Inhoudstafel BESCHRIJVEND GEDEELTE

Transcriptie

1 Inhoudstafel BESCHRIJVEND GEDEELTE A Inleiding 4 1 Aanleiding tot de opmaak van het woonplan 4 2 Doel van het woonplan 4 3 Wijze van totstandkoming 5 4 Inhoudsomschrijving 6 B Situering van de gemeente Gingelom 7 1 Ontstaansgeschiedenis 7 2 Keuze van de referentiegemeenten 8 C Demografische gegevens 9 1 Bevolkingsgegevens Bevolkingsgrootte en dichtheid Bevolkingsspreiding Bevolkingssamenstelling naar nationaliteit Leeftijdsopbouw van de bevolking Gezinssamenstelling 14 2 Socio-economische gegevens Gezinsinkomen en welvaartspeil Bestedingspatroon van het gezinsinkomen: aandeel huisvesting in de kosten Werkloosheidsgraad Werkzaam in de landbouwsector Pendelaars 19 3 Welzijnsindicatoren Geboorten in kansarme gezinnen Personen met een verhoogde tegemoetkoming in de ziekte- en/of invaliditeitsverzekering Asielzoekers Steuntrekkers Thuislozen Personen met een handicap 23 4 Besluit 24 Woonplan Gingelom 1

2 D Huisvestingsgegevens 26 1 Algemeen Aantal woningen Bewoningstitel Ouderdom gebouwen Type van de gebouwen Oppervlakte van de woningen Aantal potentiële woningen Verkoop, prijsniveau en evolutie van woningen en bouwgronden Bouwactiviteit nieuwbouw en renovatie 32 2 Kwaliteit Comfortniveau Leegstand van woningen, bedrijfsgebouwen en handelspanden Verwaarlozing, ongeschiktheid en onbewoonbaarheid 36 3 Sociale woningbouw Sociale huurwoningen Sociale koopwoningen Het sociaal verhuurkantoor (SVK) De vraag naar sociale woningen Leefbaarheid 42 4 Huisvesting van doelgroepen Senioren Kamerbewoning/logementshuizen Personen met een handicap Crisisopvang Asielzoekers 43 5 Besluit 43 E Actoren in het woonbeleid 45 F Instrumenten voor een lokaal woonbeleid 49 1 Informatieverstrekking, sensibilisering en begeleiding van particulieren De huisvestingsambtenaar De gemeentelijke dienst Ruimtelijke Ordening Het Infocentrum Wonen van Stebo Het Sociaal Huis Andere welzijnsdiensten 51 2 Premies, tegemoetkomingen en fiscale voordelen voor particulieren Van de federale overheid: verlaagd BTW-tarief Van het Vlaamse Gewest Verzekering Gewaarborgd Wonen 53 Woonplan Gingelom 2

3 2.4 Van de provincie Limburg Van Infrax: maatregelen rond Rationeel Energiegebruik Van de gemeente Gingelom Sociale leningen 55 3 Hanteren van de decretale instrumenten Ongeschikt-, onbewoonbaar- en overbewoondverklaringen Heffing op leegstand en verkrotting Conformiteitsattest Het kamerdecreet en het gemeentelijk kamerreglement Het recht van voorkoop Het sociaal beheersrecht Subsidiëring van overheidsinitiatief 59 4 Voeren van een grond- en pandenbeleid 59 5 Hanteren van specifieke gemeentelijke reglementeringen 60 6 Sociale Huisvesting 60 7 Het voeren van een doelgroepenbeleid 61 8 Overleg en samenwerking 61 9 Samenhang met andere beleidsdomeinen Ruimtelijke Ordening Welzijnsbeleid Besluit 62 STERKTE-ZWAKTE-ANALYSE VOORSTEL VAN PRIORITEITEN EN ACTIES BIJLAGEN Voorontwerp Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Verslagen interviews Woonplan Gingelom 3

4 Beschrijvend gedeelte A. Inleiding 1 Aanleiding tot de opmaak van het woonplan Sinds 1 januari 2006 is er in de gemeente Gingelom, samen met zeven andere gemeenten in de regio Haspengouw, een Infocentrum Wonen opgestart vanuit vzw Stebo. Dit Infocentrum Wonen wil enerzijds bewoners van deze gemeenten bijstaan bij al hun vragen inzake (ver)bouwen en (ver)huren. Dit zowel op vlak van advies inzake de verschillende premies en subsidies door een sociaal adviseur. Evenals ook bij hulp van allerlei technische vragen en/of problemen door een technisch adviseur. Anderzijds wil het Infocentrum Wonen ook gemeentebesturen ondersteunen wanneer men initiatieven inzake lokaal woonbeleid wil (op)starten. Binnen dit laatste moeten we het ontstaan van dit woonplan plaatsen. Na de regionale verkiezingen in oktober 2006 werd door de gemeentebesturen actief nagedacht over welbepaalde initiatieven of acties die men in het kader van lokaal woonbeleid in de gemeente wil uitwerken of opstarten. In Gingelom kwam het gemeentebestuur samen met het Infocentrum Wonen tot de conclusie dat de opmaak van een woonplan in de gemeente zeer zinvol zou zijn als een vertrekpunt om tot inzichten en tevens ook bepaalde acties te komen inzake huisvesting in de gemeente. Hiertoe werd een gemeentelijke werkgroep opgestart om dit proces te begeleiden. De pen van het woonplan werd in de hand genomen door het Infocentrum Wonen. De begeleidende werkgroep bestond uit de schepen van huisvesting, het diensthoofd van de cel Wonen en Leven, de provincie, RWO Vlaanderen en het Infocentrum Wonen. 2 Doel van het woonplan Het woonplan heeft tot doel een objectieve beschrijving van de huidige woonsituatie in Gingelom weer te geven. Door enerzijds verbanden te leggen tussen demografische, socioeconomische en huisvestingsgegevens worden bepaalde problematieken beter in beeld gebracht waardoor men ze efficiënter kan aanpakken. Anderzijds geeft het woonplan een duidelijk overzicht van de verschillende diensten, mogelijkheden, hulpmiddelen, beleidsmaatregelen en premies om eenieders woonsituatie te verbeteren. Woonplan Gingelom 4

5 Op deze manier worden de sterktes en de zwaktes, de kansen en de bedreigingen van en voor de gemeente op een rijtje gezet. Het woonplan reikt een aantal uitgangspunten aan die het bestuur kan aanwenden om haar visie te vormen. Zoals hierboven reeds vermeld kan het woonplan in deze zin een belangrijk instrument zijn in het beleid van het lokale bestuur. 3 Wijze van totstandkoming Het woonplan van de gemeente Gingelom is het resultaat van enkele maanden studie. Verschillende onderzoeksstrategieën werden aangewend om gegevens over de gemeente te verzamelen. Enerzijds werd er gebruik gemaakt van talrijk bestaand cijfermateriaal. Voor de demografische gegevens hebben we gebruik gemaakt van de welzijnsmonitor Limburg (2006) en cijfers van de Algemene Directie van Statistiek, die op verschillende momenten gemeten werden. Ook werden regelmatig websites van diverse overheidsdiensten geraadpleegd. De huisvestingsgegevens zijn hoofdzakelijk afkomstig uit de woningmarktgegevens van de provincie Limburg. Ook hier werden op verschillende tijdstippen metingen uitgevoerd, van de NIS-website (2006), van cvba Kleine Landeigendom (2006) en cv Nieuw Sint-Truiden (2006). Bovenstaand cijfermateriaal werd onderworpen aan een interpretatie. Deze werd op haar beurt getoetst aan de gemeentelijke werkgroep en van daaruit verder aangevuld en vervolledigd. Om een zicht te krijgen op de verschillende huisvestingsactoren in de gemeente en hun bevindingen inzake wonen hebben we interviews afgenomen. Hierbij werden aan elke persoon dezelfde vragen gesteld en tevens werden de interviews door eenzelfde persoon afgenomen, dit om de betrouwbaarheid te verhogen en vergelijking mogelijk te maken. Het gedeelte van de beleidsinstrumenten werd geschreven met hulp van de gemeente Gingelom, Wonen Vlaanderen, de provincie Limburg (cijfers premie) en met de medewerking van Infrax (cijfers premies). In dit hoofdstuk is er weinig of geen interpretatie mogelijk. Het is een weergave van een aantal wettelijke instrumenten. Als laatste stap heeft het Infocentrum Wonen een SWOT-analyse uitgevoerd aan de hand van de gegevens uit het beschrijvende gedeelte. Woonplan Gingelom 5

6 De sterktes, de zwaktes, de kansen en de bedreigingen voor de gemeente Gingelom komen hier uitgebreid aan bod. Deze analyse is enerzijds getoetst door de gemeentelijke werkgroep en anderzijds door een woonoverleg. Van hieruit is een voorstel geformuleerd van prioriteiten, en daaraan gekoppelde acties, dat aan het beleid voorgelegd kan worden. 4 Inhoudsomschrijving Het grootste deel van het woonplan wordt gewijd aan de beschrijving van de bevolking en woonsituaties in Gingelom en aan de verschillende actoren en maatregelen inzake huisvesting. Een eerste onderdeel binnen het beschrijvende gedeelte handelt over de demografische gegevens. Hier gaat men dieper in op de algemene trends zoals de bevolkingsdichtheid, de evolutie van de bevolking en de leeftijdsopbouw. Hiernaast bespreekt men socioeconomische variabelen zoals de werkloosheid en de indicatoren van kansarmoede. Het tweede part van het beschrijvende gedeelte gaat over de huisvesting. Men bekijkt een aantal standaardgegevens zoals het aantal woningen, de ouderdom, het type, Ook zoomt men in op de kwaliteit van de woningen, op de sociale woningbouw en op de huisvesting van doelgroepen. In een derde deel werpen we een blik op de verschillende actoren in het woonbeleid en in het laatste deel geven we een overzicht van de instrumenten voor een lokaal woonbeleid. Het gaat hier over informatieverstrekking, sensibilisering en begeleiding van particulieren, over premies, tegemoetkomingen en fiscale voordelen, het hanteren van decretale instrumenten, Tot slot vindt men de resultaten terug van de sterkte-zwakte-analyse die gemaakt werd op basis van het beschrijvende gedeelte. Op deze manier willen we het gemeentebestuur ondersteunen bij het ontwikkelen van hun visie en het opstellen van een actieplan inzake lokaal woonbeleid. Woonplan Gingelom 6

7 B. Situering van de gemeente Gingelom 1 Ontstaansgeschiedenis Gingelom werd in 966 voor het eerst vermeld als Gingolonham, de "woning van Gangilo". Het dorp viel van oudsher onder het Prinsbisdom Luik en werd bestuurd door de Bisschoppelijke Tafel. De heerlijke rechten kwamen in 1620 aan het Luikse Sint-Janskapittel, dat al minstens sinds de 12de eeuw talrijke verspreide bezittingen in Gingelom had. In de 18de eeuw werden de baronnen Surlet de Chokier de heren van Gingelom. Reeds op de Ferrariskaarten (1777) werd het landschap van Gingelom gekenmerkt door een grote mate van openheid en een louter agrarisch grondgebruik. De beekvalleien waarop de dorpen geënt waren, slingerden zich als groene linten doorheen het landschap. De voormalige gemeente Gingelom vroeg als eerste in het Vlaamse landsgedeelte een ruilverkaveling aan. Niet lang daarna volgden heel wat gemeenten in de omgeving het voorbeeld: Boekhout in 1964, Borlo in 1965, Mielen in 1967, Montenaken in 1975 en uiteindelijk Jeuk in Vandaag de dag is de gehele fusiegemeente Gingelom herverkaveld. Op 1 januari 1971 werden vier gemeenten samengesteld: - Gingelom versmolt met Niel-bij-Sint-Truiden; - Borlo met Buvingen, Muizen, Mielen-boven-Aalst en Kerkom-bij-Sint-Truiden; - Jeuk met Boekhout; - Montenaken met Kortijs en Vorsen. Kerkom-bij-Sint-Truiden voegde zich zes jaar later bij Sint-Truiden. De huidige gemeente Gingelom is in 1977 ontstaan uit een samenvoeging van de hoofdgemeenten van de vorige fusie: Gingelom, Borlo, Jeuk en Montenaken. De verschillende deelgemeenten en kernen waaruit de gemeente door de fusies samengesteld werd, hadden in het verleden zelden onderlinge relaties. Tot op heden mist de gemeente een bepaalde mate van coherentie. Dit is met name het geval tussen kernen die niet op een zelfde noord-zuid verbinding gelegen zijn. Woonplan Gingelom 7

8 2 Keuze van de referentiegemeenten In het beschrijvende gedeelte hebben we ervoor geopteerd om Gingelom steeds te vergelijken met de omliggende gemeenten Heers en Borgloon, met Limburg en met Vlaanderen om de cijfers in een juist perspectief te kunnen plaatsen. Indien mogelijk werd er zelfs een vergelijking gemaakt met de regio Zuid-Limburg. Om referentiegemeenten te kiezen werd er gekeken naar gemeenten van dezelfde grootte als Gingelom, van tevens een landelijk karakter alsook gelegen in dezelfde regio. Zo is men bij Heers en Borgloon uitgekomen. Landen werd ook geopperd als een referentiegemeente maar omdat deze gemeente in de provincie Vlaams-Brabant ligt, konden we geen uniforme gegevens genereren. Onder meer om deze reden werd ervoor gekozen om Landen niet op te nemen. Woonplan Gingelom 8

9 C. Demografische gegevens 1. Bevolkingsgegevens Dit hoofdstuk geeft een globaal zicht op een aantal gegevens over de bewoners van Gingelom. Achtereenvolgens bespreken we de bevolkingsgrootte en de dichtheid, de evolutie van de bevolking, de bevolkingsspreiding en de bevolkingssamenstelling naar nationaliteit. Ook de leeftijdsopbouw van de bevolking en de gezinssamenstelling worden toegelicht. 1.1 Bevolkingsgrootte en dichtheid Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal inwoners en de bevolkingsdichtheid in Gingelom, in enkele omliggende gemeenten en in Vlaanderen op 1 januari totale Bevolking bevolkingsdichtheid (per km²) Gingelom Heers Borgloon Zuid-Limburg Limburg Vlaanderen Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Bevolkingsstatistieken ( ) Verwerking: Studiecel - 2de directie Welzijn - provincie Limburg De gemeente Gingelom telde op 1 januari inwoners, hetgeen een bevolkingsaangroei met 59 inwoners betekent ten opzichte van 1 januari De gemeente is 56,5 km² groot en telt 138 inwoners per km². Het scoort daarmee wat bevolkingsdichtheid betreft veel lager dan het Limburgse gemiddelde, dat 334 inwoners per km² bedraagt. Zuid-Limburg scoort ook lager (270) dan Limburg en Vlaanderen (447), omwille van het uitgesproken landelijke karakter van de Haspengouwse regio. Gingelom, en ook zijn buurgemeente Heers, heeft zelfs een nog lagere bevolkingsdichtheid. Woonplan Gingelom 9

10 1.2 Bevolkingsspreiding Gingelom wordt historisch gezien opgedeeld in 11 deelgemeenten: Boekhout, Borlo, Buvingen, Gingelom-centrum, Jeuk, Kortijs, Mielen boven Aalst, Montenaken, Muizen, Nielbij-Sint-Truiden, Vorsen. In de onderstaande tabel wordt het aantal inwoners per deelgemeente weergegeven in 1990, 2000 en Deelgemeente Boekhout Aantal inwoners Procentuele spreiding 3,64% 3,57% 3,7% Borlo Aantal inwoners Procentuele spreiding 8,75% 8,18% 8,6% Buvingen Aantal inwoners Procentuele spreiding 4,64% 4,66% 4,26% Gingelom-centrum Aantal inwoners Procentuele spreiding 19,54% 20,28% 20,05% Jeuk Aantal inwoners Procentuele spreiding 17,57% 17,13% 17,46% Kortijs Aantal inwoners Procentuele spreiding 2,51% 2,47% 2,61% Mielen boven Aalst Aantal inwoners Procentuele spreiding 12,29% 12% 11,5% Montenaken Aantal inwoners Procentuele spreiding 17,1% 17,9% 18,39% Muizen Aantal inwoners Procentuele spreiding 1,5% 1,5% 1,4% Woonplan Gingelom 10

11 Niel-bij-Sint-Truiden Aantal inwoners Procentuele spreiding 10% 9,59% 9,38% Vorsen Aantal inwoners Procentuele spreiding 2,45% 2,73% 2,67% TOTAAL Bron: gemeente Gingelom (01/01/1990, 01/01/2000, 01/01/2006) Uit deze tabel herkennen we geen grote tendensen. De grootste verschuivingen zien we bij Buvingen, Mielen boven Aalst en Niel-bij-Sint-Truiden die als dorpjes steeds kleiner worden wat het aantal inwoners betreft. Montenaken daarentegen groeit: in 1990 woonde 17,1% van de inwoners daar en tot 2006 steeg dit tot 18,39%. In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan van de gemeente zijn Gingelom, Jeuk, Montenaken en Mielen boven Aalst als hoofddorpen aangeduid. Uit de bovenstaande tabel kunnen we dit niet bevestigen. In deze dorpen is er immers geen grote bevolkingsaangroei merkbaar de laatste jaren. 1.3 Bevolkingssamenstelling naar nationaliteit In de onderstaande tabel wordt het aandeel inwoners van Gingelom met een andere nationaliteit dan de Belgische ten opzichte van de volledige bevolking in een vergelijkend overzicht met andere gemeenten in kaart gebracht. totale niet- niet- niet-belgen niet- niet-belgen niet- Bevol- Belgen Belgen van Belgen van EU-ex- Belgen van king van Maghreblanden van ex- migratie- lage- Nederland Oostbloklandeinkomens- en Turkije landen landen Gingelom % 32,3% 1,9% 10,3% 13,5% 37,7% Heers % 37,9% 1,5% 10,9% 11,4% 34,5% Borgloon ,1% 42% 2,4% 14,6% 6,8% 32,8% Zuid-Limburg ,4% 60,8% 4,3% 5,8% 8,1% 18,9% Limburg ,1% 52,2% 11,8% 2,9% 23,9% 18,8% Vlaanderen ,9% 31% 16,1% 6,6% 14,4% 34,8% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Bevolkingsstatistieken ( ) Verwerking: Studiecel - 2de directie Welzijn - provincie Limburg Woonplan Gingelom 11

12 Op 1 januari 2005 telde Gingelom 155 inwoners van niet Belgische nationaliteit; dit aantal bedraagt 2% van de totale bevolking. Nationaliteit mag niet verward worden met cijfers over etniciteit. Deze laatste zijn moeilijk te onderzoeken. Vandaar dat onderstaande gegevens gerelativeerd moeten worden. Vele inwoners van niet-belgische afkomst hebben immers wel de Belgische nationaliteit. Van deze groep is 1,9% afkomstig uit Maghreblanden (Algerije, Marokko, Tunesië) en Turkije, 10,3% komt de ex-oostbloklanden, 13,5% is afkomstig uit ex-migratielanden (cfr eerste migratiegolf naar België uit Italië, Spanje, Portugal en Griekenland), 32,3% is Nederlander en 37,7% komt uit lage-inkomenslanden. We zien hier weinig verschil met Heers en Borgloon die quasi dezelfde verhoudingen weergeven. Opvallend bij de drie gemeenten is het hoge aandeel van niet-belgen uit de lage-inkomenslanden 1. Grosso modo ligt het aandeel niet-belgen in de totale bevolking van Gingelom (2%) veel lager dan het Limburgs gemiddelde (8,1%) en houdt de gemeente ook op dit vlak gelijke tred met Heers (2%) en Borgloon (2,1%). De gemeente scoort ook lager dan het gemiddelde voor Zuid-Limburg (4,4%). Men vermoedt wel dat er in de gemeente ook (illegale) seizoensarbeiders van niet-belgische afkomst aanwezig zijn. Over aantallen zijn echter geen tastbare cijfergegevens van terug te vinden. 1.4 Leeftijdsopbouw van de bevolking Deze tabel geeft een vergelijkend overzicht met andere gemeenten en regio s voor wat betreft het aandeel van verschillende leeftijdsgroepen in de bevolking. In Gingelom maakt de bevolking op beroepsactieve leeftijd 55,5% van de bevolking uit, de jongeren 20.8%, de ouderen 23.9% en de hoogbejaarden 4.45%. totaal jongeren % bevolking % ouderen % hoog- % 0-19j op actieve leeftijd bejaarden 80+ Gingelom Heers Borgloon Zuid-Limburg Dit zijn landen waar een groot deel van de bevolking niet in zijn basisbehoeften kan voorzien. Deze landen zijn geregistreerd door de Wereldbank. Woonplan Gingelom 12

13 Limburg Vlaanderen Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Bevolkingsstatistieken ( ) Verwerking: Studiecel - 2de directie Welzijn - provincie Limburg In de eerste plaats zien we dat Gingelom een hoog aandeel jongeren (20,8%) heeft, dat gelijk ligt met het gemiddelde in Zuid-Limburg (20,7%), maar beduidend hoger dan de buurgemeenten. Daarnaast heeft men ook lager aandeel actieve bevolking (55,3%). Het meest opvallende is echter dat Gingelom een oude bevolking heeft: 23,9% van de inwoners zijn ouder dan 60 jaar. Samen met Heers en Borgloon zit men hier duidelijk boven het gemiddelde van Limburg (20,5%) en ook Vlaanderen (22,8%). Het feit dat er veel ouderen in de gemeente wonen, zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de huisvesting. De gemeente zelf merkt op dat de ouderen niet gecentraliseerd zijn in de gemeente, maar eerder gespreid. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ouderen zo lang mogelijk in hun eigen (vaak te grote) woning blijven wonen. De evolutie van het aandeel van de jongste en oudste bevolkingsgroep in de gemeente Gingelom (op niveau van de deelgemeente) wordt in onderstaande tabel weergegeven Gingelom 16,5 22,9 17,5 21,4 18,5 22,4 18,8 22,7 18,9 22,9 Niel-bij-Sint- 23,1 25,4 16,5 25,9 17,3 25,8 18,3 26, ,9 Truiden Montenaken 21,2 25,4 18,2 23,8 19,1 22,3 20,5 19, ,5 Kortijs 20,7 27,1 22, ,6 24,7 21,8 24,4 23,4 23 Vorsen 15,2 25,1 17, ,5 28, Jeuk 14,8 25,8 15, ,3 24,3 16,9 24,7 16,9 24,8 Boekhout 17,4 30, , ,4 19,7 27, ,8 Borlo 16,9 25,2 16,8 23,9 17,6 23,8 17,6 23,8 19,8 22,8 Mielen boven 18,4 18,9 18, ,5 19,2 20,3 19,9 20,8 20,1 Aalst Buvingen 16,5 23, ,2 17,38 23,5 19,50 24,8 19,5 24,9 Muizen 18, ,1 12,4 22,9 12,7 24,1 14,3 21,8 16,4 TOTAAL 18, ,3 22,9 18, ,3 24 Bron: gemeente Gingelom in % Woonplan Gingelom 13

14 Uit deze cijfers blijkt dat de groep min-18-jarigen kleiner is dan de groep 60-plussers. De trend van veroudering van de bevolking is een fenomeen dat zich ook elders in Vlaanderen voordoet. Anno 1 januari 2006 springen Vorsen en Boekhout duidelijk naar voren als deelgemeenten waar de meeste senioren voorkomen, met respectievelijk 30% en 26,8%. De gemeente voelt nochtans zelf aan dat het aantal jongeren in de gemeente lichtjes toeneemt, meer ook dan bij de buurgemeenten. Men ondervindt dit aan het stijgende aantal inschrijvingen in het onderwijs aan de start van een nieuw schooljaar. Dit komt uit de cijfers naar voor: waar in 2002 nog 18,1% jonger was dan 18 jaar, is dit in 2006 al 19,3%. In Kortijs bevinden zich de meeste jongeren (23,4%). 1.5 Gezinssamenstelling Gingelom telt relatief veel éénoudergezinnen met minderjarige kinderen, waarmee de gemeente het vijfde hoogste in Limburg scoort. Van de familiekernen die Gingelom telt, zijn 10,1% éénoudergezinnen met minderjarige kinderen. Heers (9,2%) en Borgloon (8,2%) scoren hier ook veel lager. gezinnen met eénoudergezinnen met alleenwonenden minderjarige minderjarige kinderen kinderen huishoudens met meer dan 5 personen Gingelom 37,8% 10% 20,9% 2,10% Heers 36,1% 9,2% 23,4% 1,78% Borgloon 35,8% 8,2% 23,1% 1,48% Zuid-Limburg 39% 9,8% 24,8% 1,67% Limburg 40,5% 9,1% 23,6% 2,24% Vlaanderen 41,1% 11,5% 29% 1,90% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Bevolkingsstatistieken ( ) Verwerking: Studiecel - 2de directie Welzijn - provincie Limburg Het aantal alleenwonenden, al of niet met kinderen, maken ongeveer 20,9% uit van het totaal aantal gezinnen in Gingelom. Dit ligt dan weer lager dan het gemiddelde van Limburg (23,6%). De trend van gezinsverdunning heeft ook repercussies naar de behoeften op de woningmarkt; de nood aan kleinere woongelegenheden (met name woningen met minder slaapkamers) zal alsmaar meer naar voor komen. Woonplan Gingelom 14

15 De gemeente zelf ervaart dat er in de gemeente op termijn veel grote woningen zullen vrijkomen. Hier kunnen mogelijkheden liggen naar het splitsen van deze woningen in kleinere woongelegenheden. 2. Socio-economische gegevens In het onderdeel socio-economische gegevens bekijken we het gezinsinkomen en de welvaart, gaan we dieper in op de werkloosheidsgraad in de gemeente. Tenslotte bespreken we het bestedingspatroon van het gezinsinkomen met het oog op het aandeel huisvesting in de kosten. 2.1 Gezinsinkomen en welvaartspeil Om een zicht te krijgen op het welvaartspeil en de daaruit voortvloeiende mogelijkheden, maar misschien ook beperktheden naar de woningmarkt, zoomen we even in op de inkomensaangiften. De cijfers zijn gebaseerd op de inkomsten van 2003 en het aanslagjaar totaal aantal inkomensaangiften inkomensaangiften < EUR gemiddeld netto belastbaar inkomen per inwoner (in euro) Gingelom % Heers % Borgloon % Zuid-Limburg % Limburg % Vlaanderen % Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Financiële statistieken (inkomens 2003, aanslagjaar 2004) Verwerking: Studiecel - 2de directie Welzijn - provincie Limburg In Gingelom bedraagt het gemiddeld netto belastbaar inkomen euro per inwoner. Het gemiddelde netto belastbaar inkomen per inwoner ligt in vergelijking met Borgloon ongeveer op het zelfde niveau en scoort hiermee hoger dan het Limburgse gemiddelde. Woonplan Gingelom 15

16 Heers kent een lager gemiddeld netto belastbaar inkomen per inwoner. Het gemiddelde netto belastbaar inkomen is een indicator voor de financiële draagkracht van de bevolking en geeft meteen aan dat deze in Gingelom relatief hoog ligt. In 54,7% van de aangiften in Gingelom ligt het gemiddeld belastbaar inkomen lager dan euro, waarmee de gemeente duidelijk hoger scoort dan op het Limburgse en Vlaamse niveau. Deze aangiften slaan op de inkomsten van alleenstaanden of gehuwden. Aangezien samenwonenden een aparte aangifte doen, zeggen deze cijfers onvoldoende over het inkomen van feitelijke gezinnen. De gemeente verklaart het hoge aantal (54,7%) lagere gemiddelde belastbare inkomens door de aanwezigheid van een aanzienlijke groep senioren en alleenstaanden (met kinderen), die terugvallen op een pensioen of een vervangingsinkomen. De actieve bevolking heeft blijkbaar een behoorlijk inkomen, waardoor het gemiddeld belastbaar inkomen van de gemeente toch relatief hoog is. 2.2 Bestedingspatroon van het gezinsinkomen: aandeel huisvesting in de kosten (Uit Wonen in Vlaanderen. De resultaten van de Woonsurvey 2005 en de uitwendige woningbeschouwing., in opdacht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement RWO-woonbeleid) Specifieke gegevens aangaande de besteding van het gezinsinkomen zijn voor Gingelom niet gevonden. Hoewel we geen concrete conclusies kunnen trekken voor de gemeente Gingelom, is het desalniettemin interessant hier een aantal Vlaamse trends weer te geven. De resultaten van de Woonsurvey 2005 geven aan dat wonen in Vlaanderen beter betaalbaar is voor afbetalende eigenaars dan voor huurders. Om de betaalbaarheid van het wonen te analyseren, gebruikt men in de Woonsurvey de indicator woonquote. Dit is het aandeel van het huishoudinkomen dat aan de naakte woonuitgaven wordt gespendeerd en is een vaak gehanteerde maat voor betaalbaarheid in onderzoek. De gemiddelde woonquote voor afbetalende eigenaars bedraagt 21,7%, wat aanzienlijk lager ligt dan de 27,8% van de huurders. Ook het zogenaamde resterende inkomen van de huurders (880 euro) valt gemiddeld ook veel lager uit dan dat van de afbetalende eigenaar (1415 euro). Relatief meer huurders dan eigenaars delen mee betalingsproblemen te ondervinden. Wanneer we de groep van huurders uitsplitsen naar sociale en private huurders, zien we dat de betaalbaarheidsproblemen volgens de woonquote-methode zich in de eerste plaats situeren op de private huurmarkt. Woonplan Gingelom 16

17 De gemiddelde woonquote voor private huurders bedraagt maar liefst 29,5% tegenover 22,3% voor de sociale huurmarkt. Sociale huurders spenderen dus gemiddeld een kleiner aandeel van hun inkomen aan de huur. In de Woonsurvey haalt men ook aan dat de betaalbaarheid van het wonen in Vlaanderen er de jongste acht jaren licht is op achteruit gegaan. Daarnaast is er ook een toename merkbaar van de betaalbaarheidsproblemen op de private huurmarkt. De 65-plus huishoudens is veruit ook de grootste groep (18,4%) die op de private huurmarkt met deze problemen geconfronteerd wordt. Dit is geenszins het geval voor de grote groep oudere eigenaars die geen naakte woonkost meer heeft, omdat de lening is afbetaald (72%). 2.3 Werkloosheidsgraad Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal niet werkende werkzoekenden (NWWZ) ten opzichte van de bevolking op beroepsactieve leeftijd evenals de groep werklozen ouder dan 30 jaar en de personen langer dan 2 jaar werkloos. beroepsbevolking NWWZ % NWWZ % NWWZ ouder % langer dan 2 dan 30 jaar jaar werkloos Gingelom , ,1 Heers , , ,2 Borgloon , , ,1 Zuid-Limburg , , ,5 Limburg , , ,7 Vlaanderen , ,4 Bronnen: VDAB, steunpunt WAV (2005) Verwerking: Studiecel - 2de directie Welzijn - provincie Limburg Gingelom telt op haar totale beroepsbevolking 8% werklozen. Dit percentage ligt veel lager dan het Limburgse werkloosheidsgemiddelde van 9,9%, alsook in vergelijking met Borgloon (8,2%) en Heers (8,8%). Van het aantal werklozen in Gingelom zijn 26,3% langer dan 2 jaar werkloos en 63,1% is ouder dan 30 jaar. Gingelom scoort hier dus behoorlijk goed. Opmerking: Via de VDAB-website kan men steeds per maand recente cijfers over de werkloosheidsgraad per gemeente terugvinden. Woonplan Gingelom 17

18 De vergelijkingen zoals in bovenstaande tabel kan hiermee echter niet per maand gemaakt worden, vandaar de keuze voor deze tabel. 2.4 Werkzaam in de landbouwsector Gingelom ligt in landelijk gebied en het is hierdoor interessant om een zicht te krijgen op het aantal landbouwbedrijven dat nog actief is in de gemeente, en hoeveel mensen daar tewerkgesteld zijn. Gingelom Heers Borgloon bedrijven met landbouwproductie - voltijds deeltijds familiale arbeidskrachten mannen vrouwen niet-familiale arbeidskrachten - mannen vrouwen Bron: Landbouwtelling 2006, FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie Anno 2006 zijn er in Gingelom 131 landbouwbedrijven waarvan er 89 dit als voltijds beroep uitoefenen. In totaal zijn hier 200 mensen in tewerkgesteld waarvan de meeste (164 personen) een familieband hebben met het bedrijfshoofd. Een minderheid van 36 personen werkt hier, maar heeft geen enkele familiale band met het bedrijfshoofd. Wij vermoeden dat de meeste personen die in deze landbouwbedrijven werkt, gezien ook de familieband, ook in Gingelom zelf woont. Hier hebben we echter geen tastbare gegevens over. In vergelijking met Heers en Borgloon zien we dat zij nog meer actieve landbouwbedrijven aanwezig hebben, waarvan ook de overgrote meerderheid dit als voltijds beroep uitoefenen. Woonplan Gingelom 18

19 2.5 Pendelaars Hier willen we een overzicht geven van het aantal mensen dat in Gingelom woont, maar niet werkt in de gemeente zelf, de zogenaamde pendelaars. Het vermoeden is namelijk dat er een relatief hoog aantal inwoners van Gingelom pendelt en behoorlijke afstanden aflegt naar de plaats van tewerkstelling. In 2001 telt Gingelom werkenden. Hiervan werken slechts 870 inwoners (24,6%) in Gingelom zelf. De anderen (75,4%) werken buiten de gemeente. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de meest voorkomende gemeenten waar men vanuit Gingelom naartoe pendelt. de meest voorkomende aantal werkenden uit Gingelom aantal werkenden uit Heers aantal werkenden uit Borgloon gemeenten Sint-Truiden ,5% % % Hasselt 252 9,4% % % Landen 231 8,6% 16 0,7% 11 0,6% Brussel 221 8,3% 79 3% 77 2% Leuven 154 5,8% 80 3% 115 3% Tienen 122 4,6% 42 2% 35 2% Genk 57 2,1% 133 6% 234 6% Tongeren 53 2% 220 9% % Luik 40 1,5% 35 1,6% 29 1,7% Diepenbeek 36 1,3% 41 1,9% 84 2% Wellen 13 0,5% 46 2% 195 5% Borgloon 15 0,6% 185 8% % Heers 20 0,7% ,8% 38 2,2% Gingelom ,6% 20 0,9% 11 0,6% Bron: SEE 2001 Van de inwoners die in Gingelom wonen maar er niet werken, werkt het merendeel in Sint-Truiden (31,5%). 14,1% pendelt naar Brussel of Leuven. De gemakkelijke bereikbaarheid van de E40 zal hier zeker een rol in spelen. In vergelijking met de buurgemeenten zien we dat er niet zo een grote verschillen zijn met Heers. Heers telt werkenden waarvan 749 inwoners (25,8%) in de gemeente zelf werken. Dit is iets meer in vergelijking met Gingelom, maar ook hier pendelt 74,2% naar andere gemeenten om er te werken. Woonplan Gingelom 19

20 In Heers zien we eveneens dat de meeste inwoners pendelen naar Sint-Truiden. Borgloon telt werkenden waarvan inwoners (40%) in de gemeente zelf werkt. Dit is beduidend meer dan in Gingelom en Heers. Borgloon is dan ook een stad waar meer mogelijkheden voor tewerkstelling zijn. Toch zien we ook dat er in Borgloon nog meer gependeld wordt (60%) dan dat inwoners in de eigen gemeente werken. Opvallend is hier eveneens dat de meeste pendelaars uit Borgloon naar Sint-Truiden gaan (15%). Tot slot merken we op dat Gingelom een grensgemeente is met Wallonië. Men zou er dus vanuit kunnen gaan dat er zich een aanzienlijke migratie voordoet vanuit Wallonië naar Gingelom en vice versa IN UIT IN UIT IN UIT IN UIT IN UIT Gingelom 0,26 0,33 0,19 0,13 1,21 0,26 0,32 0,57 0,76 0,82 Niel-bij- 0,41 1,08 0,14 0,14 0,54 0,68 0,27 1,23 0,81 0,14 Sint- Truiden Montenaken 0,15 0,07 0,43 0,43 0,71 0,64 0,91 0,49 0,62 0,21 Kortijs 1,97 6,04 3,24 3,78 2,15 2,69 1,02 2,03 4,39 0,49 Vorsen 3,32 1,90 2,30 0,46 4,72 3,30 1,42 4,72 1,43 1,43 Jeuk 0,81 0,66 0,94 1,67 0,95 1,39 1,03 1,39 1,38 1,46 Boekhout , ,72 0 Borlo 0 0,32 0,16 0 0,63 0,63 0,91 0,45 0,30 0,44 Mielen 0,56 0,33 0, , ,22 0,88 boven Aalst Buvingen 0 0, ,30 0,31 0, Muizen , TOTAAL 0,47 0,62 0,49 0,59 0,83 0,72 0,59 0,81 0,85 0,66 Bron: gemeente Gingelom in % Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in de periode ,23% van de inwoners uit Wallonië komt en er in dezelfde periode 3,40% inwoners naar Wallonië is getrokken. Op het totale bevolkingsaantal is deze migratiestroom dus ongeveer gelijk. Woonplan Gingelom 20

21 3. Welzijnsindicatoren Deze indicatoren geven een overzicht van de relatieve achterstellingskans in een gemeente. Er wordt aandacht besteed aan onder meer de geboortes in kansarme gezinnen en aan de personen die een verhoogde tegemoetkoming in ziekte en/of invaliditeit hebben. Verder kijken we ook naar het aantal asielzoekers, steuntrekkers en thuislozen in de gemeente. 3.1 Geboorten in kansarme gezinnen Volgens de registraties van Kind en Gezin van 2004 tot en met 2006 is er in Gingelom 8,4% van de borelingen geboren in een kansarm gezin. Men maakt ook een onderscheid tussen de verschillende deelgemeenten: 13,3% uit Borlo, 11,4% uit Montenaken, 10,6% uit Gingelom-centrum, 5,6% uit Niel-bij-Sint-Truiden, 3,2% uit Mielen boven Aalst en 2,9% uit Jeuk. Om als kansarm gezin beschouwd te worden, gaat Kind en Gezin er van uit dat er zich op minstens drie van de volgende vijf terreinen problemen voordoen: het maandinkomen, de arbeidssituatie van de ouders, de opleiding van de ouders, de huisvesting en de ontwikkeling van de kinderen en/of hun gezondheid. In vergelijking met zijn buurgemeenten scoort Gingelom vrij hoog. In Borgloon is 5,1% geboren in een kansarm gezin in de periode Hiervan kwamen de meeste uit Hoepertingen en Borgloon-centrum. In Heers ligt het percentage iets hoger, met name 8,5% waarvan het meeste kwam uit Heers-centrum, Mechelen-Bovelingen en Klein Gelmen. Aangezien het percentage in Gingelom relatief hoger scoort, is waakzaamheid geboden. Kansarmoede is een moeilijk te doorbreken problematiek en heeft ook een rechtstreekse link met de woningmarkt, maar ook met de kwaliteit van wonen. 3.2 Personen met een verhoogde tegemoetkoming in de ziekte- en/of invaliditeitsverzekering (het vroegere WIGW-statuut) Op 1 januari 2005 telt Gingelom 701 inwoners (9%) die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming van ziekte en invaliditeit, wat men vroeger ook het WIGW-statuut noemde. Gingelom, alsook Heers en Borgloon, scoort hiermee hoger dan het Limburgse gemiddelde (8%), maar lager dan het gemiddelde van Zuid-Limburg (9,5%). Dit zou iets kunnen zijn dat mee opgenomen moet worden als aandachtspunt in een toekomstig woonbeleid. Woonplan Gingelom 21

22 totale bevolking recht op de verhoogde % tegemoetkoming van ziekte en/of invaliditeit Gingelom Heers ,5 Borgloon Zuid-Limburg ,5 Limburg Vlaanderen ,1 Bron: Studiedienst Vlaamse Regering op lokalestatistieken.vlaanderen.be (01/01/2005) Verwerking: studiecel stafdienst Strategie en Planning 2 de directie Welzijn provincie Limburg 3.3 Asielzoekers totale bevolking asielzoekers % Gingelom ,30 Heers ,82 Borgloon ,39 Zuid-Limburg ,81 Limburg ,45 Vlaanderen Cijfer onbekend Cijfer onbekend Bron: PRIC-bevraging bij de Limburgse gemeentebesturen (01/01/2005) Verwerking: studiecel stafdienst Strategie en Planning 2 de directie Welzijn provincie Limburg Gingelom heeft op 1 januari asielzoekers (0,30%) en scoort hiermee gemiddeld voor Limburg (0,45%). Zuid-Limburg heeft wel een duidelijk hoger percentage (0,81%) asielzoekers dan Limburg. Binnen deze vergelijking scoort Gingelom in de regio dan vrij laag. Heers scoort het vijfde hoogste van Limburg met 0,82%. De gemeente heeft wellicht een belangrijke druk op te vangen van asielzoekers vanuit Sint-Truiden. Deze laatste scoort het hoogste van Limburg (2,22%). Het asielcentrum dat hier gelegen is, verklaart dit cijfer. 3.4 Steuntrekkers De onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal steuntrekkers in de gemeente, met name de leefloners, de ouderen met een inkomensgarantie en de personen met een handicap en inkomensvervangende tegemoetkoming. Woonplan Gingelom 22

23 bevolking jaar aantal leefloners ouderen met een IG gehandicapten met een IVT % tav de beroepsactieve bevolking Gingelom ,5 Heers ,3 Borgloon ,1 Zuid-Limburg ,9 Limburg ,2 Vlaanderen ,9 Bron: FOD Sociale Zekerheid (januari 2005) Verwerking: studiecel stafdienst Strategie en Planning 2 de directie Welzijn provincie Limburg Gingelom telde in begin steuntrekkers wat neerkomt op 2,5% van de beroepsactieve bevolking. De gemeente scoort hiermee lager dan het gemiddelde van Zuid- Limburg (2,9%), maar wel hoger dan Limburg (2,2%). Gingelom heeft ook een lager aantal steuntrekkers ten opzichte van zijn buurgemeenten. We merken wel op dat het aantal steuntrekkers per jaar sterk wijzigt. We zien ook geen grote verschillen met de buurgemeenten. Gingelom geeft zelf aan dat men in de gemeente een actief beleid voert om deze groep van mensen (terug) op de arbeidsmarkt te brengen. 3.5 Thuislozen Het is niet eenvoudig om hierover duidelijke cijfers te vinden en weer te geven. We kunnen hier slechts een indicatie geven van het aantal thuislozen in Gingelom in het jaar Deze cijfers komen van CAW Sonar en CAW t Verschil. Deze Centra voor Algemeen Welzijnswerk hebben diensten voor crisisopvang en residentiële opvangmogelijkheden voor thuislozen. Voor Gingelom beschikten zij over de volgende cijfergegevens: - 8 inwoners hebben zich in 2006 aangemeld bij de crisisopvang of de residentiële opvang. - 8 inwoners vielen onder het systeem van Begeleid Wonen. 3.6 Personen met een handicap Onderstaande tabel geeft een indicatie van het aantal personen met een handicap in de gemeente. De tweede kolom verwijst naar het totaal aantal personen in de desbetreffende gemeente van 21 jaar en ouder. Woonplan Gingelom 23

24 De derde kolom verwijst naar het aandeel personen van 21 jaar en ouder die enkel een integratietegemoetkoming voor personen met een handicap ontvangen ten opzichte van alle inwoners van 21 en ouder. Dit kan men interpreteren als een indicator voor de aanwezigheid van personen met een verminderde zelfredzaamheid die zich op de arbeidsmarkt kunnen aanbieden. In Gingelom wonen begin personen die enkel een ITK krijgen. Hiermee scoort Gingelom lager dan Zuid-Limburg (0,67%), maar hoger dan het gemiddelde van Limburg (0,52%). bevolking personen met personen met een ITK 21- enkel een ITK en recht op een IVTK Gingelom (0,58%) 29 (0,48%) Heers (0,45%) 54 (1,01%) Borgloon (0,65%) 61 (0,76%) Zuid-Limburg (0,67%) (0,78%) Limburg (0,52%) (0,66%) Vlaanderen (0,57%) (0,65%) Bron: FOD Sociale Zekerheid (januari 2005) Verwerking: Studiecel stafdienst Strategie en Planning - 2de directie Welzijn - provincie Limburg De laatste kolom geeft de verhouding weer van het aandeel personen van 21 jaar en ouder met recht op een inkomensvervangende tegemoetkoming voor personen met een handicap ten opzichte van alle inwoners van 21 jaar en ouder. Dit is een indicator voor de aanwezigheid van personen met een verminderde zelfredzaamheid bij wie is vastgesteld dat hun lichamelijke en/of psychische toestand hun verdienvermogen vermindert tot één derde of minder van wat een valide persoon kan verdienen door uitoefening van een beroep op de algemene arbeidsmarkt. Begin 2005 zijn er in Gingelom 29 personen met een ITK en een recht op een IVTK. De gemeente scoort hier veel lager dan de buurgemeenten, (Zuid-)Limburg en Vlaanderen. 4. Besluit Gingelom telt op 1 januari inwoners en heeft een bevolkingsdichtheid van 138 inwoners per km². Dit is een lage bevolkingsdichtheid wat wijst op het landelijke en groene karakter van de gemeente. Woonplan Gingelom 24

25 Deze aspecten kunnen zeker een rol spelen voor mensen die zich graag willen settelen in een rustige en groene omgeving. Gingelom heeft daarnaast als troef dat ze dicht bij een aantal ontsluitingswegen ligt, zoals de E40. Dit gegeven zien we ook terugkomen als we kijken naar het aantal pendelaars in de gemeente. Met andere woorden: mensen wonen graag in Gingelom en omwille van de ontsluitingswegen kan men zich toch gemakkelijk verplaatsen naar de grotere steden in functie van het werk. 75,4% van de inwoners woont, maar werkt niet in de gemeente. De mensen die wel in Gingelom werken, daarvan vermoedt de gemeente dat zij vaak in de landbouwsector tewerkgesteld zijn. Gingelom telt immers nog 131 actieve landbouwbedrijven. Gingelom, Jeuk, Montenaken en Mielen boven Aalst worden door het GRS gezien als de hoofddorpen in de gemeente. Zij tellen dan ook het hoogste aantal inwoners, maar toch blijkt een grote (en verwachte) bevolkingstoename hier uit te blijven. Dit kan wijzen op een aanpak naar de toekomst toe van kernversterking van deze dorpen, zowel op gebied van huisvesting als van handel. Opvallend is dat Gingelom, evenals Borgloon en Heers, een oude bevolking heeft: 23,90% van de inwoners zijn ouder dan 60 jaar. En van deze groep is dan nog eens 4,45% ouder dan 80 jaar. De senioren wonen in de gemeente vooral in Vorsen, Boekhout en Montenaken. De trend van veroudering van de bevolking doet zich ook elders in Vlaanderen voor. Aandacht voor seniorenhuisvesting is dus erg belangrijk, zowel op vlak van zorg-wonen initiatieven, rusthuizen als serviceflats. Daarnaast scoort Gingelom ook als vijfde hoogste in Limburg inzake aantal éénoudergezinnen. Dit heeft zeker ook gevolgen voor de woningmarkt. Er is behoefte aan kleinere woongelegenheden. Hier kunnen zeker mogelijkheden bekeken worden voor een beleid inzake het splitsen van woningen. De inwoner van Gingelom heeft ook een relatief hoog gemiddeld belastbaar netto-inkomen. Dit creëert alvast mogelijkheden voor een renovatiebeleid, vermits er in de gemeente ook heel wat oudere woningen zijn die dienen gerenoveerd te worden en zo op de woningmarkt kunnen blijven. Wat de welzijnsindicatoren betreft zien we dat Gingelom toch een relatief hoog aantal geboorten in kansarme gezinnen telt alsook hoger scoort inzake aantal personen met een verhoogde tegemoetkoming in de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Dit zijn elementen die mee in een toekomstig woonbeleid opgenomen moeten worden. Woonplan Gingelom 25

26 D. Huisvestingsgegevens In dit deel zoomen we in op de woningen in Gingelom. Achtereenvolgens behandelen we een aantal algemene gegevens over het woonpatrimonium waaronder de woningtypes en de ouderdom van de woningen. Verder gaan we dieper in op de kwaliteit van de huizen gevolgd door informatie over de sociale woningbouw. Tenslotte bespreken we de huisvesting van doelgroepen. 1 Algemeen 1.1 Aantal woningen Gingelom eengezinswoningen appartementen totaal Bron: provinciale woningmarktgegevens In 2001 telde Gingelom woningen. Dit is een stijging van 345 woningen (13,8%) sinds Ten opzichte van de buurgemeenten kende Gingelom de laagste stijging over dezelfde periode. Heers kende een aangroei van 19% en Borgloon van 22,1%. De gemeente scoort ook aanzienlijk lager dan de aangroei in Zuid-Limburg (23,5%) en Limburg (29,8%). Het aantal woningen in de gemeente blijft ook stijgen. Volgens een recente telling van de gemeente telde Gingelom op 1 oktober 2006 al woningen. Opvallend is het aantal appartementen dat afneemt van 4,7% in 1981 naar 2,8% in In de buurgemeenten zien we daarentegen dat het aantal appartementen toeneemt. Hier heeft de gemeente echter zelf geen verklaring voor. In Gingelom is het overgrote deel van de woningen eengezinswoningen: in 2001 is dit 96,5%. Dit zien we ook terug in Heers (93,5%) en Borgloon (92,6%). Hiermee scoren ze duidelijker hoger dan Limburg waar 84,6% bestaat uit eengezinswoningen. 1.2 Bewoningstitel Gingelom eigenaars huurders totaal Bron: provinciale woningmarktgegevens Woonplan Gingelom 26

27 Gingelom heeft een vrij laag aandeel huurders: in 2001 was 7,4% huurder en 92,6% eigenaar. Daarnaast zien we ook dat dit aandeel gedaald is in de loop der tijd. In 1981 was nog 10,7% huurder en in ,9%. Hiermee scoort Gingelom niet veel lager dan zijn buurgemeenten. Heers had in ,8% huurders en Borgloon 12,9%. Ze scoren wel beduidend lager dan Zuid-Limburg (19,1%), Limburg (21%) alsook ten opzichte van Vlaanderen (26,2%). De gemeente zelf geeft aan dat de groep huurders ook steeds kleiner wordt en dat het moeilijk wordt voor jonge starters op de huurmarkt. Hoe start men dan in Gingelom? De gemeente vermoedt dat jongeren naar Sint-Truiden en Landen gaan om in eerste instantie daar iets te huren en dan (meestal) terugkomen wanneer ze iets willen kopen, omdat in Gingelom de grondprijzen nog betaalbaar zijn. 1.3 Ouderdom gebouwen Hier beschikken we over meer recente gegevens. Het zijn gegevens over al de gebouwen (dus niet enkel de woningen) in de gemeente. Desalniettemin zeggen deze cijfers iets over de ouderdom van het woonpatrimonium in Gingelom. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de situatie op 1 januari 2006: Gingelom Heers Borgloon Limburg Vlaanderen gebouwd voor ,7% 17% 16% 4,38% 9,3% ,2% 8,1% 6,3% 3,1% 5,8% ,7% 12,9% 13,6% 11,2% 15,9% ,8% 17% 16,8% 18,3% 16,4% % 8,9% 10,4% 14,4% 12,7% % 12,1% 14% 19,4% 16,1% gebouwd na ,5% 24,1% 22,8% 29,3% 23,8% totaal aantal gebouwen Bron: ecodata volgens het kadaster op 01/01/2006 Anno 2006 is 65,5% van de gebouwen ouder dan 35 jaar. En 43,6% is zelfs ouder dan 70 jaar. Gingelom heeft een oud patrimonium. Hoewel de buurgemeenten ook een oud patrimonium hebben, is Gingelom hier toch de koploper. In Heers is 63,7% ouder dan 35 jaar en 38% ouder dan 70 jaar. Borgloon heeft 63,3% dat ouder is dan 35 jaar en 36% ouder dan 70 jaar. Deze gegevens worden nog meer benadrukt als we de vergelijking maken met Limburg en Vlaanderen. Woonplan Gingelom 27

28 We ervaren dat dit toch kenmerkend is voor de regio Haspengouw, met name dat er meer oude gebouwen, en ook woningen, zijn. Een renovatiebehoefte treedt hier op. Men moet dus opletten voor het gevaar van verwaarlozing en leegstand van woningen omdat men de mogelijkheden niet altijd heeft om de woning (kwaliteitsvol) te renoveren. 1.4 Type van de gebouwen Hier geven we een overzicht van het aantal gesloten, halfopen en open bebouwingen in Gingelom anno januari Dit zijn eveneens cijfers die niet enkel voor de woningen van toepassing zijn, maar voor alle gebouwen op het grondgebied van de gemeente. Gingelom gesloten bebouwing half-open bebouwing open bebouwing en hoeves gebouwd voor ,6% 17,2% 13,9% % 12,7% 5,1% ,1% 18% 6,5% ,1% 18,2% 6,6% ,1% 10,3% 10% ,1% 11% 2,3% gebouwd na ,1% 12,6% 38,5% totaal 713 (23,2%) (37%) (39,8%) Bron: ecodata volgens het kadaster op 01/01/2006 Op 1 januari 2006 telt Gingelom gebouwen waarvan 39,8% open bebouwingen en/of hoeves zijn, 37% halfopen bebouwingen en 23,2% gesloten bebouwingen. Opvallend is dat er telkens een aanzienlijke groep van gebouwen gebouwd is voor Bij de recente bouw zien we dat dit vooral over open bebouwingen gaat. In vergelijking met Heers en Borgloon zien we dat ook daar de grootste groep van gebouwen open bebouwingen en/of hoeves zijn. Het is wel nog meer uitgesproken in Borgloon (48,5%) dan in Heers (44,8%) en in Gingelom (39,8%). Beiden hebben wel opvallend minder gesloten bebouwingen in hun gemeente dan Gingelom: voor Heers is dit 17,5% en voor Borgloon 16,8%. Woonplan Gingelom 28

29 1.5 Oppervlakte van de woningen Gingelom kleiner dan 54 m² 13,3% 12,2% 26% 55 m² m² 66,8% 50,1% 46,9% groter dan 105 m² 19,9% 37,6% 27,1% Bron: provinciale woningmarktgegevens In 2001 telt Gingelom 26% woningen die kleiner zijn dan 54 m² oppervlakte. 27,1% heeft een oppervlakte die groter is dan 105m². De grootste groep van woningen heeft echter een gemiddelde oppervlakte die ligt tussen 55m² en 104m². Gingelom scoort met 27,1% duidelijk beter dan Limburg (23,8%) als het over de grotere woningen gaat (cf groter dan 105m²). De gemeente heeft wel meer kleine woningen (26%) dan in Zuid-Limburg (24,4%). In vergelijking met Heers en Borgloon zien we weinig verschillen. Ook daar heeft de grootste groep van woningen een gemiddelde oppervlakte tussen 55m² en 105m². Gingelom heeft iets meer kleine woningen (26%) ten opzichte van Heers (25,3%) en Borgloon (24,2%). De grootste woningen in oppervlakte scoren in elke gemeente nagenoeg hetzelfde: Gingelom 27,1%, Borgloon 27,2% en Heers 27,3%. 1.6 Aantal potentiële woningen (bron: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan p. II 56) De inventaris onbebouwde percelen is opgemaakt in Deze gegevens zijn nooit up-todate gehouden en geven bijgevolg niet langer een realistisch beeld van de onbebouwde percelen. Volgens recente gegevens uit het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan beschikt Gingelom op 1 januari 2006 over een 810 potentiële bouwkavels, waarvan 157 bouwkavels gelegen zijn binnen goedgekeurde verkavelingen en naar schatting 653 wooneenheden gerealiseerd kunnen worden langs uitgeruste wegen. Daarnaast is er ook nog een aanbod van gronden gelegen in niet-uitgeruste woongebieden. Rekening houdend met een richtcijfer van 15 woningen per ha, is er in de binnengebieden van het landelijke woongebied nog een potentieel van 321 woningen. In de komende planperiode van is in het GRS opgenomen om 2 dergelijke binnengebieden te ontwikkelen, namelijk Kusterstraat Borlo en Hekberg Niel. Dit is goed voor 87 bijkomende woningen. Gronden zijn eigendom van particulieren en zullen bijgevolg op de private markt ontwikkeld worden. De andere gebieden zullen niet worden ontwikkeld op korte termijn. Woonplan Gingelom 29