Workload management in luchtverkeersleiding. Esther Oprins Research & Development (LVNL)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Workload management in luchtverkeersleiding. Esther Oprins Research & Development (LVNL)"

Transcriptie

1 Workload management in luchtverkeersleiding Esther Oprins Research & Development (LVNL) HUFAG presentatie 5 juni 2008

2 Overzicht Competenties luchtverkeersleider Workload management Nieuwe ATM ontwikkelingen Vragen & discussie HUFAG presentatie 5 juni

3 Overzicht Competenties luchtverkeersleider Workload management Nieuwe ATM ontwikkelingen Vragen & discussie HUFAG presentatie 5 juni

4 Taak luchtverkeersleider Complex cognitive skill To expedite and maintain an orderly flow of traffic (ICAO) HUFAG presentatie 5 juni

5 Situatie LVNL Verwachte verkeersgroei ( ) / Toekomstige ontwikkelingen in ATM Huidige problemen: tekort aan ATCOs Selectie (3,5%) Opleiding (uitval) Vereenvoudiging ATM (=vermindering workload?) HUFAG presentatie 5 juni 2008

6 Complexiteit ATM systeem Competenties VKL 2003: Herontwerp selectie & training Oplossen verkeersleiders tekort voorspelling Selectie Training redenen aftesten HUFAG presentatie 5 juni 2008

7 ATC Performance Model (Oprins & Schuver, 2003) PROCES Informatieverwerking (denkproces) Handelingen RESULTAAT Verkeersafhandeling Situation assessment Perceptie Communicatie Monitoring Identificatie Aandachtverdeling Interpretatie (mentaal beeld vormen) Coordinatie Veiligheid Interpretatie Anticipatie Controleren Problem solving & decision making Strip- en labelbehandeling Efficiency Oplossingen bedenken Creativiteit Beslissen Prioriteiten stellen Gebruik apparatuur Milieu Planmatig werken Initiatief Flexibiliteit Tijdigheid Beïnvloedende factoren Omgaan met werkdruk Samenwerking Houding alg. (motivatie, zelfvertrouwen etc.) HUFAG presentatie 5 juni 2008

8 Competence High Moderate Low (N = 74 ) (N = 63 ) (N = 44) Safety.32** * Efficiency.43** Verbal expression Listening Co-ordination.27* Equipment operation Label management.23* Mental picture.33** ** Attention management.35** Planning.26* ** Decisiveness.28** * Workload management Attitude -27* Team orientation o.a. Data-analyses: analyses: o.a. redenen aftesten HUFAG IANS presentatie juni

9 ATC Performance Model (Oprins & Schuver, 2003) PROCES Informatieverwerking (denkproces) Handelingen RESULTAAT Verkeersafhandeling Situation assessment Perceptie Monitoring Identificatie Situational Awareness: Leerlingen zien het niet en hebben onvoldoende overzicht over het verkeer; hebben problemen met Communicatie Aandacht- scannen en aandachtsverdeling ( focussen ) verdeling Interpretatie (mentaal beeld vormen) Interpretatie Anticipatie Controleren Problem solving & decision making Creative Coordinatie problem solving: Leerlingen zien Veiligheid het wel en hebben overzicht, maar zijn onvoldoende in staat om creatieve oplossingen te bedenken voor met name non-standard en onverwachte situaties Strip- (star, en weinig flexibel, boekhouder ) labelbehandeling Efficiency Oplossingen bedenken Creativiteit Planmatig werken Beslissen Prioriteiten stellen Initiatief Decision Gebruik making: Leerlingen zien het wel, hebben apparatuur overzicht en bedenken alternatieve Milieu oplossingen, maar nemen te weinig initiatief, beslissen te laat, en komen twijfelachtig over. Flexibiliteit Tijdigheid Beïnvloedende factoren Workload management: Leerlingen zijn onvoldoende stressbestendig en reageren verkeerd op (opeens) toenemend verkeer en onverwachte situaties. Hebben problemen met switchen van routine naar non-routine. Omgaan met werkdruk Samenwerking Houding alg. (motivatie, zelfvertrouwen etc.) HUFAG presentatie 5 juni 2008

10 Overzicht Competenties luchtverkeersleider Workload management Nieuwe ATM ontwikkelingen Vragen & discussie HUFAG presentatie 5 juni

11 Workload Objectieve taaklast: Verkeersaanbod (taakcomplexiteit) Subjectieve taaklast (beleving): Beïnvloed door mentale toestand, of Psycho-physiological state : Vermoeidheid Stress Zelfvertrouwen Motivatie HUFAG presentatie 5 juni

12 Overload Fysiologische reacties Informatieverwerking: automatisch i.p.v. gecontroleerd ( auto-pilot ) Problemen met logisch denken Tunnelvisie (versmalde aandacht) Verlies van werktempo Verlies van Situational Awareness Verlies van controle HUFAG presentatie 5 juni

13 Underload en overload Yerkes-Dodson law (1908): inverted U HUFAG presentatie 5 juni

14 Workload management Zelf-regulering: (adaptieve) strategieën: Optimale balans veiligheid efficiency persoonlijke efficiency ( in control ) Reductie van mental effort Focus op primaire taak (prioriteiten) Overgaan op routines/standaard Creëren van tijdsbesparing Persoonlijke voorkeuren Switchen: vigilantie HUFAG presentatie 5 juni

15 HUFAG presentatie 5 juni 2008

16 Strategieën in ATC Standaard werkwijzen (basic circuit, 60-70) Minder aandacht/ loslaten (safety buffers) Kortere beslistijd (monitoring vs. vectoring) Time management (combi-calls, minder RT) Persoonlijke werkwijzen ( simpeler werken) Beter door ervaring: Patroonherkenning/SA Meer routines Meer oplossingen Eigen voorkeuren HUFAG presentatie 5 juni

17 TAAK INFORMATIEVERWERKING Gecontroleerd Geautomatiseerd Routine Nieuw Knowledgebased Skillbased Rulebased LEERPROCES HUFAG presentatie 5 juni

18 HUFAG presentatie 5 juni 2008

19 Overzicht Competenties luchtverkeersleider Workload management Nieuwe ATM ontwikkelingen Vragen & discussie HUFAG presentatie 5 juni

20 Nieuwe ATM ontwikkelingen Vereenvouding (minder workload): automatisering Support tools, informatienetwerk, separatie Unmanned Aircraft Operations ASAS SWIM HUFAG presentatie 5 juni 2008

21 Nieuwe rol verkeersleider? Executive controller/planner/informatie manager? Automatisering: monitoring vs. decision making? Nominale (routine) vs. niet-nominale situaties? HUFAG presentatie 5 juni 2008

22 ATC Performance Model (Oprins & Schuver, 2003) PROCES Informatieverwerking (denkproces) Situation assessment Interpretatie Problem solving & decision making Oplossingen bedenken Creativiteit Planmatig werken Flexibiliteit Anticipatie Controleren Decision making: verschuiving van active & executive control Strip- en naar monitoring (cf. supervisory labelbehandeling control); decision support tools Beslissen Prioriteiten stellen Planning: verschuiving van pretactisch naar langere termijn en strategisch Initiatief plannen (trajectories; sequencing tools, NOP/SWIM) Tijdigheid Beïnvloedende factoren Gebruik apparatuur RESULTAAT Situational Awareness: verschuiving naar: Handelingen shared mental models (CDM); breder mental picture; complex informatie management; Communication: problem awareness ; SA support tools verschuiving van Safety: nieuwe RT naar datalink separatievormen Communicatie Perceptie Aandachtverdeling Coordination: CDM; (aircrew; ASAS) Creative problem solving: Monitoringverschuiving Identificatie naar: pre-tactisch conflict solving; 3D gescheiden information systems routes; standaard werkwijzen Coordinatie Interpretatie (mentaal beeld vormen) Veiligheid Workload management: verschuiving naar switchen nominale/niet-nominale situaties; meer flexibiliteit; vigilantie Strip management: digitale strippen Equipment: automatisering Verkeersafhandeling Efficiency Milieu Omgaan met werkdruk Samenwerking Cooperation: Houding alg. CDM(motivatie, zelfvertrouwen etc.) HUFAG presentatie 5 juni 2008

23 Consequenties ATM ontwerp Balans automatisering routine-taken vs. human in command (mbv support tools) Beperkte monitoring rol (vgl. vigilantie ) Technische oplossingen voor non-nominal situaties (fall-back) tbv competent blijven Minder variatie in taken (verkeersaanbod, werkwijzen, route-structuur etc.) Maximale differentiatie in functies/posities Minimale wijzigingen in taken/routines van zittend personeel (tbv conversion training) Etc HUFAG presentatie 5 juni 2008

24 Vragen??? HUFAG presentatie 5 juni

25 Kennis Competenties Deel competenties Vaardigheden Houdingen Operationeel ATCO simulator & OJT Initial Training Cognitieve capaciteiten Persoonlijkheid Overige eigenschappen Selectie Model of competence architecture (Roe, 2002) Roe (2002) HUFAG presentatie 5 juni

Human Factors in ATM System Development

Human Factors in ATM System Development Human Factors in ATM System Development Prof.dr. Robert A. Roe Universiteit Maastricht KDC Innovatie symposium Schiphol, 11 december 2008 Inhoud Benaderingen van HF in ATM systeemontwikkeling KDC HF programma

Nadere informatie

VTS, een uitdagende toekomst

VTS, een uitdagende toekomst VTS, een uitdagende toekomst Opleiding & Training Arne Wolters 23 april 2010 VesselTrafficService (IMO/CCR/IALA) (Scheepvaartverkeerdienstverlening) Service implemented by a Competent Authority to improve

Nadere informatie

Onderwijslogistiek. Mark Vlasblom

Onderwijslogistiek. Mark Vlasblom Onderwijslogistiek Mark Vlasblom 4CID & ICT Vier componenten bij competentiegericht opleiden Leertaken Ruggengraat van de opleiding Ondersteunende informatie Procedurele informatie Deeltaakoefening 1.

Nadere informatie

Word luchtverkeersleider. Aan deze presentatie kunnen geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden.

Word luchtverkeersleider. Aan deze presentatie kunnen geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden. Word luchtverkeersleider Aan deze presentatie kunnen geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden. Over LVNL LVNL staat voor Luchtverkeersleiding Nederland LVNL leidt dag en nacht het burgerluchtverkeer

Nadere informatie

Het LVNL surveillance systeem, nu en in de toekomst. Henri Wijnbergen Afdeling Surveillance LVNL ATM/S&I/SUR/2006/8966

Het LVNL surveillance systeem, nu en in de toekomst. Henri Wijnbergen Afdeling Surveillance LVNL ATM/S&I/SUR/2006/8966 Het LVNL surveillance systeem, nu en in de toekomst Henri Wijnbergen Afdeling Surveillance LVNL ATM/S&I/SUR/2006/8966 Inhoud 1. Eisen aan het surveillance systeem van nu 2. Techniek in het surveillance

Nadere informatie

1. Human Factor Management Training... 4 1.1 Doel HFM... 4 1.2 Doel training... 4 1.3 Doelgroep... 4 1.4 Duur... 4 1.5 Inhoud... 4

1. Human Factor Management Training... 4 1.1 Doel HFM... 4 1.2 Doel training... 4 1.3 Doelgroep... 4 1.4 Duur... 4 1.5 Inhoud... 4 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 1. Human Factor Management Training... 4 1.1 Doel HFM... 4 1.2 Doel training... 4 1.3 Doelgroep... 4 1.4 Duur... 4 1. Inhoud... 4 2. Lessen... 2.1 Onderwerpen... 2.2 Lesmateriaal...

Nadere informatie

Onderwijsinspectie. Opbrengstgericht werken! Socialiseringsfunctie scholen Sociale cohesie en burgerschap

Onderwijsinspectie. Opbrengstgericht werken! Socialiseringsfunctie scholen Sociale cohesie en burgerschap Staat van het Nederlandse onderwijs WERKEN MET GROEPSPLAN GEDRAG Dr. Kees van Overveld @kvoverveld Beleid OCW Terug naar de kern: taal en rekenen Opbrengstgericht werken Excellentie Passend onderwijs (Pesten)

Nadere informatie

LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen

LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen LEERDOELEN VOOR INSTRUCTEURS Deel: MEDISCHE ZAKEN 1. De kandidaat kent de voorwaarden en de beperkingen van zijn medical (de kleine letters)

Nadere informatie

Simulatieonderwijs en CRM. Raymond van der Wal Jan Bos

Simulatieonderwijs en CRM. Raymond van der Wal Jan Bos Simulatieonderwijs en CRM Raymond van der Wal Jan Bos CRM en simulatieonderwijs Wat is CRM? Wat is de rol van simulatieonderwijs bij onderwijs in CRM? CRM Analyse luchtvaartongevallen jaren 70 en 80 Menselijk

Nadere informatie

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND

STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND STUDIEDAG SAMENWERKINGSVERBAND ZUID-KENNEMERLAND VANDAAG: WAAR VOEDEN WE VOOR OP? PREVENTIE ONTWIKKELING VAN HET BREIN SOCIAAL EMOTIONEEL LEREN METACOGNITIEVE VAARDIGHEDEN ESSENTIE VAN OVERDRACHT PROBLEEM

Nadere informatie

Basisworkshop 4C/ID. Doel basisworkshop. Programma. Opdracht. 4CID Wat is het? Programma

Basisworkshop 4C/ID. Doel basisworkshop. Programma. Opdracht. 4CID Wat is het? Programma Basisworkshop 4C/ID Iwan Wopereis Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC) Open Universiteit Nederland 5 maart 2010, Studiecentrum OUNL, Utrecht Doel basisworkshop Na afloop van deze workshop

Nadere informatie

1. Waarom ondernemerschap? 2. Wat is ondernemerschap? 3. Wat kan/moet onderwijs met. ondernemerschap?

1. Waarom ondernemerschap? 2. Wat is ondernemerschap? 3. Wat kan/moet onderwijs met. ondernemerschap? Ondernemerschap 1. Waarom ondernemerschap? 2. Wat is ondernemerschap? 3. Wat kan/moet onderwijs met ondernemerschap? Overheid: O innovatie O banen Bedrijven: ondernemende medewerkers voegen waarde toe;

Nadere informatie

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma 1 Intro 2 Wie zijn wij? Producten ISO Programma ICT Finance Producten 3 Visma/AccountView Vivaldi (Interim) (Financieel) Management Workshops & Trainingen De 4U way 4 Nadruk op training en kennisoverdracht.

Nadere informatie

LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen

LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen LEERDOELEN VOOR INSTRUCTEURS Deel: MEDISCHE ZAKEN 1. De kandidaat kent de voorwaarden en de beperkingen van zijn medical (de kleine letters)

Nadere informatie

Life is all about finding the balance between too much and too little.

Life is all about finding the balance between too much and too little. Life is all about finding the balance between too much and too little. Programma 1. De organisatie: samenwerken 2. Jouw functie: overzicht & plannen 3. Jij als persoon: efficiënt functioneren Doelen voor

Nadere informatie

Lean management vaardigheden

Lean management vaardigheden Lean management vaardigheden Lean management : meer dan tools Je gaat met Lean aan de slag of je bent er al mee bezig. Je ziet dat Lean over een set prachtige tools beschikt en je beseft dat het ook een

Nadere informatie

VERBETERINGSGERICHT LEIDINGGEVEN

VERBETERINGSGERICHT LEIDINGGEVEN VERETERINGSGERICHT LEIDINGGEVEN Rob ertels 1 SITUATIE Leidinggeven aan verandering - of beter gezegd: continue verbetering - vraagt van de manager van vandaag het vermogen om zowel krachtig te sturen op

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

Vragenlijst Leeftijdsscan

Vragenlijst Leeftijdsscan De leeftijdsscan Dit document is een blanco vragenlijst ter voorbereiding van het invullen van de leeftijdsscan op www.leeftijdsscan.be. Die website helpt u in real time om een duidelijk beeld te vormen

Nadere informatie

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017

CVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017 CVA zorg, topsport voor ons allemaal Dinsdag 11 april 2017 CVA: focus op de onzichtbare gevolgen en gedrag Ingrid Brands, MD, PhD Revalidatiearts Blixembosch De impact Stroke: 78% has cognitive complaints

Nadere informatie

Overzicht meetinstrumentarium

Overzicht meetinstrumentarium Overzicht meetinstrumentarium Inhoud Functietyperen P. 2 Vragenlijsten Inleiding en beschikbaarheid talen P. 3 Shapes executive P. 4 Shapes P. 5 Shapes Basic P. 6 Views P. 7 Tests Inleiding en beschikbaarheid

Nadere informatie

NL COACH CONGRES 01/12/2017

NL COACH CONGRES 01/12/2017 Persoonlijke ontwikkeling van de sportcoach 60graden feedback assessment NL COACH CONGRES 0//07 MARK.KAPTEIN@SPORTCOACHEXCEL.NL YARA@PUREPERFORMANCECOACHING.NL WELKOM Be here Be safe Be well Doel vandaag

Nadere informatie

Competentiemanagement. bij het Radisson Blu Royal Hotel in Brussel

Competentiemanagement. bij het Radisson Blu Royal Hotel in Brussel Competentiemanagement bij het Radisson Blu Royal Hotel in Brussel Hoe het allemaal begon In het kader van het diversiteitsplan: december 2008 - december 2010 Een reeks acties met de focus op recrutering,

Nadere informatie

school HKU College afstudeerrichting Thera Jonker, directeur

school HKU College afstudeerrichting Thera Jonker, directeur school HKU College afstudeerrichting Thera Jonker, directeur Cross over HKU Master Crossover Creativity Hoe komen we hiertoe als kunsthogeschool? Er was eens Kunstonderwijs 30 jaar geleden Creërend vermogen

Nadere informatie

Risico-anticipatie in jonge fietsers

Risico-anticipatie in jonge fietsers Risico-anticipatie in jonge fietsers Ontwikkeling van een risico-anticipatie test en training voor jonge fietsers 1.1. Introductie Van Houcke & Cuyvers, 27 Motorisch Fietsvaardig/ fietsongeval sensorisch

Nadere informatie

Het Management Skills Assessment Instrument (MSAI)

Het Management Skills Assessment Instrument (MSAI) Het Management Skills Assessment Instrument (MSAI) Het zelfbeoordelingsformulier Het doel van deze evaluatie is om u te helpen bij het bepalen van de belangrijkste aandachtsvelden van uw leidinggevende

Nadere informatie

Hoe beoordeeld u de volgende competenties van de trainee: zeer goed goed voldoende net niet onvoldoende

Hoe beoordeeld u de volgende competenties van de trainee: zeer goed goed voldoende net niet onvoldoende Bijlage 3.4 Beoordelingsformulier studenten tijdens Management Traineeship. Naam Trainee : Bedrijf Traineeship : Traineeship begeleider bedrijf : Traineeship periode : van tot en met Hoe beoordeeld u de

Nadere informatie

Ad Hoc rapportage of constante sturing. Presentatie door: Paul Brands Regional Account Executive

Ad Hoc rapportage of constante sturing. Presentatie door: Paul Brands Regional Account Executive 1 Ad Hoc rapportage of constante sturing Presentatie door: Paul Brands Regional Account Executive Agenda 2 Wie zijn wij? Duurzaam ondernemen / Informatie voorziening. Veranderende inzichten. Knelpunten

Nadere informatie

User Day 2016 TCS990. Hildegard Castricum 25 januari 2016 VERTROUWELIJK 1 USER DAY 2016

User Day 2016 TCS990. Hildegard Castricum 25 januari 2016 VERTROUWELIJK 1 USER DAY 2016 User Day 2016 TCS990 Hildegard Castricum 25 januari 2016 1 USER DAY 2016 Welkom op de User day TCS990 Wij informeren u over nieuwe ontwikkelingen Wij informeren u over mogelijkheden bedienpanelen U kunt

Nadere informatie

Business as (un)usual

Business as (un)usual Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?

Nadere informatie

Modelleren en meten team resilience. Niek Steijger, Dolf van der Beek, Johan van der Vorm, Raphaël Gallis

Modelleren en meten team resilience. Niek Steijger, Dolf van der Beek, Johan van der Vorm, Raphaël Gallis Modelleren en meten team resilience Niek Steijger, Dolf van der Beek, Johan van der Vorm, Raphaël Gallis 2 Rode draad 1. Wat is resilience? 2. Relevantie in de energiesector 3. Literatuuronderzoek: conceptueel

Nadere informatie

Duurzame hub, oké. Maar hoe?

Duurzame hub, oké. Maar hoe? Duurzame hub, oké. Maar hoe? Prof.dr.ir. Jacco M. Hoekstra Decaan Faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek 1 Conclusie Er is op dit moment nog een unieke kans om van Schiphol een groene en innovatieve

Nadere informatie

Brown Jeremy Manager Brainwave Ltd. CUBES Competency Profile / Expert Standaard Rapport

Brown Jeremy Manager Brainwave Ltd. CUBES Competency Profile / Expert Standaard Rapport Brown Jeremy Manager Brainwave Ltd. CUBES Competency Profile / Expert Standaard Rapport Dit rapport werd gegenereerd op 11-11-2015 door White Alan van Brainwave Ltd.. De onderliggende data dateren van

Nadere informatie

Automating the cockpit. Constructing an autonomous, human-like flight bot in a simulated environment

Automating the cockpit. Constructing an autonomous, human-like flight bot in a simulated environment Automating the cockpit Constructing an autonomous, human-like flight bot in a simulated environment Introductie Inhoud van de presentatie: afstudeerproject onderzoek ontwerp implementatie conclusies demonstratie

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1 Wat is een bedrijf? 17. Inleiding 14

Inhoud. Deel 1 Wat is een bedrijf? 17. Inleiding 14 Inhoud Inleiding 14 Deel 1 Wat is een bedrijf? 17 1 Bedrijf en bedrijfskunde 19 1.1 Het bedrijf 20 1.1.1 Organisatie, bedrijf en onderneming 20 1.1.2 Bedrijven zijn organisaties 22 1.1.3 De eenvoudige

Nadere informatie

smartops people analytics

smartops people analytics smartops people analytics Introductie De organisatie zoals we die kennen is aan het veranderen. Technologische ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden zorgen dat onze manier van werken verandert. Waar veel

Nadere informatie

In-car ondersteuning richting 0 verkeersslachtoffers. Marika Hoedemaeker

In-car ondersteuning richting 0 verkeersslachtoffers. Marika Hoedemaeker In-car ondersteuning richting 0 verkeersslachtoffers Marika Hoedemaeker 1 Missie van TNO Traffic Behaviour TNO is katalysator van geïntegreerde innovatieve oplossingen, die een doorbraak creëren naar een

Nadere informatie

Zorgarbeidsinnovatie: deelproject duurzame inzetbaarheid. Jac Christis,14 februari 2013

Zorgarbeidsinnovatie: deelproject duurzame inzetbaarheid. Jac Christis,14 februari 2013 Zorgarbeidsinnovatie: deelproject duurzame inzetbaarheid Jac Christis,14 februari 2013 De deelprojecten Duurzame inzetbaarheid: mensen gezond, competent (bekwaam) en gemotiveerd aan het werk houden Deelprojecten:

Nadere informatie

Werk in uitvoering op de atletiekbaan

Werk in uitvoering op de atletiekbaan Werk in uitvoering op de atletiekbaan Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam Verantwoording Keynote op Dag van de Atletiek, Papendal, Arnhem, 23 maart 2019 Achtergrond. Deze hand-out is gemaakt voor

Nadere informatie

Openhartig Managen volgens de. Montalto methode

Openhartig Managen volgens de. Montalto methode Openhartig Managen volgens de Montalto methode Managen van verbinding Leiders en managers kunnen veel meer bereiken dan ze voor mogelijk houden. Veel potentieel van medewerkers blijft onbenut, omdat hun

Nadere informatie

- HR - topics voor de toekomst. Met de juiste applicaties van HR-administratie naar businessgericht opereren

- HR - topics voor de toekomst. Met de juiste applicaties van HR-administratie naar businessgericht opereren - HR - topics voor de toekomst Met de juiste applicaties van HR-administratie naar businessgericht opereren Talent- en organisatieontwikkeling, topics voor HR Verlagen van de kosten en verhogen van productiviteit

Nadere informatie

Talenten Ontwikkelen!

Talenten Ontwikkelen! Onderzoekend en creatief onderwijs begint bij onderzoekende en creatieve leerkrachten Talenten Ontwikkelen! EWT Conferentie! 25-03-2015! Prof. dr. Juliette Walma van der Molen! Universiteit Twente Onderwijzen

Nadere informatie

Thermometer leerkrachthandelen

Thermometer leerkrachthandelen Thermometer leerkrachthandelen Leerlijnen en ontwikkelingslijn voor leerkrachten van WSKO 1 Inleiding Leerkracht zijn is een dynamisch en complex vak. Mensen die leerkracht zijn en binnen onze organisatie

Nadere informatie

Audit Flexibiliteit Hogeschool van Amsterdam Flexibilisering

Audit Flexibiliteit Hogeschool van Amsterdam Flexibilisering Audit Flexibiliteit Hogeschool van Amsterdam Flexibilisering Agenda Flexibiliteit Opzet audit Turbulentie in de omgeving en Flexibiliteitsmix Flexibliteitsmatrix Mogelijkheden voor flexibiliteit: primaire

Nadere informatie

De organisatie draait om het toedelen van

De organisatie draait om het toedelen van organisatie De organisatie draait om het toedelen van activiteiten en organiseren van de coordinatie Hoe organiseren we kerncompetenties and gedeelde activiteiten Wat is de rol van het centrum? Hoe stuurt

Nadere informatie

Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam. WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0

Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam. WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0 Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0 INTRODUCTIE Competitief voordeel Werknemers maken het verschil Innovatie Creativiteit

Nadere informatie

Een Stap voorwaarts in Leiderschap.

Een Stap voorwaarts in Leiderschap. 5 daagse training in voorjaar van 2010 Een Stap voorwaarts in Leiderschap. Doelgroep : DA Filiaal leidsters en aankomende filiaalleidsters Lokatie : Leusden DA hoofdkantoor Dag : Maandag van 9.30u 17.00u

Nadere informatie

Als alles goed georganiseerd is en het soms toch niet lukt: De invloed van de menselijke factor. Michel Lambers

Als alles goed georganiseerd is en het soms toch niet lukt: De invloed van de menselijke factor. Michel Lambers Als alles goed georganiseerd is en het soms toch niet lukt: De invloed van de menselijke factor Michel Lambers Erasmus Health Care Logistics, Congres 30 september 2010 Stelling: De reden dat er iets niet

Nadere informatie

Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving

Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving Bewegen tot leren: Perspectieven voor een krachtige leeromgeving Jouw ervaring Neem iets in gedachten dat je nu goed kunt en waarvan je veel plezier hebt in je werk: Vertel waartoe je in staat bent. Beschrijf

Nadere informatie

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E VALUE ENGINEERING: THE GAME! Involvement Process for Technical Projects Feedback/Learning/Knowledge Management Involvem ment Business Process Engineering Estimating Project Director Detailed Engineering

Nadere informatie

Leiderschap gericht op zelforganisatie & performance

Leiderschap gericht op zelforganisatie & performance Leiderschap gericht op zelforganisatie & performance LEERGANG RGO MANAGER VOOR EFFECTIEF EN EFFICIËNT LEIDERSCHAP 1 van 6 Wat is de leergang RGO Manager? Wil je doelgerichter leren managen? Wil je meer

Nadere informatie

TH-PI Performance Indicator. Best Peter Assistant

TH-PI Performance Indicator. Best Peter Assistant Best Peter Assistant TH-PI Performance Indicator Dit rapport werd gegenereerd op 11-11-2015 door White Alan van Brainwave Ltd.. De onderliggende data dateren van 10-03-2015. OVER DE PERFORMANCE INDICATOR

Nadere informatie

T-Mobile Nederland Finance Operations

T-Mobile Nederland Finance Operations T-Mobile Nederland Finance Operations Presentatie BI Award 2005 23 Februari 2006 Peter Meefout Directeur Finance Operations Author/Date T-Mobile Nederland: de organisatie Wie we zijn Een van de drie strategische

Nadere informatie

HR skills voor toekomstige consultants

HR skills voor toekomstige consultants HR skills voor toekomstige consultants Door Inge Van Der Meulen Antwerpen / Geel / Gent 2017 27/10/2017 Locatie 27/10/2017 Skills? Wat zijn jouw kerncompetenties?... X 27/10/2017 COMPETENTIES ZIJN KENNEN

Nadere informatie

vaardigheden - 21st century skills

vaardigheden - 21st century skills vaardigheden - 21st century skills 21st century skills waarom? De Hoeksteen bereidt leerlingen voor op betekenisvolle deelname aan de wereld van vandaag en de toekomst. Deze wereld vraagt kinderen met

Nadere informatie

Contact Center Kit. Slim en efficiënt selecteren 82% meer zekerheid over prestaties Agents selecteren die > 6 mnd. blijven

Contact Center Kit. Slim en efficiënt selecteren 82% meer zekerheid over prestaties Agents selecteren die > 6 mnd. blijven Contact Center Kit Slim en efficiënt selecteren 82% meer zekerheid over prestaties Agents selecteren die > 6 mnd. blijven + Ontwikkelprogramma voor Talent Management Analytics-services Contact Center Kit

Nadere informatie

VORDERINGENTOETSEN RIJBEKWAAMHEID. Jan Vissers Jan Vissers Royal HaskoningDHV Nederland

VORDERINGENTOETSEN RIJBEKWAAMHEID. Jan Vissers Jan Vissers Royal HaskoningDHV Nederland VORDERINGENTOETSEN RIJBEKWAAMHEID Jan Vissers Jan Vissers Royal HaskoningDHV Nederland Overzicht Achtergrond problematiek jonge beginnende bestuurders Competentiegericht opleiden en examineren Rijopleiding

Nadere informatie

TALENTEN VOEDEN Een geïntegreerd model

TALENTEN VOEDEN Een geïntegreerd model TALENTEN VOEDEN Een geïntegreerd model Prof.dr. Juliette Walma van der Molen 14 februari 2017 j.h.walmavandermolen@utwente.nl Onderwijzen voor de 21e eeuw? Talentontwikkeling? Wetenschappelijke en informatie

Nadere informatie

COMPETENTIE MATCH. Gedrevenheid tot gedrag

COMPETENTIE MATCH. Gedrevenheid tot gedrag COMPETENTIE MATCH Gedrevenheid tot gedrag Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2. Over de rapportage... 3. De... 4. Tot slot... 3 4 5 6 Pagina 2 van 6 1 Inleiding Onlangs heb je de persoonlijkheidsvragenlijst

Nadere informatie

Implementeren van onderwijstechnologie: hoe toekomstbestendig is uw aanpak?

Implementeren van onderwijstechnologie: hoe toekomstbestendig is uw aanpak? Implementeren van onderwijstechnologie: hoe toekomstbestendig is uw aanpak? Vragen staat vrij Bart van Luik Tim Remmers Summer Schools 2010 Onderwijskundige expertise Organisatorisch inzicht Technologische

Nadere informatie

aandacht, informatieverwerking, geheugen, sturingsvaardigheden zelfvertrouwen, stemming, reacties door frustraties wisselwerking tussen emoties en factoren uit de omgeving drive hebben, nodige energie

Nadere informatie

Transavia ISM. Agenda

Transavia ISM. Agenda Transavia ISM Agenda Transavia Uitgangspunten voor ISM ISM Implementatie bij Transavia Ontwikkeling van het proces Procesmatig werken binnen Transavia Wat heeft ISM opgeleverd. Transavia ISM presentatie

Nadere informatie

BLITS LITERATUUR. Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy

BLITS LITERATUUR. Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy BLITS LITERATUUR Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy INHOUD Coöperatief leren Team of groep? Teamleren Kenmerkenteams Ontwikkeling van teams Faciliteren van (informeel) leren Faciliteren

Nadere informatie

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:

Nadere informatie

HUDSON TALENT MANAGEMENT PARTNER BIJ HET SELECTEREN, MOTIVEREN EN ONTWIKKELEN VAN MENSEN

HUDSON TALENT MANAGEMENT PARTNER BIJ HET SELECTEREN, MOTIVEREN EN ONTWIKKELEN VAN MENSEN HUDSON TALENT MANAGEMENT PARTNER BIJ HET SELECTEREN, MOTIVEREN EN ONTWIKKELEN VAN MENSEN MENSEN ZIJN HET HART VAN UW SUCCES BEDRIJVEN DIE DE BESTE MENSEN AAN ZICH WETEN TE BINDEN, PRESTEREN BETER. MAAR

Nadere informatie

ICT Management. Leerprocessen en hun invloed op de kwaliteit van IT-servicemanagement. Kortere terugverdientijd door het versnellen van het leerproces

ICT Management. Leerprocessen en hun invloed op de kwaliteit van IT-servicemanagement. Kortere terugverdientijd door het versnellen van het leerproces ICT Management Kortere terugverdientijd door het versnellen van het leerproces Leerprocessen en hun invloed op de kwaliteit van IT-servicemanagement SOLUTIONS THAT MATTER 1 Kortere terugverdientijd door

Nadere informatie

HiPo en leiderschap... een perfecte match? 9 Juni 2015

HiPo en leiderschap... een perfecte match? 9 Juni 2015 HiPo en leiderschap... een perfecte match? 9 Juni 2015 Stelling 1 Deelnemers aan het high potential programma kunnen het best geselecteerd worden aan de hand van hun huidige performance 3 Herkenbaar?

Nadere informatie

HRM in HRO s Focus op selec6e en training

HRM in HRO s Focus op selec6e en training HRM in HRO s Focus op selec6e en training Prof. Dr. Robert A. Roe HUFAG VNV seminar over veerkracht bij veranderingen in de luchtvaart Hogeschool van Amsterdam, 19 november 2014 Doel van deze workshop

Nadere informatie

Beschrijving van competenties

Beschrijving van competenties Beschrijving van competenties * Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie

Nadere informatie

De school een aantrekkelijke plek voor leren en werken in 2030? Leer- & ontwerplab 24-28/08/2013. Bevindingen in een notendop

De school een aantrekkelijke plek voor leren en werken in 2030? Leer- & ontwerplab 24-28/08/2013. Bevindingen in een notendop De school een aantrekkelijke plek voor leren en werken in 2030? Leer- & ontwerplab 24-28/08/2013 Bevindingen in een notendop Traject in 4 fasen FASE 1 VERKENNEN Literatuurstudie Analyse diepteinterviews

Nadere informatie

Centre of expertise. voor samenwerking. B&C Bout&Co. structuur in samenwerking

Centre of expertise. voor samenwerking. B&C Bout&Co. structuur in samenwerking B&C Bout&Co structuur in samenwerking Centre of expertise voor samenwerking Centre of expertise Bout & Co vergroot de performance door verbetering van de structuur in samenwerking tussen ondernemingen,

Nadere informatie

Uw specialist in technisch management

Uw specialist in technisch management IP-Solutions Het technisch beheer van installaties staat onder druk. De toenemende concurrentie, kostendruk en veranderende wet- en regelgeving vraagt om grotere transparantie, flexibiliteit en efficiency.

Nadere informatie

Openbare Ruimte. Heroriëntatie op de. Openbare Ruimte

Openbare Ruimte. Heroriëntatie op de. Openbare Ruimte Openbare Ruimte Heroriëntatie op de Openbare Ruimte Openbare Ruimte Inspelen op actuele ontwikkelingen Twee actuele ontwikkelingen vragen om een heroriëntatie op de ontwikkelingen, het beheer en onderhoud

Nadere informatie

Competentieontwikkeling Crisisteams Introductie presentatie ABLE BV

Competentieontwikkeling Crisisteams Introductie presentatie ABLE BV Competentieontwikkeling Crisisteams Introductie presentatie Doel introductiebijeenkomst: 1. Vertrouwd raken met competentiedenken t.a.v. Crisis Management Teams. 2. Inzicht krijgen in doel, functie, opzet

Nadere informatie

Leiderschap bij organisatie verandering. Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015

Leiderschap bij organisatie verandering. Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015 1 1 Leiderschap bij organisatie verandering Prof. dr. Janka Stoker Faculteit Economie en Bedrijfskunde Divosa, 22 mei 2015 Het belang van leiderschap: overal om ons heen 2 Thema s 3 1. Wat is leiderschap?

Nadere informatie

Gamification , Berry Kersten

Gamification , Berry Kersten Gamification 16-02-2017, Berry Kersten Agenda Level 1: Waarom Level 2: Wat Level 3: Hoe Level 4: Toekomst Gamification - TestNet 16-02-2017 2 Kennismanagement Testen Agile / DevOps KM Quest Gamification

Nadere informatie

Masterclass. Proces & Informatiemanagement

Masterclass. Proces & Informatiemanagement Masterclass Proces & Informatiemanagement Expertisegebied DATA MANAGEMENT PROCES MANAGEMENT INFORMATIE MANAGEMENT ICT-MANAGEMENT 2 Beschrijving In de huidige kennis- en netwerkeconomie wordt het verschil

Nadere informatie

Verdiepings-RI&E Technologie (kantoorautomatisering)

Verdiepings-RI&E Technologie (kantoorautomatisering) Verdiepings-RI&E Technologie (kantoorautomatisering) Werkdruk is een arbeidsrisico waaraan (als onderdeel van een PSA beleid) in de RI&E aandacht moet worden besteed. Een bron van werkdruk kan het gebruik

Nadere informatie

Workshop Samenwerken en Leiderschap

Workshop Samenwerken en Leiderschap 18 november 2015 Congres Commandovoering Workshop Samenwerken en Leiderschap Dr. Tom Bijlsma Docent Speeddaten samenwerken/leiderschap 1 - Formeer koppels, liefst (steeds) met een buddy die u nog niet

Nadere informatie

arbo 42 11-10-2013 17:27:30

arbo 42 11-10-2013 17:27:30 arbo 42 11-10-2013 17:27:30 e brengen een hoge werkdruk vaak in verband met een breed scala aan gezondheids- en veiligheidsrisico s, variërend van vermoeidheid en fysieke klachten tot hartziekten of ongelukken

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL

Nadere informatie

Anglo Belgian Corporation vs OHSAS 18001 Gent 11/06/2013

Anglo Belgian Corporation vs OHSAS 18001 Gent 11/06/2013 Anglo Belgian Corporation vs OHSAS 18001 Gent 11/06/2013 1 Wim Maenhaut Underwriter Coporate Operations Personal Accidents Inhoud 1 Reden onderzoek 2 Wat is OHSAS 18001? 3 Methodiek 4 Analyse 5 Besluiten

Nadere informatie

Lean in het onderwijs:

Lean in het onderwijs: Lean in het onderwijs: de logistieke bril gericht op onderwijs Prof. dr. Jan Riezebos Rijksuniversiteit Groningen Dag van de Logistiek, 4 november 2016, MBO raad Logistiek denken Procesgericht in plaats

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Winkelmanagement modulenaam Leidinggeven en HR opleidingsonderdeel HRM 2: personeelsbeheer code module F2 geldig vanaf 01/02/2017 aantal lestijden 36 studiepunten 3 structuurschema

Nadere informatie

Profiling Elevate Consulting Group

Profiling Elevate Consulting Group Profiling Elevate Consulting Group Elevate Consulting Group Profiling Profiles Screening Elevate Consulting Group Stationsplein NO 422 1117 CL SCHIPHOL phone: 020-7951820 Fax: 020-7951829 Website: www.elevate-consulting.com

Nadere informatie

Bronnen van stress Persoonlijkheidskenmerken en coping (= wijze van omgaan met of reageren op stress) Effecten van stress

Bronnen van stress Persoonlijkheidskenmerken en coping (= wijze van omgaan met of reageren op stress) Effecten van stress WORK EXPERIENCE SCAN VANDERHEK METHODOLOGISCH ADVIESBUREAU Voor elk bedrijf is het van belang de oorzaken van stresserende factoren zo snel mogelijk te herkennen om vervolgens het beleid hierop af te kunnen

Nadere informatie

Your Career in Control Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management

Your Career in Control Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management Programma en doelgroep Your Career in Control voorziet in de ontwikkelbehoefte van potentials in de logistieke en supply chain omgeving. Het

Nadere informatie

Joe Jouw Ontwikkeling Eerst

Joe Jouw Ontwikkeling Eerst TMA Talentenanalyse Talent- en competentiepaspoort Joe Jouw Ontwikkeling Eerst www.jouwontwikkelingeerst.nl - info@jouwontwikkelingeerst.nl - 06 46 13 63 21 Inleiding De TMA Talentenanalyse meet de drijfveren

Nadere informatie

Cognitieve flexibiliteitstaken bij autismespectrumstoornissen:

Cognitieve flexibiliteitstaken bij autismespectrumstoornissen: Cognitieve flexibiliteitstaken bij autismespectrumstoornissen: Kritische bespreking en klinische implicaties Lien Van Eylen VCKJPP 22 september 2011 Overzicht Neuropsychologische taken o Betrouwbaarheid

Nadere informatie

Opbrengst workshop: Onderwijs voor de toekomst, DAS conferentie 23 maart 2017

Opbrengst workshop: Onderwijs voor de toekomst, DAS conferentie 23 maart 2017 Hieronder volgt de inhoud van de workshop Onderwijs voor de toekomst, die gehouden is op de DAS conferentie van 23 maart 2017, gevolgd door de opdracht die vooraf toegestuurd is aan de deelnemers en tot

Nadere informatie

Verkeer in de Slimme Stad

Verkeer in de Slimme Stad Verkeer in de Slimme Stad Perceptie Beslisproces Keuze Aanleiding Verkeersmanagement Mobiliteitsmanagement De reiziger/verkeersdeelnemer centraal Gedragsbeïnvloeding Bijvoorbeeld: hoe en wanneer reageren

Nadere informatie

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS 26 november 2014 Aart Bitter@ISGcom.nl www.information-security-governance.com Disaster Recovery Plan 2 The Bitter Brew Case To Brew or not to Brew, That s

Nadere informatie

Klik om de stijl te bewerken

Klik om de stijl te bewerken Omgaan met werkdruk Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken Raadslid.nu Klaar voor vier jaar 11-12-2017 11-12-2017 1 1 Omgaan met werkdruk Hoe kom (en blijf) je in regie? Er komt Tweede als

Nadere informatie

Reduceren van variabiliteit van vraag en aanbod in de zorg

Reduceren van variabiliteit van vraag en aanbod in de zorg RUG1 05-02-2010 1 Reduceren van variabiliteit van vraag en aanbod in de zorg Taco van der Vaart (FEB) Marcel de Jong (SYNZO) 2 Even voorstellen Taco van der Vaart UHD Operations Management Directeur onderzoeksinstituut

Nadere informatie

The Road to Working Capital Excellence. Werken aan structurele verbeteringen door het tussen de oren krijgen van werkkapitaal

The Road to Working Capital Excellence. Werken aan structurele verbeteringen door het tussen de oren krijgen van werkkapitaal The Road to Working Capital Excellence Werken aan structurele verbeteringen door het tussen de oren krijgen van werkkapitaal The road to Working Capital Excellence Vraag Aanpak Toepassing Resultaat Quick

Nadere informatie

Bouwstenen van het denken

Bouwstenen van het denken Werken met cognitieve bouwstenen heeft gegarandeerd resultaat Analyseren Veronderstellingen maken Logisch denken Breed denken Onveranderbaarheid inzien Verinnerlijken Niet egocentrisch communiceren Tijdsoriëntatie

Nadere informatie

Meer waarde halen uit uw ICT en EPD ICT sturing richten op realiseren van baten

Meer waarde halen uit uw ICT en EPD ICT sturing richten op realiseren van baten Meer waarde halen uit uw ICT en EPD ICT sturing richten op realiseren van baten Eric Polman HIMSS 2010, Atlanta 1 4 maart 2010 Agenda en doelstelling 1. Introductie 2. ICT in de zorg: kenmerken huidige

Nadere informatie