Reumatologie in beeld

Transcriptie

1 Reumatologie in beeld

2 Reumatologie in beeld DR. TIM JANSEN PROF. DR. PIET VAN RIEL PROF. DR. PAUL-PETER TAK Houten 2012

3 2012 Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieen of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN NUR 876 Reumatologie in beeld wordt u aangeboden door Roche Nederland B.V. Website: Springer Media Het Spoor 2 Postbus GA Houten Nederland

4 INHOUD Woord vooraf 9 Deel 1 Casuïstiek 11 1 Een dikke schouder 13 Dr. T.L. Jansen 2 Pijn aan pols en hand 15 Dr. P.M. Houtman, dr. T.L. Jansen 3 Slapende handen en voeten, malaise, gewichtsverlies 17 Dr. M. van Onna, dr. R. Derksen, drs. P.A.J.M. Vos, drs. E. Ton 4 Chronische pijn in de polsen 19 Dr. W.H. Noort-van der Laan 5 Huidafwijkingen, artritis en nierfunctiestoornissen 23 Dr. H.A. Martens, dr. E.B. Haagsma, dr. E. Brouwer 6 Een strakke bobbelige huid 27 Dr. R. Bos, prof. dr. E. Vellenga, dr. B.P.C. Hazenberg 7 Atypische artritis en knobbeltjes 30 Dr. T.L. Jansen 8 Pijn in de knokkels 32 Dr. H.J. Bernelot Moens 9 Gewrichtsklachten aan pols en enkel 34 Drs. F.R. Wink, dr. G.A.W. Bruijn, dr. E.N. Griep, dr. P.M. Houtman, dr. T.L. Jansen, dr. J.P.L. Spoorenberg 10 Pijn, doof gevoel en zwelling van de vingers 37 Dr. P.M. Houtman 11 Progressieve dyspnoe 39 Dr. F. Turkstra, drs. H. Biermann, dr. R.N.P.M. Rinkel, dr. A.E. Voskuyl 12 Verstrakking van armen en benen 42 Dr. P.M. Houtman, dr. T.L. Jansen 13 Acute nekpijn en dysfagie bij een violiste 45 Dr. E.J. ter Borg 14 Bipiramidaal syndroom 47 Dr. S.W. Tas, R. Bisoendial, drs. G. Verhave, dr. N.D. Kruyt, dr. J. Veenstra, dr. R.M. van den Berg-Vos, dr. D.M. Gerlag, dr. P.H.J. Remans, prof. dr. P.P. Tak 15 Kortademigheid 50 M.S. van Brussel, dr. I.E.M. Bultink, prof. dr. W.F. Lems, dr. A.E. Voskuyl 16 Koorts en gewrichtspijn 52 Drs. K.L. Tsoi, dr. J. Tekstra, drs. E. Ton 17 Spier- en gewrichtspijn 55 Drs. H.K.A. Knaapen-Hans, drs. M.A.E. de Kanter, dr. P. Barrera Rico 5

5 18 Chronische urticaria en koorts 58 Drs. A.C. Venhuizen, drs. P.A.J.M. Vos, drs. E. Ton, prof. dr. J.W.J. Bijlsma 19 Pijn en stijfheid in handen en voeten 60 Dr. M. van Onna, dr. J.W.G. Jacobs 20 Dikke knieën 61 Dr. T.L. Jansen 21 Huidsclerose 64 M.R. Kok, dr. N. de Vries, dr. P.H.J. Remans, F.R.A.M. van Warmerdam, prof. dr. P.P. Tak 22 Pijn aan de polsen 66 Dr. H.A. Martens, dr. C.P. Schröder, drs. P.J.M. van der Eerden, prof. dr. P.H.B. Willemse, dr. M.D. Posthumus 23 Pijn in knie en thorax 68 Drs. C. Balemans, dr. M. Janssen, drs. C.M.A. De Gendt, drs. M.A. Hoefnagels, drs. R. Westra, dr. H. Visser, dr. A.J.L. de Jong, dr. A.J.W. Branten 24 Slappe benen en een dikke wang 71 Dr. W.H. Noort-van der Laan 25 Een dik sternoclaviculair gewricht 74 Drs. A.M. van Sijl, dr. D. van Schaardenburg 26 Malaise en pijn 76 Drs. M. Baaij, dr. E.J. ter Borg 27 Stijfheid 79 Dr. A.J.W. Branten, dr. A.J.L. de Jong, dr. M. Janssen 28 Rugklachten, huidafwijkingen en koorts 82 Dr. K.S.S. Steen, drs. A.M. Schilder, prof. dr. B.A.C. Dijkmans, dr. A.E. Voskuyl, dr. I.E. van der Horst-Bruinsma 29 Knobbels aan de hiel 85 Dr. P.M. Houtman 30 Een overerfbaar koortssyndroom? 86 Dr. R. Bos, dr. B.P.C. Hazenberg, drs. W. Armbrust 31 Bewegingsbeperking aan de ellebogen, polsen, vingers, enkels en knieën door contractuurvorming 88 Drs. R. Verberkt, drs. I. Smid, dr. W. Brussel, dr. J. Wesseling, dr. M. Janssen 32 Reumatoïde artritis en perifeer oedeem 92 Dr. R. Bos, dr. B.P.C. Hazenberg 33 Een pijnlijke pols 95 Dr. T.L. Jansen 34 Uveïtis bij rug- en knieklachten 97 Drs. I.A.A.M. van Echteld, dr. S.L. Gorter, prof. dr. J.M.J.P. van der Linden, dr. R. Erckens 35 Een therapie-refractaire enkelartritis 99 Drs. C.M.P.G. van Durme, dr. S.L. Gorter, drs. T.H.M. Schoonbrood, prof. dr. J.M.J.P. van der Linden 6

6 36 Slecht zien, slecht horen, en een zadelneus 102 Drs. M. Wondergem, dr. A.W.A.M van Rijthoven, drs. M.G.G. Hobbelink 37 Onbegrepen artritis en osteolyse 104 Drs. E. Mahler, dr. H. Visser, dr. A.J.L. de Jong, drs. C.M.A. De Gendt, dr. M. Janssen Deel 2 Antwoorden Een dikke schouder Pijn aan pols en hand Slapende handen en voeten, malaise, gewichtsverlies Chronische pijn in de polsen Huidafwijkingen, artritis en nierfunctiestoornissen Een strakke bobbelige huid Atypische artritis en knobbeltjes Pijn in de knokkels Gewrichtsklachten aan pols en enkel Pijn, doof gevoel en zwelling van de vingers Progressieve dyspnoe Verstrakking van armen en benen Acute nekpijn en dysfagie bij een violiste Bipiramidaal syndroom Kortademigheid Koorts en gewrichtspijn Spier- en gewrichtspijn Chronische urticaria en koorts Pijn en stijfheid in handen en voeten Dikke knieën Huidsclerose Pijn aan de polsen Pijn in knie en thorax Slappe benen en een dikke wang Een dik sternoclaviculair gewricht Malaise en pijn Stijfheid Rugklachten, huidafwijkingen en koorts Knobbels aan de hiel Een overerfbaar koortssyndroom? Bewegingsbeperking aan de ellebogen, polsen, vingers, enkels en knieën door contractuurvorming Reumatoïde artritis en perifeer oedeem Een pijnlijke pols Uveïtis bij rug- en knieklachten 151 7

7 35 Een therapie-refractaire enkelartritis Slecht zien, slecht horen, en een zadelneus Onbegrepen artritis en osteolyse 157 Afkortingenlijst 158 Auteurslijst 159 Register 163 8

8 WOORD VOORAF Het vakgebied van de reumatologie bestrijkt een breed spectrum van meer dan tweehonderd verschillende aandoeningen, variërend van mild verlopend tot levensbedreigend. Het reumatologisch vakgebied heeft vele verbindingen met disciplines als de interne geneeskunde, kindergeneeskunde, orthopedie, neurologie en revalidatiegeneeskunde alsook orgaanspecifiekere specialismen oogheelkunde, keel-/neus-/oorheelkunde, dermatologie, longziekten en cardiologie. Regelmatig komen beelden met een grote mate van specificiteit voor, zodat de herkenning voor een goed-luisterend oor en vlot-herkennend oog, zoals in een vakbekwaam reumatoloog samenkomt, kan plaatsvinden. Elke januarivergadering opnieuw worden dergelijke beelden als Witte Raaf gepresenteerd. Dit boek bundelt 37 klinisch bijzondere ziektebeelden, zoals collegareumatologen in den lande in de afgelopen jaren zijn tegengekomen, en waarvan we het de moeite waard vonden deze nog eens nader te bewerken voor presentatie alhier. Wij zijn dan ook zeer verheugd zoveel medewerking te hebben ervaren, en zoveel deskundigheid te kunnen bundelen. Om deze casussen zijn vragen en antwoorden geformuleerd die zullen intrigeren, en wellicht tot nadere bestudering aanleiding geven. Met het lezen van dit boek kan de reumatoloog (in opleiding), maar ook de buitenstaander, zien hoe gevarieerd de reumatologische consulten zijn. Een boek kortom, met veel informatieve en educatieve waarde, dat is bedoeld voor reumatologen, internisten, huisartsen, orthopeden, neurologen, enzovoort en voor arts-assistenten in opleiding voor deze specialismen alsook voor geïnteresseerde health professionals, met name in de reumatologie. Voor commentaren en suggesties ten behoeve van volgende initiatieven houden we ons aanbevolen. Nijmegen, oktober 2011 De redactie Dr. Tim Jansen Prof. dr. Piet van Riel Prof. dr. Paul-Peter Tak 9