Changing things is probably not the best. Change. Faces - 1

Transcriptie

1 E d i t o r i a l W o r d s Change Changing things is probably not the best quality of human beings. Look around you and you see people come and go. Turn on your television and you see that the government is cutting back again. Look at yourself and you are probably changing as well. I think change does not always have to be a bad thing, take for example the technological developments. Some people might say let's adhere to the things we have but without change then how can you move forward. So maybe we all have to be more open to change and make the best out of it. The economic situation is also a reason why a lot of things change in the world. We are slowly moving into the 'famous' double dip and a lot of people have to reasonably lower their budget. The economic center of gravity is changing as well with Asia becoming a very serious player in the socio-economic sphere. Everyone has an opinion about all these events and especially about how to conquer the economic downturn. In this edition you can find some interesting articles about it. In the interview with Reinder Brummelman from BDO we discussed about how the accountancy has to be 'updated' to the modern demands of the market. He says that a light version of an audit is a good option. Patrick van den boom from Unilever talks in the interview about how important research and development is for his company. Besides this, the possible collapse of Greece and the risks for Unilever are also discussed. In the Finance & Investment article Lans Bovenberg has a very interesting remark about pensions, particularly that good pensions are risky pensions. Willem Middelkoop from the Gold and Discovery Fund mentions in his article how commodities have become a more safe haven for investors. This is definitely the case because everything that the government can print is not a real safe investment. Greece is a big problem for the Euro zone nowadays but it is not the first time Greece caused such major problems. Adjiedj Bakas reveals in his opinion how Greece made one of the predecessors of the European monetary union collapse earlier. In the SME article the social responsibility of family firms is discussed. Also in the Accountancy & Controlling article SME will be discussed, Hugo van den Ende talks about IFRS for small and medium enterprises and how this standard is implemented in various parts of the world. By now everyone has either started with their exams or is soon starting with the exams. The exam period is a time full of stress and for most of us I can say it is not the most exciting time. Nevertheless I want to wish everybody good luck with it. As you may have noticed, change is all around us and it is a recurring theme in a lot of articles. For me things have changed too. This edition is my first as editor-in-chief. I hope this edition will give you a lot of reading pleasure. I want to thank the whole committee and all the writers for this achievement and I want to wish everyone a wonderful Christmas and a happy new year! Robert Hahn Editor-in-chief Faces Faces - 1 1

2 ADVERTENTIE Mazars Faces - 2 2

3 C o n t e n t s Colophon Faces is a magazine published by Asset Accounting & Finance for members, both Activum and Financials, relations of Asset Accounting & Finance, and other persons interested. Faces is published four times a year. Editor-in-Chief Robert Hahn Copy Editor Tijmen Kampman, Sjors Hoekstra Editors Zahra Afzal, Luy Dam, Manou van Dijk, Paula Ruesen, Lieke Jessen Contributions P. van den Boom, H.C. van den Ende AA FB, Prof. dr. A.L. Bovenberg, Prof. Dr. C. van Ewijk, R.W. Brummelman RA, Prof. drs. J.C.E. van Kollenburg, drs. I.A. Matser, Prof. dr. A. van Witteloostuijn, dr. M. Van Tuijl, Mr. Drs. B. Thuysbaert, Prof. dr. R.J.M. Dassen, W. Middelkoop, Dr. K.H.D.M. Dijkhoff, Dr. W.W. Boonstra, A. Bakas, Z. Afzal BSc., L.D. Dam BSc., T.E.J. Swinkels B ICT, P.A. van Altena MSc., R. van Maanen BSc., R. Vriese BSc. Correspondence Asset Accounting & Finance, Tilburg University, Room E106, P.O. Box 90153, 5000 LE Tilburg, Telephone: , info@asset- AccountingFinance.nl, Membership Students: 15 a year, Alumni: 7,50 a year Lay-out Mark Koevoets, Michel Lerou Printing Orangebook almanakken & verenigingsbladen, info@orangebook.nl Contributions Editorial Words Stock Exchange Opinions Column Accountancy R. Dassen Flashback Flexroom - A. van Witteloostuijn Student Entrepreneur Column Finance B. Thuysbaert Face to Face Column Van Tuijl About us Articles Interview met Patrick van den Boom Patrick van den Boom is sinds 2001 werkzaam bij Unilever. In dit interview wordt nader ingegaan op de uitdagingen waar Unilever dagelijks mee bezig is. Verder vertelt Patrick wat een carrière in Finance bij Unilever in kan houden. IFRS for SMEs Op 9 juli 2009 heeft de IASB de International Financial Reporting Standard for Small and Medium Sized Entities uitgebracht. Het is een standaard voor niet-beursgenoteerde ondernemingen die een internationaal vergelijkbare jaarrekening willen opstellen. Dit artikel bespeekt enkele achtergronden van deze standaard. ISSN X Circulation 1100 copies Nothing from this edition of Faces may be copied and/ or made public using press, microfilm, photocopy, or whatever other means, without authorisation from the Editor-in-Chief. Advertisements cover Govers 02. Mazars 10. Deloitte 14. NIBC 18. ABAB 28. PWC 32. Foederer DFK 36. HLB van Daal & Partners 42. Ernst & Young 46. Departement Accountancy 48. Wesselman cover Alumni Association Financials cover KPMG Address changes Did you move? Let us know by sending an to Info@Asset-AccountingFinance.nl so we can make sure you will receive our mail Private pensions for Europe This article contributes to the European policy debate on pensions and financial integration by exploring how private pension funds can help implement optimal risk management on behalf of their participants and contribute to stable financial markets. Interview met Reinder Brummelman In dit interview spreken we met Reinder Brummelman, bestuursvoorzitter bij BDO. We spreken onder andere over de huidige ontwikkelingen in het accountantsberoep en hoe deze veranderd zou moeten worden. De familie onder toezicht? Ondernemers houden niet van pottenkijkers. Toch klinkt de roep om 'governance' steeds luider. Want ook familiebedrijven hebben een maatschappelijke plicht tot goed bestuur. Daarbij past toezicht en openheid. Twee kenners over de valkuilen en voordelen van governance in familiebedrijven. Faces - 3 3

4 Patrick van den Boom is sinds 2001 werkzaam bij Unilever. In dit interview wordt nader ingegaan op de uitdagingen waar Unilever dagelijks mee bezig is, bijvoorbeeld over het mogelijke vallen van Griekenland en hoe daarmee om te gaan. Verder vertelt Patrick wat een carrière in Finance bij Unilever in kan houden. Tekst: M. van Dijk en T. Kampman * Interview met Patrick van den Boom Finance director Unilever New York Zou u eerst iets over u zelf kunnen vertellen? In 1995 ben ik begonnen met mijn studie controlling aan Tilburg University. In de eerste drie jaar heb ik vooral studiepunten binnengehaald, om daarna actief te worden bij de toenmalige financiele studievereniging. Hier ben ik anderhalf jaar actief geweest in het bestuur als penningmeester. Buiten het feit dat dit een leuke ervaring was, deed ik dit vooral om in contact te komen met de bedrij- Faces - 4 4

5 ven waar ik later voor zou kunnen gaan werken. Tijdens mijn periode als actief lid ben ik ook in aanraking gekomen met Unilever. Dit bedrijf sprak mij al snel aan en daarom ben ik daar ook stage gaan lopen. Ik had altijd al minder met de cijfers op zich en meer met de cijfers als onderdeel van het hele bedrijfsproces. Ik wilde echt geconfronteerd worden met het product zelf. Ook de vrij informele bedrijfscultuur sprak me erg aan; de inhoud heb ik altijd al belangrijker gevonden dan een mooi pak. Na deze stage heb ik nog een traineeship gelopen bij Mora om daarna een vaste baan te krijgen bij Unilever. Naast mijn werk ben ik getrouwd en heb ik drie kinderen. Wat zijn uw dagelijkse werkzaamheden? Wat ik erg leuk vind aan een marketing en sales-organisatie zoals Unilever, is dat je als financiele man altijd een onafhankelijke rol kan spelen. Je bent het geweten van de organisatie. Wat ik de laatste jaren vooral heb geleerd, en nog steeds dagelijks toepas, is het vermogen over finance te praten met anderen buiten mijn eigen vakgebied. Marketeers snappen lang niet altijd wat je bedoelt als je met allerlei financiele termen aan komt zetten. Verder probeer ik mezelf nog altijd verder te ontwikkelen op het finance gebied. Mijn dagelijkse werkzaamheden bestaan tegenwoordig vooral uit het aansturen en het overdragen van kennis aan teams in Europa zodat zij werkzaamheden voor Amerika kunnen oppakken. Deze teams zijn pas recent aan de slag gegaan en ze kunnen dus nog veel hulp gebruiken. Het lastige hieraan is wel het grote tijdsverschil. Met deze opdracht zal ik waarschijnlijk nog zo n drie maanden bezig zijn en dan begin ik weer met een ander project. Een gemiddelde baan of project bij Unilever duurt namelijk zo n twee a drie jaar, zodat je tijdens je loopbaan steeds weer nieuwe uitdagingen krijgt. Als je een project met goed resultaat hebt afgerond, dan krijg je daarna weer nieuwe uitdagingen waarmee je jezelf verder kunt ontwikkelen. Ook wordt er rekening gehouden met vaardigheden die je nog niet in vorige projecten hebt opgedaan, zodat je deze in een nieuw project kunt ontwikkelen. Unilever heeft zich gespecialiseerd in A-merken. Hoe gaat Unilever de strijd aan met de huismerken en de discount-merken nu het economisch wat minder gaat? Natuurlijk heeft ook Unilever te maken met de gevolgen van de economische crisis. Mensen kunnen hun geld maar één keer uitgeven en ze zullen voorzichtiger met hun aankopen zijn. Aan de ene kant kun je hier beducht voor zijn, maar aan de andere kant biedt het ons ook een kans om te kijken hoe je merken ervoor staan. Unilever is een A-merkfabrikant met sterke merken en markleidende posities in veel categorieën waarin we actief zijn. Meer dan 80% van onze merken heeft een nummer 1 of 2 positie. Als A-merkfabrikant moet je altijd zorgen dat de waarde van je product concurrerend blijft. We investeren natuurlijk niet voor niets veel in productontwikkeling en in merkondersteuning. Het gaat erom dat je onderscheidend bent als merk en de consument de toegevoegde waarde en vernieuwing biedt waar hij om vraagt en waarvoor hij bereid is te betalen. Unilever heeft veel merken die met elkaar concureren. Hoe zorg je er voor dat al deze merken toch winsgevend zijn en niet alleen maar elkaar in de weg zitten? Voor ons is de consument het uitgangspunt en wij proberen met al onze producten tegemoet te komen aan de verschillende wensen en behoeftes van de consument. Daarnaast bieden we producten aan van verschillende prijsniveaus zodat als consumenten willen veranderen wel onze producten kiezen. Unilever heeft de afgelopen tijd een aantal merken afgestoten, zoals Albert VOS en Rave. Hoe past dit in de plannen van Unilever ten aanzien van het mergers en acquisitionsbeleid? Het afstoten van de merken VO5 en Rave in de VS was een voorwaarde die de Amerikaanse autoriteiten hadden gesteld bij onze overname van Alberto Culver. Dit omdat Unilever anders een te dominante poisitie zou krijgen. In het algemeen is ons beleid tav mergers en acquisitions gericht op mogelijke overnames die passen binnen onze strategie en een toegevoegde waarde hebben binnen ons bestaande portfolio en categorieën. Focus ligt op groei van onze bestaande merken waarbij we grotere en betere innovaties sneller wereldwijd willen uitrollen en onze positionering van onze merken in witte vlekken in de markt willen versterken. * Manou van Dijk is master student Finance en Tijmen Kampman is bachelor student Bedrijfseconomie. Faces - 5 5

6 DE INHOUD HEB IK ALTIJD AL BELANGRIJKER GEVONDEN DAN EEN MOOI PAK aan je nieuwe uitdaging. Je persoonlijke en professionele ontwikkeling staat centraal. Wij bieden nieuwe trainees dan ook een uitgebreid trainingsprogramma, zowel algemeen als per discipline. Wat voor mij erg belangrijk is, is dat Unilever zowel een human culture heeft als een performance culture. Er is een informele sfeer op de werkvloer, maar er wordt wel erg hard gewerkt. Dit wordt ook van je verwacht. Uiteraard is er hiërarchie, echter dit is niet van primair belang. Iedereen staat open voor vragen en is voor iedereen benaderbaar. Wat voor mij de doorslag gaf te gaan werken voor Unilever is de affiniteit die ik heb met de producten. Waar ik ter wereld ook ben, overal kom ik in aanraking met Unilever producten. Dit is voor mij een belangriljke drijfveer. Heeft Unilever een speciale afdeling die zich bezig houdt met het analyseren van risico s, zoals het (mogelijke) vallen van Griekenland? Ja, natuurlijk. We hebben een global risk afdeling, maar iedere entiteit an sich heeft ook een risk management afdeling. Unilever Griekenland heeft dus ook zijn eigen afdeling waar dit soort risico s in kaart gebracht worden. Dit zijn niet alleen procesrisico s maar ook businessrisico s. Voor de supply chain afdeling managen wij voor heel Europa de risico s. Deze worden vervolgens geconsolideerd en daarna gaan ze naar de global risk afdeling. Griekenland brengt risico s met zich mee, dit kan leiden tot het besluit om bijvoorbeeld meer te gaan besteden aan promoties. Doordat we ons steeds meer regionaal dan wel globaal organiseren zie je ook dat we veel makkelijker (als er risico s of issues zijn in bepaalde landen) kunnen switchen met mensen en middelen om daar antwoord op te geven. Het wordt steeds meer een global market waar we in zitten, vooral aan de kant van de grondstoffen (bijvoorbeeld bij de inkoop van vanille of cacao). Je ziet heel goed dat de productie van zulke grondstoffen gedomineerd wordt door bepaalde gedeeltes van de wereld. Als je globaal kunt nadenken en een vertaalslag naar de lokale markt kunt maken als bedrijf helpt dat om te kunnen switchen van de ene naar de andere markt. Wat heeft Unilever studenten in Tilburg te bieden? Hoe kan een carrière in Finance bij Unilever eruitzien? Tijdens belangrijke evenementen op de Universiteit zijn wij aanwezig. Via deze weg krijgen studenten de mogelijkheid Unilever als bedrijf te leren kennen. Ook hebben wij per discipline een inhousedag. Deze kan je vinden op onze website en Facebook. Voor afgestudeerde academici hebben wij het Unilever Future Leadership Programme. Indien je na de sollicitatieprocedure aangenomen wordt, start je tegelijk met andere nieuwe trainees Wat hoopt u over 5 jaar met Unilever bereikt te hebben? Binnen finance heb ik geen specialisme. Daarom wil ik mijzelf zo breed mogelijk ontwikkelen. Ik haal de meeste energie uit nieuwe uitdagingen binnen een ander facet van finance. Dit kan bijvoorbeeld core finance zijn, maar ook de organisatie van hoe finance van buiten naar binnen in een model geïmplementeerd wordt. Over vijf jaar hoop ik mijn kennis binnen finance weer verbreed te hebben. En dat ik mij dus niet één bepaald aspect verdiept heb. Ik heb niet de illusie dat ik CFO van Unilever word. Wat ik zelf belangrijk vind is work-life balance. Je kunt erg hard werken, maar ik heb ook een vrouw en drie kinderen waar ik ook energie uit haal. Je kunt op het één heel hard duwen maar dan staat het ander onder druk. Ik ben ervan overtuigd dat als je thuis je balans op orde hebt dat je in je werk beter presteert en andersom ook. Dat is voor mij echt belangrijk. Tot slot, heeft u nog adviezen voor de studenten van Tilburg University? De echt toegevoegde waarde zit bij mensen die niet alleen hun studie hebben afgerond, maar verder hebben gekeken. Een basis vanuit je studie is belangrijk, maar je moet deze basis ook kunnen vertalen naar de echte wereld. Met een tien afstuderen lijkt perfect, maar als je de opgedane kennis niet goed kunt vertalen naar de praktijk zal je hier tegenaan lopen. Een jaar extra studeren om jezelf te ontwikkelen is dan geen probleem. Wat belangrijk is, is dat je weet te vertellen wat dit aan jouw ontwikkeling als persoon heeft toegevoegd. Zelf heb ik er eerst voor gezorgd dat ik al mijn punten haalde om vervolgens een aantal nevenactiviteiten naast mijn studie te doen. Hierdoor leer je samen te werken met mensen die je in eerste instantie misschien niet zelf zou uitkiezen. In een bedrijf krijg je ook vaak te maken met mensen van andere afdelingen. Hier moet je goed mee om kunnen gaan om zelf succesvol te zijn! Faces - 6 6

7 S t o c k E x c h a n g e Discovery Investing Tientallen jaren waren grondstoffen voor beleggers nauwelijks interessant. De prijzen waren laag, voorraden leken onuitputtelijk en in technologie en vastgoed was veel meer te verdienen. Tot de crash van De een na de andere beleggingscategorie blijkt een bubbel, maar in grondstoffen wordt nog steeds veel geld verdiend. Tekst W. Middelkoop * Eigenlijk is er sprake van een perfect storm voor de grondstoffenbeleggers. Door de enorme opkomst van de BRIC-landen is er een enorme behoefte aan staal, cement, koper en zink. Immers, alles wat we boven de grond maken, is feitelijk afkomstig van zaken die we onder de grond vinden. Met een groeiende wereldbevolking van ongeveer zeven miljard mensen, die ook in steeds grotere welvaart willen leven, is er elk jaar sprake van een stijgende vraag. Het Wereldnatuurfonds heeft al uitgerekend dat we in 1959 twee aardbollen nodig hebben om aan al onze behoeften te voldoen. Grondstoffen moeten eerst gevonden worden. De laatste 50 jaar hebben we de aarde wel zo n beetje in kaart gebracht. Zo moeten we nu diep uit de kust naar olie zoeken. De gemiddelde hoeveelheid goud die we nu mijnen, is de afgelopen eeuw gedaald van meer dan 10 gram per ton gesteente naar minder dan 1 gram. Op dit moment worden we dan ook voor het eerst geconfronteerd met productietekorten. We zien dat de dagelijkse vraag naar olie, koper, goud en uranium groter is dan de dagelijkse productie. Hierdoor zijn prijzen van veel grondstoffen de afgelopen tijd geëxplodeerd. Zo is de goudprijs de afgelopen tien jaar verzevenvoudigd en werd olie zelfs meer dan tien keer zo duur. Echter, er is nog een veel belangrijkere ontwikkeling waarom grondstoffen zo in trek zijn. Grondstoffen zijn meer en meer vluchthavens voor beleggers, die zich in willen gen om een groot deel van haar dollarbelangen te investeren in wereldwijde grondstofprojecten. Het gaat daarbij om 500 van de ruim 3000 miljard dollar aan financiële reserves. Deze situatie is zo bijzonder dat ik in 2008 heb besloten te stoppen als journalist bij RTL Z en het Gold & Discovery Fund op te richten. Samen met 650 participanten, die gemiddeld voor euro participeren, investeren we in de ontwikkeling van de laatste grote grondstofontdekkingen. We investeren vooral in goud- en zilverprojecten, maar we hebben ook kolen-, diamant- en Rare Earth Elements- (REE-) bedrijven in onze portfolio. Onze strategie is simpel: investeer in een zo vroeg mogelijk stadium in een relatief klein exploratiebedrijf met een interessante ontdekking. In Canada zijn ruim 1500 beursgenoteerde exploratiebedrijven, die samen verantwoordelijk zijn voor 70% van alle gronstofontdekkingen. Grotere mijnbouwbedrijven kopen de succesvolle exploratiebedrijven op om zo hun reserves op peil te houden. Sinds onze start in juli 2008 hebben we maar liefst vijftien posities op deze manier kunnen verzilveren. Deze manier van investeren noemen we Discovery Investing. Sinds de oprichting van het fonds bedraagt het gemiddelde jaarlijkse nettorendement 17%. Wereldwijd zijn er gelukkig nog maar een handjevol professionele beleggers mee bezig. dekken tegen de risico s van de voortwoekerende kredietcrisis, zoals een sterk oplopende inflatie. Een Amerikaanse collega van mij werd laatst gevraagd waarin je nu het beste kon beleggen. In alles wat de overheid niet bij kan drukken, was zijn antwoord. Vooral China doet verwoede pogin- * Willem Middelkoop is oprichter van Gold & Discovery Fund Faces Faces

8 IFRS for SMEs Op weg naar globalisering van de verslaggeving voor niet beursgenoteerde ondernemingen Op 9 juli 2009 heeft de International Accounting Standards Board (IASB) de International Financial Reporting Standard for Small and Medium Sized Entities (SME Standard) uitgebracht. Het is een standaard voor niet-beursgenoteerde ondernemingen die een internationaal vergelijkbare jaarrekening willen opstellen. In dit artikel worden er enkele achtergronden van deze standaard behandeld. Tekst H. van den Ende * Faces - 8 8

9 Het is alweer 2 jaar geleden dat International Financial Reporting Standards for Small and Medium Enterprises werd gepubliceerd door de Internaional Accounting Standards Board. Deze wereldwijde standaard is bestemd voor ondernemingen die geen beursnotering hebben alsmede voor dochterondernemingen van beursfondsen. In dit artikel behandel ik enkele achtergronden van deze standaard. Vervolgens ga ik in op het toepassingsgebied (door wie?), het daadwerkelijke gebruik ervan en de verschillen die er zijn tussen de SME Standard en IFRS respectievelijk Dutch GAAP. Ik sluit af met een blik in de toekomst en een conclusie. ACHTERGRONDEN EN TOTSTANDKOMING De SME Standard is niet toepasbaar door ondernemingen met een beursnotering en door financiële instellingen. Aan de definitieve publicatie is een langdurig proces voorafgegaan. Al in 2000 constateerde de IASB dat er bij kleinere ondernemingen behoefte bestond aan een speciale MKB versie van de International Accounting Standards. Deze constatering werd ingegeven door de behoeften bij de gebruikers deze zijn bij kleinere ondernemingen anders dan bij de beursfondsen. Ook zou meer aandacht aan cost-benefit overwegingen gegeven moeten worden. De daaropvolgende onderzoeken en discussies hebben in juni 2004 geleid tot een Discussienota waarin de belangrijkste vraag was of de IASB verslaggevingsstandaarden zou moeten ontwikkelen voor SMEs. Die vraag is door een grote meerderheid van de respondenten instemmend beantwoord. Vervolgens werd de SME Exposure Draft opgesteld en in februari 2007 gepubliceerd. De vele commentaarbrieven (meer dan 130) en de daaropvolgende field tests hebben uiteindelijk geleid tot de definitieve SME Standard van juli Toepassing ervan wordt niet afgedwongen door de IASB lokale regelgevers kunnen de toepassing echter toestaan dan wel verplichten. TOEPASSINGSGEBIED De naam van de standaard (SME vrij vertaald als MKB) is misleidend. De SME Standard is geschreven voor ondernemingen die geen public accountability hebben en die een jaarrekening voor algemeen gebruik opmaken. Een onderneming heeft Public Accountability als deze beursgenoteerd is, of als het een financiële instelling is. Het komt er op neer dat alle niet beursgenoteerde ondernemingen de SME Standard kunnen toepassen met uitzondering van banken, verzekeringsmaatschappijen enz. Er is dus geen sprake van omvangcriteria: de SME Standard kan worden toegepast door de bakker om de hoek maar ook door grote internationale concerns voor zover ze geen beursnotering hebben. Overigens is het de vraag of de SME Standard daadwerkelijk geschikt is voor de K. van het MKB (de echte kleine ondernemingen), mede in verband met de wettelijke optie voor kleine ondernemingen om fiscale grondslagen toe te passen. In onderstaande illustratie komt het toepassingsgebied naar voren: alle grote, middelgrote en kleine ondernemingen kunnen de SME Standard toepassen tenzij sprake is van public accountability of een beursnotering. De IASB heeft verder expliciet aangegeven dat dochtermaatschappijen van beursgenoteerde ondernemingen die IFRS toepassen de SME Standaard mogen gebruiken voor hun enkelvoudige jaarrekening. FIGURE 1: TOEPASSEN VAN SME STANDARD FEITELIJKE TOEPASSING De scope is nu bekend, maar waar vindt nu daadwerkelijk ook toepassing plaats? Op basis van informatie van de IASB zijn er momenteel ongeveer 60 landen die IFRS for SMEs toepassen, waaronder Brazilië, Hong Kong en Zuid Afrika. Daarnaast hebben diverse landen een consultatieproces opgestart om de behoefte aan invoering van de standaard te onderzoeken. Een van die landen is het Verenigd Koninkrijk waar wordt voorgesteld om grote en middelgrote ondernemingen te laten overgaan op IFRS voor SMEs (met enkele geringe aanpassingen). Dat zou in 2013 of 2014 moeten gebeuren. * Hugo van den Ende AA FB, PwC, partner bij National Office, en lid van de IASB SME Implementation Group (London) en de EFRAG SME Working Group (Brussel). Faces - 9 9

10 ADVERTENTIE Ernst & Young Faces

11 TABEL 1: IFRS VERSUS SME STANDARD 1 OP DIT MOMENT HEBBEN WE ALLEEN AL IN DE EUROPESE UNIE EEN LAPPENDEKEN VAN VERSCHILLENDE VERSLAGGEVINGSTELSELS ten aanzien van nieuwe ontwikkelingen. Zij demonstreren daarmee wat mij betreft visie en vooruitgang. De SME Standard kan ook in Nederland worden toegepast en dat gebeurt ook. Op dit moment wordt in Nederland traditioneel gebruik gemaakt van de voorschriften van de RJ op basis van Titel 9 BW 2 als een geaccepteerd stelsel van verslaggeving. Maar er is niets op tegen om in plaats van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving de SME Standard toe te passen (natuurlijk binnen de kaders van onze wetgeving). Diverse Nederlandse ondernemingen hebben hier om uiteenlopende redenen voor gekozen, bijvoorbeeld omdat zij een internationale standaard wensten toe te passen maar dan zonder de complexiteit van (full) IFRS. Of omdat zij hiermee voor de gehele internationale groep willen gaan op één overkoepelend stelsel. Immers, een standaard die wereldwijd kan worden toegepast leidt tot uniformiteit en daarmee tot efficiëntie. Op dit moment hebben we alleen al in de Europese Unie een lappendeken van verschillende verslaggevingstelsels. Elk land doet het op zijn eigen manier en dat is niet efficiënt. Ook bij een voorgenomen overname kan toepassing van de SME Standard nuttig zijn. Verder zien we in de praktijk dat bepaalde hedge funds ook interesse tonen in de SME Standard die passen nu vaak IFRS toe inclusief de omvangrijke en complexe toelichting van IFRS 7. Wel moet altijd worden beoordeeld of dergelijke fondsen in de scope van de SME Standard vallen. Tenslotte komen we ondernemingen tegen die de SME Standard toepassen omdat zij daarmee voorloper willen zijn Een aandachtspunt voor de toepassing in Nederland vormt de mogelijke strijdigheid van bepalingen in de Nederlandse wet met bepalingen van de SME Standard. Die strijdigheden zijn echter relatief beperkt. Door de NBA (voorheen Nivra en Novaa) zijn controleverklaringen gepubliceerd voor jaarrekeningen waarbij IFRS for SMEs wordt toegepast in combinatie met de Nederlandse wet. In dat geval wordt verwezen naar beide stelsels. De verklaringen voorzien ook in de situatie waarbij er daadwerkelijk een strijdigheid optreedt. Overigens heeft de Europese Commissie recent voorstellen gedaan tot herziening van de 4e en 7e EU Richtlijnen (inzake financiële verslaggeving) waarbij de strijdigheden tussen EU Richtlijnen en IFRS for SMEs grotendeels worden geëlimineerd. Natuurlijk moeten deze voorstellen, nadat ze zijn aangenomen, nog wel in de Nederlandse wetgeving worden verwerkt. Maar het is een stap in de goede richting. VERGELIJKING MET IFRS EN MET DUTCH GAAP IFRS is een wereldwijde standaard die inmiddels in vele landen wordt toegepast. Zo ook in Nederland waar toepassing door beursgenoteerde ondernemingen in de geconsolideerde jaarrekening - zelfs verplicht is. Ook MKB ondernemingen mogen IFRS toepassen. Nu is er de laatste tijd veel gezegd en geschreven over IFRS. Velen zijn van mening dat de hierin opgenomen regels en voorschriften te complex zijn voor het MKB. Alleen al de omvang van de IFRS bundel zou daarvan een bewijs zijn. 1 Feitelijk is dit nu de statement of comprehensive income Faces

12 Daarom hebben nog niet veel MKB ondernemingen vrijwillig de stap naar IFRS gezet. En als het al gebeurt, is het anticiperend op een beursnotering, omdat er geld op de kapitaalmarkt moet worden opgehaald of omdat de buitenlandse moeder dat voorschrijft. Ondernemingen die IFRS links laten liggen passen de Nederlandse bepalingen toe, dat wil zeggen Boek 2 Titel 9, in samenhang met de Richtlijnen van de RJ. TABEL 1: DUTCH GAAP VERSUS SME STANDARD Dan de vergelijking van IFRS met de SME Standard, te beginnen met de omvang. Daar waar de reguliere IFRS bundel nauwelijks meer in een normale attaché koffer past, telt de SME bundel slechts ca. 230 pagina s. Hoe is dat grote verschil te verklaren? De SME Standard bevat uitsluitend de Standards zelf, terwijl IFRS daarnaast ook aanvullende informatie bevat, zoals Basis for Conclusions, Implementation Guidance en Illustrative Examples. De individuele SME secties zijn aanmerkelijk korter dan de Standards in full IFRS, voornamelijk door minder toelichting en doordat bij veel secties de complexe opties zijn vervallen (zoals de mogelijkheid om materiële vaste activa te herwaarderen). Een aantal IFRSs is niet in de SME Standard opgenomen, zoals earnings per share, interim rapportages en segment reporting. Naast het verschil qua omvang zijn er ook inhoudelijk diverse verschillen waardoor de SME Standard minder complex is dan IFRS. Een niet limitatieve opsomming is in tabel 1 weergegeven. Er zijn daarnaast ook vele overeenkomsten, hieronder een wederom niet limitatieve opsomming: De concepten en principes van full IFRS zijn overgenomen in de SME Standard, zoals begrijpelijkheid, relevantie, substance over form, en vergelijkbaarheid. Uiteindelijk moeten beide standaarden leiden tot een jaarrekening die leidt tot een true and fair view. Veel grondslagen dan wel uitgangspunten zijn gelijk: bijvoorbeeld bij voorraden, leasing, vreemde valuta, hyper-inflatie, toepassing purchase methode bij bedrijfsovernames, Special Purpose Entities, vorderingen en voorzieningen. De SME Standard staat op zichzelf. Alle relevante onderwerpen komen aan de orde, dat betekent dat de gebruikers van de SME Standard geen andere bronnen hoeven te raadplegen. Daarop bestaat slechts één uitzondering: een gebruiker van de SME Standard mag in plaats van de secties 11 en 12 over financiële instrumenten, ook IAS 39 toepassen. De IASB heeft verder afgezien van verwijzingen naar full IFRS. Dat wil zeggen dat als de SME Standard iets niet regelt er niet meteen naar full IFRS moet worden teruggevallen. In dergelijke gevallen moet de onderneming kiezen voor grondslagen die leiden tot relevante en betrouwbare informatie. Bij de nadere invulling daarvan mag full IFRS worden geraadpleegd, maar er is geen sprake van mandatory fallback. Hiermee wordt afstand gecreëerd tussen de SME Standard en full IFRS. Naast een vergelijking van de SME Standard met IFRS is ook een vergelijking met Dutch GAAP van belang. Immers, Nederlandse ondernemingen die nu de Richtlijnen toepassen zullen de conversie naar de SME Standard moeten ondergaan. Vergeleken met Dutch GAAP is de SME Standard op enkele plaatsen iets minder flexibel, zo zijn er bijvoorbeeld minder opties. Ook vinden sommigen dat de SME Standard hier en daar wat com- FIGUUR 2: RELATIEVE COMPLEXITEIT Faces

13 plexer is dan de Richtlijnen, bijvoorbeeld als het gaat om de verwerking en waardering van pensioenen. Maar dat is dan misschien de prijs die betaald moet worden om een kwalitatief hoogstaande en wereldwijd geaccepteerde standaard toe te kunnen passen. Tabel 2 geeft een beknopt en zeker geen uitputtend overzicht van enkele belangrijke verschillen tussen Dutch GAAP en de SME Standard. Om de SME Standard in perspectief te kunnen plaatsen ten opzichte van full IFRS en van Dutch GAAP is een illustratie opgenomen die de relatieve complexiteit van de standaarden ten opzichte van elkaar weergeeft. Aan de linkerzijde van het spectrum bevindt zich cash accounting zoals kooplui op de markt dat doen. Aan de uiterste rechterzijde staat het bijzonder rules-based US GAAP stelsel. Iets links daarvan is IFRS te vinden en nog meer naar links komen we eerst de SME Standard tegen en dan Dutch GAAP. De perceptie is dat de SME Standard een fractie complexer is dan Dutch GAAP al zal dat afhangen van de specifieke transacties en jaarrekeningposten die van toepassing zijn. TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGEN De SME Standard gaat een belangrijke fase in. Na een eerste wave van landen die wat verder bij ons vandaan liggen is het nu de vraag wat Europa gaat doen. Met name het Verenigd Koninkrijk lijkt een voorloper te worden door de baanbrekende voorstellen om UK GAAP te vervangen door een nieuw stelsel dat op IFRS is gebaseerd. Voor de MKB ondernemingen in het Verenigd Koninkrijk zou dat betekenen dat zij overgaan op een variant van IFRS for SMEs. In Duitsland is recent een studie gepubliceerd naar de toepassing van de SME Standard. De onderzoekers doen op grond van voortgaande internationalisering de volgende voorspelling: it may be regarded as a matter of time, whether the IFRS for SMEs will as already in numerous other countries be assessed more and more as advantageous in Germany and that its applicability will be demanded by an increasing number of SMEs and their stakeholders. In Nederland wordt de SME Standard dus al gebruikt, en de Europese Commissie is bezig om te bekijken of de Europese Richtlijnen niet wat meer in de richting van de SME Standard geschreven kunnen worden. Grootste struikelblokken zijn op dit moment Frankrijk (daar zien ze de SME Standard niet zitten) en de onbekendheid van de SME Standard bij enkele banken. DE SME STANDARD KAN WORDEN TOEGEPAST DOOR DE BAKKER OM DE HOEK MAAR OOK DOOR GROTE INTERNATIONALE CONCERNS VOOR ZOVER ZE GEEN BEURSNOTERING HEBBEN Ten aanzien van de inhoud van de SME Standard zijn er twee ontwikkelingen: Het eerste reguliere onderhoud (dat slechts eens in de 2 of 3 jaar zal plaatsvinden) wordt in 2012 verwacht; daarmee is de SME Standard een stabiele standaard in tegenstelling tot full IFRS waar we er inmiddels aan gewend zijn dat de veranderingen zich in hoog tempo voordoen. Door de expert groep die vragen beantwoord over de toepassing van de SME Standard (SMEIG, de SME Implementation Group, waar ondergetekende lid van is) worden momenteel Q & A s opgesteld die op de website van de IASB worden gepubliceerd; hiermee wordt nadere uitleg gegeven aan de bepalingen in de SME Standard. CONCLUSIE Buiten Europa lijkt de SME Standard vooral aan te slaan in Midden en Zuid Amerika, Zuid Afrika en een aantal Zuidoost Aziatische landen. In Europa verloopt de implementatie nog niet echt snel. Europa is verdeeld, en wacht de definitieve aanpassingen in de Europese Richtlijnen af. Frankrijk wil op dit moment niet, terwijl in het Verenigd Koninkrijk de middelgrote en ook een deel van de grote ondernemingen naar verwachting overgaan op een nieuw stelsel dat vrijwel gelijk is aan de SME Standard. In Nederland wordt de SME Standard, zij het onder bepaalde voorwaarden, toegepast. Voor Nederlandse ondernemingen biedt dit kansen. Zij kunnen kiezen voor een internationaal geaccepteerde standaard die niet al te complex is. Wordt dit de sprong voorwaarts in verslaggeving en komen er eindelijk uniforme regels voor niet beursfondsen? De tijd zal het leren, maar de vooruitzichten voor de SME Standard zijn gunstig. Faces

14 ADVERTENTIE NIBC Faces

15 Opinions Zijn nuts- en zakenbankieren te scheiden? DOOR W. B OONSTRA* Regelmatig wordt gesteld dat het voor de stabiliteit van het financiële stelsel beter zou zijn als banken worden gesplitst in zogeheten nutsbanken en zakenbanken. Dit is een interessante stelling, die echter al snel leidt tot een spraakverwarring. Want wat is een nutsbank? En waar ligt de grens tussen nuts- en zakenbankieren? Dit zijn vragen die eenvoudiger gesteld dan beantwoord zijn. Vaak wordt nutsbankieren omschreven als het leveren van financiële diensten die dienen ter ondersteuning van de reële economie: die van consumenten en bedrijven. Dit is een goed vertrekpunt voor de verdere discussie. Nutsbanken zijn systeemrelevant en vallen onder de dekking van het depositogarantiestelsel (DGS). Veel mensen denken bij een nutsbank vervolgens aan een bank die zich beperkt tot de meest basale taken van een bank, te weten het aantrekken van deposito s, het verstrekken van leningen en het afhandelen van het betalingsverkeer. Dit is een nostalgische kijk op bankieren, zoals dat in de ZIJN NUTS- EN ZAKENBANKIEREN TE SCHEIDEN? Een nutsbank en een zakenbank is echt iets anders, maar kan dit ook gescheiden worden? Als je dit wil doen komen er veel meer problemen kijken dan je zou verwachten. EEN STAP IN DE GOEDE RICHTING Het vertouwen in Europa is sterk gedaald sinds blijkt dat Griekenland niet helemaal eerlijk is geweest. Sterkere controle- en handhavingmechanismen moeten ervoor zorgen dat niet alles uit de hand loopt. GRIEKEN BLIEZEN OOK VOORGANGER EURO OP Voor Griekenland is het niet de eerste keer dat ze een muntunie in problemen hebben gebracht. Het begin van de twintigste eeuw kent een vergelijkbaar verhaal. jaren 50 in ons land veel voorkwam. Helaas is de wereld sindsdien een stuk gecompliceerder geworden. Nederlandse ondernemers, ook in het MKB, opereren wereldwijd en hebben dus wereldwijd ondersteuning nodig. Hierbij gaat het niet alleen om krediet in al zijn verschijningsvormen, maar ook internationaal betalingsverkeer (in tal van verschillende valuta) en instrumenten ter beheersing van risico s, zoals valutarisico, het risico van schommelingen in de grondstoffenprijzen en renterisico s. Daaruit volgt dan automatisch de conclusie dat veel van de activiteiten in de dealingrooms van banken klantgedreven zijn. Maar het is nog ingewikkelder. Want er is, zeker in ons land, bij lange na niet genoeg vrij spaargeld beschikbaar om de kredietverlening te financieren. Dat komt omdat een groot deel van de Nederlandse besparingen bestaan uit zogeheten contractuele besparingen. Dat geld ligt vast bij pensioenfondsen en/of verzekeraars. Die zetten deze middelen niet op een spaarrekening bij een bank, maar zetten het geld uit op de financiële markten. Nederlandse banken moeten dus grootschalig funding aantrekken op de financiële markten en dat vergt maatwerk. Er worden vormen van vreemd vermogen uitgegeven die zo nauw mogelijk aansluiten bij de behoeften van beleggers. Daarbij moeten banken ook de secundaire markt in hun uitstaande schuldpapier onderhouden. Verder hebben banken zelf ook derivaten nodig om hun eigen risico s, zoals rente en valutarisico, in te dammen. Tot slot van deze opsomming, die moeiteloos kan worden uitgebreid, wil ik wijzen op de liquiditeitsreserves, die op professionele wijze moeten worden beheerd. Toch vallen er wel degelijk activiteiten af te splitsen. Denk vooral aan de handel voor eigen rekening, die toch boven alles gericht is op het vergroten van het eigen rendement, wat vaak met grote risico s gepaard kan gaan. Bij het liquiditeitsbeheer kan eveneens worden afgezien van het beleggen in risicovol papier, zoals gestructureerde producten. Ook zouden onder het DGS vallende banken kunnen worden gedwongen om hun private equity activiteiten beduidend in te perken dan wel af te stoten. Verder kunnen banken veiliger worden gemaakt. Het nieuwe toezichtkader Bazel-3 is wat dat betreft al een enorme stap vooruit. Dit kader voorziet in een zwaardere kapitalisatie en strengere liquiditeitsnormen. Ook derivaten worden van zwaardere kapitaalseisen voorzien. Als dan systeembanken ook nog worden verplicht om een deel van hun vreemd vermogen aan te trekken in de vorm van zogeheten hybride kapitaal (dat in tijden van tegenspoed automatisch wordt omgezet in eigen vermogen) worden, als het misgaat, de klappen opgevangen door de vermogensverschaffers en niet door de belastingbetaler. Zo worden de contouren van een stabieler bankwezen zichtbaar. Al zal het nooit risicoloos kunnen zijn. Want risicoloos bankieren bestaat niet, zelfs niet bij nutsbanken. Het is helaas niet anders. * Wim Boonstra is Chief Economist van Rabobank Nederland, Utrecht, en docent Geld- en bankwezen aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. Faces

16 O O K E E N M E N I N G? M A I L D E R E D A C T I E: I N F O@A S S E T-A C C O U N T I N GF I N A N C E. N L Een stap in de goede richting D OOR K. DIJKHOF* Lange tijd is Europese samenwerking een vanzelfsprekendheid geweest. Dat was in het begin ook logisch, want wie zelf de oorlog had meegemaakt, hoefde niet na te denken over samenwerking. Het alternatief dat de Europese geschiedenis voor hen te bieden had, bood weinig perspectief. Maar deze retoriek, hoe waar ook, vervaagt als ook de directe herinneringen aan oorlog vervagen en de afstand tot die ervaringen groter wordt. Voor mijn generatie zijn het al de verhalen van grootouders. Grootouders waarvan we helaas ook langzamerhand één voor één afscheid moeten nemen. Wat rest zijn dan niet meer herinneringen, maar verhalen. Wat rest is niet het instinct dat Europese samenwerking moet, maar argumenten waarom het kan. En op dit moment ook nog een sentiment dat er iets mis mee is. De financieel-economische problemen in Europa en de Eurozone van nu komen dus bovenop een groot imagoprobleem dat de afgelopen decennia gegroeid en veronachtzaamd is. De uitkomst is dat Europa met een democratisch deficit kampt en steun voor Europese samenwerking onder de Europeanen verre van vanzelfsprekend is. De enige oplossing is dat Europa haar inwoners serieus neemt en besluiten neemt in een tempo waarvoor draagvlak bestaat. Ook moet Europa zichzelf serieus nemen. Het woord solidariteit wordt in deze crisis vaak gebruikt om te pleiten voor het sturen van Noord-Europees geld naar Zuid-Europese landen. Maar solidariteit begint met het doen wat je een ander hebt beloofd. Met het betrouwbaar zijn in je afspraken. Met het niet bedonderen van je vrienden. De problemen in de Eurozone onderschrijven het belang dat de in 1997 vastgelegde en aan helderheid niets te wensen overlatende afspraken van het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) nageleefd dienen te worden. Deze afspraken hadden de Eurolanden ertoe moeten dwingen de overheidsfinanciën op orde te krijgen en te houden. Maar ze zijn sinds 2003, onder druk van Duitsland en Frankrijk, niet gehandhaafd. Het besef dringt door dat Nederland al die tijd gelijk had te hameren op handhaving van het SGP. Daarom nemen wij nu in Nederland het voortouw voor een steviger toezicht en handhaving in de Eurozone. Bij de Eurotoppen de afgelopen weken is gebleken dat er steun is voor het Nederlandse voorstel van een speciale Europese Commissaris voor begrotingscontrole. De rol van de onafhankelijke Europese Commissaris moet worden versterkt met scherper toezicht en extra handhaving van de begrotingsregels. Wij zijn hierdoor niet langer overgeleverd aan de grillen van andere Eurolanden. Wanneer een Euroland zich niet aan de regels houdt, moet dit een feitelijke constatering zijn waar een Eurocommissaris automatisch sancties aan kan verbinden. Niet een politiek spel van een groep Euro-landen die elkaar de hand boven het hoofd houden. In deze vorm van versterkt toezicht en handhaving ligt een meerwaarde voor Europa, die steun en draagvlak verwerft onder de Europeanen door effectiviteit, zelfbeperking en deze bewezen meerwaarde. Een realistische houding naar Europa vraagt om een kritische blik. Als VVD'er kies ik bewust voor de voordelen van Europese samenwerking. Maar ik besef me wel dat het een keuze is. Een keuze die je kritisch moet blijven bekijken en die je moet blijven verantwoorden. Europese politiek die realistisch is, zet zich in op een koers en houdt een tempo aan dat aansluit bij wat de Europeanen willen. Een politiek welke Europeanen laat kiezen voor Europese samenwerking omdat het beter is, niet omdat het nou eenmaal moet. Ik kies dus ook voor het blijven maken van keuzes. Keuzes in het belang van een Europese Unie die zichzelf niet als bijzonder wonder ziet, maar als een 'overheid' als alle anderen: noodzakelijk, maar meestal niet geliefd. Nuttig, maar altijd bekritiseerd. Waardevol, maar niet heilig. En democratisch, dus vormgegeven door de wil van de Europeanen. * Klaas Dijkhoff is Europa Woordvoerder binnen de VVD-fractie in de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Faces

17 O p i n i o n s Grieken bliezen ook voorganger Euro op DOOR A. BAKAS* Nu de Eurozone op het punt staat om langzaamaan te eroderen, is het goed eens te kijken naar een paar van zijn voorlopers. Anders dan we vaak denken, is de Europese Economische en Monetaire Unie (EMU) niet zo uniek. De Europese geschiedenis kent verschillende muntunies, die allemaal om dezelfde redenen ter ziele zijn gegaan. Een van die voorgangers is de LMU, de Latijnse Monetaire Unie, in 1865 in het leven geroepen door België, Frankrijk, Zwitserland en Italië. De bedoeling was de continentaal- Europese economieën te versterken. De franc kreeg een vaste waarde van 0,29 gram goud of 4,5 gram zilver. De munten van de andere landen werden aan de franc gekoppeld. Onder andere Spanje en Griekenland traden toe. Door de koppeling van de valuta konden de nationale munten binnen de hele unie worden gebruikt. Dit vergemakkelijkte de onderlinge handel en zorgde voor stabielere wisselkoersen, waardoor er voordeliger op de kapitaalmarkt kon worden geleend. Er was geen gemeenschappelijke munt, zodat de lidstaten geld konden bijdrukken als dat nodig was. Het klinkt bekend in de oren dat Griekenland en Spanje failliet gingen, toen ze ondanks hun lidmaatschap niet meer voordelig op de kapitaalmarkten terecht konden. De Grieken belazerden de boel, zij het niet door met begrotingscijfers te goochelen, maar met het goudgehalte van de drachme. In 1908 werden ze uit de muntunie gegooid. De LMU zat toen al in het slop, maar wist haar bestaan te rekken tot Geïnspireerd door de LMU richtten Zweden, Denemarken en Noorwegen in 1873 de Scandinavische Muntunie op. Ze voerden een nieuwe munt in, de kroon, met een gouden standaard: 1 gram goud stond gelijk aan 2,48 kronen. Ook erkenden de drie landen elkaars munten als wettig betaalmiddel en brachten de nationale banken geen kosten in rekening voor onderlinge transacties. Het einde van deze unie kwam in 1914, toen Zweden de gouden standaard losliet. Wat beide muntunies de das omdeed, was dat de landen hun eigen financiële en economische beleid voerden, ten koste van elkaar en de unie. Dit is tevens de zwakte van de EMU. De architecten van de Euro wisten dit, maar dachten een politieke unie op een later moment te kunnen forceren. Een misrekening. De erosie van de democratie en het zwakke politieke leiderschap, geleefd door opiniepeilingen en populisme, staat integratie in de weg. Maar een monetaire unie zonder politieke eenheid is een transferunie, waarin rijke regio s geld overboeken naar armere regio s. Dat geeft spanningen, tenzij de arme regio s iets hebben om terug te geven. Binnen de eurozone is dat niet het geval. Nu we aan de vooravond staan van de splitsing van de Euro in een harde Neuro en een zwabberende Zeuro wordt dat pijnlijk duidelijk. Voor de Neuro is Neue Deutsche Reichsmark ook wel een mooie naam, vind ik. Er is echter een monetair verhaal dat ruimte biedt voor een andere toekomst: de Oostenrijkse Maria Theresia Thaler, in 1751 geïntroduceerd. De Thaler groeide uit tot een internationale handelsmunt, die zelfs in het Midden-Oosten, Afrika en Amerika gebruikt werd. De munt was zo populair dat de Amerikaanse dollar zijn naam eraan dankt, net als onze rijksdaalder. Tot ver in de twintigste eeuw werden Thalers geslagen en op sommige Arabische bazaars zijn ze nog altijd in gebruik. Het is een inspirerend voorbeeld voor de Euro. In plaats van de munt de nek om te draaien, moeten we zwakke landen misschien de ruimte geven hun eigen geld ernaast te behouden. Dan kunnen de Grieken weer drachmen slaan, terwijl wij vasthouden aan de gemakken en (nooit serieus onderzochte) voordelen van een Euro die gefundeerd is op de economische kracht van West-Europa. * Van trendwatcher Adjiedj Bakas' trendvoorspellingen kwam de afgelopen 20 jaar gemiddeld 87% uit volgens RTL, Europa's tweede tv-zender na de BBC. Hij is auteur van World Megatrends. Faces

18 Faces

19 C o l u m n A c c o u n t i n g In de rubriek wisselcolumn schrijven twee personen uit de financiële wereld een column over de vakgebieden finance en accountancy Terugblik op de toekomst 'Terugblik op de toekomst', dat klinkt een beetje als een matige vertaling van de bekende 'Back to the future'-films met Michael J. Fox en Christopher Lloyd. Toch wil ik graag met behulp van een terugblik de aandacht vestigen op het feit, en op mijn persoonlijke overtuiging, dat de toekomst onze enige bestemming is. Tekst R. Dassen * Die laatste uitspraak komt trouwens van Neil Jacobsohn van de internationale netwerkclub FutureWorld. Samen met deze toekomstgoeroes organiseerde Deloitte het afgelopen jaar een reeks boeiende sessies met sprekers van naam en faam, om na te denken over de toekomst van onze business. Want ik ben ervan overtuigd dat er in het lopende decennium meer zal veranderen dan in de afgelopen vijftig jaar. Alle sprekers brachten iets nieuws, iets unieks. Zij haalden de toekomst heel dichtbij door te schetsen wat er nu al gebeurt op hun kennisterrein. Een aantal highlights wil ik graag met jullie delen. Persoonlijk vond ik Erik Brynnjolffson, hoogleraar Massachusetts Institute of Technology, erg sterk met zijn verhaal over dataanalyse. Hij overtuigde mij ervan dat we een antwoord moeten vinden op de vraag, wat Deloitte in de toekomst nog meer wil en kan doen met data. We produceren namelijk enorm veel data, maar doen er nog relatief weinig mee. En dat terwijl de hoeveelheid data die wij mensen genereren de komende vijf jaar zal verdubbelen vergeleken bij wat we in alle eeuwen hiervoor hebben gegenereerd. Een ware goudmijn voor wie de mogelijkheden weet te benutten. Juan Enriquez is een van s werelds meest vooraanstaande denkers op het gebied van Life Sciences en de impact daarvan op de samenleving. Hij overtuigde mij van de vele mogelijkheden die de uitzonderlijke tijd waarin wij leven biedt om te groeien, financiële crisis of niet. Vanuit laboratoria wereld- digital, Wikinomics en Macrowi-kinomics, die geen dag voorbij laat gaan zonder tweets. Twee jaar geleden liep hij nog met een grote boog om het fenomeen Twitter heen, ervan overtuigd dat hij niets zinnigs zou kunnen toevoegen in berichtjes van maximaal 140 tekens. Inmiddels heeft hij meer dan volgers, stuurde hij ruim tweets de wereld in en is hij zo n keer listed, een teken van zijn gezag op het web. Bovendien wijd gaan hele nieuwe industrieën ontstaan verschijnt dagelijks via Twitter vanuit door biotechnologie, nanotechnologie, hersenonderzoek en meer. De invloed van India en China gaan we volgens Enriquez terugzien in de manier waarop we ons kleden en in ons denken over schoonheid. Will you adapt or adopt? Alleen zij die dit goed en op tijd doen, zullen als winnaars uit de strijd komen. Goed nieuws voor de vrouwelijke lezers onder jullie: Vrouwen regeren het web. Volgens Lisa Moretti althans, die we met recht een vrouw van de nieuwe wereld kunnen noemen. Zij is momenteel digital editor van uitgever August Media, en gaf aan dat de online en mobiele wereld steeds meer ons leven zullen bepalen. Ook dat van mannen trouwens. Maar vrouwen speuren volgens Lisa Moretti met meer vastberadenheid op internet, zijn langer online en zoeken naar de beste deals. In 2020 zal de dominantie van vrouwen op internet nog beter zichtbaar zijn: dan zal zestig procent van alle webaankopen van vrouwen komen. Al zijn het, zo moet ik misschien wat plagerig opmerken, nog altijd vooral mannen die voor innovatieve webinitiatieven zorgen. Zoals serial entrepeneur Michiel Muller, mede-investeerder in fashion community en online wereldwijd vrouwenbolwerk The Don Tapscott Innovators Daily, een door hem zelf samengestelde krant met het belangrijkste mondiale nieuws over zijn onderwerp: innovatie. Vanwaar zijn omslag? Die kwam nadat een vriendin van zijn dochter hem vertelde hoe zij aan haar nieuws kwam. Een krant leest zij niet, want die verschijnt slechts eenmaal per etmaal. Dus heeft ze 160 RSI-feeds die constant binnenlopen op mobiel en compu-ter en is ze altijd op de hoogte van wat er gebeurt in de wereld. De vriendin werd meteen gebombardeerd tot informal advisor. Elke twee weken drinkt Tapscott nu koffie met haar en andere vertegenwoordigers van de Net-Generatie zoals hij ze noemt. Hij gelooft in reversed mentoring. Het is niet meer zo dat ik met al mijn ervaring jonge mensen moet gaan uitleggen hoe de wereld werkt. Nee, zij zijn juist mijn mentoren, zo vertelde hij ons tijdens zijn boeiende optreden. In feite gaat Tapscott hiermee terug naar de toekomst, en maakt hij een buiging naar de jonge generatie, naar jullie dus. Ik zou zeggen: grijp die kans met beide handen aan en vul die verantwoordelijkheid in. Want de toekomst is onze enige bestemming! Wil je zelf eens op je gemak een terugblik op de toekomst werpen? Kijk dan op Over internet gesproken: via het web werken inspirationforinnovation.deloitte.nl voor miljoenen mensen samen en delen zij kennis. Door open samenwerking ontstaan steeds vaker nieuwe, creatieve ideeën en filmpjes van alle genoemde sprekers, in woord en beeld. Ook andere inspirerende sprekers tref je hier aan, waaronder Al Gore. producten. Daarover vertelde Don Tap-scott, invloedrijk bestsellerauteur van Growing up * Roger Dassen is bestuursvoorzitter bij Deloitte. Faces

20 Faces