Socialistisch Alternatief

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Socialistisch Alternatief"

Transcriptie

1 Socialistisch Alternatief Nr. 3 maart - april 2011 Krant van de Nederlandse afdeling van het Comité voor een Arbeiders Internationale (CWI) Voor strijd, solidariteit en socialisme 2 (steun 3) Stop Rutte, stop bezuinigingen Het moet wel heel erg zijn als de directeur van de centrale bank in Engeland waarschuwt dat de levenstandaard misschien nooit meer herstelt van de financiële crisis. De geluiden in Nederland klinken minder dramatisch, maar ook hier zijn genoeg berichten in de kranten te vinden over dalende koopkracht en dat jaren lang. Ouderen krijgen minder pensioen, mensen van middelbare leeftijd krijgen geen salarisverhogingen meer, jongeren hebben moeite om goede banen te vinden, de hypotheekrente blijft hoog, huren onbetaalbaar. Oja, en de benzineprijs torenhoog. De financiële crisis is niet zo maar een recessie waar de economie na een paar jaar weer uit komt. De kosten zijn gigantisch en strekken zich over vele jaren uit. Gewone mensen moeten nog jaren betalen wat aan de banken is gegeven om ze overeind te houden. De kosten van de crisis blijven komen en het is eigenlijk verrassend dat er niet meer verzet is. Voor de kapitalistische commentatoren kwamen de revolutionaire bewegingen in het Midden Oosten als een verrassing en ze leken uit de lucht te komen vallen. Hun onvermogen om de onderaardse vulkaan van woede te zien, moet wel heel groot geweest zijn. Woede die voortkomt uit massawerkloosheid, lage lonen en een lage levenstandaard. Een begin van verzet is ook in Nederland al zichtbaar geweest. De Schreeuw om Cultuur eind november ( deelnemers), de studentendemonstratie in december en de manifestatie voor de publieke sector

2 in februari. Het is de FNV-top niet gelukt om een pensioenakkoord met dit kabinet te sluiten waarin de risico s zoveel mogelijk naar de werknemers worden afgeschoven onder het motto: je moet betalen, maar je ziet maar wat je er uiteindelijk voor krijgt... de FNV moet net als in andere landen zoals Engeland en Frankrijk een nationale dag van protest tegen dit kabinetsbeleid organiseren waarop arbeiders en jongeren, werknemers en klanten van de publieke sector, uitkeringsgerechtigden, gepensioneerden, ouders en studenten de kans krijgen om uitdrukking te geven aan de enorme woede die ze voelen. Niet als eenmalige gelegenheid om stoom af te blazen, maar als een begin. Het kabinet neemt de hele welvaartsstaat, vakbondsrechten en alles waar de arbeidersklasse voor gevochten heeft, op de korrel. De Provinciale Statenverkiezingen zijn ze niet meegevallen, maar ze veranderen daar niets aan. Zo n enorme aanval vraagt om een duidelijk en vastberaden antwoord. De vakbondsleiding moet actie nemen en op landelijk niveau stakingsacties organiseren, de enige taal die de lakeien van het zakenleven begrijpen. Op veel bijeenkomsten is al geroepen om actie en actie is nodig: Demonstraties! Een landelijke demonstratie tegen de bezuinigingen zou op een enorme opkomst kunnen rekenen. Het zou een belangrijke stap zijn in de mobilisatie van de arbeiders. Studentenprotest december 2010 politici om ze over te hevelen naar private winstmakers. Bezettingen om het publieke eigendom te verdedigen in samenwerking met de vakbonden, zijn nodig. Gemeentelijke budgetten naar behoefte In plaats van dat gemeentebesturen verzet tegen de bezuinigingen voorbereiden, nemen ze een flink voorschot op de bezuinigingen van het kabinet en kijken ze aan alle kanten naar waar ze kunnen snijden in de budgetten! Wij hebben gemeentebesturen nodig die budgetten opstellen aan de hand van wat er nodig is aan voorzieningen en diensten. Wij hebben volksvertegenwoordigers nodig die onze zaak behartigen, die voor ons opkomen en die we kunnen vertrouwen. Als gemeentebestuurders en raadsleden dat niet kunnen, moeten ze plaats maken voor anderen. De SP moet het voortouw nemen in het opstellen van budgetten aan de hand van wat er nodig is, en niet aan de hand van wat het kabinet beschikbaar stelt! de schreeuw om cultuur, landelijk protest tegen de bezuinigingen op kunst en cultuur Stakingen! Maar demonstreren is niet genoeg. Het was de massale stakingsactie in Egypte die Moebarak duidelijk maakte dat hij zou moeten opstappen. Stakingsacties in de publieke sector om deze te verdedigen tegen de bezuinigingen zijn nodig. De volgende stap zou een staking van één dag in de hele openbare sector moeten zijn. Bezettingen! Openbare gebouwen, diensten en middelen behoren toe aan ons en aan toekomstige generaties. Het is niet aan meer dan 1000 hoogleraren demonstreerden in Den Haag tegen de bezuinigingen op het onderwijs

3 2 Socialistisch Alternatief 3 Inhoud / Colofon INHOUD Pagina 1... Stop Rutte, stop bezuinigingen Pagina 3... Economische ijstijd Pagina Verkiezingen: Kabinet verzwakt, breed verzet nodig! Pagina 6... Vakbondsstrijd Engeland: Geen overleg maar strijd! Pagina 7... België: Politieke impasse Pagina Ierland: Twee zetels voor Socialist Party Pagina Revolte in Noord-Afrika en het Midden-Oosten Pagina VS: Wat is er allemaal aan de hand in Wisconsin? Pagina Japan: Natuurramp legt falen kapitalisme bloot Pagina Nee tegen de onderwijsbezuinigingen! Pagina Nee tegen deze regering van verdeel-en-heers! Pagina Waar wij voor staan Pagina Stop Rutte, stop bezuinigingen, deel 2 Web: Mail: info@socialistischalternatief.nl Telefoon: (voicebox) Eindredactie: Eefje Schrevel ISSN: Neem een abonnement op Socialistisch Alternatief voor 15 euro voor 5 nummers, of 25 euro voor een steunabonnement. Maak een van bovenstaande bedragen over op giro t.n.v. Offensief, onder vermelding van abonnement. Neem een abonnement op Socialistisch Alternatief (voorheen Offensief),of word actief lid. Neem contact met ons op voor het bijwonen van een bijeenkomst, of om een afspraak te maken voor een gesprek.

4 Socialistisch Alternatief 3 E conomie 3 Economische ijstijd Onder economen is er lange tijd angst geweest voor een dubbele dip: na de financiële crisis van 2008 zou de economie weer een beetje opkrabbelen, maar dan door de straffe bezuinigingen weer in elkaar ploffen. Tot nu toe is dat in ieder geval niet gebeurd, constateren economen zelfgenoegzaam. Maar gaat het alsnog gebeuren? Door Gerbrand Visser De vraag is eigenlijk: kan het wel uitblijven? Eigenlijk niet: de bezuinigingen die in alle belangrijke kapitalistische landen worden doorgevoerd, sluiten eigenlijk uit dat de economie nog groeit. De komende jaren zit de economie in de tang van verminderde overheidsbestedingen en lagere particuliere uitgaven vanwege de daling van de inkomsten van vrijwel alle gezinnen en huishoudens. De Europese Centrale Bank (ECB) gaat binnenkort de rente verhogen. Dat is goed nieuws als je een flink spaartegoed bij de bank hebt staan, maar in alle andere gevallen is dat slecht nieuws. De ECB verhoogt de rente namelijk om de prijsstijgingen een halt toe te roepen. De benzineprijs is overduidelijk zo n geval, maar ook de prijzen van voedsel gaan omhoog. Je hoeft geen raketgeleerde te zijn om de snappen dat bij stijgende prijzen en dalende of gelijkblijvende inkomens de uitgaven achteruit gaan. Maar voor de grote bedrijven is de crisis voorbij. De banken maken opnieuw miljardenwinsten. Analisten verwachten dat de grootste bedrijven in Nederland behoorlijke winsten blijven maken. De beurs doet het uitstekend, begin februari werd het hoogste niveau sinds oktober 2008 gehaald. De nettowinst van Shell steeg met 246 procent tot 6,79 miljard dollar, bij Heineken was dat 2,61 miljard euro De topmanagers kunnen zich opmaken voor nieuwe recordbonussen. In de VS werd het record gebroken: Jamie Dimon van zakenbank JP Morgan kreeg vorig jaar een bonus van 17 miljoen dollar, 20% meer dan in Voor de topmanagers en hun politici is dit misschien wel het einde van de crisis, maar voor de meerderheid van de bevolking niet. Op dit ogenblik leeft 13% van de Nederlandse bevolking in armoede. Vooral onder ouderen met alleen een AOW-uitkering of bij vrouwen in de bijstand is de armoede groot. De energieprijzen gaan in het komend jaar met 3-4% omhoog. Energiemaatschappijen boeken rekord winsten. Ook het langer open houden van kerncentrales is voordelig: ze waren immers al afgeschreven. Het gaat om simpele cijfers. De koopkracht daalde in 2010 met 0,4 % en daalt in de komende jaren met 0,75%. Een hele batterij maatregelen zit bovendien nog in het vat: verhoging van de kosten voor ziektekosten en kinderopvang, verdere verhoging van de benzine- en dieselprijzen, hogere prijzen voor het openbaar vervoer en voedsel. Dit alles betekent dat de koopkracht sterker daalt. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog komen er meerdere jaren aan waarin de koopkracht daalt. De druk vanuit Europa om te bezuinigen en de lonen laag te houden is enorm. Zij willen ons laten betalen voor hun crisis. Wat dit betekent, zien we onder meer in de VS waar intussen 43,6 miljoen mensen (14,1% van de totale bevolking) overleeft op voedselbonnen. Hun aantal is sinds het begin van de crisis met 5 miljoen aangegroeid. De huizenmarkt in de VS zit nog altijd muurvast en de huizenprijzen zijn ten opzichte van vorig jaar met 16% gedaald. In Ierland staat emigratie terug op de agenda. In Duitsland groeit het aantal werkenden met een loon onder de 10 euro bruto per uur fors aan en ook 5 euro bruto per uur is geen uitzondering meer. Regering en werkgevers zijn vastbesloten om de levensstandaard van de arbeiders naar beneden te halen. Daartegen is verzet nodig. De ernst van de aanvallen in Nederland en in Europa maakt dat ook het verzet serieus moet worden genomen, blufpoker of een rondje onderhandelen zijn hier niet genoeg. Op basis van een actieve betrokkenheid van onderaf moeten we werken aan een krachtsverhouding waarmee we duidelijk maken dat wij hun crisis niet zullen betalen! Hoe diep die ook wordt.

5 4 Socialistisch Alternatief 3 Binnenland Verkiezingen: Kabinet verzwakt, breed verzet nodig! Mark Rutte, Geert Wilders en Maxime Verhagen (VVD, PVV en CDA) stond maar één ding voor ogen bij de verkiezingen voor Provinciale Staten op 2 maart 2011: het behalen van een meerderheid in de Eerste Kamer. Koste wat het kost moest de politieke basis voor de formule van het kabinet verstevigd: 18 miljard bezuinigen met het gepraat van Wilders over moslims als de oorzaak van alle kwaad als afleiding. door Pieter Brans Met gemak krijgen deze verkiezingen de prijs voor de meest absurde slogan ooit: Nederland teruggeven aan de Nederlanders. Tja, die tweehonderd families die de hele Nederlandse economie in handen hebben, die hebben ze toch nog gewoon? Van de gewone mensen wordt van alles afgepakt, voorzieningen op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, cultuur en welzijn, maar gelukkig kregen ze er Nederland voor terug. Dat voelt al een stuk beter hun positie te versterken, toen het CDA het liet afweten. Zij zien de bezuinigingen als essentieel voor de toekomst en Mark Rutte gaat het doen, hij is de enige. Heel rechts Nederland wilde de kans om zich nu eindelijk eens politiek de vingers af te likken niet laten afnemen door de zeurpieten van links in de Eerste Kamer. Een briefschrijver aan de Volkskrant van 8 maart stelde zelfs dat de pers de mogelijkheid moest onderzoeken dat de bevrijdingactie van een Nederlander in Libië een verkiezingsstunt was geweest. Inderdaad zou dit kabinet, Rutte, de marine, door de Telegraaf en commer ciële omroepen in chocoladeletters gezet, niet meer kapot gekund hebben als het gelukt was Ook Socialistisch Alternatief vindt dat deze mogelijkheid onderzocht moet worden, maar dan niet door de burgerlijke pers, maar door de arbeidersbeweging zelf. Ambtenarenstaking 17 februari De ondernemers (VNO) hadden hun aarzelingen over de deining die het gedoogkabinet in binnenen buitenland zou veroorzaken al laten varen, zo ook hun teleurstelling over het uitblijven van snellere ontslagen en WW. Voor hen was dit kabinet en het bezuinigingspakket het wel! Zij hadden dit kabinet leren waarderen als een unieke kans om Brandweermannen protesteren op de Dam tegen de aangekondigde bezuinigingen.

6 Socialistisch Alternatief 3 Binnenland 5 De vurig voor en door rechts gewenste meerderheid in de Eerste Kamer lijkt er niet te komen. Hoe de Provinciale Staten voor de Eerste Kamer stemmen is ingewikkeld, maar 38 zetels voor het kabinet zitten er kennelijk niet in. Dat betekent een verzwakking van dit kabinet en de krachten die het steunen. Studentendemonstratie tegen de bezuinigingen in het onderwijs, 9 februari De VVD heeft met Mark Rutte als premier niet door kunnen pakken. Het CDA verliest flink en de PVV is bij deze verkiezingen simpelweg niet zo sterk geworden als gedacht. Voor de arbeidersklasse in Nederland is het gebrek aan een politieke basis voor dit rechtse kabinet in de Eerste Kamer vanzelfsprekend beter dan wanneer rechts een dijk van een meerderheid in het hele parlement zou hebben. Maar niemand zal zo dom zijn om zich daarop te verkijken en zich in slaap te laten sussen. Het is onmogelijk om de Partij van de Arbeid, zoals de burgerlijke pers, bij links in te delen. De PvdA is verantwoordelijk voor een lange waslijst van bezuinigingen op het levenspeil van de arbeiders en verantwoordelijk voor het kritiekloos uitkeren van 30 miljard euro aan de banken! Groen Links is een neoliberale partij, voorstander van uitholling van het ontslagrecht en beperking van de WW. Deze partij steunt zelfs het kabinetsplan om een missie naar Afghanistan te sturen! Dat betekent dat alleen de beperkte basis van SP in de Tweede Kamer en de nog beperktere basis in de Eerste Kamer (van 12 naar 8 zetels gedaald) beschikbaar is om het verzet politiek uit te dragen. Natuurlijk moet daar optimaal gebruik van worden gemaakt (daar ligt ook de taak van de SP voor de toekomst!), maar het zou onzin zijn om daar beslissende resultaten van te verwachten. Het kabinet heeft de eerstkomende drie jaar geen verkiezingen meer voor de boeg! Het zal daar maximaal gebruik van willen maken en roepen dat er geen alternatief is voor dit kabinet! Resultaten in de strijd tegen de bezuinigingen moeten komen van direct verzet van betrokkenen, van studenten tegen de kortingen op de stufi en de verhogingen van het collegegeld, van patiënten tegen de bezuinigingen in de gezondheidszorg, van arbeiders in de publieke sector tegen de ontslagen en de dalingen van de lonen, van huurders tegen de inperkingen van de huursubsidie enz. enz. Natuurlijk heeft de arbeidersklasse er belang bij het verzet in alle gevallen te verbreden en solidariteit tussen de verschillende bewegingen op te bouwen. In heel Europa ontstaat een enorm gevecht tegen de pogingen van rechtse regeringen om de gevolgen van de crisis op de arbeiders af te wentelen. In de Arabische wereld ontstaat revolutie na revolutie tegen de onderdrukking en de armoede in de regio. Dit kabinet vertrekt niet uit eigen wil, politieke oppositie is er nauwelijks, alleen verzet vanuit de samenleving werkt! Ongeveer 1000 hoogleraren demonstreerden in Den Haag tegen de bezuinigingen op het onderwijs NEE TEGEN HET KABINET RUTTE! STOP ALLE BEZUINIGINGEN!

7 6 Socialistisch Alternatief 3 Vakbondsstrij d Engeland toont de weg vooruit Geen overleg, maar strijd! De grote demonstratie van 2004 toonde Nederland de macht van de vakbeweging. Hoewel duizenden burgerlijke commentatoren, academici en journalisten de vakbeweging al hadden afgeschreven, kwamen vakbondsleden op het Museumplein demonstreren tegen de plannen om het vroegpensioen af te schaffen. Ook het RTL-journaal gaf in die dagen aan dat een meerderheid van de Nederlanders het de moeite waard vond om de strijd aan te gaan voor het vroegpensioen en de pensioenen in het algemeen. Door Peter den Haan De vakbondstop heeft toen de kapitale fout gemaakt niet door te bouwen op dit enorme succes, maar om het in de achterkamertjes van het overlegcircuit te verstoppen. Sindsdien is keer op keer gebleken dat strijd loont: dat gold bij TNT, in de schoonmaaksector, bij de gemeenteambtenaren. De macht van de vakbeweging ligt op straat en in de bedrijven. Demonstreren en, als dat niet helpt staken, is ouderwets, maar de enige weg vooruit. Niet naar het oordeel van de vakbondstop helaas, want die probeerde keer op keer tot akkoorden te komen met de werkgevers, het kabinet of beiden. Een tijdje terug was er nog sprake van de wens om een sociaal akkoord te sluiten. Maar het voorgestelde pensioenakkoord is schan delijk. Zelfs aan al opgebouwde rechten zou worden getornd! Dat is een vorm van diefstal en contractbreuk die nog niet is vertoond in pensioenland. Ook de landsadvocaat, toch niet echt een linkse instelling, gaf aan dat dit niet aanvaardbaar was. Het komt erop neer dat anderen, de werkgevers en de pensioenfondsen, er vandoor gaan met het uitgestelde loon dat je hebt verdiend! Ook schandalig is dat het een situatie zou hebben opgeleverd waarin de pensioenen voor de beterverdieners nog een beetje overeind waren gebleven, maar de rekening vooral betaald zou worden door de (korter levende!) lager betaalden. Ongetwijfeld zijn de kabinetsplannen nog weer een graatje erger en die zullen de risico s, net als de werkgevers, wel helemaal bij de werknemer neer willen leggen. Nog steeds valt moeilijk uit te leggen waarom in de honderd jaar waarin pensioenen bestaan, nu plotseling onmogelijk is geworden om ouderen een pensioen te garanderen. Vroeger waren er ook crises, oorlogen en recessies. Maar het lukte. Zo niet nu: de banken slokken zo ontzettend veel kapitaal op dat de staat en de ondernemers zelfs de pensioenfondsen willen leegzuigen! Het is voor de Nederlandse vakbeweging een dieptepunt geweest dat men blijkbaar bereid is geweest om zelfs bestaande rechten op te geven voor de boterzachte rechten die het nieuwe akkoord zou geven. Gelukkig is dit door een opstand van kaderleden in de bondsraad van FNV bondgenoten en AbvaKabo gekeerd. Londen 26 maart Grote vakbondsdemonstratie; arbeiders demonstreren tegen de bezuinigingen. De weg die de FNV moet nemen is die andere vakbondsfederaties in Europa ook inslaan, die van strijd. De grote vakbondsdemonstratie van de TUC op 26 maart in Londen met deelnemers is wat dat betreft een fantastisch succes, maar ook stakingsacties zullen nodig zijn om te voorkomen dat gewone vakbondsleden en gewone werknemers een gigantische rekening voorgeschoteld krijgen en moeten opdraaien voor de redding van het kapitalisme. Net als in Engeland, staat de Nederlandse regering in feite zwak. Breed maatschappelijk verzet tegen de bezuinigingen onder leiding van de vakbeweging, tegen kernenergie, tegen het uitkleden van de pensioenen, maakt wel degelijk een kans van slagen en stelt de noodzaak van een alternatief voor het kapitalisme aan de orde.

8 Socialistisch Alternatief 3 Belg i ë 7 Politieke impasse In 2007 startte de strijd om de splitsing van het kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde (B-H-V), een district in Vlaanderen met een minderheid aan Franstaligen die Brusselse partijen mag stemmen. De verkiezingsstrijd mondde eerst uit in een instabiele regering-leterme (I en II). Na maanden geduw en getrek kwam men overeen tot een regering die het land zou besturen terwijl de betrokken partijen verder zouden onderhandelen over de toekomst van het kiesdistrict en de daaraan gekoppelde staatshervorming. Door Thomas Keirse In 2010 trokken de Vlaamse liberalen (Open VLD) de stekker eruit: de regering viel en de onderhandelingen werden opgeschort. De verkiezingen die in 2010 volgden, waren een aardverschuiving. De Vlaams-nationalistische N-VA werd de grootste Vlaamse partij met 28%. Aan Franstalige zijde wonnen de Franstalige sociaaldemocraten van de PS met 37%. Sindsdien slepen de onderhandelingen al meer dan 280 dagen aan. En toch lijken alle traditionele partijen in België het over een ding eens te zijn. Er zal bezuinigd moeten worden. Wat houdt hen ervan om een regering te vormen? Zowel binnen als buiten België wordt in media vaak gewezen op de verschillen in strategieën van de betrokken spelers. De N-VA zou het land willen splitsen, terwijl de PS Belgicistisch zou zijn. Maar een dergelijke karakterisering blijft oppervlakkig. Zowel PS als N-VA (en de overige betrokken partijen) zijn bereid compromissen te maken. Wat de partijen vooral dwarszit is hoe er bezuinigd moet worden. De beoogde staatshervorming wil vooral de competitie tussen de landsdelen versterken. Op die manier kunnen bezuinigingen uitgevoerd worden zonder een continue vrees voor een verenigd verzet vanuit de Belgische arbeidersklasse. Ook zal regering heel waarschijnlijk sociaaldemocraten en christendemocraten insluiten. Dat zijn namelijk de zogenaamde partners van de twee grootste vakbonden in België. Op die manier wordt de vakbondsleiding verantwoordelijk gemaakt voor het beleid. Algemeen beschouwd zijn marxisten geen voorstanders van een verdere opdeling tussen Vlaamse en Franstalige arbeiders. Wij staan voor een oplossing van de nationale kwestie in het voordeel van de arbeidersklasse. We zijn ook geen voorstanders van een opdeling van staten. De inefficiëntie die reeds in België bestaat wat betreft het onderhoud van wegen en waterlopen kan hier tot voorbeeld dienen. De recente overstromingen in Vlaanderen bijvoorbeeld werden veroorzaakt door gebrekkige afspraken over de uitbaggering van Belgische rivieren. Terwijl in Wallonië de reeds gebaggerde rivieren extra capaciteit konden meevoeren konden de ongebaggerde Vlaamse bekkens die maar moeilijk aan. Vandaag denken veel mensen dat de nationale kwestie kan worden opgelost door een oplossing te vinden voor het conflict over de staatshervorming. Daarom lijken velen ervan overtuigd dat de staatshervorming nodig is. Ten onrechte denken wij. Om de nationale kwestie op te lossen moeten eerst en vooral meer middelen worden vrijgemaakt zodat de leden van de verschillende taalgroepen, waarvan de arbeidersklasse de meerderheid is, hun noden kunnen bevredigen, en moeten minderheden zich ten volle kunnen ontplooien. Ook de huidige problemen die gepaard gaan met de uitbreiding van Brussel over Vlaams grondgebied kunnen enkel zo worden opgelost. (Denk maar aan de hoge woningprijzen in de Vlaamse rand rond Brussel die maken dat vooral welgestelde Franstaligen en Brusselaars er zich vestigen.) Zowel de Franstalige als de Vlaamse partijen slagen er niet in een beleid voor te stellen dat de tekorten in de hoofdstad kan verhelpen. Belgische arbeiders Vlamingen, Brusselaars, Walen of Duitstaligen moeten ervoor vechten om zelf controle te kunnen uitoefenen over alle aspecten van de samenleving. Zo kunnen ze de middelen verkrijgen v oor hun eigen ontplooiing. Het zou een democratisering betekenen met een recht op zelfbeschikking, zelfbestuur in eigen taal, de geregelde verkiezing van elk bestuur en de permanente afzetbaarheid van verkozenen. Enkel op die manier kunnen op democratisch wijze de middelen verdeeld worden die goedkope woningen, een degelijk minimumloon, gratis onderwijs en een degelijke sociale zekerheid moeten garanderen. Een positieve oplossing kan dus enkel bereikt worden als de arbeidersklasse haar eigen staatshervorming oplegt.als ze m.a.w. de burgerlijke staat overtreft met democratische organen die zich uit de strijd ontwikkeld hebben. Die strijd kan niet anders dan een gevecht voor een socialistische maatschappij op het oog hebben. Met een democratisch geplande economie die niet de winstzucht van een kapitalistische elite vooropstelt, maar de reële behoeften van alle mensen.

9 8 Socialistisch Alternatief 3 Verkiezing en Ierland Twee zetels voor Socialist Party De parlementsverkiezingen in Ierland in februari waren een historische gebeurtenis. Je zag de dominante Fianna Fail bijna in elkaar storten. Deze burgerlijke partij wordt vervangen door een Fine Gael/ Labour-coalitie. Die partijen boekten winst, maar de verkiezingen zagen ook de opkomst van een nieuwe strijdbare oppositie in de vorm van de Verenigde Linkse Alliantie (ULA), die vijf zetels won. Door Wjard van Leeuwen De Fianna Fail partij - in Ierland opgericht bij de stichting van de Ierse staat begin jaren 20 en een van de meest succesvolle Europese kapitalistische partijen de laatste tachtig jaar - werd gekraakt bij de verkiezingen vanwege de door de EU/IMF opgelegde bezuinigingen op de Ierse arbeidersklasse. Toch zal de nieuwe Fine Gael/Labour-regering slechts kleine wijzigingen aan het bezuinigingsprogramma aanbrengen en verder het beleid voortzetten om de arbeidersklasse te laten betalen voor de spectaculaire economische crash en reddingen van de banken. Labour (19,4% tot 9,3%) met 37 zetels en Sinn Fein (9,9% tot 3%) met 14 zetels. In het kader van de swing van deze "officiële" oppositiepartijen in de Dail, het Ierse parlement, is het succes van de Socialistische Partij en de ULA in het verkrijgen van 5 zetels een belangrijk gegeven. De nieuwe coalitieregering van Fine Gael en Labour werd op 9 maart gevormd met de grootste meerderheid van de enige regering in het parlement. Ze hebben al duidelijk gemaakt dat ze de erfenis van de soberheid, bezuinigingen en de bankreddingen van Fianna Fail zal overnemen. Tegen het einde van maart zullen Fine Gael en Labour bijvoorbeeld een reddingsplan van 10 miljard euro voor de banken hebben geïmplementeerd. De enorme dosis aan bezuinigingen zal het nieuwe kabinet vrij snel impopulair maken. De aanhoudende crisis maakt het waarschijnlijk dat de steun voor zowel Fine Gael en Labour in de komende maanden en jaren afbreekt, net zoals de steun voor Fianna Fail en de Groenen verdampte bij deze verkiezingen. De verkiezingen vonden plaats tijdens een diepe economische en dus sociale crisis en tegen de achtergrond van de bezuinigingen die de coalitie regering van Fianna Fail en de Groenen met de EU en het IMF zijn overeengekomen. De afschuw van de arbeidersklasse =tegenover Fianna Fail was overal voelbaar tijdens de verkiezingscampagne. De ineenstorting van Fianna Fail geeft aan hoe het gezag en de basis voor het kapitalisme zijn ondermijnd. In 2007 kreeg Fianna Fail 41,6% van de stemmen en 78 van 166 zetels. In 2011kreeg Fianna Fail slechts 17,4% en 20 zetels in totaal en maar één zetel in Dublin (waar ze 20 zetels hadden in 2007). Fianna Fail sterft nu mogelijk uit in de steden en stedelijke gebieden. De Groenen werden niet gespaard en ging van zes zetels naar nul. De belangrijkste begunstigden van deze verkiezingen werden Fine Gael (36,1% tot 8,8%) met 76 zetels, De nieuwe regering zal meteen naar de EU en het IMF stappen om te proberen door heronderhandelingen van de voorwaarden een zachtere versie van de EU/IMF-deal te krijgen. Dat is mogelijk, maar zeker niet gegarandeerd. Eventuele wijzigingen zullen geen oplossing vormen voor de economische crisis, noch voor het reële vooruitzicht van een nationaal faillissement. Volgens het Memorandum van Overeenstemming over de EU/IMF-deal moet, bovenop de 6 miljard bezuinigingen in het eerste jaar die deze instellingen willen, een herziening komen van arbeidsovereenkomsten voor de particuliere sector; een herziening (bezuinigingen) van het maatschappelijk welzijn / werkloosheidsuitkeringen; een 'Home Tax'; bezuinigingen op de werkgelegenheid en pensioenen in de openbare dienst en voorbereiding voor een waterbelasting. Dit creëert de basis gecreëerd voor een massale opstand. Investeringen in de Ierse economie daalden vorig jaar met 31%. Dit soort van instorting of staking van de investeringen in combinatie met het draconische bezuinigingsprogramma zal de economie de komende

10 Socialistisch Alternatief 3 Verkiezing en Ierland 9 vier jaar waarschijnlijk in een deflatoire spiraal brengen die elke kans op het terugbetalen van de enorme schulden onmogelijk maakt. De schulden zitten nu als een molensteen om de nek van de Ierse bevolking en zal enorme weerstand oproepen. Fine Gael en Labour zullen betogen dat er geen andere manier is dan bezuinigen, die de l evensstandaard van de mensen zullen vernietigen. De regering heeft een grote meerderheid, maar is niet stabiel en als de hoop op werkelijke veranderingen verloren gaat, zal de politieke steun wegsmelten. Sinn Fein verdrievoudigde zijn zetels naar 14. De vijf parlementsleden van de Sinn Fein waren tegen het bezuinigingsakkoord met EU en IMF en gebruikten hun platform in het parlement op een handige manier door tegen de begroting van de vorige regering te ageren begin december. SInn Fein zal zeker meer steun krijgen, maar de oppervlakkigheid waarmee deze partij gekant is tegen de bezuinigingen, zal de partij opbreken. In Noord-Ierland is Sin Fein deel van het bestuur en heeft bezuinigingen geaccepteerd en doorgevoerd, in plaats van de bezuinigingen van de regering in Londen te bestrijden. In het zuiden heeft Sinn Fein in verschillende gemeenteraden steun gegeven aan bezuinigingen. Zo n aanpak zal een sterke rem zijn op het potentieel voor Sinn Fein. De Socialistische Partij / ULA heeft gesteld dat als de mensen ze kiezen ze een strijdbare oppositie zullen vormen. De Socialistische Partij heeft gepleit voor een echt alternatief, duidelijk gemaakt dat er geen oplossingen zijn op basis van de kapitalistische markt en de noodzaak om de economie op een democratische manier te nationaliseren naar voren gebracht. Het oprichten van de UAL (Verenigd Linkse Alliantie) voor de verkiezingen is cruciaal gebleken. Het profiel dat hij heeft gekregen en nu de verkiezing van vijf parlementsleden, betekent dat de oppositie tegen het bezuinigingsbeleid die er zeker gaat komen, een echt links en arbeidersgeluid zal hebben. Als de VLA de strijd aangaat op belangrijke kwesties voor werkende mensen en als hij een duidelijk links en socialistisch programma naar voren brengt, kan hij een duidelijke weg vooruit bieden en een belangrijke kracht worden om de woede en radicalisatie die als een golf door Ierland heen zal gaan in de komende maanden en jaren tot uitdrukking te brengen. In de situatie ligt een explosief potentieel voor de VLA maar vooral voor de Socialistische Partij besloten. Dit is immers een strijdbaar socialistisch alternatief voor de ongehoorde crisis van het Ierse kapitalisme. Voor andere Europese landen, maar ook Nederland, biedt een succesvolle politiek voor de arbeiders een gids voor actie in de strijd tegen de bezuinigingen die door de kapitalistische partijen worden opgelegd. De Verenigde Linkse Alliantie (VLA) bestaat uit de Socialistische Partij, de People before Profit Alliance (PBPA), de Werknemers en Werklozen Action Group (WUAG; Tipperary) en de onafhankelijke socialistische fractie in Sligo. Joe Higgins en Clare Daly werden verkozen voor de Socialistische Partij, die het proces dat heeft geleid tot de vorming van de Verenigde Linkse Alliantie heeft gestart. Daly werd voor de eerste keer gekozen in de kieskring Dublin North (met eerste voorkeur stemmen of 15,2%), terwijl Higgins in het parlement werd gekozen in Dublin West (met 8084 eerste voorkeursstemmen of 19%). De drie andere verkozen leden van het parlement voor de VLA waren Joan Collins (PBPA) in Dublin South Central, met een eerste voorkeur stemming van of 12,9%, Richard Boyd Barrett (PBPA / SWP), in Dun Laoghaire, met of 10,95% en Seamus Healy ( WUAG) met of 21,3%. De VLA kwam uit in elf van de twaalf Dublin kiesdistricten en kreeg eerste voorkeur stemmen of 7,6% van de totale stemmen in deze kiesdistricten. Ook in andere plaatsen had de Socialistische Partij kandidaten (Dublin South West, Mid West, en Noord-Oost, Laois Offaly, Carlow Kilkenny en Limerick City). Mick Barry had een uitstekende campagne in Cork North Central en kreeg (9,2%) eerste voorkeur stemmen, bijna drie keer het aantal van Het draagvlak van de Socialistische Partij is in al deze gebieden versterkt.

11 10 Socialistisch Alternatief 3 Revolte in Noord-Afrika en Midden-Oosten Libië nee tegen buitenlandse militaire interventie! Voor een onafhankelijke beweging van arbeiders, armen en jongeren om de revolutie voort te zetten! Als dit artikel geschreven wordt, zijn de eerste bombardementen op Libië door Westerse gevechtsvliegtuigen een feit. Velen zullen denken dat dit militair ingrijpen noodzakelijk is om de bloeddorstige dictator Ghadaffi te stoppen; ook in Libië zelf werd het besluit van de VN dat militair ingrijpen mogelijk maakt met gejuich begroet. Maar militaire interventie door westerse imperialistische landen zal de Libische bevolking niet helpen. Westerse leiders grijpen in Libië in met hun eigen economische en politieke bedoelingen: een regime installeren in het olierijke Libië dat voor hen wat betrouwbaarder is dan dat van Ghadaffi. Net zoals in Irak gebeurd is, kan imperialistische interventie slechts leiden tot het vervangen van de ene dictatuur door de andere, met dezelfde onderdrukking, misère en armoede voor de bevolking. Alleen de strijd van de arbeiders en de armen zelf, met de steun van de arbeidersbeweging internationaal, kan werkelijk verandering brengen in het leven van de massa van de bevolking. De revoluties in Tunesië en Egypte hebben aangetoond dat het juist de strijd van die massa s is, die dictators kan verdrijven. Hypocrisie van Westerse leiders Tot voor kort hadden Westerse leiders er geen enkele moeite mee om zaken te doen met dictator Ghaddaffi. Ook Nederland leverde wapens aan Libië: onderdelen van Chinooks en bewakingsradar. Ben Ali in Tunesië en Mubarak in Egypte konden rekenen op Westerse steun, totdat ze verdreven werden door de bevolking. De Franse president Sarkozy bood Ben Ali zelfs nog politionele hulp aan om de rust te herstellen in de eerste fase van de revolutionaire beweging in Tunesië. De VS steunde zijn belangrijke bondgenoot Egypte onder Mubarak met miljarden dollars. Nederland is een belangrijke leverancier van wapens aan Egypte, en leverde onder meer pantservoertuigen aan zowel Bahrein als Egypte. Zeer recent nog lekte uit dat het privébezoek van koningin Beatrix aan de Sultan van Oman mede bedoeld was om een flinke wapendeal (voor honderden miljoenen aan fregatten) te sluiten. Ook speelden de belangen van de Rotterdamse haven in Oman waarschijnlijk een rol in deze verkapte handelsmissie. En dit gebeurt op het moment dat de bevolking die op straat komt bruut wordt onderdrukt! Westerse leiders en bedrijven hebben bewezen er geen problemen mee te hebben om handel en wapenhandel met dictators te drijven, en zo mee te helpen aan de onderdrukking en uitbuiting van de bevolking. En nu zouden we op hen moeten rekenen om de bevolking van Libië te bevrijden? Alleen strijd van arbeiders en armen kan dictators verdrijven de lessen van de revoluties in Tunesië en Egypte De prachtige bewegingen in Tunesië en Egypte kunnen niet anders omschreven worden dan een revolutie in haar eerste stadium. De enorme werkloosheid en armoede verergerd door de stijging van de voedselprijzen, de uitzichtloze toekomst voor de jongeren, samen met de brute repressie bracht de massa van de bevolking op het punt dat zij hun oude situatie niet langer konden verdragen. De massa van de armen, de arbeiders, de jongeren en delen van de middenklasse overwon de angst voor het regime, verscheen op het politieke toneel, in massademonstratie na massademonstratie, stakingen en bezettingen. Een ooggetuige van het Comité voor een Arbeiders Internationale in Tunesië schreef: Inderdaad, je kan de revolutie voelen op straat. De schrijver John Reed beschreef in zijn beroemde boek over de Russische Revolutie van 1917, Tien dagen die de wereld deden wankelen, hoe elke straathoek een publieke tribune werd. Vandaag de dag in Tunis bediscussiëren overall groepjes mensen de politiek, delen hun mening en opinie over de situatie. Hun situatie is drastisch veranderd, nu ze voor het eerst de mogelijkheid hebben om te zeggen wat ze werkelijk denken. De massa s laten de politiek niet langer over aan ministers, journalisten en bazen, maar beginnen hun eigen lot in handen te nemen. Brute repressie van de bewegingen was alleen maar olie op het vuur; toegevingen stelden de massa s niet tevreden, maar moedigden aan, om door te gaan met de strijd. Ook nu nog zien we dat Arabische machthebbers bereid blijken te zijn tot vergaande hervormingen, in een poging de bewegingen af te kopen. Recent nog beloofde de koning van Saoedi-Arabië een pakket ter waarde van 36 miljard dollar aan hypotheken, werkloosheidsuitkeringen en loonsverhogingen. De Sultan van Oman kondigde een verhoging van de werkloosheidsuitkering aan naar 400 dollar per maand. Dit laat eens te meer zien dat, zoals marxisten altijd hebben beargumenteerd, werkelijke hervormingen een neveneffect van revolutie zijn. Tijdens de revolutionaire bewegingen waren er elementen van zelforganisatie van de arbeiders. Comités verdedigden de bevolking tegen gewelddadige bendes (vaak georganiseerd door het regime), zorgden voor voedseldistributie en medische verzorging (zoals op het Tahrirplein), bedrijfscomités in Tunesië ontsloegen

12 Socialistisch Alternatief 3 Revolte in Noord-Afrika en Midden-Oosten 11 managers die verbonden waren aan de corrupte kliek van Ben Ali. In Egypte begonnen arbeiders zich ook te organiseren in onafhankelijke vakbonden. Dergelijke comités kunnen, als ze uitgebreid worden naar alle wijken, bedrijven, universiteiten etc., de basis l eggen voor een werkelijk revolutionaire regering in dienst van de bevolking. Het zouden ook dergelijke comités moeten zijn die in Tunesië en Egypte, waar verkiezingen zijn aangekondigd, de verkiezingen zouden moeten organiseren voor een Grondwetgevende Vergadering. In elke arbeidersrevolutie zijn steeds dergelijke comités opgekomen, die de organisatie van de maatschappij op zich nemen; bij de Russische Revolutie waren het deze comités, de sovjets, die de macht grepen maar helaas onder het stalinisme weer van het toneel verdreven werden als organen van arbeidersmacht. Er waren elementen van een dubbelmacht, van de arbeiders aan de ene kant en het oude regime aan de andere kant, bijvoorbeeld in Egypte: tijdens de bezetting van het Tahrirplein lag de macht gedeeltelijk op straat. Toen massa s demonstranten optrokken naar het gebouw van de staatstelevisie en het paleis, en tegen de achtergrond van een golf van stakingen van de arbeiders, koos het regime eieren voor zijn geld en offerde Mubarak op. De revoluties in Tunesië en Egypte zijn nog niet voltooid. De dictators zijn weg, maar de regimes zitten er nog. En meer, het economisch systeem dat aan de basis ligt voor de armoede, werkloosheid en repressie, het kapitalisme, is nog in stand. De krachtsverhoudingen zijn op het moment ten gunste van arbeiders en de armen, maar de regimes zullen proberen terug te komen en de beweging te breken; tenzij de revolutie voltooid wordt, de arbeiders en armen de volledige macht grijpen en komaf maken met het kapitalisme. Het uitbouwen van een partij van armen en arbeiders, gewapend met een socialistisch programma, is daarvoor zeer urgent. Internationale effecten van de revolutie De revolutionaire beweging, begonnen in Tunesië, heeft zich in een razend tempo verbreid over de hele regio. Er is geen land in Noord-Afrika of het Midden Oosten dat nog stabiel is; van Marokko tot Iran zijn er demonstraties en protesten geweest. De diverse regimes hebben hierop soms met bruut geweld gereageerd, met honderden doden tot gevolg, maar dit kon de bewegingen niet stoppen. Ook buiten de regio heeft de revolutie effect. Miljoenen over de hele wereld hebben de revolutie in Egypte live via internet kunnen volgen. De term revolutie is geen abstractie meer of iets, uit een lang vervolgen tijdperk. Het is duidelijk geworden dat massastrijd dictators kan verjagen. De strijdbeweging in Wisconsin (Verenigde Staten) tegen de Republikeinse gouverneur Walker die de vakbonden wil breken, is mede geïnspireerd door de Egyptische revolutie; de betogers hebben het daar over Hosni Walker. Natuurlijk zijn er verschillen tussen de diverse landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, en de bewegingen verlopen daarom ook niet overal hetzelfde. Zo is de bevolking in Libië meer verspreid en minder stedelijk, en spelen stammentegenstellingen een rol. Ghaddaffi lijkt in staat te zijn, gebruikmakend van de olierijkdom, om bepaalde stammen aan zich te binden. Echter, als de arbeidersklasse zijn stempel op de beweging drukt en een duidelijk sociaaleconomisch eisenprogramma naar brengt, kunnen etnische, religieuze en stammentegenstellingen doorbroken worden. Zelfs zonder dat er een duidelijke arbeidersleiding was, waren Egyptische moslims en Koptische christenen solidair met elkaar. In Irak werd kort geleden betoogd met leuzen voor eenheid tussen sunnieten en shijiten, samen tegen de dieven. In Libanon demonstreerden mensen tegen sektarisme. Echter, zonder een duidelijke klassenbenadering vanuit de revolutionaire beweging, kunnen contrarevolutionaire krachten etnische, religieuze en stammentegenstellingen doen oplaaien. Die klassenbenadering ontbreekt in Libië. De Libische leiding van de oppositie is pro-imperialistisch, en de arbeidersklasse heeft nog niet zijn stempel op de strijd gedrukt. Internationale solidariteit met de Libische bevolking wat kunnen wij doen? Hoe dan ook, uiteindelijk zal de situatie in Libië in het land zelf beslist worden, door de massa s van armen en arbeiders. Wij kunnen in het Westen hun strijd steunen; niet, door de buitenlandse militaire interventie te steunen, maar wel door actie te ondernemen vanuit de arbeidersbeweging. Het blokkeren van de export van olie en gas uit Libië kan het regime ernstig belemmeren; vakbondsleden met name in de haven van Rotterdam zouden de discussie moeten voeren over een boycot georganiseerd vanuit de vakbeweging. Op dezelfde wijze zouden medewerkers in de bankensector moeten onderzoeken, of het Libische regime gebruik maakt van het Nederlandse bankwezen, en zo ja, hun macht als werknemers gebruiken om deze tegoeden te bevriezen. De revolutie in Noord-Afrika en het midden Oosten is nog maar in het eerste stadium. De strijd zal verder gevoerd worden. De jongeren, armen en arbeiders verdienen onze steun voor hun revolutie.

13 12 Socialistisch Alternatief 3 VS Wat is er allemaal aan de hand in Wisconsin? In de Amerikaanse staat Wisconsin is er een massale protestbeweging aan de gang. Afgelopen februari, toen het conflict begon, en maart, zag het aantal demonstranten oplopen van naar , werd het parlement van de deelstaat bezet, ontvluchtten de Democraten de staat en werd door bureau cratische manoeuvres toch de wetten doorgedrukt, maar lijkt er desondanks voorlopig geen einde te komen aan het verzet ertegen. Velen van de aanwezigen spreken over het parlementsgebouw en de directe omgeving in de hoofdstad Madison als Madison's Tahrir plein. Is de Arabische vonk overgeslagen naar de VS? Van onze Amerikaanse verslaggevers De directe achtergrond van de hevige protesten is wetgeving die werd voorgesteld door de gouverneur van de staat, de Republikein Scott Walker die recent nog werd gekozen met de steun van de Tea Party rechterzijde. De wet behelst een directe aanval op het functioneren van de vakbonden: Een verbod op collectief onderhandelen, arbeidsvoorwaarden, vakanties, arboregels, bonussen... Alles zou door de werkgever gedicteerd gaan worden. Werknemers zouden meteen gedwongen worden om een veel groter deel van het loon af te geven aan pensioenvoorzieningen en ziektekostenverzekeringen. Arbeidscontracten zouden niet langer meer duren dan een jaar en een er zou een jaarlijkse stemming worden ingesteld voor vakbondsafgevaardigden. Allemaal met het doel dat werknemers zich er niet meer de moeite zouden doen om lid te worden van een vakbond. De bepalingen die de wet maakt zijn zo'n transparante aanval dat het doel om de bonden in de publieke sector te breken algemeen wordt herkend voor wat het is. Bezetting van het parlementsgebouw in Madison, de hoofdstad van Wisconsin. Deze protestbeweging is de grootste in omvang sinds het protesten tegen de Vietnam oorlog. Veel scholen waren een week dicht, omdat leraren zich massaal ziek melden om mee te doen aan de protesten, samen met vele duizenden middelbare scholieren. Niet alleen in de hoofdstad Madison, maar in vele steden en dorpen waren er betogingen van honderden, soms wel duizenden. Walker dreigde om de Nationale Garde (reservisten) in te zetten tegen de demonstranten. Om de wet goed te praten stelt Walker dat Wisconsin onder druk staat door een groot begrotingstekort. Dit is echter een leugen van het formaat zoals wij ze ook in Nederland tegenkomen. Eind januari nog stopte de gouverneur en het Republikeins-gedomineerde parlement lang genoeg met het zeuren over het begrotingstekort om er een vette belastingverlaging voor de rijken door te drukken... Walker heeft in feite genoeg stemmen om de wet erdoor te drukken, maar de Democraten namen een tactische manoeuvre: Geen van de 14 senatoren ging naar de zitting zodat het quorum voor een geldige zitting niet werd gehaald. Om een wet te omzeilen die senatoren verplicht alle zittingen bij te wonen als men in Wisconsin is, trokken de Democratische senatoren naar Illinois en verbleven daar voor drie weken. De reden van deze manoeuvre ligt in het simpele gegeven dat de Democraten veelal afhankelijk zijn van de vakbondsdonaties en de ondersteuning die ze krijgen bij verkiezingen. Natuurlijk staan de Democraten niet voor een pro- arbeider politiek, maar de ondersteuning van deze wet zou zelfs de conservatieve vakbondsleiding de Democratische steun kunnen doen heroverwegen. Maar de partij staat hierbij voor een dilemma: Er is immers nog een veel grotere pot met geld, de grote bedrijven, en dat zijn veelal dezelfde bedrijven die nu de Republikeinen steunen. Desondanks namen de Republikeinen de wet toch aan op 9 maart. Dit veroorzaakte direct een volkswoede waarbij duizenden arbeiders en scholieren de politie overweldigde aan de ingangen van het parlements gebouw en het wederom bezette. Op 12 maart was er de grootste demonstratie tot nog toe: betogers tegen deze wet. Een bijzonder groot verzet in een staat met slechts 5,6 miljoen inwoners! De rechter heeft de gouverneur op het moment van schrijven (21 maart) teruggefloten, maar die wil van geen wijken weten en spant hoger beroep aan. Strategie van de heersende klasse Het politiek spel is echter slechts toneel. Wetgeving vergelijkbaar met die van Wisconsin staat nu ook op de agenda voor een aantal andere staten. De uitkomst in Wisconsin is daarom belangrijk voor het hele land. De vakbonden in de publieke sector zijn de sterkste van alle sectoren in de VS (net zoals in Europa), met 36% van

14 Socialistisch Alternatief 3 VS 13 de werknemers als lid van de vakbond. Dit tegenover slechts 7% in de private sector. De publieke sector vakbonden hebben over het algemeen zich goed kunnen verweren tegen de neoliberale aanvallen door de jaren heen, omdat overheden niet direct voor winst werken en daardoor minder zijn overgeleverd aan kapitalistische concurrentiedruk. En veel van de diensten in deze sector, zoals onderwijs, openbaar vervoer, etc., kunnen niet worden verscheept naar lage-lonen landen. Deze sector is daarom een doorn in het oog van de kapitalisten, omdat de relatief goede arbeids omstandigheden (ten opzichte van andere sectoren voor wie dit vrijwel is verdwenen) ze minder afhankelijk maakt van de behoeften van de baas en deze arbeiders daardoor minder snel geïntimideerd zijn. Het is een levende herinnering aan hoe de dingen waren voor alle arbeiders vóór het tijdperk van Thatcher en Reagan. Geen zuiger Het verzet van de arbeiders in Wisconsin en andere staten is niet slechts een antwoord op de aanvallen op de vakbond aan het thuisfront, maar zijn juist ook een gevolg van de opstanden in de Arabische wereld. Het geeft aan dat globalisatie twee kanten op werkt: Zowel in de richting van de kapitalisten in de vorm van een grotere internationale mobiliteit van kapitaal, maar ook tegen de heersende klasse doordat verzet een aanstekend effect kan hebben op globale schaal met een ongekende snelheid. Wisconsin geeft aan dat zelfs de meest inschikkelijke arbeiders grenzen hebben in hoeveel ze nemen van een heersende elite die zich nu dusdanig arrogant opstelt, dat het wordt vergeleken met de kliek rondom Mubarak. Wisconsin geeft ook aan dat zelfs de meest uitgeholde en gedemoraliseerde vakbeweging de potentie heeft om een kern van verzet te vormen tegen neoliberale aanvallen. Maar deze beweging heeft ook op een negatief vlak een parallel met de opstandige massa's in Caïro en Benghazi: Het vrijwel volledig gebrek aan een politieke leiding. Trotski schreef eens over de Oktober revolutie dat de Bolsjevieken vergelijkbaar waren met de zuiger van een stoommachine en de massa's met de stoom. Vandaag is er echter geen zuiger, geen massapartij van de arbeidersklasse. collectief te mogen onderhandelen als ruilmiddel. Aan de andere kant is er nu de roep ontstaan om Walker te herroepen, een eis die steeds populairder wordt. Maar een herroep procedure gaat ongeveer een jaar duren, kostbare tijd in een situatie als deze. En dan nog is er geen garantie dat dit ook lukt. Daarbij zal het de huidige wet niet terugdraaien. Het is nu daarom tijd om te bouwen aan een massabeweging die in staat is om deze wet terug te draaien. Daarbij moet gewerkt worden aan massale demonstraties, bedrijfsbijeenkomsten, stakingsacties en scholieren protest op de dag dat de wet in gaat, op 4 april. Walker heeft getoond dat hij niet wijkt voor enkel protesten. Daarom dat onze Amerikaanse zuster organisatie, Socialist Alternative, al vanaf het begin af aan heeft gesteld dat om te winnen we onze volledige kracht moeten aanwenden, zoals bij het organiseren van een eendaagse algemene staking in de hele staat. Dit kan riskant zijn, zoals de vakbondsbureaucratie maar al te graag herhaalt, omdat het zou kunnen leiden tot massa-ontslag van de stakers als het op deze manier de wet overtreed. Het is daarom zaak om massaal en zo volledig mogelijk te organiseren. Hoe kan men immers alle leerkrachten, verplegers en buschauffeurs ontslaan? Bovendien is de arbeidersbeweging opgebouwd op het feit dat het bereid was de wet te overtreden. Walker heeft zelf de wet overtreden door zijn beleid aan te nemen, waarom de arbeiders niet? Het is zaak dat de beweging van onderop wordt georganiseerd en dat de vakbonden worden omgevormd tot democratische strijdorganisaties. Daarbij is het belangrijk dat er wordt gewerkt aan onafhankelijke politieke vertegenwoordiging van de arbeidersbeweging. Wie vervangt de Republikeinen immers? De Democraten? Ze worden beide ondersteunt door de grote bedrijven. Arbeiders moeten hun eigen kandidaten naar voor schuiven als stap naar een massapartij die als echte stem dient van de belangen van arbeiders en jongeren. Het vacuüm wordt daarom opgevuld door vakbondsbureaucraten die loyaal zijn aan de Democraten. Deze bureaucraten weten ook wel dat er meer op het spel staat dan economische belangen. Uiteindelijk staat de vraag ter discussie of vakbonden wel mogen bestaan. Ze zullen daarom een zekere vorm van verzet organiseren, omdat zonder de vakbonden ook hun baan op de tocht staat. Maar dit is slechts zeer beperkt. Velen van deze bureaucraten hebben zich al gewonnen gegeven aan Walker met slecht het magere compromis om nog steeds

15 14 Socialistisch Alternatief 3 J a p an Natuurramp legt falen kapitalisme bloot Tragedie voor arbeiders De situatie in Japan is een ingewikkelde en langdurige ramp voor de arbeiders in dat land. Er was een zware aardbeving, gevolgd door een verwoestende tsunami en er is de mogelijkheid van een nucleaire ramp. De aardbeving en de tsunami waren de snelle killers, een nucleaire ramp is meer een trage killer, maar het is niet de enige. Onder de trage killers zijn het gebrek aan water, voedsel, verwarming, medicijnen, de kou en ziekte in het getroffen gebied. En dan zijn er nog de economische gevolgen in Japan en voor de wereldeconomie. Door Michiko Kameyama en Pieter Brans De aardbeving en de tsunami zijn natuurrampen. Er is al veel gezegd over de hoge mate van paraatheid voor deze calamiteiten, maar er is weinig gezegd over de locatie van steden en dorpen. Japanse huizen zijn lichte houten constructies die vrij goed bestand zijn tegen aardbevingen, maar ze zijn zeer kwetsbaar voor tsunami s als ze gebouwd zijn in lager gelegen gebieden. Maar op dit moment zijn de problemen rond de hulpverlening de belangrijkste. onderdak voor mensen in de opvangcentra te leveren. Op een persoonlijk niveau is er een eindeloos aantal tragedies. Voorbeelden zijn elke dag op de televisie te zien. Indien er nog meer dood en lijden moet worden voorkomen is het essentieel dat er onmiddellijke zelforganisatie van werkende mensen en lokale gemeenschappen plaatsvindt in door de aardbeving getroffen gebieden om hulptaken te overzien en democratisch de behoeften van de wederopbouw vast te stellen. De situatie rond de kerncentrale in Fukushima is nog steeds een grote bedreiging. Deze kerncentrale is 40 jaar oud en stond op het punt in februari te worden gesloten. De Tokyo Electric Power Company (TEPCO) en de Japanse regering hebben besloten hem nog tien jaar te laten draaien! Onnodig te zeggen dat deze beslissing, zonder twijfel geboren uit hebzucht en verlangen naar meer winst, grenst aan het krankzinnige. Een gezin verlaat het rampgebied met de weinige bezittingen die ze na de aardbeving nog over hebben. Bijzonder kwetsbaar zijn de oudere en jongere leden van de samenleving. Al veel oudere mensen zijn gestorven als gevolg van de moeilijke leefomstandigheden in de opvanghuizen, er zullen er veel meer sterven omdat ze niet in staat zijn om uit hun huizen te komen en hulp te krijgen. Zoals uit internationale rapporten blijkt, zijn veel dorpen en steden niet bezocht door reddingswerkers. Vele daarvan zijn dorpen en steden van slechts doden. De komende weken en maanden zullen er slachtoffers worden gevonden en het zal niet gemakkelijk zijn om drinken, voedsel en Veel hoogleraren in de atoomwetenschap zijn verschenen op tv-schermen en in kranten om techniek uit te leggen, maar de feiten zijn dat alle reactoren in groot gevaar verkeren van kern smelting, sommige staan al dagen in brand. Bassins met verbruikte brandstofstaven zijn gebouwd in de reactoren! Maar in bassins met grote hoeveelheden ( staven, vier maal de inhoud van de reactoren!). Sommigen zijn nog maar kort geleden uit de reactoren gehaald en zijn nog steeds zeer actief. Niettegenstaande al het gepraat over veiligheid in de ontwerpen van nucleaire reactoren, is het duidelijk dat deze opslag in de binnenste kernen van de reactoren zeer gevaarlijk is. Het lijkt ook dat hun locatie hoger in de reactor gebouwen bij de aardbeving veel koel water verloren heeft laten gaan, wat in combinatie met scheuren heeft geleid tot blootstelling van de staven aan elkaar.

16 Socialistisch Alternatief 3 J a p an 15 Deze staven zijn bekleed met een metaal genaamd zirkonium, dat kan branden wanneer het wordt blootgesteld aan de extreme temperaturen van kernsplijting als ze niet gekoeld worden. Eenmaal aangestoken brandt het metaal zeer warm en kan nauwelijks worden gedoofd. Al verandert de situatie voortdurend, het is duidelijk dat als een nucleaire catastrofe vermeden kan worden, dan zal dat een kwestie zijn van geluk en niet van ontwerp. Werknemers op de Fukushima voeren een heroïsche strijd om verdere rampen te voorkomen onder ondraaglijke arbeidsomstandigheden, maar er Kinderen worden gecontroleerd op besmetting met radioactieve straling. moet wel voor worden gezorgd dat zij niet worden gedwongen helden tegen hun eigen bestwil te zijn. Het is absoluut noodzakelijk dat zij na zeer korte tijd worden afgelost door anderen, zodat de blootstelling kan worden beperkt tot een minimum. Hetzelfde geldt voor de brandweerlieden en leden van de Self Defence Force. Al 5 werknemers zijn gedood en 22 gewond. Het Japanse kapitalisme heeft altijd gezegd dat ze niet te afhankelijk van olie voor energie willen zijn, maar kijk naar het monster waar zij nu afhankelijk van zijn! de getroffen gebieden. De regering zal niet aarzelen om sociale programma's te plunderen met het argument dat de fondsen dringender nodig zijn voor de aardbeving en de gevolgen daarvan. Hoewel het getroffen gebied geen industrieel centrum is, zal de productie eronder lijden. Het is nogal simpel gesteld om te geloven dat de omvang van de vernietiging ertoe zal leiden dat mensen geld uitgeven om dingen te vervangen. Veel oudere mensen hebben gewoon niet het geld om een nieuw huis te laten bouwen. Het opruimen van de rotzooi kost vele maanden en zal duur worden. Het is heel goed mogelijk dat bouw vakkers zullen worden tewerkgesteld op goedkope wederopbouwprojecten. Andere werknemers zullen ook worden geconfronteerd met het probleem dat ze zal worden gevraagd om 'hun eisen te beperken' vanwege deze nationale ramp... De overheid zal haar plannen om de BTW te verhogen naar voren halen om te betalen voor de ramp en korten op de kinderbijslag. Wat de gevolgen voor de wereldeconomie betreft: Japan zal veel geld terugtrekken om de wederopbouw te financieren. De yen zal hoog zijn vanwege die 'terugkeer' en het wegtrekken van investeerders uit Japan, waardoor de export bemoeilijkt. Verkoop van activa in termen van vastgoed en aandelen zullen de prijzen drukken. Als de olie-gestookte centrales moeten draaien op maximale capaciteit, is een stijging van de behoefte van Japan aan olie waarschijnlijk. De Japanse economie is al ongeveer 20 jaar in het slop en dat zal het waarschijnlijk ook blijven voor de volgende 10 jaar. Japan is allang niet meer in staat de om de wereldeconomie vooruit te trekken. Als kapitalisten en de regering hun zin krijgen, zullen de arbeiders de kosten van de aardbeving, de tsunami en de mogelijke nucleaire ramp betalen. Als je dat wilt vermijden en de wederopbouw wilt laten slagen, moet de gehele economie worden genationaliseerd onder de democratische controle van de arbeidersklasse, om te beginnen met de energie en de bouwbedrijven. Japan heeft dringend behoefte aan een volledige herziening van haar energiebeleid (30% afhankelijk van kernenergie van 54 reactoren). Grote investeringen in schone vormen van energie zijn nodig. Anders zal de nucleaire industrie dit soort rampen blijven produceren. Het is ook duidelijk dat in Japan de overheid grote sommen geld nodig heeft voor de hulpoperatie, beperkt als die is, en later voor de wederopbouw van Een lange rij wachtenden voor een supermarkt.

17 16 Socialistisch Alternatief 3 Onderwij s Nee tegen de onderwijsbezuinigingen! Voor massale studentenacties en een gezamenlijke strijd van jongeren en werkenden tegen dit asociale kabinet! De afbraak van het onderwijs en de studiefinanciering heeft al enorm verzet opgeroepen van studenten, met als hoogtepunt de demonstratie van studenten op 21 januari. En terecht! De plannen van het kabinet betekenen een enorme aanval op studenten en de kwaliteit van het onderwijs. Tienduizenden studenten dreigen een collegegeld van 5000 euro per jaar te moeten gaan betalen en de studiefinanciering voor de masterfase dreigt afgeschaft te worden. Studeren kan straks alleen nog maar als je rijke ouders hebt of als je jezelf voor tienduizenden euro s in de schuld steekt. Het verzet moet verder gezet worden! zogenaamde langstudeerders dreigen in september het gewone collegegeld plus 3000 euro boete te moeten gaan betalen door de invoering van de zogenaamde Halbe-heffing. Rechtse politici doet het voorkomen alsof deze langstudeerders een stelletje luilakken zijn, die best een deel van de hoge kosten van het onderwijs mogen bijdragen. Echter, bijna de helft van de langstudeerders blijkt vertraging op te lopen door ziekte (23%) of een verkeerde studiekeuze (25%). De studieduur is al flink ingeperkt: voorgaande regeringen hebben de studieduur ingekort van zes naar vier jaar, daarna is ook nog eens de prestatiebeurs ingevoerd, waardoor je al gestraft wordt als je niet snel genoeg studeert. Daarnaast wil deze regering ook nog eens dat de basisbeurs voor de masterfase verandert van een gift in een lening, en de OV-kaart voor deze groep afgeschaft wordt! Het gaat steeds om botte bezuinigingsmaatregelen. Maar studenten hebben de tekorten bij de overheid niet veroorzaakt; de rechtse politici hebben voor tientallen miljarden de rijke bankiers gered, en willen nu de rekening van de crisis bij ons leggen. Dit is onacceptabel! Wij eisen daarom: Nee tegen de Halbe-heffing, geen boete voor langstuderen! De studieduur terug naar zes jaar! Geen afbraak van de studiefinanciering en OV-kaart! De afgelopen jaren zijn meer jongeren gaan studeren, in 2009 waren dat er 12% meer. De economische crisis dwingt jongeren daartoe; het aantal bijstands uitkeringen bijvoorbeeld, aan mensen onder de 27 jaar is sinds 2008 met 64 procent gestegen tot eind Wil je met de huidige werkloosheid nog een kans hebben op een beetje redelijke baan, dan heb je geen keus dan door te leren. Maar die weg wordt nu steeds meer afgesneden door dit kabinet. Terwijl het aantal studenten de laatste jaren is gestegen, wil de regering in miljoen korten op de universiteiten en hogescholen. Overvolle collegezalen, docenten die hun baan verliezen en opleidingen die moeten sluiten zal het gevolg zijn als deze plannen doorgaan. Ook over de langere termijn genomen zijn de middelen voor onderwijs fors verminderd. In de zeventiger jaren werd nog 7% van het BNP (bruto nationaal product) aan onderwijs uitgegeven, in 2010 was dat nog maar 5,6%! Wij eisen daarom: Geen bezuinigingen, maar investeringen in het onderwijs! Uitgaven aan onderwijs terug op het nivo van 7% van het BNP! Studentendemonstratie december 2010 Voor het moment is het belangrijk dat de studentenprotesten doorgezet worden, ook als de Halbe-heffing door de Tweede Kamer komt. Er staat teveel op het spel. Slechte wetten kunnen, ook als ze al ingevoerd zijn, door massaal verzet weer teruggedraaid worden. We mogen ook niet in de val trappen van het kabinet van verdeel- en-heers: jongeren, werklozen en werknemers moeten zich niet tegen elkaar laten uitspelen, wie het meeste de pineut is bij de bezuinigingsrondes. Studenten zouden samen moeten vechten met al die andere mensen die in verzet komen, zoals werkers in de publieke sector,

18 Socialistisch Alternatief 3 Onderwij s 17 het speciaal onderwijs en in het openbaar vervoer tegen deze asociale regering. Dat maakt het verzet ook veel sterker, dan wanneer studenten als groep alleen protesteren. De onderwijsbezuinigingen zijn onacceptabel, niet alleen voor studenten zelf, maar evengoed voor scholieren, ouders die hun kinderen willen laten studeren, docenten. De hele bevolking is de dupe als de onderwijsbezuinigingen doorgaan! Omgekeerd zijn de bezuinigingen op de sociale zekerheid, cultuur, kinderopvang etc. ook absoluut niet in het belang van studenten. Een gezamenlijke strijd tegen alle afbraakplannen is dan ook noodzakelijk, van studenten, werkenden, werklozen samen! Waar de gevestigde rechtse partijen heen willen (en waarin ze gesteund worden door de besturen van universiteiten) is een elite-onderwijs. Ze zouden het liefst een sociaal leenstelsel willen invoeren waarbij de studiebeurs als gift volledig afgeschaft wordt, en studenten voor hun levensonderhoud en studiekosten alles zouden moeten lenen. Zij zien onderwijs als een kostenkost, waar flink in gesnoeid moet worden, omdat de ondernemers nu het kapitalistisch systeem in crisis is toch niet zoveel hoger opgeleiden nodig hebben. Maar wij hebben wel toegankelijk en goed hoger onderwijs nodig! Iedereen heeft het recht zich te ontwikkelen en zijn kwaliteiten te benutten; wij hebben met zijn allen artsen, verpleegkundigen, milieudeskundigen, etc. hard nodig. Het hoger onderwijs moet toegankelijk zijn, ook voor jongeren uit arme gezinnen die willen doorleren. Daarvoor is het nodig dat zij niet opgescheept worden met torenhoge schulden als ze gaan studeren, of moeten ploeteren met allerlei bijbaantjes om het hoofd boven water te houden. Het kapitalisme heeft niet langer jongeren een toekomst te bieden. De economie is fundamenteel in crisis; economische oplevingen zijn slechts tijdelijk en zwak, en worden gevolgd door economische neergang. Dat betekent dat de ondernemers en hun vrienden in de politiek de jongeren en de werkenden steeds weer willen laten bloeden voor de crisis van hun systeem, door onderwijs, sociale zekerheid ed. steeds verder af te breken. Socialistisch Alternatief vecht voor een maatschappij, waarin de behoeften van de bevolking centraal staan en niet de winsten van enkele miljonairs. Door het in gemeenschapshanden brengen van de grote bedrijven en banken, en het instellen van een democratisch geplande economie, is het mogelijk te voorzien in de behoeften van allen: studenten, werkenden, ouderen. Dan zou het ook mogelijk zijn voldoende middelen voor onderwijs vrij te maken, en onderwijs gratis te maken. Les- en collegegeld zouden afgeschaft kunnen worden, en een studieloon ingevoerd waar je goed van rond kan komen. Er zouden banen geschapen kunnen worden in de zorg, het onderwijs, openbaar vervoer, voor bescherming van het milieu Wil jij ook meevechten voor zo n socialistische maatschappij, sluit je dan bij ons aan!

19 18 Socialistisch Alternatief 3 Racisme Nee tegen deze regering van verdeel-en-heers! Pak de miljonairs aan, niet de asielzoekers! De veertienjarige Sahar, geboren in Afghanistan, maar opgegroeid in Nederland, moet van minister Leers (CDA) terug naar Afghanistan. Was deze regering niet fel gekant tegen de vrouwenonderdrukking door de islam? Blijkbaar niet, want Sahar, die perfect Nederlands spreekt en op het gymnasium zit, wordt door Leers naar alle waarschijnlijkheid de boerka ingejaagd. Het is een voorbeeld van het hypocriete gedrag van CDA, VVD en PVV. Asielzoekers worden tot zondebokken gemaakt, om de aandacht af te leiden van hun asociale beleid dat alle gewone mensen treft Nederlanders en migranten. Door Barbara Veger Doordat veel vluchtelingen jarenlang moeten procederen om asiel te verkrijgen, zijn zijzelf, en zeker hun kinderen, vaak volledig ingeburgerd op het moment dat het definitieve besluit valt vaak een afwijzing. De oplossing die Leers bedacht heeft voor deze schrijnende situaties is: schop de asielzoekers het land uit nog voordat hun kinderen geïntegreerd zijn! Leers stelt voor de asielprocedure aanzienlijk te verkorten, lees: verslechteren. Als de eerste aanvraag van een asielzoeker afgewezen wordt, mag deze niet doorprocederen in Nederland tenzij er nieuwe feiten zijn, maar wordt meteen het land uitgezet. Ook wordt er gesneden in het geld dat advocaten van de overheid krijgen om een vervolgprocedure te voeren. Het wordt, kortom, vluchtelingen nog moeilijker gemaakt om asiel in Nederland te verkrijgen. De 14-jarige Sahar, opgegroeid in Nederland, moet terug naar Afghanistan. Het cynische is, dat partijen als CDA en VVD staan te trappelen om militair in te grijpen in landen als Afghanistan, om hun vriendjes in het bedrijfsleven aan goedkope grondstoffen en goedkope arbeidskrachten te helpen. Wie op de vlucht slaat voor het oorlogsgeweld, voor honger of armoede, waar Westerse regeringen en multinationals voor een groot deel voor verantwoordelijk zijn, vindt de deur in het Westen gesloten. Maar als de bazen migranten kunnen misbruiken als goedkope arbeidskrachten, zoals de Poolse gastarbeiders in de bouw en in de kassen, worden de deuren van de immigratie wijd open gezet. Zolang zij tenminste winst opleveren voor de Nederlandse bazen. Minister Kamp van Sociale Zaken kwam onlangs met plannen om werkloze Polen die een bijstandsuitkering aanvragen of voor overlast zorgen terug te sturen naar hun land van herkomst. Premier Rutte zei al in 2008: Vrijwillige migranten hebben wat mij betreft de eerste tien jaar geen recht op bijstand. Geen baan? Dan gaan ze maar terug naar Polen. De Verenigde Staten hanteren hetzelfde principe: als je geen baan hebt, dan lazer je weer op. Niet alleen Wilders, maar ook Leers spreekt over de hoge kosten van immigratie. Ze spreken niet over de opbrengst van de uitbuiting van arme landen door Westerse en Nederlandse multinationals. Ze doen het voorkomen alsof migranten en vluchtelingen op de zak teren van de gewone blanke Nederlander. Maar het zijn de rijken die op onze zak teren! De kloof tussen arm en rijk blijft groeien, in Nederland en internationaal. In 2008 hadden de 225 rijkste mensen ter wereld samen evenveel bezit als het inkomen van de armste 2,5 miljard mensen. In 2011 bezitten de 1210 miljardairs van de wereld een recordbedrag van 4,5 biljoen dollar, 1 biljoen meer dan vorig jaar (1 biljoen dollar is dollar). Ondertussen moet de helft van de wereldbevolking rondkomen van 2 d ollar per dag. Socialistisch Alternatief en onze zusterorganisaties in 40 landen, vechten voor een wereld waarin niemand hoeft te vluchten. Wij steunen de strijd van arme mensen, arbeiders en jongeren internationaal. En wij vechten voor een socialistische wereld; op basis van een socialistische omwenteling van de maatschappij, kan er genoeg geproduceerd worden om iedereen in het Westen en in de arme landen in zijn behoeften te voorzien.

20 Socialistisch Alternatief 3 19 Waar wij voor staan Werk en inkomen * Voor het afschaffen van de BTW op levensmiddelen. * Verhoog de winstbelasting. * Voor een minimumloon van 10 euro netto per uur zonder uitzonderingen vanaf 18 jaar. 200 euro l oonsverhoging ineens ter compensatie van de gestegen prijzen. Voor een herinvoering van de automatische prijsindex om de inflatie te compenseren. * Voor een 32-urige werkweek met behoud van inkomen en volledige herbezetting door nieuw gecreëerde banen. Garantie op passend werk voor iedereen. * Een einde aan de flexibilisering. Alle arbeiders, inclusief parttimers, invalkrachten en migranten werkers hebben recht op dezelfde arbeidsrechten en loon. Gelijk loon voor gelijk werk! * Voor een nationalisatie onder arbeiderscontrole en -beheer van alle bedrijven die massaontslagen willen doorvoeren. Sociale en publieke voorzieningen * Een einde aan de privatiseringen. Voor een investeringsprogramma in het onderwijs, de gezondheidszorg, het openbaar vervoer en de NUTS-bedrijven om de jaren van bezuinigingen in te halen. Voor een (her)nationalisatie van deze vitale sectoren onder gemeenschapscontrole en -beheer. Voor gratis toegang tot deze diensten. * Voor een grootscheeps programma van sociale woningbouw om de enorme tekorten in goedkope en goede woningen op te lossen. Een einde aan de grondspeculatie die de huizenprijzen de pan doet uitschieten; alle grond in gemeenschapshanden. * Maak besteding van publieke gelden ook voor iedereen controleerbaar door middel van democratische raden waar zowel de arbeiders van deze diensten zitten als hun gebruikers. * Voor een herstel van de sociale zekerheid. Alle uitkeringen en pensioenen omhoog naar 100% van het laatst verdiende loon met het minimumloon als ondergrens en een koppeling aan de lonen. Arbeidersbeweging * Voor een strijdbare en democratische vakbeweging. Een vertegenwoordiger in de vakbeweging mag niet meer verdienen dan de gemiddelde geschoolde arbeider en dient door de achterban gekozen en direct afzetbaar te zijn. * Voor het recht om te demonstreren en te protesteren! Nee tegen zogenaamde antiterreur-wetten die onze democratische rechten beknotten. * Voor de opening van de boeken van de grote bedrijven. Deze zeggen zogenaamd verlies te draaien terwijl het ze gaat om winstmaximalisatie. Laat ze maar eens bewijzen hoeveel verlies ze draaien, hoeveel ze investeren in hun materiaal en in hun personeel. Stop racisme en fascisme! * Schaf de racistische immigratiewetgeving af. Onmiddellijke sluiting van alle vluchtelingengevangenissen. * Los het armoede- en oorlogsprobleem op in de ontwikkelings landen waardoor mensen vluchten. Gelijke rechten voor iedereen die hier woont, inclusief actief en passief kiesrecht voor migranten. * Geen spreekrecht voor nazi s. Voor mobilisering van massale tegenacties om te voorkomen dat extreemrechts zich kan organiseren en manifesteren. * Voor een socialistisch alternatief op het kapitalisme; ontmasker de volksmennerij van rechtspopulisten als Wilders en Verdonk. Socialistische Partij * Voor een strijdbare SP die opkomt voor een alternatief op het kapitalisme. Nee tegen coalities onder neoliberale vlag. * Voor het standpunt dat de SP lokaal of op andere niveaus waar de partij in een machtspositie zit de burgerlijke wet kan overtreden in naam van de werkende mensen, jongeren en armen in de samenleving. It is better to break the law, than to break the poor. * Voor een politieke en democratische leiding van de SP om zo de strijd te organiseren tegen dit kabinet. Socialisme en internationalisme * Onteigening van de grote bedrijven die de economie domineren: industrie, infrastructuur, banken en andere financiële instellingen. Compensatie van aandeelhouders alleen op basis van bewezen behoefte. * De productiemiddelen in handen van de gemeenschap en democratisch gepland voor de voorziening in de behoeften van de miljoenen, niet de miljonairs. * Voor volledige democratie. Alle functionarissen worden gekozen en staan onder controle van diegenen die hen gekozen hebben: niet alleen de regering en de volksvertegenwoording, ook de bestuurders van bedrijven, de rechters en de politiecommissarissen. * Voor een vrijwillige federatie van socialistische staten in Europa als alternatief op het EU van de bazen. Dit als eerste stap op weg naar een wereldfederatie van socialistische staten! Vrede * Geen steun aan imperialistische inmenging of oorlogen. In plaats daarvan steun aan de arbeidersbeweging in het buitenland, die als enige in staat zal zijn voor blijvende vrede en democratie te zorgen. * Geen deelname aan vredesmissies die, waar dan ook ter wereld, slechts de belangen van de Westerse multinationals dienen en het terrorisme zullen stimuleren, in plaats van het welzijn van de gewone mensen te verbeteren. * Nederland uit de NAVO, de WTO en de Wereldbank. Geen steun aan imperialistische instrumenten van de heersende elite. Milieu * Voor grootscheeps onderzoek en ontwikkeling van alternatieve vormen van energie, zoals uit zon en wind. * Pak de vervuiling bij de bron aan, voor schonere productie-technieken in de industrie. De energie bedrijven in publiek bezit. Controle vanaf de werkvloer op het naleven van de bestaande milieuwetgeving en veiligheids maatregelen. * Voor een uitbreiding en het gratis beschikbaar stellen van het openbaar vervoer als alternatief voor de auto.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave Boekverslag door B. 1102 woorden 2 juni 2003 5.4 32 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave - Inleiding - Samenvatting verkiezingsstrijd - Artikelen - Bronvermelding Inleiding Verkiezingen We

Nadere informatie

Instructie: Landenspel light

Instructie: Landenspel light Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord

Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Kijktip: NOS Persconferentie Rutte en Samsom over regeerakkoord Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken een filmpje van de NOS, van maandag 29 oktober. Daarna beantwoorden ze vragen over dit

Nadere informatie

Verdieping: Eerste reactie partijen

Verdieping: Eerste reactie partijen Verdieping: Eerste reactie partijen Korte omschrijving werkvorm: Uit de berekeningen van het CPB blijkt dat het begrotingstekort van Nederland in 2013 en 2014 niet onder de door de EU gestelde 3%-norm

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Hoop op democratie in het Midden Oosten

Hoop op democratie in het Midden Oosten De Toestand in de Wereld 3 Hoop op democratie in het Midden Oosten Egypte: De kater na de Arabische lente Bas Levinsohn 1 Inleiding Vraagstelling Wat wordt bedoeld met de Arabische lente? Wat is de betekenis

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

40 jaar Vlaams parlement

40 jaar Vlaams parlement Hugo Vanderstraeten 40 kaarsjes eenheidsstaat of een unitaire staat: één land met één parlement en één regering. De wetten van dat parlement golden voor alle Belgen. In de loop van de 20ste eeuw hadden

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Tekstboekje GT-0323-a-11-2-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: jeugdwerkloosheid tekst 1 FNV vreest enorme stijging werkloosheid jongeren

Nadere informatie

Kijktip: NOS Rutte, Verhagen en Wilders over de val

Kijktip: NOS Rutte, Verhagen en Wilders over de val Kijktip: NOS Rutte, Verhagen en Wilders over de val Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen bekijken drie filmpjes van de NOS, twee van 21 en één van 24 april. Daarna beantwoorden ze vragen over deze

Nadere informatie

Naar de kern. Thema 1: De kern van het ondernemen ...

Naar de kern. Thema 1: De kern van het ondernemen ... Thema 1: De kern van het ondernemen overheid klanten leveranciers leefomgeving onderneming werknemers... mede-eigenaars drukkingsgroepen en actiecomités U Ondernemen doet iemand in de eerste plaats uit

Nadere informatie

Hoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken?

Hoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken? Hoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken? Maurice de Hond/Peil.nl De overwinning van de PvdA bij de Nederlandse Europese Parlementsverkiezingen en de uitslag van de Deense parlementsverkiezingen

Nadere informatie

Eindelijk... de regering!

Eindelijk... de regering! Hugo Vanderstraeten Wereldrecord! Eindelijk! Na 1 jaar en 176 dagen heeft ons land een nieuwe federale regering met Elio Di Rupo als eerste minister. Hij wordt de eerste Franstalige premier sinds 1970.

Nadere informatie

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning

Nadere informatie

WAAR WIJ VOOR STAAN. Socialisten & Democraten in het Europees Parlement. Fractie van de Progressieve Alliantie van

WAAR WIJ VOOR STAAN. Socialisten & Democraten in het Europees Parlement. Fractie van de Progressieve Alliantie van WAAR WIJ VOOR STAAN. Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten & Democraten in het Europees Parlement Strijden voor sociale rechtvaardigheid, het stimuleren van werkgelegenheid en groei, hervorming

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.

Nadere informatie

Doorbraak.eu. De tronie van wethouder Jan-Jaap de Haan naast de ballen die hem kort daarop zouden treffen.

Doorbraak.eu. De tronie van wethouder Jan-Jaap de Haan naast de ballen die hem kort daarop zouden treffen. De slopers... Vandaag hebben activisten en sympathisanten van Doorbraak in Leiden actie gevoerd tegen dwangarbeid, en voor een leefbaar inkomen en de mogelijkheid om zelf je eigen leven te kunnen bepalen.

Nadere informatie

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen beantwoorden vragen over de Europese politiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren

Nadere informatie

Opdracht Levensbeschouwing AOW-leeftijd

Opdracht Levensbeschouwing AOW-leeftijd Opdracht Levensbeschouwing AOW-leeftijd Opdracht door een scholier 2333 woorden 17 december 2009 6,4 14 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave Inleiding 3 Welke feiten spelen een rol? 4 +

Nadere informatie

Toespraak Jan Vercamst, Voorzitter ACLVB

Toespraak Jan Vercamst, Voorzitter ACLVB 2012_03_24 speech Boost ACLVB 1 Toespraak Jan Vercamst, Voorzitter ACLVB MILITANTENFEEST Viering 120 jaar ACLVB 24 maart 2012 Beste vrienden, De komende weken zijn van het allergrootste belang voor onze

Nadere informatie

Congrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT-

Congrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT- Congrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT- Dames en Heren, Partijgenoten, Ik sta hier beduusd voor u. Het is een bijzondere tijd geweest. Als ik in terugkijk

Nadere informatie

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! Je vindt in dit document authentiek materiaal van het parlement waarmee je zelf aan de slag kan.

Nadere informatie

Gemiddelde hypotheekrentes in 2012 met NHG

Gemiddelde hypotheekrentes in 2012 met NHG rente rente Datum: 2 januari 2013 Terugblik renteontwikkeling 2012: de hypotheekmarkt is dood 2012 was een heel saai jaar. Er waren maar heel weinig wijzigingen in de hypotheekrentes. Je kunt wel zeggen

Nadere informatie

Wat is de essentie van het 6 miljard pakket? Waarom is er besloten om te bezuinigen? Wordt de economie kapot bezuinigd?

Wat is de essentie van het 6 miljard pakket? Waarom is er besloten om te bezuinigen? Wordt de economie kapot bezuinigd? Wat is de essentie van het 6 miljard pakket? Er is een pakket van 6 miljard euro aan aanvullende bezuinigingen overeenkomen. De bezuinigingen worden hoofdzakelijk gevonden via uitgavenbeperkingen binnen

Nadere informatie

Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein

Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein De Verenigde Staten gaan meestal voorop bij het herstel van de wereldeconomie. Maar terwijl een gerenommeerd onderzoeksburo recent verklaarde dat de Amerikaanse

Nadere informatie

Speech Ton 1 mei 15.00 uur (gesproken woord geldt)

Speech Ton 1 mei 15.00 uur (gesproken woord geldt) Speech Ton 1 mei 15.00 uur (gesproken woord geldt) Beste mensen, wat geweldig dat we hier vandaag allemaal staan! We begonnen met een fantastische mars en een goede debatten. 1 mei is weer van ons! En

Nadere informatie

17 oktober Onderzoek: Zeven jaar premier Rutte

17 oktober Onderzoek: Zeven jaar premier Rutte 17 oktober 2017 Onderzoek: Zeven jaar premier Rutte Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming. Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Vrienden, Kameraden, Socialisten, Laat mij beginnen met jullie allemaal een gelukkig en gezond 2017 te wensen. Vandaag zijn we hier niet toevallig in

Nadere informatie

De Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen

De Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen Geschiedenis van de laatste 50 jaar De Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen Bas Levinsohn 1 Inleiding Overzicht colleges Titel college Thema college Tijdsperiode 1 De Cubaanse rakketencrisis Beslissingen

Nadere informatie

Miljoenennota in begrijpelijke taal

Miljoenennota in begrijpelijke taal Samenvatting Miljoenennota in begrijpelijke taal D66 krijgt het voor elkaar 20180920102008_1837.adpro.indd 1 9/20/2018 10:20:25 AM Wat is de Miljoenennota? 2 Elk jaar presenteert de minister van Financiën

Nadere informatie

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011 Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen

Nadere informatie

Wederom onrust op de beurs: hoe nu verder?

Wederom onrust op de beurs: hoe nu verder? Wederom onrust op de beurs: hoe nu verder? Net als we vorig jaar meerdere keren hebben gezien, zijn de beurzen wederom bijzonder nerveus en vooral negatief. Op het moment van schrijven noteert de AEX 393

Nadere informatie

Belangen: Rusland versus de EU

Belangen: Rusland versus de EU Belangen: Rusland versus de EU Korte omschrijving werkvorm Leerlingen denken na over de redenen waarom Rusland en de EU zich met het conflict in Oekraïne bemoeien. Dit doen zij door eerst een tekst te

Nadere informatie

Nieuwsbrief - SP Kerkrade

Nieuwsbrief - SP Kerkrade Nieuwsbrief - SP Kerkrade Voor jezelf, voor elkaar, voor Kerkrade Grupellostraat 51 6461 ET kerkrade@sp.nl 045-5119121 1 Betoging in A dam 3 Kerkrade verzet zich tegen asociale bezuiniging college 2 Twee

Nadere informatie

Dit nieuwe verkiezingsjaar volgt op het bijzondere politieke jaar 2017.

Dit nieuwe verkiezingsjaar volgt op het bijzondere politieke jaar 2017. Speech Sybrand Buma nieuwjaarsbijeenkomst CDA Almere Stadhuis van Almere Wat goed om hier weer met zoveel CDA ers bij elkaar te zijn. We wensen elkaar bij het start van het nieuwe jaar altijd alle goeds

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Belangen: Macht van de Eerste Kamer

Belangen: Macht van de Eerste Kamer Belangen: Macht van de Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm: Aan de hand van een werkblad ontdekken leerlingen dat de plannen van het kabinet waarschijnlijk wel door de Tweede Kamer komen, maar niet

Nadere informatie

- de politieke ledenraad van mening is dat nieuwe bezuinigingen voor de PvdA onacceptabel zijn.

- de politieke ledenraad van mening is dat nieuwe bezuinigingen voor de PvdA onacceptabel zijn. JS-moties Nieuwe bezuinigingen? Nee bedankt! - in de campagne voor de provinciale statenverkiezingen benadrukt is dat de PvdA, in tegenstelling tot D66 en CDA, geen nieuwe bezuinigingen wil om een herziening

Nadere informatie

Praktische opdracht Maatschappijleer Staken

Praktische opdracht Maatschappijleer Staken Praktische opdracht Maatschappijleer Staken Praktische-opdracht door een scholier 2031 woorden 13 maart 2008 8,1 13 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Voorwoord Ik doe deze opdracht over staken. Ik ben

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20 Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

Ik ben de Hamer. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. HET BESTUUR VAN DE EUROPESE UNIE GROEP 7 8

Ik ben de Hamer. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. HET BESTUUR VAN DE EUROPESE UNIE GROEP 7 8 Ik ben de Hamer Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Goedendag! Als

Nadere informatie

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat

Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat Module 7 Staatsinrichting en rechtsstaat 7.1 Onze democratie Tekst 1: Wie is de baas in Nederland? Nederland is een democratie. Dat betekent: de bevolking is de baas. Maar je kunt niet 16,7 miljoen bazen

Nadere informatie

Belgen bevraagd

Belgen bevraagd 1 41.420 Belgen bevraagd De PVDA vroeg 41.420 Belgen hun mening over de crisis, armoede, werk, koopkracht, de toekomst van de jongeren, discriminatie & justitie, klimaat & milieu, democratie en energie.

Nadere informatie

LEO BELGICUS, WERKGROEP VOOR DE HERENIGING DER NEDERLANDEN

LEO BELGICUS, WERKGROEP VOOR DE HERENIGING DER NEDERLANDEN LEO BELGICUS, WERKGROEP VOOR DE HERENIGING DER NEDERLANDEN Onze uitgangspunten Democratie, dwz het besturen van de staat door zijn burgers, behoort tot het wezen van de Nederlandse identiteit. Het is de

Nadere informatie

Kopspandoek. Eric Krebbers

Kopspandoek. Eric Krebbers Kopspandoek Vandaag hebben iets meer dan 150 mensen in het centrum van Arnhem gedemonstreerd tegen Wilders en zijn kabinet. Tegelijk waren er ook demonstraties in Den Haag en Leeuwarden. De Arnhemse demonstratie

Nadere informatie

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen Twee jaar na de start van de Arabische revoluties Uitdagingen voor België en Vlaanderen Inhoud I. Arabische revoluties: twee jaar later II. Complete impasse in Syrië III. Activiteiten Broederlijk Delen-Pax

Nadere informatie

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert'

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' DOSSIER 4 UUR NIEUWSBREAK Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' Door: Irene de Zwaan 05/09/13, 16:07 YOUTUBE. Koos van Dam tijdens een optreden in Pauw&Witteman. NIEUWSBREAK

Nadere informatie

Speech Ton 1 mei uur (gesproken woord geldt)

Speech Ton 1 mei uur (gesproken woord geldt) Speech Ton 1 mei 15.00 uur (gesproken woord geldt) Beste mensen, wat geweldig dat we hier vandaag allemaal staan! We begonnen met een fantastische mars en een goede debatten. 1 mei is weer van ons! En

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

Michiel Verbeek, januari 2013

Michiel Verbeek, januari 2013 Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor

Nadere informatie

PERSONEELSVERGADERING ACOD UNIVERSITEIT GENT

PERSONEELSVERGADERING ACOD UNIVERSITEIT GENT PERSONEELSVERGADERING ACOD UNIVERSITEIT GENT De maatregelen in deze presentatie zijn gebaseerd op de informatie zoals ze beschikbaar was op 25 NOVEMBER 2014 Vooraf: wat is ACOD? ABVV Socialistische vakbond

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle

Nadere informatie

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen

Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand

Nadere informatie

10-puntenplan voor het herstel van de Nederlandse economie

10-puntenplan voor het herstel van de Nederlandse economie 10-puntenplan voor het herstel van de Nederlandse economie Nederland zit in een grote economische crisis. Het consumentenvertrouwen is dramatisch laag. Nederlanders zijn onzeker over hun baan, hun huis,

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER,

80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, Meting juni 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl 80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, AL ZIEN MINDER

Nadere informatie

2.1 Omcirkel het juiste antwoord.

2.1 Omcirkel het juiste antwoord. 2.1 Vraag 1 Het Parlement in Nederland bestaat uit... A. Eerste en Tweede Kamer B. Tweede Kamer en Provinciale Staten C. Provinciale staten en Gemeenteraad D. Tweede Kamer en Gemeenteraad Vraag 2 Waarom

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Met hart voor ouderen

Met hart voor ouderen Met hart voor ouderen Met hart voor ouderen Nederland telt steeds meer ouderen. Daar moeten we voor alles blij mee zijn. Het is een grote, sociale verworvenheid dat steeds meer mensen een hoge leeftijd

Nadere informatie

E F F E C T U E E L. augustus 2011-18. Slachtoffer van eigen succes? Hilaire van den Bergh

E F F E C T U E E L. augustus 2011-18. Slachtoffer van eigen succes? Hilaire van den Bergh E F F E C T U E E L augustus 2011-18 Slachtoffer van eigen succes? Hilaire van den Bergh Hilaire van den Bergh werkt bij BCS Vermogensbeheer B.V. te Rotterdam. De inhoud van deze publicatie schrijft hij

Nadere informatie

Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering!

Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering! Beste vrienden, Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering! Vooreerst, en vanuit de grond van mijn hart: Bedankt! Bedankt om al weken keihard campagne te voeren. Bedankt voor jullie tijd, energie,

Nadere informatie

Hieronder vindt u de belangrijkste sheets uit de presentatie van Mr. Drs. J. Wijn, zoals deze zijn vertoond tijdens de 'ABN AMRO blikt

Hieronder vindt u de belangrijkste sheets uit de presentatie van Mr. Drs. J. Wijn, zoals deze zijn vertoond tijdens de 'ABN AMRO blikt Hieronder vindt u de belangrijkste sheets uit de presentatie van Mr. Drs. J. Wijn, zoals deze zijn vertoond tijdens de 'ABN AMRO blikt vooruit'-bijeenkomsten, gehouden tussen 21 en 28 september 2010. Een

Nadere informatie

Macht van pressiegroepen

Macht van pressiegroepen Opgave 3 Macht van pressiegroepen Bij deze opgave horen de teksten 6 tot en met 8 uit het bronnenboekje. Inleiding Deze opgave heeft betrekking op twee pressiegroepen: de werkgeversorganisatie VNO-NCW

Nadere informatie

Zorgtaken voor de gemeente

Zorgtaken voor de gemeente De Sociale Databank Nederland presenteert in samenwerking met de gemeente een verbreding van inzicht en kennis over structurele oorzaken van de crisis met het terugeisen van 50,9 miljard aan verdwenen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van

Nadere informatie

Nederland dient financiële steun te geven aan landen van de Europese Unie met een hoge staatsschuld die anders in grote problemen zullen komen.

Nederland dient financiële steun te geven aan landen van de Europese Unie met een hoge staatsschuld die anders in grote problemen zullen komen. Aankondiging Op 12 september dit jaar worden verkiezingen gehouden voor de Tweede Kamer. Politieke partijen hebben hun verkiezingsprogramma voor de komende jaren vastgesteld. De lijsttrekkers van de partijen

Nadere informatie

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I

Eindexamen vwo maatschappijwetenschappen 2013-I Opgave De eurocrisis Bij deze opgave horen de teksten 9 en. Inleiding De situatie rond de gemeenschappelijke munt, de euro, is tien jaar na de introductie verre van stabiel (mei 2012). In tekst 9 beschrijft

Nadere informatie

Ouderen en de arbeidsmarkt. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1

Ouderen en de arbeidsmarkt. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1 Inhoudsopgave 1...1 2 Hoofdsectie...2 1 In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen met betrekking tot ouderen van 55 + en de arbeidsmarkt?...2 2 Oudere werknemers moeten goedkoper

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5.9. Boekverslag door E woorden 23 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Boekverslag door E. 2025 woorden 23 oktober 2014 5.9 8 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Paragraaf 1: wat leer je bij maatschappijleer? Iets is een maatschappelijk probleem

Nadere informatie

Verkiezingen. 1. Politieke voorkeur

Verkiezingen. 1. Politieke voorkeur Verkiezingen Voor vijftigplussers staat er de komende jaren veel op het spel. De betaalbaarheid van de zorg staat ter discussie en het niveau van pensioenen en AOW dreigt te worden aangetast. Daarnaast

Nadere informatie

De stemming van 13 oktober 2013

De stemming van 13 oktober 2013 De stemming van 13 oktober 2013 De peiling van deze week is gisteren uitgevoerd na bekend worden van het akkoord over de begroting van 2013. Net zoals het geval was toen het Lente Akkoord werd aangekondigd

Nadere informatie

AEG deel 3 Naam:. Klas:.

AEG deel 3 Naam:. Klas:. AEG deel 3 Naam:. Klas:. 1-Video Grensverleggend Europa; Het moet van Brussel. a-in welke Europese stad staat Jan Jaap v.d. Wal? b-beschrijf in het kort waarom een betere Europese samenwerking nodig was.

Nadere informatie

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,

Nadere informatie

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel door een scholier 1690 woorden 17 januari 2016 7,6 20 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Conflicten in Syrie mijn onderzoek Syrische bootvluchtelingen,

Nadere informatie

2 keer beoordeeld 20 februari 2016

2 keer beoordeeld 20 februari 2016 5,4 Samenvatting door een scholier 1315 woorden 2 keer beoordeeld 20 februari 2016 Vak Maatschappijleer Methode Thema's maatschappijleer Maatschappijleer hoofdstuk 3 Parlementaire democratie Par. 1 wat

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

Inleiding regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst

Inleiding regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst Inleiding regeerakkoord 2017-2021 Vertrouwen in de toekomst Inleiding Mensen in Nederland hebben veel vrijheid. Nederlanders vormen een sterke groep. Iedereen kan proberen om verder te komen in zijn leven.

Nadere informatie

Nieuwjaarstoespraak 2017 Burgemeester Visser. Beste inwoners van Twenterand, jong en oud, dames en heren,

Nieuwjaarstoespraak 2017 Burgemeester Visser. Beste inwoners van Twenterand, jong en oud, dames en heren, Nieuwjaarstoespraak 2017 Burgemeester Visser Beste inwoners van Twenterand, jong en oud, dames en heren, Van harte welkom in de vernieuwde Zandstuve, hier in Den Ham. Zoals u inmiddels weet, is het voor

Nadere informatie

De vluchtelingencrisis: oplossingen en inzichten van kinderen

De vluchtelingencrisis: oplossingen en inzichten van kinderen Door rechtopmigratie op 8 oktober, 2015-00:00 foto, school in Nederland uit 1937 De aanslepende vluchtelingencrisis en de daar bijhorende verklaringen van bepaalde politici heeft niemand onberoerd gelaten.

Nadere informatie

Twaalf grafieken over de ernst van de crisis

Twaalf grafieken over de ernst van de crisis Twaalf grafieken over de ernst van de crisis 1 Frank Knopers 26-04-2012 1x aanbevolen Voeg toe aan leesplank We hebben een aantal grafieken verzameld die duidelijk maken hoe ernstig de huidige crisis is.

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Kenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012

Kenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012 Kenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012 April- 30/04/ 12 Artikel 1. Jean-Luc Dehaene van de CD&V kan bijna 3 miljoen euro opstrijken. Door een aantal jaar geleden een pakket aandelenopties te kopen

Nadere informatie

6,4. Praktische-opdracht door een scholier 2064 woorden 24 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer

6,4. Praktische-opdracht door een scholier 2064 woorden 24 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer Praktische-opdracht door een scholier 2064 woorden 24 juni 2004 6,4 68 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Om het vak maatschappijleer af te sluiten, moest ik nog een PO maken. Deze moest gaan

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke

Nadere informatie

De erfenis van Rutte en financieel-economische alternatieven investeren voor een sociale economie

De erfenis van Rutte en financieel-economische alternatieven investeren voor een sociale economie De erfenis van Rutte en financieel-economische alternatieven investeren voor een sociale economie Bastiaan van Apeldoorn Partijraad 24/09/16, Amersfoort 30 jaar neoliberalisme: 30 jaar scheefgroei 1. Uit

Nadere informatie