12 October 2012 FRUITTEELTBERICHT NO. 109

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "12 October 2012 FRUITTEELTBERICHT NO. 109"

Karel de Smedt
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Centrale Adviesdienst Fruitteelt BV Zandweistraat 20 / Postbus BA WAARDENBURG T : (0418) F : (0418) E : info@caf.nl I : 12 October 2012 FRUITTEELTBERICHT NO. 109 Special: Vorstschade 2012, eerste doorkijk naar 2013 en advies De wintervorst van februari 2012 waarbij we temperaturen van ver benden de -20 hebben waargenomen heeft z n sporen nagelaten in de fruitteelt. Hoe is de situatie anno oktober 2012? Een dode of 100% gezonde boom geeft een duidelijk beeld. Maar wat zijn twijfelbomen? We gaan ons steeds meer zorgen maken omtrent de uitval van perenbomen komend groeiseizoen. Al met al hebben de appelbomen zich redelijk weten te herstellen. Bij peer zijn vroege herfstkleuren verergerd maar niet per definitie door vorst veroorzaakt. Droogte, pear decline en traditiegetrouw bomen met vroege herfstkleuren komen voor. Onderstaand de beschrijving met actualiteit en advies. Excuses voor de matige zichtbaarheid van foto s per fax. Kleurvol te downloaden via bij het actuele bericht van vandaag of zend voor de PDF versie een mail aan info@caf.nl. Winter 2012 De onderstammen van peren welke niet afgedekt waren hebben van af het begin af aan een bruine tot zwarte bast en cambium laten zien. (Figuur 1) De bast liet op sommige bomen los en er kwamen scheuren in de bast. Niet alle onderstammen waren rondom bruin. Vaak zagen we een bruine kant aan de kant van de wind. We konden precies zien aan de kleur van de bast tot waar de sneeuw heeft gelegen. (figuur 1) Figuur 1 Duidelijk bevroren onderstam van een 6 jarige conference boom. Voorjaar 2012 De eerste maanden van het groeiseizoen zagen we op de onderstam na niets afwijkends aan de boom. De boom liep gewoon uit en vertoonde geen visuele afwijkingen. Enkele bomen vertoonden geen nieuwe scheuten of groeiden slecht. Vraag was toen of dat al te maken had met de vorst of met onverenigbaarheid/pear-decline. Theorie was dat de houtvaten niet zo zeer beschadigd zijn. Deze houtvaten (Xyleem) zorgen voor een CAF Fruitteeltbericht, pagina 1 van 9

fruitteelt. Hoe is de situatie anno oktober 2012? Een dode of 100% gezonde boom geeft een duidelijk beeld. Maar wat zijn twijfelbomen?

2 opwaarts transport van voeding en vocht. Bomen liepen hierdoor gewoon uit vormden scheuten en vertoonden geen uiterlijke afwijken dan alleen een bruine onderstam. Richting zomer gaat het blad assimileren en vormt via de bastvaten (Floëem) een voedingsstroom terug naar de wortels. Hoe verder we in het seizoen komen des te meer assimilaten terug naar de wortels gaan om nieuwe wortels te vormen. De assimilaten stoten op een verstopping en zochten een uitweg wat resulteerde in uitlopen van slapende ogen op stam boven de veredeling. (Figuur 2) Figuur 2 Het ontstaan van uitlopers op de stam bij Conference Er zijn twee adviezen gegeven richting telers waarin wij als CAF met name gekozen hebben voor het inzagen (figuur 3) Het andere advies was aanaarden (figuur 3a). Beide methoden hebben we als CAF eind maart begin april op 2 bedrijven vergeleken, om herstel van cambium en bastweefsel te bevorderen. Vanuit Polen en de proeftuin in België wisten we dat inzagen eerder positief was. Met aanaarden waren wij minder bekend. Figuur 3 inzagen om een brug te vormen. Figuur 3a aanaarden van de onderstam CAF Fruitteeltbericht, pagina 2 van 9

Hoe verder we in het seizoen komen des te meer assimilaten terug naar de wortels gaan om nieuwe wortels te vormen.

3 De percelen in met name de Flevopolder en de Noord Oost Polder waren naast zwaar op de onderstammen getroffen ook zwaar getroffen qua wegvallen van bloemknoppen.dit resulteerde in lege perenpercelen (figuur 4). Hoe zuidelijker, met minder vorstschade en minder sneeuw des te beter de dracht van de bomen. Figuur 3 Lege perenbomen in de flevo polder Zomer 2012 In juli en augustus veranderde het beeld, na enkele warme dagen met veel verdamping kwamen de meldingen binnen van bomen welke van dag op dag geel blad gingen vertonen en in het ergste geval de bladeren lieten vallen. (figuur 4) De kwaliteit van de vruchten nam af en bomen stonden geel wat leek op stikstof/ijzergebrek. Figuur 4 Wegvallen van jonge bomen Lucas augustus 2012 CAF Fruitteeltbericht, pagina 3 van 9

Figuur 3 Lege perenbomen in de flevo polder Zomer 2012 In juli en augustus veranderde het beeld, na enkele warme dagen met veel verdamping kwamen de meldingen binnen van bomen welke van dag op

4 Najaar 2012 De oogst gaf geen nieuwe inzichten. Vervelend was dat de bomen met geel blad geen bewaarproduct gaf en dat de kwaliteit een stuk minder was (klein, geel etc) We zagen wel een nieuw deel bomen tijdens de oogst en net na de oogst wederom snel verkleuren naar herfst tinten. (figuur 5) Vraag is ook: Hebben de ingrepen van inzagen en aanaarden een positief effect gehad? Hier is nog moeilijk antwoord op te geven. We zien op een deel zaagsneden dat er gezond weefsel is gevormd ook over de bruine onderstam heen. We zien ook meerdere bomen waar we niks aan nieuw weefsel kunnen bespeuren. Deze bomen waren waarschijnlijk al te zwaar aangetast en hebben geen nieuw weefsel uit gezond weefsel kunnen aanmaken. Afwachten wat er komend voorjaar gebeurd. Maar tot nu toe (wat ook de conclusie in Randwijk was tijdens de open dag) zien we weinig effect. Wat we wel zien is dat momenteel onder de gescheurde bast ook op bomen zonder behandeling nieuw weefsel gevormd is, dit geeft enige hoop. Vraag is of het voldoende is een gezonde boom te garanderen in de komende jaren. Telers die de vorst uit de jaren 80 hebben meegemaakt geven aan dat toen bomen nog jaren bleven staan kwarren en uiteindelijk als nog gerooid werden. Figuur 5 Het vertonen van herfst tinten, begin oktober 2012 Vraag is wat nu te doen: We hebben u geadviseerd bomen te bestellen bij uw boomkweker om de bomen welke slecht zijn te vervangen. Maar de vraag is welke boom nog de moeite waard is te blijven staan en welke niet meer voldoen aan productiepotentieel voor de komende jaren? Moeilijk om een goed antwoord op te geven. We hebben daartoe een aantal bomen bloot gegraven en bekeken. (onderstaande figuren 6 t/m 10) Figuur 6 sterke herfstverkleuring CAF Fruitteeltbericht, pagina 4 van 9

snel verkleuren naar herfst tinten. (figuur 5) Vraag is ook: Hebben de ingrepen van inzagen en aanaarden een positief effect gehad? Hier is nog moeilijk antwoord op te geven.

5 Figuur 7 sterke herfstverkleuring en bladval Figuur 7a Zwaar aangetaste onderstam CAF Fruitteeltbericht, pagina 5 van 9

6 7b Bijhorende wortelpruik met nauwelijks nieuwe haarwortels Figuur 8 Gezonde boom in de Betuwe gezonde onderstam figuur 8b wortelvorming figuur 8a CAF Fruitteeltbericht, pagina 6 van 9

7 Figuur 9 Aangetaste boom in de Betuwe figuur 9a aangetaste onderstam figuur 9b beperkt aantal haarwortels CAF Fruitteeltbericht, pagina 7 van 9

8 Figuur 10 Boom zwaar aangetast door vorst Figuur 10a taaie bruine bast Figuur 10b toch nog haarwortels CAF Fruitteeltbericht, pagina 8 van 9

9 Advies komende periode Op basis van bovenstaande en onze graafwerkzaamheden concluderen we dat het niet eenvoudig is een scheidslijn te trekken tussen welke boom het redt en welke niet. Wel kunnen we u het volgende adviseren. Rooi en vervang de bomen welke al vroeg geheel in herfsttinten gingen en al blad lieten vallen, in combinatie met een volledig donkerbruine onderstam. Deze waren al eerder gemarkeerd, eventueel in meerdere rondes; Wees vooral in de jongere aanplanten niet te voorzichtig met rooien. Het productiepotentieel per boom en daarmee de schade van inboeten tot hun volle productie is wat beperkter dan bij bomen vervangen in oudere volwaardige percelen. Dit advies met de ervaring uit waar bleek dat er veel bomen bleven kwarren en alsnog gerooid werden. Uiteraard kunt u op de jonge percelen nu wat teveel rooien omdat enkele twijfelaars er nog door heen groeien. Toch liever 50 bomen te veel gerooid en vervangen dan 20 te weinig; Stop nu met de markering van bomen op basis van herfstkleuren. Dit alleen geeft sinds de laatste 10 dagen geen goed beeld meer van de werkelijkheid; Percelen die een te hoge onderstam boven de grond hebben staan aanaarden met grond. En desnoods nog afdekken met champost; Percelen met enkele te hoog geplante bomen selectief aanaarden, doe dit eventueel nog met tijdelijke medewerkers; Bomen die gevoelig zijn, 1 t/m ca 8e jaar afdekken met champost; Inboeters na planten goed verzorgen en ook tijdig afdekken; Wanneer u met fosfaatnormen te hoog komt op uw bedrijf kiezen voor ander afdekmiddel. Op percelen met lage organische stof gehaltes kiezen voor compost. Let op: Vooral goedkope compost kan veel zware metalen, chloor en zouten bevatten die meer schade dan goed doen. Kies voor kwalitatieve goede groen compost, wel voldoende lang gecomposteerd; Afdekken met vaste mest kan ook maar alleen wanneer u de elementen uit de mest kunt gebruiken en een gezond tot laag groeiniveau heeft op uw bedrijf; Bestel in ieder geval tijdig de champost of ander afdekmiddel, de vraag is groot; Plant bij mogelijkheid extra inboetbomen apart uit, welke een jaar later inpasbaar zijn in het perceel. Volgend najaar zal de beschikbaarheid van perenbomen eveneens minimaal zijn. Met wat extra uitplanten ontstaat weliswaar extra werk, maar volgend jaar naast beschikbaarheid een kleiner verschil. Als CAF blijven we de situatie volgen en aan u beschrijven. De bruine onderstammen zien we onderweg helaas nog als een serieuze bedreiging voor het komende seizoen. CAF Fruitteeltbericht, pagina 9 van 9

Deze waren al eerder gemarkeerd, eventueel in meerdere rondes; Wees vooral in de jongere aanplanten niet te voorzichtig met rooien.

Vergelijkbare documenten

Still going strong Vorstschade 2012: Maatschap Cornelissen verkiest opnieuw enten boven rooien

Still going strong Vorstschade 2012: Maatschap Cornelissen verkiest opnieuw enten boven rooien Terwijl begin april langs de weg het eerste groen ontluikt, is het op de akkers in de Flevopolder nog stil