbesteding (enkel- en meervoudig) Akkoord is gegaan met de verdeling kosten naar activiteiten Besluit is genomen over de gunning aan Rehorst 14 MGE-woningen, de Rietkraag Triangel De preambule op de prestatieafspraken met gemeente Alphen a/d Rijn is getekend Koop- en realisatieovereenkomst T3 Westergouwe is ondertekend De aankoop- en leveringsovereenkomst voor 14 kavels in de Triangel is getekend De Samenwerkingsovereenkomst Buurtbemiddeling Gouda is ondertekend De Samenwerkingsovereenkomst Buurtbemiddeling Zuidplas is ondertekend Bestuursverklaringen WSW en CFV/Min voor de opvraag Prospectieve informatie verslagjaar 2014 zijn ondertekend De verlenging intentieovereenkomst gemeente Zuidplas - Woonpartners Midden-Holland is ondertekend Het investeringsstatuut Woonpartners Midden-Holland is ondertekend Volmacht is gegeven aan de medewerkers verbonden aan het kantoor van Westerhuis notarissen te Gouda om voor en namens Woonpartners Midden-Holland te aanvaarden van de gemeente Gouda: Het schoolgebouw "De Oostvogel" te Gouda, sectie K nummer De vrijwaring verstrekking managementletter, Assurance-rapport behorende bij controleprotocol B en accountantsverslag aan het WSW is ondertekend De opdracht is verstrekt inzake de advieswerkzaamheden vastgoedsturing en Assetmanagement aan Rigo research en advies B.V De bestuursverklaring bij aanvraag borg op lening van het WSW is ondertekend Het principeverzoek wijziging van het bestemmingsplan Meteorenweg 1-5 e.o. is naar de gemeente Waddinxveen gestuurd Het huurbeleidsplan Woonpartners Midden-Holland is ondertekend Het addendum bij de overeenkomst prestatieafspraken Wonen van de gemeente Gouda is ondertekend De jaarrekening 2014 Woonpartners Midden-Holland, Stichting voor Bouwen en Beheren, is vastgesteld De jaarrekening 2014 Woonpartners Midden-Holland Wooninvestment BV is vastgesteld De jaarrekening 2014 Woonpartners Midden-Holland Holding BV is vastgesteld Het jaarverslag 2014 Woonpartners Midden-Holland, Stichting voor Bouwen en Beheren, is vastgesteld De bevestiging bij de jaarrekening 2014 is verstuurd naar PricewaterhouseCoopers accountants N.V De aangifte vennootschapsbelasting 2013 is getekend De vaststellingsovereenkomst met de Belastingdienst van de vpb 2009 t/m 2012 is getekend Besloten is om het SO geen advies over het treasurystatuut en het treasurybeleid meer te laten uitbrengen. De controller wordt vaste deelnemer aan de treasurycommissie. De treasurycommissie brengt voortaan een advies uit over het treasurybeleid aan de directeur-bestuurder De opzet van het Meerjarenbeleidsplan en globale planning is vastgesteld Het implementatieplan herziene Woningwet is vastgesteld De richtlijn financiële zekerheidstelling opdrachtnemers is geactualiseerd en opnieuw vastgesteld Het ambitiedocument samenwerking Groene Hart Corporaties is ondertekend De Verantwoordingsinformatie verslagjaar 2014 en de Verantwoordingsinformatie verslagjaar 2014 WSW (inzet onderpand, WOZ-waarde) is geaccordeerd De exploitatie van de Gunningmavo wordt beëindigd. Voor de Gunningmavo wordt een sloopvergunning aangevraagd. Met de gemeente Gouda en Mozaïek Wonen wordt overlegd over de mogelijkheden van herontwikkeling Het investeringsstatuut van Woonpartners Midden-Holland is vastgesteld Het treasurystatuut 2015 van Woonpartners Midden-Holland is vastgesteld. Doc. nr /# 38

39 De bestuursverklaring beleidsregels verantwoord beleggen is ingevuld en geretourneerd naar Centraal Fonds Volkshuisvesting De toelichting bij de bedrijfswaarde in de dvi2014 is vastgesteld De opdrachtverstrekking voor de controle van de jaarrekening van Woonpartners Midden-Holland over het boekjaar eindigende op 31 december 2015 en het onderzoek op grond van het 2015 controleprotocol Besluit Beheer Sociale Huursector is geaccordeerd verstuurd aan Ernst & Young Accountants De intentieovereenkomst tussen de Gemeente Zuidplas, Van Wijnen Projectontwikkeling, Woonpartners Midden-Holland en Stichting Ouderinitiatief over de locaties 'De Rank' en 'St. Jozef' te Moordrecht is ondertekend De overeenkomst van opdracht tot uitvoering van het dagelijks onderhoud is aangeboden aan diverse aannemers m.i.v. 1 juli 2015 voor de uitvoering van bouwkundige werkzaamheden, installatiewerkzaamheden, schilderwerkzaamheden en specialistisch werk Akkoord is gegaan met het investeringsvoorstel inzake de herontwikkeling van de voormalige Aldilocatie aan de Kerkweg Oost te Waddinxveen De governancecode woningcorporaties 2015 is vastgesteld Onze zienswijze op het ontwerp Woonvisie Gouda is vastgesteld De bestuursverklaring opvraag WSW inzake Bezit & WOZ-waarde per 30 juni 2015 is ondertekend. Hiermee is ook voor het nieuwe vastgoed een generieke verpanding aan het WSW afgegeven De begroting 2016 van Woonpartners Midden-Holland is vastgesteld De financiële meerjarenbegroting van Woonpartners Midden-Holland is vastgesteld Het treasury jaarplan van Woonpartners Midden-Holland is vastgesteld Het activiteitenprogramma 2016 van Woonpartners Midden-Holland is vastgesteld De volmacht van de aanvaarding gronden Westergouwe is ondertekend De Prospectieve informatie verslagjaar 2015 (dpi) is ingediend Het fasedocument haalbaarheidsfase voor 18 woningen in Park Triangel, fase 2 is samen met het investeringsvoorstel vastgesteld De Koop- en Realisatieovereenkomst Park Triangel tussen Woonpartners Midden-Holland en C.V. GEM Park Triangel voor het realiseren van 18 huurwoningen in Deelplan B1a (complex 143) is ondertekend Het delegatiebesluit o.b.v. de budgetten uit de begroting 2016 is vastgesteld De volmacht voor levering en aanvaarding van een perceel grond met toebehoren, gelegen in het plangebied Zuidelijke Stempel West 1e fase te Gouda is ondertekend. Visitatie Woonpartners is lid van Aedes en volgens de bedrijfstakcode laten corporaties zich eenmaal in de vier jaar door een gezaghebbend en onafhankelijk instituut visiteren. De laatste visitatierapportage vond in 2014 plaats. De rapportage is geplaatst op onze website: Risicoparagraaf Risicobereidheid Het risicomanagementbeleid van Woonpartners is voor wat betreft het gewenste risicoprofiel, gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Nimmer aangaan van verplichtingen die de continuïteit in gevaar kunnen brengen. Uitsluitend verplichtingen aangaan voor activiteiten en investeringen die passen binnen de organisatie- en volkshuisvestelijke doelstellingen. Geen speculatieve posities innemen. Blijvend voldoen aan de normen en criteria die worden gesteld door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW en de Autoriteit Woningcorporaties (Aw). Het maximale risicobedrag moet binnen de bandbreedte van 5 miljoen blijven die door de directeur-bestuurder is vastgesteld en is goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Binnen deze beleidskaders is het risicomanagementproces uitgewerkt. Doc. nr /# 39

40 Methodologie Het systeem van risicomanagement vormt een belangrijk onderdeel van het adequaat besturen van Woonpartners. Risicomanagement wordt in alle lagen van onze organisatie erkend als een belangrijk proces. Het systeem van risicomanagement is van de Raad van Toezicht en de directeur-bestuurder (toon aan de top) tot de operationele en financiële afdelingen verankerd in de organisatie (soft controls); iedereen draagt bij aan het identificeren van risico s en bijbehorende beheersingsmaatregelen. De controller faciliteert de risico-evaluaties en toetst de werking van de beheersingsmaatregelen. In de tertiaalrapportages worden geïdentificeerde risico s en getroffen maatregelen gerapporteerd en bewaakt. Woonpartners analyseert en beheerst haar risico s door ze te splitsen in: Strategische risico s: bij het analyseren van deze risico s wordt gebruik gemaakt van het riskmodel van het WSW aangevuld met de toezichtvelden van de Aw. Operationele risico s: van de belangrijkste bedrijfsprocessen zijn de risico s en bijbehorende beheermaatregelen benoemd. De strategische risico s die zijn benoemd, worden jaarlijks geactualiseerd nadat de begrotingscyclus voor het nieuwe jaar is afgerond. De operationele risico s worden jaarlijks geactualiseerd tijdens de interne audits die worden uitgevoerd door de controller, vooruitlopend op de interim controle van de externe accountant. De beheermaatregelen worden in dat kader beoordeeld en getoetst op de goede werking. Belangrijkste risico s en onzekerheden Strategische risico s Woonpartners heeft in het najaar van 2014 de onderdelen van het WSW business risk model door de verantwoordelijke managers laten uitwerken. In het najaar van 2015 is het risicoprofiel geëvalueerd en waar nodig aangepast. In het managementteam zijn de geactualiseerde risicoprofielen besproken. Op deze wijze is een beeld ontstaan van de belangrijkste risico s en speerpunten (op strategisch niveau). De belangrijkste speerpunten die zijn geïdentificeerd naar aanleiding van de risico analyses, zijn t.o.v nagenoeg niet gewijzigd: Upgrade strategisch voorraadbeleid. Is speerpunt bij het in 2016 op te stellen nieuwe Meerjarenbeleidsplan. Aansluitend ontwikkelen Assetmanagement. Is speerpunt bij het uitwerken van het nieuwe transitieprogramma. Voldoen aan de LTV eis van het WSW (volgens bedrijfswaarde) als basis voor geborgde financiering van de meerjarige investeringen. Beheerkosten op benchmark niveau brengen. Renterisico wordt gemiddeld ingeschat. Wordt bewaakt met actuele liquiditeitsprognoses en toetsing aan de WSW normen. De blijvende beschikbaarheid van voldoende liquiditeiten is niet zeker. De (on)mogelijkheden om het eigen-middelen-beleid in te zetten voor niet-daeb activiteiten is op de langere termijn (vanaf 2017) eveneens een onzekere factor. Impact van risico s op de continuïteit volgens Aw De Aw voert bij corporaties een risicogericht onderzoek uit om de financiële continuïteit te beoordelen. De uitkomsten van het onderzoek over 2015 is vastgelegd in de toezichtbrief van 2 november Met behulp van de signaalpunten en aangevuld met benchmark gegevens en eigen criteria, leidt het model tot het volgende beeld: Doc. nr /# 40

41 Toezichtsveld Aw 2015 Kwaliteit financiële verantwoording Behoud maatschappelijk verbonden vermogen Kwaliteit financieel risicobeheer Liquiditeit Solvabiliteit Draagkracht vermogen in relatie tot voorgenomen activiteiten Risico? Nee Laag tot gemiddeld Laag tot gemiddeld Nee Nee Nee Het (volkshuisvestelijk) vermogen van Woonpartners is ruim voldoende om de vereiste risicobuffer aan te kunnen houden. De omvang van de vereiste buffer volgens de systematiek van de Aw (value at risk methode) laat de afgelopen jaren een sterk stijgende lijn zien. In het jaarverslag 2014 vertoonde de risicobuffer in de periode 2013 tot en met 2018 een stijging van 30% tot 53%. De buffer over de periode 2014 tot en met 2019 laat een stijging zien van 40% naar 61%. Ook in deze periode is het vermogen van Woonpartners nog ruim toereikend, zoals blijkt uit het volgende overzicht. Impact van risico s op de financiële positie volgens de Aw en o.b.v. marktwaarde Volkshuisvestelijk vermogen (x 1000) *) Risicobuffer (x 1000) *) buffer in % vhv 40% 45% 61% Marge Marge in % vhv 60% 55% 39% *) Bron: Kengetallen bijlage bij de toezichtbrief Eigen vermogen marktwaarde (x 1000) *) Risicobuffer (x 1000) buffer in % EV markwaarde 13% 17% 21% Marge Marge in % EV marktwaarde 87% 83% 79% *) Bron: Financiële meerjarenbegroting Het risico- en toezichtmodel van het WSW en Aw bevatten risico indicatoren en financiële kengetallen die ook binnen de eigen planning & control cyclus worden gehanteerd (zie ook hoofdstuk 8.3. financiële kengetallen). Door het volgen van de ontwikkelingen en analyseren van afwijkingen, ontstaat een sturingsmodel waarmee de belangrijkste risico indicatoren van het WSW en Aw worden bewaakt. Operationele risico s De operationele risico s zijn voor alle belangrijke bedrijfsprocessen geïnventariseerd en beoordeeld. Per proces is een inschatting gemaakt van kans en impact en zijn passende beheersmaatregelen benoemd. Op basis van de inschattingen is de volgende riskmap opgesteld: Doc. nr /# 41

42 Risico profiel bedrijfsprocessen Zeer hoog hoog 1 Gemiddeld 8 9 laag 6 4, 5, 7 2, 3 zeer laag 10 Zeer klein klein gemiddeld groot zeer groot 5% 10% 25% 50% 100% Ref. Categorie Proces 1 Financieel Projectontwikkeling 2 Financieel Aanbestedingen 3 Financieel Planmatig onderhoud 4 Financieel Mutatie onderhoud 5 Financieel Service ondehoud 6 Financieel Algemene kosten 7 Financieel Salarissen 8 Financieel Treasury 9 Financieel Verhuur 10 Financieel Verkopen De plek op dit overzicht geeft de bruto impact van de oorzaken weer. Risico's Uit het risicoprofiel blijkt per proces hoe groot de kans en de impact van het optreden van risico s is. Dit beeld is t.o.v niet gewijzigd. Door het treffen van beheermaatregelen worden de risico s gemitigeerd. De riskmap vormt de basis voor de interne audit en de accenten die worden gelegd bij het nemen van beheer- en verbetermaatregelen. Integriteit en fraude risico s De integriteitscode van Woonpartners dateert van 15 december De code is van toepassing op alle medewerkers, directie en leden van de Raad van Toezicht. Voor de opdrachtnemers van Woonpartners is een specifieke integriteitscode van toepassing. Hiermee wordt helder gemaakt wat wij op het vlak van integer handelen verwachten van onze opdrachtnemers. Per bedrijfsproces zijn de mogelijke frauderisico s geïnventariseerd en de daarbij aanwezige beheermaatregelen beschreven. Waar nodig zijn en worden aanvullende maatregelen genomen om de rest risico s af te dekken. Woonpartners heeft een afzonderlijke klokkenluidersregeling (vastgesteld 15 december 2015) waardoor de procedure en bescherming van eventuele melders is geborgd. In 2015 zijn geen meldingen ontvangen over niet-integer handelen en hebben zich geen situaties voorgedaan die in het kader van de integriteitscode tot maatregelen hebben geleid. Over het verslagjaar 2015 hebben de leidinggevenden en de directeur-bestuurder verantwoording afgelegd over het integer handelen door het ondertekenen van een Integriteitsverklaring leidinggevenden. Via de tertiaalrapportages worden de risico s en de daarop afgestemde beheersmaatregelen gerapporteerd aan de directeur-bestuurder en de Raad van Toezicht. Interne audits In 2015 zijn door de controller audits uitgevoerd naar de opzet, bestaan en werking van alle belangrijke bedrijfsprocessen. De controle aanpak ziet er schematisch als volgt uit: Risico's Inventariseren Kans en impact Risico omvang Beheermaatregelen Opzet Toereikendheid Beoordelen en testen Conclusies en verbetermaatregelen Bestaan en werking Mitigatierisico's (bruto-netto) Goede werking Tekortkomingen Verbetermaatregelen De uitkomsten zijn gerapporteerd aan de directeur-bestuurder en eveneens beschikbaar gesteld aan de externe accountant ten behoeve van de controle van de jaarrekening. De nieuwe accountant EY Doc. nr /# 42

43 heeft in 2015 een nulmeting uitgevoerd en een tussentijdse controle in november. In de rapportage naar aanleiding van de nulmeting en de managementletter over 2015 is positief geoordeeld over de kwaliteit van het interne controlesysteem. De aanbevelingen van de accountant zijn omgezet in concrete verbeteracties. De resultaten van de interne audits en het oordeel over de opzet, bestaan en werking van het risicobeheer- en controlesysteem vormen de basis voor het afgeven van de in control verklaring. In control verklaring Het risicoprofiel van Woonpartners past op basis van de hiervoor beschreven risico s binnen de acceptabele grenzen. Het interne risicobeheersing- en controlesysteem heeft in 2015 op het gewenste niveau gefunctioneerd. Elk systeem van risicomanagement heeft echter de inherente beperking in zich dat fouten nooit helemaal kunnen worden uitgesloten. Ook kosten-baten begrenzen de ruimte om op alle beheersmatige aspecten voor een 100% score te gaan. Het zorgvuldig beschreven risicoprofiel en een goede governance via toezicht en beheersing, kunnen niet meer dan een redelijke mate van zekerheid bieden. Woonpartners heeft tegen deze achtergrond een afdoende effectief systeem van interne beheersing ingericht in relatie tot de doelstellingen van de organisatie. Ook de uitkomsten van de interne audits geven voldoende vertrouwen dat de meest vitale processen worden beheerst, waardoor de betrouwbaarheid van de verantwoordingsinformatie via de planning & control cyclus is geborgd. Voor enkele processen zijn verbetermaatregelen geformuleerd die door de leidinggevenden worden opgepakt. De implementatie wordt gemonitord en gevolgd via de tertiaalrapportages. Waddinxveen, 29 april 2016 R.J. Mascini, directeur-bestuurder Functioneren externe accountant Overeenkomstig de nieuwe governancecode is in 2015 de controle van de jaarrekening opnieuw aanbesteed. Op basis hiervan is de jaarrekeningcontrole gegund aan het accountantskantoor EY. De opdracht is door de Raad van Toezicht verstrekt voor de periode vanaf het boekjaar 2015 tot en met het boekjaar 2018, met een optie tot een verlenging van maximaal 4 jaar. Jaarlijks wordt het functioneren geëvalueerd, alvorens de opdracht voor het nieuwe jaar te verstrekken. 6.6 Governance - organisatie en intern toezicht: verslag Raad van Toezicht Verslag Raad van Toezicht Woonpartners De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur van Woonpartners en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens de bestuurder met raad ter zijde. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn in de statuten van Woonpartners Midden-Holland, Stichting voor Bouwen en Beheren, beschreven en verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Toezicht, dat op de website is geplaatst. In dit jaarverslag legt de Raad van Toezicht, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtskader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Toezicht: de wet en regelgeving statuten en huishoudelijk reglement de governancecode en de bedrijfstakcode van Aedes Meerjarenbeleidsplan Woonpartners Midden-Holland meerjarenonderhoudsbegroting en meerjareninvesteringsplanning Doc. nr /# 43

44 de begroting en het activiteitenprogramma prestatieafspraken met de gemeenten meerjarenafspraken met huurdersorganisaties HWHM en HWZM beoordelingsprocedure bestuurder resultaatafspraken met de directeur-bestuurder kadernotitie leefbaarheid investeringsstatuut Profielschets Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft een profielschets opgesteld, die jaarlijks wordt besproken en indien nodig herzien. De profielschets is gepubliceerd op de website: Jaarlijks, bij de evaluatie van het eigen functioneren, stelt de raad vast of aanvullende ontwikkeling nodig is om ervoor zorg te dragen dat alle leden van de raad passen in de profielschets. Vastgesteld is dat alle leden van de Raad van Toezicht passen in de profielschets. Samenstelling Raad van Toezicht Per 1 juli 2015 is de vice-voorzitter mevrouw IJlstra bij het bereiken van haar maximale zittingstermijn teruggetreden. Per diezelfde datum is de heer P. van der Sluijs benoemd als vice-voorzitter van de Raad van Toezicht. In 2015 was de Raad van Toezicht als volgt samengesteld: Naam m Functie /v binnen RvT Geb -jaar Functie benoemd sinds aftredend per Herbenoem baar Nevenfuncties S. Keulen m Voorzitter 1964 IV-manager / CIO,dienst Justis 1 juli juli 2018 Ja - Secretaris commissie Normen en Waarden GCFC Olympia A.M. IJlstra v Vice-voorzitter (tot ) General Counsel EMEA CBRE Global Investors - Eigenaar IJlstra interim Service 1 juli juli 2015 Nee - Lid Raad van Toezicht SAOZ (m.i.v. 1 juli 2015) - Lid Technische Commissie DUFAS P. van der Sluijs m Lid RvT (tot ) Vice-voorzitter (vanaf ) 1946 Zelfstandig consultant 1 juli juli 2018 Ja - Voorzitter Stichting AKD - Lid selectiecommissie wethouders ChristenUnie I.M.P.H.M. Vermeulen v Lid RvT Lid Auditcommissie 1970 Directeur gemeente Westland Directeur Patijnenburg 1 juli juli 2017 Ja - Lid Raad van advies Stichting de Regisserende Gemeente - voorzitter RvT MEE Rotterdam Rijnmond J.C. Schudde m Lid RvT Voorzitter Auditcommissie 1974 Directeur Finance & Control Woonstad Rotterdam 1 juli juli 2017 Ja - Lid Raad van commissarissen/voorzitter auditcommissie Woningbouwvereniging Nieuw-Lekkerland - Lid deelnemersraad WSW - Lid klankbordgroep RJ Bestuurslid Stichting Durban Rotterdam Housing Project A. de Kwaadsteniet m Lid RvT 1947 Directeur/ eigenaar adequaat projecten 1 juli juli 2018 Ja - vice-voorzitter vereniging CPO Vrede-Burcht Doc. nr /# 44

45 Overige informatie van Raad van Toezicht Vertegenwoordigers van de Raad van Toezicht waren aanwezig bij diverse activiteiten van de organisatie. De Raad van Toezicht neemt kennis van het overleg van de directie met de OR en de huurderskoepels door middel van de verslagen van deze bijeenkomsten. De leden van de Raad van Toezicht die benoemd zijn op voordracht van een huurderskoepel wonen ten minste eenmaal per jaar een vergadering van de betreffende huurderskoepel bij. De belangrijkste besluiten van de Raad van Toezicht in De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het Investeringsstatuut Woonpartners Midden-Holland De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het memo van kwartaal naar tertiaal rapportage De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het jaarverslag van Woonpartners Midden-Holland, Stichting voor Bouwen en Beheren De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het rapport controle jaarrekening De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan de jaarrekening 2014 Woonpartners Midden-Holland, Stichting voor Bouwen en Beheren De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan de jaarrekening 2014 Woonpartners Midden-Holland, Wooninvestment BV De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan de jaarrekening 2014 Woonpartners Midden-Holland, Holding BV De Raad van Toezicht keurt de aankoop grond Torenpad Oost Boskoop goed De Raad van Toezicht besluit tot het verstrekken van de opdracht aan EY tot controle van de jaarrekening van Woonpartners Midden-Holland voor de periode 2015 t/m De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het treasurystatuut Woonpartners Midden-Holland De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan investeringsstatuut van Woonpartners Midden-Holland De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan de governancecode Woningcorporaties De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het controleplan De Raad van Toezicht gaat akkoord met het indien nodig bezwaren van registergoederen in het kader van het verzoek van het WSW om alle nog niet bezwaarde registergoederen als onderpand in te zetten. Het al dan niet besluiten tot het bezwaren van deze registergoederen zal vervolgens op een later moment genomen worden door de directeur-bestuurder De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het activiteitenprogramma 2016 Woonpartners Midden- Holland De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan de begroting 2016 Woonpartners Midden-Holland De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan de Financiële Meerjarenbegroting Woonpartners Midden-Holland De Raad van Toezicht geeft goedkeuring aan het treasuryjaarplan van Woonpartners Midden-Holland De Raad van Toezicht geeft toestemming aan de directeur-bestuurder om de begrote activiteiten uit te voeren en over de genoemde projecten in het memo van 14 oktober 2015 (des) investeringsbesluiten te nemen De Raad van Toezicht keurt het investeringsvoornemen voor de nieuwbouw van 18 eengezins sociale huurwoningen in de wijk Park Triangel te Waddinxveen goed. Opleiding en evaluatie Raad van Toezicht Conform de governancecode evalueert de Raad van Toezicht jaarlijks haar eigen functioneren, zowel collectief als individueel. Daarbij evalueert de raad eveneens de werkwijze en het functioneren van de commissies die de raad heeft ingesteld. De evaluatie vindt plaats aan de hand van de brochure Evaluatie van de Raad van Commissarissen en zijn leden van Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW). De raad nam deel aan een excursie voor stakeholders over nieuwbouw-, Doc. nr /# 45

46 renovatie- en herontwikkelingsprojecten in de gemeente Alphen aan den Rijn, Gouda, Waddinxveen en Zuidplas. De Raad van Toezicht heeft haar eigen opleidingsplan vastgesteld (zie ook deskundigheidsbevorderende activiteiten 2015). Daarbij geeft de Raad van Toezicht zichzelf de opdracht om haar eigen competenties verder te ontwikkelen en daar jaarlijks naar elkaar toe verantwoording over af te leggen. In 2015 heeft een uitgebreide zelfevaluatie plaatsgevonden onder leiding van governance support. Alle leden van de Raad van Toezicht namen actief deel aan de vergaderingen. Deskundigheidsbevorderende activiteiten Raad van Toezicht 2015 Naam Activiteit PE-punten De heer S. Keulen - Masterclass de wereld van de woningcorporatie 4 Mevrouw A.M. IJlstra De heer P. van der Sluijs Mevrouw I.M.P.H.M. Vermeulen De heer J.C. Schudde De heer A. de Kwaadsteniet totaal - International Law Association/Association Corporate Counsel; Corporate Counsel Congres 11 juni NGB Legal Risk Management & Compliance 5 november DUFAS: Nationale Investment Management Conferentie trends in investment management en toezicht - WSW bijeenkomst over rapport redelijkheid en billijkheid rechten WSW 24 juni VTW Congres Toezicht 29 mei 2015 totaal - Introductiecursus nieuwe commissaris totaal - VTW: masterclass basiskennis voor toezicht op financiën - VTW: masterclass risicomanagement - 3 x inspiratiesessie VTW : 3 x 3 PE-punten - VTW-ledencongres 'Toezicht op de woningcorporatie van de toekomst' - VNG/VTW: Bijeenkomst over de nieuwe Woningwet - VTW: Regiobijeenkomst totaal - WSW: In dialoog met corporaties en gemeente Rotterdam over trends en inzichten, risico s en beoordelen, financiering en actualiteiten - Deloitte: Masterclass Actualiteiten Wet Normering Topinkomens - Grant Thornton: Commissaris benchmarkonderzoek IPD Events: Marktpresentatie IPD Corporatie Vastgoedindex VTW: Bijeenkomst Toezien in legitimiteit - Ministerie voor Wonen Rijksdienst: Woningwet op de Weg - WSW: Bijeenkomst over de herziening van het reglement van Deelneming - Habitask: Masterclass Alle ins en outs van de Woningwet - ERLY: Assetmanagement en vastgoedsturing - ERLY: Masterclass Sturen op financieel en maatschappelijk rendement - Verstegen VGZ Academy: Vennootschapsbelasting bij woningcorporaties totaal - Seminar inzake Vennootschapsbelasting - Introductiecursus nieuwe commissaris - Bijeenkomst Algemene Ledenvergadering VTW totaal (3x3) Doc. nr /# 46

47 Onafhankelijkheid De Raad van Toezicht ziet erop toe dat de leden onafhankelijk zijn in de zin van de governancecode woningcorporaties. Er zijn in het jaar 2015 geen tegenstrijdige belangen van de directeur-bestuurder, leden van de raad of de externe accountant gemeld of vastgesteld. De Raad van Toezicht werkt met een profielschets, gerelateerd aan zijn omvang, samenstelling en activiteiten, voor de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de Raad van Toezicht. Naleving wet- en regelgeving In 2015 zijn geen onrechtmatigheden gemeld aan of geconstateerd door de Raad van Toezicht. Commissies De Raad van Toezicht werkt met drie commissies: een agendacommissie, een auditcommissie en een selectie-/beoordelings- en remuneratiecommissie. De werkwijze van de commissies is vastgelegd in het huishoudelijk reglement van de Raad van Toezicht. Agendacommissie De agendacommissie bestaat uit de voorzitter (de heer S. Keulen) en de vice-voorzitter (tot 1 juli mevrouw A.M. IJlstra, vanaf 1 juli de heer P. van der Sluijs). De taak van de commissie is: a. in het algemeen: het voorbereiden van de vergaderingen van de Raad van Toezicht, waaronder: het vaststellen van de inhoud en volgorde van onderwerpen van de agenda van de Raad van Toezicht op hoofdlijnen toetsen of de juiste besluitvorming wordt voorgesteld het achteraf op hoofdlijnen toetsen of de notities waarover de Raad van Toezicht vergadert aan de gewenste kwaliteitseisen voldoen b. het opstellen van een conceptverslag waarin de Raad van Toezicht verantwoording aflegt over de werkzaamheden van de Raad van Toezicht gedurende een verslagjaar. Dit verslag wordt toegevoegd aan het jaarverslag van Woonpartners Midden-Holland c. het functioneren als klankbord voor de directeur-bestuurder In het verslagjaar heeft ter voorbereiding van iedere vergadering van de raad overleg plaatsgevonden tussen de agendacommissie en de directeur-bestuurder. Auditcommissie In de auditcommissie hebben zitting de heer J. Schudde (voorzitter) en mevrouw I. Vermeulen (lid). De taak van de auditcommissie is de Raad van Toezicht te rapporteren over zijn bevindingen en aanbevelingen op financieel gebied, waaronder in ieder geval wordt verstaan: a. de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, waaronder het toezicht op de naleving van de relevante wet- en regelgeving (compliance) b. de financiële informatieverschaffing c. de jaarrekening, de financiële meerjarenplanning en het risicoprofiel d. de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van accountants e. de werkzaamheden van de accountant f. het functioneren en de onafhankelijkheid van de accountant g. (wijzigingen van) het treasurystatuut, het treasurybeleidsplan of het investeringsstatuut. Op 15 april 2015 heeft de auditcommissie gesproken over de jaarrekening 2014 en het accountantsverslag. Op 26 oktober heeft de commissie de begroting 2016 en de financiële meerjarenbegroting & het treasuryjaarplan besproken. Doc. nr /# 47

48 Tevens heeft de auditcommissie voorafgaand aan de aprilvergadering gesproken met de accountant (PwC) over de controle van de jaarrekening. Dit gesprek heeft plaats gevonden buiten de aanwezigheid van de directeur-bestuurder, manager F&BEZ en controller. Selectie-/ beoordelings- en remuneratiecommissie In de remuneratiecommissie hebben zitting de heer S. Keulen en een jaarlijks wisselend lid die tijdens dit jaar tevens voorzitter van de remuneratiecommissie is. In het verslagjaar heeft de Raad besloten dat dit wisselend lid voor 2015 de heer P. van der Sluijs is. Ten aanzien van de directeur-bestuurder zijn de taken van de commissie: a. het doen van een voorstel aan de Raad van Toezicht voor de selectiecriteria en de te volgen procedure voor invulling van een vacature b. het doen van een voorstel aan de Raad van Toezicht voor de benoeming, schorsing of ontslag van de directeur-bestuurder c. het doen van een voorstel voor een profielschets voor de directeur-bestuurder d. het doen van een voorstel voor het vaststellen van de beoordeling van het functioneren van de directeur-bestuurder. Ten behoeve daarvan verzoeken de leden van de remuneratiecommissie vooraf de leden van de Raad van Toezicht om hun oordeel ten aanzien van het functioneren en voeren de leden van de remuneratiecommissie afzonderlijke beoordelingsgesprekken met de directeur-bestuurder e. het doen van een voorstel aan de Raad van Toezicht voor het te voeren bezoldigingsbeleid f. het doen van een voorstel voor het vaststellen van het salaris en de overige arbeidsvoorwaarden van de directeur-bestuurder, of aanpassing ervan, voor zover dit salaris en/of de aanpassing ervan past binnen het door de Raad van Toezicht vastgestelde bezoldigingsbeleid g. periodieke beoordeling directeur-bestuurder. De remuneratiecommissie betrekt bij het voorstel van (wijzigingen van) het salaris en de overige arbeidsvoorwaarden van de directeur-bestuurder de opvatting van de Raad van Toezicht over het functioneren van de directeur-bestuurder. Er heeft een 360 graden beoordeling plaatsgevonden. Om deze reden zijn in 2015 door de remuneratiecommissie gesprekken gevoerd met de heren G. van Doorn en H. ten Zijthoff, beiden lid van de Ondernemingsraad. Ook met de heren B. Zwamborn (hoofd afdeling Ontwikkeling en Realisatie Nieuwbouw) en A. Span (hoofd afdeling Vastgoed Onderhoud) zijn gesprekken gevoerd. Daarnaast heeft de commissie ook met een delegatie van de huurderskoepels HWZM en HWHM en vertegenwoordigers van de gemeentebesturen in het werkgebied van Woonpartners Midden-Holland overleg gevoerd en met de directeur-bestuurder zelf. Beoordeling directeur-bestuurder en remuneratierapport De Raad van Toezicht heeft voor de beoordeling van de directeur-bestuurder een werkwijze en protocol vastgesteld. Ook in 2015 heeft de directeur-bestuurder voorafgaand aan de beoordeling een schriftelijke zelfevaluatie ingebracht met betrekking tot het eigen functioneren, de ontwikkelingen in de werkzaamheden van de onderneming, de eigen ambitie en de relatie met de Raad van Toezicht. Deze zelfevaluatie van de directeur-bestuurder is voorafgaand aan het functionerings- en beoordelingsgesprek besproken in de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht heeft daarbij input geleverd aan de remuneratiecommissie die het beoordelingsgesprek met de directeur-bestuurder heeft gevoerd. Voor het jaar 2015 zijn resultaatafspraken gemaakt met de directeur-bestuurder en geëvalueerd. De Raad van Toezicht heeft daarbij geconstateerd dat de directeur-bestuurder in het verslagjaar 2015 weer goed tot uitstekend heeft gepresteerd. Doc. nr /# 48

49 Ten aanzien van de Raad van Toezicht zijn de taken van de commissie: a. het doen van een voorstel aan de Raad van Toezicht voor de selectiecriteria en de te volgen procedure voor invulling van de vacature in de Raad van Toezicht b. het doen van een voorstel aan de Raad van Toezicht voor de (her)benoeming van een lid van de Raad van Toezicht c. het doen van een voorstel aan de Raad van Toezicht voor de beoordeling van het functioneren van de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Toezicht als geheel d. het doen van een voorstel voor de (actualisatie van de) profielschets van de Raad van Toezicht als geheel en die van individuele leden e. het doen van een voorstel voor het rooster van aftreden van de Raad van Toezicht f. het doen van een voorstel aan de Raad van Toezicht voor het te voeren bezoldigingsbeleid ten aanzien van de honorering van de leden van de Raad van Toezicht, en het doen van een concreet voorstel daarvoor g. het doen van een voorstel voor periodieke beoordeling, omvang en samenstelling van de Raad van Toezicht. Wet Normering Topinkomens De WNT regelt de normering en openbaarmaking van inkomens en ontslagvergoedingen van topfunctionarissen bij instellingen met een publieke taak. Voor woningcorporaties zijn onder dit algemene maximum specifieke bezoldigingsklassen met verlaagde maxima vastgesteld. Jaarlijks worden de bezoldigingsnormen bij ministeriële regeling vastgesteld. WNT 1 De WNT 1 die is ingegaan op 1 januari 2013 en geldt voor topfunctionarissen bij alle instellingen die onder de WNT vallen. Topfunctionarissen binnen Woonpartners Midden-Holland zijn de directeurbestuurder en de leden van de Raad van Toezicht. De WNT kent drie in zwaarte aflopende regimes. 1. Een algemeen bezoldigingsmaximum 2. Een sectoraal bezoldigingsregime 3. Het openbaarmakingsregime Het algemeen bezoldigingsmaximum Dit regime is van toepassing op de gehele publieke sector en het deel van de semipublieke sector dat (relatief) dicht bij de publieke sector staat. Het houdt in dat geen bezoldigingen mogen worden afgesproken die boven het gestelde maximum uitgaan. In 2015 was dit maximum ,- Een sectoraal bezoldigingsmaximum Voor de woningcorporatiesector is per 1 januari 2014 een regeling vastgesteld die een differentiatie bevat in bezoldigingsmaxima, aansluitend bij de schaalgrootte en het werkgebied van de corporatie. De differentiatie is toegepast op basis van woongelegenheden en gemeentegrootte. Elke woningcorporatie wordt op basis hiervan ingedeeld in een bezoldigingsklasse waaraan een maximum bezoldiging is gekoppeld. Woonpartners is ingedeeld in klasse F. Hierbij hoort in 2015 een bezoldigingsmaximum van ,-. Het openbaarmakingsregime Alle instellingen die onder de WNT vallen zijn verplicht in hun verslaglegging melding te maken van de bezoldigingen van topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen. Bij overschrijding van het bezoldigingsmaximum door niet-topfunctionarissen geldt ook de openbaarmakingsplicht. Bovenstaande gegevens moeten ook separaat gemeld worden bij het ministerie. Doc. nr /# 49

50 WNT 2 (2015 e.v.) Op 1 januari 2015 is de WNT 2 in werking getreden. Deze wet regelt een verlaging van het bezoldigingsmaximum naar 100 % van de ministersalarissen. Voor de woningcorporatiebranche gold in 2015 nog de WNT- 1 staffel gebaseerd op woongelegenheden en gemeentegrootte. Overgangsrecht WNT 1 en WNT 2 Voor bezoldigingen boven de WNT-norm geldt overgangsrecht als deze bezoldiging reeds voorafgaand aan de inwerkingtreding van de WNT was overeengekomen. De directeur bestuurder, de heer R.J. Mascini, is sinds 1 augustus 1996 in dienst en heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaald tijd. Omdat het om bestaande bezoldigingsafspraken gaat, valt zijn bezoldiging onder het overgangsrecht. De bezoldiging wordt de komende jaren teruggebracht tot de norm. Op 31 december 2013 was het Inkomen onder het maximum van WNT 1 maar boven het staffelbedrag van de WNT1 ( ,-) Het overgangsrecht ziet er als volgt uit: het salaris wordt 4 jaar bevroren, namelijk de afbouwperiode is vervolgens 3 jaar, namelijk in 2021 moet het salaris zijn teruggebracht tot staffelbedrag conform WNT 1 afbouwperiode tot staffel van WNT 2 is vervolgens 2 jaar, namelijk in 2023 is het salaris conform de staffel volgens WNT 2 Op grond van de WNT is de maximale bezoldiging voor leden van de Raad van Toezicht 10% van de geldende norm. Voor de voorzitter van de Raad van Toezicht is de maximale bezoldiging 15% van de geldende norm. Daarnaast heeft de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties bindende beroepsregels opgesteld. Deze beroepsregel houdt in dat leden van de Raad van Toezicht een maximale bezoldiging in 2015 mogen overeenkomen van 7,7% van de geldende norm. De voorzitter van de Raad van Toezicht mag in 2015 een maximale bezoldiging overeenkomen van 11,55% van de geldende norm. Dit komt in 2015 uit op ,- voor de voorzitter van de Raad van Toezicht en ,- voor de leden van de Raad van Toezicht. De honorering valt hiermee binnen de WNT en binnen hetgeen is aangegeven in de sectorbrede beloningscode. Woonpartners heeft verder geen (gewezen) functionarissen die meer verdienen of een ontslagvergoeding hebben gekregen hoger dan de toegestane maximale norm. Bezoldiging per functionaris: Raad van Toezicht Van Tot en met De heer A.R.J.M. van Huut, voorzitter 1 januari 30 juni De heer S. Keulen, voorzitter 1 januari 31 december Mevrouw A.M. IJlstra, vice-voorzitter 1 januari 30 juni Mevrouw M.A. Zoodsma-de Vries lid 1 januari 30 juni Mevrouw I.M.P.H.M. Vermeulen, lid 1 januari 31 december De heer J.C. Schudde, lid 1 januari 31 december De heer A. de Kwaadsteniet, lid 1 januari 31 december De heer P. van der Sluijs, lid 1 januari 31 december Doc. nr /# 50

51 Directeur-bestuurder De heer R.J. Mascini Functie Directeur-bestuurder Duur dienstverband in /1-31/12 Omvang dienstverband (in fte) 1,0 Gewezen topfunctionaris? Nee Echte of fictieve dienstbetrekking? Ja Individueel WNT-maximum Bezoldiging - Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Subtotaal /- Onverschuldigd betaald bedrag - Totaal bezoldiging Motivering indien overschrijding: zie 1) Gegevens 2014 Duur dienstverband in /1-31/12 Omvang dienstverband 2014 (in fte) 1,0 Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Individueel WNT-maximum ) Zie toelichting in paragraaf "Overgangsrecht WNT1 en WNT2" Foutherstel 2014 De bezoldiging 2014, zoals hierboven is weergegeven, is aangepast ten opzichte van de jaarrekening 2014 naar aanleiding van een andere interpretatie van de WNT-opstelling 2015 die ook zijn weerslag heeft op de WNT-opstelling van Het verschil van inzicht is voornamelijk gelegen in het feit dat Woonpartners een ander standpunt had met betrekking tot de verwerking van de vroeg-pensioenvergoeding. Dit standpunt werd gedeeld door de vorige accountant en was in overeenstemming met de toenmalige interpretatie van de regelgeving. Op basis van nader onderzoek is gebleken dat het standpunt niet in lijn was met de uitvoeringsregeling WNT (Staatscourant 2014, nr ), waarin de vroegpensioen-premie (VPL) expliciet genoemd wordt als bestanddeel voor de post beloningen betaalbaar op termijn (artikel 2 lid 1 onder Uitvoeringsregeling WNT). Doc. nr /# 51

52 De beloning 2014 is gewijzigd van naar Dit betreft een wijziging van en heeft betrekking op de betaalde vergoeding inzake een aanvulling op het pensioen van de directeur-bestuurder, welke in voorgaand jaar werd gepresenteerd als onderdeel van de beloningen betaalbaar op termijn. Daarnaast was de WIA-inhouding van WIA Exedent en WIA plus / WGH Hiaat in totaal 645 ten onrechte meegenomen in de beloning van De beloningen betaalbaar op termijn zijn gewijzigd van naar Ten onrechte waren componenten als overgangsregeling vroegpensioen (OVP), WIA plus / WGA Hiaat, WIA Exedent (afdracht) en WIA plus / WGA Hiaat niet ingerekend. Dit betreft een totaal effect van Verder is sprake van een verschuiving van 9.770, zoals hierboven is toegelicht. Een hertoetsing van de gecorrigeerde totale bezoldiging 2014 aan de destijds toepasselijke normen leidt tot de constatering dat geen sprake was van onverschuldigde betalingen. Mededeling Raad van Toezicht Woonpartners Midden-Holland De Raad van Toezicht heeft op 25 april 2016 na de toelichting van EY op de accountantsrapportage en goedkeurende controleverklaring, het jaarverslag en de jaarrekening 2015 van Woonpartners Midden-Holland, Stichting voor Bouwen en Beheren goedgekeurd. Ondanks de turbulentie in de sector is 2015 een jaar geweest waarin Woonpartners haar voornemens heeft kunnen waarmaken en haar gezonde financiële positie heeft weten te behouden. Op deze plaats spreekt de Raad van Toezicht haar waardering uit voor de inzet van de medewerkers en directie. (was getekend) S. Keulen voorzitter Raad van Toezicht Doc. nr /# 52

53 7. Personeel en organisatie 7.1 Realisatie activiteitenprogramma Activiteit Score Realisatie Beperkt budget voor de inhuur van extern Deze doelstelling is behaald. De helft van het + personeel. budget is benut. Meer doen met minder mensen. + 1,2 minder fte dan in Vacatures worden niet ingevuld, tenzij strikt noodzakelijk. + Deze doelstelling is behaald. Hermeting medewerkersonderzoek uitvoeren. + In het voorjaar van 2015 heeft deze hermeting plaatsgevonden. Digitale vervanger voor WP-magazine introduceren. + Digitale nieuwsbrieven als vervanger voor WP Magazine. Digitaliseren facturenstroom. + Is in 2015 uitgevoerd. + Gerealiseerd +/- Deels gerealiseerd - Niet gerealiseerd X Vervallen 7.2 Organisatie + Als vervanger van het WP-magazine is besloten om een combinatie van digitale middelen in te zetten, te weten: digitale nieuwsbrief, social media, website-artikelen, videofilmpjes, digitale brochures en direct mail. Woonpartners Midden-Holland, Stichting voor Bouwen en Beheren, is opgericht op 18 april Op 9 december 1999 is de stichting organisatorisch gefuseerd met Woonpartners Gouda, Stichting voor Bouwen en Beheren en de beheerstichting Woonpartners Midden-Holland. De nauwe samenwerking van de afgelopen 7 jaren tussen Woonpartners en Zuidrandflat is vanaf 2015 voortgezet in de vorm van één gezamenlijke organisatie. De fusie werd formeel van kracht op 31 december De huidige statuten zijn vastgesteld per notariële akte op 30 december Op 1 juni 2015 heeft Woonpartners 252 woningen, 10 bedrijfspanden en 49 parkeerplaatsen in Gouda overgenomen van Mooiland. Woonpartners Midden-Holland is bij Koninklijk Besluit van 23 september 1998 toegelaten in de zin van de Woningwet onder nummer De stichting is een toegelaten instelling in de gemeenten Gouda, Rotterdam, Waddinxveen, Zuidplas en Alphen aan den Rijn. Woonpartners is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en Bedrijven in Rotterdam/kantoor Gouda, onder nummer en is statutair gevestigd aan de Coenecoop 6, 2741 PG in Waddinxveen. Het boekjaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. Aedes Woonpartners is aangesloten bij Aedes, de landelijke vereniging van woningcorporaties. Op 6 november 1996 is Woonpartners geregistreerd als organisatie die de Bedrijfstakcode Woningcorporaties onderschrijft en onder nummer 4363 opgenomen in het Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen. VNO-NCW West Woonpartners is aangesloten bij het ondernemersnetwerk in Noord- en Zuid-Holland: VNO-NCW West. VNO-NCW West biedt een netwerk aan haar leden, behartigt de collectieve belangen van het bedrijfsleven in Noord- en Zuid-Holland, maar ook op bovenlokaal niveau. Het ondernemersnetwerk Doc. nr /# 53

54 vertegenwoordigt bedrijven in de sectoren industrie, handel, transport, bouw, zakelijke en maatschappelijke dienstverlening en de gezondheidszorg en werkt nauw samen met de landelijke vereniging VNO-NCW. Bestuurlijke organisatiestructuur Raad van Toezicht Directeur-bestuurder Werkorganisatie Huurders Verbindingen met andere rechtspersonen en vennootschappen De toegelaten instelling Woonpartners Midden-Holland heeft een verbinding met: - Woonpartners Midden-Holland Holding en Woonpartners Midden-Holland Wooninvestment: Deze B.V. s met vestigingsplaats Waddinxveen hebben als doelstelling het verkrijgen, vervreemden en exploiteren van onroerende zaken en andere vermogenswaarden, het uitvoeren van projectontwikkeling, alsmede het verlenen van adviezen en diensten op het gebied van projectontwikkeling. - Stichting Woonomgeving Souburgh: Deze stichting met vestigingsplaats Waddinxveen heeft als doelstelling het voor de bewoners/eigenaars van de appartementen en het zorgcentrum Souburgh realiseren en in stand houden van een goede woonomgeving op de zogenaamde Souburghlocatie. - Woningnet: Is een B.V. met Weesp als vestigingsplaats en heeft als doelstelling woonruimtebemiddeling. Doc. nr /# 54

55 Personeel Totaal Mannen Vrouwen Fulltime Parttime Directie en Bestuursondersteuning Financiën & Bedrijfseconomische Zaken Planmatig Onderhoud & Nieuwbouw Ontwikkeling Wijk- en Buurtbeheer Klantinformatie & Verhuur Boventalligen Totaal Fulltime Parttime Het aantal fte s is in 2015 afgenomen met 1,2 ten opzichte van 2014 (2015: 87,2 vs 2014: 88,4). Het aantal medewerkers is met 2 personen in 2015 gekrompen naar 100 personeelsleden (was 102 eind 2014). Voor de komende jaren is de verwachting dat de formatieomvang verder zal dalen als gevolg van natuurlijk verloop. Ziekteverzuim Totaal 2015 Totaal 2014 Kort Middel Lang Melding frequentie Totaal Woonpartners 8,3% 4,9% 1,1% 1,5% 5,7% 1,4 Het ziekteverzuim over 2015 is met 3,4% gestegen ten opzichte van Het hoge ziekteverzuim over 2015 wordt vooral veroorzaakt door het langdurig ziekteverzuim. Arbo en BHV Arbo Er zijn 4 gevallen van agressie / geweld / seksuele intimidatie of discriminatie gemeld. Protocol Asbestblootstelling met bijbehorend meldingsformulier en rapportageformat is vastgesteld. Ro-Ad is geselecteerd als de nieuwe arbodienst per 1 januari Jaarlijks wordt er volgens de geldende RI&E een arbo plan van aanpak opgesteld en het plan van aanpak van het afgelopen jaar geëvalueerd. De belangrijkste aandachtspunten zijn o.a. het monitoren van het ziekteverzuim, er is aandacht voor omgaan met agressie/geweld en werkdruk. Arbobeleid maakt deel uit van de algemene arbeidsvoorwaarden. In alle afdelingsoverleggen is arbo een vast agendapunt. Indien noodzakelijk worden de werkplekken aangepast en middelen verstrekt. Woonpartners werkt met een gecertificeerde arbodienst. De medewerkers krijgen alle ruimte om zich verder te ontwikkelen. Dat door middel van opleidingen, trainingen en het bijwonen van kennissessies op alle beleidsterreinen. Elke medewerker beschikt conform de cao Woondiensten over persoonlijk loopbaanontwikkelingsbudget. Doc. nr /# 55

56 BHV De bedrijfshulpverleningsplannen voor de kantoren Gouda, Waddinxveen en het Anne Frank Centrum zijn geactualiseerd. Medewerkersonderzoek In april 2015 is de medewerkerstevredenheid gemeten bij de afdeling Klantinformatie & Verhuur. Deze tussenmeting was naar aanleiding van de resultaten van de meting in De resultaten waren positief en lieten een stijgende lijn zien in de werkbeleving. De meting werd anoniem en online afgenomen. Stageplaatsen In totaal zijn in jongeren gestart met hun stage bij Woonpartners waarvan 2 korte stages (1-14 dagen). Alle afdelingen hebben minimaal 2 en maximaal 3 stageplekken gefaciliteerd. De Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) heeft Woonpartners voor de komende 4 jaar opnieuw erkend als (MBO) leerbedrijf. Werving & selectie In 2015 heeft Woonpartners twee vacatures succesvol ingevuld, te weten medewerker klantinformatie en controller. 7.3 Marketing & communicatie Woonpartners streeft er naar haar kernboodschappen uit te dragen door inzet van diverse communicatiekanalen, organiseren van PR rond mijlpalen binnen bouwprojecten en aandacht te geven aan initiatieven van en voor bewoners, huurders en relaties. Daarin is een stijgende lijn te zien met name de berichtgeving en de respons daarop. De bouwprojecten worden zoveel mogelijk georganiseerd in samenwerking met de betrokken partijen. Daarin is de stelregel: sober en doelmatig. De belangrijkste onderwerpen waarmee Woonpartners in 2015 in de media en in eigen publicaties is verschenen: leefbaarheid (Beursvloer Waddinxveen, Dag van het Huren en Dag van de Betrokken Huurder, woonwagens Waddinxveen) bouwinvesteringen (Westergouwe, Leo Vroman woontoren en Zuidelijk Stempel West Laagbouw in Gouda, Park Triangel in Waddinxveen en Project De Rank in Moordrecht) Woonpartners algemeen (nieuwjaarsreceptie, Raadsexcursie, Meerjarenbeleidsplan , vacatures) landelijk nieuws (huurverhoging en statushouders ) Vanuit de pers wordt nog steeds het meest aandacht geschonken aan berichten vanuit bouwinvesteringen. Communicatiemiddelen Vanaf 2015 wordt er gewerkt met verschillende communicatiemiddelen voor de diverse stakeholders, huurders en belangstellenden. Ter ondersteuning van projecten zijn banners, posters, bouwborden, advertenties en digitale middelen geproduceerd en ingezet. Website en social media Via de website heeft Woonpartners verschillende digitale middelen ingezet. Naast het organiseren van evenementen en activiteiten, was er intensief media- en communicatieondersteuning voor projecten van Woonpartners met de nadruk op social media. Zo zijn er zes videojournaals geweest, één algemene digitale nieuwsbrief en diverse nieuwsbrieven over lopende projecten, 62 berichten op de website en 536 berichten via social media. Doc. nr /# 56

57 De website vormt de belangrijkste informatiebron voor huurders, relaties en pers. Het aantal bezoekers steeg van in 2014 naar in 2015 (een stijging van 26%). Het aantal bezoeken aan de website steeg in 2015 met 15% (van in 2014 naar in 2015). De website wordt met name druk bezocht bij aanbod van nieuwbouw en start verhuur. Via sociale media hebben we op 3 kanalen ingezet, te weten Twitter, Facebook en LinkedIn. Op 14 februari 2015 zijn we van start gegaan met Facebook. Er is een stijgende lijn te zien in het bereik van onze berichten (T1: 3.834, T2: en T3: ). Leefbaarheidsonderwerpen hebben minder bereik dan algemene onderwerpen of onderwerpen die met projecten te maken hebben. Gemiddeld over het hele jaar is het bereik van een bericht circa 375. Vacatures en informele filmpjes hebben een bereik van tot LinkedIn gebruiken we voornamelijk voor het kenbaar maken van vacatures en voor de verspreiding van de blog van de directeur-bestuurder van Woonpartners. Het werkelijke bereik hiervan is moeilijk te meten. Conclusie Uit de cijfers kan men opmaken dat door de inzet van verschillende communicatiekanalen (website en social media) de berichtgeving en de respons daarop nog steeds groeit. De bouwprojecten worden ondersteund door evenementen die georganiseerd worden (meestal) in samenwerking met de betrokken partijen. Vanuit de pers wordt nog het meest aandacht geschonken aan berichten vanuit bouwinvesteringen. De PR die hieruit vloeit wordt via social media uitgezet en gevolgd door individuen Daarin is Facebook in korte tijd toegenomen en Twitter afgenomen. Wat correspondeert met de landelijke trend. Daarnaast kan men ook concluderen dat korte informele filmpjes als illustratie bij een bericht meer worden gevolgd dan tekst alleen of tekst en foto s. Doc. nr /# 57

58 7.4 Ondernemingsraad (OR) In maart 2015 is bij gebrek aan meerdere verkiesbare kandidaten een nieuwe OR bij acclamatie gekozen. De OR heeft een 2-daagse introductiecursus gevolgd, waarin alle aspecten van een OR-lidmaatschap werden behandeld en specifiek is ingegaan op de WOR. Een drijfverentest gaf inzicht in elkaars eigenschappen en sterke kanten. De OR bestond in het verslagjaar uit de heren H. ten Zijthoff (voorzitter), G. van Doorn en J. Wulffraat en de dames J. Leloux en S. Yagoubi-el Fatihi. Het overleg tussen de OR en de directeur-bestuurder verloopt in goede harmonie. Overlegvergadering d.d. Belangrijkste onderwerpen Ziekteverzuim Integriteitscode van Woonpartners Midden-Holland Klokkenluidersregeling van Woonpartners Midden-Holland Planning van het Meerjarenbeleidsplan van Woonpartners Midden- Holland Verkiezingen Ondernemingsraad Overzicht verkiezing leden Ondernemingsraad Ambitiedocument van de Groene Hart Corporaties Onderdeel personeel en organisatie uit het Jaarverslag 2014 van Woonpartners Midden-Holland Resultaten van het medewerkersonderzoek bij de afdeling Klantinformatie & Verhuur Stand van zaken CAO Woondiensten Arbeidsongeval van 17 juni 2015 ter hoogte van de Kerkweg-West 254 te Waddinxveen Evaluatie Arbo plan van aanpak 2014 Arbo plan van aanpak 2015 (concept) Verlofontwikkeling en overzicht kopen van verlof Onderhandelingsresultaat CAO Woondiensten Ziekteverzuimverloop van de jaren 2010 tot en met 2014 Asbestprotocol voor werknemers Bedrijfssluitingsdagen 2016 Verschoven werktijden en overwerk Gebruik en bereikbaarheid zakelijk telefoon Organisatiewijzigingen stand van zaken PON (VGO) en Ontwikkeling (ORN) 7.5 Klachtencommissie De samenstelling van de Klachtencommissie en de werkwijze van deze commissie staan vermeld op de website: Aantal binnengekomen klachten Ontvankelijk 3 Niet ontvankelijk 0 Aantal klachten dat tot een zitting is gekomen 1 Aantal klachten dat door de organisatie alsnog is 2 opgepakt en opgelost Onderwerpen 2015 Dienstverlening derden + dienstverlening 1 Woonpartners Beleid Woonpartners 2 Doc. nr /# 58

59 8. Financiën 8.1 Kerncijfers Huuropbrengsten 43,2 miljoen 40,1 miljoen Bedrijfsopbrengsten 48,3 miljoen 44,6 miljoen Bedrijfslasten 29,9 miljoen 29,6 miljoen Bedrijfsresultaat 18,5 miljoen 15,0 miljoen Niet-gerealiseerde waardeveranderingen 18,9 miljoen 7,4 miljoen Resultaat na belastingen 28,0 miljoen 23,1 miljoen Maatschappelijke prestatie 15,0 miljoen 27,0 miljoen Vastgoedbeleggingen 724 miljoen 681 miljoen Vastgoedbelegging in exploitatie 714 miljoen 663 miljoen Vastgoedbelegging in exploitatie per vhe , ,- Loan to Value 29% 27% Direct rendement 3,1% 3,0% Indirect rendement 1,6% 2,0% Eigen vermogen 534 miljoen 506 miljoen Eigen vermogen per vhe , ,- Solvabiliteit 70% 70% Vreemd vermogen 215 miljoen 195 miljoen Vreemd vermogen per vhe , ,- Interest Coverage Ratio 2,4 2,3 Debt Services Coverage Ratio 1,7 1,8 Operationele kasstroom 9,4 miljoen 7,3 miljoen Aantal verhuureenheden (vhe) - Woongelegenheden Overige verhuureenheden Totaal ongewogen Totaal gewogen Totaal gewogen gemiddeld (2014/15) Algemeen Waarderingsgrondslag Woonpartners Midden-Holland streeft naar transparantie in de financiële berichtgeving van de corporatie. De waarderingsgrondslag is daar een onderdeel van. Vanaf verslagjaar 2011 wordt de herziene richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting toegepast. Door te waarderen tegen de actuele waarde en marktwaarde in verhuurde staat wordt het beste inzicht gegeven in het resultaat, de vermogenspositie en de kasstromen. Er heeft zich in 2015 geen wijziging van de waarderingsgrondslag voorgedaan. Presentatiewijziging Om beter aan te sluiten bij de jaarverslaggevingsrichtlijnen zijn de (teruggenomen) verliezen op investeringen in vastgoedbeleggingen verantwoord onder niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedbeleggingen. Voorheen maakte dit onderdeel uit van het bedrijfsresultaat. De vergelijkende cijfers zijn ook aangepast. Doc. nr /# 59

60 Inkomsten en uitgaven De huren zijn onze belangrijkste inkomstenbron. Het afgelopen jaar is 43 miljoen aan huur ontvangen. Na aftrek van de bedrijfslasten en de te betalen rente blijft een positieve operationele kasstroom over van 9,4 miljoen. Samen met de verkoopontvangsten van 4,3 miljoen is dit besteed aan investeringen. Investeringen zijn onze grootste uitgavenpost. Het afgelopen jaar is bijna 40 miljoen geïnvesteerd. Omdat de positieve operationele kasstroom en de verkoopontvangsten onvoldoende zijn om alle investeringen te financieren, wordt het restant geleend. Omdat Woonpartners financieel gezond is en voldoet aan de normen van de Autoriteit woningcorporaties (Aw) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) kan Woonpartners deze investeringsopgave uitvoeren in combinatie met een gematigd huurbeleid. Met de gematigde huurstijging en investeringen draagt Woonpartners bij aan de betaalbaarheid en de beschikbaarheid van de woningen in ons werkgebied. In 2015 was de gemiddelde huurstijging 1,5%. Dit is lager dan gemiddeld in de sector. Ook de komende jaren is het voornemen om de huurstijgingen zoveel mogelijk te beperken. In hoeverre wij dit op de middellange termijn kunnen volhouden is mede afhankelijk van de toekomstige investeringsopgave en de mate waarin de overheidsheffingen blijven stijgen. Rendement Het directe rendement komt uit op 3,1% en het indirecte rendement op 1,6%. Ten opzichte van 2014 is het directe rendement iets verbeterd (2014: 3,0%) en het indirecte rendement verslechterd (2014: 2,0%). Ondanks het aantrekken van de markt, ons bestaande woningbezit laat een waardestijging zien van gemiddeld 3,4%, blijft het indirecte rendement achter. Dit wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door onze investeringen in sociale nieuwbouw. Deze investeringen zijn maatschappelijk verantwoord, maar financieel onrendabel en hebben een drukkend effect op het indirecte rendement. Resultaat Het bedrijfsresultaat over 2015 is 18,5 miljoen positief. Dit is 0,6 miljoen lager dan begroot. Het verschil wordt voor een belangrijk deel verklaard doordat Woonpartners in de begroting 2015 uitging van 2,25% huurstijging. De werkelijke gemiddelde huurstijging per 1 juli 2015 bij zittende huurders kwam uit op 1,5%. Daarnaast vond de aankoop van drie complexen en de oplevering van nieuwbouw later plaats dan gepland. De lagere huurinkomsten zijn gedeeltelijk gecompenseerd door een hoger netto verkoopresultaat. Ten opzichte van 2014 neemt het bedrijfsresultaat met 3,5 miljoen toe. Voor een belangrijk deel het gevolg van de opgeleverde nieuwbouw en de overname van drie complexen van collegacorporatie Mooiland. Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Ten opzichte van 2014 zijn de huuropbrengsten gestegen met 3,1 miljoen. De toename van de huuropbrengsten is voor een belangrijk deel het gevolg van de huurverhoging, aankoop en opgeleverde nieuwbouw. Op 1 juli 2015 heeft de zittende huurder een huurverhoging gekregen van gemiddeld 1,5%. Deze huurverhoging is lager dan het landelijke gemiddelde van 2,58%. Op 1 juni 2015 heeft Woonpartners Doc. nr /# 60

61 drie complexen, met in totaal 252 woningen, van Mooiland overgenomen. Gedurende het jaar zijn er 56 sociale en 41 markthuur nieuwbouwwoningen opgeleverd. Hiervan waren 90 woningen in Waddinxveen en 7 woningen in Moerkapelle Oost. Daarnaast tellen 100 nieuwbouwwoningen die gedurende 2014 zijn opgeleverd, in 2015 voor een volledig jaar mee in de huuropbrengsten. Overige opbrengsten Dankzij de zachte wintermaanden in het begin en einde van het jaar vallen de stookkosten lager uit dan begroot. Dit voordeel komt ten goede aan onze huurders waardoor de opbrengsten servicecontracten 0,4 miljoen lager uitvallen dan begroot. Het aantal verkochte en geleverde woningen bestaand bezit is uitgekomen op 27, terwijl een aantal van 20 woningen was begroot. De verkopen bestaand bezit zorgen voor een netto verkoopresultaat van 0,9 miljoen. Daarnaast zijn in het nieuwbouwproject Park Triangel in Waddinxveen 14 koopwoningen gebouwd en opgeleverd. Dit levert een netto verkoopresultaat op van 0,3 miljoen. Bedrijfslasten De bedrijfslasten bestaan uit: afschrijvingen, overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa, personeelslasten, onderhoudslasten, leefbaarheid, lasten servicecontract, overige bedrijfslasten en sector specifieke heffingen. De totale bedrijfslasten komen in 2015 uit op 29,9 miljoen. Dit komt nagenoeg overeen met de begroting en ligt 0,9% hoger dan Het aantal te beheren verhuureenheden is afgelopen jaar gestegen met 2% naar Hieronder een toelichting op de belangrijkste posten. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa In 2015 is gestart met het plaatsen van PV-panelen in de complexen Jan van Bijnenpad in Waddinxveen en Zuidrandflat in Gouda. De investering en de onderhoudslasten worden slechts gedeeltelijk verrekend via de servicekosten. In combinatie met de lagere energielasten dalen de woonlasten voor de huurder. Omdat niet alle kosten in rekening worden gebracht bij de huurder ontstaat voor Woonpartners een (toekomstig) verlies. Dit verlies van 0,2 miljoen wordt ten laste gebracht van de overige waardeveranderingen (im)materiële activa. Personeelslasten Ook het afgelopen jaar is de bedrijfsvoering verder geoptimaliseerd. Het gemiddelde aantal medewerkers is ten opzichte van 2014 gedaald van 88,4 naar 87,2 formatieplaatsen. Hierdoor heeft het in 2015 afgesloten CAO akkoord niet geleid tot een toename in de totale personeelslasten. Onderhoudslasten De directe onderhoudslasten komen in 2015 uit op 1.338,- per verhuureenheid (vhe). Dit is hoger dan begroot ( 1.174,- per vhe) en 2014 ( 1.311,- per vhe). De afwijking ten opzichte van de begroting is veroorzaakt doordat een aantal onderhoudsuitgaven in de begroting onvoldoende waren meegenomen of naar voren zijn gehaald. Daarnaast is door latere oplevering van de nieuwbouw en latere levering van drie complexen het gemiddelde aantal verhuureenheden over 2015 lager dan begroot. Hierdoor komen de directe onderhoudslasten per verhuureenheid hoger uit dan verwacht. Hieronder de ontwikkeling van het onderhoud de afgelopen jaren afgezet tegen het landelijke gemiddelde. Doc. nr /# 61

62 Lasten servicecontracten Door een daling van de energieprijzen en de zachte winter zijn de energielasten lager dan eerder werd verwacht. Dit voordeel komt ten gunste van de huurder. Overige bedrijfslasten De Waardering Onroerende Zaken (WOZ) maakt sinds 1 oktober 2015 onderdeel uit van de woningwaardering. Naast de gemeentelijke heffingen is de WOZ ook de grondslag voor de verhuurderheffing. Daarom heeft Woonpartners de WOZ laten toetsen door een extern bureau. Dit heeft geleid tot lagere WOZ-beschikkingen en een lagere onroerendezaakbelasting. Daarnaast vallen de automatiseringskosten, door vertraging van ICT-projecten en efficiëntere inkoop lager uit. Verder is het afgelopen jaar minder gebruik gemaakt van externe dienstverlening en inhuur derden. Per saldo komen de bedrijfslasten hierdoor 0,5 miljoen lager uit dan begroot. Sector specifieke heffingen In 2015 heeft de Autoriteit woningcorporatie geen saneringsheffing opgelegd. Het bedrag van 4,0 miljoen bestaat volledig uit verhuurderheffing. Mede als gevolg van lagere WOZ-beschikkingen komt de verhuurderheffing 0,3 miljoen lager uit dan begroot. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Onder deze post verantwoorden wij onrendabele investeringen bestaande bouw, onrendabele investeringen nieuwbouw en de waardeontwikkelingen van het bezit afgelopen jaar. De totale niet-gerealiseerde waardeverandering vastgoedportefeuille komt uit op 18,9 miljoen. Dit is 22,2 miljoen hoger dan begroot. Voor een belangrijk deel komt dit doordat de ingerekende waardeontwikkeling in de begroting te conservatief was. Daarnaast wordt een aantal investeringsbesluiten, en daarmee ook het mogelijke onrendabel, pas in 2016 genomen. Onrendabele investeringen bestaande bouw In de bestaande bouw zijn de toekomstige onrendabele investeringen in de projecten Petteflats in Waddinxveen en Zuidrandflat in Gouda opgenomen. Daarnaast zijn ook in 2015 onrendabele investeringen gedaan in het kader van de energetische maatregelen verspreid over het gehele bezit. Doc. nr /# 62

63 Onrendabele investeringen nieuwbouw In 2015 zijn investeringsbesluiten genomen voor de projecten Park Triangel fase 2 en Kerkweg Oost in Waddinxveen en Torenpad Oost in Boskoop. Daartegenover staat de terugname van de verwachte onrendabele toppen op de markthuurwoningen en projecten waarbij de verwachte stichtingskosten naar beneden zijn bijgesteld. Waardeveranderingen vastgoed in exploitatie De niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoed in exploitatie geeft de waardeontwikkeling van het bezit in 2015 weer. In 2015 komt de niet-gerealiseerde waardeverandering uit op 19,3 miljoen. Bij bestaande woningen is de waardetoename 3,4%. Hieronder een overzicht welke onderdelen een positief effect en welke onderdelen een negatief effect hebben op de waardeontwikkelingen. Financiële baten en lasten Een deel van onze investeringen financieren wij met leningen. Doordat investeringen later vallen dan verwacht, worden leningen later aangetrokken. Samen met de lage rentestand is hierdoor 0,4 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Dankzij de lage rentestand is de gemiddelde rentelast in 2015 afgenomen. De gemiddelde rentelast bedroeg in ,4%. Dit is een daling ten opzichte van 2014 toen de gemiddelde rentelast 3,7% was. Belastingen Het bedrag aan te betalen vennootschapsbelasting is gebaseerd op de uitgangspunten van de in 2014 getekende vaststellingsovereenkomst en het geldende belastingpercentage voor de vennootschapsbelasting. Het gemiddelde wettelijke belastingtarief is in overeenstemming met voorgaand jaar en bedraagt 25%. De lagere effectieve belastingdruk wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale faciliteiten, zoals verliescompensatie en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. De fiscale winst van het afgelopen jaar leidt tot een belastingbedrag van 3,0 miljoen. De fiscale winst wordt verrekend met de fiscale verliezen van de afgelopen jaren. Vastgoedbeleggingen De waarde van ons vastgoed is afgelopen jaar met 43,5 miljoen gestegen tot een totaal van 724 miljoen. De vastgoedbeleggingen bestaan uit: - Sociaal vastgoed in exploitatie, 677 miljoen. - Commercieel vastgoed in exploitatie, 36,7 miljoen. - Woningen verkocht onder voorwaarden, 2,5 miljoen. Doc. nr /# 63

64 - Vastgoed in ontwikkeling, 7,6 miljoen. Het gaat hierbij onder andere om investeringen in de projecten: De Jonge Veenen in Zuidplas, Torenpad Oost in Boskoop, Westergouwe in Gouda en uitgaven ten behoeve van de projecten in Gouda Oost. Naast de positieve waardeontwikkeling van het bestaande bezit is de toename voor een belangrijk deel te danken aan de oplevering van nieuwbouw en de aankoop van bezit: - In 2015 zijn de volgende nieuwbouwwoningen opgeleverd: 33 markt eengezinswoningen, 6 markt appartementen en 51 sociale appartementen in het project Centrumplan te Waddinxveen. 2 markt eengezinswoningen en 5 sociale eengezinswoningen in het project De Jonge Veenen te Zuidplas - In juni 2015 zijn drie complexen van Mooiland over genomen. De aankoop betreft 252 woningen, 49 parkeerplaatsen en 10 bedrijfsruimten te Gouda. Financiële vaste activa De financiële vaste activa per jaareinde is 20,6 miljoen. Ultimo 2015 bedraagt de in de toekomst te verrekenen belastingbedragen latente belastingvordering 20,4 miljoen. Op basis van onze fiscale meerjarenbegroting verwachten we deze vordering in 2019 volledig gecompenseerd te hebben met fiscale winsten. Dit is ruim binnen de maximale termijn van 9 jaar. In het nieuwbouwproject Park Triangel in Waddinxveen zijn in opdracht van Woonpartners 14 koopwoningen gerealiseerd. Aan de kopers is de mogelijkheid geboden om dit te financieren met een starterslening. Per ultimo 2015 is een bedrag van 0,2 miljoen aan startersleningen verstrekt. Vermogen Het positieve resultaat over 2015 groot 28 miljoen is aan het eigen vermogen toegevoegd. Ultimo 2015 komt het eigen vermogen uit op 534 miljoen. Per gewogen vhe is dit een bedrag van ,-. Vreemd vermogen Woonpartners is ten opzichte van andere corporaties in beperkte mate gefinancierd met vreemd vermogen. Ultimo 2015 is het totale vreemd vermogen 215 miljoen. Dit is ,- per gewogen vhe, sector breed ligt dit op ,- (ultimo 2014). Door onze investeringsopgave is onze leningportefeuille het afgelopen jaar gegroeid van 179 miljoen naar 205 miljoen. Dit komt neer op een lening van ,- per gewogen vhe. De leningportefeuille is opgebouwd uit de volgende type leningen: - Fixe 151,9 miljoen - Annuïtair 43,3 miljoen - Basisrente 6,0 miljoen - Lineair 3,4 miljoen Totaal 204,6 miljoen Doc. nr /# 64

65 Hieronder verdeling van de lening naar looptijd. Ten opzichte van de totale leningportefeuille blijft het percentage van het relatieve renterisico onder de 15%, in de sector een gebruikelijk maximum. Financiering Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw bepaalt voor elke corporatie minimaal één keer per jaar het borgingsplafond. Het borgingsplafond is het maximale bedrag dat een corporatie onder WSW-borging mag lenen. Voor de jaren 2015 tot en met 2017 heeft het WSW het volgende borgingsplafond afgegeven: miljoen miljoen miljoen Ultimo 2015 is 189 miljoen aan leningen WSW geborgd. Het verschil met het borgingsplafond 2015 komt doordat bij een aantal projecten de uitgaven later komen dan verwacht. Het afgelopen jaar zijn de volgende geborgde leningen aangetrokken: Geldverstrekker Lening x Type Storting Looptijd Rente % Conversie 1.000,- Achmea Pensioen en LV Fixe mei jaar 1,07% n.v.t. Aegon Levensverzekering Fixe juni jaar 1,72% n.v.t. Aegon Levensverzekering Fixe juni jaar 1,69% n.v.t. BNG Fixe okt jaar 1,98% n.v.t. ING /Monuta Fixe dec jaar 1,953% n.v.t. BNG Fixe dec jaar 1,95% n.v.t. Woonpartners financiert geen buitenlandse activiteiten en heeft geen derivaten. Woonpartners is met één van de huisbankiers een rekening-courantfaciliteit overeengekomen. Hierdoor heeft Woonpartners indien nodig de beschikking over een bedrag van 10 miljoen. Doc. nr /# 65