1 Achtergrond en vraagstelling

Transcriptie

1 Deventer Den Haag Eindhoven Snipperlingsdijk 4 Verheeskade 197 Flight Forum BJ Deventer 2521 DD Den Haag 5657 DC Eindhoven T +31 (0) F +31 (0) Leeuwarden Amsterdam Postbus 161 F. HaverSchmidtwei 2 De Ruyterkade AD Deventer 8914 BC Leeuwarden 1011 AC Amsterdam mro b.v. Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik Datum Kenmerk Eerste versie 22 september 2014 MRO022/Wrj/ juli Achtergrond en vraagstelling De Aldi heeft het voornemen om een supermarkt te vestigen op het bedrijvenpark Fruitveiling in Bunnik. Hiervoor moet het bestemmingsplan gewijzigd worden. Voordat de gemeente Bunnik hierover besluit, heeft zij gevraagd inzicht te geven in de verkeerseffecten van een supermarkt op deze locatie. mro heeft Goudappel Coffeng BV gevraagd hiernaar onderzoek uit te voeren. De uitkomsten daarvan gebruikt mro voor een zogenoemd vooroverlegplan dat bij de gemeente Bunnik zal worden ingediend. Als de gemeente positief reageert op het vooroverlegplan, dan zal een aparte planologische procedure worden doorlopen om de supermarkt mogelijk te maken. Het verkeersonderzoek zal antwoord geven op de volgende vragen: Hoeveel verkeer genereert de supermarkt? Wat is het verschil in verkeersgeneratie ten opzichte van een invulling met bedrijven (zoals hiervoor genoemd)? Kan dit verkeer goed verwerkt worden door het wegennet? Wat zijn de verkeersgevolgen bij de nabijgelegen spoorwegovergang? In hoofdstuk 2 wordt een prognose gemaakt van de verkeersgeneratie van de supermarkt in vergelijking met een invulling met bedrijven. In hoofdstuk 3 wordt vervolgens ingegaan op de effecten hiervan op de verkeersafwikkeling. De onderzoeksresultaten worden in hoofdstuk 4 samengevat door de gestelde onderzoeksvragen puntsgewijs te beantwoorden. goudappel@goudappel.nl

2 2 Verkeersgeneratie supermarkt 2.1 Verkeersgeneratie per etmaal Voor de berekening van de verkeersgeneratie van verschillende functies heeft het CROW kencijfers opgesteld 1. Op basis hiervan wordt het aantal autoritten per etmaal bepaald dat naar verwachting naar de Aldi zal gaan. Het CROW maakt onderscheid tussen verschillende typen supermarkten. De te realiseren supermarkt is van het type Discountsupermarkt. Binnen de kencijfers voor verkeersgeneratie wordt onderscheid gemaakt naar stedelijkheidsgraad 2 en de ligging van de ontwikkeling ten opzichte van het centrum. De kern Bunnik is weinig stedelijk en de ontwikkellocatie bevindt zich in rest bebouwde kom. In CROW-publicatie 317 is voor de functies een bandbreedte van de kencijfers opgenomen. In Bunnik bedraagt het aantal personenauto s per huishouden gemiddeld 1,20 en in vergelijkbare kernen met een weinig stedelijk karakter bedraagt het autobezit circa 1,22 voertuigen per huishouden. Het autobezit in Bunnik is daarmee vrijwel gelijk aan het gemiddelde, zodat in Bunnik ook van gemiddelde kencijfers voor de verkeersgeneratie kan worden uitgegaan. Het gemiddelde kencijfer voor een discountsupermarkt op deze locatie bedraagt 133,5 ritten per 100 m 2 bvo op een gemiddelde weekdag. De te realiseren supermarkt heeft een bruto vloeroppervlakte van m 2. De te verwachten verkeersgeneratie bedraagt dus 133,5 x 14,72 = motorvoertuigen per etmaal (mvt/etm) op een gemiddelde weekdag. De geprognosticeerde hoeveelheid ritten naar de Aldi zal niet alleen nieuw verkeer zijn dat van huis naar de supermarkt rijdt, maar deels ook doorgaand verkeer dat onderweg langs de supermarkt komt, een boodschap doet en weer doorrijdt. In de verdere berekeningen is er echter van uitgegaan dat al het verkeer naar de Aldi nieuw is. Dit levert enige overschatting van de werkelijkheid op en kan dus gezien worden als een worst case -scenario. 2.2 Verkeersgeneratie maatgevende momenten Voor de kwaliteit van de verkeersafwikkeling nabij de supermarkt zijn twee momenten maatgevend: een uur op een werkdag (waarbij de verkeersdruk op het wegennet het hoogst is); het piekmoment van de supermarkt: het drukste uur op zaterdag. 1 2 CROW is een kennisorganisatie op het gebied van infrastructuur, openbare ruimte, verkeer en vervoer en werk en veiligheid. De gehanteerde kencijfers komen uit de CROW-publicatie Kencijfers parkeren en verkeersgeneratie; oktober De stedelijkheidsgraad is onderverdeeld in klassen van niet-stedelijk tot zeer sterk stedelijk. De stedelijkheidsgraad wordt bepaald op basis van de omgevingsadressendichtheid. Bunnik valt in de klasse weinig stedelijk (bron: CBS). Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik 2

3 Goudappel Coffeng heeft uit eerder uitgevoerde onderzoeken (zoals een parkeeronderzoek bij de supermarkt en omzetgegevens van supermarkten) een redelijk beeld van de verdeling van bezoekers over de dag van de week en het uur van de dag: Op een gemiddelde werkdag is het aantal bezoekers circa 15% van het totale aantal bezoekers per week. Circa 10% daarvan is aanwezig in het uur (van tot uur, na uur neemt het aantal bezoekers snel af). Op een zaterdag is het aantal bezoekers circa 21% van het totale aantal bezoekers per week. Circa 15% daarvan is aanwezig in het drukste uur (tussen en uur en tussen en uur). Met deze uitgangspunten komen we tot de volgende verkeersgeneratie op de maatgevende momenten: uur gemiddelde werkdag: 206 mvt/h: 103 aankomsten en 103 vertrekken (1.965 x 7 dagen x 15% dagaandeel x 10% uuraandeel); drukste uur zaterdag 434 mvt/h: 217 aankomsten en 217 vertrekken (1.965 x 7 dagen x 21% dagaandeel x 15% uuraandeel). 2.3 Verkeersgeneratie bij invulling met bedrijven Op grond van het geldende bestemmingsplan Dorp Bunnik 2012 zijn op de locatie bedrijven tot en met categorie 3.1 toegestaan. Het bouwvlak en terrein met de bestemming bedrijf hebben een oppervlakte van m 2. Hiervan mag 60% worden bebouwd. Dat is m 2. Er mogen gebouwen tot 12 m hoog worden opgericht. Dit komt neer op maximaal vier bouwlagen. De maximale bruto vloeroppervlakte die binnen het vigerende bestemmingsplan mogelijk is, bedraagt dus 4 x = m 2. Uitgaande van een arbeidsintensief, maar bezoekersextensieve bedrijvigheid (industrie, laboratorium, werkplaats) bedraagt het gemiddelde kencijfer voor de verkeersgeneratie op deze locatie 10,0 ritten per 100 m 2 bvo op een gemiddelde weekdag. Bij m 2 bvo bedrijven is dus sprake van 10,0 x 104,8 = mvt/etm op een gemiddelde weekdag. Op een gemiddelde werkdag is de verkeersproductie 33% hoger, dus circa mvt/etm. Daarvan vindt 15% in het uur plaats, waarvan 80% uitgaand en 20% ingaand verkeer. In het uur is dus sprake van circa 210 ritten, waarvan 168 uitgaande en 42 ingaande ritten. De zaterdagmiddag is bij invulling van bedrijven geen maatgevend moment: er is dan nauwelijks verkeer van en naar bedrijven. 2.4 Samenvatting verkeersproductie De hiervoor berekende cijfers over de verkeersproductie zijn in tabel 2.1 samengevat. De maximale invulling van bedrijven volgens het bestemmingsplan leidt in de tot ongeveer evenveel ritten als de supermarkt, maar schever verdeeld over de richtingen (meer uitgaand, minder ingaand verkeer). Op zaterdag is de verkeersproductie van een supermarkt echter duidelijk hoger, terwijl bedrijven dan nauwelijks verkeer genereren. Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik 3

4 functie verkeersproductie weekdaggemiddelde verkeersproductie uur supermarkt Aldi ritten/etm 206 ritten per uur waarvan 103 ingaand 103 uitgaand bedrijven (maximaal) ritten/etm 210 ritten per uur waarvan 42 ingaand 168 uitgaand verkeersproductie piekuur zaterdag 434 ritten per uur waarvan 217 ingaand 217 uitgaand (verwaarloosbaar) Tabel 2.1: Verkeersproductie per functie en per maatgevend moment 3 Effect op verkeersafwikkeling 3.1 Verkeersintensiteiten Veilingweg 3 - Schoudermantel Om vast te stellen of het extra verkeer van en naar de supermarkt goed verwerkt kan worden op het wegennet, is vooral het kruispunt Veilingweg - Schoudermantel van belang. De verkeersstromen op afslagniveau zijn voor dit onderzoek gedestilleerd uit het regionale verkeersmodel (VRU-model). Dit is enerzijds gedaan omdat in de zomerperiode (waarin dit onderzoek is uitgevoerd) geen representatieve tellingen uitgevoerd kunnen worden, en anderzijds omdat het verkeersmodel ook inzicht geeft in het effect van toekomstige ontwikkelingen. Zo heeft de doortrekking van de Baan van Fectio invloed op de verkeersintensiteiten op de Schoudermantel (zie ook tabel 3.1). situatie e situatie (model: 2010) na doortrekking Baan van Fectio (model: 2015) toekomstprognose (model: 2020) Schoudermantel ten noorden van Kosterijland Schoudermantel ten zuiden van Kosterijland Kosterijland Veilingweg Tabel 3.1: Verwachte etmaalintensiteiten nabij bedrijvenpark Fruitveiling Uit tabel 3.1 blijkt dat de doortrekking van de Baan van Fectio in eerste instantie leidt tot een afname van verkeer op de Schoudermantel, maar op langere termijn komen de verkeersintensiteiten weer dicht bij de e situatie te liggen. 3 Het eerste gedeelte van de zijtak richting bedrijvenpark Fruitveiling wordt ook nog Schoudermantel genoemd. In deze notitie spreken we (ter onderscheiding) echter van Veilingweg. Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik 4

5 3.2 Uitgangspunten kruispuntberekeningen Er zijn kruispuntberekeningen uitgevoerd voor de e situatie zonder doortrekking van de Baan van Fectio en voor de situatie op korte termijn na doortrekking van de Baan van Fectio. Op langere termijn zal weer een situatie ontstaan die vergelijkbaar is met de e situatie. De kruispuntberekeningen zijn uitgevoerd voor de en voor de zaterdagmiddag. Bij de spitsintensiteiten uit het verkeersmodel is de in het vorige hoofdstuk berekende extra verkeersproductie van en naar bedrijvenpark Fruitveiling opgeteld. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten verdeeld: Het verkeer van en naar de supermarkt verdeelt zich als volgt over de verschillende richtingen: 60% van/naar de Stationsweg, 20% van/naar de A12/Odijk en 20% rijdt van/naar Bunnik-West via de Baan van Fectio. Als er bedrijven komen in plaats van een supermarkt, verdeelt het verkeer van en naar deze nieuwe bedrijven zich op dezelfde manier over de verschillende richtingen als de bestaande bedrijven op het bedrijvenpark. Op zaterdag is er weinig verkeer van en naar het bedrijvenpark, behoudens het verkeer dat gerelateerd is aan de supermarkt. Voor het verkeer op de Schoudermantel en het Kosterijland dat géén relatie heeft met de bedrijven en de supermarkt op het bedrijvenpark, geldt dat de intensiteiten op het maatgevende uur op zaterdag iets lager zijn dan tijdens een spitsuur op de gemiddelde werkdag. Voor dit verkeer is uitgegaan van een intensiteit van 90% van het uur op een gemiddelde werkdag, gelijkmatig verdeeld over de heen- en terugrichting (in tegenstelling tot de is er op zaterdag geen duidelijke spitsrichting). De verkeersafwikkeling op het kruispunt Veilingweg - Schoudermantel is berekend met het programma OMNI-X voor ongeregelde situaties en met het programma COCON in het geval een verkeerslichtenregeling nodig is. De kruispuntberekeningen zijn zowel uitgevoerd in een situatie met toevoeging van een supermarkt als in een situatie met toevoeging van bedrijven volgens het vigerende bestemmingsplan. 3.3 Resultaten kruispuntberekeningen De kwaliteit van de verkeersafwikkeling wordt bepaald door de lengte van de wachtrijen en de verliestijden die ontstaan. De verliestijd is de tijd die benodigd is voordat het verkeer vanaf de aansluiting de hoofdrijbaan kan oprijden. In tabel 3.2 zijn de grenswaarden weergegeven, gehanteerd bij ongeregelde kruispunten (zonder verkeerslichten). goed redelijk/matig slecht gemiddelde verliestijd auto < 25 sec sec. 50 sec. gemiddelde wachtrij auto < 40 m m 80 m Tabel 3.2: Beoordelingscriteria ongeregelde kruispunten (en rotondes) Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik 5

6 Huidige situatie zonder doortrekking Baan van Fectio In tabel 3.3 zijn de berekende verliestijden weergegeven op de takken van het kruispunt die voorrang moeten geven in een ongeregelde situatie, uitgaande van de e situatie (zonder doortrekking Baan van Fectio). gemiddelde verliestijd e situatie zonder Aldi met Adi zaterdag met Aldi + bedrijven Veilingweg (noordelijke tak) Kosterijland (zuidelijke tak) Tabel 3.3: Gemiddelde verliestijden (ongeregeld kruispunt) e situatie In de e situatie is de kruispuntafwikkeling zonder supermarkt nog goed: de verliestijd voor de auto bedraagt 23 seconden uit noordelijke richting en 14 seconden uit zuidelijke richting en de wachtrijlengten zijn beperkt. Bij toevoeging van de Aldi wordt de verliestijd voor verkeer uit noordelijke richting (dus vanaf het bedrijvenpark) echter 84 seconden. Omdat de verkeersintensiteit laag is, ontstaat nog geen lange wachtrij, maar toch wordt deze verliestijd als slecht gekwalificeerd: als men in ongeregelde situaties lang moet wachten, gaat men meer risico s nemen (kortere hiaten in de verkeersstroom accepteren). Dit beïnvloedt de verkeersveiligheid negatief. Uitgaande van de e ongeregelde situatie en de e verkeersintensiteiten op het kruispunt leidt de toevoeging van de Aldi dus tot een afwikkelings- en verkeersveiligheidsprobleem op de noordelijke tak van het kruispunt. Het verkeer op de hoofdrijbaan wordt daarentegen niet of nauwelijks gehinderd door afslaand verkeer van en naar de supermarkt. Het hier beschreven probleem doet zich ook (en in sterkere mate) voor bij toevoeging van de maximaal toegestane invulling met bedrijven conform het e bestemmingsplan. Situatie na doortrekking Baan van Fectio Op het moment dat de Baan van Fectio wordt doorgetrokken, ontstaat een dusdanige afname van verkeer dat het extra verkeer van en naar de Aldi wel kan worden afgewikkeld op een ongeregeld kruispunt met de Schoudermantel (zie tabel 3.4). gemiddelde verliestijd e situatie zonder Aldi met Adi zaterdag met Aldi + bedrijven Veilingweg (noordelijke tak) Kosterijland (zuidelijke tak) Tabel 3.4: Gemiddelde verliestijden na doortrekking Baan van Fectio Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik 6

7 De verliestijd op de noordelijke tak komt dan na doortrekking van de Baan van Fectio uit op 35 seconden (inclusief Aldi), wat als redelijk kan worden gekwalificeerd. Op de zuidelijke tak is de wachtrij dan 18 seconden. Bij toevoeging van de maximaal toegestane invulling met bedrijven conform het e bestemmingsplan ontstaan daarentegen wel lange wachttijden op de noordelijke tak van het kruispunt. Zoals in paragraaf 3.1 is aangegeven kan de verkeersintensiteit op de Schoudermantel op langere termijn weer toenemen als gevolg van andere ruimtelijke ontwikkelingen in en rond Bunnik. De verkeersintensiteiten kunnen dan weer in de buurt komen van de e verkeersintensiteiten. In dat geval kan een goede afwikkeling van het verkeer worden gegarandeerd met behulp van verkeerslichten (zie bijlage 1). Vooralsnog zijn deze echter niet nodig (uitgaande van doortrekking van de Baan van Fectio). 3.4 Invloed spoorwegovergang Voor de nabijgelegen spoorwegovergang over de Schoudermantel en Stationsweg komen in de e situatie wachtrijen voor bij overwegsluitingen. Als er een trein aankomt, is de overweg minimaal circa 45 seconden gesloten, maar gemiddeld duurt een overwegsluiting langer (circa 80 seconden). Dit komt enerzijds doordat het station Bunnik op korte afstand van de spoorwegovergang ligt (waardoor treinen langzamer rijden), en anderzijds doordat soms op meer dan één trein gewacht moet worden. Daardoor ontstaan in de spitsperioden wachtrijen voor de spoorwegovergang van gemiddeld ruim 100 m met bovendien een grote spreiding rond het gemiddelde 4. De invloed van eventueel extra verkeer van en naar de supermarkt Aldi is echter beperkt. Het extra verkeer vanaf de Aldi zorgt op de Veilingweg voor een relatief grote toename van verkeer, waardoor het moeilijker de Schoudermantel kan oprijden (zie vorige paragraaf); een deel van dit verkeer rijdt vervolgens ook over de spoorwegovergang. Het gaat in de om 62 voertuigen per richting, dus gemiddeld ongeveer één per minuut. Bij een gemiddelde overwegsluiting zal de wachtrij voor de spoorbomen bij toevoeging van de Aldi dus één à twee auto s langer worden. Bij verschillende overwegsluitingen achterelkaar kan het effect iets groter zijn, omdat de wachtrijen dan nog niet helemaal opgelost zijn, voordat de overweg opnieuw sluit. 4 Bron: conceptresultaten WachtrijTool bij overwegen, door Prorail verstrekt aan gemeenten. Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik 7

8 4 Slotsom Als samenvatting van de resultaten van het verkeersonderzoek worden de onderzoeksvragen beantwoord, zoals verwoord in hoofdstuk 1. Hoeveel verkeer genereert de supermarkt? De supermarkt geneert op een gemiddelde werkdag circa ritten per etmaal. Gedurende een uur (van uur) worden circa 206 ritten verwacht en op een piekuur op zaterdag circa 434 ritten. Daarvan zijn de helft ingaande en de helft uitgaande ritten. Wat is het verschil in verkeersgeneratie ten opzichte van een invulling met bedrijven? Bij een maximale invulling met bedrijven conform het vigerende bestemmingsplan is het aantal (extra) ritten per etmaal met circa lager dan bij een supermarkt, maar in de zijn ongeveer evenveel ritten te verwachten (210 ritten). Daarvan is het merendeel uitgaand verkeer (168 uitgaand, 42 ingaand). Op zaterdag is er nauwelijks verkeer naar bedrijven te verwachten. Kan dit verkeer goed verwerkt worden door het wegennet? Uitgaande van de e verkeersstromen en de e ongeregelde verkeerssituatie (met voorrang voor verkeer op de Schoudermantel), leidt de toename van verkeer als gevolg van de Aldi in de tot te grote verliestijden voor verkeer dat vanaf de Aldi de Schoudermantel wil oprijden. Op het moment dat de Baan van Fectio wordt doorgetrokken, wordt het rustiger op de Schoudermantel en kan het extra verkeer wel worden verwerkt via het e, ongeregelde kruispunt. Op langere termijn kan de hoeveelheid verkeer volgens de prognoses weer toenemen als gevolg van andere ontwikkelingen in en rond Bunnik. Ook in dat geval is er echter een oplossing om een goede verkeersafwikkeling te kunnen blijven garanderen, namelijk met behulp van verkeerslichten. Er zijn nauwelijks effecten voor fietsers op het gebied van verkeersveiligheid en toegankelijkheid. Fietsers hoeven de zwaarste verkeersstroom niet te kruisen. Op de belangrijkste relaties (van en naar het centrum van Bunnik) kan gebruik gemaakt worden van de parallelweg aan de noordoostzijde van de Schoudermantel. Wat zijn de verkeersgevolgen bij de nabijgelegen spoorwegovergang? De nabijgelegen spoorwegovergang zorgt in de e situatie soms voor lange wachtrijen. De realisering van de Aldi zal de wachtrij voor de spoorwegovergang met gemiddeld één of twee auto s doen toenemen. Daarmee verandert de situatie niet wezenlijk. Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik 8

9 Bijlage 1 Toets verkeersafwikkeling langere termijn In de e situatie (zonder doortrekking Baan van Fectio) en in de situatie dat de verkeersdruk op de Schoudermantel op langere termijn weer groeit (door ontwikkelingen elders in en rond Bunnik), is het wenselijk om het verkeer met verkeerslichten te regelen om de wachttijden vanaf de Veilingweg te beperken. Het verkeer kan dan worden afgewikkeld binnen een cyclustijd 5 van: 80 seconden in de zonder Aldi; 100 seconden in de met toevoeging van Aldi; 90 seconden op zaterdagmiddag met toevoeging van de Aldi; 100 seconden in de met (maximale) toevoeging van bedrijven. In tabel 3.4 is de benodigde opstellengte per richting weergegeven (richtingnummering conform figuur, verkeer richting Schoudermantel-oost alleen bestemmingsverkeer). Veilingweg 8 Schoudermantel-west 5 w 4 u v 2 Kosterijland f11 Schoudermantel-oost zaterdag kruispunttak richting zonder Aldi met Adi met Aldi + bedrijven Kosterijland Schoudermantel-west Veilingweg Schoudermantel-oost Tabel B1.1: Opstellengten per richting, kruispunt Schoudermantel Kosterijland - Veilingweg Vooralsnog is volstaan met een globale analyse met behulp van het programma COCON. Er is in de berekening geen rekening gehouden met afzonderlijke fasen voor voetgangers, omdat er naar verwachting slechts weinig voetgangers zijn. Aan de andere kant kan de situatie bij nadere uitwerking mogelijk nog iets verbeteren door bijvoorbeeld een deelconflict toe te staan tussen rechtdoorgaande fietsers langs de Schoudermantel en afslaand autoverkeer. 5 Cyclustijd: de tijd waarbinnen elke richting ten minste eenmaal groen krijgt. Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik B1-1

10 Bij toepassing van verkeerslichten is een koppeling met de regeling van de nabijgelegen spoorwegovergang wenselijk om te voorkomen: dat de wachtrijen voor het kruispunt op de spoorwegovergang komen te staan, en andersom; dat de wachtrijen voor de spoorwegovergang het kruispunt blokkeren. Verkeersonderzoek vestiging Aldi te Bunnik B1-2