NEN Bedrijfsvoering van elektrische installaties

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NEN 3140. Bedrijfsvoering van elektrische installaties"

Transcriptie

1 BIJLAGE NEN 3140

2 NEN 3140 Bedrijfsvoering van elektrische installaties

3 CUSRSUSDOELEN Verwerven van kennis over ARBO wetgeving en de norm NEN-EN50110/NEN3140 m.b.t. het veilig werken aan elektrische installaties. Kennis maken met de risico s met het werken aam en in de nabijheid van elektrische installaties. Leren wat uw bevoegdheden en die van anderen zijn. Risico s in te schatten en veilig te werken. 3

4 BEPALING RISCICO Bij het bedienen van een schakelaar in een situatie zonder gevaar voor aanraking van spanning of van kortsluiting is er voor de persoon geen veiligheidsrisico aanwezig. Dat betekent dat ook geen veiligheidsmaatregelen genomen behoeven te worden. Er kan wel een bedrijfsrisico aanwezig zijn, doordat bijvoorbeeld een proces wordt stilgelegd of doordat computers ongewenst worden uitgeschakeld. Bestaat er bij werkzaamheden wel gevaar voor aanraking of kortsluiting, dan vallen deze werkzaamheden onder de gevaarlijke bedieningswerkzaamheden en mag dit werk alleen worden gedaan door daarvoor aangewezen en geïnstrueerd personeel worden uitgevoerd. 4

5 WETGEVING EN NORMEN De werkgever dient voor een veilige installatie te zorgen en een veilige werksituatie. De werknemer dient veilig om te gaan met de installatie Normen (erkende regels) helpen ons hierbij 5

6 DE OPBOUW VAN DE ARBOWET (1) 6

7 DE OPBOUW VAN DE ARBOWET (2) ARBOWET Geeft taken, verplichtingen en bevoegdheden van alle betrokkenen aan. ARBOBESLUIT Bevat ongeveer 400 artikelen; Wat verwacht wordt op het gebied van arbeidsomstandigheden. ARBOREGELING Ministeriële uitwerking van het Arbobesluit. ARBOBELEIDSREGELS Nadere uitwerking praktijk, toepassing op de werkplek. Waaronder de NEN3140. AI-BLADEN Uitgegeven door Min SZW en inspectie SZW. Bijvoorbeeld: Arbo-informatieblad AI-54 Elektrische veiligheid" 7

8 NEN3140 (1) De Arbowet regelt de veiligheid, gezondheid en welzijn van alle werkenden op allerlei vakgebieden. Ook op het elektrotechnisch vakgebied. De Arbowet is van toepassing wanneer er sprake is van een gezagsverhouding werkgever-werknemer. 8

9 NEN3140 (2) De NEN3140 beschrijft de gehele bedrijfsvoering. Een norm is een minimaal niveau waar een bedrijf aan moet voldoen. Beter mag altijd! Het werken volgens normen is een ieders verantwoordelijkheid. De inspectie SZW gebruikt de norm NEN3140 ook als uitgangspunt. 9

10 VERANTWOORDELIJKHEDEN WERKGEVERS (1) Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E). Periodiek inventariseren en evalueren van de risico s. Op basis van een Plan van Aanpak (PvA) veiligheidsmaatregelen treffen waardoor risico s worden verkleind. Taken verdelen naar medewerkers die de juiste kennis en kunde hiervoor hebben. En goede werkprocedures ontwikkelen. Instrueren van medewerkers over veilig werken, ook over veilig werken met elektrische installaties en arbeidsmiddelen. 10

11 VERANTWOORDELIJKHEDEN WERKGEVERS (2) Toezicht houden op medewerkers en veiligheidsregels. Organiseren van een veilige werkplek voor alle medewerkers. Beschikbaar stellen van passende, veilige hulpmiddelen. Ervoor zorgen dat ingeval van nood medewerkers zich in veiligheid kunnen stellen. En bij ongevallen zorgen voor voldoende deskundige hulpverleners. Melden van ongevallen met letsel aan de inspectie SZW. 11

12 VERANTWOORDELIJKHEDEN WERKNEMERS (1) Meewerken aan onderzoek uitgevoerd door de werkgever of de arbodienst ter verbetering van de veiligheid. Uitvoeren van de werkzaamheden volgens de instructies en procedures van de leidinggevende. Meewerken aan instructie en trainingen om veilig te kunnen werken. Op de juiste manier hanteren van de ter beschikking gestelde gereedschappen en hulpmiddelen volgens de gebruiksaanwijzing. 12

13 VERANTWOORDELIJKHEDEN WERKNEMERS (2) Veilig houden van de werkplek. Geen beveiligingen overbruggen. Het conform de instructie gebruiken van de ter beschikbare gestelde (persoonlijke) beschermingsmiddelen. Vrijhouden van vluchtwegen van obstakels. Zich houden aan lokale veiligheidsvoorschriften. Waarschuwen leidinggevenden bij (dreigend) gevaar. 13

14 ARBOBESLUIT ART. 3.4 ELEKTRISCHE INSTALLATIES (1) 1. Elektrische installaties zijn zodanig ontworpen, ingericht, aangelegd, onderhouden en gekenmerkt, dat een veilig gebruik van elektriciteit zo goed mogelijk is gewaarborgd. Hiertoe zijn de nodige voorzieningen en beschermingsmaatregelen aangebracht. Daarbij is rekening gehouden met bijzondere eisen die kunnen voortkomen uit de wijze van het gebruik, de gebruikersomstandigheden en de te verwachten uitwendige invloeden. 14

15 ARBOBESLUIT ART. 3.4 ELEKTRISCHE INSTALLATIES (2) 2. In een elektrische installaties zijn doeltreffende maatregelen genomen tegen het gevaar van brand, ontploffing, directe en indirecte aanraking en te dichte nadering. 3. Van iedere elektrische installatie zijn duidelijke, steeds bijgewerkte schema s beschikbaar alsmede alle overige gegevens die nodig zijn voor een veilig gebruik van de elektrische installatie. 15

16 ARBOBESLUIT ART. 3.5 ELEKTROTECHNISCHE, BEDIENINGS- EN ANDERE WERKZAAMHEDEN AAN OF NABIJ EEN EL. INST. (1) 1. Elektrotechnische werkzaamheden en bedieningswerkzaamheden die gevaren kunnen opleveren, worden door deskundige, voldoende onderrichte en daartoe bevoegde werknemers uitgevoerd. 2. (I.v.m. installatie voor hoogspanning n.v.t. op deze presentatie) 16

17 ARBOBESLUIT ART. 3.5 ELEKTROTECHNISCHE, BEDIENINGS- EN ANDERE WERKZAAMHEDEN AAN OF NABIJ EEN EL. INST. (2) 3. Werkzaamheden aan of in de nabijheid van een elektrische installatie of het gedeelte waaraan of in de nabijheid waarvan wordt gewerkt, spanningsloos is. 4. De daartoe bevoegde werknemer neemt doeltreffende maatregelen om een veilig verloop van de werkzaamheden te waarborgen. 17

18 ARBOBESLUIT ART. 3.5 ELEKTROTECHNISCHE, BEDIENINGS- EN ANDERE WERKZAAMHEDEN AAN OF NABIJ EEN EL. INST. (3) 5. Het derde lid is niet van toepassing op werkzaamheden verricht aan of in de nabijheid van een elektrische laagspanningsinstallatie indien: a) de dringende noodzaak van het onderspanning uitvoeren van die werkzaamheden is aangetoond. b) tot het uitvoeren van die werkzaamheden door de daartoe bevoegde werknemer uitdrukkelijk opdracht is gegeven. c) de installatie tevens geschikt is voor het onder spanning uitvoeren van die werkzaamheden en de door de daartoe bevoegde werknemer doeltreffende maatregelen zijn genomen om de aan die werkzaamheden verbonden gevaren te voorkomen. 18

19 LEKEN, JEUGDIGEN, VOP, VP, IV EN WV. Tot welke categorie behoor jij? 19

20 LEKEN Leken zijn personen die: - geen elektrotechnische opleiding hebben. - niet op de hoogte zijn van de gevaren van elektriciteit. - geen bevoegdheid hebben om aan onder spanning staande installaties te werken. Verrichten daarom arbeid waaraan geen elektrische risico Verbonden is. 20

21 JEUGDIGEN Jeugdigen (personen jonger dan 18 jaar) zijn personen die (evenals leken) geen bevoegdheden hebben om aan onder spanning staande installaties te werken. Jeugdigen mogen wel elektrotechnische werkzaamheden waaraan gevaren zijn verbonden uitvoeren, maar alleen als er dusdanig toezicht wordt uitgeoefend dat ongevallen worden voorkomen. 21

22 VOP Voldoende onderrichte personen (V.O.P.) zijn niet elektrotechnisch deskundig. Wel zijn ze op de hoogte gebracht van de gevaren en weten ze hoe ze moeten werken om de risico s zo klein mogelijk te houden. Ze mogen onder toezicht eenvoudige elektrotechnische werkzaamheden uitvoeren. Is voldoende geïnstrueerd door V.P.-er waardoor V.O.P-er in staat is om gevaren te voorkomen 22

23 VP = Vakbekwame Personen (1) Zijn deskundige personen die: via kennis, verkregen door opleiding of ervaring, de gevaren verbonden aan de uit te voeren werkzaamheden zelf kunnen inschatten en maatregelen kunnen bepalen; om de specifieke risico s weg te nemen of tot een minimum te beperken. Voorbeelden: Elektrotechnici en ingenieurs belast met de uitbating van elektrische installaties; installeren, meten, repareren,vervangen, aanpassen, uitbreiden en inspecteren Leerkracht in zijn lokaal. 23

24 VP = Vakbekwame Personen (2) Mag alle voorkomende werkzaamheden doen. Weet mede door ervaring gevaren te voorkomen. Mag toezichthouden op leken en v.o.p. 24

25 IV = INSTALLATIE VERANTWOORDELIJKE Is verantwoordelijk voor de elektrische installatie. Bepaald wanneer en hoe de uit te voeren inspecties aan installaties en arbeidsmiddelen worden uitgevoerd. 25

26 WV = WERK VERANTWOORDELIJKE Is eindverantwoordelijk voor de veiligheid. Mag slechts als enige toestemming geven tot het werken onder spanning. 26

27 ORGANIGRAM MET VERANTWOORDING WERKGEVER EN MEDEWERKERS Werkgever Primair verantwoordelijke WV Leidinggevende Organiseren van E-veiligheid IV Verantwoordelijk voor veilige E-installaties VP Uitvoerende E-werkzaamheden VOP Uitvoerende eenvoudige E-werkzaamheden 27

28 Mag een leek werken met elektrische installaties? A) Ja, als een deskundige constant geraadpleegd kan worden. B) Ja, als een deskundige constant aanwezig is bij de uitvoering. C) Nee, alleen deskundige personen mogen dit werk uitvoeren. 28

29 Mag een leek werken met elektrische installaties? A) Ja, als een deskundige constant geraadpleegd kan worden. B) Ja, als een deskundige constant aanwezig is bij de uitvoering. C) Nee, alleen deskundige personen mogen dit werk uitvoeren. 29

30 Bij beoordeling van vakbekwaamheid van personen moet gelet worden op: A) kennis van elektriciteit B) ervaring met elektrotechnische werkzaamheden C) inzicht in de installatie waaraan wordt gewerkt alsmede praktische ervaring met die werkzaamheden D) inzicht in mogelijke gevaren tijdens de werkzaamheden en in de acht te nemen voorzorgsmaatregelen. 30

31 Bij beoordeling van vakbekwaamheid van personen moet gelet worden op: A) kennis van elektriciteit B) ervaring met elektrotechnische werkzaamheden C) inzicht in de installatie waaraan wordt gewerkt alsmede praktische ervaring met die werkzaamheden D) inzicht in mogelijke gevaren tijdens de werkzaamheden en in de acht te nemen voorzorgsmaatregelen. 31

32 NA INSTRUCTIE MAG EEN VOP-ER Vervangen van lampen. aan- en afkoppelen van elektromotoren. Resetten van beveiligingen. Monteren va contactstoppen aan leidingen. Vervangen van w.c.d. s en lichtschakelaars. Monteren van verlichtingsarmaturen. Inspecteren van elektrische arbeidsmiddelen. Aanbrengen en verwijderen van bepaalde smeltpatronen. Het gebruiken van elektrische arbeidsmiddelen in specifieke situaties. 32

33 VERANTWOORDING LIGT BIJ DE WERKGEVER! De werkzaamheden en de omstandigheden waaronder de werkzaamheden mogen worden uitgevoerd zorgvuldig omschrijven; De betrokken personen goed instrueren; De personen regelmatig op hun vaardigheden te toetsen. Voor iedereen geldt dat hij/zij door de werkgever of de hoogst verantwoordelijke in de organisatie dient te zijn aangewezen. 33

34 AANWIJZINGEN Het veilig werken aan E-installaties is een verantwoordelijkheid van zowel de medewerker als degene die aanwijst. Indien een installatie niet veilig is om aan te werken moet een medewerker dit ook weigeren. Voor bepaalde werkzaamheden zijn werkvergunningen nodig. Voor regelmatig voorkomende werkzaamheden kan een bedrijfsvoorschrift worden gemaakt Indien men ingehuurd (gedetacheerd) is door een andere werkgever, valt men volledig onder de verantwoordelijkheid van de IV en of WV van deze werkgever. 34

35 CRITERIA VOOR HET AANWIIJZEN VAN EEN VOP-ER (1) Welke werkzaamheden mag de aan te wijzen persoon uitvoeren? In welke installaties of delen van een installatie mag de aan te wijzen persoon werkzaamheden uitvoeren? In welke ruimte mag de aan te wijzen persoon werkzaamheden uitvoeren? 35

36 Voorbeeld: CRITERIA VOOR HET AANWIIJZEN VAN EEN VOP-ER (2) Een productiemedewerker in de fabriek mag, onder bepaalde voorwaarden, thermische beveiligingen resetten. Dit mag hij van zijn productie unit. Bovendien moet bekend zijn waarom de reset nodig is. Wordt hij tijdelijk uitgeleend aan een andere afdeling, dan is jij in die afdeling niet bevoegd tot het resetten van thermische beveiligingen, zo is door de installatieverantwoordelijke bepaald en zo is in zijn werkinstructie te lezen. 36

37 WAT MOET ER IN EEN AANWIJZING STAAN? 1 De naam en geboortedatum van persoon aan wie aanwijzing wordt gegeven. 2 De functie van de persoon binnen de afdeling. 3 De ingangsdatum en eventueel de einddatum van de aanwijzing. 4 De persoonsbenaming; VOP, VP, WV of IV. 5 Voor welke (delen van de) installatie de aanwijzing van toepassing is. 6 Welke werkzaamheden de personen in de genoemde ruimten mag doen. 37

38 WAT MOET ER IN EEN AANWIJZING STAAN? 7 Welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden de persoon krijgt. 8 Over welke gereedschappen, hulpmiddelen en beschermingsmiddelen de medewerker beschikking krijgt. 9 De plaats en datum van aanwijzing. 10 De naam en functie die de aanwijzing verstrekt. 11 De handtekening van de medewerker en opsteller. 38

39 NA HET VOLGEN VAN EEN NEN3140 TRAINING Is men niet automatisch geïnstrueerd en aangewezen! De werkverantwoordelijke moet voor een deugdelijke instructie zorgen!!! 39

40 ALGEMEEN Iedereen weet dat elektriciteit gevaar kan opleveren. Door er verantwoord mee om te gaan worden de risico s kleiner. Herkenning van de gevaren is een eerste vereiste. Leren van je eigen fouten is bij elektriciteit niet de juiste manier! 40

41 DE 2 SPANINGSSOORTEN: 41

42 ONTSTAAN VAN ONGEVALLEN (1) De meeste ongevallen ontstaan door onveilig te werken. Voorbeelden zijn: Het negeren van de veiligheidsmaatregelen (waaronder procedures) Onnodig onder spanning werken Het niet gebruiken van PBM s 42

43 ONTSTAAN VAN ONGEVALLEN (2) Ongevallen komen voort uit: Het negeren van de veiligheidsmaatregelen (waaronder procedures) Onnodig onder spanning werken Het niet gebruiken van PBM s 43

44 GEAARDE MATERIALEN Metalen gestellen = metalen omhullingen van: - wasmachine - elektromotor - computer Vreemd geleidende delen = omvangrijke metalen constructies zoals: - spanten - kabelgoten - metalen water en gasleidingen - metalen bas- en douchebakken 44

45 STROOM DOOR LICHAAM Raakt een persoon met één hand een fasedraad onder spanning aan en met de ander hand een metalen gestel of vreemd geleidend deel, of de persoon staat met blote voeten op de tegelvloer, dan overbrugt zijn lichaam 230 V. De stroom door zijn lichaam is dan: I =? 45

46 STROOM DOOR LICHAAM Raakt een persoon met één hand een fasedraad onder spanning aan en met de ander hand een metalen gestel of vreemd geleidend deel, of de persoon staat met blote voeten op de tegelvloer, dan overbrugt zijn lichaam 230 V. De stroom door zijn lichaam is dan: I = U : Z = 230 V : 1000 Ω = 0,23 A = 230 ma Dit is levensbedreigend! 46

47 STROOMSTERKTEN EN GEVOLGEN Stroomsterkte (in ma) Van 0,2 tot 2 Gevolg Een licht prikkelend gevoel Bijzonderheden Van 2 tot 10 Een sterker wordende spierkramp Van 10 tot 20 Men kan een onder spanningstaand deel niet meer loslaten grensstroomsterkte Vanaf 20 Ademhaling wordt belemmerd met kans op verstikking Vanaf 100 hartfibrillatie elektrocutie 47

48 ELEKTRICITEIT, GEVAREN kortsluiting (zeer hoge kortsluitstromen vlambogen) elektrocutie (= dood door stroomdoorgang door lichaam) letsel door elektrische schok of reactie daarop verwondingen door vonk en vlambogen brand- en explosiegevaar 48

49 GEVAREN ALS GEVOLG VAN KORTSLUITING Een schroevendraaier valt tussen de fase en de nulrail (230 V) In een hoofdverdeler met een R i van 0,05 Ω. Bereken de kortsluitstroom die er theoretisch zou kunnen lopen. 49

50 GEVAREN ALS GEVOLG VAN KORTSLUITING Een schroevendraaier valt tussen de fase en de nulrail (230 V) in een hoofdverdeler met een R i van 0,05 Ω. Bereken de kortsluitstroom die er theoretisch zou kunnen lopen I k = U net R i Waarin: I k = kortsluitstroom U net = 230 V R i = inwendige weerstand I k = 230 V : 0,05 Ω = 4600 A (piekwaarde kan 2x zo groot zijn) 50

51 ELEKTROCUTIE Elektrocutie is overlijden ten gevolge van een elektrische stroom die door het lichaam loopt. 51

52 LETSEL DOOR EL.SCHOK (of de reactie daarop) Inwendig letsel Door ontbinding van het bloed en beschadiging van de weefsels. Dus: altijd ter controle naar de arts! 52

53 VLAMBOOG EN EXPLOSIE VLAMBOOG De lucht tussen 2 punten wordt geleidend t.g.v. de hoge spanning - Kortsluiting EXPLOSIE T.g.v. warmte (warmte, oververhitting, ) een explosief mengsel - Explosie 53

54 VERBRANDING / BRANDWONDEN 54

55 ELEKTRICITEIT, ONGEVALSOORZAKEN (1) defecte en ondeugdelijke machines, toestellen of leidingen slechte/ontbrekende aardverbindingen foutieve aanleg of montage onoordeelkundig gebruik elektrische installaties en/of materialen onoplettendheid, onachtzaamheid en onwetendheid directe of indirecte aanraking spanningvoerende delen 55

56 ELEKTRICITEIT, ONGEVALSOORZAKEN (2) Herstel zelf geen snoer met plakband, Maar vervang het verlengsnoer onmiddellijk! 56

57 INVLOED VAN ELEKTRISCHE STROOM OP LICHAAM, LETSELFACTOREN: elektrische spanning (soort + hoogte) vochtigheidsgraad huid dikte huid aanrakingsoppervlak weerstand standplaats: linoleum of rubbermat zeer hoge weerstand klinkerweg of betonvloer hebben lagere weerstand 57

58 INVLOED VAN ELEKTRISCHE STROOM OP LICHAAM, SECUNDAIR LETSEL schrikken van de schok en daardoor letsel oplopen (bijvoorbeeld vallen of stoten) bij kortsluiting geraakt door rondvliegend materiaal bij zware kortsluiting zelf weggeslingerd door drukgolf 58

59 VUURVERSCHIJNSELEN, VONKEN EN VLAMBOGEN kortsluiting: twee delen onder verschillende spanning komen met elkaar in direct contact gevolg: vonk of vlamboog (mogelijk brandwonden) vlamboog: ontstaan en grootte afhankelijk van spanning en stroomsterkte tussen delen brand en explosie explosieve omgeving/gasmengsel: sterke temperatuurstijging elektrische onderdelen vonken of vlambogen 59

60 ELEKTRICITEIT, FYSIEKE AFSCHERMING door aanbrengen afscherming of omhulsel worden de onder spanning staande delen onbereikbaar gemaakt voorbeelden: schakelkast omkasting wasmachine 60

61 ELEKTRICITEIT, ISOLATIE onbereikbaar maken van spanningsvoerende delen door ze te omgeven met niet-geleidend materiaal voorbeelden: rubber keramiek kunststof dubbele isolatie: niet-geaarde elektrische apparaten hebben twee afzonderlijke isolerende lagen 61

62 ELEKTRICITEIT, AARDLEKSCHAKELAAR Signaleert aardlekken: als de (lek)stroom naar aarde te hoog wordt, schakelt automatisch de spanning af. moet regelmatig worden getest biedt géén absolute veiligheid! biedt géén bescherming tegen: overstroom (overbelasting) opwarming kortsluiting 62

63 AARDLEKSCHAKELAAR 63

64 AARDLEKSCHAKELAAR 64

65 AARDLEKSCHAKELAAR I heen I terug Stel: I heen = I terug = 16 A De aardlekschakelaar is gesloten. Indien sluiting: I lek = 30mA I heen = 16A I terug = I heen I lek = 16A - 30 ma = 16A - 0,03A = 15,97A Er is een verschil tussen de heengaande en teruggaande stroom, hierdoor schakelt de aardlek uit. Een gedeelte van de lekstoom gaat door de mens en een gedeelte van de lekstroom gaat naar de aarde via de aardelektrode. 65

66 AARDLEKSCHAKELAAR I heen I terug De geel/groene beschermingsdraad is nu niet op de wasmachine aangesloten. ER ONTSTAAT NU EEN LEVENSGEVAARLIJKE SITUATIE! Stel: I heen = I terug = 16 A De aardlekschakelaar is gesloten. Indien sluiting: I lek = 30mA I heen = 16A I terug = I heen I lek = 16A - 30 ma = 16A - 0,03A = 15,97A Er is een verschil tussen de heengaande en teruggaande stroom, hierdoor schakelt de aardlek uit. De lekstroom van 30 ma gaat nu in zijn geheel door de mens naar aarde. 66

67 STROOMSTERKTEN EN GEVOLGEN Stroomsterkte (in ma) Van 0,2 tot 2 Gevolg Een licht prikkelend gevoel Bijzonderheden Van 2 tot 10 Een sterker wordende spierkramp Van 10 tot 20 Men kan een onder spanningstaand deel niet meer loslaten Vanaf 20 Ademhaling wordt belemmerd met kans op verstikking grensstroomsterkte Nu maar hopen dat de aardlekschakelaar snel genoeg uitschakelt Vanaf 100 hartfibrillatie elektrocutie 67

68 RELATIE STROOMDOORGANG-TIJD EN DE GEVOLGEN Uitschakeltijd: 400 ms = 0,4 s 68

69 VEILIGHEIDSAARDING Verbinding uitwendige metalen delen met aarde. Bij defect voorkómen dat buitenkant onder spanning komt te staan! Aarden zoveel mogelijk via bestaande aardnet, anders via koperen aardpen of dikke geleider. Steigers (stellingen) met elektrische kabels/leidingen en/of elektrisch materieel (handgereedschap): aarden! (Werk-)containers ook volgens voorschrift aarden 69

70 STROOMSTERKTEN EN GEVOLGEN Stroomsterkte (in ma) Van 0,2 tot 2 Gevolg Een licht prikkelend gevoel Bijzonderheden Van 2 tot 10 Een sterker wordende spierkramp Van 10 tot 20 Men kan een onder spanningstaand deel niet meer loslaten Vanaf 20 Ademhaling wordt belemmerd met kans op verstikking grensstroomsterkte Nu maar hopen dat de aardlekschakelaar snel genoeg uitschakelt Vanaf 100 hartfibrillatie elektrocutie 70

71 VEILIGHEIDSAARDING, VOORBEELDEN 71

72 HET JUIST UITSCHAKELEN VAN DE SPANNING ( DE VITALE 5 ) 1. Scheiden (vrijschakelen = buiten spanning stellen) 2. Beveiligen tegen wederinschakeling (plaatsen van een slot en/of label/ LOTO) 3. Controleren op spanningsloos zijn (meten op aan-/afwezigheid van spanning) 4. Aarden en kortsluiten (op veilige wijze, volgens goed vakmanschap) 5. Afschermen van de werkzone (actieve delen afschermen, waarschuwingsbord) 72

73 LOCK-OUT TAG-OUT ELEKTRISCH 73

74 INSCHAKELEN NA WERKZAAMHEDEN: 1. Verwijder de beschermingsvoorzieningen 2. Verwijder het materieel voor aarden en kortsluiten 3. Verwijder beveiligingen tegen inschakelen 4. Hef de scheiding op 5. Schakel de spanning in 74

75 TIJDELIJK ELEKTRISCH MATERIEEL bouwstroomaansluitkast en zwerfkasten gebruikt als nog geen vaste elektrische installatie aanwezig is voorzien van aardlekschakelaars: 30 ma per uitgaande voeding 300 ma algemeen kasten én elektrisch handgereedschap vooraf visueel controleren op defecten/afwijkingen defecten/afwijkingen melden en niet gebruiken 75

76 TIJDELIJK ELEKTRISCH MATERIEEL, KABELS voedings- en verlengkabels geschikt voor totale aangesloten vermogen niet overbelasten altijd controleren kabelhaspels Let op de maximale toelaatbare vermogen in opgerolde en in afgerolde toestand. Afrollen tijdens gebruik (opwarming, brand). 76

77 TIJDELIJK ELEKTRISCH MATERIEEL, OMKASTING dubbele isolatie KLASSE II (géén bescherming tegen vocht en stof) tegen indringen vocht en regen tegen indringen stof tegen stoten en vallende voorwerpen 77

78 Bescherming van het materieel (klassenindeling van toestellen) De mate van bescherming wordt aangegeven met klassen 0 t/m III. Klasse Betekenis Voorbeeld 0 Toestel zonder beschermingsleiding schemerlamp I Toestel met beschermingsleiding wasmachine lastransformatoren draaibanken betonmolens II Toestel dubbel geïsoleerd handgereedschap zoals boormachine III Toestel voor veilige spanning handgereedschap kinderspeelgoed looplamp/handlamp 78

79 Klasse I - toestel Tweelingsnoer Schakeldraad (Sd) + Nulleider (N) Fasedraad (L) + Nulleider (N) symbool 79

80 dubbele isolatie (klasse II) symbool Bij dubbel geïsoleerd gereedschap is het elektrisch gedeelte van het gereedschap geïsoleerd en de metalen uitwendige delen zijn geïsoleerd van de stroomvoerende delen. Dubbel geïsoleerde toestellen (klasse II) mogen niet geaard zijn. Dus geen beschermingsleiding hebben. 80

81 Aansluiten op een veilige spanning (klasse III) symbool Deze Toestellen of apparaten kunnen alleen werken als ze gevoed worden door een accu of een veiligheidstransformator 81

82 VEILIGHEIDSTRANSFORMATOR Een veiligheidstransformator zet de netspanning om in een voor de mens ongevaarlijke wisselspanning van maximaal 50 V. Een veiligheidstransformator heeft gescheiden primaire en secundaire wikkelingen. De secundaire wikkeling mag nooit geaard worden. Veiligheidstransformatoren kunnen zowel in een vaste opstelling als in een verplaatsbare opstelling worden gebruikt. symbool 82

83 ...STROOM TECHNIEK Indeling naar stroom (I) en spanning (U) : SPANNINGSSOORTEN Hoge Spanning High Voltage (HV) Wissel spanning AC Gelijk spanning (rimpelvrij) DC >1000 V > 1500 V Lage Spanning Low Voltage (LV) 1000 V 1500 V Sterkstroomtechniek Zwakstroomtechniek Extra Lage Spanning Extra Low Voltage ZEER LAGE SPANNING of VEILIGE SPANNING (ELV) Veilige Extra Lage Spanning Safety Extra Low Voltage (SELV) ZEER VEILIGE LAGE SPANNING VEILIGE EXTRA LAGE SPANNING 50 V 120 V 12 V 30 V 83

84 Is veilige spanning 100% veilig? VEILIGE SPANNING 50 V AC 120 V DC 84

85 Is veilige spanning 100% veilig? Nee, bij ongunstige omstandigheden zoals: - vochtige omgeving - slechte lichamelijke conditie - heftige transpiratie is ook bij een veilige spanning letsel mogelijk! Moet je werken onder zulke omstandigheden tref dan extra maatregelen. 85

86 Is veilige extra lage spanning 100% veilig? VEILIGE EXTRA LAGE SPANNING 12 V AC 30 V DC 86

87 Is veilige extra lage spanning 100% veilig? Ja, een wisselspanning van 12 V (en lager) is onder alle omstandigheden ongevaarlijk. Dit geldt ook voor een gelijkspanning van 30 V (en lager). 87

88 STATISCHE ELEKTRICITEIT Statische elektriciteit = opbouw elektrische spanning buiten reguliere installaties. Gevaren: ontlading geeft vonkoverslag (brand of explosiegevaar) defect raken gevoelige elektronische apparatuur 88

89 De Effecten van 30 mili-ampere (ma) op het menselijk lichaam: stijging van de bloeddruk; moeilijke, onregelmatige hartslag; bewusteloosheid; kans op hartkamerfibrillatie; (hart pompt niet meer maar fladdert ) verkramping van de spieren; 89

90 PREVENTIE HIËRARCHIE: CONFORM DE ARBOWET - VERPLICHTE VOLGORDE 1. Brongerichte maatregelen nemen: gevaar uitschakelen of voorkomen oorzaak wegnemen andere, veilige werkmethode 2. Risico beperken of verminderen door: Technische- Gericht op: geschikte werkmethoden en arbeidsmiddelen Collectieve- Gericht op: collectieve bescherming of beveiliging Organisatorische maatregelen Gericht op: beperken blootstelling 3. PBM toepassen 90

91 SPANNINGSLOOSHEID VASTSTELLEN (1) In de NEN 3140: 2011 staat dat er bij controle op spanningsloosheid alleen nog maar gemeten mag worden met een dubbelpolige spanningsmeter. 91

92 SPANNINGSLOOSHEID VASTSTELLEN (2) 92

93 Spanningszoeker (serie schakeling) DOOR ARBO-WET VERODEN! Netspanning = 230 V Hoe groot is de stroom die door de mens loopt? (volgens deze gegevens) Rtotaal = Rinwendig + Rlamp + Rmens Rtotaal = Ω Ω Ω = Ω U (Volt) 230 V I (Ampère) = = = 0, A = 0,425 ma R (Ohm) Ω 93

94 STROOMSTERKTEN EN GEVOLGEN Stroomsterkte (in ma) Van 0,2 tot 2 Gevolg Een licht prikkelend gevoel Bijzonderheden Dit mag volgens de NEN 3140 niet! Van 2 tot 10 Een sterker wordende spierkramp Van 10 tot 20 Men kan een onder spanningstaand deel niet meer loslaten grensstroomsterkte Vanaf 20 Ademhaling wordt belemmerd met kans op verstikking Vanaf 100 hartfibrillatie elektrocutie 94

95 Spanningszoeker (serie schakeling) DOOR ARBO-WET VERODEN! Netspanning = 230 V R = 60 kω Hoe groot is de stroom die nu door de mens loopt? (volgens deze gegevens) Rtotaal = Rinwendig + Rlamp + Rmens Rtotaal = Ω Ω Ω = Ω U (Volt) 230 V I (Ampère) = = = 0,0028 A = 2,8 ma R (Ohm) Ω 95

96 STROOMSTERKTEN EN GEVOLGEN Stroomsterkte (in ma) Van 0,2 tot 2 Gevolg Een licht prikkelend gevoel Bijzonderheden Dit mag volgens de NEN 3140 niet! Van 2 tot 10 Een sterker wordende spierkramp Van 10 tot 20 Men kan een onder spanningstaand deel niet meer loslaten Levensgevaarlijk! grensstroomsterkte Vanaf 20 Ademhaling wordt belemmerd met kans op verstikking Vanaf 100 hartfibrillatie elektrocutie 96

97 Voltstick 97

98 GOEDGEKEURDE ISOLERENDE PBM s 98

99 Taak DE GEVARENZONE Actieve delen zijn bijvoorbeeld: - fase en nuldraad - schakeldraad, ook al is de schakelaar uitgezet - pus- en min pool van een accu - aansluitschroeven van el. componenten - kabelschoenen - blanke koperen rails D L = Minimale afstand aanhouden tot actief deel onder spanning in cm GEVARENZONE Werkzaamheden- algemeen 50 Meten 5 Bedieningshandelingen 10 In de gevarenzone met gereedschap of lichaam = werken onder spanning! Meten binnen 5 cm? Dan isolerende handschoenen verplicht! Buiten 10 cm resetten? Mag zonder isolerende handschoenen. 99

100 ELEKTRISCHE ARBEIDSMIDDELEN VOORKEURSVOLGORDE 1. Accugereedschap 2. Gereedschap aangesloten op een veiligheidstrafo. (< 50V AC ) Werken op een zeer lage spanning van 24 V AC of 42 V AC. SELV-KETEN 3. Gereedschappen van 230 V AC aangesloten op een beschermingstransformator. S-KETEN 4. Gereedschap van 230 V AC waarbij een aardlekschakelaar van 10 of 30 ma in de voeding is opgenomen. 100

101

102 Toelichting op de genummerde onderdelen: 1. Een klasse I lamp moet buiten handbereik (boven 2,5m) en vast gemonteerd worden. 2. Een klassen II lamp (bouwlamp) mag verplaatsbaar, maar alleen bovengronds gebruikt worden. 3. In een nauw geleidende ruimte mag een verplaatsbare lamp alleen worden gebruikt als deze aan de klasse III constructie voldoet. Bovendien moet de voedingsbron een veilige spanning leveren. 4. In een nauw geleidende ruimte mag verplaatsbare elektrische handgereedschappen worden gebruikt van klasse II of III mits zij worden gevoed uit een voor deze toepassing toegestane voedingsbron. 5. Een verplaatsbare veiligheidstransformator die een maximale spanning van 50 volt levert moet buiten de kruipruimte blijven. 6. Een verplaatsbare veiligheids- en beschermingstrafo die zowel een spanning voor klasse III lamp als voor de 230 V handboormachine levert, moet ook buiten de kruipruimte blijven. 102

103 Wat is een nauw geleidende ruimte? Nauw geleidende ruimte = Een ruimte voor een groot gedeelte begrensd door geleidende delen. Waarin de bewegingsvrijheid zo beperkt is dat je voortdurend of heel vaak in contact komt met deze geleidende delen. Een geleidend deel kan bijvoorbeeld de grond zijn Voorbeelden van nauw geleidende ruimten zijn: -Kruipruimte -Kleine tanks -Dubbele bodems van schepen 103

104 Wat is een besloten ruimte? Besloten ruimte = Een ruimte die beperkt toegankelijk is. Een ruimte die onder normale omstandigheden van de omgeving is afgesloten. Kenmerken: Nauw, Klein, Nat en onhandige werkhouding, Weinig natuurlijke ventilatie Weinig daglicht, Leidingen en kabels op onverwachte plaatsen, Toegangs- en vluchtwegen moeilijk te bereiken. Voorbeelden van besloten ruimten zijn: -Kruipruimte -Kleine tanks -Dubbele bodems van schepen 104

105 Is een besloten ruimte altijd een nauw geleidende ruimte? Een besloten ruimte hoeft geen nauw geleidende ruimte te zijn. Een grote ruimte kan beperk toegankelijk zijn, maar kan een grote bewegingsvrijheid hebben zodat je niet in aanraking hoeft te komen met geleidende delen. Een kruipruimte is een besloten ruimte (beperkt toegankelijk) en ook een nauw geleidende ruimte (beperkte bewegingsvrijheid). 105

106 Beschermingsgraden door omhulsels (IP-coderingen) 106

107

108 Ga voor meer bijlagen (pdf-files) naar: Onder de link Downloads staan o.a. de volgende items: toolboxen bijlagen Ga voor VCA proefexamens naar: Onder de knop VCA-EXAMEN staan o.a. de volgende items: proefexamens online proefexamens downloaden

109 VCA-OPLEIDINGEN: - In-companytraining - Training Open Inschrijving - Begeleiding Op Afstand Online Plus VCA-EXAMENS: - Open Inschrijving

BIJLAGE ELEKTRICITEIT

BIJLAGE ELEKTRICITEIT BIJLAGE ELEKTRICITEIT LET OP! LEES EERST DE ONDERSTAANDE TEKST. Op enkele sheets staat in de rechterbovenhoek VOL-VCA. Deze sheets maken deel uit van de VOL-VCA examen-les-stof. De cursisten die de cursus

Nadere informatie

Elektriciteit ELEKTRICITEIT

Elektriciteit ELEKTRICITEIT Elektriciteit ELEKTRICITEIT 1 Elektriciteit Wet van Ohm : I = U/R - I = stroomsterkte in Ampère (A) - U = spanning in Volt (V) 2 - R = weerstand in Ohm (Ω) Als U groter wordt, dan wordt I groter Als R

Nadere informatie

Installatieverantwoordelijkheid NEN-3140

Installatieverantwoordelijkheid NEN-3140 Installatieverantwoordelijkheid NEN-3140 Installatieverantwoordelijkheid / NEN-3140 Inhoud presentatie: 1. Wie is installatieverantwoordelijke 2. Aanwijzing installatieverantwoordelijke 3. Toelichting

Nadere informatie

Veiligheid en elektrotechniek

Veiligheid en elektrotechniek Veiligheid en elektrotechniek A.A.M. Schilders 2007 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie of op andere

Nadere informatie

ELEKTRISCHE VEILIGHEID

ELEKTRISCHE VEILIGHEID ELEKTRISCHE VEILIGHEID DIT STUK IS NOG NIET GETOETST DOOR DE INSPECTIE SZW EN DIENT ALS NASLAGWERK Natte en ruwe omstandigheden kunnen de veiligheid bij het gebruik van elektriciteit nadelig beïnvloeden.

Nadere informatie

Bedrijfsvoering van elektrische installaties. Veiligheid in verband met de elektrische gevaren volgens NEN 3140:2011

Bedrijfsvoering van elektrische installaties. Veiligheid in verband met de elektrische gevaren volgens NEN 3140:2011 Bedrijfsvoering van elektrische installaties Veiligheid in verband met de elektrische gevaren volgens NEN 3140:2011 oktober 2011 Bestemd voor de cursussen: basiscursus; opfriscursus; voldoende onderricht

Nadere informatie

NEN-EN 50110 1 NEN-EN 50110 2 NEN 3140

NEN-EN 50110 1 NEN-EN 50110 2 NEN 3140 NEN-EN 50110 1 NEN-EN 50110 2 NEN 3140 NEN 3140 Deze opleiding beperkt zich tot het behandelen van de bepalingen die betrekking hebben op werkzaamheden aan laagspannings-installaties door een: Vakbekwaam

Nadere informatie

Veilig werken met elektriciteit. (en meten) Thema 2016

Veilig werken met elektriciteit. (en meten) Thema 2016 Veilig werken met elektriciteit. (en meten) Thema 2016 Even voorstellen Naam Anton Kerkhofs Bedrijf SBK Opleidingen Functie Trainer Adviseur - Auteur Telefoon 06 5252 2392 E-mail a.kerkhofs@sbkopleidingen.nl

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Glastuinbouw

ELEKTRICITEIT. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Glastuinbouw ELEKTRICITEIT Natte en ruwe omstandigheden kunnen de veiligheid bij het gebruik van elektriciteit nadelig beïnvloeden. Om de veiligheid zoveel mogelijk te waarborgen, moet het elektra aan de regels voldoen

Nadere informatie

HSE guidelines. Sapril 2017 ELEKTRISCHE GEVAREN

HSE guidelines. Sapril 2017 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE guidelines Sapril 2017 ELEKTRISCHE GEVAREN Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan elektrische installaties en systemen zijn strikte procedures van kracht. Er bestaat immers een risico dat onderdelen

Nadere informatie

Instructie aanwijzing NEN 3140

Instructie aanwijzing NEN 3140 Instructie aanwijzing NEN 3140 Het risico Zowel bij het gebruik van elektrische installaties en elektrische arbeidsmiddelen als bij het werken aan elektrische installaties bestaat een zeker risico op gevaar

Nadere informatie

Je merkt dat het werkt. Veilig werken: implementatie en onderhoud van de NEN 3140

Je merkt dat het werkt. Veilig werken: implementatie en onderhoud van de NEN 3140 Je merkt dat het werkt Veilig werken: implementatie en onderhoud van de NEN 314 Veilig werken: implementatie en onderhoud van de NEN 314 De NEN 314 is de Nederlandse norm voor het veilig werken aan en

Nadere informatie

Veilig meten met passende, veilige meetapparatuur

Veilig meten met passende, veilige meetapparatuur Veilig meten met passende, veilige meetapparatuur Elektrotechnici verrichten bij hun werkzaamheden regelmatig metingen. Bijvoorbeeld om een waarde van een spanning te meten, een storing te zoeken, spanningsloosheid

Nadere informatie

HSE guidelines. Smei 2015 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS

HSE guidelines. Smei 2015 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS HSE guidelines Smei 2015 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan elektrische installaties en systemen zijn strikte

Nadere informatie

Inzage COLOFON Kenteq, Hilversum

Inzage COLOFON Kenteq, Hilversum COLOFON 2015 Kenteq, Hilversum Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt in enige vorm of op

Nadere informatie

INHOU D. Hoofdstuk 1 ELEKTROTECHNISCHE RISICO S 1

INHOU D. Hoofdstuk 1 ELEKTROTECHNISCHE RISICO S 1 INHOU D INLEIDING XVII Hoofdstuk 1 ELEKTROTECHNISCHE RISICO S 1 1.1 DIRECTE RISICO S VAN ELEKTRICITEIT 2 1.1.1 Stroom door menselijk lichaam 2 1.1.1.1 Stroomsterkte, tijdsduur en effect 2 1.1.1.2 Spanning

Nadere informatie

NEN /400V-installaties. en installaties met andere spanningen van maximaal 1000 V

NEN /400V-installaties. en installaties met andere spanningen van maximaal 1000 V NEN 3140 230/400V-installaties en installaties met andere spanningen van maximaal 1000 V Wat is er nieuw in de NEN 3140+A2:2018 De laagspanningsnorm gaat over het omgaan met het laagspanningsrisico. Anders

Nadere informatie

Veilige installatie, wat is dat? Veilig werken, hoe doe je dat? RI&E, wat wordt. Aanbevelingen. Mijn stellingen:

Veilige installatie, wat is dat? Veilig werken, hoe doe je dat? RI&E, wat wordt. Aanbevelingen. Mijn stellingen: Mijn stellingen: Werkgevers worden te weinig geprikkeld en Elektrische installaties passen zelden bij de bedrijfsvoering. Annette Oorschot Kuipers Inspectie SZW Expertisecentrum VEP aoorschot@inspectieszw.nl

Nadere informatie

HSE guidelines. mei 2015 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS

HSE guidelines. mei 2015 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS HSE guidelines S mei 2015 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan elektrische installaties en systemen zijn

Nadere informatie

BIJLAGE 5: proefexamen NEN 3140

BIJLAGE 5: proefexamen NEN 3140 Examenopgaven: NEN 3140 nen-001 IJLGE 5: proefexamen NEN 3140 enodigdheden: dit examen antwoordformulier (waarop u uw antwoorden noteert) Potlood en gum Lees de volgende aanwijzingen goed door! it examen

Nadere informatie

E-04 Een netdeel in- en uit bedrijf nemen en veilig stellen versie 15-04-2015 behorend bij de BEI-BLS

E-04 Een netdeel in- en uit bedrijf nemen en veilig stellen versie 15-04-2015 behorend bij de BEI-BLS Doel Veilig een LS-netdeel in- en uit bedrijf nemen en veilig stellen. Toepassingsgebied Deze VWI geldt voor activiteiten die voor of door de Netbeheerder worden uitgevoerd, tenzij de IV anders heeft bepaald.

Nadere informatie

Opleidingscatalogus NEN 3140 / NEN 3840 / NEN 1010 / NEN-EN-IEC 60204 V15.1

Opleidingscatalogus NEN 3140 / NEN 3840 / NEN 1010 / NEN-EN-IEC 60204 V15.1 Opleidingscatalogus NEN 3140 / NEN 3840 / NEN 1010 / NEN-EN-IEC 60204 V15.1 NEN 1010 Basis Training Elektrotechnici die belast zijn met de aanleg van installaties, en voor medewerkers die belast worden

Nadere informatie

Onderwerp: Gevaren van elektriciteit

Onderwerp: Gevaren van elektriciteit Onderwerp: Gevaren van elektriciteit Gevaren van elektriciteit Elektrische stroom heeft naast de aangename kanten (energiebron voor licht, beweging, warmte-optische en akoestische signalen) ook onaangename

Nadere informatie

Certificaat B-VCA. Deel 3 van 3

Certificaat B-VCA. Deel 3 van 3 Certificaat B-VCA Deel 3 van 3 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Daphne Ariaens Inhoudelijke redactie: Jurrijn Olie van Soliede opleidingen Titel:

Nadere informatie

juni 2011 GEVAREN DOOR ELEKTRICITEIT VGWM Veiligheid Welzijn A WAY OF LIVING Standaards voor professionals, wees alert!

juni 2011 GEVAREN DOOR ELEKTRICITEIT VGWM Veiligheid Welzijn A WAY OF LIVING Standaards voor professionals, wees alert! GEVAREN DOOR ELEKTRICITEIT VGWM juni 2011 A WAY OF LIVING Veiligheid Gezondheid Welzijn Milieu VGWM Standaards voor professionals, wees alert! Werk veilig of werk niet Leer de situatie op de installatie

Nadere informatie

Inleiding... pagina 1. Presentatie NEN 3140... pagina 2. Introductieopleiding NEN- EN 50110 en NEN 3140... pagina 2

Inleiding... pagina 1. Presentatie NEN 3140... pagina 2. Introductieopleiding NEN- EN 50110 en NEN 3140... pagina 2 Inhoudsopgave Inleiding... pagina 1 Presentatie NEN 3140... pagina 2 Introductieopleiding NEN- EN 50110 en NEN 3140... pagina 2 Installatieverantwoordelijke... pagina 3 Werkverantwoordelijke... pagina

Nadere informatie

Inleiding. Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties in voertuigen 18 augustus 2009. 230Vac installaties in voertuigen

Inleiding. Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties in voertuigen 18 augustus 2009. 230Vac installaties in voertuigen Inleiding 230Vac installaties in voertuigen Het ontwerpen en installeren van 230Vac installaties in voertuigen is op het eerste gezicht een simpele uitdaging, omdat de installatie een zeer geringe omvang

Nadere informatie

Elektriciteit. Wat is elektriciteit

Elektriciteit. Wat is elektriciteit Elektriciteit Wat is elektriciteit Elektriciteit kun je niet zien, niet ruiken, niet proeven, maar wel voelen. Dit voelen kan echter gevaarlijk zijn dus pas hier voor op. Maar wat is het dan wel? Hiervoor

Nadere informatie

Inzage COLOFON Kenteq, Hilversum

Inzage COLOFON Kenteq, Hilversum COLOFON 2015 Kenteq, Hilversum Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt in enige vorm of op

Nadere informatie

HSE guidelines. september 2012 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS

HSE guidelines. september 2012 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS HSE guidelines S september 2012 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte

Nadere informatie

Basiscursus NEN 1010. Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties NEN 1010:2015

Basiscursus NEN 1010. Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties NEN 1010:2015 Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties Basiscursus NEN 1010 NEN 1010:2015 maart 2016 Bestemd voor de cursussen: basiscursus NEN 1010, opfriscursus NEN 1010, inspecties aan elektrische installaties,

Nadere informatie

Achtergrondinformatie de Gouden Acht veiligheidsprocedure om werken uit te voeren aan een installatie buiten spanning

Achtergrondinformatie de Gouden Acht veiligheidsprocedure om werken uit te voeren aan een installatie buiten spanning Achtergrondinformatie de Gouden Acht veiligheidsprocedure om werken uit te voeren aan een installatie buiten spanning De gouden acht Het verschil tussen Vitale Vijf en Gouden Acht. Gouden Acht = Vitale

Nadere informatie

E-04 Een netdeel in- en uit bedrijf nemen en/of veilig stellen versie behorend bij de BEI-BLS

E-04 Een netdeel in- en uit bedrijf nemen en/of veilig stellen versie behorend bij de BEI-BLS Doel Veilig een LS-netdeel in- en uit bedrijf nemen en/of veilig stellen. Toepassingsgebied Deze VWI geldt voor activiteiten die voor of door de Netbeheerder worden uitgevoerd, tenzij de IV anders heeft

Nadere informatie

Certificatieschema VOP-HS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON HOOGSPANNING

Certificatieschema VOP-HS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON HOOGSPANNING Pagina 1 van 10 Certificatieschema VOP-HS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON HOOGSPANNING Stichting Persoonscertificatie Energietechniek p/a ing. R. Bijvoets Schokkerlaan 18, 1503 JP ZAANDAM 075 6354236 Alle

Nadere informatie

NEN e druk 2011

NEN e druk 2011 NEN 3140 4 e druk 2011 De praktische invulling van Arbowetgeving voor de elektrotechniek 1 Wettelijke verplichtingen 2 Elektrische veiligheid in Arbowetgeving Arbo-wet Algemene eisen Arbo-besluit Richtlijn

Nadere informatie

OC-27143.1 Het onderhouden van mechanische onderdelen 2012

OC-27143.1 Het onderhouden van mechanische onderdelen 2012 Krachtstroom antwoorden Doel Je kunt een stekker of een contrastekker aan een krachtstroomsnoer monteren. Oriëntatie Bij het werken met elektriciteit speelt de veiligheid een zeer grote rol. Een onveilige

Nadere informatie

Veiligheidsrisico s van elektrotechnische. illegale hennepkwekerijen

Veiligheidsrisico s van elektrotechnische. illegale hennepkwekerijen Veiligheidsrisico s van elektrotechnische aansluitingen bij illegale hennepkwekerijen Veiligheidsrisico s van elektrotechnische aansluitingen bij illegale hennepkwekerijen Mei 2009 1 Inhoudsopgave Inleiding

Nadere informatie

Certificatieschema VOP-HS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON HOOGSPANNING

Certificatieschema VOP-HS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON HOOGSPANNING Pagina 1 van 10 Certificatieschema Certificatieschema VOP-HS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON HOOGSPANNING Stichting Persoonscertificatie Energietechniek p/a ing. R. Bijvoets Schokkerlaan 18, 1503 JP ZAANDAM

Nadere informatie

NEN 3140 Veilige Bedrijfsvoering

NEN 3140 Veilige Bedrijfsvoering NEN 3140 Veilige Bedrijfsvoering Als werkgever bent u verantwoordelijk voor veilige installaties en het veilig kunnen werken van uw personeel in een elektrotechnische omgeving. In zowel de Arbowet als

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 3

Inhoud. Inleiding... 3 Inhoud Inleiding... 3 De dagelijkse praktijk... 3 Arbobesluit art 3.5... 4 Bepalingen uit de NEN 3140 en EN 50110... 4 Extra lage spanning... 5 Werkverantwoordelijke / installatieverantwoordelijke... 5

Nadere informatie

Herinstructie NEN 3140

Herinstructie NEN 3140 Herinstructie NEN 3140 Danny v. Dam Kees Backx 11-07-2014 1 Programma Voorstel rondje Waarom her-instructie Functies binnen de NEN3140 NEN 3140 en de arbowet Bevoegdheden en verantwoordelijkheden Het werkplan

Nadere informatie

HSE guidelines september 2012 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS

HSE guidelines september 2012 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS S HSE guidelines september 2012 ELEKTRISCHE GEVAREN HSE LIFE THE NATIONAL OIL&GAS INDUSTRY STANDARD FOR PROFESSIONALS Werk veilig of werk niet Bij werkzaamheden aan installaties en systemen zijn strikte

Nadere informatie

Inspectieplan elektrische installaties en -arbeidsmiddelen

Inspectieplan elektrische installaties en -arbeidsmiddelen Inspectieplan elektrische installaties en -arbeidsmiddelen februari 2018 www.sot.nl L. Smit INHOUD 1 Inleiding...2 2 Foutindicaties...2 2.1 Verklaring van de gebruikte codes...2 2.2 Verklaring van de urgentie

Nadere informatie

5.1. Eindtermen, toetstermen en toetsmatrijs Basis competentieprofiel Inspecteur Elektrische Arbeidsmiddelen

5.1. Eindtermen, toetstermen en toetsmatrijs Basis competentieprofiel Inspecteur Elektrische Arbeidsmiddelen 5.1. Eindtermen, toetstermen en toetsmatrijs Basis competentieprofiel Inspecteur Elektrische Arbeidsmiddelen Competentie Toetsing Kunde / Vaardigheden 1. Kennis hebben van en inzicht hebben in relevante

Nadere informatie

enexis.nl Aarding Voor alle zekerheid

enexis.nl Aarding Voor alle zekerheid enexis.nl Aarding Voor alle zekerheid Inhoud Belangrijkste punten 4 Aarding en elektriciteit 5 Geaard of niet? 5 Vier systemen van aarding 7 Aarding is onzichtbaar 8 Een veilige installatie 8 Wanneer

Nadere informatie

De link tussen Arbowet, Arbobesluit en nen 3140

De link tussen Arbowet, Arbobesluit en nen 3140 Katern voor scholing, her- en bijscholing 66 inhoud 1 De link tussen Arbowet, Arbobesluit en nen 3140 5 Otib-nieuws De link tussen Arbowet, Arbobesluit en nen 3140 Een uitgave van Intech Elektro en ICT

Nadere informatie

laatste wijziging: Rims melding RIMS-366192 Zie 4.5 Datum laatste uitgave 29 oktober 13

laatste wijziging: Rims melding RIMS-366192 Zie 4.5 Datum laatste uitgave 29 oktober 13 laatste wijziging: Rims melding RIMS-366192 Zie 4.5 Datum laatste uitgave 29 oktober 13 1 DOEL... 2 2 TOEPASSINGSGEBIED... 2 3 DEFINITIES... 2 4 VOORSCHRIFT... 2 4.1 Eisen bij de inkoop/aanschaf... 2 4.2

Nadere informatie

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers 1. Wetgeving 1.1 Arbowet In januari 2007 is de Arbowet 2007 van kracht geworden. Het begrip Arbo staat voor Arbeidsomstandigheden en heeft betrekking op Veiligheid, Gezondheid en Welzijn (VGW). De Arbowet

Nadere informatie

Veilig werken met apparaten en machines

Veilig werken met apparaten en machines Published on Arbocatalogus voor de vlakglasbranche (http://www.arbocatalogus-vlakglas.nl) Veilig werken met apparaten en machines Oplossing status: Goedgekeurd door Inspectie SZW Een machine is een arbeidsmiddel,

Nadere informatie

INHOUD INLEIDING 19. Metingen en thermografie - 13

INHOUD INLEIDING 19. Metingen en thermografie - 13 INLEIDING 19 1 NEN 1010 ALS ACHTERGROND 21 1.1 VOEDINGSBRONNEN 22 1.1.1 Aansluiting op net: diverse stroomstelsels 22 1.1.2 Voedingsbronnen voor veiligheidsdoeleinden 25 1.2 BESCHERMINGSMAATREGELEN 25

Nadere informatie

Alle werkzaamheden aan elektrotechnische installaties zijn verboden behalve door hiertoe schriftelijk aangewezen personen (zie hoofdstuk 3).

Alle werkzaamheden aan elektrotechnische installaties zijn verboden behalve door hiertoe schriftelijk aangewezen personen (zie hoofdstuk 3). Beoordeeld en akkoord bevonden door: General Manager, Deputy General Manager, Production Manager, Asset Manager, Manager Technology, Manager Human Resources & General Affairs, Finance Manager. Proceseigenaar

Nadere informatie

ARBOCOMMISSIE NEN 3140:2011

ARBOCOMMISSIE NEN 3140:2011 ARBOCOMMISSIE NEN 3140:2011 Te hanteren voorschriften bij het werken aan laagspanningsinstallaties Opgesteld: VLR/NLB-Arbocommissie Datum : 01-05-2014 versie: 4 INHOUD blad 0. INLEIDING 3 1. OPLEIDINGEN

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 3. Aandachtspunten voor de toolboxmeeting... 3 Werken onder spanning als het echt niet anders kan... 3

Inhoud. Inleiding... 3. Aandachtspunten voor de toolboxmeeting... 3 Werken onder spanning als het echt niet anders kan... 3 Inhoud Inleiding... 3 Aandachtspunten voor de toolboxmeeting... 3 Werken onder spanning als het echt niet anders kan... 3 2 Inleiding Werken onder spanning is risicovol werk. Dit is de reden waarom sociale

Nadere informatie

MODEL INSPECTIERAPPORT NR. :.. ELEKTRISCHE INSTALLATIE INSPECTIEDATUM

MODEL INSPECTIERAPPORT NR. :.. ELEKTRISCHE INSTALLATIE INSPECTIEDATUM MODEL INSPECTIERAPPORT NR. :.. ELEKTRISCHE INSTALLATIE INSPECTIEDATUM -..-2013 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Algemene gegevens... 5 2.1 Opdrachtgever en objectgegevens... 5 2.2 Installatiegegevens...

Nadere informatie

Opfriscursus NEN 1010

Opfriscursus NEN 1010 Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties Opfriscursus NEN 1010 NEN 1010:2007+C1:2008+ A1:2001+C1:2011 oktober 2011 Bestemd voor de cursussen: opfriscursus NEN 1010; inspecties aan elektrische

Nadere informatie

Aarding. Voor alle zekerheid. Meer informatie:

Aarding. Voor alle zekerheid. Meer informatie: Meer informatie: Provincie Groningen, Drenthe, Overijssel en de Noordoostpolder Aardingsbureau Noord Postbus 196 8000 GB Zwolle Telefoon 038 852 76 05 Provincie Friesland Postbus 81 8900 AB Leeuwarden

Nadere informatie

INSTALLATIES 12 ONAFHANKELIJKHEID VAN EEN ELEKTRISCHE INSTALLATIE TEN OVERSTAAN VAN ANDERE INSTALLATIES

INSTALLATIES 12 ONAFHANKELIJKHEID VAN EEN ELEKTRISCHE INSTALLATIE TEN OVERSTAAN VAN ANDERE INSTALLATIES 9 9.01 ELEKTRISCHE Nominale spanning Elektrische installaties moeten in al hun onderdelen onderworpen en uitgevoerd worden in functie van hun nominale spanning 9.02 Regels van goed vakmanschap gelijkvormigheid

Nadere informatie

Checklist ELEKTRISCHE INSTALLATIE in utiliteitsgebouwen

Checklist ELEKTRISCHE INSTALLATIE in utiliteitsgebouwen Project Projectnr. Opdrachtgever Werkadres Reden van inspectie Oplevering Wijziging Periodieke inspectie Netaansluiting 1-fase 3-fase Stroomstelsel TN-stelsel TT-stelsel IT-stelsel Inspectie uitgevoerd

Nadere informatie

Certificatieschema VOP-LS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON LAAGSPANNING

Certificatieschema VOP-LS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON LAAGSPANNING Pagina 1 van 13 Certificatieschema Certificatieschema VOP-LS VOLDOEND ONDERRICHT PERSOON LAAGSPANNING Stichting Persoonscertificatie Energietechniek p/a ing. R. Bijvoets Schokkerlaan 18, 1503 JP ZAANDAM

Nadere informatie

Arbeidsplaatsen Elektrische installaties Minimale voorschriften voor de oude installaties. Infodocument

Arbeidsplaatsen Elektrische installaties Minimale voorschriften voor de oude installaties. Infodocument Arbeidsplaatsen Elektrische installaties Minimale voorschriften voor de oude installaties Infodocument Arbeidsplaatsen - Elektrische installaties - Minimale voorschriften voor de oude installaties Sinds

Nadere informatie

AARDING VOOR ALLE ZEKERHEID

AARDING VOOR ALLE ZEKERHEID AARDING VOOR ALLE ZEKERHEID AARDING VOOR ALLE ZEKERHEID 2 AARDING / VOOR ALLE ZEKERHEID 3 INHOUDSOPGAVE Belangrijkste punten 4 Aarding en elektriciteit 5 Geaard of niet? 5 Vier systemen van aarding 6

Nadere informatie

Opleidingscatalogus: NEN

Opleidingscatalogus: NEN Opleidingscatalogus: NEN t WEB Opleidingen, Adviezen & Hoofdvestiging: Zeppelinstraat 7 7903 BR Hoogeveen Tel: 0528 280 888 Fax: 0528 280 889 Website: www.tweb.nl E-mail: info@tweb.nl Basis NEN 1010 Elektrotechnici

Nadere informatie

Project huisinstallatie voor de onderbouw

Project huisinstallatie voor de onderbouw Inhoudsopgave 1 Elektrische stroom.... 1 1.1 Waterstroom.... 1 1.2 Knikker stroom... 2 1.3 Geleiders en isolators.... 2 2 Elektrische schakeling... 3 2.1 Inleiding... 3 2.2 Zekering en aardlekschakelaar...

Nadere informatie

Op enkele sheets staat in de rechterbovenhoek VOL-VCA. Deze sheets maken deel uit van de VOL-VCA examen-les-stof.

Op enkele sheets staat in de rechterbovenhoek VOL-VCA. Deze sheets maken deel uit van de VOL-VCA examen-les-stof. TOOLBOX LMRA LET OP! LEES EERST DE ONDERSTAANDE TEKST. Op enkele sheets staat in de rechterbovenhoek VOL-VCA. Deze sheets maken deel uit van de VOL-VCA examen-les-stof. De cursisten die de cursus Basisveiligheid

Nadere informatie

Update NEN 3140: de belangrijkste veranderingen op een rij

Update NEN 3140: de belangrijkste veranderingen op een rij Update NEN 3140: de belangrijkste veranderingen op een rij Update NEN 3140: de belangrijkste veranderingen op een rij De NEN 3140, het Arbobesluit rondom de bedrijfsvoering van elektrische installaties,

Nadere informatie

Brandweer Vereniging Vlaanderen

Brandweer Vereniging Vlaanderen Brandweer Vereniging Vlaanderen Symposium Zonnepanelen 14 september 2009 1 Inhoud 1. Basiselektriciteit 2. Gevaren van elektriciteit & de bescherming ertegen 3. Opbouw van een PV-installatie 4. Cases voorbeelden

Nadere informatie

ZX- ronde 28 december 2014

ZX- ronde 28 december 2014 ZX- ronde 28 december 2014 Hoogspanning. Veel radio amateurs hebben nog eindversterkers met buizen of willen die gaan kopen wel of niet tweede hands. Zonder enige vorm van kennis kan het gevaarlijk zijn

Nadere informatie

Arbeidsomstandighedenbesluit

Arbeidsomstandighedenbesluit Arbeidsomstandighedenbesluit HOOFDSTUK 3 INRICHTING ARBEIDSPLAATSEN AFDELING 1 ALGEMENE VOORSCHRIFTEN 1 Definities en toepasselijkheid Artikel 3.1 Begrippen In dit hoofdstuk wordt verstaan onder: a. elektrische

Nadere informatie

Elektriciteit thuis. Extra informatie Elektriciteit, Elektriciteit thuis, www.roelhendriks.eu

Elektriciteit thuis. Extra informatie Elektriciteit, Elektriciteit thuis, www.roelhendriks.eu Elektriciteit thuis Nuldraad, fasedraad In de elektriciteitskabel die je huis binnenkomt, bevinden zich twee draden: de fasedraad en de nuldraad. Zie de onderstaande figuur. De spanning tussen deze draden

Nadere informatie

Isolatie meting. Veiligheid voor alles. De meting. Door Ruud Sikking, Emv.Ninja

Isolatie meting. Veiligheid voor alles. De meting. Door Ruud Sikking, Emv.Ninja Isolatie meting Door Ruud Sikking, Emv.Ninja Veiligheid voor alles Disclaimer. Een ieder die werkt aan een elektrische installatie dient de geldende veiligheidsbepalingen in acht te nemen. Deze zijn te

Nadere informatie

FVV 4.9.: Datum : 25.11.11 VOORZORGEN TEGEN ELEKTROKUTIE- EN Revisie : 4 VERBRANDINGSGEVAAR DOOR ELEKTRICITEIT. Blz. : 1 van 7

FVV 4.9.: Datum : 25.11.11 VOORZORGEN TEGEN ELEKTROKUTIE- EN Revisie : 4 VERBRANDINGSGEVAAR DOOR ELEKTRICITEIT. Blz. : 1 van 7 VERBRANDINGSGEVAAR DOOR ELEKTRICITEIT. Blz. : 1 van 7 1 ONDERWERP Voorzorgen tegen elektrocutiegevaar en tegen verbrandingsgevaar door elektriciteit. Voorzorgen te nemen bij het betreden van besloten ruimten.

Nadere informatie

Certificatieschema IV/WV - HS + LS INSTALLATIE- OF WERKVERANTWOORDELIJKE HOOG- en LAAGSPANNING

Certificatieschema IV/WV - HS + LS INSTALLATIE- OF WERKVERANTWOORDELIJKE HOOG- en LAAGSPANNING Pagina 1 van 10 Certificatieschema Certificatieschema IV/WV - HS + LS INSTALLATIE- OF WERKVERANTWOORDELIJKE HOOG- en LAAGSPANNING Stichting Persoonscertificatie Energietechniek p/a ing. R. Bijvoets Schokkerlaan

Nadere informatie

Evenementcode: proefexamen

Evenementcode: proefexamen Naam kandidaat: Dit proefexamen VCA is uitsluitend bestemd voor opleidingsdoeleinden en heeft als doel om de kandidaat kennis te laten maken met de wijze van examineren. De vragen worden één keer per jaar

Nadere informatie

Nieuws1010 Onafhankelijke uitgave van Meer1010

Nieuws1010 Onafhankelijke uitgave van Meer1010 Van PAGINA der Meer1 Oktober 2012-1 Intech E&I van september 2012 Rubriek Technische vragen HELPDESK UNETO-VNI HELPT VAN DE WAL IN DE SLOOT In Intech E&I van september 2012 is in de rubriek Technische

Nadere informatie

Artikel 3.5 van het Arbobesluit

Artikel 3.5 van het Arbobesluit Katern voor scholing, her- en bijscholing 55 inhoud 1 nen 3140 en het aanwijsbeleid 4 Fotowedstrijd Een uitgave van Intech Elektro & ICT en otib oktober 2011 nen 3140 en het aanwijsbeleid Alle ondernemingen

Nadere informatie

info@menstech.nl NEN 3140 EN-NEN-50110-1 Hoe zit het nu?

info@menstech.nl NEN 3140 EN-NEN-50110-1 Hoe zit het nu? NEN 3140 EN-NEN-50110-1 Hoe zit het nu? Waar komt aan bod Veilig werken met de NEN3140 Wie regelt wat Wie is daar verantwoordelijk voor Vragen rond opleiden van medewerkers Aanwijsbeleid Veilig werken

Nadere informatie

Veiligheid bij werken aan elektrische installaties

Veiligheid bij werken aan elektrische installaties Veiligheid bij werken aan elektrische installaties 1 BA4 BA5 Wettelijke voorschriften betreffende elektrische installaties Implementatie Art. 47 van het AREI 2 Situering Mag een onderwijzer of kleuterjuf

Nadere informatie

NEN kV-installaties. en installaties met andere spanningen van meer dan 1000 V

NEN kV-installaties. en installaties met andere spanningen van meer dan 1000 V NEN 3840 10kV-installaties en installaties met andere spanningen van meer dan 1000 V Wat is er nieuw in de NEN 3840+A2:2018 De hoogspanningsnorm gaat over het omgaan met het hoogspanningsrisico. De bedrijfsvoering

Nadere informatie

TOOLBOX VEILIG WERKEN MET MACHINES

TOOLBOX VEILIG WERKEN MET MACHINES TOOLBOX VEILIG WERKEN MET MACHINES WAAROM GEBEUREN ER MACHINE - ONGEVALLEN? Accidents are not due to lack of knowledge, but failure to use the knowledge we have. Mr. T. Kletz Ongevallen worden niet veroorzaakt

Nadere informatie

Richtlijn voor de uitvoering van bouwkasten. Het gehele Cogas elektriciteitsgebied.

Richtlijn voor de uitvoering van bouwkasten. Het gehele Cogas elektriciteitsgebied. Richtlijn bouwkasten TOEPASSINGSGEBIED: Het gehele Cogas elektriciteitsgebied. 1 DOELSTELLING Eisen voor bouwkasten t.b.v. tijdelijke en bouw- aansluitingen met een maximale doorlaatwaarde van 3x80A. 2

Nadere informatie

BEDRIJFSVOERING ELEKTRISCHE INSTALLATIE Richtlijn voor toepassen wet- en regelgeving elektrische veiligheid

BEDRIJFSVOERING ELEKTRISCHE INSTALLATIE Richtlijn voor toepassen wet- en regelgeving elektrische veiligheid BEDRIJFSVOERING ELEKTRISCHE INSTALLATIE Richtlijn voor toepassen wet- en regelgeving elektrische veiligheid Kenmerk:CvB UIT-1099 Datum: 26-03-2015 Auteur: J.M.J. Sanders H.J.M. Holtkamp Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

Werkinstructie monteurs. Communicatie is de sleutel tot success!

Werkinstructie monteurs. Communicatie is de sleutel tot success! Werkinstructie monteurs Communicatie is de sleutel tot success! Werkinstructie: afgekeurde groepenkasten. Geen hoofdschakelaar Afgekeurd Open rails zonder afscherming in de groepenkast Afgekeurd Verouderen

Nadere informatie

... Think safety! Werken met. Elektriciteit. VGM Algemeen. Milieu. Gezondheid. Veiligheid

... Think safety! Werken met. Elektriciteit. VGM Algemeen. Milieu. Gezondheid. Veiligheid ... Think safety! Werken met VGM Algemeen Milieu Gezondheid Veiligheid 1 Werken met 2 ... Think safety! Gasunie is een van de grootste gasinfrastructuurbedrijven in Europa. Veiligheid heeft binnen ons

Nadere informatie

6.1 Afrondingsopdracht Goed en veilig werken van elektrische schakelingen

6.1 Afrondingsopdracht Goed en veilig werken van elektrische schakelingen 6. Afronding hoofdstuk 2 6.1 Afrondingsopdracht Goed en veilig werken van elektrische schakelingen Inleiding Bij de introductie van dit hoofdstuk heb je je georiënteerd op het onderwerp van dit hoofdstuk

Nadere informatie

Elektriciteit. Arbouw-advies voor. de bouwnijverheid. Voor veilig en gezond bouwen

Elektriciteit. Arbouw-advies voor. de bouwnijverheid. Voor veilig en gezond bouwen Elektriciteit Arbouw-advies voor de bouwnijverheid 17 Voor veilig en gezond bouwen Arbouw: verbetering van arbeidsomstandigheden in de bouwnijverheid Arbouw is opgericht door werkgevers- en werknemersorganisaties

Nadere informatie

Gebruikershandleiding 3 fase test adapter

Gebruikershandleiding 3 fase test adapter Gebruikershandleiding 3 fase test adapter Leverancier: Specificaties van het apparaat Specificaties van de handleiding Nieaf-Smitt B.V. Vrieslantlaan 6 3526 AA Utrecht Postbus 7023 3502 KA Utrecht T: 030-288

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4 Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door Roy 1370 woorden 5 maart 2017 6,8 14 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nova Samenvatting h4 NaSk1 4.1 Elke keer dat je een apparaat aanzet,

Nadere informatie

Evenementcode: proefexamen

Evenementcode: proefexamen Naam kandidaat: Dit proefexamen VCA is uitsluitend bestemd voor opleidingsdoeleinden en heeft als doel om de kandidaat kennis te laten maken met de wijze van examineren. De vragen worden één keer per jaar

Nadere informatie

ZX Ronde 14 augustus 2011

ZX Ronde 14 augustus 2011 ZX Ronde 14 augustus 2011 Hoogspanning en veiligheid Er is een kenmerkend verschil tussen laagspanning en hoogspanning. Er zijn natuurkundige effecten die pas optreden boven een bepaalde spanning. In de

Nadere informatie

7.13 Elektrisch handgereedschap

7.13 Elektrisch handgereedschap 7.13 Elektrisch handgereedschap Elektrische arbeidsmiddelen moeten conform de Arbowet passend en veilig zijn en dat ook blijven. Wat op de ene arbeidsplaats als veilig kan worden beschouwd hoeft dat niet

Nadere informatie

Afdeling I. - Toepassingsgebied en definities

Afdeling I. - Toepassingsgebied en definities Koninklijk besluit van 4 december 2012 betreffende de minimale voorschriften inzake veiligheid van elektrische installaties op arbeidsplaatsen (B.S. 21.12.2012) Afdeling I. - Toepassingsgebied en definities

Nadere informatie

Verhaaltje ZX-Ronde 21 september 2008. Zekeringen ( stroom / tijd beveiligen )

Verhaaltje ZX-Ronde 21 september 2008. Zekeringen ( stroom / tijd beveiligen ) Verhaaltje ZX-Ronde 21 september 2008 Zekeringen ( stroom / tijd beveiligen ) Zekeringen is een artikel uit de Electron van september 2008. Het is een artikel wat geschreven is door Hans PA0JBB. Het is

Nadere informatie

H2 les par2+4+3.notebook November 11, 2015. Elektriciteit in huis. Na de verbruiksmeter zit er een hoofdschakelaar en daarna

H2 les par2+4+3.notebook November 11, 2015. Elektriciteit in huis. Na de verbruiksmeter zit er een hoofdschakelaar en daarna Hoofdstuk 2 Elektriciteit in Huis Elektriciteit in huis Na de verbruiksmeter zit er een hoofdschakelaar en daarna wordt de huisinstallatie verdeeld in groepen met zekeringen. voor de extra veiligheid zijn

Nadere informatie

opleidingen NEN A Eisen aan de organisatie, de medewerkers en de techniek

opleidingen NEN A Eisen aan de organisatie, de medewerkers en de techniek opleidingen NEN 3140 +A2 2018 Eisen aan de organisatie, de medewerkers en de techniek SBK Opleidingen april 2019 NEN 3140 +A2 2018 In december 2018 is de nieuwe NEN 3140+A2 2018 verschenen. Het is De Norm

Nadere informatie

Basisinspectiemodule Elektrische installaties en werkzaamheden

Basisinspectiemodule Elektrische installaties en werkzaamheden Basisinspectiemodule Elektrische installaties en werkzaamheden Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de wetenschap en is geschreven voor intern gebruik bij de Inspectie

Nadere informatie

HD ZLVS - Zeer Lage Veiligheids-Spanning ZLBS - Zeer Lage Beschermings-Spanning

HD ZLVS - Zeer Lage Veiligheids-Spanning ZLBS - Zeer Lage Beschermings-Spanning HD 60364-7-710 Requirements for Medical locations ZLVS - Zeer Lage Veiligheids-Spanning ZLBS - Zeer Lage Beschermings-Spanning EREA Energy Engineering BVBA Ruggeveldstraat 1 B-2110 Wijnegem Belgium Tel

Nadere informatie

Basis wet- en regelgeving. Quercus Technical Services B.V.

Basis wet- en regelgeving. Quercus Technical Services B.V. Basis wet- en regelgeving lnhoudsapgave Inleiding 1.1 Opbouw wet en regelgeving 1.2 Arbeidsomstandighedenwet 1.3 Arbeidsomstandighedenbesluìt 1.4 Europese richtlijnen: CIE-regelgeving 1.5 Normen 1.6 Opgaven

Nadere informatie

Examenopgaven Basisveiligheid

Examenopgaven Basisveiligheid Dit VCA is uitsluitend bestemd voor opleidingsdoeleinden en is hiervoor vrijelijk te gebruiken. Auteursrechten Examenopgaven Basisveiligheid Evenementcode: Lees de volgende aanwijzingen goed door! Dit

Nadere informatie