Hoofdstuk 4 Kansrekening
|
|
- Myriam Janssen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 4 Kansrekening Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Kansrekening p 1/29
2 Gebeurtenissen experiment : gooien met een dobbelsteen uitkomst is gebeurtenis = verschijnsel = event A : oneven aantal ogen gooien B : hoogstens 4 ogen gooien samengestelde gebeurtenissen E 1 : 1 oog gooien E 2 : 2 ogen gooien E 3 : 3 ogen gooien E 4 : 4 ogen gooien enkelvoudige gebeurtenissen E 5 : 5 ogen gooien E 6 : 6 ogen gooien Kansrekening p 2/29
3 Gebeurtenissen het resultaat van een experiment is dus steeds juist één enkelvoudige gebeurtenis een gebeurtenis is een verzameling van één of meer enkelvoudige gebeurtenissen de verzameling van alle enkelvoudige gebeurtenissen geassocieerd met een experiment wordt de resultatenruimte (sample space) genoemd (notatie : S) A E 2 S E 1 E 3 E 4 E 5 E 6 Kansrekening p 3/29
4 Bewerkingen op gebeurtenissen De som G 1 + G 2 van twee gebeurtenissen G 1 en G 2 is de gebeurtenis dat minstens één van beide gebeurtenissen optreedt Deze gebeurtenis komt overeen met de verzameling G 1 G 2 G 1 G 2 G 1 G 2 S G 1 of G 2 Het product G 1 G 2 van twee gebeurtenissen G 1 en G 2 is het verschijnsel dat beide gebeurtenissen optreden Deze gebeurtenis komt overeen met de verzameling G 1 G 2 G 1 G 2 G 1 G 2 S G 1 en G 2 Kansrekening p 4/29
5 Gebeurtenissen Twee gebeurtenissen sluiten elkaar uit indien, bij het optreden van één van de gebeurtenissen, de andere niet kan optreden Twee gebeurtenissen die elkaar uitsluiten vormen samen de volstrekt onmogelijke gebeurtenis, genoteerd als Een gebeurtenis die overeenkomt met de resultatenruimte S treedt zeker op bij een volgend experiment en wordt het absoluut zeker verschijnsel genoemd en genoteerd als U De gebeurtenis die optreedt als en slechts als A niet optreedt wordt de complementaire gebeurtenis van A genoemd en genoteerd als A Ze komt overeen met de verzameling S \ A A A = A + A = U Kansrekening p 5/29
6 Voorwaardelijke gebeurtenissen De voorwaardelijke gebeurtenis A B beschrijft het optreden van het verschijnsel A op voorwaarde dat het verschijnsel B is opgetreden A : oneven aantal ogen gooien B : hoogstens 4 ogen gooien B A = (E 1 + E 3 ) (E 1 + E 3 + E 5 ) A B = (E 1 + E 3 ) (E 1 + E 2 + E 3 + E 4 ) Kansrekening p 6/29
7 Rekenen met gebeurtenissen A (B + C) = A B + A C A (B C) = (A B) (A C) Kansrekening p 7/29
8 Kans De kans (waarschijnlijkheid, probabiliteit) P(A) geassocieerd met een gebeurtenis A is een maat voor het geloof dat de gebeurtenis zal optreden bij een volgende herhaling van het experiment theoretisch : P(A) = aantal gunstige gevallen totaal aantal (even mogelijke) gevallen praktisch : n A P(A) = lim f A = lim n n n Kansrekening p 8/29
9 Axioma s 0 P(A) 1 P(U) =1 A A P( ) =0 B x x P(A + B)=P(A)+P(B) P(A B) Optellingswet B x P(A B)=P(A) P(B A) =P(B) P(A B) Vermenigvuldigingswet 0 P(E i ) 1 E i P( i E i )=1 Kansrekening p 9/29
10 Afgeleide formules A A = en A + A = U P(A A) =0 en P(A + A) =1 1=P(A + A) =P(A)+P(A) P(A A) =P(A)+P(A) P(A) =1 P(A) P(B) =P(U B) = P((A + A) B) = P(A B + A B) = P(A B)+P(A B) P(A A B) = P(A B)+P(A B) P(A B) =P(B) P(A B) Kansrekening p 10/29
11 Afgeleide formules P(A + B + C) = P(A +(B + C)) = P(A)+P(B + C) P(A (B + C)) = P(A)+P(B)+P(C) P(B C) P(A B + A C) = P(A)+P(B)+P(C) P(B C) P(A B) P(A C) + P((A B) (A C)) = P(A)+P(B)+P(C) P(A B) P(A C) P(B C) + P(A B C) P(A B C) =P(A) P((B C) A) =P(A) P(B A) P(C (A B)) Kansrekening p 11/29
12 Afgeleide formules A A A + B : B x x B x P(A + B) =1 P(A B) P(A B) =1 P(A + B) A + B = A B A B = A + B Kansrekening p 12/29
13 Onafhankelijke verschijnselen Twee verschijnselen A en B zijn onafhankelijk als P(B A) =P(B) of, equivalent daarmee, als P(A B) =P(A) De vermenigvuldigingswet P(A B) =P(A) P(B A) =P(B) P(A B) wordt dan vereenvoudigd tot P(A B) =P(A) P(B) Kansrekening p 13/29
14 Onafhankelijke verschijnselen A : oneven aantal ogen gooien B : hoogstens 4 ogen gooien A en B zijn onafhankelijk, want P (A) = P (E 1 + E 3 + E 5 )= 3 6 = 1 2 P (A B) = P ((E 1 + E 3 ) (E 1 + E 2 + E 3 + E 4 )) = 2 4 = 1 2 P (B) = P (E 1 + E 2 + E 3 + E 4 )= 4 6 = 2 3 P (B A) = P ((E 1 + E 3 ) (E 1 + E 3 + E 5 )) = 2 3 Kansrekening p 14/29
15 Afgeleide formules Vereenvoudiging van optellings- en vermenigvuldigingswet als A en B elkaar uitsluiten : P(A + B) =P(A)+P(B) als A en B onafhankelijk zijn : P(A B) =P(A) P(B) Kansrekening p 15/29
16 De regel van Bayes Gegeven : S k toestanden S 1, S 2,, S k S i S j = als i j S 1 + S S k = U P(S 1 ),P(S 2 ),,P(S k ) S 1 S 2 S 3 S 4 S 1 A P (A S i ) voor i =1, 2, k Gevraagd : P (S i A) = P(A S i) = P(S i) P(A S i ) P(A) P(A) A = A U = A (S 1 +S 2 + +S k )=A S 1 +A S 2 + +A S k P(A) = P(A S 1 )+P(A S 2 )+ + P(A S k ) = P(S 1 ) P(A S 1 )+P(S 2 ) P(A S 2 )+ + P(S k ) P(A S k ) A Kansrekening p 16/29
17 De regel van Bayes Gegeven : S k toestanden S 1, S 2,, S k S i S j = als i j S 1 + S S k = U P(S 1 ),P(S 2 ),,P(S k ) P (A S i ) voor i =1, 2, k Gevraagd : P (S i A) Oplossing : S 1 S 2 S 3 S 4 S 1 A A P (S i A) = = P(S i ) P(A S i ) P(S 1 ) P(A S 1 )+P(S 2 ) P(A S 2 )+ + P(S k ) P(A S k ) P(S i ) P(A S i ) k P(S j ) P(A S j ) j=1 Kansrekening p 17/29
18 Nuttige telregels algemeen principe variaties permutaties combinaties Kansrekening p 18/29
19 Algemeen principe Stel dat een eerste experiment n 1 uitkomsten heeft, een tweede n 2,,enuiteindelijk een k-de experiment n k uitkomsten, dan geven de k experimenten in die volgorde aanleiding tot n 1 n 2 n k verschillende uitkomsten Kansrekening p 19/29
20 Variaties Een variatie van n elementen in groepen van k is een geordend k-tal verschillende elementen uit een gegeven verzameling van n elementen V k n is het aantal variaties van n elementen in groepen van k Kansrekening p 20/29
21 Voorbeeld variaties van n =5elementen A, B, C, D, E in groepen van k k =1: V 1 5 =5 V 1 n = n k =2: V 2 5 =5 4 V 2 n = n (n 1) k =3: V 3 5 =5 4 3 V 3 n = n (n 1) (n 2) k : V k n = n (n 1) (n 2) (n k +1) ABC ABD ABE ACB ACD ACE ADB ADC ADE AEB AEC AED BAC BAD BAE BCA BCD BCE BDA BDC BDE BEA BEC BED CAB CAD CAE CBA CBD CBE CDA CDB CDE CEA CEB CED DAB DAC DAE DBA DBC BBE DCA DCB DCE DEA DEB DEC EAB EAC EAD EBA EBC EBD ECA ECB ECD EDA EDB EDC Kansrekening p 21/29
22 Variaties Vn k (n k)(n k 1) 21 = n (n 1) (n 2) (n k +1) (n k)(n k 1) 21 n! = (n k)! Opgelet : 0! = 1 Kansrekening p 22/29
23 Voorbeeld Bepaal het aantal manieren waarop je de medailles kunt verdelen bij een wedstrijd met 8 atleten Dit is een variatie-probleem, want herhaling is onmogelijk (elke atleet kan juist 1 positie in de uitslag bezetten) de volgorde (goud, zilver, brons) is belangrijk V k n = V 3 8 = 8! (8 3)! =8 7 6 = 336 Kansrekening p 23/29
24 Permutaties Permutaties zijn bijzondere gevallen van variaties Een permutatie van n elementen is een variatie van n elementen in groepen van n P n is het aantal permutaties van n elementen P n = Vn n = n! (n n)! = n! Kansrekening p 24/29
25 Voorbeeld Bepaal het aantal manieren waarop de uitslag van een wedstrijd met 8 atleten kan eindigen Dit is een permutatie-probleem, want herhaling is onmogelijk (elke atleet kan juist 1 positie in de uitslag bezetten) de volgorde is belangrijk P n = P 8 =8!= = Kansrekening p 25/29
26 Combinaties Een combinatie van n elementen in groepen van k is een ongeordend k-tal verschillende elementen uit een gegeven verzameling van n elementen C k n is het aantal combinaties van n elementen in groepen van k Kansrekening p 26/29
27 Combinaties De bepaling van Cn k gebeurt in twee stappen : doe alsof de volgorde wel een rol speelt en tel hou daarna wel rekening met de volgorde Kansrekening p 27/29
28 Voorbeeld combinaties van n =5elementen A, B, C, D, E in groepen van 3 stap 1 : stap 2 : C 3 5 = aantal = V 3 5 /P 3 =5 4 3/3! =60/6 =10 ABC ABD ABE ACB ACD ACE ADB ADC ADE AEB AEC AED BAC BAD BAE BCA BCD BCE BDA BDC BDE BEA BEC BED CAB CAD CAE CBA CBD CBE CDA CDB CDE CEA CEB CED BAB DAC DAE DBA DBC BBE DCA DCB DCE DEA DEB DEC EAB EAC EAD EBA EBC EBD ECA ECB ECD EDA EDB EDC ABC ABD ABE ACB ACD ACE ADB ADC ADE AEB AEC AED BAC BAD BAE BCA BCD BCE BDA BDC BDE BEA BEC BED CAB CAD CAE CBA CBD CBE CDA CDB CDE CEA Kansrekening CEB p 28/29 CED
29 Voorbeeld Bepaal het aantal manieren waarop de lotto kan ingevuld worden Dit is een combinatie-probleem, want herhaling is onmogelijk (elk getal kan slechts 1 keer aangekruist worden) de volgorde (waarin de getallen aangekruist worden) is onbelangrijk C k n = C 6 42 = 42! 36! 6! = = Kansrekening p 29/29
Uitwerkingen toets 9 juni 2010
Uitwerkingen toets 9 juni 2010 Opgave 1. Zij ABC een scherphoekige driehoek met de eigenschap BAC = 45. Zij D het voetpunt van de loodlijn vanuit C op AB. Zij P een inwendig punt van het lijnstuk CD. Bewijs
Nadere informatieIMO-selectietoets I woensdag 5 juni 2013
IMO-selectietoets I woensdag 5 juni 201 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. Vind alle viertallen (a, b, c, d) van reële getallen waarvoor geldt ab + c + d =, bc + d + a = 5, cd
Nadere informatiecollege 4: Kansrekening
college 4: Kansrekening Deelgebied van de statistiek Doel: Kansen berekenen voor het waarnemen van bepaalde uitkomsten Kansrekening 1. Volgordeproblemen Permutaties Variaties Combinaties 2. Kans 3. Voorwaardelijke
Nadere informatieIMO-selectietoets I donderdag 7 juni 2018
IMO-selectietoets I donderdag 7 juni 018 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. Gegeven is een bord met m rijen en n kolommen, waarbij m en n positieve gehele getallen zijn. Je mag
Nadere informatienetwerk. 5E EDITIE 4 VWO B UITWERKINGEN Hoofdstuk 3 vergelijkingen kern 1 exact en algebraïsch K 0, d 78 2,1x 2 a 0,30t 45 0,60t
Hoofstuk vergelijkingen kern eat en algeraïsh a 6 8 9 9 7,, 78, 6 78,9 a,t,6t,t t K, 6 a 8 6 6 7 6 7 6 9 6 6 Is e rehthoek vierkant an gelt f a-formule geeft P, f, a e f 6 a 6 6 6 6 of of of 8 8 9 of 9
Nadere informatieWISKUNDE-ESTAFETTE 2011 Uitwerkingen
WISKUNDE-ESTAFETTE 2011 Uitwerkingen 1 C D O A O B Omdat driehoek ACD gelijkbenig is, is CAD = ACD en daarmee zien we dat 2 CAD+ ADC = 180. Maar we weten ook dat 180 = ADC + ADB. Dus ADB = 2 CAD. Driehoek
Nadere informatieEerste ronde Nederlandse Wiskunde Olympiade
Eerste ronde Nederlandse Wiskunde Olympiade 23 januari 2 februari 2017 Uitwerkingen A1. C) donderdag In de eerste vier weken van augustus komt elke dag van de week precies viermaal voor. De laatste 31
Nadere informatieSamenvatting Wiskunde B Leerboek 1 examenstof
Samenvatting Wiskunde B Leerboek 1 examenst Samenvatting door een scholier 1925 woorden 2 mei 2003 5,4 123 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde B Getal en ruimte Wiskunde boek 1. Hodstuk 1. Procenten.
Nadere informatieIMO-selectietoets I vrijdag 6 juni 2014
IMO-selectietoets I vrijdag 6 juni 04 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave. Bepaal alle paren (a, b) van positieve gehele getallen waarvoor a + b a b + a en b a ab + b. Oplossing.
Nadere informatieDefinitie: Een enkelvoudige weddenschap is het eenvoudigste type weddenschap. Je doet als het ware een
Wedgids VERSCHILLENDE TYPEN WEDDENSCHAPPEN A) ENKELVOUDIGE WEDDENSCHAPPEN Definitie: Een enkelvoudige weddenschap is het eenvoudigste type weddenschap. Je doet als het ware een voorspelling over één evenement.
Nadere informatieBewijzen onder leiding van Ludolph van Ceulen
Bewijzen onder leiding van Ludolph van Ceulen 1540 1610 Margot Rijnierse Inleiding In de tijd van Ludolph van Ceulen hadden de meetkundige geleerden belangstelling voor de geschriften van de oude Grieken,
Nadere informatieKansrekening en Statistiek. Overzicht Kansrekening
Kansrekening en Statistiek Overzicht Kansrekening 1 / 30 Overzicht: stochasten Discrete stochasten X - distributiefuncties f P(X A) = i A f (x) = i A P(X = i). 2 / 30 Overzicht: stochasten Discrete stochasten
Nadere informatieUitwerkingen toets 18 maart 2011
Uitwerkingen toets 8 maart 20 Opgave. Alle positieve gehele getallen worden rood of groen gekleurd, zodat aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: Er zijn zowel rode als groene getallen. De som van drie
Nadere informatieKatern 3. Meetkunde. Inhoudsopgave. Inleiding. 1 Hoeken 2. 2 Congruentie en gelijkvormigheid 4. 3 Driehoeken 8. 4 Vierhoeken 12
Katern 3 Meetkunde Inhoudsopgave 1 Hoeken 2 2 Congruentie en gelijkvormigheid 4 3 Driehoeken 8 4 Vierhoeken 12 5 Lijnen in een driehoek 15 Inleiding De vlakke meetkunde is de meetkunde die zich afspeelt
Nadere informatiePermutaties Combinaties Binomiaalcoëfficiënt Variaties. Combinatoriek. W. Oele. 27 januari 2014. W. Oele Combinatoriek
27 januari 2014 Deze les Inleiding combinatoriek: de faculteit permutaties combinaties variaties de binomiaalcoëfficiënt De faculteit Eenvoudige recursieve definitie: 0! = 1 n! = n(n 1)! Voorbeelden: 5!
Nadere informatieOverzicht. Statistiek voor Informatica Hoofdstuk 2: Voorwaardelijke kansen. Voorwaardelijke kans. Voorbeeld: Probabilistisch redeneren
Overzicht Statistiek voor Informatica Hoofdstuk 2: Voorwaardelijke kansen Cursusjaar 2009 Peter de Waal Departement Informatica Voorwaardelijke kans Rekenregels Onafhankelijkheid Voorwaardelijke Onafhankelijkheid
Nadere informatieNoordhoff Uitgevers bv
90 a Een goede vensterinstelling voor de funtie f is : X min en X ma en Y min eny ma 0. Voor de funtie g X min 0 en X ma 0 en Y min 0 eny ma 0. y 0 8 8 0 y 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Vertiale asymptoot,
Nadere informatieCombinatoriek en rekenregels
Combinatoriek en rekenregels Les 4: Rekenregels (deze les sluit aan bij de paragraaf 8 van Hoofdstuk 1 Combinatoriek en Rekenregels van de Wageningse Methode, http://www.wageningsemethode.nl/methode/het-lesmateriaal/?s=y456v-d)
Nadere informatieSelectietoets vrijdag 8 maart 2013
Selectietoets vrijdag 8 maart 2013 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. In trapezium ABCD is AB CD. Zij M het midden van diagonaal AC. Neem aan dat driehoeken ABM en ACD dezelfde
Nadere informatieC + E = 180 ( AEBC is een koordenvierhoek)
G&R vwo B deel 4 1 Bewijzen in de vlakke meetkunde C von Schwartzenberg 1/16 1 Vermoeden: ACB is constant (in figuur 11 als punt C over de bovenste boog AB loopt) a * 3a * b * 3b Vermoeden: De drie cirkels
Nadere informatieBlok 6B - Vaardigheden
B-a Etra oefening - Basis Eigenschap C is ook een definitie van een rechthoek. A: Als de diagonalen wel even lang zijn maar elkaar niet middendoor delen, is de vierhoek geen rechthoek. Denk ijvooreeld
Nadere informatieHOOFDSTUK I - INLEIDENDE BEGRIPPEN
HOOFDSTUK I - INLEIDENDE BEGRIPPEN 1.1 Waarschijnlijkheidsrekening 1 Beschouw een toevallig experiment (de resultaten zijn aan het toeval te danken) Noem V de verzameling van alle mogelijke uitkomsten
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 1 Dinsdag 14 September 1 / 34 Literatuur http://www.phil.uu.nl/ iemhoff Applied Statistics for the Behavioral Sciences - 5th edition, Dennis E. Hinkle, William Wiersma,
Nadere informatieBij het oplossen van een telprobleem zijn de volgende 2 dingen belangrijk: Is de volgorde van de gekozen dingen van belang?
4. tellen & kansen 4.1 Tellen Herkennen Je kunt een vraag over telproblemen herkennen aan signaalwoorden: - hoeveel mogelijkheden, manieren, routes, volgordes etc. zijn er?, - bereken het aantal mogelijkheden/manieren
Nadere informatie1.0 Voorkennis. Getallenverzameling = Verzameling van getallen met een bepaalde eigenschap
1.0 Voorkennis Getallenverzameling = Verzameling van getallen met een bepaalde eigenschap Natuurlijke getallen: Dit zijn alle positieve gehele getallen en nul. = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6,...} De getallen 0,
Nadere informatieStatistiek voor A.I. College 3. Dinsdag 18 September 2012
Statistiek voor A.I. College 3 Dinsdag 18 September 2012 1 / 45 2 Deductieve statistiek Kansrekening 2 / 45 Uitkomstenruimte 3 / 45 Vragen: voorspellen Een charlatan zegt te kunnen voorspellen of een ongeboren
Nadere informatieSelectietoets vrijdag 9 maart 2018
Selectietoets vrijdag 9 maart 2018 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. We hebben 1000 ballen in 40 verschillende kleuren, waarbij er van elke kleur precies 25 ballen zijn. Bepaal
Nadere informatieWiskunde I - Wiskunde II
- Wiskunde II fundamentele methoden in wiskunde en statistiek Marnix Van Daele Marnix.VanDaele@UGent.be Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Introductiedag scheikunde 2003-2004
Nadere informatieStrandjutten Op zoek naar wat rest na de komst van De Vloed. Thijs Ringelberg, 2013
Strandjutten Op zoek naar wat rest na de komst van De Vloed Thijs Ringelberg, 2013 Inhoud Proloog pag. 4 Eerste Akte. Het Schrijven. pag. 5 1.1 Welke keuzes moet ik maken /1.2 voordat ik begin aan het
Nadere informatieFaculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u
Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. (en dit is gelijk aan fa. is een primitieve functie van f a ) 1
Beoordelingsmodel Vrg Antwoord Scores Onfhnkelijk vn mximumscore x x F'x ( ) = e + x e Dit geeft F ( ) ( ) e x ' x = x (en dit is gelijk n f ( x ), dus F is een primitieve functie vn f ) mximumscore 5
Nadere informatieHoofdstuk 7 Goniometrie
V-1a 4 Voorkennis 5 C A 5 m B C = 10 5 = 9 ABC is geen rehthoekige driehoek. V-2a 76 14 K m L d M = 10 14 76 = 90 L 0 De rehthoeksn zijn de n LM en KM. De langste is KL. d LM = 0 KM = 16 KL = 900 256 +
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 2 Donderdag 16 September 1 / 31 1 Kansrekening Indeling: Eigenschappen van kansen Continue uitkomstenruimtes Continue stochasten 2 / 31 Vragen: cirkels Een computer genereert
Nadere informatieUitwerkingen Hoofdstuk 8
Uitwerkingen Hfdstuk 8 1 Vermedens en bewijzen 1. Zijde AB is tweemaal z grt als zijde AD. Z is k zijde AC tweemaal z grt als zijde AE. ABC is een vergrting van ADE met factr 2. 2a. Gegeven: ABCD is een
Nadere informatieUitwerkingen Mei 2012. Eindexamen VWO Wiskunde B. Nederlands Mathematisch Instituut Voor Onderwijs en Onderzoek
Uitwerkingen Mei 01 Eindexamen VWO Wiskunde B A B C Nederlands Mathematisch Instituut Voor Onderwijs en Onderzoek Onafhankelijkheid van a Opgave 1. We moeten aantonen dat F a een primitieve is van de
Nadere informatieHoofdstuk 5. Toevalsveranderlijken en waarschijnlijkheidsdistributies. Marnix Van Daele. Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent
Hoofdstuk 5 Toevalsveranderlijken en waarschijnlijkheidsdistributies Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Toevalsveranderlijken en waarschijnlijkheidsdistributies
Nadere informatieHoofdstuk 6 Discrete distributies
Hoofdstuk 6 Discrete distributies Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Discrete distributies p 1/33 Discrete distributies binomiale verdeling
Nadere informatieFaculteit, Binomium van Newton en Driehoek van Pascal
Faculteit, Binomium van Newton en Driehoek van Pascal 1 Faculteit Definitie van de faculteit Wisnet-hbo update aug. 2007 (spreek uit k-faculteit) is: k Dit geldt voor elk geheel getal k groter dan 0 en
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Eindtentamen Kansrekening en Statistiek (WS), Tussentoets Kansrekening en Statistiek (WS), Vrijdag 8 april, om 9:-:. Dit is een tentamen
Nadere informatieSelectietoets vrijdag 10 maart 2017
Selectietoets vrijdag 10 maart 2017 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. Zij n een even positief geheel getal. Een rijtje van n reële getallen noemen we volledig als voor elke gehele
Nadere informatieLogisch denken over kansen
Logisch denken over kansen In zee met wiskunde D TU Eindhoven, 29 januari 2007 Mirte Dekkers en Klaas Landsman mdekkers@math.ru.nl landsman@math.ru.nl Radboud Universiteit Nijmegen Genootschap voor Meetkunde
Nadere informatieis, dat de zijde met cijfer boven te liggen komt, evenzo als de kans voor de koningin 1 2
Hoofdstuk III Kansrekening Les 1 Combinatoriek Als we het over de kans hebben dat iets gebeurt, hebben we daar wel intuïtief een idee over, wat we hiermee bedoelen. Bijvoorbeeld zeggen we, dat bij het
Nadere informatieHoofdstuk 4 Kansen. 4.1 Randomheid
Hoofdstuk 4 Kansen 4.1 Randomheid Herhalingen en kansen Als je een munt opgooit (of zelfs als je een SRS trekt) kunnen de resultaten van tevoren voorspeld worden, omdat de uitkomsten zullen variëren wanneer
Nadere informatieStatistiek voor A.I. College 4. Donderdag 20 September 2012
Statistiek voor A.I. College 4 Donderdag 20 September 2012 1 / 30 2 Deductieve statistiek Kansrekening 2 / 30 Cycle 3 / 30 Context 4 / 30 2 Deductieve statistiek Vandaag: Eigenschappen kansen Oneindige
Nadere informatiede Wageningse Methode Antwoorden H17 PYTHAGORAS VWO 1
Hoofdstuk 17 PYTHAGORAS VWO 17.0 INTRO 1 b C: 3, cm D: 4,1 cm b Voor elke zijde geldt dat het de schuine zijde van een rechthoekige driehoek met rechthoekszijden van 3 en 4 cm is. Dus alle vier de zijden
Nadere informatieExtra oefening bij hoofdstuk 1
Era oefening ij hoofdsuk a Een goede venserinselling voor de funie f is : X min en X ma en Y min eny ma 0. Voor de funie g X min 0 en X ma 0 en Y min 0 eny ma 0. y 0 8 8 0 y 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Veriale
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 2 Donderdag 15 September 1 / 42 1 Kansrekening Vandaag: Vragen Eigenschappen van kansen Oneindige discrete uitkomstenruimtes Continue uitkomstenruimtes Continue stochasten
Nadere informatie8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde
8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde Optellen: 5a + 3b + 2a + 6b = 7a + 9b 1) Alleen gelijksoortige
Nadere informatieSelectietoets vrijdag 18 maart 2016
Selectietoets vrijdag 18 maart 016 NEDERLANDSE W I S K U N D E OLYMPIADE Uitwerkingen Opgave 1. Voor een positief geheel getal n dat geen tweemacht is, definiëren we t(n) als de grootste oneven deler van
Nadere informatieEindexamen wiskunde B1-2 vwo 2008-II
Eindeamen wiskunde B- vwo 008-II Beoordelingsmodel Een zwaartepunt maimumscore 6 ( f( )) = ( ) = Een primitieve van is 4 4 ( ( )) d = 4 0 V = 4π= π 4 π Z = = (= 0,75) π 8 Onder een grafiek maimumscore
Nadere informatieLaplace Experimenteel Intuïtie Axiomatisch. Het kansbegrip. W. Oele. 27 januari 2014. W. Oele Het kansbegrip
27 januari 2014 Deze les Kanstheorie volgens Laplace Experimentele kanstheorie Axiomatische kanstheorie Intuïtie Kanstheorie volgens Laplace (1749-1827) De kans op een gebeurtenis wordt verkregen door
Nadere informatie6 A: 6 2 2 1 5 1 4 = 26 m 2 B: 6 2 2 1 4 2 4 = 20 m 2 C: 6 2 1 2
Hoofdstuk 17 PYTHAGORAS HAVO 17.1 INTRO 1 b c 6 A: 6 1 5 1 4 = 6 m B: 6 1 4 4 = 0 m C: 6 1 3 3 4 = 18 m D: 0 m E: 6 m 7 a A:, cm B: 5,0 cm C: 3, cm D: 4,1 cm b Voor elke zijde geldt dat het de schuine
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 8 Vrijdag 2 Oktober 1 / 17 1 Kansrekening Geschiedenis en filosofie 2 / 17 De Kolmogorov Axioma s De kansrekening kan uit deze axioma s worden opgebouwd: 3 / 17 De Kolmogorov
Nadere informatied = 8 cm 2 6 A: = 26 m 2 B: = 20 m 2 C: = 18 m 2 D: 20 m 2 E: 26 m 2
H17 PYTHAGORAS 17.1 INTRO 1 b c d 1 4 4 = 8 cm 6 A: 6 1 5 1 4 = 6 m B: 6 1 4 4 = 0 m C: 6 1 3 3 4 = 18 m D: 0 m E: 6 m 7 a A:, cm B: 5,0 cm C: 3, cm D: 4,1 cm b Voor elke zijde geldt dat het de schuine
Nadere informatieIII.2 De ordening op R en ongelijkheden
III.2 De ordening op R en ongelijkheden In de vorige paragraaf hebben we axioma s gegeven voor de optelling en vermenigvuldiging in R, maar om R vast te leggen moeten we ook ongelijkheden in R beschouwen.
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 3 Dinsdag 20 September 1 / 29 1 Kansrekening Indeling: Cumulatieve distributiefuncties Permutaties en combinaties 2 / 29 Vragen: verjaardag Wat is de kans dat minstens
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 4 Donderdag 23 September 1 / 22 1 Kansrekening Indeling: Permutaties en combinaties 2 / 22 Vragen: verjaardag Wat is de kans dat minstens twee van jullie op dezelfde
Nadere informatiewiskundeleraar.nl
2015-2016 wiskundeleraar.nl 1. voorkennis Volgorde bij bewerkingen 1. haakjes 2. machtsverheffen. vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 4. optellen en aftrekken van links naar rechts Voorbeeld
Nadere informatieUitwerkingen toets 8 juni 2011
Uitwerkingen toets 8 juni 0 Opgave. Vind alle paren (x, y) van gehele getallen die voldoen aan x + y + 3 3 456 x y. Oplossing. Omdat links een geheel getal staat, moet rechts ook een geheel getal staan.
Nadere informatieSamenvatting Wiskunde A kansen
Samenvatting Wiskunde A kansen Samenvatting door een scholier 857 woorden 19 juni 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde A Moderne wiskunde H1 Machtsboom Mogelijkheden tellen Aantal takken is gelijk
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 1 Woensdag 9 September 1 / 39 Site: http://www.phil.uu.nl/ iemhoff Literatuur: Applied Statistics for the Behavioral Sciences - 5th edition, Dennis E. Hinkle, William
Nadere informatieFaculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u
Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek Vakcode 5A050, 19 januari 2005, 14:00u-17:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik
Nadere informatie8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde
8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde Optellen: 5a + 3b + 2a + 6b = 7a + 9b 1) Alleen gelijksoortige
Nadere informatieBovenstaand schema kan je helpen bij het bepalen van het soort telprobleem en de berekening van het aantal mogelijkheden 2.
Telproblemen voor 4 HAVO wiskunde A In het schoolexamen 2 van 4 HAVO wiskunde A zijn de opgaven over de telproblemen (hoofdstuk 4) erg slecht gemaakt. Dat moet beter kunnen, zou ik denken Ik bespreek hier
Nadere informatieBinomiale verdelingen
Binomiale verdelingen Les 1: Kans en combinatoriek (Deze les sluit aan bij paragraaf 1 van Hoofdstuk 2 Binomiale en normale verdelingen van de Wageningse Methode, http://www.wageningsemethode.nl/methode/het-lesmateriaal/?s=y456v-d)
Nadere informatieStatistiek voor A.I. College 6. Donderdag 27 September
Statistiek voor A.I. College 6 Donderdag 27 September 1 / 1 2 Deductieve statistiek Kansrekening 2 / 1 Vraag: Afghanistan In het leger wordt uit een groep van 6 vrouwelijke en 14 mannelijke soldaten een
Nadere informatieStatistiek I Samenvatting. Prof. dr. Carette
Statistiek I Samenvatting Prof. dr. Carette Opleiding: bachelor of science in de Handelswetenschappen Academiejaar 2016 2017 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Statistiek, gegevens en statistisch denken... 3 De
Nadere informatieIn het vervolg gaan we steeds uit van een verzameling A bestaande uit n verschillende objecten. We geven de elementen van A een naam door ze te
Tellen 1. Telproblemen Tussen sommige objecten maken we onderscheid (die beschouwen we dus allemaal als verschillend), bijvoorbeeld tussen de 26 letters van het alfabet, tussen een peer, een appel en een
Nadere informatieWiskunde D Online uitwerking oefenopgaven 4 VWO blok 3 les 1
Paragraaf De kansdefinitie Opgave a) Als de kikker verspringt, gaat hij van zwart naar wit, of andersom Hij zit dus afwisselend op een zwart en een wit veld Op een willekeurig moment is de kans even groot
Nadere informatieHet graveerbaar oppervlak van de vuursteen bedraagt ca. hoogte x gemiddelde omtrek = h x x d = 65 mm x x 30 mm = mm2. Afgerond 6000 mm 2
1 Bijlage kansberekeningen. Globale berekening van de kans dat acht op het beeldje van St. Geertruid toevallig twee V s en één tri-line vormen. ir. M.Meulenberg, augustus 2011. Inleiding. Op het beeldje
Nadere informatieTentamen Kansrekening en Statistiek (2WS04), dinsdag 17 juni 2008, van uur.
Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Kansrekening en Statistiek (2WS4, dinsdag 17 juni 28, van 9. 12. uur. Dit is een tentamen met gesloten boek. De uitwerkingen
Nadere informatieZomercursus Wiskunde. Katholieke Universiteit Leuven Groep Wetenschap & Technologie. September 2008
Katholieke Universiteit Leuven September 2008 (versie 27 juni 2008) Inleiding In deze module zullen we het gebruik van het sommatieteken en de faculteitsoperatie herhalen en bespreken adhv voorbeeldoefeningen
Nadere informatieDe wissel-eigenschap voor vermenigvuldigen Vermenigvuldigen kan in omgekeerde volgorde gebeuren, want voor ieder paar getallen a enbgeldt: a b=b a.
98 Algebra 3.3 Variabelen 3.3.1 Inleiding F= 9 5 15+32= 27+32=59 15 C= 59 F In de inleidende tekst aan het begin van dit hoofdstuk staat een afkorting waarmee de temperatuur in graden Celsius in graden
Nadere informatieVB: De hoeveelheid neemt nu met 12% af. Hoeveel was de oorspronkelijke hoeveelheid? = 1655 oud = 1655 nieuw = 0,88 x 1655 = 1456
Formules, grafieken en tabellen Procenten - altijd afronden op 1 decimaal tenzij anders vermeld VB: Een hoeveelheid neemt met 12% toe to 1456. Hoeveel was de oorspronkelijke hoeveelheid? Oud =? Nieuw =
Nadere informatieTentamen Wiskunde B. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde B Datum: 8 juli 04 Tijd: 4.00-7.00 uur Aantal opgaven: 5 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van een
Nadere informatieVERZAMELINGEN EN AFBEELDINGEN
I VERZAMELINGEN EN AFBEELDINGEN Het begrip verzameling kennen we uit het dagelijks leven: een bibliotheek bevat een verzameling van boeken, een museum een verzameling van kunstvoorwerpen. We kennen verzamelingen
Nadere informatieMedische Statistiek Kansrekening
Medische Statistiek Kansrekening Medisch statistiek- kansrekening Hoorcollege 1 Uitkomstenruimte vaststellen Ook wel S of E. Bij dobbelsteen: E= {1,2,3,4,5,6} Een eindige uitkomstenreeks Bij het gooien
Nadere informatieWorkshop Permutatiepuzzels
Workshop Permutatiepuzzels Karsten Naert UGent Vakgroep Wiskunde January 26, 2012 Wiskunde is: Abstractie maken van de werkelijkheid Redeneren met deze abstracte gegevens (Zie ook: http://www.wiskunde.ugent.be/kiezen/wat.php)
Nadere informatie11.1 Kansberekeningen [1]
11.1 Kansberekeningen [1] Kansdefinitie van Laplace: P(gebeurtenis) = Aantal gunstige uitkomsten/aantal mogelijke uitkomsten Voorbeeld 1: Wat is de kans om minstens 16 te gooien, als je met 3 dobbelstenen
Nadere informatieCombinatoriek en rekenregels
Combinatoriek en rekenregels Les 3: Het vaasmodel (deze les sluit aan bij de paragrafen 5, 6 en 7 van Hoofdstuk 1 Combinatoriek en Rekenregels van de Wageningse Methode, http://www.wageningsemethode.nl/methode/het-lesmateriaal/?s=y456v-d)
Nadere informatieStatistiek. Beschrijvend statistiek
Statistiek Beschrijvend statistiek Verzameling van gegevens en beschrijvingen Populatie, steekproef Populatie = o de gehele groep ondervragen o parameter is een kerngetal Steekproef = o een onderdeel van
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO 2012
Correctievoorschrift VWO 0 tijdvk wiskunde B Het correctievoorschrift bestt uit: Regels voor de beoordeling Algemene regels Vkspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de beoordeling
Nadere informatieKatern 3. Meetkunde. Inhoudsopgave. Inleiding. 1 Hoeken 2. 2 Congruentie en gelijkvormigheid 5. 3 Driehoeken 9. 4 Vierhoeken 14
Katern 3 Meetkunde Inhoudsopgave 1 Hoeken 2 2 Congruentie en gelijkvormigheid 5 3 Driehoeken 9 4 Vierhoeken 14 5 Lijnen in een driehoek 18 Inleiding De vlakke meetkunde is de meetkunde die zich afspeelt
Nadere informatieB B BED BAC 90. C. von Schwartzenberg 1/14. 1 Zijde AB is twee keer zo groot als zijde AD en zijde AC is twee keer zo groot als zijde AE.
7a 7b 7c 7d 7e 7f 7g G&R vwo B dee C von Schwatzenbeg /4 Eén diehoek Eén diehoek Twee diehoeken Eén diehoek Eén diehoek Eén diehoek Mee diehoeken Zijde AB is twee kee zo goot as zijde AD en zijde AC is
Nadere informatieSyllabus Verzamelingen en Kansrekening
Syllabus Verzamelingen en Kansrekening cursus 2010/2011 W. Kager en M. van de Vel Inhoudsopgave 1 Basisbegrippen 1 1.1 Basisbegrippen van de verzamelingenleer 1 1.2 Rol van verzamelingen in de kansrekening
Nadere informatieVoorbeeldoplossing toets: Analytische meetkunde loodrechte stand
Voorbeeldoplossing toets: Analytishe meetkunde loodrehte stand met A,, B,7 en C, Bepaal de Gegeven is een driehoek ABC oördinaat van het snijpunt van de zwaartelijn uit A met de hoogtelijn uit C M, BC
Nadere informatieHavo 4, Handig tellen en Kansrekenen.
Havo, Handig tellen en Kansrekenen. Getal en ruimte boek, hoofdstuk. Handig tellen. Paragraaf, de vermenigvuldig regel: Als je EN hoort, doe je en de plusregel: Als je OF hoort, doe je + a. Er zijn mogelijkheden,
Nadere informatieParagraaf 4.1 : Kansen
Hoofdstuk 4 Het kansbegrip (V4 Wis A) Pagina 1 van 5 Paragraaf 4.1 : Kansen Les 1 Kansen met dobbelstenen Definitie GGGGGGGGGGGGGGGG uuuuuuuuuuuuuuuuuuuu KKKKKKKK = TTTTTTTTTTTT aaaaaaaaaaaa uuuuuuuuuuuuuuuuuuuu
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO 2012
Correctievoorschrift VWO 0 tijdvk wiskunde B Het correctievoorschrift bestt uit: Regels voor de beoordeling Algemene regels Vkspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de beoordeling
Nadere informatieVoorwaardelijke kans
Voorwaardelijke kans Voorbeeld: L = {Jan, Mar, May, Jul, Aug, Oct, Dec}, R = {Jan, Feb, Mar, Apr, Sep, Oct, Nov, Dec}, R L = {Jan, Mar, Oct, Dec} met kansen P(L) = 7 12, P(R) = 8 12 en P(R L) = 4 12 Als
Nadere informatie5 a 90. b 30 c 10 d. 6 ab. 10 a hoek A = 360 : 3 = 120 hoek B = 360 : 5 = 72 b hoek C = ( ) : 2 = 135
Hoofdstuk 8 HOEKEN 5 a 90 8.0 INTRO 1 a De grote driehoek heeft even grote hoeken als een kleine driehoek: 1, 2 en 3. c Halverwege komen de hoeken met nummers 1, 2 en 3 samen. d 6 a 30 c 10 d 7 a 60, 120,
Nadere informatieTentamen Inleiding Kansrekening wi juni 2010, uur
Technische Universiteit Delft Mekelweg Faculteit Electrotechniek, Wiskunde en Informatica 8 CD Delft Tentamen Inleiding Kansrekening wi juni, 9.. uur Bij dit examen is het gebruik van een (evt. grafische
Nadere informatieCOMBINATORIEK. Vb2. Hoeveel verschillende natuurlijke getallen van drie cijfers kan je vormen? Gebruik een boomdiagram.
1. Eenvoudige telproblemen COMBINATORIEK In het 4 de jaar hebben we kennis gemaakt met eenvoudige telproblemen. Om deze telproblemen op te lossen leerden we het aantal tellen met behulp van o.a. boomdiagrammen.
Nadere informatiewiskunde B vwo 2017-I
Rakende grafieken? maximumscore 5 Er moet gelden f( x) = gx ( ) en f'x ( ) = g'x ( ) f' ( x ) = en g' ( x) = x x e Uit f'x ( ) = g'x ( ) volgt x = e ( x = e voldoet niet) f ( e ) = en ( e ) ( f ( e) =
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO 2013
Correctievoorschrift VWO 0 tijdvak wiskunde B Het correctievoorschrift bestaat uit: Regels voor de beoordeling Algemene regels Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores Regels voor de
Nadere informatie3.0 Voorkennis. Het complement van de verzameling V is de verzameling Dit zijn alle elementen van de uitkomstenverzameling U die niet in V zitten.
3.0 Voorkennis De vereniging van de verzamelingen V en is gelijk aan de uitkomstenverzameling U in het plaatje hiernaast. De doorsnede van de verzamelingen V en V is een lege verzameling. Het complement
Nadere informatieDe bisectiemethode voor simplices
De bisectiemethode voor simplices Matthijs Schukking 19 juli 2013 Bachelorscriptie Begeleiding: dr. Jan Brandts ABCD ABCE ABEF BCEF CEFH FHIJ EFHI Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde Faculteit der
Nadere informatie5,1. Samenvatting door een scholier 1647 woorden 18 oktober keer beoordeeld. Wiskunde A
Samenvatting door een scholier 1647 woorden 18 oktober 2010 5,1 4 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Samenvatting A2 Recht evenredig Bij een stapgrootte van y hoort een constante eerste augmentatie van x Omgekeerd
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Kansrekening (2WS2, Vrijdag 23 januari 25, om 9:-2:. Dit is een tentamen met gesloten boek. De uitwerkingen van de opgaven dienen
Nadere informatieKansrekening en Statistiek
Kansrekening en Statistiek College 8 Donderdag 13 Oktober 1 / 23 2 Statistiek Vandaag: Stochast en populatie Experimenten herhalen Wet van de Grote Getallen Centrale Limietstelling 2 / 23 Stochast en populatie
Nadere informatie