DNB hield sanering top ABN Amro tegen

Transcriptie

1 Werkt verrijkend. 5. Nieuws Voor euro koop je in Nederland een nummer-1 hit 10. De Beurs De wereld in koersen: stijgers en dalers mondiaal 30. Thank God it s... De vrijdagse borrelhotspots voor na een drukke week 25 Vrijdag April 2008 AEX 466-1,09% DOW ,67% EURO ST ,04% NASDAQ ,98% UITGEGEVEN DOOR EN DAX ,39% EURO 1,5685-1,27% IT-cracks Sales en Marketing professionals Topsecretaresses Opgelet! Vandaag in de Financiële Pers adecco.nl DNB hield sanering top ABN Amro tegen Maar inmiddels sturen de Schotten en Belgen bijna de complete bovenlaag weg OVERNAME Fortis benoemt loyale vazallen in de top van ABN Amro. Het ligt op zijn gat nu.' Jan-Hein Strop AMSTERDAM Bijna de complete top van ABN Amro is na de overname door een consortium, eind vorig jaar, de wacht aangezegd. Maar dat heeft pas zijn complete beslag gekregen vanaf maart, omdat De Nederlandse Bank (DNB) het vertrek van topmanagers tegenhield. Dat zeggen twee goed ingevoerde bronnen. Het consortium (Royal Bank of Scotland, Banco Santander en Fortis, red.) had al eerder de top willen saneren, maar DNB hield dat tegen omwille van de continuïteit, laat een voormalige, hooggeplaatste ABN Amro-medewerker weten. Een bankier uit de top van de bank zegt: Vooral Royal Bank of Scotland heeft er van alles doorheen proberen te duwen, maar is door DNB meermalen teruggefloten. Huibert Bouwmeester (ex-bestuurslid ABN Amro, red) is wat langer gebleven omdat Belgen hebben ABN Amro onder controle. DNB dat wilde. DNB wil over de kwestie officieel niets kwijt, maar verwijst nadrukkelijk naar het advies dat zij 17 september vorig jaar gaf over de overname van ABN Amro, dat gisteren de notering aan de beurs in Amsterdam verloor, door Royal Bank of Scotland, HH Banco Santander en Fortis. Daarin stelt DNB ten aanzien van het bestuur de voorwaarde dat er in voldoende mate sprake is van continuïteit. Begin maart kreeg Fortis goedkeuring van het afscheidsplan voor ABN Amro Nederland. Daarna kreeg DNB minder invloed en moest alsnog een de voorwaarde dat er in voldoende mate sprake is van continuïteit. Begin maart kreeg Fortis goedkeuring van het afscheidsplan voor ABN Amro Nederland. Daarna kreeg DNB minder invloed en moest alsnog een groot deel van de top van de bank vertrekken. In de laag van vijftien directeuren-generaal zijn alleen Jan Peter Schmittmann (business unit Nederland) en Chris Vogelzang (private banking) er binnen Fortis goed uitgekomen, zegt de voormalig medewerker. Iedereen die weg is uit de top 25, is onvrijwillig vertrokken. Volgens dezelfde ingewijde heeft de bruutheid waarmee de Belgen het hogere management hebben verwijderd, veel kwaad bloed gezet. Vooral de vervanging van competente medewerkers door aan Brussel loyale vazallen zou tot fricties hebben geleid tussen Nederlanders en Belgen. Er is een enorm productiviteitsverlies, het ligt op zijn gat nu. Een woordvoerder van Fortis ontkent dat er sanering in de top van ABN Amro heeft plaatsgevonden. Dat valt reuze mee. Lees verder op P25 SNS Reaal onderzoekt woekerpolis Mark Koster AMSTERDAM Bank-verzekeraar SNS Reaal, die ervan wordt beschuldigd woekerpolissen aan te bieden, gaat onderzoek doen naar de kosten voor klanten. Als die echt zo hoog zijn gaan we dat onderzoeken, zegt topman Sjoerd van Keulen. Hij reageert hiermee op een aanklacht van een klant die zegt 99,2% van zijn inleg te zijn kwijtgeraakt. Van Keulen buigt niet bij voorbaat. Ik maak wél een onderscheid. Als je instemt met een polis en je belegt al je geld in aandelen, dan kan het tegenvallen. Daarnaast zijn er inderdaad de kosten. De topman heeft bedenkingen bij de ophef over woekerpolissen. Consumenten hebben te weinig kennis van financiële producten. Ik vraag me wel eens af of mensen ook zo redeneren als ze een auto kopen. Ik vind het belangrijk dat wij de klant goed informeren. Hij pleit voor een programma op scholen over geldzaken. Wel maatschappijleer, maar een financieel curriculum is er niet. Lees verder op P2 SNS REAAL IN CIJFERS Omzet: 4,543 miljard euro Nettowinst: 465 miljoen euro Winst per aandeel: 1,87 euro Rendement eigen vermogen: 13,7% DE FINANCIELE PERS Klaar voor het echte werk Een officiële lancering was het nog niet, maar we konden niet wachten. Daarom hebben wij bij wijze van vingeroefening twee dagen lang De Financiële Pers gemaakt. De eerste gratis zakenkrant van Nederland. De Financiële Pers maakt zakelijk en financieel nieuws toegankelijk op een moderne manier, journalistiek onafhankelijk, zonder dikdoenerij. De krant is een co-productie en uitgave van Mountain Media, uitgever van De Pers en de Free Media Group, uitgever van o.a. IEX. nl, het grootste beleggersplatform van Nederland. De krant richt zich op de hoogopgeleide zakelijke beslisser en is verschenen in een oplage van stuks. De twee edities van De Financiële Pers zijn gedistribueerd in de financiële centra van Nederland, waaronder het WTC in Amsterdam, op stations, in treinen, op vliegvel- den, in café s en bij vijftig grote kantoren. We hebben deze edities vandaag en gisteren gelanceerd om te kijken of lezers en adverteerders enthousiast zijn over de krant. Dat blijkt zo te zijn, waarmee nog duidelijker is geworden dat er een markt is voor een gratis zakenkrant. Op basis van deze proef gaan we evalueren. Wat ons betreft kunnen we niet snel genoeg beginnen. We horen graag wat u ervan vindt: reacties@definancielepers STATEMENT VAN DE DAG Belgen zijn net oesters. Ze zijn erg gesloten, sterk aan elkaar gebonden en heel politiek gevoelig FONS TROMPENAARS CULTUURCONSULTANT OP P25 DE SLIMSTE BELEGGER 2008 Speel op Wie is de Slimste Belegger van 2008? Schrijf je vandaag nog in en beleg fictieve euro s, dus zonder risico, in Turbo s va n ABN AMRO. De speler met het hoogste eindrendement wint ,- in Turbo s. Beleg slim. Beleg Turbo. Mede mogelijk gemaakt door De Financiële Telegraaf..

2 2. MENSEN De Financiële Pers Bij een auto betaal je ook voor de marketing SNS Reaal-topman Van Keulen over woekerpolissen en onderwijs WOEKERPOLIS Hoe winnen banken en verzekeraars het vertrouwen terug van achterdochtige consumenten? SNS Reaaltopman Sjoerd van Keulen pleit voor financiële lessen op de middelbare school. Mark Koster AMSTERDAM Hij heeft nog steeds het langste haar van de vaderlandse topmannen. En ik ben nét naar de kapper geweest, grinnikt hij. Sjoerd van Keulen, topman van bank-verzekeraar SNS Reaal, oogt nog altijd als die geëngageerde student politicologie die in 1968 demonstreerde bij het Maagdenhuis. Hij loopt in krijtstreep, maar een das heeft hij nog steeds niet om. De 61-jarige bestuurder strijdt niet langer voor inspraak van studerend Nederland, maar heeft een nieuwe missie: de democratisering van vermogensbeheer. Even later zegt hij hardop denkend: Waarom gaan we geen lessen aanbieden op de middelbare scholen? We krijgen wel maatschappijleer, maar een financieel curriculum is er niet. Van Keulen heeft - net veel als andere bankiers een imagoprobleempje. De kredietcrisis heeft het vertrouwen in geldverstrekkers aangetast. Ook SNS, dat zelf geen besmette Amerikaanse hypotheekleningen op de balans heeft staan, wordt nu achtervolgd door schuimbekkende klanten die zich afvragen waar hun belegde geld is gebleven. Bekendste bijtertje is Jort Kelder. De oud-quote hoofdredacteur is een kruistocht begonnen tegen de in zijn ogen waardeloze pensioenen van SNS-dochter Zwitser Leven. Gisteren meldde advocaat Hendrik Jan Bos dat hij een klant vertegenwoordigt die naar eigen zeggen 99.2% van zijn inleg aan een woekerpolis is kwijt geraakt, mede vanwege de berekende kosten van Reaal. Van Keulen: Ik ken deze zaak en die van meneer Kelder niet. Als de kosten werkelijk zo hoog zijn gaan we dat onderzoeken. Ik maak wél een onderscheid. Als je instemt met een polis en je belegt al je geld in aandelen dan moet je niet raar opkijken dat er soms niks meer is. De tweede component zijn inderdaad de kosten. Consumentenfurie Van Keulen verzit even (hij bouwde zelf in euro aan pensioen op) en wenst de consumentenfurie te nuanceren. Ik vraag me wel eens af of mensen ook zo redeneren als ze een auto kopen. Dan betaal je toch een prijs waar alle VAN KEULEN IN CIJFERS Vast salaris: euro Pensioen: euro Korte termijn bonus: euro Lange termijn bonus: euro (incl. bonus 2006) BRON: JAARVERSLAG SNS REAAL onderdelen van de auto zitten ingebakken? Daar is de marketing toch ook niet afgesplitst in de aanschafprijs? Als je een ijskast koopt, ga je toch niet alle technische beschrijvingen lezen? Dan zijn tweede argument: de dienstverlening van de Nederlandse banken behoort tot de goedkoopste ter wereld. We zijn transparant en leven in een van de meest competitieve markten ter wereld. De prijzen voor onze producten en onze dienstverlening zijn laag. Kijk naar Amerika. Daar heb je regionale monopolisten die de prijs bepalen. De slag om de consument zal zich de komende jaren afspelen rond de vraag wie de beste op de klant toegesneden producten aanbiedt, verwacht hij. SNS Reaal werkt aan nieuwe diensten, zoals een digitaal loket. De bank heeft een computerspreekuur ingesteld voor informatiehongerige, maar tijdarme klanten. Via een webcam beantwoordt een adviseur vragen. Een tweede noviteit is het aanbieden van een kale budgethypotheek. Net als bij de koop van een auto kun je nu zelf bepalen hoe je je hypotheek optuigt, of wat voor beleggingen je doet. Als je een arbeidsongeschiktheidsverzekering bij je hypotheek wilt, kán dat, maar het is geen voorwaarde. Sjoerd van Keulen: We zijn in Nederland heel transparant. HOLLANDSE HOOGTE Goedkoop geld Van Keulen begríjpt de scepsis wel. De bancaire instellingen in met name Amerika hebben in zijn ogen vooral gefaald in het worst-casemanagement. Het geld was goedkoop, maar er is niet nagedacht wat er gebeurt als veel klanten hun hypotheek niet meer kunnen betalen of niet worden voorgelicht over de risico s. Dan bijna opgelucht: In Europa zijn we voorzichtiger geweest dan in Amerika. Ik ben erg blij dat wij niet zijn ingezeept met die afgeleide Amerikaanse hypotheekproducten die nu zo n ellende veroorzaken. Weer lacht hij, de oud-zanger van The Free, de bluesband waarmee hij in zijn Schiedamse gymnasiumjaren door het land toerde. Hij maakte toen behoorlijk misbruik van het vertrouwen van zijn ouders. Ik reed stiekem met een busje naar Groningen om op te treden. Dat wisten ze niet. Maar de vrije markt rekende ook tóen al af met menselijke dwalingen. Op zeker moment werden mijn vriendjes vervangen door betere muzikanten. Op een dag kwam er ook iemand die echt kon zingen. 1 FOLLOW THE MONEY Meisjes, muntjes en megalomanen grootste drama uit de geschiedenis van KPN, noemde oudbestuurder Joop Het Drechsel de afgeketste fusie tussen KPN en Telefónica ooit. Het geplande huwelijk met het Spaanse Telefónica had in 2000 op papier wereldheerschappij kunnen opleveren, maar werd het voorportaal van de hel, met een bijna ondergang van KPN. En nu is het flirten tussen de twee telecommastodonten weer begonnen. Is er veel veranderd? Ja (en dit is niet onbelangrijk): het machismo bij KPN en Telefónica is verdwenen. In 2000 klapte de droomdeal, omdat de toenmalige Spaanse premier Aznar zijn protegés in de raad van commissarissen van Telefónica opdracht gaf de fusie te verbieden, nadat CEO Villalonga een Mexicaanse bimbo in MARK KOSTER Miami had bezwangerd. Ach, ja, het waren de jaren dat er zóveel internetpecunia rondspoot dat er niet nuchter naar spreadsheets werd gekeken, maar men zich druk kon maken over de hormonale huishouding van een verliefd geworden topman. Dat is nu anders. Bij KPN heerst een boekhouder. De Spanjaarden worden geleid door César Alierta, een in Amerika opgeleide bankier. Alierta is de nieuwe telecomkoning. Hij lijfde O2 in, bouwde een belang op in China Telecom, vrat zich in bij Telecom Italia en is nu, na Vodafone en twee Chinese spelers, zelfs het grootste mobiele belbedrijf ter wereld. KPN kwijnt een beetje weg in de Benelux. In Duitsland bezet KPN een derde plek met dochter E-plus, maar in het Teutoonse rijk stokt de groei. KPN topman Scheepbouwer heeft zich ten doel gesteld om de verliezen bij de vaste lijnen te compenseren met mobiele en internetactiviteiten, maar een echt idee ontbreekt. Telefónica, dat overladen is met schulden, wil graag expanderen in noordelijke richting en loert naar het gezonde KPN. Nu nog even zorgen dat er geen leuke meisjes de bestuurskamer binnentrippelen. 1 KLEINER MAAR BETER Telefónica Klanten: 228 miljoen Omzet: 56,4 miljard euro Nettowinst per klant per jaar: 39 euro KPN Klanten: 35 miljoen Omzet: 12,6 miljard Nettowinst per klant per jaar: 55 euro De Financiële Pers De Financiële Pers is een uitgave van Mountain Media BV/Dagblad De Pers en Free Media Group BV/IEX.nl Directie: Cornelis van den Berg, Eric Visser, Peter van Sommeren Realisatie: Jan-Jaap Heij, Pieter Kort Een hogedrukgebied met de kern boven Parijs heeft de touwtjes stevig in handen. De wind waait uit het zuidwesten waardoor zachte en vochtige lucht onze kant op wordt gedirigeerd. Er is een kleine kans op een bui. Het grootste deel van de dag wisselen wolken en zon elkaar af en is het met gemiddeld 16 graden zeer aangenaam. Zaterdag wordt de aanhoudende zuidwestelijke stroming merkbaar. Het is wisselend bewolkt waardoor de zon van tijd tot tijd tevoorschijn komt. De temperatuur wint een aantal graden en komt op 20 graden of meer uit. De hoogste waarden zijn voor het zuiden van het land. De luchtvochtigheid stijgt mee waardoor de warmte je bij inspannig naar de keel grijpt. Nadere informatie voor de pers: Barbara Hammendorp reacties@definancielepers.nl Anthony Fokkerweg CP Amsterdam Tel.: Fax:

3 De Financiële Pers Donderdag 24 april 2008 BUSINESS. 3 George Möller. HH Vermogensbeheerder Robeco kwam gisteren met cijfers, een duurzame beleggingsstrategie en een waarschuwend vingertje over de inflatie. Edward Deiters AMSTERDAM Ruim de helft van de Nederlanders maakt zich niet al te veel zorgen over de stijgende inflatie. Dat maakte vermogensbeheerder Robeco gisteren bekend tijdens de presentatie van zijn jaarcijfers. De uitkomsten hebben ons wel verbaasd, zei Robecotopman George Möller. Het merendeel van de ondervraagde Nederlanders gaat ervan uit dat de inflatie de komende tijd zal stijgen. Zo n 80 procent voorspelt een ongunstig effect op de economie. Toch maakt slechts 15 procent zich ongerust over die ontwikkeling. Volgens het onderzoek zal meer dan de helft van de ondervraagden zijn koopgedrag aanpassen als de inflatie stijgt. We onderzochten hetzelfde onlangs in Frankrijk, daar maken ze zich veel meer zorgen, aldus Möller. Wat dat betreft hebben we hier een droombevolking. Als het prijspeil hier echt fors omhoog gaat geven de ondervraagden aan dat ze eenvoudigweg minder gaan consumeren. De inflatie in de Nederlander maakt zich geen zorgen over inflatie Robeco maakt niet slechte cijfers en onderzoeksresultaten over inflatie bekend eurozone bereikte vorige maand een recordhoogte: 3,6 procent. En dat baart de Europese Centrale Bank, de Europese ministers van Financiën en de Europese Commissie zorgen, zo lieten ze onlangs weten. Möller deed daar in zijn toelichting op de cijfers nog een schepje bovenop. Ik sluit niet uit dat de inflatie op korte termijn naar de vier of vijf procent stijgt. Kijkend naar de 9 miljard mensen waarvan een groot deel op de lange termijn ook allemaal vlees gaat eten, melk gaat drinken en wil autorijden sluit ik een zeven à acht procent hoger prijspeil helemaal niet uit. Een en ander schept wel weer kansen voor de vermogensbeheerder. Clean tech Zo sloten de Rotterdammers een joint venture met een van de grootste banken in India, wordt in China naar een joint venture partner gezocht en gaat het naast de beleggingen in opkomende markten nog meer investeren in clean tech. Als voorbeeld noemde Möller bedrijven die zich bijvoorbeeld bezighouden met waterpurificatie. In 2007 stapte Robeco in biobrandstofbedrijven en werden een klimaatfonds en een healthy living fund opgezet. Möller: Zelfs zonne-energie zal ooit wel rendabel gaan worden. Robeco gaat duurzaam, luidde Möllers boodschap. We gaan beleggen in zaken die te maken hebben met die nieuwe schaarsten. En dan vooral met het efficiënter gebruiken van schaarse resources. De cijfers die Möller gisteren bekendmaakte waren volgens hem niet slecht, maar ook niet denderend. Toch toonde de Robeco-topman zich niet ontevreden. Robeco boekte in 2007 een nettowinst van 200,2 miljoen euro, een stijging van 3,7 procent ten opzichte van de 193 miljoen in In 2007 zag Robeco het beheerd vermogen toenemen met slechts 2,9 procent tot 145,8 miljard euro. 1 INFLATIEZORGEN Robeco s inflatie-onderzoek: gaat u zich de komende tijd zorgen maken over hogere prijzen? De permanente oliecrisis COLUMN Met olieprijzen comfortabel boven de 100 dollar per vat dreigt het tijdperk van betaalbare energie definitief te worden afgesloten. Voor het eerst in de oliegeschiedenis worden we geconfronteerd met dreigende olietekorten als gevolg van geologische wetten. Olie zit onder hoge druk opgeslagen in de grond, in poreuze gesteentes. Wanneer een aardoliebron aangeboord wordt, spuit de olie door de hoge druk de grond uit. Maar als de druk te veel is gedaald, bereikt de productie haar piek en begint kort daarna structureel en vaak snel te dalen. Omdat de grootste olievelden al lang geleden zijn ontdekt, zien we nu vooral bij deze velden de productie teruglopen. Uit onderzoek weten we dat ieder jaar rond de 3,5 miljoen vaten per dag aan olie uit nieuwe olievelden moeten bijkomen om het olieaanbod constant te houden. En de nieuwe olievelden die in productie komen, moeten ook nog de jaarlijkse extra vraag op kunnen vangen. Er komt een moment waarop de stijgende olieproductie uit alle nieuwe velden niet meer voldoende is om de afname te kunnen compenseren. Waarom praten de oliemaatschappijen niet over Peak Oil? De dreiging van blijvend hoge prijzen voor olie staat haaks op de groeiprognoses van veel bedrijven en overheden die uitgaan van betaalbare olie. Zo gaat het CPB in zijn economische ramingen voor de groei van Nederland op de WILLEM MIDDELKOOP... mede-auteur van De Permanente Oliecrisis lange termijn uit van een gemiddelde prijs van 30 dollar per vat tot Daarnaast speelt voor beursgenoteerde oliemaatschappijen mee dat hun aandeelhouders liever niet horen dat hun kernactiviteit in het gedrang komt. Is de Peak Oil-boodschap al doorgedrongen tot Den Haag? In Nederland heeft het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) uit Petten een rapport gepubliceerd waarin de argumenten van het traditioneel optimistische Internationaal Energie Agentschap (IEA) met die van de internationale Peak Oilbeweging ASPO worden vergeleken. Zij concluderen onder andere: De argumenten onderstrepen de hypothese dat een oliepiek tussen 2010 en 2020 verre van onmogelijk is. In zijn boek Energie, van brandhout tot zonnecel, schreef hoogleraar Lucas Reijnders over de oliepiek: De schattingen aangaande het bereiken van de piek liggen ten vroegste rond 2010 en ten laatste rond Omdat de basis van alle energiescenario s in Nederland nog steeds afkomstig is van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) is de nieuwe werkelijkheid nog steeds niet echt doorgedrongen tot politiek Den Haag. Met olieprijzen blijvend boven de 100 dollar per vat dreigt het tijdperk van betaalbare energie definitief te worden afgesloten. Wie verder kijkt dan over stijgende de kosten mopperende automobilisten en oplopende stroomrekeningen ziet een nieuwe en ingrijpende Inconvenient Truth - vrij naar Gore - opdoemen. 1 APG koopt Australische koeien PENSIOENFONDS Mathijs Rotteveel HEERLEN Het grootste pensioenfonds van Nederland gaat in vlees. APG heeft voor zo n driehonderd miljoen euro belangen gekocht in Australische koeien- en schapenboerderijen. Volgens Roderick Munsters, directeur vermogensbeheer van APG, blijft voedselvoorziening het komende decennium een cruciaal onderdeel van de wereldeconomie en blijven de prijzen van vlees stijgen. APG investeert daarom niet alleen in graan- en maïsfutures, maar ook in het voedselaanbod. Munsters: De wereldbevolking groeit. De rijkdom groeit mee en daarom wordt er meer vlees gegeten. APG heeft via een beleggingsfonds minderheidsbelangen genomen in grote boerderijen. Munsters: Wij zijn een van de eerste vermogensbeheerders die dit doen. Lees meer op P19 Dynamiek en carrièreperspectief ZWITSERSE BANK Credit Suisse lijdt verlies in eerste kwartaal ECONOMISCH KLIMAAT Consument heeft minder vertrouwen Ervaren Manager Marketing & Communicatie b-to-b Westland Energie Services / Essent Per direct, 60k 70k, regio Den Haag Account Manager ICT Axoft, Facing Tomorrow s ICT 30k - 36k, regio Rotterdam (Betten) Credit Suisse, de op een na grootste bank van Zwitserland, heeft in het eerste kwartaal van 2008 een nettoverlies geleden van 2,15 miljard Zwitserse frank (circa 1,33 miljard euro). In dezelfde periode een jaar eerder werd nog een winst geboekt van 2,73 miljard Zwitserse frank. Het kwartaalverlies kwam hoger uit dan analisten hadden voorzien. Zij gingen volgens Bloomberg uit van een verlies van 594 miljoen Zwitserse frank. Credit Suisse waarschuwde in maart al dat de bank in het eerste kwartaal verlieslatend zou zijn. Het verlies is het gevolg van afschrijvingen van in totaal 5,3 miljard Zwitserse frank door de verslechtering van de kredietmarkten. (Betten) Het Nederlandse consumentenvertrouwen is in april afgenomen naar -12 van -9 in maart. Dat bleek gisteren uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het is het laagste niveau in ruim twee jaar. Economen rekenden gemiddeld op een cijfer van -8. Consumenten waren somberder over het economisch klimaat dan in maart. De afgelopen twaalf maanden werden negatiever beoordeeld, maar de somberte heeft vooral te maken met de negatieve kijk op de economische ontwikkelingen in de nabije toekomst, meldt het CBS verder. Zo n negatieve stemming hebben consumenten volgens het CBS sinds de zomer van 2003 niet meer gehad. U beoordeelt de ontwikkelingen in de markt en toetst deze op mogelijke toepasbaarheid binnen de organisatie. U initieert acties om het contact te onderhouden met de specifi eke doelgroep en geeft leiding aan de Marketing Communicatie afdeling. Tevens bent u MT-lid binnen dit onderdeel. U beschikt over leidinggevende capaciteiten en heeft minimaal 3 tot 5 jaar ervaring in een b-to-b markt. Vragen? Bel Frank Mahie, (010) of mail naar frank.mahie@adecco.nl U bent verantwoordelijk voor de verkoop van onze ICTproducten en diensten. U weet op integere en innemende wijze leads te overtuigen van de toegevoegde waarde van Axoft. U onderhoudt de relatie met bestaande klanten en bent voortdurend op zoek naar commerciële kansen. U heeft mbo/hbo werk- en denkniveau en 3-5 jaar ervaring als verkoper buitendienst van technische (IT) systemen en/of producten. U bent representatief, klantgericht, gemotiveerd, initiatiefrijk en volhardend. Vragen? Bel Sissy de Groot, (010) of mail naar sissy.de.groot@adecco.nl adecco.nl

4

5 De Financiële Pers Alleen Russen gedragen zich nog slechter Etiquette is houvast in zakenwereld De juiste tafelmanieren kunnen van groot belang zijn. GOEDE MANIEREN We zijn een lomp volk, en dat weten we zelf ook. Hoewel we goede manieren steeds belangrijker vinden, geven we onze etiquette een mager zesje. Toch is etiquette cruciaal om te overleven in de zakenwereld. Annemieke van Dongen AMSTERDAM Ach, het was een kleine moeite, lachen veel mensen een beetje ongemakkelijk wanneer ze een complimentje krijgen voor hun goede werk. Etiquette-expert Roel Wolbrink krijgt er kromme tenen van. Door hun calvinistische aard hebben Nederlanders de neiging om complimenten snel te bagatelliseren. Omdat ze complimenten zelf niet accepteren, geven ze er ook te weinig weg. Zijn advies: zeg gewoon volmondig dank je. Het wegwuiven van complimenten is, na het vergeten van namen, de meest begane etiquetteblunder. Dat HH blijkt uit onderzoek van Wolbrink en uitgeverij Sdu, die zeshonderd managers, ondernemers en directeuren enquêteerden. Hun conclusie: het is slecht gesteld met de manieren van hoogopgeleide Nederlanders. Van de twaalf landen waar Nederland het meeste zaken mee doet, zijn alleen de Russen nog horkeriger, vinden ze. Aan de Japanners en Engelsen nemen Nederlanders daarentegen graag een voorbeeld. Want 77 procent van de respondenten vindt dat de rol van etiquette de komende jaren even belangrijk of zelfs belangrijker wordt. Opmerkelijk, vindt Wolbrink, wiens boek Business Etiquette gisteren verscheen. Ik had verwacht dat Nederlanders minder om goede manieren zouden geven. We gaan immers steeds informeler met elkaar om. Maar de managers hebben gelijk: etiquette blijft belangrijk. In het buitenland staan Nederlanders bekend als bot en direct, weet Wolbrink. Directheid heeft voordelen, maar bij buitenlanders kan het je ook meteen op achterstand zetten. Een Belg is echt beledigd wanneer je hem als lunch een broodje kaas en een glas karnemelk voorzet. Bovendien snapt hij er niets van als je direct over zaken begint. In veel culturen is het belangrijk om elkaar eerst wat beter te leren kennen. In het boek laat Wolbrink een zakenman aan het woord die met een Belg lunchte. Het duurde 2,5 uur, waarvan alleen in de laatste paar minuten zaken op tafel kwamen. Maar de volgende dag kwam de opdracht als vanzelf binnen. Gepaste kledij Etiquette gaat volgens Wolbrink dus veel verder dan correcte tafelmanieren en gepaste kledij. Het betreft alles waarmee je een situatie kunt creëren die bijdraagt aan het doel van de bijeenkomst, bijvoorbeeld zaken doen, legt hij uit. Je hebt altijd een respectvolle omgangsbasis nodig. Etiquette geeft houvast, het maakt situaties overzichtelijk en voorspelbaar. Bovendien kunnen etiquetteregels gebruikt worden om een situatie naar je hand te zetten. Zo kan de tafelschikking invloed hebben op de uitkomsten van een vergadering. Degene die tegenover de voorzitter zit, krijgt eerder het woord dan iemand die in een hoekje van de tafel is verborgen. Zelf bleven Wolbrink etiquetteblunders overigens ook niet bespaard. Hij beging ooit de fout om juist een te chique restaurant te kiezen voor een zakelijk etentje. Mijn Duitse relatie voelde zich overduidelijk niet op zijn gemak. Ik had achteraf veel beter voor een relaxtere ambiance kunnen kiezen. Niet elke situatie is dus met hapklare etiquetteregels naar je hand te zetten. Het is vaak een kwestie van gezond verstand, erkent de etiquettekenner. Verplaats je in een ander. In geval van twijfel raadt hij aan om zaken bespreekbaar te maken. Benoem je onzekerheid, vraag gewoon hoe je het beste kunt handelen. Onduidelijkheid oplossen is nóóit onbeschoft. 1 Voor 5000 euro koop je een hit HITLIJSTEN Een nummer 1 hit scoren was nog nooit zo eenvoudig. Met manipulatie en tegen betaling scoren Nederlandse artiesten hoog in de hitlijsten. Mark Koster Remco Tomesen AMSTERDAM De hitlijsten zijn onbetrouwbaar, onthult zanger en radio-dj Henk Westbroek tegenover deze krant. Ook de grootste maker van hitlijsten GfK en platenmaatschappij Universal erkennen dat manipulatie plaatsvindt. Westbroek zegt dat sommige Nederlandse artiesten gebruik maken van een team in de Hilversumse studio s de hitmakers genoemd dat tegen betaling van zo n vijfduizend euro zorgt voor een hoge hitnotering voor een artiest. Zij doen dit volgens hem door singles vaak te downloaden, en undercoverkopers het land in te sturen om singles op te kopen in winkels. Dit team omzeilt met computertechnologie de downloadcontroles van de hitlijsten, melden insiders. Westbroek: Omdat er steeds minder singles worden gekocht in de winkels, kun je met 500 downloads al in de hitlijsten opduiken. Hoge scores in de hitlijsten zijn goed voor artiesten, omdat zij hogere bedragen kunnen vragen voor schnabbels. Fraudegevoelig Laurens van den Oever, divisiemanager Media en Entertainment bij GfK Marketing services, bevestigt de manipulatie en verdenkt meerdere bedrijfjes ervan tegen betaling artiesten de lijsten in helpen. GfK is onder Bewijs je knowhow! NIEUWS. 5 meer verantwoordelijk voor de 3FM Mega Top 50, de TMF Superchart en de Single Top 100. Ook platenmaatschappij Universal Nederland zegt dat de hitparades fraudegevoelig zijn. Ik zie wel eens hitnoteringen waarvan ik denk, dat klópt niet., meent Wilbert Mutsaers, marketing directeur van Universal. Als GfK manipulatie ontdekt, grijpt de hitlijstmaker meteen in. Soms is er een logische verklaring. Als er een fandag is geweest, verkoopt een artiest heel veel singles. Soms is er sprake van echte manipulatie, zegt Laurens van den Oever. GfK verwijdert de single dan uit de lijsten of zet deze lager. Opkooppraktijk Een terugplaatsing overkwam Gordon vorig jaar al eens met zijn single Hou me nog een keer vast. De samenstellers van de Mega Top 50 gaven als reden dat er sprake was van ongeoorloofde opkooppraktijken. Gordon reageerde op dat moment meer dan woedend en liet gisteren bij monde van zijn woordvoerder nogmaals weten niet mee te doen aan manipulatie van hitlijsten. De laatste hits van Gordon hebben nooit op nummer één gestaan. In mijn omgeving ken ik geen enkele artiest die hier van op de hoogte is, beweert zijn woordvoerder. Ook Jeroen van der Boom, de nummer 1 keizer van de lage landen, ontkent fraude. Ik zou het nooit doen, want het is slecht voor mijn reputatie. Dan lachend: Geef me het nummer van die hitmakers. Van der Boom verbaast zich wel over de schimmige noteringen in de lijsten. In die Top 100 staan soms artiesten die ik niet ken en nooit op de radio hoor. 1 Se Weg! opzaterdag Morgen: Windows (internet) beheerder Voor E-Media Service Provider van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) Fulltime, marktconform salaris, Hilversum E-Media Service Provider verzorgt de hosting van omroep gerelateerde internettoepassingen. Ze ondersteunen geautomatiseerde bedrijfsprocessen voor o.a. NPO. Je bent verantwoordelijk voor het inrichten en in standhouden van de Windows internet hosting omgeving. Je krijgt te maken met Windows streamingservers die in samenwerking met een Linux front-end de complete on-demand en live streaming omgeving bedient. Wij zoeken kandidaten met hbo werk- en denkniveau, aantoonbare ervaring in een vergelijkbare functie, affi niteit met de NPO en automatisering. Vragen? Bel Arno Voorn of mail je c.v. naar recruitment_it@adecco.nl Traineeship BI Voor Business Intelligence / Datawarehousing organisatie Maximaal 2 jaar werkervaring, marktconform salaris, Rotterdam, landelijk KVL Inspiratie Technologie is gespecialiseerd in duurzame oplossingen op het gebied van Business Intelligence, informatie-integratie, datawarehouses en consultancy. Na een selectieprocedure start je op 1 juni met een basisopleiding Datawarehousing / Business Intelligence welke wordt verzorgd door ervaren specialisten. Na ongeveer een maand ga je mee met Senior Consultants om mee te werken op Datawarehousing / Business Intelligence trajecten. Wij zoeken kandidaten met een afgeronde hbo/wo opleiding (met Bedrijfskundige / ICT aspecten). Vragen? Bel Raymond te Veldhuis, of mail je c.v. naar recruitment_it@adecco.nl adecco.nl

6 6. NIEUWS De Financiële Pers Ochtendzon voor de hartpatiënt De eindeloze ziekenhuisgang moet taboe worden Hoe prettiger de omgeving, hoe korter de opnameduur van patiënten, weten ze in Amerika al een tijdje. Het Martini Ziekenhuis in Groningen gaat het idee in Nederland uitproberen. Bibejan Lansink GRONINGEN Buikpatiënten die uitkijken op bomen vragen minder om pijnstilling. Tuinen met stromende beekjes vergroten de mentale weerbaarheid van kankerpatiënten. En de afdeling cardiologie moet bij voorkeur ochtendzon hebben. In Amerika is Mensen moeten zich goed voelen in het ziekenhuis. Daarom is er veel kleur. Wereldambities? REUTERS ziekenhuisarchitectuur al langer onderwerp van studie, maar ook hier houden ziekenhuizen steeds meer rekening met helende omgevingsfactoren. Als dit zo doorgaat gaan we entreegeld vragen!, grapt een verpleegkundige in het voorbijgaan tegen Jack Thiadens, bestuursvoorzitter van het Groningse Martini Ziekenhuis. Het is niet de eerste keer dat hij geïnteresseerden rondleidt, hoewel zijn enthousiasme het tegendeel doet vermoeden. Kijk!, zegt hij, terwijl hij behendig een strip uit een muur lostrekt. Flexibele binnenwanden. Tover je zó om in een vierpersoonskamer. Verderop, wijzend op een streep licht: Zie je? Daar zijn ze aan het opereren. Alle O.K. s hebben daglicht. En een eigen kleurtje. Zijn ziekenhuis, nu drie maanden open, is door de Wereld Gezondheids Organisatie uitverkoren als case studie naar onder meer de toepassing van het healing environment-concept. Dat eindeloze gangen, de geur van ontsmettingsmiddelen en intimiderende ontvangsthallen bepaald niet bijdragen aan het herstel van een patiënt, is al langer bekend. De Amerikaanse omgevingspsycholoog Roger Ullrich publiceert al sinds de jaren tachtig over de heilzame effecten van (uitzicht op) groen, licht en stressverlagende akoestiek. Dat dit zogenoemde evidence based design onderdeel is van ziekenhuisbeleid, is in Nederland wél nieuw. Het interieur van het Martini is niet het resultaat van een middagje shoppen in de bouwmarkt, maar werd professioneel aangepakt. Architect Arnold Burger ontwierp een gebouw met lange, smalle bouwblokken, verbonden door een glazen gevel, die zorgen voor een doorzoneffect. Ramen zijn laag geplaatst, zodat je vanuit bed de straat kunt zien, en zo contact houdt met de buitenwereld. Ontwerper Peter Struycken creëerde een samenhangend kleurenpalet. Maar ook geluidsarmheid, stressreductie en privacy zijn Verpleegkundige: Als dit zo doorgaat, dan gaan we entreegeld vragen belangrijke pijlers van het concept. Het Martini ziekenhuis is niet het enige dat met healing environment bezig is. Stadsgenoot UMCG doet er al aan, maar ook het Rotterdamse Erasmus MC, het Deventer Ziekenhuis en het Maasland ziekenhuis in Sittard nemen healing environmentonderdelen op in hun nieuwbouwontwerpen. Sluier Bij het Amsterdamse VU Medisch Centrum zijn de eerste schetsen naar healing environment-principes door bureau s D/ Dock en Architectenforum afgeleverd. Tipje van de sluier: een loftachtige dagbehandelingsunit met flexibele bedcellen, ronde vormen, zo min mogelijk gangen, veel natuurelementen. De afdeling sneldiagnostiek voor oncologie krijgt eind 2010 de primeur. Dat is geen toeval, vertelt zorgmanager Gerda Berkhout. Ziekenhuisbezoek is voor bijna iedereen een stressvolle ervaring. Maar mensen bij wie net kanker gediagnosticeerd is, zijn extreem onzeker over hun situatie. We willen voor die patiëntengroep een op de eigen behoeften toegespitste omgeving creëren. Niet iedereen wil rust, benadrukt ze. Een bankdirecteur wil doorwerken tijdens zijn chemokuur, terwijl een 80- jarige patiënt meer baat heeft bij rust en reflectie. 1 HH Cultureel erfgoed loopt brandgevaar MUSEA Majelle Hoek AMSTERDAM Musea letten te weinig op brandveiligheid. Onze kunst loopt gevaar en kan morgen nog vlam vatten. Dit stelt de Brandraad, een deskundigengroep op het gebied van brandveiligheid. Nooit meer naar de nachtwacht omdat die in rook is opgegaan. Directeuren van musea, archieven, bibliotheken en monumenten moeten beter op het culturele erfgoed letten. Het ontbreekt de eigenaren aan verantwoordelijkheid, ze zijn zich onvoldoende bewust van risico s en hebben te weinig kennis over preventiemaatregelen. Ons nationaal erfgoed is onvoldoende beschermd tegen de gevolgen die brand kan aanrichten, vindt de Brandraad. De Raad is in het leven geroepen na de recente branden die het Armando Museum in Amersfoort en het Schutterijmuseum in Steijl verwoestte. De groep heeft als doel brandveiligheid op de agenda te zetten in Nederland. René Hagen, lector aan de brandweeracademie en lid van de Raad zegt met de harde conclusie een statement te willen maken: Het bewustzijn moet groter. Directeuren denken dat wanneer je een vergunning van de gemeente hebt, de veiligheid ook wel geregeld is. Het gaat om grote onvervangbare kunst die van iedereen is. Cultuurhistorische instellingen zijn verantwoordelijk voor de kunst van 16 miljoen mensen. De adviesgroep bestaat uit zes deskundigen op het gebied van brandpreventie, veiligheid en cultureel erfgoed. De groep noemt zich een rondetafelconferentie die discussieert over brandveiligheid. Ze willen met hun deskundigheid een visie ontwikkelen en deze gehoor geven door publicatie. De thema s en leden kunnen wisselen, omdat het om vuurpreventie in het algemeen gaat. Tien benaderde musea het Stedelijk Museum en het Mauritshuis, wilden geen uitspraken doen over de conclusies van de Brandraad. 1 Pro-actieve Pricing Manager Voor wereldwijde aanbieder van IT-producten Ervaring in change management, 45k - 50k, Utrecht Dit Fortune 500 bedrijf en haar dochterbedrijven leveren aan meer dan technologieresellers in de U.S., Canada, Caribische gebied, Latijns Amerika, Europa en Midden-Oosten. Wij zoeken een leider met een sterke persoonlijkheid met overtuigingskracht, die met de niets is onmogelijk attitude een gestructureerd Profi t Management proces neerzet. U bent de schakel tussen Sales en Marketing met als doel winstoptimalisatie en een omzetgroei te realiseren. Naast het analyseren en rapporteren onderhoudt u contacten met het Europese Profi t Team en de Regional Profi t Manager. Vragen? Krista van der Laan, (020) of mail naar krista.van.der.laan@adecco.nl Analytische Bedrijfskundige Voor wereldmarktleider in connectiviteitsoplossingen 2 jaar werkervaring, 45k - 50k, Schiphol-Rijk Dit van oorsprong Amerikaanse bedrijf biedt een uitgebreid assortiment vernieuwende producten voor computer-, elektronische, audiovisuele en mobiele apparatuur. U ondersteunt de VP Marketing EMEA met analyses over de bedrijfsvoering, ontwikkelen van beleid, bouwen en implementeren van de workfl ow en documentmanagementsystemen. Na het structureren van de Marketing tak zal na ongeveer 1,5 jaar de Sales tak doorgelicht worden. Gedrevenheid, enthousiasme, zelfwerkzaamheid en een daadkrachtige overtuigende attitude tellen meer dan een diploma. Vragen? Jan Hendrik van der Wijngaart, (020) of mail naar jan.hendrik.van.der.wijngaart@adecco.nl adecco.nl WINST PepsiCo boekt 4,7% hogere winst (Betten) PepsiCo heeft in het eerste kwartaal van 2008 een nettowinst behaald van 1,15 miljard dollar, een stijging van 4,7% ten opzichte van de 1,1 miljard dollar in dezelfde periode een jaar eerder. Dat heeft de Amerikaanse producent van frisdranken en snacks gisteren bekendgemaakt. De winst per aandeel steeg van 0,65 dollar naar 0,70 dollar, in lijn met de verwachtingen van analisten. De omzet steeg van 7,35 miljard dollar naar 8,33 miljard dollar. Verder realiseerde Pepsi in de eerste drie maanden van dit jaar een volumegroei van 4%. PepsiCo handhaaft de verwachting voor 2008 van een winst per aandeel van ten minste 3,72 dollar. OLIEPRIJS Transavia verhoogt brandstoftoeslag (Betten) Transavia.com verhoogt als gevolg van het huidige prijsniveau van olie met ingang van 25 april 2008 de brandstoftoeslag. Dat is gisteren bekendgemaakt aan de hand van een persbericht. Gemiddeld gaat de brandstoftoeslag omhoog met 3,50 euro per passagier per enkele reis. Deze brandstoftoeslagen zijn van toepassing op alle lijndienstvluchten geboekt via de website of het callcenter van transavia.com. Deze wijziging geldt niet voor reeds gemaakte boekingen. Deze verhoging van de brandstoftoeslag is niet van toepassing op pakketreizen waarbij de vlucht van transavia.com onderdeel uitmaakt van het touroperatorpakket.

7 Eurex. Zelfde Spel, Meer Opties. Eurex. De internationale derivatenbeurs. Opties en futures op blue-chips, indices en rentes. 17 landen breed. Gun uzelf de spanning van meer opties. Bezoek onze site: Of mail:

8 Uw wensen + JPMorgan Asset Management = Een wereld aan mogelijkheden Onze ervaring creëert kansen voor u. JPMorgan Asset Management biedt u veel meer dan alleen de toegang tot een breed aanbod van fondsen. Al meer dan honderd jaar beheren we met succes beleggingen voor sommige van de meest veeleisende klanten, waaronder institutionele beleggers, adviseurs en particulieren. Naast de toegang tot meer dan honderd in Europa gevestigde fondsen (per 31/03/08) en een eeuw ervaring, profiteert iedere klant van onze uitgebreide kennis en een wereldwijde bron aan hulpmiddelen. Deze omvat momenteel*: Wilt u meer weten over vermogensbeheer waarin ervaring, kennis én u centraal staan, kijk dan op : *Bron: JPMorgan Asset Management 31/12/007. Activa van de Asset Management klanten van JPMorgan Chase & Co. De meningen zoals weergegeven in dit document zijn die van de auteur per april De standpunten die hierin zijn opgenomen dienen niet gebruikt te worden als een advies of aanbeveling om een beleggingsbeslissing op te baseren. Uitgegeven door JPMorgan Asset Management (Europe) Société à responsabilité limitée, European Bank & Business Centre, 6 route de Trèves, L-2633 Senningerberg, Groothertogdom Luxemburg, R.C.S. Luxemburg B27900, maatschappelijk kapitaal EUR

9 De Financiële Pers NIEUWS. 9 Vanaf mijn zestiende wil ik al naar Suriname Bouke de Boer wordt mental coach van het Surinaams elftal MENTAL COACH Het was niet helemaal de bedoeling, maar ineens was mental coach Bouke de Boer begeleider van de Surinaamse elf. En hij is er hartstikke blij mee, want: hij heeft iets met dat land. Geert Jan Hahn AMSTERDAM Eindelijk. Het Surinaams voetbalelftal heeft een mental coach. Bouke de Boer stapt morgen op het vliegtuig om de Suriboys bij te staan in twee WK-kwalificatieduels met buurland Brits Guyana. DE Bouke de Boer? Jazeker, de mental coach van Rita Verdonk en de Nederlandse hockeyheren. En passant, zo vertelt De Boer, zal hij op de nationale tv van Suriname namens Nederland excuses aanbieden voor 300 jaar slavernij. Veel Surinamers hebben nog steeds last van dat verleden. Dat heb ik persoonlijk ervaren. Oprechte spijt De Nederlandse regering heeft bij monde van minister Van Boxtel in 1992 al haar excuses voor de slavernij aangeboden. Oprechte spijt, verwoordde Van Boxtel dat. Maar De Boer zegt: Ik vind dat wij tot op een bepaalde hoogte nog schuld hebben Bouke de Boer (links) met zijn hockeyjongens. in te lossen. De Nederlandse politiek heeft niet het besef hoe diepgeworteld de voormalige slavernij nog in de Surinaamse gemeenschap is. Ik ga de Surinamers ook vragen wat er moet gebeuren om het in balans te brengen. Hij zal sorry zeggen, vertelt hij. En uit zijn ervaring als therapeut weet hij dat sorry soms genoeg is. HH De Boers hulp voor het nationaal elftal van Suriname is puur vrijwilligerswerk. Het wordt een pittige klus, vertelt hij op het stenen terras van het Nederlandse Trainingsinstituut voor Neuro-Linguïstisch Programmeren in Limmen, waar hij eigenaar-directeur van is. Onze tegenstanders hebben dubbele paspoorten en maken dus gebruik van allerlei Britse voetballers. De 60-jarige Noord-Hollander was al vijftien keer in Suriname, vorige maand voor het laatst, ter ere van het tienjarig jubileum van het gebruik van zijn methodiek. Het was vanwege een televisieoptreden dat hij gepolst werd om voor de Surinaamse voetbalbond te werken. De Boer: Goh, u doet dus de mentale begeleiding bij de Nederlandse hockeyheren, zei de presentator. Dan kunt u dat ook wel voor ons nationale voetbalteam doen. Ik begon een beetje te lachen en legde uit dat een voetbalclub heel dicht bij mijn woning ook wel mental coaching konden gebruiken (AZ, red.). Maar stel nou dat ze u voor Suriname vragen?, spoorde de presentator aan. Dan zeg ik ja, was mijn antwoord. Richt die man zich ineens op de camera: Nou beste kijkers en bestuursleden, u hoort het: Bouke de Boer, mental coach van de Nederlandse hockeyploeg, zegt ja. 900 Amerikaanse dollar Daar ging de Surinaamse voetbalbond op in. Maar zo n bestuurslid zei gelijk dat er met een begroting werd gewerkt van 900 Amerikaanse dollar. Oftewel, leuk dat je er bent, De Boer, maar wij hebben geen geld en werken alleen met vrijwilligers. Toen vroeg ik of hij er nog één bij zou willen hebben. De Boer gaat verdeeld over twee periodes van twee weken en tien dagen aan de slag met de Surinaamse voetbalselectie. Hij krijgt te maken met een structureel probleem; voetballers die afkomstig zijn uit een gebroken gezin. Een nieuwe en onbekende ervaring. Ik heb begrepen dat er van de 24 spelers nog maar vier thuis wonen, althans met een vader en een moeder. Dat is wat anders dan die hockeyers, waar alle vaders en moeders nog bij elkaar zijn. Weet je, ik heb inmiddels alles meegemaakt. Een vrouw die zegt dat ze 36 is, haar zoon negentien, en dat haar vader ook de vader van haar zoon is. Zulke dingen. Maar met alle respect: zo n massaal probleem, al die gebroken gezinnen bij elkaar, dat maak je in Nederland niet mee. Hoe pakt De Boer dat aan? Je hebt je verantwoordelijkheid te nemen, dat is mijn belangrijkste les. En dan ga je met metaforen werken, de indirecte boodschap. Hoe ga je om met een vliegtuigramp? Dat bepaal jij. Je moet ze aanspreken op het onbewuste. Ook al vliegt De Boer morgen voor de zestiende keer naar Suriname, zijn liefde en rechtvaardigheidsgevoel voor het land kan hij nog steeds niet goed verklaren. Vanaf mijn zestiende wil ik al naar Suriname. Mijn beste Ik ga sorry zeggen voor de 300 jaar slavernij. Sorry is soms genoeg vriend was de eerste creoolse bewoner van Schoorl. En bij AZ, dat hoorde ik achteraf, was ik een soort vaderfiguur voor de creoolse spelers. Ik denk nog elke dag aan Fred Patrick, die helaas overleden is bij de SLM-ramp. Mijn appartement in Suriname zit vlakbij het kerkhof. Als ik er ben, rijd ik er bijna elke dag langs. Dan flitst hij door mijn gedachten. Maar wat is nou in godsnaam die verbondenheid die ik heb? Ik heb geen idee. Er iets waardoor ik elke keer weer trek heb. Ik zou er nooit willen wonen, geen denken aan. Maar ik voel dat ik daar iets te doen heb. 1 Slechte arbeidsmarkt, meer bedrijfsovernames? Kopers hebben diverse redenen om een bedrijf te kopen. De arbeidsmarkt speelt daar een belangrijke rol in. Kopers hebben zeer diverse redenen om een bedrijf over te nemen. Grofweg kun je de kopers in drie categorieën opsplitsen: de strategische kopers, de beleggers/ investeerders en de management buy-in kandidaten (MBI-ers). Een management buy in betekent niets anders dan het zich inkopen in het eigendom en bestuur van een onderneming. In veel gevallen treedt de huidige eigenaar (geleidelijk) uit om plaats te maken voor de nieuwe eigenaar. De nieuwe eigenaar had nog geen eigen bedrijf en wordt dus een nieuwe ondernemer. De afgelopen jaren is het aantal MBI-kandidaten enorm toegenomen, ondernemen mag weer wordt er veelal in de markt gezegd. Bij MKBase wordt er ook nog een extra reden aangegeven. Een verslechterde arbeidsmarkt leidt tot een toename van een bepaald soort MBI ers. De vraag is nu natuurlijk: wat voor een soort MBI ers zie je ten tijde van een krappe arbeidsmarkt? Wanneer de arbeidsmarkt achterblijft wordt er door veel bedrijven voornamelijk bespaard op externe adviseurs. Deze adviseurs gaan vervolgens op zoek naar andere mogelijkheden om aan het werk te blijven, en een overname is hierbij een reële optie. Helaas wordt er ook bezuinigd op arbeidsplaatsen en doorgroeimogelijkheden. Ambitieuze managers voelen dat ze bij hun huidige bedrijf het plafond (voorlopig) hebben bereikt. Om zich toch verder te ontwikkelen gaan zij op zoek naar nieuwe kansen. Eén hiervan is het inkopen in een bedrijf om zo zelfstandig ondernemer te worden. En dan is er natuurlijk nog de gouden handdruk. Wanneer een bedrijf gedwongen is om te reorganiseren, zullen er mensen ontslagen moeten worden. Deze medewerkers krijgen in de meeste gevallen een afkoopregeling mee. Het geld dat zij krijgen vanuit die regeling wordt vervolgens gebruikt voor het aankopen van een nieuw bedrijf. Nuancering Bovenstaande MBI-ers worden in de markt vaak negatieve starters genoemd. Was de carrière in loondienst vlekkeloos doorgelopen, dan was de kandidaat wellicht nooit een eigen bedrijf begonnen. Ook hier vindt MKBase dat een nuancering op zijn plaats is. Natuurlijk is er een deel van deze MBI ers dat nooit een bedrijf gaat overnemen. Zodra de arbeidsmarkt weer aantrekt verdwijnen zij van de overnamemarkt en zoeken zij hun kansen weer in loondienst. Het woord MBI er heeft door de slechte arbeidsmarkt van de afgelopen jaren een negatieve bijklank gekregen, de markt is verpest door de zogenaamde kijkers. MKBase vindt dit niet geheel terecht. Een slechte arbeidsmarkt kan er juist ook voor zorgen dat een ambitieuze manager zijn keuze om zelfstandige te worden vervroegt. Daarnaast zijn er ook genoeg MBI ers die de keuze voor een eigen bedrijf heel gedegen maken. Al met al kan het per kandidaat erg verschillen of de slechtere arbeidsmarkt nu wel of niet een goede reden is om zelfstandig ondernemer te worden. Het is belangrijk om naar de kandidaat zelf te kijken, naar zijn ideeën over het over te nemen bedrijf en de realistische blik die hij heeft. Een leuk bedrijf wil iedereen wel, maar heeft hij buiten deze zoekterm ook nagedacht over wat hij precies wil en kan? MKBase schrijft zeker niet per defenitie alle MBI ers af. Ook een negatieve starter kan zich ontpoppen tot een goede ondernemer. De afgelopen jaren heeft MKBase regelmatig meegemaakt dat er ineens twee of drie managers van een bepaalde multinational binnen een maand zich inschreven bij ons bedrijf. Veelal werd er gedurende die periode, of vlak daarna door de betreffende multinational een winstwaarschuwing, een reorganisatie of een banenstop aangekondigd. Wat dat betreft blijft het MKB onlosmakelijk verbonden aan de beursgenoteerde bedrijven. Dat er een correlatie is tussen een slechtere arbeidsmarkt en het soort kandidaat kopers, dat durft MKBase met zekerheid te zeggen. Per kandidaat zal echter gaandeweg duidelijk worden of dat een negatief of een positief uitgangspunt is. De echte ondernemers zullen zich vanzelf onderscheiden van de kijkers. Rosalie van Rijk, r.vanrijk@ mkbase.nl

10 10. DE BEURS De Financiële Pers Uitzendkrrracht en dividendfuif BEURS VANDAAG Reken maar dat de champagne op het hoofdkantoor van Randstad al op temperatuur is. Vandaag is de laatste mogelijkheid dat er een spaak in het wiel komt van haar beoogde overname van concurrent en nu nog mede-aex-fonds Vedior. Om 10:00 uur begint de buitengewone jaarvergadering van de tweede uitzender van Nederland met maar één agendapunt: petje op, of petje af voor Randstad? Het lijkt een hamerstuk. Petje op dus. Eerder gaf de Europese Commissie al haar fiat aan de overname en deze week gingen de aandeelhouders van Randstad al akkoord met het bod van 9,50 euro in contanten per aandeel Vedior en één eigen aandeel per drie aandelen Vedior. Een heel gereken, maar het komt er op neer dat Randstad dik 3 miljard euro betaalt voor haar grootste Nederlandse concurrent en dat is afgerond met de Franse slag net zoveel als Randstad zelf waard is. Daarmee wordt Randior of Vedistad met een beurswaarde van 6,2 miljard euro de tweede uitzender ter wereld na het Zwitserse Adecco (omgerekend 6,9 miljard euro). Het Amerikaanse Manpower is nummer drie (3,3 miljard euro). Voor zolang als het duurt, want niets zo beweeglijk dan de koersen van uitzenders. Zo verloor Randstad sinds vorig jaar zomer zo n 60% aan beurswaarde, Adecco iets van 40% en Manpower rond 30%, maar daar komt nog de dollardaling bovenop. Barometers Vandaag publiceren Randstad en Vedior voorbeurs ook hun eerste kwartaalcijfers en die interesseren beleggers amper. Het gaat hen vooraal om de outlook. Hoe denken Randstad en Vedior dat de uitzendmarkt zich ontwikkelt en wat voor winst en omzet denken ze dit jaar te behalen? Dit maakt of breekt vandaag de koers van Randstad. Die van Vedior beweegt nauwelijks door het bod van Randstad. AREND JAN KAMP... arendjan.kamp@iex.nl Dankzij Ahold en Aegon levert de AEX vandaag meteen al 0,79 punt in Jaarvergadering Vedior stemt over overname Randstad: petje op, of petje af? Logisch, uitzenders gelden als vroeg-cyclisch. Ze zijn de barometers van de economie. Gaat het wat minder met deconomie en bedrijven, dan zijn uitzendkrachten die eersten die het veld moeten ruimen en weer als eersten worden aangenomen als de tijden beter worden. Wat dat betreft zit er al een megarecessie ingeprijsd in de koersen van de uitzenders, want de koersen zijn zoals gezegd sinds vorig jaar gedecimeerd. Ex-dividendfeestje Toch draait de Nederlands economie nog prima en schreeuwen werkgevers zich schor om goed personeel. Of ziet Randstad soms de eerste donkere wolkjes vanaf de andere kant van de Atlantische Oceaan overwaaien? Van Vedior wordt geen toekomstvisie verwacht. Voor de volledigheid: Randstad wordt geacht in het eerste kwartaal 2,21 miljard euro te hebben omgezet en een winst per aandeel te hebben geboekt van 0,65 euro, Vedior 2,04 miljard euro om 0,21 euro Het Damrak opent vandaag ook met een heus ex-dividendfeestje. Bij Aegon (0,32 euro), Ahold (0,16 euro), Aalberts (0,32 euro), CSM (0,88 euro), Océ (0,49 euro), Kas Bank (2,15 euro), Nyloplast (1,00 euro) en Simac (0,02 euro) gaat de winstuitkering aan hun aandeelhouders pardoes van de koers af. Dat betekent dat de AEX met Aegon en Ahold om 9:00 uur in ieder geval 0,79 indexpunt inlevert, ofwel 0,2%. 1 Marktoverzicht US S&P ,82 +0,64% MEXICO MEXICO BOLSA 31847,98-0,60% US NASDAQ 2428,92 +0,98% En elders op de wereld BEURS LAND % VERSCHIL Nigeria ,07-0,37% å Libanon 1613,03 +0,53% Jamaica ,97 +0,06% Filippijnen ,68% Nieuw-Zeeland 3616,81 +0,23 US DOW JONES 12848,95 +0,67% ARGENTINIË MERVAL 2140,42-0,31% FRANKRIJK CAC ,55-0,31% DJ EURO STOXX ,96-0,04% LONDEN FTSE ,70-0,54% SPANJE IBEX ,20 +0,05% BRAZILIË BOVESPA 64947,54-0,72% NEDERLAND AEX 466,14-1,09% ZWITSERLAND SMI 7460,52 +1,82% Nederland AEX Index - slotkoersen 24 april AANDEEL SLOT VORIG SLOT VERSCHIL HOOG LAAG VOLUME Aegon 10,325 10,305 0,19 10,325 10, Ahold, Kon. 9,475 9,535-0,63 å 9,58 9, Akzo Nobel 53,11 54,66-2,84 å 53,63 52, ArcelorMittal 57,05 57,95-1,55 å 58,53 56, ASML Holding 18,51 18,61-0,54 å 18,54 17, Corio 57,83 58,85-1,73 å 58,85 57, Corporate Express 7,18 7,19-0,14 å 7,21 7, DSM, Kon. 33,1 33 0,3 33,25 32, Fortis 17,06 17,27-1,22 å 17,26 16, Heineken 37,27 37,16 0,3 37,37 36, ING Groep 23,685 24,53-3,44 å 23,78 23, KPN, Kon. 12,22 12,14 0,66 12,23 11, Philips, Kon. 23,93 23,98-0,21 å 24,015 23, Randstad 26,24 26,38-0,53 å 26,35 25, Reed Elsevier 12,08 12,09-0,08 å 12,12 11, Royal Dutch Shell A 24,37 24,625-1,04 å 24,705 24, SBM Offshore 24,31 24,58-1,10 å 24, Tele Atlas 28 27,35 2, , TNT 24,07 24,28-0,86 å 24,44 23, TomTom 23,29 22,03 5,72 23,45 21, Unibail-Rodamco 158,9 162,22-2,05 å 163,15 157, Unilever cert. 21,1 20,84 1,25 21,14 20, Vedior 17,85 17,83 0,11 17,85 17, Wolters Kluwer 17,1 18-5,00 å 17,5 16, Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 24 april AANDEEL SLOT VORIG SLOT VERSCHIL HOOG LAAG VOLUME Aalberts Industries 14,35 14,41-0,42 å 14,44 14, AMG ,32 46,48 42, Arcadis 37,75 38,12-0,97 å 38,46 37, ASM International 14,72 14,44 1,94 14,8 14, BAM Groep, Kon. 15,24 15,3-0,39 å 15,4 15, BinckBank 8,92 9,14-2,41 å 9,15 8, Boskalis Westm.,Kon. 40,12 40,31-0,47 å 40,43 39, Crucell 11,99 11,94 0,42 12,05 11, CSM 23,44 23,68-1,01 å 23,65 23, Draka Holding 22, ,52 å 23,05 22, Eurocommercial Prop. 35,84 36,49-1,78 å 36,23 35, Fugro 54,89 56,65-3,11 å 57,3 54, Heijmans 24,68 24,54 0,57 24,77 24, Imtech 17,8 17,99-1,06 å 18 17, LOGICA 1,48 1,44 2,78 1,48 1, Nutreco Holding 45,88 46,61-1,57 å 46,52 45, Oce 9,9 10-1,00 å 10,11 9, Ordina 10,41 10,7-2,71 å 10,75 10, SNS Reaal 13,5 13,5 0-13,58 13, USG People 14,7 15,17-3,10 å 15,16 14, VastNed Retail 64,15 64,5-0,54 å 64,5 63, Vopak, Kon. 42,58 43,7-2,56 å 43, Wavin 7,8 7,91-1,39 å 8,02 7, Wereldhave 81,01 81,25-0,30 å 81,65 80, Wessanen, Kon. 8,44 8,48-0,47 å 8,5 8, Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 24 april AANDEEL SLOT VORIG SLOT VERSCHIL HOOG LAAG VOLUME Antonov 0,45 0,46-2,17 å 0,46 0, Ballast Nedam 24,36 24,58-0,9 å 24,62 24, Beter Bed 15,24 15,3-0,39 å 15,49 14, Brunel International 15,34 15,62-1,79 å 15,79 15, Eriks Group 45,49 45,91-0,91 å 46,3 45, Exact Holding 23,26 23,23 0,13 23,44 22, Grontmij 23,86 23,85 0,04 23,99 23, InnoConcepts 10,8 10,79 0,09 10,87 10, Kardan 8,7 8,65 0,58 8,75 8, Macintosh Retail Gr. 17,19 17,95-4,23 å 17,46 16, Moolen Holding 2,46 2,45 0,41 2,49 2, Nieuwe Steen Inv. 18,3 19,15-4,44 å 19,1 18, OPG Groep 17, ,35 17,24 16, Pharming Group 0,87 0,87 0 0,89 0, Qurius 0,71 0,71 0 0,74 0, Sligro Food Group 28,5 28,2 1,06 28,62 27, Smit International 72,04 71,35 0,97 72,04 70, Super de Boer 4,35 4,42-1,58 å 4,42 4, Telegraaf Media Groep N.V. 21,7 21,75-0,23 å 21,75 21, Ten Cate, Kon. 23,99 24,03-0,17 å 24,39 23, TKH Group 15,5 15,4 0,65 15,5 15, Unit 4 Agresso 18,45 18,7-1,34 å 18,7 18, Van Lanschot 70,9 70,3 0,85 70,9 69, VastNed Offices 20,37 20,5-0,63 å 20,71 20,

11 De Financiële Pers DE BEURS. 11 DUITSLAND DAX 6821,32 +0,39% ITALIË MIB 34112,00 +0,23% BELGIË BEL ,22-0,31% RUSLAND RTS-INDEX 2159,04 0,00% Vastrentend - Ten Year US Treasury April April 08 INDIA BSE 8900,00 0,00% SHANGHAI COMPOSITE 3278,00-9,03% Weer schot in schatkistpapier? HONGKONG HANG SENG 25681,00 +1,52% SINGAPORE STRAITS TIMES 3178,00-0,51% JAPAN NIKKEI ,00-0,28% AUSTRALIË ASX ,00-1,17% Prachtig laat de grafiek van de tienjarige Amerikaanse staatsobligatie zien hoe beleggers deze winter van aandelen in obligaties vluchtten. Ze namen zelf met maar 3,2% rendement genoegen - in almaar dalende dollars ook nog. Nu stappen ze weer schoorvoetend uit. DEZE KOERSINFORMATIE IS MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR TIJD BEURSMEDIA Help!!! Het klimaat koelt af EUROPA Pieter Kort Pieter.kort@iex.nl In Europa wordt het een dag als alle andere, mag je concluderen als je de beursagenda bekijkt. Bedrijfsnieuws is er nauwelijks en de economische data die op de agenda staan zullen de markt niet op hun grondvesten laten trillen, althans zolang de Britse economie niet plotseling sterk gekrompen is of de Duitse importprijzen ernstig de pan uit rijzen. En eerlijk gezegd weet je het tegenwoordig maar nooit met die economische rapportages. Europa leek naast Amerika het sterke broertje, maar het zelfvertrouwen van euroland slinkt snel. Gisteren noteerde het Duitse ondernemersvertrouwen Ifo Geschäftsklima voor intimi zijn zwaarste daling in een maand sinds Ook in Frankrijk, België en Nederland neemt het vertrouwen in de economie af. Dat Duitse ondernemersvertrouwen is over het algemeen een betrouwbare indicator voor de economische ontwikkeling en het is zuur dat die na diverse maanden stijging ineens zo scherp draait. Veel gehoorde boosdoener is vanzelfsprekend de sterke euro. De vrees dat een cocktail van kredietproblemen, inflatie en hoge wisselkoersen Europa een recessie in gaat trekken is, kortom, aan het groeien. Lege tribunes De bedrijfscijfers helpen tot dusver niet echt mee om dat beeld te verbeteren. Vandaag is het op dat gebied rustig, al zijn Ericsson en Lufthansa interessant om te volgen. Voor de rest kunnen beleggers nog eens rustig herkauwen op het spervuur aan nieuws dat ze de afgelopen dagen te verwerken kregen. De banken bleven gisteren doorgaan met hun slecht nieuwsshow getuige de onaangedane koersen voor steeds legere tribunes, overigens. Credit Suisse presenteerde een monsterafschrijving van 3,2 miljard euro en rapporteerde een verlies in het eerste kwartaal. Barclays-topman John Varley vertelde in de aandeelhoudersvergadering dat de winst in het eerste kwartaal lager zal zijn dan vorig jaar. Frankfurt laat het hoofd hangen Britse pillengigant Glaxo stelde ook teleur met een dikke winstdaling van 14% in het eerste kwartaal. Op zich was dat niet eens zozeer te wijten aan een slechtere economie; Glaxo heeft te maken met toenemende concurrentie van generieke merkloze medicijnenfabrikanten en een instorting van de verkoop van diabetesmedicijn Avandia. Het medicijn is in verband gebracht met een verhoogd risico op hartaanvallen. Heeft er nog iemand goed nieuws te melden? Jazeker. Uit Zwitserland komt zowaar eens een blijde tijding na de miljardenverbranding van UBS en Credit Suisse. Electrotechniekconcern ABB rapoorteerde gisteren een winststijging van maar liefst 87%. Gaat het dan toch goed komen met de Europese economie? Helaas, die winst kwam voor het overgrote deel uit ABB s werk aan de snelgroeiende infrastructuur in Azië en het Midden- Oosten. 1 Winnaars en verliezers STIJGERS EURO STOXX 50 AANDEEL KOERS % Unicredit SpA 4, Bayer 53, Deutsche Boerse 91, Renault 65, Unilever cert. 21, Deutsche Bank 75, BNP Paribas 68, Suez 45, Credit Agricole 20, Repsol YPF 26, DALERS EURO STOXX 50 AANDEEL KOERS % AXA 22, å ING Groep 23, å ArcelorMittal 57, å Oreal (L) 73, å Vinci 47, å Fortis 17, å Nokia Oyj 18, å Saint-Gobain 51, å Volkswagen 185, å Telefonica 18, å Agenda Vrijdag 25 april AEX Index April April ,14 VERSCHIL: -5,10-1,09% AANDEEL VAN DE DAG April April 08 Euro Stoxx Index April April ,96 VERSCHIL: -1,59-0,04% Adieu ABN Amro Knip uit en lijst in: hiernaast staat de allerlaatste jaargrafiek van ABN Amro. Vandaag vervalt de beursnotering van de bank en verdwijnt het laatste restje groen-geel tussen de kaken van RBS, Fortis en Santander. Achteraf gezien is het ironisch dat juist ABN Amro sneuvelde in bankenland, want Dé Bank stapte Euro/Dollar April April 08 $1,5685 VERSCHIL: -0,0201 VERSCHIL: -1,27% tijdig uit de nu zo beruchte subprime-leningen en deed waar de ander banken het afgelopen jaar hopeloos in faalden: voor koerswinst zorgen. 36,95 VERSCHIL: - 0,65-1,94% Amerika schotelt de wereld geen al te zware economische statistieken voor, dus het toneel is vrijwel geheel voor de verstrengelde uitzenders Vedior en Randstad. BEDRIJVEN NEDERLAND 7:00 Vedior 1e kwartaalcijfers 8:00 Randstad 1e kwartaalcijfers 8:00 OPG Trading update 1e kwartaal Spyker Cars Trading update 1e kwartaal 9:00 Aalberts Industries Notering ex-dividend 9:00 Aegon Notering ex-dividend 9:00 Ahold Notering ex-dividend 9:00 Brill Notering ex-dividend 9:00 CSM Notering ex-dividend 9:00 Kas Bank Notering ex-dividend 9:00 Nyloplast Notering ex-dividend 9:00 Océ Notering ex-dividend 9:00 Simac Notering ex-dividend BEDRIJVEN BUITENLAND 7:30 Ericsson (Zwe) 1e kwartaalcijfers 8:00 Lufthansa (D) 1e kwartaalcijfers ECONOMIE 8:00 Importprijzen (D) 10:00 Geldgroei M3 maart (EU) 10:30 Economische groei 1e kwartaal (VK) 16:00 Herzien vertrouwen Univ of Michigan (VS)

12 Nieuwe markten veroveren? Fortis is uw partner. Getting you there. Internationale markten veranderen snel. Hoe blijft u de concurrentie steeds een stap vóór? Met een financiële partner die uw business begrijpt. Dankzij onze specialistische kennis en ervaring is Fortis uw businesspartner bij het oplossen van complexe vraagstukken. In welke landen, sectoren en industrietakken u ook actief bent. En of uw onderneming nu middelgroot of groot is. Niet voor niets is Fortis wereldwijd marktleider in sectoren als energie, commodities en scheepvaart. Fortis is uw internationale zakenpartner bij de realisatie van uw strategische doelen. Fortis en ABN AMRO gaan hun krachten bundelen tot één internationale zakenbank. Met een uitgebreid netwerk en passende financiële oplossingen voor ondernemingen. Merchant Banking

13 De Financiële Pers DE BEURS. 13 Beleggingsfondsen zonder beursnotering (in euro tenzij anders aangegeven) V O O R D E È C H T E B E L E G G E R

14 14. DE BEURS De Financiële Pers Amerika VIJFHONDERD AMERIKANEN De waanzin van Michigan Redactie IEX En toen was het stil aan de overkant van de Atlantische Oceaan. Twee weken lang werden beleggers bedolven onder de kwartaalrapportages van een paar duizend Amerikaanse bedrijven, waaronder de belangrijkste. Het cijferseizoen loopt nog weken door, maar de focus van beleggers verlegt zich nu naar Europa en Azië. Daar moet de rapportageregen eigenlijk nog beginnen. Het is wachten op de definitieve conclusies over het lopende cijferseizoen. Beleggers waren doodsbang dat de Amerikaanse recessie al hard in de bedrijfswinsten had gehakt. De voor beleggers belangrijkste Amerikaanse index, de S&P 500, is per saldo blijven liggen in de afgelopen weken. De rapportages vielen zo bezien niet mee, maar ook niet echt tegen. De agenda vandaag op Wall Street vermeldt zo n vijftig bedrijven, maar op voorhand lijkt er niet een voor echte reuring te zorgen. Wat economische cijfers betreft is er één agendapunt, maar dat is wel een fenomeen: het consumentenvertrouwen van de Universiteit van Michigan. Het rapport komt om 16:00 uur uit en beleggers zijn benieuwd hoe de gemiddelde Amerikaan tegen toekomst en economie aankijkt.. Op voorhand maken beleggers zich weinig illusies. Ze gaan uit van een cijfer van 63,2, zeg maar 0 Kelvin. Als het cijfer mee- of tegenvalt, gaan de internationale beurzen schudden en zo worden in een paar minuten tijd miljarden dollars aan beurswaarde geschapen of verbrand. Juist dat maakt Michigan tot een fenomeen. Haar consumentenvertrouwen is namelijk gebaseerd op een enquête onder welgeteld 500 Amerikanen! Vandaag verschijnt overigens het herziene cijfer van de voorlopige uitslag van twee weken geleden, die was gebaseerd op slechts 250 mensen. Dit eerste cijfer hakt er doorgaans nog harder in dan de herziene versie. Beleggers zijn niet zozeer geïnteresseerd in kloppende, dan wel de eerste cijfers. Het consumentenvertrouwen is hier een mooi voorbeeld van. Volgende week verschijnt nog een cijfer, dat van de Conference Board. Dit is een veel representatiever enquête onder 5000 Amerikanen, maar maakt alleen indruk op beleggers als het erg afwijkt van de verwachting. Het gaat hen toch echt om dat eerste Michigancijfer van 250 mensen. 1 NEW YORK DOW JONES April April ,95 VERSCHIL: +85,73 +0,67% Gewoon een goede dag voor de Dow Jones gisteren, die 0,67% steeg. AIG, Citi-group, General Motors en JP Morgan Chase stegen fors en daar konden dalers 3M, Chevron en Exxon Mobil mooi niet tegenop. STIJGERS S&P500 AANDELEN KOERS % LSI Corp 5,98 17,06 T Rowe Price Group 60,24 10,56 Ford Motor 8,40 10,48 MBIA Inc. 9,80 10,31 MGIC Investment 12,69 9,3 Washington Mutual 12,16 9,21 Zions Bancorp 47,29 8,94 Goodrich Corp. 67,66 8,87 Ambac Financial Grp 3,76 7,98 First Horizon Natl. 11,67 7,63 DOWN Hasta la Vista, Microsoft De cijferpresentatie gisteravond nabeurs New York van Microsoft begon al eerder op de dag, toen topman Steve Ballmer zei dat hij Windows XP waarschijnlijk langer ondersteunt. De cijfers zelf - 11% minder winst, ondanks Windows Vista - en Microsofts outlook vielen beleggers rauw op hun dak. De professionals die na de bel officieus doorhandelen deden het aandeel in het eerste uurtje de deur uit: -5% NEW YORK NASDAQ April April ,92 VERSCHIL: +23,71 +0,98% Ondanks dat Amazon, Starbucks, Xilinx en Yahoo tegensputterden, zette de Nasdaq Composite gisteren een keurige +0,99% op het bord. Bedankt Apple, Cisco, Garmin, KLA- Tencor, Qualcom en RIM. DALERS S&P500 AANDEEL KOERS % Newell Rubbermaid Co 21,19-11,8 Starbucks 15,99-11,63 Sovereign Bancorp 7,14-11,48 Whirlpool Corp 73,89-11,26 Range Resources 66,24-6,51 Monsanto Co 118,92-5,6 Peabody Energy Corp 62,40-5,45 Coca-Cola Enterprises 22,94-4,71 CONSOL Energy 78,28-4,46 XTO Energy Inc 63,50-4,41 UP American Expresso Een zuchtje van verlichting ging gisteravond door Wall Street, toen even na de slotbel American Express haar eerste kwartaalcijfers publiceerde. Nee, in tegenstelling tot wat veel beleggers vreesden, merkt het concern nog niet dat de Amerikanen behalve hun hypotheek nu ook massaal hun creditcard schulden niet meer kunnen betalen. In het eerste uur van de informele handel nabeurs steeg het aandeel 4%. Azie/Pacific Grondstoffen Valuta TOKYO NIKKEI April April 08 STIJGERS AZIË AANDEEL KOERS % Ping An Insurance Group (HK) 73 9,53 China Life Insurance (HK) 34 7,4 Nippon Sheet Glas (Jap) 450 6,44 China Merchants Hldg (HK) 43 6,16 Sino Land Co (HK) 20 5,53 Hong Kong Exch & Clearing (HK) 160 5,25 Citic Pacific Ltd (HK) 38 4,91 PetroChina Co Ltd (HK) 12 4,72 Foxconn International (HK) 12 4,27 Daiwa House Ind. (Jap) ,04 DALERS AZIË 13541,00 VERSCHIL: -72,83 0,28% China 1 - Japan 0, was de uitslag gisteren in het verre Oosten. Doordat de Chinese overheid de belasting op aandelentransacties terugbracht van 0,3% tot 0,1% spoot de Chinese index uit de startblokken. Japan boog het hoofd en verloor 0,3% AANDEEL KOERS % Nippon Soda Co (Jap) ,8 Ebara Corp. (Jap) Mazda Motor Corp. (Jap) 420-4,29 Nippon Oil Corp. (Jap) 739-4,19 Showa Shell Sekiyu (Jap) ,09 Furukawa Electric (Jap) 359-3,06 Kumagai Gumi Co. (Jap) 98-3,06 Nippon Mining Holdings (Jap) 654-3,06 Fukuoka Financial Group (Jap) 447-2,91 Oki Electric Industry Co (Jap) 210-2,86 Commodities - Koersen 24 april GRONDSTOF SLOT VORIG SLOT VERSCHIL Brent Crude futr jun ,34 116, Corn future may ,25 587, Gas Oil fut (ice) may , , Gold 100 oz futr apr ,8 906, Koper 3 months , Silver future may 08 16,66 17, Soybean future may , White Sugar (lif) aug , WTI Crude future jun ,97 118, LONDON BRENT OIL April April 08 Rente EURIBOR 1 YEAR April April 08 Europa - Rentestanden PERIODE % EUR - 3 year 3,898 EUR - 5 year 4,012 EUR - 9 year 4,204 EUR08-1 year 4,9985 Euribor 1 month 4,386 Euribor 3 month 4,837 Euribor 6 month 4,865 $114,34-1,85% Grondstoffen doen een stapje terug. Zowel olie als goud gleden vandaag wat verder terug. Goud daalde tot onder de $900 per ounce. Zuinige bondjes Hoewel de verwachting nog steeds is dat de Amerikaanse centrale bank de rente nog verder zal verlagen, zijn de obligatiemarkten wat zuiniger geworden in de verdiscontering ervan. Obligatiekoersen daalden in een groot deel van Europa en de VS. Kennelijk houdt de markt er rekening mee dat die renteverlaging door de oplopende inflatie minder vanzelfsprekend is. Amerika - Rentestanden PERIODE % USD - 1 month 2,91 USD - 3 month 3,01 USD - 6 month 3,17 USD - 1 year 3,45 USD - 2 year 4,40 USD - 5 year 5,49 USD - 10 year 6,13 USD - 30 year 4,56 Forex - Alle fondsen CHF CNY EUR GBP HKD JPY NOK SEK USD CHF - 6,8294 0,619 0,4939 7, ,9346 4,9267 5,7576 0,976 CNY 0,1464-0,0906 0,0723 1, ,7794 0,7214 0,8431 0,1429 EUR 1, ,0336-0,798 12, ,07 7,9595 9,302 1,5769 GBP 2, ,8266 1, , ,3484 9, ,6566 1,9761 HKD 0,1315 0,898 0,0814 0, ,2712 0,6478 0,757 0,1283 JPY 0,0099 0,0677 0,0061 0,0049 0,0754-0,0488 0,057 0,0097 NOK 0,203 1,3862 0,1256 0,1003 1, ,4875-1,1687 0,1981 SEK 0,1737 1,1862 0,1075 0,0858 1,321 17,5306-0,1695 USD 1,0245 6,997 0,6342 0,5061 7, ,4118 5,0476 5, Op een haar na tikte valutapaar euro-dollar deze week 1,60 dollar aan, maar de zes verscheen niet op het bord. Van schrik sterkte de dollar weer aan tot zo n 1,57. Is dit de aanloop voor een volgende stormloop? UPS EN DOWNS VALUTA SLOT VERSCHIL EUR/JPY 163, EUR/USD 1, USD/JPY 104, DEZE KOERSINFORMATIE IS MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR TIJD BEURSMEDIA Had u de koersen op deze pagina liever gisteren al gehad? ERIS: altijd bovenop de beurs! Voor meer informatie of een gratis proefperiode surf naar

15 11 & 12 JUNE 2008 NOORDWIJKERHOUT (20 MINUTES FROM SCHIPHOL AIRPORT) alexvangroningen.nl WHAT LEADS TO HIGH PERFORMANCE? The main theme of the 7th CFO Day on 11 & 12 June 2008 is: What leads to high performance? Other issues are: the causes and impact of the credit crisis, preparing for a downturn, cross-consortium mega mergers, transformation, innovation and more. Over 500 c-level attendees from many countries will visit the CFO Day. Top speakers take part in the plenary and break out programme. Ian Bremmer, President & Founder Eurasia Group talks about Political & Risk Management issues and Emerging Markets. India s CFO of the Year Ravi Nedungadi, United Breweries Group (India) shares his expertise on global developments, strategy and performance. In addition, CFO Magazine and Platinum and Top Gold partners offer CFOs closed round tables and open expert meetings: Globalisation and organisation impacts The Enterprise of the Future The Takeover panel Governance as a business tool How to avoid liability Off balance pension amounts Business Process Outsourcing (BPO) Information Logistics Post merger integration Performance Management and more For the 7th year in a row, the CFOs of the Year (Listed & Unlisted) will be awarded. Confirmed speakers, experts and participants are a.o. : Ian Bremmer, Ravi Nedungadi, Jacques Schraven (Board of Directors Tata Steel), Pierre-Jean Sivignon (CFO Royal Philips), Gilbert Mittler (Group Executive Committee, Fortis,), René Hooft Graafland (CFO Heineken), Jan van den Belt (CFO Océ), Cees van Rijn (CFO Nutreco), Ben van der Klift (CFO ARCADIS), Ronald van der Mark (CFO Maxeda), Niek Hoek (CEO Delta Lloyd), Peter Kok (CFO Delta Lloyd Group), Guido Schlösser (COO/CFO Nidera), Tjero Zomer (CFO transavia.com), Jack de Kreij (CFO Royal Vopak), Remco Vermeij (CFO McGregor), Ronald Latenstein van Voorst (CFO SNS Reaal), Joost van der Does de Willebois (CFO NYSE Euronext), Peter van Bommel (CFO NXP), Hans den Hartog (CFO Ordina), Pim Oomens (CFO Wavin), Dennis de Vreede (CFO Redevco), Jolanda Poots-Bijl (CFO ProRail), Christo Kalter (CFO Oad Group), Stuart Young (CFO CEVA Logistics), Boudewijn Beerkens (CFO Wolters Kluwer), Bert Groenewegen (CEO PCM), Hans Kerkhoven (VP Finance Arcelor Mittal), Bob van Heyningen (VP Finance Office Depot), Lars Machenil (CFO Fortis, BE), Aad Verveld (CFO Connexxion), Cock Sierhuis (CFO Epson EMEA), Richard van Breukelen (CFO Rijkswaterstaat), Peter Ploegsma (CFO UWV), Harry Jansen (CFO CWI), Gerard van Kesteren (CFO Kuehne+Nagel), Kimberly Ross (CFO Ahold) and Marina Wyatt (CFO TomTom). Platunum Partners CALL FOR MORE INFORMATION OR MVROLING@CFO.NL. REGISTER TODAY AT (c) Copyright Amsterdam 2008 Alex van Groningen & CxO Media Amstelveenseweg CS Amsterdam Netherlands Tel Fax info@alexvangroningen.nl

16 16. BELEGGEN De Financiële Pers Risico en rendement op bestelling De kracht van gestructureerde beleggingsproducten is tevens de zwakte ING maakte het beste gestructureerde beleggingsproduct van het afgelopen jaar: een slimme constructie op de olieprijs, mét inleggarantie. Pieter Kort Beleggers die geloven in een verdere stijging van de grondstoffen- of olieprijzen kunnen daar op diverse manieren in beleggen, bijvoorbeeld met sectorfondsen of trackers. Je loopt dan vanzelfsprekend wel het risico dat je geld verliest als de koersen dalen. Stel dat er een product zou zijn dat ook in olie belegt, maar nog iets extra s biedt: als de olieprijs over een jaar met, zeg, 10% is gestegen, geeft dit product niet 10%, maar 13% rendement. En als de olieprijs tegen die tijd 20% lager staat, geeft het product gewoon 100% van de inleg terug. Pas als de Je hoeft niet te weten hoe ze het maken om het lekker te vinden olieprijs met meer dan 35% daalt deelt de belegger mee in het verlies. Op het eerste gezicht lijkt het een product dat in de categorie te mooi om waar te zijn valt: veel kans op bovengemiddelde winst en een solide bescherming tegen verlies. Altijd prijs -producten Als belegger doe je er goed aan om altijd prijs -producten te wantrouwen. Maar feit is dat dit product daadwerkelijk bestaat. En zoals deze zijn er nog diverse anderen. Welkom in de wereld van de gestructureerde beleggingsproducten, ofwel structured products. Het product dat hierboven wordt beschreven heet in het dagelijks leven Click Out Unlimited Olie. Het werd vorig jaar uitgegeven door ING en won gisteravond de Gouden Tak voor beste gestructureerde beleggingsproduct van Die prijs is vernoemd naar Marcel Tak, een onafhankelijk analist die iedere week de nieuw uitgekomen structured products recenseert en van een cijfer voorziet op de onderdelen risicorendementsverhouding, transparantie van informatie, originaliteit en kosten. Volgens Tak is het Click Outproduct van ING zo goed omdat het nagenoeg altijd een goed of beter rendement oplevert dan een rechtstreekse investering in olie. Gestructureerde producten zijn populair onder beleggers, omdat ze door gebruik te maken van derivatenconstructies het risico en rendementsperspectief van beleggingen zodanig kunnen veranderen dat ze voor een geheel nieuwe groep investeerders interessant worden. Sommige markten zijn voor voorzichtig ingestelde beleggers nauwelijks interessant, maar door bijvoorbeeld een hoofdsomgarantie in te bouwen kan dat ineens wel het geval zijn. Inmiddels staat er in Nederland zo n 35 miljard uit in de markt en daar komt jaarlijks zo n 6 miljard bij. De kracht van dit soort notes en certificaten is dat de risicorendementsverhouding precies op het profiel van de belegger afgestemd kan zijn, zegt Tak. Huiverige beleggers Die kracht is tevens de zwakte van deze producten. Omdat banken bij het maken ervan kwistig gebruik maken van complexe derivatenconstructies zijn sommige beleggers er nog wat huiverig voor. De kredietcrisis die de financiële wereld in zijn greep houdt heeft niet voor niets veel te maken met het buitensporig grote gebruik van derivaten. In Noorwegen werd eerder dit jaar de verkoop van gestructureerde producten aan particuliere beleggers zelfs verboden. In Nederland lijkt dat niet aan de orde, al wijst de AFM wel regelmatig op de noodzaak voor beleggers om Prijswinnaars Leen Verdonk (ING) en Jean-Paul van Oudheusden (ABN Amro) op de uitreiking van de Gouden Tak. SLIMME BELEGGINGSPRODUCTEN Op het Gouden Tak-gala werden gisteravond prijzen uitgereikt voor de beste gestructureerde beleggingsproducten. BESTE STRUCTURED PRODUCT 2007 Click Out Unlimited Olie Uitgever: ING Belegt in: Olie Werking: Ieder jaar wordt gekeken of de olieprijs sinds uitgifte is gestegen. Als dat zo is wordt de belegging beëindigd. Bij een olieprijsstijging onder de 13% keert het product toch 13% rendement uit. Bij stijgingen van meer dan 13% wordt de volledige stijging uitgekeerd. Als de olieprijs na vier jaar niet is gestegen krijgt de belegger zijn inleg terug. 2 E PRIJS BEST EUROPE STRIKE II Uitgever: ING Belegt in: Europese aandelenindex Werking: Vijf jaar lang wordt belegd in de Europese index Euro Stoxx 50. De beginkoers van de belegging wordt echter niet vastgesteld bij aanvang, maar wordt gelijk gesteld aan de laagste slotkoers van de index gedurende het eerste jaar van de looptijd. zich goed te laten informeren voor ze dit soort producten kopen. En de noodzaak voor banken om de klanten goed voor te lichten. De Nederlandse aanbieders hebben hun informatievoorziening de laatste jaren fors verbeterd, zegt criticus Tak. Maar ook hij erkent dat de argeloze 3 E PRIJS GROEN 2,1% RENTE VAST NOTE IV Uitgever: ABN Amro/Groenbank Belegt in: renteproducten, duurzame aandelen Werking: Door fiscaal voordeel op groene beleggingen kan het minimumrendement van 2,1% per jaar worden verhoogd met maximaal 2,5%. Daarnaast kan door de prestaties van 20 duurzame aandelen de uitgekeerde rente nog hoger komen te liggen. BESTE RISICO-RENDEMENT 200% Commodity Protect Plus Note 2 Uitgever: Barclays Belegt in: Grondstoffen Werking: Als aan het einde van de looptijd (vijf jaar) het mandje grondstoffen in prijs is gestegen wordt de winst dubbel (200%) uitbetaald. Als de prijs is gedaald krijgt de belegger zijn inleg volledig terug. FOTO: SOPHIE VAN SCHOUWEN ORIGINEELSTE PRODUCT Autopilot Note Uitgever: Royal Bank of Scotland Belegt in: Vier wereldwijde beursindices Werking: Het product combineert diverse technische analysemodellen, die volautomatisch koop- en verkoopsignalen genereren op diverse beursindices. De inleg is gegarandeerd. IEX PUBLIEKSPRIJS Soft Commodity Note Uitgever: ABN Amro Belegt in: Maïs, sojabonen, suiker en tarwe Werking: Gedurende vier jaar belegt de note in een mandje landbouwproducten. Als dat mandje in prijs is gestegen krijgt de belegger tussen 90% en 130% van de stijging uitgekeerd. Als het is gedaald wordt de hoofdsom teruggestort. HOOGSTE RENDEMENT China Mainland Note Uitgever: ING Belegt in: Chinese aandelen die in China zelf genoteerd staan. In 2007 boekte dit product een koersstijging van 62,5% Beste informatieve website ABN Amro Beste aanbieder van structured products ABN Amro belegger niet altijd even eenvoudig de finesses van zo n beleggingsproduct kan doorzien. Daarom worden veel producten bij voorkeur aangeboden door een adviseur, zegt Jean-Paul van Oudheusden, de afgelopen jaren verantwoordelijk voor het structured productaanbod van marktleider ABN Amro Markets, dat gisteren de prijs voor Beste Aanbieder en Beste Informatieve Website in de wacht sleepte. Je kunt de parallel trekken met eten in een sterrenrestaurant: je hoeft niet te weten hoe ze het maken om het lekker te vinden. 1 KORT Kredietcrisis komt echt goed Het komt wel goed met die kredietcrisis, las u gisteren voorop deze krant. De Financiële Pers krijgt daarin bijval van een heus zwaargewicht. Bill Miller, fondsmanager bij Legg Mason Value Trust, is een befaamd belegger, maar zijn fonds is de afgelopen paar jaar in zwaar weer geraakt. Miller zette flink in op, exact, banken en de huizenmarkt. Geen nood, zegt Miller, het tij begint te keren. Ik denk dat het vanaf nu beter gaat en dat het ergste nu duidelijk achter de rug is. De kredietpaniek is volgens mij geëindigd met de val van Bear Stearns. [ ] Hoewel de economie het waarschijnlijk moeilijk zal krijgen, net als begin jaren negentig, de markt kan net als toen zeker omhoog. ING: Jan Straatman nieuwe CIO Jan Straatman wordt de nieuwe Chief investment Officer (CIO) bij ING Investment Management Europa. Straatman gaat bij ING IM de beleggingsafdelingen leiden. Hij is afkomstig van Pearl-Axial Investments waar hij de functie van CEO/CIO bekleedt. Hij volgt Maes van Lanschot op als CIO van ING IM. Het bedrijf ziet de komst van Straatman vanzelfsprekend - met vertrouwen tegemoet. Jan Straatman beschikt over een uitstekend track record en brengt een ruime internationale ervaring mee binnen de asset management industrie. Straatman was eerder onder anderen werkzaam als CIO bij ABP Vermogensbeheer, en als directeur asset management bij Achmea Global Investors. Groei beheerd vermogen Robeco neemt af Robeco heeft in 2007 een direct beleggingsresultaat van 2,5 miljard euro geboekt. Het totaal beheerd vermogen nam vooral daardoor met 2,9% toe (4,1 miljard euro). Vooral dochtermaatschappijen SAM Group en Harbor Capital Advisors hadden een sterke cashflow. Bij Robeco Investment Management was er een stevige cash outflow te merken bij aandelenfondsen en vastrentende fondsen. De nettowinst steeg met 3,7% tot 200,2 miljoen euro. Robeco meldt verder dat 80% van de aandelenbeleggingen het beter deed dan de relevante index. Bij de obligatiefondsen lag dat percentage op een schamele 21%. Verder zegt de vermogensbeheerder in 2007 goede vorderingen te hebben gemaakt met de nieuwe strategie: Invest in Europe, grow in the US and seed in emerging markets. Aegon goes China Aegon is de tweede financial uit de AEX die nauwe banden aanknoopt met Chinese vakbroeders. Nadat het Chinese Ping An eerder al een belang van ruim 5% in Fortis nam, gaat Aegon een joint venture opzetten met Industrial FMC. De gezamenlijke dochteronderneming gaat zich onder de naam Aegon Industrial Fund Management Company richten op Actuele aandelenadviezen vermogensbeheer. De Chinese markt voor vermogensbeheer groeit snel en Azië geldt als een van de pijlers onder de bedrijfsstrategie van Aegon. Het Nederlandse concern brengt in de joint venture vooral expertise op het gebied van vermogensbeheer, risicomanagement en productont- AANDEEL INSTELLING ADVIES KOERSDOEL Beter Bed Petercam Verkopen 16,00 Binck Theodoor Gilissen Kopen 12,50 Fugro Theodoor Gilissen Kopen 65,00 Gamma Holding ABN Amro Kopen 56,00 KPN ING Kopen 14,00 Logica Deutsche Bank Kopen 1,80 Neways Electronics SNS Securities Verkopen 11,00 Pharming KBC Securities Verkopen 0,90 Royal Dutch Shell KBC Securities Kopen 28,00 TomTom ING Kopen 35,00

17 De Financiële Pers BELEGGEN. 17 EXPERTPANEL Mijn aandelen voor 2008 Welke aandelen moet u nu kopen voor een leuk ritje tot, zeg, het einde van dit jaar? Of, als u denkt dat aandelen nog meer bloedneuzen oplopen op de beurs, waar moet u uw geld dan in beleggen? De Financiële Pers vroeg het drie experts: een strateeg van een grootbank een onafhankelijk vermogensbeheerder en een dito beurscommentator annex -columnist. Banken CEES SMIT VERMOGENSBEHEER- DER TODAY S BEHEER Welke aandelen? De goedkope, zou ik zeggen. Het is alleen jammer dat op de beurs altijd pas achteraf duidelijk wordt wat nu goedkoop is en wat duur. De bankensector is volgens meerdere waarderingsmaatstaven zeer interessant. Of de winsten na alle miljardenafschrijvingen toenemen en of er volgend jaar dividend wordt uitgekeerd is even de vraag. Even een stapje terug in de tijd: de banken hebben lang de problemen genegeerd. Tijdens de jaren met lage rentes waren velen genoodzaakt meer risico op te zoeken om extra rendement te maken. Juist omdat iedereen dat deed, liepen de creditspreads terug (de risicoverschillen tussen bedijfs- en staatsobligaties) en kon je even meer rendement behalen met beperkt risico. Al snel liepen de spreads weer op. Achteraf gezien waren de risico s dus niet zo beperkt. Erger nog, toen ze terugliepen naar vertrouwde waarden, was er niemand zo gek om de posities over te nemen. Zo begon een Ik leerde van een oude beursman dat je juist moet kopen als niemand meer koopt dominospel. Royal Bank of Scotland (RBS) wachtte bijvoorbeeld te lang met een aandelenemissie. Nu moeten ze de grootste emissie ooit in Europa doen: 15 miljard euro in een markt die overspoeld wordt met de vraag naar kapitaal. Voor de transparantie: ik heb zelf geen positie in RBS, maar dat kan zomaar veranderen. Ik leerde op de eerste dag van mijn carrière van een oude beursman dat je juist moet kopen als niemand meer koopt. En als het helemaal misgaat en u geen maat houdt, verkoopt u gewoon samen met al die banken op Koninginnedag uw inboedel. Nu maar hopen op goed weer en veel mensen uit de provincie. Dividend AD VAN TIGGELEN AANDELENSTRATEEG ING Aandelen blijven dit jaar waarschijnlijk gevangen tussen een plafond van negatieve winstbijstellingen en een bodem van lage waarderingen. Ze zijn niet duur, maar het ziet er naar uit dat de Amerikanen en wellicht ook de Britten, die boven hun stand hebben geleefd, het nu een tijd lang rustiger aan moeten doen. Hun huizenprijzen dalen, hun kosten stijgen door de inflatie, hun banenzekerheid neemt af en ze krijgen minder gemakkelijk een lening van de bank. Dit drukt de winstgevendheid van de bedrijven een tijdje. Gelukkig biedt de groei in opkomende markten en de sterke balanspositie van veel bedrijven compensatie, waardoor we geen 2002-toestanden hoeven te krijgen. Het is goed mogelijk dat we qua koersen eind 2008 nog steeds rond de huidige niveaus zitten, maar dat de AEX intussen tussen de 420 en 500 heeft gestuiterd. Binnen aandelen gaat onze voorkeur binnen ING uit naar bedrijven met hoge, zekere, dividenduitkeringen in sectoren als nutsbedrijven, telecom (vooral de overnamekandidaten),olie en farma. Ook internetaandelen zijn interessant, niet voor hun dividend maar voor hun groei. Deze noteren weliswaar in dollars, maar die munt is sterk ondergewaardeerd en koopwaardig voor de lange termijn. Aandelen in het thema grondstoffen en/of opkomende markten zijn voor de lange termijn mooi, maar vertonen hier en daar speculatieve trekjes. Daarom sluiten wij een correctie dit jaar niet uit. Behalve aandelen is het nog steeds verstandig een hoger dan gemiddelde hoeveelheid spaargeld aan te houden, zeker zolang de Europese Centrale Bank de rente hoog houdt en de inflatie oploopt. Internetaandelen zijn interessant, niet voor hun dividend, maar voor hun groei Defensief JACQUES POTUIJT ONAFHANKELIJK ANA- LIST EN COMMENTATOR Welke fondsen en sectoren bieden goede kansen in de rest van dit jaar? Een op elk moment lastig te beantwoorden vraag maar nu wel in het bijzonder. De kredietcrisis mag misschien over zijn top heen zijn, de nasleep moet nog ten volle voelbaar worden. Welke invloed heeft die op de Amerikaanse economie en is de volgende recessie in Europa er door dichterbij gekomen? Ik denk van wel en ben daarom huiverig voor de chipsector. Ik kies voor tamelijk defensieve Amerikaanse aandelen als Procter & Gamble en Pepsico Dit is een notoir cyclische bedrijfstak. De chipsfondsen zijn inmiddels al behoorlijk afgewaardeerd, zodat de neiging bestaat om weer in te stappen. Beleggers deden dat onlangs toen chipmachinemaker ASML minder slechte cijfers over het eerste kwartaal bekendmaakte dan verwacht. Ik denk dat het werkelijk slechte nieuws uit deze hoek nog later dit jaar komt. Voor mij daarom nu even geen chips, noch de machines die ze maken. Evenmin voel ik drang om in de banken en verzekeraars te beleggen. Laat de storm die nu nog over de kredietmarkten raast eerst maar eens gaan liggen. Ik kies daarom in dit moeilijke beursjaar voor tamelijk defensieve Amerikaanse fondsen als Procter & Gamble, Nestlé, Pepsico en, iets avontuurlijker, ook biotechbedrijf Genentech. Daarnaast voel ik veel voor aandelen in bedrijven met een fantastisch product, superieur bedrijfsmodel en getalenteerd management die het ook met economische tegenwind goed blijven doen. In Nederland zijn dat onder andere Aalberts, Imtech, Fugro en Randstad. Ook unieke bedrijven die iets hebben met interneteconomie zoals Google, Apple, Amazon en Ebay blijven voor mij favorieten. Flopmanager met topsalaris COLUMN Na jaren van politiek gekonkel en maatschappelijke heisa over de salarissen van topmanagers van de grote bedrijven komen aandeelhouders nu ook in opstand. Dat is meer dan terecht. Het is tenslotte hun geld wat zo kwistig aan de bestuurders wordt uitgedeeld en niet dat van de overheid, ofwel de belastingbetalers. Bij de aandeelhouders hoort daarom ook de finale beslissing te liggen of deze managers dit geld nu wel of niet waard zijn. Ik snap maar al te goed dat de politiek zich er flink mee bemoeit. Wat voor voorbeeld geeft bijvoorbeeld CEO Jean-Paul Votron van Fortis wel niet met zijn 73% salarisverhoging? Hoe verkoop je als politicus dan aan de Nederlandse bevolking dat ze haar looneisen moet matigen, omwille van onze concurrentiepositie en om de inflatie te beteugelen? Aandeelhouders morren bij Fortis trouwens niet voor niets. De overname van ABN Amro vorig jaar was niet bepaald het toonbeeld van het creëren van aandeelhouderswaarde. Op het hoogtepunt van de markt is de bank overgenomen, tegen 14 maal de boekwaarde. Fortis heeft 8 miljard euro aan beurswaarde ingeleverd en nog eens 13 miljard euro bij haar beleggers opgehaald. Per saldo is dat bijna gelijk aan de hele overname van ABN Amro à raison van 24 miljard euro. Kan gebeuren, want zo zit het spel in elkaar. Maar moet deze achteraf ongelukkige beslissing beloond worden met een bonus en een salarisverhoging van 73%? Nee, het is dus de hoogste tijd dat de remuneratiecommissie dat is het groepje old boys dat over elkaars salarissen gaat - zegt: En nu is het genoeg! Het is net als bij kleine kinderen: als je blijft geven waar ze de hele tijd om zeuren, zullen ze ook blijven vragen.. De harde cijfers: in de afgelopen vier jaar zijn de CEO-vergoedingen gemiddeld met 15,0% per jaar gestegen. Onze politieagenten hebben voor heel wat minder hard actie moeten voeren, om maar een dwarsstraat te noemen. Het is daarom de hoogste tijd om deze salarisspiraal te doorbreken. Het is gewoon haasje-over geworden. Verplaatst u zich eens in de huid van zo n topmanager. Je hebt jaren kei- en keihard gewerkt om CEO te CORNÉ VAN ZEIJL... vanzeijl@iex.nl Als je kinderen blijft geven waar ze om zeuren, zullen ze blijven vragen Wat voor voorbeeld geeft Jean-Paul Votron met zijn 73% salarisverhoging? worden en dan heb je natuurlijk ook een bijbehorend ego gekregen. Dan lijd je onmenselijke psychische schade, als op je neer wordt gekeken bij het golfpartijtje met de old boys. Ach gut, sta jij onderaan? Nou ja, als je je werk maar leuk vindt, toch? Overigens morren beleggers niet alleen bij Fortis. Vastned Retail, Corporate Express en woensdag nog Ahold merkten het ook al. Daar zijn zelfs beloningsvoorstellen weggestemd, juist omdat behalve een enkele particulier nu ook grootaandeelhouders als de pensioenfondsen zich beginnen te roeren. Elders in Europa komen aandeelhouders ook in opstand. Bij de jaarvergaderingen van BP, Renault, Carrefour en Volvo gaat het er heet aan toe. Kijk, als een hoog salaris garant staat voor een hoog aandeelhoudersrendement, heb ik er geen problemen mee. Mijn eigen onderzoek leert mij echter dat er sprake is van het tegenovergestelde! Hoe hoger de salarissen, hoe slechter de aandeelhouders af zijn. Notoire veelverdieners als Crispin Davis van Reed Elsevier, Nancy McKinstry van Wolters Kluwer en Don Shepard van Aegon hebben de aandeelhouders alleen maar verdriet en weinig rendement gebracht. Topmanagers, bedenk dat ook eens als u uw troon bestijgt bij de jaarvergadering en vindt dat u meer moet verdienen dan u krijgt. Aandeelhouders vinden namelijk dat u al véél meer krijgt dan u verdient en zij zijn de baas van de onderneming en niet u. U bent slechts in hun dienst. 1 Corné van Zeijl is manager van het SNS Nederland Aandelen Fonds en belegt beroepshalve in alle grote Nederlandse aandelen. TECNHISCHE ANALYSE De grote broers van de AEX RENÉ VAN MOURIK Vlug, Davids & Van Mourik De AEX-index klopt deze week nadrukkelijk aan tegen de onderkant van de 470/480-zone. Deze zone is het kantelpunt gebleken waaronder in januari de vooruitzichten zijn gekanteld naar een negatieve outlook. Na een dieptepunt op 401 punten probeert de index deze zone nu opwaarts te doorbreken. Dit is niet uniek voor de AEX-index. Bijna alle toonaangevende Europese en Amerikaanse indices laten een overeenkomstig koersbeeld zien. Grofweg gesteld evenaren al deze indices, zoals bijvoorbeeld de Amerikaanse S&P500 of de Franse CAC40, de hoogste niveaus van de afgelopen maanden. Sinds de koersval begin dit jaar is er wereldwijd al regelmatig een opleving geweest, die steeds om en nabij dezelfde indexniveaus stokte. De meeste westerse beurzen staan om en nabij koersen waarvoor hetzelfde opgaat. Bij een opwaartse doorbraak kantelt het koersbeeld naar een milder gestemd aandelenklimaat. Maar wat nu als de kleine AEX-index deze zone de komende tijd doorbreekt terwijl de andere beurzen niet volgen? Dan moet de waarde van de opwaartse doorbraak ernstig worden betwijfeld. Het is belangrijk om niet blind te varen op onze nationale beursgraadmeter. Een signaal van de AEX-index moet bevestigd worden, liefst door meerdere buitenlandse indices. We willen een marktbeweging die breed wordt gedragen. Let de komende tijd dus niet alleen op de AEX-index maar bijvoorbeeld ook op de CAC40 en de S&P500. Voor de CAC40 is de 5000 puntengrens van belang, voor de S&P500 de 1400 puntengrens. Een doorbraak van deze niveaus brengt een positieve kanteling teweeg in het huidige negatieve aandelenklimaat. Het wereldwijde sentiment bleek de afgelopen dagen niet positief genoeg om een opwaartse doorbraak te forceren. Zolang dit zo blijft moet rekening gehouden worden met een marktklimaat waarbij de neerwaartse risico s domineren sept okt nov 2008 jan feb mrt apr mei

18 Hoeveel grip heeft úw bedrijf op reiskosten-declaraties? Op zakelijke reis- en verblijf kosten valt nog heel wat te besparen. Het blijkt zelfs dat zo n 20% van de declaraties niet met het bedrijfsbeleid strookt*. En dat lang niet alle mogelijkheden benut worden om tot betere afspraken met de leveranciers te komen. Want ook daar valt nog voor tientallen procenten te besparen. Wat u daarvoor nodig hebt, is meer zicht en grip op dergelijke uitgaven. En die krijgt u met ING Card Corporate Payments Solutions. Een compleet management- en rapportagesysteem samen ge steld rondom de ING Card Corporate. Het biedt u online, 24 uur per dag volledige controle over alle zakelijke reiskosten. Terwijl uw medewerkers waar ook ter wereld van het betaalgemak kunnen genieten plus de bijbehorende extra s. Zoals de reisverzekering en het recht op medische, juridische en financiële hulp. Interesse? Stuur voor meer informatie een naar info@ingcardcps.com. ING Card is een handelsnaam van ING Bank N.V., statutair gevestigd in Amsterdam en is ingeschreven in het Handelsregister Amsterdam onder nummer *Bron: Aberdeen Group Travel & Entertainment Expense Management Report 2006.

19 De Financiële Pers FEATURE. 19 Roderick Munsters, directeur APG vermogensbeheer MATHIJS ROTTEVEEL... Linksaf of rechtsaf: that s the question Topsalarissen, macht, woekerpensioenen: Ik sta op een kruispunt in de maatschappij Roderick Munsters (APG) staat op nr. 57 van de lijst met de honderd belangrijkste mannen in de Europese kapitaalmarkt. Toch staat hij elke week met zijn kinderen op het hockeyveld. Ik geniet. Vanmorgen om 6.30 uur werd Roderick Munsters thuis opgepikt door zijn chauffeur. Deze keer sloeg hij in zijn Citroën C6 op de A2 rechtsaf naar Heerlen. Daar staat het hoofdkantoor van wat ooit als Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds door het leven ging en nu APG (Algemene Pensioen Groep) heet. Morgen kan het zomaar linksaf zijn, naar het APG-kantoor op Schiphol. Of zijn chauffeur zet hem af op Eindhoven Airport, als Munsters naar Londen City moet. De directeur vermogensbeheer van een van de grootste pensioenvermogensbeheerders ter wereld woont naar eigen zeggen precies in het midden van zijn werkplekken: Schiphol en Heerlen. Dat dit middelpunt precies in de bossen bij het Brabantse dorpje Son en Breugel ligt, is niet geheel toevallig. Ras-Brabander Munsters mag met zijn miljardenportefeuille volgens persbureau Dow Jones op nr. 57 staan van de lijst met de honderd belangrijkste mannen in de Europese kapitaalmarkt, hijzelf zegt meer waarde te hechten aan zijn gezinsleven en een goed glas wijn dan aan zijn verworven status. Het gaat ze vooral om de zak met geld waar ik op zit. Ik ga verantwoordelijk met mijn werk om, maar daarnaast geniet ik. Dat doe ik als ik op het hockeyveld sta om mijn dochter te trainen, of mijn zoon te coachen. Daar heeft u tijd voor? Elke week naar de training van uw dochter? Bijna elke week. Ik coach mijn zoon van elf in het weekend en op donderdagavond sta ik op het kunstgras bij het team van mijn dochter van tien. Dat kun je niet zomaar afzeggen, dus daar houd ik rekening mee. Als de kinderen jarig zijn, neem ik een dag vrij. Er zijn altijd redenen om toch naar je werk te gaan, maar ik houd mijn poot stijf. Dat weten ze nu hier. Ik werk tussen de vijftig en zeventig uur per week. Het weekend is sowieso voor het gezin. Als er iets belangrijks is, weten ze me wel te vinden. En als ze me thuis niet weten te bereiken, is het jammer. Dan zal het wel niet belangrijk zijn, want anders hadden ze mijn nummer wel. Toch wordt er van alle kanten aan u getrokken. Over bijna elke financiële kwestie moet APG een mening hebben: topsalarissen, de macht van de aandeelhouders, woekerpensioenen. Ik sta hier op een kruispunt van de maatschappij, ja. Dat is interessant en leuk. Laten we met het laatste beginnen, al zou ik het woord woekerpolis zelf niet makkelijk in de mond nemen. Als twintig procent van je pensioenpremie op gaat aan kosten is dat erg veel. Maar het wordt nu transparanter, dus mensen gaan het tenminste zien. Verschillende verzekeraars rekenen dus 20 procent kosten, volgens DNB vragen de pensioenfondsen gemiddeld drie à vier procent. Wij één à twee. Maar dat is nog niet alles. In die 20 procent zitten vaak niet eens de beleggingskosten. Die zijn bij ons als je echt alle kosten meerekent 0,28 procent. Bij verzekeraars ben je dan zomaar weer een paar procent verder. Zo gaat het maar door. Vorige week hebben wij het voornemen kenbaar gemaakt tot het nemen van een belang van 51 procent in Cordares, de pensioenuitvoerder voor de bouw en woningcorporaties. Ik sluit niet uit dat Cordares in de toekomst ook pensioenen zal beheren van werknemers uit andere sectoren. In je eentje kun je daar niet aankloppen, maar als je voldoende mensen verzamelt ben je een interessante klant. Ook voor de verzekeraars natuurlijk, maar dan heb je weer die hoge kosten. Hoe houdt APG die kosten laag? We zijn heel groot en hebben dus voordelen als we onderhandelen over prijzen met banken en vermogensbeheerders. En we doen veel zelf. Maar als je het uitrekent is 0,28 procent van 210 miljard toch bijna 600 miljoen euro. Dat geven we uit aan salarissen, externe managers, performancefees Het verschil met bijvoorbeeld Aegon en ING is dat wij Ajax of de formule 1 niet sponsoren. En we betalen hier ook niet de salarissen van Aegon. Of de verzekeraars bang zijn dat wij met ze gaan concurreren weet ik niet. Wij zijn in ieder geval niet bang voor hen. U heeft uw buitenlandse collegabeleggers inmiddels wel kunnen uitleggen, hoe ze moeten stemmen bij Nederlandse aandeelhoudersvergaderingen. Gezien de stem tegen de hogere beloningen bij Philips. Uitleggen gaat wat ver. Wij hebben van tevoren tegen Philips gezegd: als jullie je beloningsbeleid zo ter stemming brengen, stemmen wij tegen. Al eerder stemden we tegen het beloningspakket van Jan Bennink bij Numico en veel grote Nederlandse beleggers deden hetzelfde. Maar dan zie je dat de buitenlanders gewoon het stemadvies van het bedrijf volgen. Dan ben je nergens. Zeventig à tachtig procent van de aandelen van Nederlandse bedrijven is namelijk in buitenlandse handen. We zijn om de tafel gaan zitten met de buitenlandse stemadviseurs. De belangrijkste zijn de bureaus ISS Riskmetrics en Glass Lewis. We hebben gezegd: Deze corporate governance code hanteren we in Nederland en daarom stemmen wij zo. Inmiddels zijn we het in een aantal gevallen eens geworden en ik denk dat dat in de toekomst vaker gebeurt. Is er dan geen nieuwe wetgeving voor topsalarissen nodig? Dat is nu aan het parlement. Ik ben voorstander van zelfregulering, Hoe scoort APG? omdat je anders een oerwoud van regeltjes creëert. Nu blijkt dat wij onredelijke beloningen tegen kunnen houden. Daar kunnen we in Den Haag wel mee aan kunnen komen. Of ze er iets mee doen, moeten we nog zien. Nog één vraag over uw eigenlijke werk: beleggen. Hoe speelt u in op de stijgende voedselprijzen? Vanaf 2001 beleggen we al in graanen maïsfutures. Maar we investeren ook in aanbod van voedsel. We hebben landbouwgrond in Brazilië en Argentinië en voor honderden miljoenen aan bosbouwgrond in Amerika en Afrika. Het laatste dat we gedaan hebben is investeren in de Australische veestapel. We hebben belangen genomen in het Macquarie Pastoral Fund waarin grote Australische rundvee- en schapenboerderijen zitten. Het gaat er dan niet om wat we vandaag per Australische koe verdienen, maar vooral hoe de prijs van vlees zich in de toekomst ontwikkelt. De welvaart van de bevolking groeit, vooral in Azië. En ze gaan daar meer vlees eten. Australië ligt daar vlakbij en wij denken dat de veehouders daar er van gaan profiteren. Bij zo n investering hebben we een hele lange horizon. 1 De beleggingsscore van APG sinds 1993 over de hele portefeuille: bijna consequent boven het target van 7% was niet het beste jaar... BRON: APG FOREIGN AFFAIRS Wat zag u de afgelopen 24 uur op uw scherm oplichten over het nieuws van de dag? Wat schrijft de wereld over de verhoogde olieprijzen, gevolgen van de schaarste en alternatieven. Bron: AME info - Midden Oosten Lokale tijd: april De Arabieren leveren iets in, maar krijgen daar ook iets voor terug. Na de tophoogte van de olieprijzen afgelopen woensdag per vat, is het nu de beurt aan de diesel. Zelf betalen ze meer bij het tankstation, maar dat betekent ook hogere gallonprijzen voor de Internationale afnemers. Dat maakt veel goed. De zwakte van de dollar leidde gisteren tot torenhoge olieprijzen. De grote vraag naar deze grondstof in China en de verminderde export van Afrika s grootste olie-exporteur Nigeria, door aanvallen van rebellen speelden ook een belangrijke rol is de stijging van de olieprijzen. Dinsdag werd een recordprijs van bijna $120 per vat bereikt. Inmiddels is deprijs weer iets verlaagd naar $ Ook de diesel prijzen laten een flinke stijgende lijn zien. In Dubai stegen de prijzen van diesel in de tankstations met 40% de laatste zes maanden. Inmiddels zijn deze prijzen 80% duurder dan bij tankstations in Abu Dhabi. De Oliemaatschappij Emirates National uit Dubai verhoogt de dieselprijzen. Intussen doen de Arabische landen zaken. Egypt Kuwait Holding verkocht gisteren 25% van haar aandelen International Pipe Industry Company aan Kuwait Pipe Industries and Oil Services Industry. Bron: Daily Telegraph - Australië Lokale tijd: april Internationale zorg over de olieprijzen, de productie en levering. Maar niet iedereen maakt zich zorgen. Noorwegen en OPEC zien tot nu toe geen reden voor paniek. Na de forse stijging van de olieprijzen, die bijna $1.20 per vat bereikten, komen de prijzen weer tot rust. De vijfde olieexporteur wereldwijd, Noorwegen, gaf gisteren aan achter een verlaging van olieprijzen te staan. Daar voegden ze aan toe dat zij geen leveringsproblemen voorzien. We moeten kalm blijven. De olie raakt echt niet op. Bron: China Daily Lokale tijd: april China speelt op haar eigen manier in op de wereldwijde oliezorgen: Bio-Energie. Juist nu neemt de productie toe van alternatieve energiebronnen. Geen geneuzel over olie, maar een verzameling van onder andere dierlijke uitwerpselen. China gaat de ontwikkeling van bioenergie strikt controleren, nu de teelt van gewassen voor dergelijke vormen van energie steeds meer zorgt voor graantekorten. Dat heeft de Chinese minister van landbouw Sun Zhengcai gezegd tijdens een ontmoeting met zijn Deense collega Eva Kjer Hansen, die in China op bezoek is. Door de stijgende prijs van ruwe olie neemt de productie van bioenergie wereldwijd sterk toe. In 2006 is er ruim 40 miljoen ton bio-ethanol geproduceerd en 5,4 miljoen ton biodiesel, ongeveer driemaal zo veel als in Ongeveer 12% van de wereldwijde maïsproductie wordt gebruikt voor de productie van ethanol. Vorig jaar maakten ruwweg 26 miljoen Chinese families zelfgeproduceerde methaan. Daar moeten dit jaar 5 miljoen bijkomen. China wil nu vooral landbouwafval, zoals dierlijke uitwerpsele en suikerbieten, gaan gebruiken voor de productie van biobrandstof, in plaats van landbouwproducten waar een tekort aan is.

20 Middle Europe Real Estate N.V. Stabiel rendement Middle Europe Real Estate N.V. (MERE) belegt direct in commercieel vastgoed in Midden Europa en streeft naar een gemiddeld rendement van circa 10% per jaar. De gerealiseerde rendementen zijn stabiel: 11,3% in 2006 en 11,5% in Weinig hinder van de subprimecrisis MERE investeert niet in andere beursgenoteerde ondernemingen maar direct in kantoorpanden. Hierdoor ervaart MERE weinig hinder van de huidige subprimecrisis. Geen grote overwaardering MERE is het enige open-end vastgoedfonds genoteerd aan Euronext Amsterdam. Door deze open-end structuur is een aandeel MERE in tegenstelling tot vele andere aandelen van beursgenoteerde vastgoedfondsen - nooit overgewaardeerd. De beurskoers reflecteert de waarde van de panden. Lokale aanwezigheid Middle Europe Investments (MEI) is de beheerder van MERE. Met vijf eigen vestigingen in Midden Europa zit MEI niet alleen bovenop de markt maar er ook midden in. Meer weten? Aandelen MERE kunt u kopen via uw eigen bank (ISIN code: NL ). Meer informatie kunt u lezen op of telefonisch aanvragen: Beleggen waar Europa groeit. Zwiepseweg GM Lochem PO Box AA Lochem (nl) tel fax internet: info@mei.nl De beheerder van Middle Europe Real Estate N.V. (MEI-Fondsenbeheer) is op grond van de Wft in het bezit van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten. Aan de belegging zijn risico s verbonden. De waarde van de effecten kan fluctueren. Rendementen uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. Potentiële beleggers wordt geadviseerd om eerst hun eigen beleggingsadviseur te raadplegen alvorens een beleggingsbeslissing te nemen. Voor dit beleggingsfonds zijn een prospectus alsmede een financiële bijsluiter opgesteld met informatie over dit fonds, de kosten en de risico s. Vraag erom en lees hem voordat u in het beleggingsfonds deelneemt. Door te beleggen in het fonds kunt u vermogenswinst behalen, maar het is ook mogelijk dat u verlies lijdt.