Fortuna 2011 P r o g n o s e W o n e n m e t Z o r g

Transcriptie

1 Fortuna 2011 P r o g n o s e W o n e n m e t Z o r g - i n c l u s i e f z o r g z w a a r t e p a k k e t t e n ( Z Z P ) - G e m e e n t e K l e i d u m f i c t i e v e v o o r b e e l d r a p p o r t a g e Fortuna 2011, scenario afbouw capaciteit verzorgingshuizen met 40 duizend plaatsen

2

3 INHOUDSOPGAVE Inleiding 5 Samenvatting 7 Definities 9 Omschrijving van de begrippen 9 Berekening van de opgave 10 Extramuralisering 11 Extramuralisering 11 Ontwikkeling beschermd- en beschut wonen 11 Bevolkingsontwikkeling en vergrijzing 13 Groei bevolking van 55 jaar en ouder 13 Groei bevolking van 75 jaar en ouder 14 Opgave wonen met zorg totaal 15 Samenvattend overzicht 15 Beschermd wonen 17 Vraag 17 Aanbod 18 Opgave 19 Beschut wonen 21 Vraag en aanbod 21 Verzorgd wonen 23 Vraag 23 Aanbod 24 Opgave 25 Overige geschikte woningen 27 Vraag 27 Aanbod 28 Opgave 29 Bijlagen 31 Bijlage 1 Demografische prognoses, Primos 2011 Bijlage 2 Ontwikkeling woningvoorraad, Primos 2011 Bijlage 3 Vraag naar beschermd wonen Bijlage 4 Vraag naar beschut wonen Bijlage 5 Vraag naar verzorgd wonen Bijlage 6 Vraag naar overige geschikte woningen Bijlage 7 Aanbod en vraag beschermd wonen Bijlage 8 Aanbod en vraag beschut wonen Bijlage 9 Aanbod en vraag verzorgd wonen Bijlage 10 Aanbod en vraag overige geschikte woningen Bijlage 11 Vraag naar zorgzwaartepakket 1 (ZZP1) Bijlage 12 Vraag naar zorgzwaartepakket 2 (ZZP2) Bijlage 13 Vraag naar zorgzwaartepakket 3 (ZZP3) Bijlage 14 Vraag naar zorgzwaartepakket 4 (ZZP4) Bijlage 15 Vraag naar zorgzwaartepakket 5 (ZZP5) Bijlage 16 Vraag naar zorgzwaartepakket 6 (ZZP6) Bijlage 17 Vraag naar zorgzwaartepakket 7 (ZZP7) Bijlage 18 Vraag naar zorgzwaartepakket 8 (ZZP8) Bijlage 19 Vraag naar zorgzwaartepakket 9 (ZZP9) Bijlage 20 Vraag naar zorgzwaartepakket 10 (ZZP10) Bijlage 21 Vraag naar sector vreemd zorgzwaartepakket 3

4 4

5 INLEIDING Inleiding Sinds 2003 maakt ABF Research voor de Ministeries van VWS en BZK (voorheen VROM) landelijke ramingen op het gebied van wonen met zorg onder de naam Fortuna. Met ingang van 2012 wordt de intramurale vraag vastgesteld op basis van een indeling naar zorgzwaartepakketten (ZZP's) en wordt conform het Lente-akkoord 2012 per 2013 een extramuralisering ZZP 1-3 gehanteerd voor nieuwe cliënten. De ramingen zijn gebaseerd op de CBS-woningbehoefte-onderzoeken (WBO, WoON) en de ABFbevolkingsprognose uit Primos. Voor Fortuna 2011 is gebruik gemaakt van het meest recente woningbehoefteonderzoek, het WoON-2009, en de meest recente bevolkingsprognose, Primos Om een idee te geven van de opzet en inhoud van een Fortuna-rapport is de onderhavige fictieve voorbeeldrapportage uitgewerkt. Hierin wordt voor de gemeente Kleidum, gelegen in zorgregio Horizon en provincie Luchtland, een vooruitberekening gemaakt voor de behoefte aan wonen met zorg. Het gemeentelijke beeld wordt daarbij uitgesplitst naar 9 postcodegebieden (Tussenhoek, Noordwest, Noordoost, Smalreep, Centrum, Midoost, Onderwest, Zuidland en Binnengat). In dit rapport zijn uitsluitend de uitkomsten voor geheel Nederland waarheidsgetrouw. Locatie van de postcodegebieden 5

6 6

7 SAMENVATTING Samenvatting Fortuna Fortuna raamt de opgave inzake wonen met zorg. Deze opgave wordt bepaald door het huidige tekort, de vraag die ontstaat door de ontwikkeling van de bevolking en de extra opgave die ontstaat ten gevolge van extramuralisering. In het Lente-akkoord 2012 is afgesproken dat vanaf 2013 nieuwe cliënten geen indicatie voor zorgzwaartepakket (ZZP) 1 t/m 3 meer wordt toegekend en dus niet langer toegelaten tot een intramurale instelling. Om de effecten hiervan inzichtelijk te maken heeft ABF Research de Fortuna-raming hierop aangepast. Fortuna onderscheidt 4 categorieën wonen met zorg: beschermd wonen (ZZP5-10), beschut wonen (ZZP1-4), verzorgd wonen en overige geschikte huisvesting. Niet alleen leeftijd is van belang voor de vraag naar wonen met zorg. Er is in de toekomstige vraag ook rekening gehouden met het geslacht, de huishoudsamenstelling, het opleidingsniveau en het inkomen van de bevolking. Tevens is de samenstelling van de woningvoorraad een relevante indicator. De ontwikkeling van de vraag naar wonen met zorg hoeft dus geenszins in de pas te lopen met de vergrijzing. Demografie In de gemeente Kleidum groeit het aantal 55-plussers tot 2040 met personen. De groei is relatief het grootst in postcodegebied Centrum, relatief het laagst in postcodegebied Tussenhoek. In de gemeente Kleidum groeit het aantal 75-plussers tot 2040 met personen. De relatieve groei van het aantal 75-plussers is in de gemeente Kleidum hoger dan in Nederland. Wonen met zorg totaal In de gemeente Kleidum betreft in 2010 het totaal aantal mensen dat vraagt naar wonen met zorg zo'n personen. Dit komt neer op 12% van de totale bevolking en 40% van de 55-plussers. In de gemeente Kleidum neemt de totale vraag naar wonen met zorg tot 2040 toe met personen, ofwel zo'n 63%. Het totaal aantal mensen dat een of andere vorm van wonen met zorg wil komt daarmee in de gemeente Kleidum in 2040 uit op personen en omvat daarmee dan 16% van de totale bevolking en 41% van de 55-plussers. Beschut wonen en extramuralisering De totale vraag naar wat nu intramurale zorg (ZZP 1 of hoger) is groeit in de gemeente Kleidum tot 2040 met personen. Deze vraag wordt bepaald door een vraag naar beschermd wonen, een vraag naar beschut wonen en een extramuraliseringsbehoefte. Als gevolg van extramuralisering van ZZP 1-3 daalt de vraag naar beschut wonen in de gemeente Kleidum tot 2040 met 70 personen. Verondersteld wordt dat de resterende vraag grotendeels verschuift naar het extramurale verzorgd wonen. Bij beschermd wonen wordt geen extramuralisering verondersteld. Het huidige aanbod beschut wonen is in de gemeente Kleidum 10 plaatsen lager dan de huidige vraag. Beschermd wonen De vraag naar beschermd wonen groeit in de gemeente Kleidum tot 2040 met circa 560 personen. Postcodegebied Tussenhoek heeft met 124 plaatsen de grootste groei van de vraag naar beschermd wonen. Het huidige aanbod beschermd wonen is in de gemeente Kleidum 11 plaatsen hoger dan de huidige vraag. Verzorgd wonen In de gemeente Kleidum neemt de vraag naar verzorgd wonen tot 2040 toe met ongeveer 670 woningen. Deze groei is met 150 woningen het hoogst in postcodegebied Tussenhoek. De grootste relatieve groei hebben de postcodegebieden Tussenhoek en Binnengat. Gegeven de gemeentelijke vraag- en aanbodcijfers lijkt er in de gemeente Kleidum in 2010 sprake van een overschot van 30 woningen in de categorie verzorgd wonen. Overige geschikte huisvesting De vraag naar overige geschikte huisvesting neemt tot 2040 toe met woningen. Daarvan moeten er circa in postcodegebied Tussenhoek worden gerealiseerd. De grootste relatieve groei hebben de postcodegebieden Tussenhoek en Onderwest. Het huidige tekort lijkt in de gemeente Kleidum hoger dan het landelijke gemiddelde. 7

8 8

9 DEFINITIES Omschrijving van de begrippen Wonen met zorg Een belangrijk punt van aandacht zijn de definities voor de diverse vormen van wonen met zorg. De totale huisvesting voor ouderen en andere zorgbehoevenden wordt omschreven als geschikte huisvesting voor wonen met zorg. Deze valt uiteen in vier hoofdgroepen 1 : 1. Beschermd wonen betreft woon- en verblijfsvormen met 24-uurs nabije zorg en bescherming. Met 'nabij' wordt gedoeld op zorg die permanent aanwezig is. In het algemeen betreft het onzelfstandig wonen. Concreet betekent dit dat alle plaatsen in intramurale instellingen voor zover bewoond door personen met een ZZP5 of hoger tot het beschermd wonen worden gerekend. 2. Beschut wonen omvat alle plaatsen in intramurale instellingen voor zover bewoond door personen met een ZZP4 of lager Er wordt uitgegaan van een dalende vraag en een dalend aanbod, hetgeen wordt besproken onder het kopje 'extramuralisering' in de volgende paragraaf. 3. Verzorgd wonen betreft de situatie wanneer een huishouden in een ouderenwoning woont en gebruik kan maken van verpleging of verzorging vanuit een nabij gelegen zorgsteunpunt. 4. Overige geschikte huisvesting voor ouderen en andere hulpbehoevenden betreffen zelfstandige woningen waarvan diverse kenmerken aangeven dat ze meer geschikt zijn voor de doelgroep dan gebruikelijke woningen. Dit betreft de volgende typen woningen: De woning is een ouderenwoning als onderdeel van een complex met extra diensten zoals maaltijdverzorging, receptie, gemeenschappelijke recreatieruimte, etc. (wonen met diensten). De woning is een ouderenwoning, niet vallend onder verzorgd wonen of wonen met diensten (overige ouderenwoning). De woning is ingrijpend aangepast (ingrijpend aangepaste woning). De woning is een nultredenwoning (overige nultredenwoning). Een woning is een nultredenwoning indien deze zowel extern toegankelijk (de woonkamer dient bereikbaar te zijn vanaf de straat zonder trap te hoeven lopen) als intern toegankelijk (vanuit de woonkamer zijn zonder traplopen de keuken, het toilet, de badkamer en tenminste 1 slaapkamer te bereiken) is. Vraag Het uitgangspunt van de vraag is de netto vraag. De vraag c.q. behoefte omvat alle huishoudens die in een geschikte woning wonen, vermeerderd met de huishoudens die aangeven naar een dergelijke woning te willen verhuizen en verminderd met de huishoudens die aangeven een dergelijke woning te willen verlaten. Bij de bepaling van de verhuisgeneigdheid van huishoudens worden zowel urgente verhuisgeneigden als nieturgente verhuisgeneigden meegenomen. Aanbod Voor de intramurale woonvormen zijn de aanbodcijfers afkomstig van het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Voor verzorgd wonen is gebruik gemaakt van cijfers uit het VVZS-adresboek en gegevens over woonzorgcomplexen van het kenniscentrum Wonen en Zorg. Voor de overige geschikte woningen zijn er geen goede bronnen en is op basis van woningkenmerken een schatting gemaakt. Voor deze schatting van de geschikte woningvoorraad wordt uitgegaan van de aantallen per (zorg)regio, zoals deze zijn gemeten in het WoON Binnen deze regio's wordt het aanbod op het laagste schaalniveau (kern of postcode) verdeeld op grond van de volgende voorraadkenmerken: het percentage meergezinswoningen, aantallen huur/koop woningen, grootte van de woningen, bouwjaar van de woningen, bewonersdichtheid van het gebied en het woonmilieu. De actuele verhouding tussen vraag naar en aanbod van geschikte huisvesting is bepalend voor het aanvangstekort/overschot. 1 De voorheen gehanteerde intramurale verblijfscategorieën Beschermd Wonen en Wonen met verzorgingshuiszorg zijn vervangen door Beschermd Wonen en Beschut Wonen. In de nieuwe versie is de klassieke indeling van verzorgings- en verpleeghuizen losgelaten en vervangen door een indeling op basis van het ZZP dat de cliënt geïndiceerd krijgt. 9

10 DEFINITIES Berekening van de opgave Voor elk van de 4 onderscheiden categorieën wonen met zorg wordt een schatting gemaakt van de kwantitatieve opgave, ofwel in hoeverre zal het huidige aanbod van de diverse vormen van wonen met zorg moeten veranderen om aan de toekomstige vraag te kunnen voldoen. Hiertoe wordt ten eerste bepaald wat de extra vraag in de toekomst is door de ontwikkeling van de bevolking, met als meest prominent kenmerk de vergrijzing. Maar, niet alleen de leeftijd is van belang voor de vraag naar geschikte huisvesting. Er is in de toekomstige vraag ook rekening gehouden met het geslacht, de huishoudsamenstelling, het opleidingsniveau en het inkomen van de bevolking. Binnen deze onderscheiden categorieën wordt de aard van de vraag die huishoudens uitoefenen gedurende de prognoseperiode constant verondersteld. In de prognose wordt binnen de onderscheiden categorieën dus verondersteld dat het aandeel huishoudens dat gebruik maakt van diverse vormen van wonen met zorg, ofwel de verhouding tussen feitelijke en potentiële vraag, niet verandert. Ten tweede ontstaat er verschuiving in de vraag door extramuralisering. Het Lente-akkoord 2012 stelt dat nieuwe cliënten, die in het verleden ZZP 1-3 geïndiceerd werden, vanaf 2013 de nodige zorg niet meer vanuit een instelling geboden krijgen. Middels extramurale zorg zullen deze cliënten dan in hun eigen omgeving worden geholpen. De maatregel geldt alleen voor nieuwe cliënten. Door verloop naar hogere zorgzwaartepakketten of beëindiging van de zorg zal in de komende jaren de vraag naar ZZP 1-3 worden afgebouwd en neemt de capaciteit beschut wonen dus af. Deze maatregel is van toepassing voor alle instellingen in de V&V sector in Nederland. In de derde plaats is de huidige situatie met betrekking tot wonen met zorg van belang. De huidige situatie wordt bepaald aan de hand van vraag en aanbod in de startsituatie. Voor de (extramurale) woningmarkt zijn deze onderwerpen met behulp van het woningbehoefte-onderzoek vastgesteld. Daarmee kan de huidige spanning, uitgedrukt in een tekort of overschot, worden weergegeven. Voor Fortuna 2011 is gebruik gemaakt van het WoON Bij de berekeningen zijn de huidige wachtlijsten voor de intramurale woonvormen niet meegenomen. Op lokaal niveau wordt de schatting van de vraag vergeleken met aanbodcijfers. De totale opgave is een optelsom van de bovengenoemde 3 componenten en is vastgesteld op regionaal niveau (zorgregio). Vervolgens is de regionale opgave normatief verdeeld over de provincies en postcodegebieden binnen deze regio. De uitkomsten van deze exercitie dienen dan ook als indicatief te worden beschouwd. 10

11 EXTRAMURALISERING Extramuralisering De Rijksoverheid heeft in het Lente-akkoord 2012 aangekondigd de AWBZ-zorg verder te zullen hervormen. Deze hervorming houdt in dat de huidige lichte intramurale zorg met ingang van 2013 niet meer vanuit instellingen wordt geboden. Cliënten worden voortaan in hun eigen omgeving geholpen. Concreet betekent dit dat voor nieuwe cliënten geen indicatie ZZP 1-3 meer wordt afgegeven en met deze nieuwe vorm van extramuralisering in feite scheiden van wonen en zorg versneld wordt doorgevoerd. In het Lente-akkoord wordt verder niet gesproken over het scheiden van de woon- en zorgcomponent binnen de intramurale zorgzwaartepakketten. Laatstgenoemd beleid staat gepland vanaf Of dit wordt aangepast of (deels) komt te vervallen is op dit moment niet bekend. Deze systematiek betekent voor de ouderen die het betreft, dat zij middels extramurale zorg in de eigen omgeving een samenhangend en op maat afgestemd zorgpakket ontvangen. Bij deze omzetting naar levering van de zorg in functies en klassen in de thuissituatie wordt uitgegaan van een ingroeimodel voor nieuwe cliënten. ABF Research heeft het verloop van de reeds afgegeven indicaties voor ZZP 1-3 geanalyseerd. Voor heel Nederland blijkt dat de natuurlijke uitstroom en doorstroom naar hogere ZZP s zorgt voor een 30% afname per jaar gedurende 5 jaar en dat in de 5 jaar erna de stand lineair afneemt tot 0. Ofwel in een tijdsbestek van 10 jaar zal bij het nieuw in te voeren beleid de huidige ZZP 1-3 niet meer voorkomen. Ontwikkeling beschermd- en beschut wonen De uitgangspunten van het Lente-akkoord 2012 betreffende extramuralisering van ZZP 1-3 leiden landelijk tot een afname van de capaciteit beschut wonen met 42 duizend plaatsen. Omdat er wel een toename van ZZP4 is voorzien ten gevolge van de bevolkingsontwikkeling, daalt de totale omvang van het beschut wonen minder hard; in totaal 20 duizend plaatsen. Bij beschermd wonen vindt geen extramuralisering plaats en treedt een landelijke stijging met 79 duizend plaatsen op ten gevolge van bevolkingsontwikkeling. Figuur 1 geeft een overzicht van wat dit landelijke scenario zou betekenen voor de gemeente Kleidum. Uitgangspunt is de vraag naar beschermd- en beschut wonen in Deze vraag wordt voor de gemeente Kleidum ingeschat op circa 790. Wanneer geen rekening wordt gehouden met extramuralisering is dit aantal in 2040 naar verwachting gestegen tot

12 EXTRAMURALISERING Hierbinnen moet echter naast de onderscheiden vraag naar beschermd wonen respectievelijk beschut wonen de veronderstelde extramuralisering worden meegenomen. 2 De vraag naar beschermd wonen was in 2010 circa 430 plaatsen en zal in 2040 naar verwachting zijn gestegen naar 980 plaatsen. De vraag naar beschut wonen was in 2010 circa 360 plaatsen en zal naar verwachting in 2040 zijn gedaald naar 270 plaatsen. Voor in totaal 570 personen wordt verondersteld dat zij in 2040 zullen vragen naar een extramurale vorm van wonen met zorg. Bij de extramuralisering wordt verondersteld dat 64% zal vragen naar verzorgd wonen, 16% naar een overige geschikte woning en 20% naar een overige woning. De totale vraag naar intramurale verblijfszorg is gelijk aan de optelsom van de vraag naar beschermd wonen en beschut wonen. Deze bedraagt in 2010 dus circa 790; in 2040 wordt deze vraag ingeschat op circa Dit maakt omzetting van plaatsen beschut wonen naar plaatsen beschermd wonen een logische optie. In de praktijk is dat natuurlijk ook al veelal de gang van zaken. De Fortuna cijfers geven in dit rapport de aantallen voor de gemeente Kleidum weer, uitgaande van het hierboven geschetste scenario. 2 In deze paragraaf wordt de extramuralisering als gevolg van de afname van de verzorgingshuiscapaciteit beschreven. Daarnaast is er nog sprake van extramuralisering in de Geestelijke Gezondheidszorg en de Gehandicaptenzorg. 12

13 BEVOLKINGSONTWIKKELING EN VERGRIJZING Groei bevolking van 55 jaar en ouder Alhoewel vergrijzing niet het enige element is dat bij de ontwikkeling van de vraag naar wonen met zorg een rol speelt, is dit wel één van de sterkste determinanten. In het algemeen geldt dat de doelgroep voor geschikte huisvesting voor wonen met zorg met name bestaat uit personen in de leeftijdscategorie van 55 jaar en ouder. Figuur 2 laat de stand en ontwikkeling zien van het aantal 55-plussers in de gemeente Kleidum en enkele vergelijkingsgebieden. In de gemeente Kleidum bedraagt het huidige aantal 55-plussers 30,0% van de bevolking. In 2040 zal dit percentage naar verwachting zijn gegroeid tot 37,6%, ofwel een absolute groei van 7,6%. In de gemeente Kleidum is deze groei daarmee lager dan gemiddeld in heel Nederland (8,6%). In absolute aantallen houdt dit in dat in de gemeente Kleidum het aantal inwoners van 55 jaar en ouder groeit van circa in 2010 naar circa in Binnen de gemeente Kleidum is de relatief grootste groei van het aantal 55-plussers in postcodegebied Centrum, gevolgd door de postcodegebieden Midoost en Binnengat. De groei is relatief gering in de postcodegebieden Tussenhoek, Noordoost en Noordwest. In bijlage 1 staan de cijfers van de bevolkingsprognoses per postcodegebied voor de diverse jaren. 13

14 BEVOLKINGSONTWIKKELING EN VERGRIJZING Groei bevolking van 75 jaar en ouder De doelgroep voor het beschermd en verzorgd wonen betreft met name personen vanaf 75 jaar. Figuur 3 laat de stand en ontwikkeling zien van het aantal 75-plussers in de gemeente Kleidum en enkele vergelijkingsgebieden. In de gemeente Kleidum bedraagt het huidige aantal 75-plussers 7,0% van de bevolking. In 2040 zal dit percentage naar verwachting zijn gegroeid tot 14,3%, ofwel een absolute groei van 7,3%. In de gemeente Kleidum is deze groei daarmee hoger dan gemiddeld in heel Nederland (7,2%). In absolute aantallen houdt dit in dat in de gemeente Kleidum het aantal inwoners van 75 jaar en ouder groeit van circa personen in 2010 naar personen in In Kleidum groeit het aantal 75-plussers relatief het sterkst in postcodegebied Centrum, gevolgd door de postcodegebieden Binnengat en Noordwest. In de postcodegebieden Noordoost, Smalreep en Onderwest is de groei relatief laag. In bijlage 1 staan de cijfers van de bevolkingsprognoses per postcodegebied voor de diverse jaren. 14

15 OPGAVE WONEN MET ZORG TOTAAL Samenvattend overzicht Tabel 1 geeft de totale opgave wonen met zorg voor de gemeente Kleidum weer op basis van de hiervoor beschreven bevolkingsprognose. De tabel laat allereerst de bevolkingsprognose zien. Zo woonden er in 2010 in de gemeente Kleidum ongeveer plussers. In de periode groeit het aantal 75-plussers naar verwachting met circa personen. De totale vraag naar de diverse vormen van wonen met zorg in 2010 is ; deze vraag groeit in de periode met Gegeven de extramuralisering in de ouderenzorg van ZZP 1-3 neemt de vraag naar beschut wonen in Kleidum in diezelfde periode af met 70. De vraag naar beschermd wonen neemt toe met 560. Mede gegeven de veronderstellingen omtrent extramuralisering neemt de vraag naar verzorgd wonen toe met 670 en de vraag naar overige geschikte woningen met In de volgende paragrafen wordt op elk van de categorieën wonen met zorg afzonderlijk nader ingegaan en wordt het gemeentelijke beeld verder uitgesplitst naar de diverse postcodegebieden. Bovendien wordt de startsituatie in de opgave betrokken. Tabel 1:Vraag geschikte huisvestiging voor wonen met zorg, Kleidum, (Fortuna 2011) Huidige aantal Verandering aantal Bevolking Personen Personen Vraag naar wonen met zorg Beschermd wonen Beschut wonen Verzorgd wonen Overige geschikte woningen Totaal

16 16

17 BESCHERMD WONEN Vraag In totaal was er in de gemeente Kleidum in 2010 naar schatting een vraag naar 430 plaatsen voor beschermd wonen. Gegeven de samenstelling van de bevolking naar 5-jaars leeftijdsklasse, geslacht, huishoudtype, opleiding en inkomen wordt verwacht dat in de gemeente Kleidum de vraag naar beschermd wonen tot 2040 zal groeien met 520 plaatsen. Uitgedrukt als percentage van de bevolking in de gemeente is dat 0,7%, dat is lager dan het landelijke gemiddelde (1,5%). Figuur 4 laat in absolute aantallen de groei tot 2040 zien van de vraag naar beschermd wonen voor de verschillende postcodegebieden in de gemeente Kleidum. In de gemeente heeft postcodegebied Tussenhoek met 124 plaatsen de hoogste opgave, gevolgd door postcodegebied Noordoost met 106 plaatsen en postcodegebied Noordwest met 87 plaatsen. De relatieve opgave, uitgedrukt als percentage van de bevolking, is het hoogst in postcodegebied Tussenhoek, gevolgd door postcodegebied Binnengat en postcodegebied Onderwest. In bijlage 3 staat een nadere uitsplitsing van de prognoses beschermd wonen per postcodegebied voor de diverse jaren. Naast deze groei van de vraag als gevolg van de bevolkingsontwikkeling moet er ook rekening worden gehouden met de huidige verhoudingen tussen vraag naar en aanbod van beschermd wonen. De volgende paragraaf geeft hiervan een overzicht. 17

18 BESCHERMD WONEN Aanbod Figuur 5 geeft een overzicht van de vraag naar en het aanbod van beschermd wonen in de gemeente Kleidum per postcodegebied. In 2010 omvat het aanbod beschermd wonen in de gemeente Kleidum in totaal 450 plaatsen. De in de vorige paragraaf gepresenteerde vraag naar beschermd wonen in de gemeente Kleidum in 2010 is ingeschat op 400 plaatsen. Deze vraag groeit naar 980 in Gegeven deze gemeentelijke vraag- en aanbodcijfers lijkt er in 2010 in de gemeente Kleidum sprake van een overschot van 10 plaatsen beschermd wonen. Hierbij moet uiteraard worden opgemerkt dat instellingen met beschermd wonen vaak ook een bovengemeentelijke en niet alleen een gemeentelijke functie hebben en het dus ook mogelijk is dat er extra vraag deels komt uit een buurgemeente. Figuur 5 geeft per postcodegebied de verschillen weer tussen aanbod, huidige vraag en toekomstige vraag. Dit zou bij wijzigingen in het aanbod een indicatie kunnen geven voor gewenste locaties. Bijlage 7 geeft een overzicht van de aantallen per postcodegebied. 18

19 BESCHERMD WONEN Opgave Figuur 6: Opgave beschermd wonen als percentage van de huidige bevolking naar samenstellende Figuur 6 geeft een overzicht van de opgave beschermd wonen in de gemeente Kleidum. Om een vergelijking zichtbaar te maken met de zorgregio, de provincie en heel Nederland is in de figuur de opgave uitgedrukt als percentage van de bevolking. De opgave als gevolg van de bevolkingsgroei, uitgedrukt als percentage van de bevolking is in de gemeente Kleidum 0,70%, in de provincie Provincie Luchtland 0,50% en in heel Nederland 1,50%. Het huidige verschil tussen vraag en aanbod in de gemeente Kleidum, dat naar schatting circa -10 plaatsen bedraagt, komt uitgedrukt als percentage van de bevolking overeen met 0,0% van de bevolking. Conform de uitgangspunten zijn vraag en aanbod beschermd wonen in de startsituatie zowel nationaal als op zorgregio niveau gelijk verondersteld. Figuur 6 geeft een overzicht van de totale opgave per postcodegebied. De volgorde van de verschillende postcodegebieden in de figuur is op basis van de hoogte van de opgave door bevolkingsontwikkeling. Deze keuze is gemaakt om te benadrukken dat de gepresenteerde verschillen tussen vraag en aanbod met de nodige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd. Zo is het mogelijk dat naburige postcodegebieden deels voorzien in de vraag. De cijfers geven een indicatie, het vergt kennis van de lokale woningmarkt om hier verstandig mee te kunnen omgaan. Bijlage 3 en bijlage 7 geven een overzicht van de aantallen per postcodegebied. Bijlagen 15 t/m 20 geven de vraag uitgesplitst naar ZZP 5 en hoger. 19

20 20

21 BESCHUT WONEN Vraag en aanbod In 2010 omvat het aanbod beschut wonen in de gemeente Kleidum in totaal 319 plaatsen. De vraag naar beschut wonen is in de gemeente Kleidum in 2010, gegeven de samenstelling van de bevolking naar 5-jaars leeftijdsklasse, geslacht, huishoudtype, opleiding en inkomen, ingeschat op 357. Gegeven deze gemeentelijke vraag- en aanbodcijfers is het huidige verschil tussen vraag naar en aanbod van beschut wonen in de gemeente Kleidum gelijk aan 10. Ook op postcodegebied niveau zijn er verschillen tussen vraag naar en aanbod van beschut wonen. Hierbij moet uiteraard worden opgemerkt dat instellingen met beschut wonen vaak ook een bovengemeentelijke functie hebben en het dus ook mogelijk is dat er extra vraag komt uit postcodegebieden in buurgemeenten. In 2040 is de vraag naar en het aanbod van beschut wonen gedaald, gegeven de verwachte extramuralisering. De vraag in 2040 wordt ingeschat op 270, het aanbod in 2040 op 100 en het verschil daarmee op 170 plaatsen. Figuur 7 geeft de verschillen weer tussen aanbod, huidige vraag en toekomstige vraag per postcodegebied. Dit zou bij wijzigingen in het aanbod een indicatie kunnen geven voor gewenste locaties. Bijlage 4 en bijlage 8 geven een overzicht van de precieze aantallen. Bijlagen 11 t/m 14 geven de vraag uitgesplitst naar ZZP

22 22

23 VERZORGD WONEN Vraag In totaal is de vraag naar verzorgd wonen in de gemeente Kleidum in 2010 naar schatting 580 woningen. Gegeven de samenstelling van de bevolking naar 5-jaars leeftijdsklasse, geslacht, huishoudtype, opleiding en inkomen wordt verwacht dat in de gemeente Kleidum de vraag naar verzorgd wonen tot 2040 zal groeien met circa 670 woningen. Dit betreft 2,0% van de totale woningvoorraad; dit is hoger dan het landelijke percentage van 1,6%. Figuur 8 geeft per postcodegebied een overzicht van de absolute groei tot 2040 van de vraag naar verzorgd wonen in de gemeente Kleidum. Binnen de gemeente Kleidum heeft postcodegebied Tussenhoek met 150 woningen de hoogste opgave verzorgd wonen qua absolute aantallen woningen, gevolgd door postcodegebied Noordwest met 120 woningen en postcodegebied Noordoost met 100 woningen. Uitgedrukt als percentage van de woningvoorraad is de opgave het hoogst in postcodegebied Tussenhoek, gevolgd door postcodegebied Binnengat en postcodegebied Onderwest. De opgave is relatief het laagst in de postcodegebieden Zuidland, Midoost en Smalreep. De zojuist gepresenteerde opgave verzorgd wonen in de gemeente Kleidum betreft de opgave als gevolg van de verwachte bevolkingsontwikkeling, waarbij rekening is gehouden met het eerder geschetste extramuraliseringsscenario. De bevolkingsontwikkeling in de periode leidt in de gemeente Kleidum tot een opgave van naar schatting 310 woningen. Extramuralisering leidt tot een extra opgave voor Kleidum van zo'n 350 woningen. In bijlage 5 staan voor de verschillende jaren en alle postcodegebieden de precieze cijfers. Naast de bevolkingsontwikkeling en extramuralisering moet ook rekening gehouden worden met de huidige verhouding tussen vraag naar en aanbod van verzorgd wonen. Hier wordt in de volgende paragraaf nader op ingegaan. 23

24 VERZORGD WONEN Aanbod Figuur 9 geeft een overzicht van de vraag naar en het aanbod van verzorgd wonen in de gemeente Kleidum per postcodegebied. Voor zover bekend bedraagt het aanbod verzorgd wonen in 2010 in de gemeente Kleidum 590 woningen. 3 De in de vorige paragraaf gepresenteerde vraag naar verzorgd wonen in de gemeente Kleidum is in 2010 ingeschat op 580 woningen. Deze vraag groeit naar woningen in Gegeven deze gemeentelijke vraag- en aanbodcijfers lijkt er in de gemeente Kleidum in 2010 sprake van een overschot van 30 woningen in de categorie verzorgd wonen. Figuur 9 geeft per postcodegebied de verschillen weer tussen aanbod, huidige vraag en toekomstige vraag. Dit zou bij uitbreiding van het aanbod een indicatie kunnen geven voor gewenste locaties. Bijlage 9 geeft een overzicht van de precieze aantallen. 3 Bron: VVZS-adresboek, kenniscentrum Wonen en Zorg 24

25 VERZORGD WONEN Opgave Figuur 10: Opgave verzorgd wonen als percentage van de huidige voorraad naar samenstellende componenten, Figuur 10 laat de opgave verzorgd wonen zien voor de diverse postcodegebieden in de gemeente Kleidum, uitgesplitst naar de onderscheiden relevante componenten. Om een vergelijking zichtbaar te maken met de zorgregio, de provincie en heel Nederland is in de figuur de opgave uitgedrukt als percentage van de huidige woningvoorraad. De bevolkingsontwikkeling in de periode leidt in de gemeente Kleidum tot een opgave van naar schatting 310 woningen, ofwel 0,9% van de totale woningvoorraad. Dat is hoger dan de landelijke opgave (0,8%). De tweede component van de opgave wordt bepaald door de vraag die ontstaat ten gevolge van extramuralisering. De extramuralisering leidt tot een extra opgave voor de gemeente Kleidum van 350 woningen. Dat komt overeen met 1,0% van de huidige woningvoorraad en is hoger dan de landelijke opgave (0,8%). In de derde plaats is de huidige verhouding tussen vraag en aanbod van belang. Het huidige tekort in de gemeente Kleidum, dat naar schatting circa -30 woningen bedraagt, komt overeen met ongeveer -0,1% van de huidige woningvoorraad en is lager dan landelijk (0,3%). Figuur 10 geeft een overzicht van de totale opgave per postcodegebied. De volgorde van de verschillende postcodegebieden in de figuur is op basis van de hoogte van de opgave door bevolkingsontwikkeling en extramuralisering. Deze keuze is gemaakt om te benadrukken dat de gepresenteerde verschillen tussen vraag en aanbod met de nodige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd. Zo is het mogelijk dat naburige postcodegebieden deels voorzien in de vraag. De cijfers geven een indicatie, het vergt kennis van de lokale woningmarkt om hier verstandig mee te kunnen omgaan. Bijlage 5 en bijlage 9 geven een overzicht van de aantallen. 25

26 26

27 OVERIGE GESCHIKTE WONINGEN Vraag De vraag naar overige geschikte woningen in de gemeente Kleidum is in 2010 ingeschat op woningen. Gegeven de samenstelling van de bevolking naar 5-jaars leeftijdsklasse, geslacht, huishoudtype, opleiding en inkomen groeit deze vraag naar woningen in De totale toename in de gemeente Kleidum bedraagt daarmee zo'n woningen. Dit komt overeen met 14,3% van de totale woningvoorraad, dit is hoger dan het landelijk percentage van 7,7%. Figuur 11 geeft per postcodegebied een overzicht van de absolute groei tot 2040 van de vraag naar overige geschikte woningen in de gemeente Kleidum. Binnen de gemeente Kleidum heeft postcodegebied Tussenhoek met woningen de hoogste opgave qua absolute aantallen overige geschikte woningen, gevolgd door postcodegebied Noordwest met 830 woningen en postcodegebied Noordoost met 790 woningen. Uitgedrukt als percentage van de woningvoorraad is de opgave het hoogst in postcodegebied Tussenhoek, gevolgd door de postcodegebieden Onderwest en Binnengat. De zojuist geschetste groei van de vraag naar overig geschikt wonen in de gemeente Kleidum betreft de groei als gevolg van de verwachte bevolkingsontwikkeling, waarbij rekening is gehouden met het eerder geschetste extramuraliseringscenario. De bevolkingsontwikkeling in de periode leidt in de gemeente Kleidum tot een opgave van naar schatting woningen. De extramuralisering leidt tot een extra opgave voor de gemeente Kleidum van 90 woningen. In bijlage 6 staan voor de verschillende jaren en alle postcodegebieden de precieze cijfers. Naast de bevolkingsontwikkeling en extramuralisering moet nog rekening gehouden worden met de huidige verhouding tussen vraag naar en aanbod van geschikte woningen. Hierop wordt in de volgende paragraaf nader ingegaan. 27

28 OVERIGE GESCHIKTE WONINGEN Aanbod Figuur 12 geeft een overzicht van de vraag naar en het aanbod van overige geschikte woningen in de gemeente Kleidum per postcodegebied. Het geschatte aanbod van overige geschikte woningen in 2010 in de gemeente Kleidum bedraagt woningen. 4 Binnen de gemeente is naar schatting het aanbod het hoogst in postcodegebied Tussenhoek met woningen, gevolgd door postcodegebied Noordwest met woningen. De in de vorige paragraaf gepresenteerde vraag naar overige geschikte woningen in 2010 is in de gemeente Kleidum ingeschat op woningen. Deze vraag groeit naar woningen in Gegeven deze gemeentelijke vraag- en aanbodcijfers lijkt er in de gemeente Kleidum in 2010 sprake van een tekort van woningen in de categorie overige geschikte woningen. Figuur 12 geeft per postcodegebied de verschillen weer tussen aanbod, huidige vraag en toekomstige vraag. Bijlage 10 geeft een overzicht van de precieze aantallen. 4 Bron: WoON, bewerking ABF Research 28

29 OVERIGE GESCHIKTE WONINGEN Opgave Figuur 13: Opgave overige geschikte woningen als percentage van de huidige voorraad naar samenstellende Figuur 13 laat de opgave overige geschikte woningen zien voor de diverse postcodegebieden in de gemeente Kleidum, uitgesplitst naar de onderscheiden relevante componenten. Om een vergelijking zichtbaar te maken met de zorgregio, de provincie en heel Nederland is in de figuur de opgave uitgedrukt als percentage van de huidige woningvoorraad. De bevolkingsontwikkeling in de periode leidt in de gemeente Kleidum tot een opgave van naar schatting woningen, ofwel 14,2% van de totale woningvoorraad. Dat is hoger dan de landelijke opgave (7,5%). De tweede component van de opgave wordt bepaald door de vraag die ontstaat ten gevolge van de extramuralisering. De extramuralisering leidt tot een extra opgave voor de gemeente van 90 woningen. Dat komt overeen met 0,3% van de huidige woningvoorraad en is hoger dan de landelijke opgave (0,2%). In de derde plaats is de huidige verhouding tussen vraag en aanbod van belang. Het huidige tekort, dat naar schatting circa woningen bedraagt, komt overeen met ongeveer 3,0% van de huidige woningvoorraad en is hoger dan het landelijke percentage (1,0%). De volgorde van de verschillende postcodegebieden in de figuur is op basis van de hoogte van de opgave door bevolkingsontwikkeling en extramuralisering. Deze keuze is gemaakt om te benadrukken dat de gepresenteerde verschillen tussen vraag en aanbod met de nodige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd. Zo is het mogelijk dat naburige postcodegebieden deels voorzien in de vraag. De cijfers geven een indicatie, het vergt kennis van de lokale woningmarkt om hier verstandig mee te kunnen omgaan. Bijlage 6 en bijlage 10 geven een overzicht van de aantallen. 29

30 30

31 BIJLAGEN B1: DEMOGRAFISCHE PROGNOSES, PRIMOS 2011 Tabel B1-1: Raming diverse leeftijdsklassen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Leeftijd Gemeente Kleidum Totaal Zorgregio Horizon Totaal Provincie Luchtland Totaal Nederland Totaal Tabel B1-2: Raming diverse leeftijdsklassen per postcodegebied, Kleidum Leeftijd Tussenhoek Totaal Noordwest Totaal Noordoost Totaal Smalreep Totaal Centrum Totaal Midoost Totaal Onderwest Totaal Zuidland Totaal Binnengat Totaal

32 BIJLAGEN B2: ONTWIKKELING WONINGVOORRAAD, PRIMOS 2011 Tabel B2-1: Raming woningvoorraad, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B2-2: Raming woningvoorraad per postcodegebied, Kleidum Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat

33 BIJLAGEN B3: VRAAG NAAR BESCHERMD WONEN Tabel B3-1: Raming vraag beschermd wonen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Raming vraag Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B3-2: Raming vraag beschermd wonen per postcodegebied, Kleidum Raming vraag Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat Tabel B3-3: Raming vraag beschermd wonen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B3-4: Raming vraag beschermd wonen per postcodegebied, Kleidum, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat

34 BIJLAGEN B4: VRAAG NAAR BESCHUT WONEN Tabel B4-1: Raming vraag naar beschut wonen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Raming vraag Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B4-2: Raming vraag naar beschut wonen per postcodegebied, Kleidum Raming vraag Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat Tabel B4-3: Raming vraag naar beschut wonen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B4-4: Raming vraag naar beschut wonen per postcodegebied, Kleidum, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat

35 BIJLAGEN B5: VRAAG NAAR VERZORGD WONEN Tabel B5-1: Raming vraag verzorgd wonen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Raming vraag naar verzorgd wonen Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B5-2: Raming vraag verzorgd wonen per postcodegebied, Kleidum Raming vraag naar verzorgd wonen Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat Tabel B5-3: Raming vraag verzorgd wonen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag naar verzorgd wonen Gemeente Kleidum groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Zorgregio Horizon groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Provincie Luchtland groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Nederland groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Tabel B5-4: Raming vraag verzorgd wonen per postcodegebied, Kleidum, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag naar verzorgd wonen Tussenhoek groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Noordwest groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Noordoost groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal

36 BIJLAGEN Smalreep groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Centrum groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Midoost groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Onderwest groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Zuidland groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Binnengat groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal

37 BIJLAGEN B6: VRAAG NAAR OVERIGE GESCHIKTE WONINGEN Tabel B6-1: Raming vraag naar overige geschikte woningen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Raming vraag naar overige geschikte woningen Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B6-2: Raming vraag naar overige geschikte woningen per postcodegebied, Kleidum Raming vraag naar overige geschikte woningen Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat Tabel B6-3: Raming vraag naar overige geschikte woningen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag naar overige geschikte woningen Gemeente Kleidum groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Zorgregio Horizon groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Provincie Luchtland groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Nederland groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Tabel B6-4: Raming vraag naar overige geschikte woningen per postcodegebied, Kleidum, absolute groeicijfers t.o.v. het basisjaar 2010 Verandering vraag naar overige geschikte woningen Tussenhoek groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Noordwest groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Noordoost groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal

38 BIJLAGEN Smalreep groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Centrum groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Midoost groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Onderwest groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Zuidland groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal Binnengat groei vraag bevolkingsontwikkeling groei vraag extramuralisering groei vraag totaal

39 BIJLAGEN B7: AANBOD EN VRAAG BESCHERMD WONEN Tabel B7-1: Aanbod van en vraag naar beschermd wonen, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Beschermd wonen Aanbod 2010 Vraag 2010 Vraag Aanbod 2010 Vraag Aanbod 2010 Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Tabel B7-2: Aanbod van en vraag naar beschermd wonen per postcodegebied, Kleidum Beschermd wonen Aanbod 2010 Vraag 2010 Vraag Aanbod 2010 Vraag Aanbod 2010 Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat

40 BIJLAGEN B8: AANBOD EN VRAAG BESCHUT WONEN Tabel B8-1: Aanbod van en vraag naar verzorgingshuiszorg, Kleidum en diverse vergelijkingsgebieden Beschut wonen Aanbod 2010 Vraag 2010 Vraag Aanbod 2010 Aanbod 2040 Vraag 2040 Vraag Aanbod 2010 Gemeente Kleidum Zorgregio Horizon Provincie Luchtland Nederland Toelichting: Conform de extramuralisering is vraag en aanbod ZZP 1t/m3 in 2040 verdwenen en resteert dan alleen nog ZZP4 binnen het beschut wonen. Tabel B8-2: Aanbod van en vraag naar verzorgingshuiszorg per postcodegebied, Kleidum Aanbod 2010 Vraag 2010 Vraag Aanbod 2010 Aanbod 2040 Vraag 2040 Beschut wonen Vraag Aanbod 2010 Tussenhoek Noordwest Noordoost Smalreep Centrum Midoost Onderwest Zuidland Binnengat