SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste en tweede leerjaar. Sociale en technische wetenschappen. PV Praktijk huishoudkunde. TV Huishoudkunde. (Vervangt 2002/104)

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: tweede graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Personenzorg Optie(s) Sociale en technische wetenschappen Vak(ken): PV Praktijk huishoudkunde 2/2 lt/w TV Huishoudkunde 2/2 lt/w Vakkencode: VV-s Leerplannummer: 2004/023 (Vervangt 2002/104) Nummer inspectie: 2004 / 23 // 1 / S / SG / 1 / II / / V/ / 24 // 1 / S / SG / 1 / II / / V/06 (Vervangt 2002/294//1/O/SG/1/II/ /V/04)

2 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 1 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) INHOUD Visie op het fundamentele gedeelte...2 Vakoverschrijdende eindtermen...3 Beginsituatie...3 Algemene doelstellingen...4 Pedagogisch-didactische wenken en timing Minimale materiële vereisten Evaluatie Bibliografie... 22

3 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 2 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) VISIE OP HET FUNDAMENTELE GEDEELTE De studierichting Sociale en technische wetenschappen (STW) legt de nadruk op drie centrale componenten: De sociale component beoogt de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de leerling in zijn sociale dimensie m.a.w. de mens die zich bij al zijn activiteiten bekommert om het welzijn van zijn medemens en die zijn sociale verantwoordelijkheid opneemt. De technische component beoogt de ontwikkeling van vaardigheden die nodig zijn om producten tot stand te brengen en op een kritisch verantwoorde manier te consumeren. Het gaat hierbij om het geheel van bewerkingen en activiteiten m.a.w. de mens die handelt. De wetenschappelijke component beoogt het nadenken over wat, hoe en waarom iets moet gebeuren of gebeurd is. Om al zijn activiteiten oordeelkundig te laten verlopen, steeds te verbeteren en aan te passen aan de noden van de tijd heeft de mens nood aan wetenschappelijke kennis, m.a.w. de mens die denkt. In de studierichting STW staat bijgevolg de sociaal, de technisch en de wetenschappelijk ingestelde mens centraal. In concrete situaties worden de leerinhouden gericht op het voldoen van diverse behoeften van mens en milieu, alle activiteiten zijn bewust gericht op de ontwikkeling van de sociale ingesteldheid en de verantwoordelijkheidszin van het individu. De leerlingen maken aanvankelijk kennis met de doelstelling en de inhoud van de studierichting Sociale en technische wetenschappen. Nadien wordt het menselijk handelen in tal van facetten behandeld en gerelateerd aan de menselijke behoeften. Het kwaliteitsbewust handelen vormt de kern en de synthese van alle handelen waaronder alle andere items kunnen worden geduid. De behoefte aan voeding in functie van de gezondheid wordt grondig uitgewerkt en nadien in de praktijk getoetst. Dit gebeurt op een proefondervindelijke en/of vergelijkende wijze o.m. via de bereiding van eenvoudige gerechten. Maaltijden kunnen slechts naar het einde van het schooljaar als syntheseoefening worden ingelast. De bereidingen berusten op elementaire basistechnieken, eenvoudige en courant verkrijgbare producten die voor een voedingsstof representatief zijn. De begrippen veiligheid, hygiëne, ergonomie, werkorganisatie en verantwoord omgaan met grondstoffen worden geïntroduceerd en geïmplementeerd in praktijkoefeningen. De absolute voorrang wordt gegeven aan de kwalitatieve verbetering van de voedselbehandeling. Iedere stap, elk onderdeel wordt afzonderlijk geobserveerd en geanalyseerd. De nodige handelingen en technieken worden hierbij aangeleerd, geëxperimenteerd en verbeterd. De klemtoon ligt ook op de analyse van de voedingsmiddelen. Deze analyse gebeurt in functie van de voedselbehandeling inzonderheid met het oog op de bereiding van eenvoudige maaltijden op basis van gekende en nieuwe basistechnieken met rijkere voedingsmiddelen. Daarenboven geniet het aankoop- en verwerkingsproces de verdere aandacht.

4 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 3 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN De school heeft de verantwoordelijkheid vakoverschrijdende eindtermen na te streven. Daarom dient zij een visie te formuleren omtrent vakoverschrijdend leren die kadert in het pedagogisch project van het Gemeenschapsonderwijs. Deze visie past in de schoolcultuur en behoort tot de schoolwerkplanontwikkeling. Alle leraren van de school zijn vertrouwd met deze visie en worden betrokken bij de planmatige uitvoering ervan. Deze visie wordt geoperationaliseerd door het hele schoolteam binnen de gangbare schoolwerking. Hiervoor is kennisname van de eigenlijke vakoverschrijdende eindtermen een noodzaak. De beginsituatie van de school kan uitgaan van reeds in de leerplannen opgenomen vakoverschrijdende eindtermen. Bovendien inventariseert de school initiatieven die een vakoverschrijdend karakter hebben. De vakleraren kunnen de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen bevestigen via de jaarvorderingsplannen. Zelfs als ze in een aanvangsstadium binnen één leervak nagestreefd worden, dienen de leraren het vakoverschrijdend karakter te beklemtonen. Aan de hand van aanstiplijsten kan blijken dat een aantal vakoverschrijdende eindtermen ofwel helemaal niet ofwel in bepaalde studierichtingen niet aan bod komen. Dit resterend contigent dient ook door alle leerlingen van die graad nagestreefd te worden, zodat de school een strategie en een methodiek dient te ontwikkelen om hieraan tegemoet te komen. Pas als alle vakoverschrijdende eindtermen aan bod komen op de school en alle leerlingen van die graad erbij betrokken zijn, voldoet de school aan de basisnormen die de school oplegt. De wijze(n) waarop de school hieraan tegemoet komt, hoort tot de pedagogische vrijheid waarbij een beroep kan gedaan worden op bestaande expertise binnen of buiten de school. BEGINSITUATIE Tot het eerste leerjaar van de tweede graad Sociale en technische wetenschappen worden volgende leerlingen als regelmatige leerling toegelaten: de regelmatige leerlingen die het tweede leerjaar van de eerste graad met vrucht hebben beëindigd of zij die houder zijn van een getuigschrift van de eerste graad van het secundair onderwijs, behaald via de examencommissie van de Vlaams Gemeenschap; de regelmatige leerlingen die het eerste leerjaar van de tweede graad van het beroepssecundair onderwijs met vrucht hebben beëindigd, onder de volgende voorwaarde: gunstig advies van de toelatingsklassenraad; de regelmatige leerlingen van het buitengewoon secundair onderwijs, onder de volgende voorwaarden: - gunstig en gemotiveerd advies van de toelatingsklassenraad; - de Gemeenschapsminister of zijn gemachtigde als dusdanig beslist op aanvraag - van de directeur van de betrokken instelling voor voltijds secundair onderwijs. Concreet treffen we volgende leerlingen aan: diegenen die sociale technische wetenschappen in de eerste graad volgden, zij bezitten een initiële basiskennis aangaande voeding en voedselbehandeling; diegenen die een andere basisoptie in de eerste graad volgden, zij beschikken over weinig of geen voorkennis aangaande de voeding. Algemeen kunnen we stellen, dat de leerlingengroep soms een heterogene groep kan zijn waarvan sommigen op het sociaal en maatschappelijk terrein een -eerste- basiskennis hebben verworven, enerzijds, op basis van de vakoverschrijdende eindtermen sociale vaardigheden, gezondheids- en milieueducatie, anderzijds, verworven uit buitenschoolse ervaringen.

5 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 4 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) ALGEMENE DOELSTELLINGEN Kennis Inzicht hebben in de verschillende behoeften van de mens. Het bekomen, behouden en/of verbeteren van een goede fysische en psychische gezondheid. Voedingsstoffen analyserend bestuderen en basistechnieken vergelijkend toepassen om een optimaal rendement te bekomen. Inzien dat men de eigen voedingsgewoonten kan bepalen en bijsturen. Inzicht hebben in de randvoorwaarden m.b.t. het productief en consumptief handelen. Op een positieve wijze omgaan met materialen in het bijzonder met water, lucht, bodem en energie. Technieken kennen met betrekking tot het beoordelen van de kwaliteit van een product of dienst. Vaardigheden Verschillende voedingsmiddelen observerend en/of experimenterend onderzoeken en voor elk de meest doeltreffende bereidingswijze vastleggen. Opdrachten analyseren, oplossingen formuleren en kiezen, een plan opstellen en uitvoeren, de resultaten evalueren en bijsturen. Op basis van objectieve criteria een waarneming mondeling en schriftelijk verwoorden. Besluiten trekken en formuleren. Hygiënisch, veilig, ergonomisch, milieubewust, sociaal, zintuiglijk, esthetisch en creatief, economisch en kwaliteitsbewust handelen. Op een kritische manier consumeren. De werktijd kunnen plannen. Attitudes Een houding ontwikkelen die ten goede komt van het individu, de maatschappij en het leefmilieu. In een team kunnen samenwerken. Bij een taakverdeling een opdracht aanvaarden die niet de meest interessante is. Een opdracht tot het einde kunnen afwerken. Relativiteitszin en acceptatie kunnen opbrengen ten opzichte van de leefgewoonten van anderen. Anderen kunnen waarderen. Op een gepaste wijze kritiek kunnen uiten en aanvaarden. In een discussie ongelijk kunnen toegeven. Bereid zijn om mee te ijveren voor natuurbescherming. Spontaan gericht zijn op de samenhang tussen verschillende disciplines m.b.t. het sociaal, technisch en wetenschappelijk handelen.

6 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 5 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1 1 Inleiding LEERINHOUDEN 1.1 Kennismaken met de didactische keuken Eigentijds basismaterieel en uitrusting vlot hanteren. keukenhulpmiddelen De juiste keukenhulpmiddelen kiezen, gebruiken en onderhouden. Groot o.m.: keukenrobot, handmixer, staafmixer, stoomkoker, grill, frituurketel, uitrusting Klein o.m.: aardappelmes, klopper, houten lepel, pannenlikker, snijplank, 1.2 Meubilair: keukenkasten en laden Een instructiefiche van de elektrische apparaten lezen en begrijpen. 1.3 Huishoudapparaten Soorten kookfornuizen (gas/elektrisch) Soorten ovens: (traditioneel/warme lucht/gecombineerd) Microgolfoven Dampkap Wasmachine/droogkast Vaatwasmachine Koelkast/diepvriezer 1.4 Sanitaire toestellen Spoelbak Handwasbak Uitgietbak 2 2 Sociaal handelen Binnen een gezinscontext de tafel kunnen dekken voor een ontbijt, 2.1 Maaltijden in het dagelijks leven: ontbijt, middagmaal,

7 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 6 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen een middagmaal en een avondmaal. De basisnormen i.v.m. de tafeletiquette kunnen toepassen. Voor een speciale gelegenheid één volledige activiteit voorbereiden en uitwerken. avondmaal LEERINHOUDEN Tafel dekken op een eigentijdse wijze Tafeletiquette, basisnormen 2.2 Speciale gelegenheden (o.m. verjaardag, seizoengebonden feesten en feesten aan leeftijdsgebonden vieringen, tuinfeest, barbecue) Uitnodigingen maken Sfeer creëren Tafel dekken Tafeldecoratie De regels van de etiquette toepassen bij het ontvangen van gasten. Tafeletiquette volgens de gelegenheid Opdienen en afruimen 3 3 Gezond handelen: voedselbehandeling Het begrippenkader i.v.m. voedselbehandeling toelichten. Op een eenvoudige en wetenschappelijk correcte manier de basisprincipes en basistechnieken uitvoeren met maximaal behoud van de voedingswaarde. 3.1 Begrippenkader Basisprincipe Basistechniek Basisbereiding 3.2 Informatiemiddelen i.v.m. voedselbehandeling Zelfstandig recepten opzoeken. Schriftelijke bronnen Auditieve bronnen Audiovisuele bronnen ICT en internet 3.3 Voorbereiden van voedingsmiddelen Voedingsmiddelen voorbereiden met maximaal behoud van de Reinigen

8 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 7 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen voedingsstoffen. Spoelen Wassen LEERINHOUDEN Verdelen en verkleinen van voedingsmiddelen Snijden Hakken Malen Raspen Knippen De grondstoffen verwerken volgens bepaalde principes en gebruik maken van de juiste techniek. Basistechnieken en principes beheersen en efficiënt toepassen in de bereiding van een gerecht. 3.4 Bereiden van voedingsmiddelen o.m.: koken en blancheren stomen bakken carameliseren frituren stoven pocheren roosteren braden paneren gratineren garen in de microgolf roerbakken binden met zetmeel

9 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 8 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN De leerlingen kunnen 3.5 Synthese: optimale voeding Een eenvoudige optimale maaltijd bereiden en serveren. Uitvoeren van een eenvoudige optimale maaltijd Zichzelf kritisch evalueren. Evaluatie van het gezond handelen 4 4 Hygiënisch handelen 4.1 Hygiëne in de keuken Spontaan de hygiënenormen in de didactische keuken toepassen. Het lokaal De basistechnieken reinigen en wassen van voedingsmiddelen toepassen. De uitrusting De grondstoffen 4.2 Bewaren en conserveren van voedsel Voedsel hygiënisch houden basistechniek: reinigen en wassen van voedingsmiddelen representatief gerecht bereiden Voedingsmiddelen verantwoord bewaren en conserveren. Voedsel hygiënisch bewaren gebruik van koelkast Voedsel hygiënisch conserveren 5 5 Veilig handelen Elektrische toestellen op een veilige manier gebruiken en onderhouden. Een instructiefiche lezen en begrijpen. Materieel en materiaal gebruiken volgens instructies en/of gebruiksaanwijzing. Giftige kamerplanten kunnen onderscheiden van niet-giftige. Kamerplanten gebruik van diepvriezer (blancheren) gebruik van suiker, azijn en alcohol 5.1 Veilig omgaan met elektrische toestellen in de huishouding materieel en materiaal (o.m. onderhoudsproducten)

10 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 9 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen Een bijsluiter lezen en begrijpen. Medicatie Voorzorgen treffen om de veiligheid te verhogen als zwakke weggebruiker. Spontaan de verkeersvoorschriften respecteren. LEERINHOUDEN 5.2 Veilig gedrag op openbare plaatsen 5.3 Veilig gedrag als zwakke weggebruiker: Zien en gezien worden 6 6 Milieubewust handelen Voedingsmiddelen garen in water met een minimum aan water- en energieverbruik. 6.1 Zuinig omgaan met water en energie (o.m. gebruik van het fornuis, microgolfoven, hoge drukkookpan). Milieusparend aankopen. 6.2 Zuinig omgaan met producten en verpakkingen Afval sorteren. 6.3 Selectief afval beheren. 7 7 Kwaliteitsbewust handelen In eigen handelen een kritische houding aannemen met het oog op kwaliteit en kwaliteitsverbetering. De principes van kwaliteitszorg op een opgegeven opdracht toepassen. 7.1 Aankopen voor een praktijkles 7.2 Taal van het etiket 7.3 Proces- en productkwaliteit Beoordelen van gerechten decoratief werkstuk Oplossingen voor kwaliteitsbevordering uitwerken 8 8 Ergonomisch handelen Tijdens het werken een correcte houding aannemen. 8.1 Ergonomisch en rationeel werken Een huishoudelijke taak efficiënt uitvoeren. 8.2 Optimaal gebruik van de huiselijke infrastructuur 8.3 Inrichting van de werkpost 9 9 Esthetisch en creatief handelen 9.1 Materialen Aangeboden materialen op een creatieve en esthetische manier Bloemen en planten (o.m. bloemstukje)

11 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 10 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen verwerken. LEERINHOUDEN Vind- en waardeloos materiaal (o.m. eenvoudig knutselwerk 9.2 Grondstoffen: voedingsmiddelen (hartig, zoet) Waarnemend handelen Voedingsmiddelen tot visueel aantrekkelijke gerechten verwerken. Kleur behoud 10.1 Visuele aantrekkelijkheid van voedingsmiddelen combinaties Vorm natuurlijke vorm fantasievorm Opmaak van borden en schotels In concrete situaties oog hebben voor smaak en geur Organoleptische aantrekkelijkheid van voedingsmiddelen Invloed van bereidingswijzen op smaak, geur, kleur en vorm van de voedingsmiddelen beoordelen. Smaak behouden bevorderen (gebruik van kruiden) wijzigen Geur (aroma) behouden wijzigen Smaakvolle en aromatische gerechten bereiden Economisch handelen 11.1 Beheer van het gezinsbudget en jongerenbudget

12 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen 11 PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Decr. nr. LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen In concrete situaties elementen aangeven om prijs- en energiebewust te handelen. LEERINHOUDEN Prijsbewust aankopen en verbruiken Zuinig omgaan met water en energiebronnen 11.2 Simulatieoefeningen i.v.m. budgetbeheer o.m. Een opdracht met een bepaald budget uitvoeren. Geschenken kopen Gasten ontvangen feestkledij

13 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING De praktijk is voornamelijk gericht op het concreet uitvoeren en toetsen van de theoretische inzichten. Tijdens de praktijklessen worden basistechnieken en een rationele werkwijze aangeleerd. Daarbij wordt telkens de nadruk gelegd op de verschillende werkwijzen, het juiste gebruik van materieel en het creatief omgaan met materiaal. Het onderhoud van het materieel, de apparatuur en de omgeving worden systematisch aangepakt, met voortdurende aandacht voor gezondheid, veiligheid, hygiëne en milieu. Bij de keuze van de oefeningen en opdrachten houdt men rekening met: - de inbreng van de leerling - de verscheidenheid aan te gebruiken materiaal - het stelselmatig verhogen van de moeilijkheidsgraad (meer zelfstandig in meer complexe situaties eigen aan de studierichting) - het verhogen van de zelfwerkzaamheid. De vakwerkgroep zal de lijnen uitstippelen die uitgewerkt worden in de vakken TV Huishoudkunde en PV Huishoudkunde zodat de leerstofafbakening duidelijk is in het 1ste en in het 2de jaar van de tweede graad (zowel horizontaal als verticaal). Bij de opmaak van het jaarplan wordt rekening gehouden met volgende elementen: - het reële lessenrooster, t.t.z. de wijze waarop de lesuren TV en PV in het rooster voorkomen; - de samenwerking met andere vakken; - de mogelijke samenzetting van het 1 ste en 2 de leerjaar; - de beschikbare uitrusting en infrastructuur. Op geregelde en bij het begin van het schooljaar vastgelegde tijdstippen, worden vakgroepvergaderingen georganiseerd. Deze vergaderingen kunnen zowel een vakgebonden of een vakoverschrijdend karakter aannemen. Tijdens deze vergaderingen kunnen o.m. volgende onderwerpen aan bod komen: - Opmaken en realiseren van de jaarplannen (werkinstrument, eenvormigheid); - Samen nadenken over vakdoelstellingen, prioriteiten in het leerplan, belang van de vakken binnen de studierichting; - Horizontale en verticale samenwerking; - Nadenken over handboeken, leermiddelen en didactische uitrusting; - Organiseren van binnenklasdifferentiatie, individuele remediëring bij leerachterstanden extra begeleiding van leerlingen, leerlingenvolgsysteem; - Gebruik maken van uniforme vakterminologie; - Bepalen van inhoud en structuur van de leerlingencursus; - Integreren van atitudes; - Opstellen van evaluatiecriteria en hun onderlinge verhouding; - Eenduidige en doorzichtige rapportering aan leerlingen en ouders; - Opstellen van evaluatievragen, een vragenbank; - Inrichten en gebruiken van de vaklokalen; - Organiseren van pedagogisch-didactische uitstappen; - Afspraken over het nascholingsaanbod; - Deelnemen aan vakoverschrijdende projecten, wedstrijden...

14 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Groot belang dient gehecht te worden aan het planmatig werken. Wij adviseren het volgen van het OVUR-schema zoals dat in vele praktijksituaties schematisch is terug te vinden: - O = oriënteren op de opdracht (planning) - V = voorbereiden van de opdracht (voorbereiden) - U = uitvoeren van de opdracht (uitvoeren) - R = reflecteren (evalueren van de uitgevoerde opdracht) Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Aandacht besteden aan de juiste terminologie van materieel en uitrusting. Plaats en inventaris van materieel en uitrusting steeds in acht nemen. Via eenvoudige bereiding elementaire handeling aanleren o.m. meten, wegen en gebruik van keukenuitrusting. 2 In functie van de aard van het bezoek voorkomen, houding en gedrag bespreken en inoefenen, door middel van communicatieoefeningen o.m. rollenspel (in coördinatie met TV en PV Opvoedkunde/ huishoudkunde). Bij de organisatie van een feestje alle voorziene items van sociaal handelen aan bod laten komen. O.m. rekening houden met: - de inbreng van de leerlingen - omgang met andere culturen - schoolorganisatorische omstandigheden. De activiteit i.v.m. speciale gelegenheden kan ook buitenschools gebeuren (b.v. in een kleuterklas, bejaardentehuis). Documentatie aanleggen. Videobeelden gebruiken. 3 Begrippenkader met praktische voorbeelden illustreren. Per voedingsstof een representatief voedingsmiddel uitwerken in het 2de jaar. In functie van het optimale behoud van de eigenschappen van iedere voedingsstof de meest geschikte basistechniek, basisprincipe en keukenhulpmiddel aanwenden. Overeenkomstig de behandelde basistechniek, basisprincipe en het gebruikte keukenhulpmiddel wordt een representatief gerecht uitgewerkt. Afhankelijk van het lesonderwerp worden vergelijkende en proefondervindelijke studies als didactische werkvorm aanbevolen. Bij de uitwerking van gerechten wordt het meest voor de hand liggend informatiemiddel gebruikt o.m. kookboek, videorecept. Uitgevoerde basisprincipes en de hieruit afgeleide technieken alsook het gebruikte materieel kritisch analyseren, plannen, uitvoeren en evalueren. 4 KB inzake de algemene voedingsmiddelenhygiëne dd als uitgangsbasis gebruiken. HACCP-principes aanhalen en in concrete situaties verduidelijken. Concrete hygiëneknelpunten in teamverband ontdekken en oplossingen formuleren. Afspraken maken en naleven i.v.m. orde en hygiëne: huishoudelijk reglement opstellen. Basistechnieken via demonstratie aanleren. 2 LT 8 LT 40 LT 8 LT

15 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing Koelkast en diepvriezer geregeld onderhouden. 5 Gebruik maken van documentatie en de keurmerken op de toestellen. Steeds wijzen op het belang van de instructiefiche bij de toestellen. Artikels over ongevallen uit kranten gebruiken als uitgangspunt om concrete situaties aan te bieden waarin de leerlingen zichzelf en hun veilig/onveilig gedrag herkennen. In functie van het veilig gebruik van elektrische apparaten een voor de hand liggend gerecht bereiden zoals: - sapcentrifuge: vruchtensap - wafelijzer: wafels Gidsen over kamerplanten gebruiken. Medicatie: wijzen op het gevaar van zelfmedicatie Op een openbare plaats gezamenlijk de risico s inventariseren en de voorzorgsmaatregelen bespreken. Aanschouwelijkheid bevorderen door krantenknipsels te gebruiken, pictogrammen te analyseren, verkeerspark te bezoeken. 6 Verpakkingen: milieuvriendelijke verpakkingen stimuleren, glas, karton, Water: video Frans en Els sparen water. Energie: verbruik en prijzen vergelijken. Goede gewoonten bijbrengen in verband met aankoop, gebruik en verbruik van producten. Bezoek brengen aan een containerpark. Contact opnemen met een milieuambtenaar om kennis te maken met de plaatselijke mogelijkheden. Proefondervindelijke studie: voedingsmiddelen koken in veel water, in weinig water, op lage energiestand, op hoge energiestand. Aankopen doen voor en bereiden van o.m. een lunchpakket, een picknick, Containerpark bezoeken of mini-containerpark aanleggen. Overigens wordt indien daar een mogelijkheid voor is - elke concrete situatie aangewend om milieubewust handelen te verduidelijken. 7 Documentatie aanleggen. Videobeelden gebruiken. 8 Gebruik maken van schetsen en videofilm. In functie van ergonomie eenvoudige huishoudelijke taken uitvoeren o.m. bereidingen, strijk van platte stukken, onderhoud. 9 Decoratieve werkstukjes maken met een vooraf bepaald budget, naargelang de periode van het jaar. Inspelen op trends, belangstellingspunten en de mogelijkheden van de leerlingen en de school. De afgewerkte stukjes krijgen een plaats in de klas/ school of worden als cadeau aangeboden. 10 Gerechten bereiden waarbij de sensorische eigenschappen ten volle tot hun recht komen. Beide items worden best op een gecoördineerde wijze behandeld. Overigens wordt in alle lessen als zich de gelegenheid voordoet dit items mee besproken. 8 LT 4 LT 10 LT 4 LT 8 LT 4 LT

16 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 11 Via reële voorbeelden komen tot besparingstips in verband met voeding, kleding, onderhoud, interieur, ontspanning, Eventueel een bezoek brengen aan een kringloopcentrum. Gebruik maken van prijscatalogi, folders, e.a. 4 LT GEBRUIK VAN ICT 1 Wat? Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, etc. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen. 2 Waarom? De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie,... In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: het leerproces zelf in eigen handen nemen; zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal; op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie). 3 Hoe te realiseren? In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen adequaat of onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen spontaan gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema s, stilstaande en bewegende beelden, demo,... Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen gestructureerde leerstof. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie,...), de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode toevoegen. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Het programma Powerpoint kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via , blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora,... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie

17 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT zo de mogelijkheid biedt om niet alleen interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toets- en examenvragen,...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal) te bevorderen. Sommige programma s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie). BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN 1 Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: de opdrachten meer open worden; er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn; de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden; de leerlingen zelf leren plannen; er feedback is op proces en product; er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. 2 Waarom? Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken; leerlingen voorbereiden op levenslang leren; het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen. Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald Leren leren, vinden we aanknopingspunten als: keuzebekwaamheid; regulering van het leerproces; attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren. In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

18 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) 3 Hoe te realiseren? Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: de leraar als coach, begeleider; de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn leer kracht; de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties. De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn Leren leren, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is klein beginnen aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat doelen voorop stellen strategieën kiezen en ontwikkelen oplossingen voorstellen en uitwerken stappenplannen of tijdsplannen uitzetten resultaten bespreken en beoordelen; reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen verantwoorde conclusies trekken keuzes maken en die verantwoorden is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.

19 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN De uitrusting en de inrichting van de lokalen dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB AREI, Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist. Lokaal PV Huishoudkunde Basismaterieel per keukenblok Bestek (vork, mes, lepel) Blikopener Braadpan Deegkommen Deeglepel Digitale weegschaal Garde Groenteplank Keukenwekker Kookpannen (1 stel van 3 maten) Maatbeker Mixer (revolvermodel) Nootmuskaatrasp onderlegger platte en diepe borden pollepel rasp

20 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) schaar snelkookpan spatel vergiet stoompan vleesmes vuurvaste schotels zeef Basismaterieel per leerling Aardappelmesje Dunschiller Houten lepel Basismaterieel in de didactische keuken Olie-, azijn en mosterdstel Snij-, schaaf- en haktoestel Koelkast Pepermolen Peper- en zoutvat Gevogelteschaar Servetten, tafellakens Frituurketel Frietsnijder Koffiezetapparaat Keukenrobot Slacentrifuge Opdienschotels Microgolfoven Bergkasten: eetgerief en voorraad Bakovens Kookplaten met afzuigkappen Kurkentrekker Branddeken E.H.B.O.-uitrusting Polyvalent lokaal Daar de praktische oefeningen niet gespecificeerd zijn, kan de uitrusting niet vastgelegd worden. Het spreekt voor zich dat bij die keuze van de praktische toepassing de nodige materiële uitrusting beschikbaar is.

21 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) EVALUATIE 1 Algemene principes In de laatste decennia heeft zich een nieuwe ontwikkeling voorgedaan in het denken over evaluatie. Evaluatie wordt niet meer als een losstaande activiteit beschouwd die louter gericht is op de beoordeling van de leerling, maar moet verweven zijn met het gehele leerproces. De didactische evaluatie is een inherent deel van leren en onderwijzen. Zij geeft informatie aan leerlingen en leraren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zodoende de kans om het rendement van leerlingen én leraren te optimaliseren. 2 Criteria Een relevante evaluatie moet beantwoorden aan een aantal criteria. Validiteit, betrouwbaarheid, transparantie en didactische relevantie zijn criteria die bijdragen tot de kwaliteit van de evaluatie. 2.1 Validiteit De evaluatie is valide in de mate dat ze meet wat zij veronderstelt te meten. Om valide te zijn moet de evaluatie aan volgende voorwaarden voldoen: de opgaven moeten representatief zijn voor de ganse leerinhoud; de toetsing moet aansluiten bij het onderwijs dat voorafgegaan is; ze moet een aanvaardbare moeilijkheidsgraad hebben; wat geëvalueerd wordt, moet ook voldoende ingeoefend zijn. 2.2 Betrouwbaarheid De evaluatie is betrouwbaar in de mate dat zij niet afhankelijk is van het moment van afname of correctie. Een hoge betrouwbaarheid wordt bekomen door: nauwkeurige, duidelijke, ondubbelzinnige vragen te stellen; te corrigeren op basis van een duidelijk correctiemodel met puntenverdeling; relatief veel vragen te stellen; aan de leerling voldoende tijd te geven om de toets uit te voeren; veel evaluatiebeurten te voorzien (zonder te veel tijd van de onderwijstijd in beslag te nemen!). 2.3 Transparantie en voorspelbaarheid De evaluatie moet transparant en voorspelbaar zijn: d.w.z. ze mag voor de leerlingen geen verrassingen inhouden. Daarom moet ze aan volgende voorwaarden voldoen: ze moet aansluiten bij de wijze van toetsen die de leerlingen gewoon zijn; de beoordelingscriteria moeten door de leerling vooraf gekend zijn; de leerlingen moeten precies op de hoogte zijn van wat ze moeten kunnen en kennen. 2.4 Didactische relevantie De evaluatie is didactisch relevant als zij bijdraagt tot het leerproces. De leerlingen moeten uit de beoordeling iets kunnen leren. Daarom is het essentieel aan de leerling feedback te geven: door een gecorrigeerde toets in de klas te bespreken: een goede toetsbespreking beperkt zich niet tot het geven van de juiste oplossingen maar leert de leerlingen ook waarom een antwoord juist of fout is; door de examenkopij te laten inkijken en klassikaal te bespreken.

22 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) 3 Soorten De hedendaagse didactiek maakt een onderscheid tussen proces- en productevaluatie. De procesevaluatie (bijv. dagelijks werk) heeft tot doel informatie te krijgen over de bereikte en niet bereikte leerdoelen en na te gaan of de gehanteerde werkvormen wel effectief waren in functie van de vooropgestelde doelstellingen. Zij is geen doel op zich, maar biedt een basis om remediërende acties te ondernemen en zo nodig voor andere werkvormen te kiezen. De procesevaluatie kan een aanleiding geven tot zelfevaluatie en eventuele bijsturing van het onderwijsproces van de leraar. De productevaluatie (bijv. de examens) is gericht op de resultaatbepaling: ze spreekt een eindoordeel uit over de leerprestaties van de leerling. De bedoeling is na te gaan in hoeverre de onderwijsdoelen door de leerling bereikt zijn. 3.1 De procesevaluatie Het dagelijks werk van de leerlingen, een procesevaluatie, wordt permanent geëvalueerd. Het is de bestendige opvolging van het leerproces en de beheersingsgraad van de inhouden door de leerlingen. De eindevaluatie van een rapportperiode is het resultaat van een redelijk aantal toetsen, waarbij de verschillende vakcomponenten op evenwichtige wijze aan bod komen. Een relevante procesevaluatie is een mix van gegevens over kennis, vaardigheden en attitudes. Toetsen zullen niet alleen naar de functionele kennis peilen, maar zeker ook naar de mate waarin leerlingen de vaardigheden beheersen. Daarnaast houdt de leraar bij het vastleggen van een cijfer rekening met de evaluatie van attitudes. Naast vakgebonden attitudes selecteert hij een beperkt aantal vakoverschrijdende attitudes die hij bij zijn evaluatie aan bod laat komen. In de verschillende periodes van het jaar kan de aandacht verlegd worden naar andere attitudes. Rapportering Het is noodzakelijk de leerlingen en hun ouders geregeld te informeren over hun vorderingen en prestaties. Dit gebeurt occasioneel via de agenda en systematisch op het einde van elke periode via het rapport. De commentaar en de remediëring op het rapport moeten zinvol, leerlinggericht en opbouwend zijn. Bij ernstige nalatigheden en ernstig gevaar voor mislukking worden de ouders best tijdig verwittigd via een afzonderlijke brief. De eindbeslissing mag voor de leerlingen en de ouders geen verrassing zijn. Remediëring Remediëren is niet enkel een rubriek op het leerlingenrapport. Remediëren moet ook in werkelijkheid gebeuren. Inhaallessen, bijsturingstaken,... maken deel uit van het onderwijsproces. Speciaal uitgezochte oefeningen i.v.m. de individuele tekorten van de leerlingen moeten pedagogisch benaderd worden (ingeleid, voorbereid, gecorrigeerd, geëvalueerd) en dienen opgenomen te worden in de algemene evaluatie van de betrokken rapportperiode. Een schriftelijke neerslag hiervan is een aanrader voor het contact met de ouders via de agenda, en kan als een herhaalde waarschuwing of voorbode van de nakende beslissing gelden. 3.2 De productevaluatie Examens houden een productevaluatie in. Ze zijn bedoeld om na te gaan in hoeverre de belangrijkste doelstellingen van het leerplan bereikt zijn op het einde van een leer- of onderwijsperiode. De leerinhouden die essentieel zijn voor de leerstofopbouw in het volgend semester of schooljaar moeten aan bod komen. 4 Juridisch kader Wat de evaluatie betreft, hebben de scholen een veel grotere autonomie dan vroeger. De evaluatiecriteria en de wijze van evalueren behoren tot de bevoegdheid van de lokale scholen. Ze ontwikkelen een eigen evaluatiebeleid dat zijn neerslag vindt in het schoolwerkplan. Een belangrijke rol bij de ontwikkeling van een eigen evaluatiebeleid is weggelegd voor de vakgroepen, die op die manier betrokken worden bij de globale onderwijskundige visie van de school. De concrete schikkingen in verband met de evaluatie worden vastgelegd in het schoolreglement, onderdeel: studiereglement. Het ligt voor de hand dat in de geest van een participatieve beleidsvoering bij het opstellen van het luik evaluatie in het schoolreglement rekening gehouden wordt met de opties genomen door de vakgroep.

23 TSO 2e graad optie Sociale en technische wetenschappen PV Huishoudkunde (1e leerjaar: 2 lestijden/week, 2e leerjaar: 2 lestijden/week) BIBLIOGRAFIE Zie TV Huishoudkunde

24 TSO 2e graad Sociale en technische wetenschappen 23 INHOUD Vakoverschrijdende eindtermen...25 beginsituatie...25 algemene doelstellingen...26 leerplandoelstellingen / leerinhouden...27 pedagogisch-didactische wenken en timing...37 minimale materiële vereisten...43 evaluatie...44 bibliografie...46

25 TSO 2e graad Sociale en technische wetenschappen 24 VISIE OP HET FUNDAMENTELE GEDEELTE De studierichting Sociale en technische wetenschappen (STW) legt de nadruk op drie centrale componenten: De sociale component beoogt de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de leerling in zijn sociale dimensie m.a.w. de mens die zich bij al zijn activiteiten bekommert om het welzijn van zijn medemens en die zijn sociale verantwoordelijkheid opneemt. De technische component beoogt de ontwikkeling van vaardigheden die nodig zijn om producten tot stand te brengen en op een kritisch verantwoorde manier te consumeren. Het gaat hierbij om het geheel van bewerkingen en activiteiten m.a.w. de mens die handelt. De wetenschappelijke component beoogt het nadenken over wat, hoe en waarom iets moet gebeuren of gebeurd is. Om al zijn activiteiten oordeelkundig te laten verlopen, steeds te verbeteren en aan te passen aan de noden van de tijd heeft de mens nood aan wetenschappelijke kennis, m.a.w. de mens die denkt. In de studierichting STW staat bijgevolg de sociaal, de technisch en de wetenschappelijk ingestelde mens centraal. In concrete situaties worden de leerinhouden gericht op het voldoen van diverse behoeften van mens en milieu, alle activiteiten zijn bewust gericht op de ontwikkeling van de sociale ingesteldheid en de verantwoordelijkheidszin van het individu. De leerlingen maken aanvankelijk kennis met de doelstelling en de inhoud van de studierichting Sociale en technische wetenschappen. Nadien wordt het menselijk handelen in tal van facetten behandeld en gerelateerd aan de menselijke behoeften. Het kwaliteitsbewust handelen vormt de kern en de synthese van alle handelen waaronder alle andere items kunnen worden geduid. De behoefte aan voeding in functie van de gezondheid wordt grondig uitgewerkt en nadien in de praktijk getoetst. Dit gebeurt op een proefondervindelijke en/of vergelijkende wijze o.m. via de bereiding van eenvoudige gerechten. Maaltijden kunnen slechts naar het einde van het schooljaar als syntheseoefening worden ingelast. De bereidingen berusten op elementaire basistechnieken, eenvoudige en courant verkrijgbare producten die voor een voedingsstof representatief zijn. De begrippen veiligheid, hygiëne, ergonomie, werkorganisatie en verantwoord omgaan met grondstoffen worden geïntroduceerd en geïmplementeerd in praktijkoefeningen. De absolute voorrang wordt gegeven aan de kwalitatieve verbetering van de voedselbehandeling. Iedere stap, elk onderdeel wordt afzonderlijk geobserveerd en geanalyseerd. De nodige handelingen en technieken worden hierbij aangeleerd, geëxperimenteerd en verbeterd. De klemtoon ligt ook op de analyse van de voedingsmiddelen. Deze analyse gebeurt in functie van de voedselbehandeling inzonderheid met het oog op de bereiding van eenvoudige maaltijden op basis van gekende en nieuwe basistechnieken met rijkere voedingsmiddelen. Daarenboven geniet het aankoop- en verwerkingsproces de verdere aandacht.

26 TSO 2e graad Sociale en technische wetenschappen 25 VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN De school heeft de verantwoordelijkheid vakoverschrijdende eindtermen na te streven. Daarom dient zij een visie te formuleren omtrent vakoverschrijdend leren die kadert in het pedagogisch project van het Gemeenschapsonderwijs. Deze visie past in de schoolcultuur en behoort tot de schoolwerkplanontwikkeling. Alle leraren van de school zijn vertrouwd met deze visie en worden betrokken bij de planmatige uitvoering ervan. Deze visie wordt geoperationaliseerd door het hele schoolteam binnen de gangbare schoolwerking. Hiervoor is kennisname van de eigenlijke vakoverschrijdende eindtermen een noodzaak. De beginsituatie van de school kan uitgaan van reeds in de leerplannen opgenomen vakoverschrijdende eindtermen. Bovendien inventariseert de school initiatieven die een vakoverschrijdend karakter hebben. De vakleraren kunnen de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen bevestigen via de jaarvorderingsplannen. Zelfs als ze in een aanvangsstadium binnen één leervak nagestreefd worden, dienen de leraren het vakoverschrijdend karakter te beklemtonen. Aan de hand van aanstiplijsten kan blijken dat een aantal vakoverschrijdende eindtermen ofwel helemaal niet ofwel in bepaalde studierichtingen niet aan bod komen. Dit resterend contigent dient ook door alle leerlingen van die graad nagestreefd te worden, zodat de school een strategie en een methodiek dient te ontwikkelen om hieraan tegemoet te komen. Pas als alle vakoverschrijdende eindtermen aan bod komen op de school en alle leerlingen van die graad erbij betrokken zijn, voldoet de school aan de basisnormen die de school oplegt. De wijze(n) waarop de school hieraan tegemoet komt, hoort tot de pedagogische vrijheid waarbij een beroep kan gedaan worden op bestaande expertise binnen of buiten de school. BEGINSITUATIE Tot het eerste leerjaar van de tweede graad Sociale en technische wetenschappen worden volgende leerlingen als regelmatige leerling toegelaten: de regelmatige leerlingen die het tweede leerjaar van de eerste graad met vrucht hebben beëindigd of zij die houder zijn van een getuigschrift van de eerste graad van het secundair onderwijs, behaald via de examencommissie van de Vlaams Gemeenschap; de regelmatige leerlingen die het eerste leerjaar van de tweede graad van het beroepssecundair onderwijs met vrucht hebben beëindigd, onder de volgende voorwaarde: gunstig advies van de toelatingsklassenraad; de regelmatige leerlingen van het buitengewoon secundair onderwijs, onder de volgende voorwaarden: - gunstig en gemotiveerd advies van de toelatingsklassenraad; - de Gemeenschapsminister of zijn gemachtigde als dusdanig beslist op aanvraag - van de directeur van de betrokken instelling voor voltijds secundair onderwijs. In concrete situatie treffen we volgende leerlingen aan: diegenen die sociale technische wetenschappen in de eerste graad volgden, zij bezitten een initiële basiskennis aangaande voeding en voedselbehandeling; diegenen die een andere basisoptie in de eerste graad volgden, zij beschikken over weinig of geen voorkennis aangaande de voeding. Algemeen kunnen we stellen, dat de leerlingen die soms een heterogene groep kunnen zijn, op het sociaal en maatschappelijk terrein een -eerste- basiskennis hebben verworven, enerzijds, op basis van de vakoverschrijdende eindtermen sociale vaardigheden, gezondheids- en milieueducatie, anderzijds, verworven uit buitenschoolse ervaringen.

27 TSO 2e graad Sociale en technische wetenschappen 26 ALGEMENE DOELSTELLINGEN Kennis - Inzicht hebben in de verschillende behoeften van de mens. - Het bekomen, behouden en/of verbeteren van een goede fysische en psychische gezondheid. - Voedingsstoffen analyserend bestuderen en basistechnieken vergelijkend toepassen om een optimaal rendement te bekomen. - Inzien dat men de eigen voedingsgewoonten kan bepalen en bijsturen. - Inzicht hebben in de randvoorwaarden m.b.t. het productief en consumptief handelen. - Op een positieve wijze omgaan met materialen in het bijzonder met water, lucht, bodem en energie. - Technieken kennen met betrekking tot de kwaliteit van een product of dienst te beoordelen. Vaardigheden - Verschillende voedingsmiddelen observerend en/of experimenterend onderzoeken en voor elk de meest doeltreffende bereidingswijze vastleggen. - Opdrachten analyseren, oplossingen formuleren en kiezen, een plan opstellen en uitvoeren, de resultaten evalueren en bijsturen. - Op basis van objectieve criteria een waarneming mondeling en schriftelijk verwoorden. - Besluiten trekken en formuleren. - Hygiënisch, veilig, ergonomisch, milieubewust, sociaal, zintuiglijk, esthetisch en creatief, economisch en kwaliteitsbewust handelen. - Op een kritische manier consumeren. - De werktijd kunnen plannen. Attitudes - Een houding ontwikkelen die ten goede komt van het individu, de maatschappij en het leefmilieu. - In een team kunnen samenwerken. - Bij een taakverdeling een opdracht aanvaarden die niet de meest interessante is. - Een opdracht tot het einde kunnen afwerken. - Relativiteitszin en acceptatie kunnen opbrengen ten opzichte van de leefgewoonten van anderen. - Anderen kunnen waarderen. - Op een gepaste wijze kritiek kunnen uiten en aanvaarden. - In een discussie ongelijk kunnen toegeven. - Bereid zijn om mee te ijveren voor natuurbescherming. - Spontaan gericht zijn op de samenhang tussen verschillende disciplines m.b.t. het sociaal, technisch en wetenschappelijk handelen.