Op biodiesel naar Mongolië. binnen hun vakgebied, maar volgens velen zijn de doorgroeimogelijkheden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Op biodiesel naar Mongolië. binnen hun vakgebied, maar volgens velen zijn de doorgroeimogelijkheden"

Transcriptie

1 Weekblad van de Universiteit Twente nummer 1 - Donderdag 21 januari 2010 UT N I E U W S Nieuwe telefoonprovider voor UT Op biodiesel naar Mongolië Sprintkanon met podiumkansen Kamervragen over Plasterk-korting CDA en SP willen van minister Plasterk weten waarom de technische universiteiten zoveel verlies maken op de overheveling van 100 miljoen euro naar NWO. Waarom kunnen zij zo weinig geld aan onderzoeksbeurzen terugverdienen? Vorige week voorspelde het Hoger Onderwijs Persbureau (waar UT- Nieuws bij is aangesloten, red.) dat de technische universiteiten miljoenen verlies zouden lijden door de omstreden overheveling naar NWO. De bijdrage van de TU s was een stuk hoger dan zij aan beurzen zouden kunnen terugverdienen. De universiteiten van International 6PAGE Utrecht en Amsterdam maakten juist enkele miljoenen winst op de herverdeling. Hoe verklaart de minister dat de technische universiteiten relatief minder terugverdienen via de Vernieuwingsimpuls dan de andere universiteiten, zoals Amsterdam en Utrecht? Ligt dat misschien aan de manier waarop de Vernieuwingsimpuls uitpakt voor diverse vakgebieden, de aard van het technische onderzoek, de kwaliteit van het onderzoek of de aandacht voor valorisatie? Daar willen CDA en SP graag antwoord op. En dan volgt de politieke vraag: ziet Plasterk aanleiding tot aanpassing van de verdelingscriteria van de Vernieuwingsimpuls of tot andere aanvullende maatregelen voor de technische universiteiten? HOP, Bas Belleman POLITIE. Vrijhofbewoners werden dinsdagochtend opgeschrikt door enig duw- en trekwerk tussen agenten en studenten bij de hoofdingang van hun gebouw. Twee dienders rekenden vier studenten in, die per politiebus werden afgevoerd. Een cameraploeg registreerde de hele scene. Navraag leert dat de geschoten beelden zijn terug te zien op 10 februari om 16 uur in de Vrijhof, waar de nieuwe Kick-In Commissie zichzelf en het thema voor de eerstejaarsintroductie presenteert. Foto: Gijs van Ouwerkerk ut-medewerkers overall trots en tevreden Een op vier klaagt over ongewenst gedrag UT-medewerkers zijn trots op de universiteit en gaan met plezier naar hun werk. In het tevredenheidsonderzoek dat in het najaar van 2009 werd gehouden, geven medewerkers de UT een 7,4. Wel ervaart een kwart van de ondervraagden ongewenst gedrag van collega s. Verder worden leidinggevenden positiever beoordeeld dan vier jaar geleden. Minder tevreden zijn medewerkers over de doorgroeimogelijkheden en promotiekansen. Iets minder dan de helft (45,5 procent) van de UT-medewerkers deed mee aan het medewerkertevredenheidonderzoek (MTO) van bureau Effectory in september en oktober van het afgelopen jaar. Het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt, komt redelijk overeen met eenzelfde MTO uit Vergeleken met vier jaar geleden is de werkdruk afgenomen. In een reactie noemt het college van bestuur de 7,4 een fraaie score. Zorgelijk kan genoemd worden dat een kwart van de medewerkers wel eens wordt geconfronteerd met ongewenst gedrag van collega s. Ook het niet nakomen van afspraken valt onder deze noemer. Daarnaast klagen medewerkers over roddelen, pesten, brutaliteit, het aansturen op conflicten en agressief verbaal gedrag. Een op de vijf medewerkers ervaart bovendien ongewenst gedrag van studenten. Het gaat dan om geluidsoverlast, botte opmerkingen en puberaal gedrag. UT ers hebben plezierige collega s die ze waarderen met het rapportcijfer acht. Ten opzichte van vier jaar geleden is men positiever over de leidinggevende. Volgens het college van bestuur kan dit komen doordat managementtrainingen, die na de slechte beoordeling uit 2005 werden ingevoerd, hun vruchten afwerpen. Medewerkers verwachten nog wel meer coaching van hun baas. De ondervraagden geven aan zich graag te ontwikkelen binnen hun vakgebied, maar volgens velen zijn de doorgroeimogelijkheden beperkt. Als die er al zijn, zijn de criteria onduidelijk en promotiekansen worden volgens de medewerkers ook nog eens oneerlijk bepaald. Wetenschappelijk personeel is hierover overigens positiever dan het OBP. Andere aanbevelingen die uit de meting naar voren komen zijn een betere samenwerking tussen verschillende afdelingen en meer aandacht besteden aan het inwerken van nieuwe collega s. Verder blijkt dat UT-medewerkers niet goed op de hoogte zijn van de doelstellingen van de UT en het Route 14-beleid. Ze staan hier bovendien ook niet echt achter (score 5,6 op een schaal van 10). De relatieve onbekendheid met de doelstellingen heeft waarschijnlijk een raakvlak met communicatie, aldus het onderzoeksrapport. Communicatie, zowel topdown als bottom-up, over belangrijke zaken scoort laag. De resultaten van dit MTO worden in januari en februari in workshops bij de verschillende eenheden besproken. Elke eenheid maakt een plan waarin staat wat ze met de uitkomsten van het onderzoek wil doen. In maart komt het CvB met een algemeen plan van aanpak met verbeterpunten. Het college heeft al aangegeven dat daarin zeker wordt gekeken naar de onwenselijke situatie rondom het ongewenst gedrag. Heeft Enschede genoeg, betaalbare studentenkamers? Moeten er colleges in het centrum worden gegeven? Is een campus nog van deze tijd? Waarom vertrekken studenten na hun studie naar het westen en heeft Enschede wel het imago van een echte studentenstad? Sabbatical. Hoogleraar Miko Elwenspoek (Transducers Science and Technology) genoot elf maanden lang van een sabbatical in Freiburg, een stad midden in het Zwarte Woud. Nu hij terug is moet hij wennen aan het Twentse leven en werk. In Freiburg zag hij hoe een stad doordrenkt kan zijn van het universitaire leven. In Enschede mist hij dat. Artikel op pagina februari, uur theatercafé Laat je stem horen in studentendebat Zomaar een greep uit de discussiepunten die dinsdag 16 februari ter tafel komen tijdens het grote UT-Nieuws studentendebat. Op uitnodiging van UT-Nieuws en studievereniging Sirius debatteren de UT-studenten en tevens kandidaatgemeenteraadsleden voor de gemeente Enschede Jeroen Diepemaat (VVD), Arjan Baan (CDA), Eelco Eerenberg (D66) en Jelle Kort (GroenLinks) over studentgerelateerde zaken. In de krant van donderdag 11 februari verschijnt een uitgebreid artikel over deze vier politici en hun interesse voor de lokale politiek. Op dinsdagmiddag 16 februari gaan ze vanaf uur met elkaar de strijd aan in het Theatercafé in de Vrijhof. Aan de hand van stellingen verdedigen ze hun standpunten en profileren ze hun politieke kleur. Er is ook ruimte en tijd voor meningen en input vanuit het publiek. Dus heb je iets te melden? Schuw niet en kom naar het studentendebat op dinsdag 16 februari in het Theatercafé dat duurt tot uur.

2 Donderdag 21 januari 2010 utnieuws wiskundige paul kersten neemt na 43 jaar afscheid Je hebt niets aan dat geklaag Het gaat goed met technische wiskunde. De UT-opleiding is volgens de Keuzegids de op een na beste van alle Nederlandse studies. En dat kan voor een groot deel op het conto worden geschreven van de docenten. Een van hen, Paul Kersten, gaf 43 jaar lang colleges bij TW. In juni wordt hij 65 en afgelopen week gaf hij zijn laatste hoorcollege. Paul de Kuyper Sorry, ik moet met deze studenten nog een vraagstuk uit de introductie oplossen. TW-opleidingsdirecteur Jan Willem Polderman breekt een kwartier voor tijd in op het laatste hoorcollege, Calculus II, van Paul Kersten. Een smoes, want Kersten wordt in het bijzijn van zijn vrouw en dertig eerstejaars in het zonnetje gezet. U hebt hart voor uw vak en bent betrokken bij de studenten, complimenteert een van de studentes hem. Polderman prijst Kersten als een echte onderwijsman. Ik heb een hart voor onderwijs. Dat is iets anders, nuanceert Kersten naderhand. Er zijn mensen met een volledige onderwijstaak, maar ik heb ook altijd onderzoek gedaan. Mijn vakgebied? Meetkundige algebra in relatie tot nietlineaire partiële differentiaalvergelijkingen. Ik heb geen idee waar mijn liefde voor het onderwijs vandaan komt. Toen ik twaalf jaar was en op de hbs zat, moest iedereen bij de directeur komen. Die vroeg wat je wilde worden en toen zei ik: leraar wiskunde. Mijn ouders werden daar boos over. Dat kun jij niet, zei mijn vader. Daar ben je te Paul Kersten: De verstandelijke vermogens van de eerstejaars worden echt niet minder hoor. Ze dragen alleen minder wiskundige bagage met zich mee. Foto: Arjan Reef slordig voor. Veel te moeilijk, vond mijn moeder. Ik moest maar aan mijn docent wiskunde vragen wat die ervan vond. Ja, dat zit er bij jou wel in, was zijn reactie, vertelt Kersten droogjes. Kersten vindt het leuk met studenten te werken. Zijn colleges noemt hij een interactief spel. Door vragen te stellen, breng ik ze zover dat het kwartje op een natuurlijke manier valt. Als dat lukt, ben je klaar. De docent bewaart afstand in zijn colleges, maar zoekt toenadering daarbuiten. Hij spreekt zijn studenten consequent met u aan. Het zijn volwassen mensen. Ik wil een breuk aanbrengen met de middelbareschoolmentaliteit, met alle gevolgen van dien. Anders wordt het misschien wat al te gezellig, terwijl we bij elkaar zijn om te werken. Na afloop van de colleges luisterde Kersten graag naar de gesprekken van zijn studenten. De leefwereld van een achttienjarige is heel anders dan de mijne. Ik vind het leuk een inzichtje te krijgen in die verschillen. Als ze praten over uitgaan en koken, zit ik er bij en luister ernaar. Soms zeg ik wat. Je verlaagt de drempel. Ik hoop dat ze me dan ook weten te vinden als er wat is. Vakgenoten klagen geregeld over het niveau van de studenten die bij wiskunde instromen, maar Kersten doet daar niet aan mee. Je hebt niets aan dat geklaag, je raakt er alleen maar gefrustreerd van. De verstandelijke vermogens van de eerstejaars worden echt niet minder hoor. Ze dragen alleen minder wiskundige bagage met zich mee. Het koffertje waar ze mee binnenkomen is minder vol. Als docent probeer je dat aan te vullen. Met succes, zo blijkt, want de opleiding technische wiskunde scoort zeer goed in de Keuzegids Hoger Onderwijs. Mede dankzij de goede docenten, zo luidt het oordeel. Of ik ook verantwoordelijk ben voor dat succes? Daar denk ik niet over na, reageert Kersten bescheiden. Ik doe mijn werk en dat doe ik graag. Ik vind wel dat de UT blijer mag zijn met de wiskunde die ze in huis heeft. Ons onderzoek en de studie krijgen niet de meeste aandacht. Zijn laatste paar maanden aan de UT hoeft Kersten geen colleges meer te verzorgen. Hij rondt nog wat lopende onderzoeken af, bezoekt een conferentie en maakt zijn gespaarde vakantiedagen op. Bang om te stoppen is hij niet. Drieënveertig jaar is een onvoorstelbaar lange tijd die toch verrekte snel is gegaan. Je bent oud voor je het weet. Er zijn grote wiskundigen die op hun negentigste nog actief zijn in het vak. Ik wil dat niet. Het is goed dat het een keer stopt. Bang voor een zwart gat hoeft Kersten niet te zijn. Ik heb een uit de hand gelopen hobby, glimlacht hij. Antieke uurwerken. Daar kan ik alles in kwijt. Zijn meest bijzondere exemplaar is er een uit Eigenlijk is het een wetenschappelijk instrument. Dat uurwerk is namelijk in 1911 nog mee geweest op de tweede Duitse Zuidpoolexpeditie in In totaal hangen er bij Kersten thuis zo n vijftien antieke uurwerken. En ik heb er ook nog een hele bibliotheek bij. Ik heb meer boeken dan klokken. Het is echt een vak hoor. Je verveelt je nooit, ik kan er mee bezig blijven. Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 47. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 315, 316, 317, 328, 319. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: ( ) 2029 zie verder onder redactie. Fax: ( ) redactie: info@utnieuws.utwente.nl. Internet: of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030) b.s.groenman@utwente.nl Menno van Duuren (2028) m.j.p.vanduuren@utwente.nl Paul de Kuyper (4084) p.m.dekuyper@utwente.nl Maaike Platvoet (3815) m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (2936) s.pool@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (2029) b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Cariene van Aart, Nynke Dirven, Henriëtte van Dorp, Robbin Engels, Latifa van Heerde, Joris van Hoof, Hans van de Kolk, Catherine Ann Lombard, Willem Pieterson, Suzanne van der Horst, Bauke Vermaas. Automatisering/internet: Martijn Baars Ivar Engel Christina Höfer Foto's: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel Site: zandvoort@bureauvanvliet.com. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT- Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per info@utnieuws.utwente.nl. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT-Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per maandag voor uur in het bezit te zijn van de redactie UT-Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 40 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener SpeciaalMedia Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Reinder Hilarius, tel info@utnieuws.utwente.nl Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema's foto's of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze. Naam: Bastiaan Evers (19) Studie: Industrieel ontwerpen, eerstejaars Op weg naar: Huis Ik ben op weg naar huis, want ik moet hard leren vandaag, zegt Bastiaan terwijl hij van zijn fiets stapt. Hij maakte net vaart om de Horst te verlaten en richting het centrum te trappen. Ik heb vanavond een tentamen natuurkunde, van het vwo. Het zit zo: ik heb mijn vwo nog niet gehaald, omdat ik voor twee vakken ben gezakt. Je mag dan al wel aan een universitaire opleiding beginnen, maar voor één van de twee vakken moet je nog wel opnieuw examen doen. Daarom volg ik elke maandagavond natuurkunde bij het vavo, het volwassenenonderwijs van het ROC. Op papier ben ik dus geen student, maar scholier. Ik mag bij IO wel gewoon alle vakken volgen, dus ik noem me gewoon student. Het enige verschil is dat ik geen studiefinanciering krijg, maar een scholierentoeslag. En ik heb geen OV-kaart. Ik heb het wel wat drukker dan normaal en ik haal dus niet alle IO-vakken. Dat is ook niet mijn belangrijkste doel. Ik moet in mei voor mijn vwo slagen. Dat gaat ook wel lukken. Door deze studie vind ik natuurkunde makkelijker. Bij IO heb ik vakken waarvan de stof verder gaat dan dat je op de middelbare school krijgt. Dat helpt me. Voor IO heb ik deze week ook nog twee tentamens: wiskunde en statica. Die ga ik wel halen. Ik ben altijd optimistisch. Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef

3 3 Donderdag 21 januari 2010 nieuwe simkaart voor alle gebruikers TU s schakelen over op nieuwe telefoonprovider ADVERTENTIE Activisme erkenning De UT stapt voor de mobiele telefonie over van KPN op T-Mobile. Na een gezamenlijk aanbestedingstraject met Eindhoven en Delft kwam deze provider als meest aantrekkelijke uit de bus. Het levert de UT een besparing op van één ton. Voor de vaste telefonie gaan de 3 TU s in zee met Tele2. SANDRA POOL Het ICT-Servicecentrum moet ervoor zorgen dat bij achthonderd UT-mobieltjes de simkaart wordt vervangen door een nieuwe van T-Mobile. Dat doen we in twee dagen, waarschijnlijk op een dinsdag of woensdag medio maart, zegt Tom Koppen, directeur ICTS. Iedereen behoudt zijn huidige toestel. Ook het 06-nummer en het verkorte nummer (Grip) blijven hetzelfde. Voor een soepele overgang belt ICTS de komende weken elke gebruiker van een werkmobiel persoonlijk om uitleg te geven en gegevens te controleren. Het oordeel van de Keuzegids Hoger Onderwijs, die eind 2009 verscheen, over de UTbachelor psychologie is hard: de opleiding scoort beneden de maat. Wat echter niet wordt vermeld in de gids, is dat het psychologieonderwijs op de UT het afgelopen jaar al flink op de schop ging. Met als resultaat een nieuw curriculum, een nieuwe specialisatie, een nieuwe opleidingsdirecteur en een nieuwe onderwijscoördinator. De opleiding psychologie bleek bij haar start in 2002 een schot in de roos voor de UT. Binnen no time stroomden de studenten in grote aantallen toe. De melkkoe van de UT, verwoordt interim-opleidingsdirecteur Toine van Bijsterveldt het succes van de aanmeldingen. Maar waar ging het mis, luidt dan de voor de hand liggende vraag. Aan de ene kant was dat een financiële kwestie. Een nieuwe opleiding psychologie kon, maar dan met de geringste middelen, vertelt Van Bijsterveldt. En dus werd een docentenkorps samengesteld uit mensen van onder andere de opleidingen communicatiewetenschap en onderwijskunde. Van Bijsterveldt zegt dat in Rotterdam gelijktijdig een opleiding psychologie werd gestart. Daar werd wel flink in geïnvesteerd. Het resultaat is nu terug te zien in de Keuzegids. Rotterdam staat bovenaan, de UT onderaan. Desondanks deed psychologie het met de weinige Telefoonbezitters krijgen de nieuwe Simkaart ongeveer twee weken voor de wisseldatum per post. Daarna volgt een bevestiging per met daarin de precieze datum. Gebruikers die daarna nog hulp nodig hebben, kunnen terecht bij de T-Mobile Roadshow, die een week voor de overstap op de campus verschijnt. De nieuwe provider werkt de komende maanden aan de verbetering van zijn signaalsterkte op de campus. Koppen: In de Horst, Meander en Carré voldoet het bereik nog niet aan de contracteisen. Er komt een nieuwe zender op het dak van de Horst. Fysiek staat-ie er al, maar achter de schermen moet ook alles werken. We willen het in één keer goed doen, dus gaan we pas met zijn allen over als de dekking naar wens is. Het nieuwe contract geldt voor drie jaar met mogelijkheid tot verlenging naar maximaal vijf jaar. Voor de vaste telefonie blijft de UT bij Tele2. Daarin verandert technisch dus niets. De nieuwe overeenkomst levert de UT financieel voordeel op. Vanaf januari middelen die ze tot haar beschikking heeft, erg goed. Ook de onderwijsvisitatie 2006 wasprima. De volgende stap in de ontwikkeling van de opleiding had toen gezet moeten worden, maar de toenmalige opleidingsdirecteur Jules Pieters vertrok naar Nijmegen. De handicap in die tijd was dat het ontbrak aan richting en leiding, dat werkte door naar alle betrokkenen. Decaan Hubert Coonen zag de onrust en ging op zoek naar een nieuwe leidinggevende. Intern werd niemand gevonden, dus werd Van Bijsterveldt in november 2008 als interimbestuurder van het adviesbureau Boer & Croon aangetrokken om - zoals hij het zelf zegt - de winkel op te poetsen. De eerste maanden heb ik vooral geluisterd. Wat ik aantrof was een club gemotiveerde docenten, maar er was geen consensus over een nieuw curriculum. Interne processen verliepen stroef. Studenten klaagden over te weinig intensief en te weinig gevarieerd onderwijs. Iedereen zag uit naar verandering. Van Bijsterveldt kreeg in januari 2009 zijn plan van aanpak unaniem geaccepteerd. Het curriculum ging op de schop, met als belangrijkste veranderingen: een harde knip tussen bachelor en master, zes duidelijke leerlijnen (basis psychologie, methoden en technieken, academische vaardigheden, psychologische vaardigheden, ontwerpen van psychologische interventies, voorbereiding op de masterspecialisaties), een nieuwe specialisatie geestelijke gezondheidsbevordering en meer ruimte voor stages en minors. Ook wordt een onderwijscoördinator aangesteld: Laura Holsbeeke. Er zit een duidelijke structuur in het nieuwe programma. Het onderwijs is intensiever gemaakt: de studenten krijgen nu meer opdrachten en werkcolleges en dat zorgt dus ook voor meer contacturen, aldus Holsbeeke. Aan een nieuw curriculum voor het master-onderwijs 2011 kunnen de tarieven voor de beheerseenheden omlaag. Alle telefoongesprekken binnen de UT zijn dan gratis. De tarieven voor dataverkeer in Nederland worden ook gunstiger door flat fee internet: een vast, verkeersonafhankelijk tarief. De gezamenlijke aanbesteding komt voort uit de groeiende samenwerking tussen de drie technische universiteiten. We bundelen expertise en inkoopkracht. Het voordeel voor de UT schatten we op een ton per jaar. Niet schokkend, maar alle beetjes helpen, aldus Koppen. De achthonderd houders van een UT-mobiel vervangen op een nader bekend te maken moment in maart hun huidige simkaart door een nieuwe van T-Mobile. Die operatie krijgt in twee dagen tijd zijn beslag. wordt momenteel gewerkt, dit gaat in september lopen. Het programma voor de premaster is ook aangepast, dit is individueler geworden met meer aandacht voor onderzoeksvaardigheden. De eerstejaars- en derdejaars studenten werken nu al - deels - met het nieuwe programma, volgend jaar geldt dat ook voor de tweedejaars. Met ingang van het studiejaar 2011/2012 is het bachelorcurriculum volledig Ben jij full-time bestuurder geweest? Ontvang dan een certificaat van de Universiteit Twente! Kijk op: Eerste Vrouwenloop De UT organiseert samen met de Stichting Marathon Enschede op zondag 26 september de eerste Twentse Vrouwenloop. Op de campus van de Universiteit Twente kunnen individuele deelnemers na een gezamenlijke warming-up kiezen voor een recreatieve afstand van vijf of tien kilometer. Daarnaast is er ook een bedrijvenloop die in teamverband wordt afgelegd. Het evenement is speciaal bedoeld voor vrouwen en steunt het goede doel Pink Ribbon dat aandacht vraagt voor preventie en onderzoek naar borstkanker. Een deel van het inschrijfgeld gaat naar het goede doel. UT-medewerkers die iets willen organiseren rondom de loop, kunnen hun idee of activiteit melden bij coördinator Hiska Bakker via h.a.bakker@utwente.nl. Psychologie op nieuwe leest geschoeid vernieuwd, zegt Holsbeeke. Wat betreft de aanwas van Duitse studenten, is op een bedrijfsmatige manier onderzocht of deze instroom blijvend is. Van Bijsterveldt: Het antwoord luidt ja. Maar we willen wel het taalniveau van deze studenten, en dat van de Nederlandse studenten, omhoog hebben. De huidige taaltoets NT2 die studenten moeten halen om aan het eerste jaar te mogen beginnen - is van een te laag niveau. We willen dat alle studenten academisch Nederlands beheersen. Onderzocht wordt of we deze nieuwe taaltoets verplicht kunnen stellen in de bachelor. Nu de klus is geklaard, verlaat Van Bijsterveldt binnenkort de UT. De formaliteiten rondom de aanstelling van de nieuwe opleidingsdirecteur lopen, zijn naam wordt binnenkort bekend gemaakt. Maaike Platvoet Interim directeur Toine van Bijsterveldt en onderwijscoördinator Laura Holsbeeke namen het psychologieonderwijs op de schop. Foto: Gijs van Ouwerkerk

4 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Donderdag 21 januari 2010 Geen plaats voor ITC op campus Beste redactie, Think of non-dutch speaking people andere faculteiten op de campus te huisvesten. Deze stelling van de week slaat de plank dus volledig mis. Tezamen met de toch al heersende kritiek dat het UT-Nieuws een hoog schoolkrantgehalte heeft is dit een keurige blunder in het verwerven van een groep verse lezers. Wat is deze Stelling van de week (zie editie van vor ige week, red.) een voortreffelijke manier om jullie nieuw verworven doelgroep direct op de kast te jagen. Je zou verwachten dat het interessant is voor het UT-Nieuws om er een hele nieuwe faculteit bij te krijgen als lezers. Maar Jeroen Verplanke ITC is amper twee weken oud-voorzitter onderdeel van de UT en ondernemingsraad ITC deze domme stelling wordt aan het nieuwsgierige, verse Naschrift redactie: publiek voorgeschoteld. De wekelijkse stelling op Afgezien van de veront- onze website geeft niet de waardiging die het oproept mening van de redactie bij werkneweer, maar is mers getuigt bedoeld als deze journaeen luchtige ingezonden listieke opigraadmeter nievergaring hoe perniet van soneel en erg veel professionaliteit. studenten denken over Kennelijk is er bij de redac- bepaalde zaken. Soms leidt tie geen kennis van zaken dat tot discussie, deining of over dit integratieproces dat ingezonden stukken, zoals in slechts twee jaar geduurd dit geval. Wat de stelling van heeft. vorige week betreft ( Voor De gevoeligheden die er een snelle integratie moet op de werkvloer van ITC het ITC naar de campus heersen naar aanleiding verhuizen ): van de bijna van deze van rijkswege tweehonderd stemmers is opgelegde fusie zijn groot bijna 70 procent het daar (zie ook de uitslag van de mee oneens. Dat is - op z n poll). Deze stelling zou minst - een indicatie dat nooit geplaatst zijn als er zo n verhuizing niet nodig een minimum aan infor- wordt geacht. matievergaring gedaan zou zijn bij betrokkenen in ADVERTENTIE het integratieproces. Onze eigen decaan heeft zelfs Valentijnskaart aangegeven in deze editie sturen? (van vorige week, red.) dat Ga snel naar een eventuele verhuizing goededoelenkaartje.nl/ pas over een jaar of tien hartstichting aan de orde is. Bovendien is de universiteit momenteel niet eens in staat om de vijf In deze rubriek geven mensen hun mening over bepaalde ontwikkelingen binnen de UT of daarbuiten zover relevant voor de UT. Gaarne vooraf contact met de redactie: b.s.groenman@utwente.nl. University of Twente wants to be an international university. More and more employees and students from abroad come to study and work at our beautiful campus. This university tries to stimulate the mingling of Dutch and foreign people into one big, colorful and dynamic academic community. That s great. Most classes are in English when foreign people are around. I find myself talking English half the day since I study and work with a lot of international people. One cannot expect foreigners to learn Dutch up to a scientific level in short time. I ve become increasingly surprised by the lack of English at official celebrations. Thus, I sent our Rector Magnificus Ed Brinksma an about a year ago. I urged him to increase the accessibility of celebrations like Opening Academisch Jaar and Dies for nondutch speaking persons. Remarkable: even at the last lustre foundation day very little English was spoken, despite the presence of many foreign guests. Ed s secretary replied me The rector has read your . Silently, I was hoping to see some improvement at subsequent events. Sadly, I haven t been able to detect a fair amount of English since then. I find it quite bizarre that not even the New Year happening where ITC was present had been made accessible for foreign visitors. Kudos to UTduurzaam: chairman Bob Peeters held an English presentation at the drink afterwards. Rector Ed showed there that he is perfectly capable of speaking English. A true international university should make all of its events and communications accessible for non-dutch speaking people. A whole range of options for improvement exists: English hand-outs, live subtitles, earphones, etc. Naturally, the best option would be to speak English instead of Dutch at an event. People should not be afraid of making errors when speaking English; one is never too old to learn from mistakes. Written language like UT-Nieuws should be mainly in English. Let s have some guts and start writing articles in English! Of course, one page or so in Dutch is nice to remind us of the little country we reside in. But the current one page in English is way too little for a true international university. When we start rolling out these changes, other media like websites and folders will follow. Let s make 2010 the year we truly open the gates of our campus to people around the world! Vic van Dijk Student Chemical Engineering Verlies nemen en doorgaan De oprichter van MAG Productions, Martijn Verhoeven, spreekt dinsdag 9 februari in de lezingenreeks Route Suc6 van het coördinatiepunt Studentondernemerschap over sabotage, vertrouwen, verlies pakken en gewoon weer door gaan. Verhoeven, die tot 2002 Technische Bedrijfskunde aan de UT studeerde, was in 2001 de eerste student die een tijdelijke ondernemersplaats kreeg. Met vakantiehuisje.nl bouwde hij zijn bedrijf uit naar 15 medewerkers en had de ambitie om te groeien naar dertig personeelsleden. Totdat de onderneming twee jaar geleden failliet ging.verhoeven vertelt over de teloorgang van zijn bedrijf en de problemen waar hij tegenaan liep op dinsdag 9 februari om uur in The Corridor aan de Hengelosestraat 525. Andere sprekers die dit jaar op de agenda van Route Suc6 staan zijn: René Lammers, eigenaar van Switch en Quote (27 april), Herke Plantenga, oprichter van Virtu (8 juni), Jan Lammers, eigenaar van Cylpro (28 september), Michel ten Hag van Ten Hag Makelaars (9 november) en Lars Pieké, oprichter van adviesbureau PNO (14 december). Mijn job Naam: Martin de Nobel (40) Functie: Onderwijscoördinator bestuurskunde Locatie: Capitool, kamer C007 Martin de Nobel (40) Foto: Arjan Reef Je bent een manusje-van-alles voor de organisatie van de studie. De opleidingsdirecteur en docenten barsten van de goede ideeën. Ik stroomlijn ze en breng ze in de praktijk. We hebben onlangs de master flink gestructureerd en dit collegejaar staan vier excursies op het programma. Met alle tweedejaars van bestuurskunde en met studenten van de opleiding european studies gaan we in april een paar dagen naar Brussel. We bezoeken het parlement en er zijn altijd wel een paar andere instituten die iets voor ons willen organiseren. Het is mijn taak het programma samen te stellen. Verder blus je brandjes. In de minortijd kunnen bijvoorbeeld colleges samenvallen of tentamens. Hoe los je dat op? Ook bekijk ik dossiers van studenten die toegelaten willen worden. Soms handel ik ze zelf af, dan is de zaak heel duidelijk, en anders bespreek ik de toelating met de opleidingsdirecteur. Ik werk vijf jaar als onderwijscoördinator. Hiervoor was ik medewerker bij Teleleren en zorgde ervoor dat Teletop draaide. Je zat veel achter de computer. In mijn huidige functie is dat een stuk minder. Dat vind ik prettig. Het leukste van mijn baan is de veelzijdigheid. Het ene moment kun je het rooster wel vervloeken en het andere moment staat er een student aan je bureau die je hulp nodig heeft. Zo was ik tussen kerst en oud en nieuw druk in de weer met een student uit Oekraïne. Die kwam Nederland niet meer in. Dat heeft me een paar telefoontjes gekost, tot aan de ambassadeur toe. Wanneer die student later afstudeert met een negen, geeft dat een extra goed gevoel.

5 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Donderdag 21 januari 2010 De bladen Medewerkers en studenten in Delft moeten vanaf volgend jaar hoogstwaarschijnlijk betalen voor een parkeerplek op de campus. In 2010 zou dat minstens twintig euro per maand zijn. Dat blijkt uit een brief die de dienst facilitair management en vastgoed namens het college van bestuur heeft gestuurd aan de Delftse gemeenteraad. Het college zegt dat er nog geen besluit is genomen, maar dat alleen de vergunningprocedure in gang is gezet. Door een verwachte forse groei van de TU neemt de vraag naar parkeerplekken toe. Tegelijkertijd neemt het aantal parkeerplekken af door bebouwing. Daardoor zijn nieuwe parkeervoorzieningen nodig. De moedersterfte in Nederland is toegenomen. In de periode 1993 tot 2005 stierven gemiddeld 12,1 moeders per levend geboren kinderen, een significante toename ten opzichte van de periode 1983 tot 1992, toen gemiddeld 9,7 moeders per kinderen stierven. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van gynaecoloog Joke Schutte, die 29 januari aan de VU hierop promoveert. Deze toename komt vooral door verergering van met name hart- en vaatziekten. Nederlandse zwangere vrouwen zijn gemiddeld ouder. Tevens worden vrouwen die in het verleden een negatief zwangerschapsadvies hebben gekregen, tegenwoordig wel zwanger. Foto: Gijs van Ouwerkerk kees aarts tekent voor vijf jaar als wetenschappelijk directeur igs Klein binnen de UT, nationaal een gigant Het managen van een vakgroep doe je tussen de bedrijven door, zei Kees Aarts bij zijn benoeming tot vakgroepvoorzitter politicologie in 2005.Vijf jaar later is hij wetenschappelijk directeur van het 280 onderzoekers tellende UT-onderzoeksinstituut voor Innovation and Governance Studies (IGS). Maar managen blijft slechts een middel, aldus de net benoemde WD. Menno van Duuren Natuurlijk, er valt in een instituut heel wat meer te managen dan in een vakgroep, maar Aarts staat nog steeds achter de strekking van zijn uitspraak. Lachend: Nee, het gaat nu niet meer tussen de bedrijven door. Maar wat ik nog steeds van harte meen: alle managementtaken - of het nu die van mij zijn, of die van een decaan, vakgroepvoorzitter of hoogleraar - zijn slechts een middel. Het enige doel is goed onderzoek en goed onderwijs. Zijn baan is niet drastisch veranderd na zijn benoeming per 1 januari. Aarts (1959), hoogleraar politicologie bij de faculteit Management en Bestuur, was al een tijdje eerste aanspreekpunt voor het college van bestuur als het om IGS-zaken ging. Met het aantreden van Aarts, benoemd voor vijf jaar, komt er een einde aan een periode van onzekerheid rond de toekomst van het instituut. Wouter van Rossum vertrok in 2008 als laatste WD bij IGS. Daarna begon de onzekerheid, waarin onder meer sprake was van een fusie met het UT-instituut IBR (faculteit Gedragswetenschappen, red.). Jacques Thomassen is een tijdje waarnemer geweest. Kort daarna verdween het IBR/IGS-fusieplan van tafel, maar verder gebeurde er niets. Totdat Aarts zich met zijn collega s Stefan Kuhlmann en Aard Groen in het voorjaar van 2009 bij het college meldde. Zo kon het niet verder, vonden we. Wij wilden er wel aan trekken, en daar was het CvB wel blij mee. Wat ik vervolgens met een paar mensen gedaan heb, is het aantal strategische onderzoeksoriëntaties terugbren- weggelegd in de versterking van het onderscheidende UT-profiel. De toenemende gerichtheid van de maatschappijwetenschappelijke disciplines op technologische onderwerpen was in 2008 een hot item in de discussie over het strategisch UT-beleid (Route 14) voor de komende jaren. Vooral in de faculteit MB hield dit de gemoederen bezig. Ik hoorde zelf ook bij de sceptici, erkent Aarts. In eerste instantie kregen we de indruk dat het CvB vond dat we met de verkeerde dingen bezig waren. Inmiddels is het besef wel doorgedrongen in alle geledingen van het IGS dat we niet hoeven te stoppen met wat we doen, maar dat we moeten zoeken naar nieuwe mogelijkheden die Internationale positie versterken aan de hand van een nulmeting gen naar vier grote programma s, gebaseerd op de sterke punten van het IGS: sturing van wetenschap, technologie en onderwijs; innovatie en ondernemerschap; innovatie van het openbaar bestuur, en water, duurzame energie en ruimtelijk beleid. In elk van die maatschappijwetenschappelijke disciplines kunnen we internationaal mee. Van daaruit gaan we bruggen slaan naar technologische onderwerpen. We willen namelijk niet zomaar een maatschappijwetenschappelijk onderzoeksinstituut zijn, aldus Aarts. Wij zien een prominente rol voor ons bijdragen aan een duidelijk profiel. En die mogelijkheden zijn er genoeg, heb ik gemerkt. Zijn eigen discipline, politicologie, lijkt misschien ver af te staan van het UT-profiel erkent Aarts, maar ook in electoraal onderzoek zijn verbindingen te leggen met de rol van technologie. Dat kan de rol van stemmachines bij verkiezingen zijn, maar ook de invloed van technologische ontwikkelingen en moderniseringsprocessen op het politieke landschap. Kort door de bocht, hoe verklaar je de opkomst van Wilders? Dat begint bij de grotere specialisatie op de wereldmarkt, die leidt tot andere economische structuren, een andere welvaartsverdeling, en tot nieuwe politieke tegenstellingen, waardoor mensen anders gaan denken over immigratie en er ruimte ontstaat voor partijen als de PVV. Voor de komende vijf jaar van zijn directeurschap ziet Aarts als hoofddoel het verder verhogen van de kwaliteit van het IGS-onderzoek en de internationalisering van het instituut. Of dat gaat lukken, wil je natuurlijk ook kunnen meten. Daarom zijn we nu bezig vergelijkbare instituten in het buitenland te inventariseren. In de loop van dit jaar willen we ons, bij wijze van nulmeting, door een externe commissie laten spiegelen aan vergelijkbare instituten. Daarna hebben we dan nog vier jaar de tijd om onze internationale positie aan de hand van die vergelijking te versterken. Aarts verwacht zijn vijfjarige termijn vol te kunnen maken. Ondanks de aankondiging van het CvB om op termijn het aantal faculteiten en instituten op de UT weer tegen het licht te gaan houden. Qua overhead valt er bij ons weinig te halen, met een secretaresse, een zakelijk directeur, en een WD. Een fusie is alleen zinvol als die een inhoudelijke meerwaarde heeft. Natuurlijk hebben we raakvlakken met het IBR, maar te weinig voor een fusie. Het is veel efficiënter om het profiel van IGS en onze onderzoeksgroepen scherp neer te zetten. Vergeleken bij de technische instituten binnen de UT zijn we dan misschien klein, maar met 280 onderzoekers zijn we in Nederland op ons vakgebied een gigant! De TU/e is slachtoffer geworden van een omvangrijke diefstal: vijftig pc s en beeldschermen werden tussen 24 december en 4 januari ontvreemd. Voor Mirjam Jahnke, hoofd beveiliging, is het de grootste diefstal die ze heeft meegemaakt in haar achtjarige dienstverband aan de TU/e. De recherche van de regiopolitie en de TU/e onderzoeken de zaak zowel intern als extern. De totale schade bedraagt zo n vijftigduizend euro. Om het politieonderzoek niet te hinderen is tot op heden geen ruchtbaarheid aan het delict gegeven. De Anti Dierproeven Coalitie gaat de Universiteit Maastricht stelselmatig bestoken met acties. Dat zegt voorman Robert Molenaar. Begin oktober al protesteerde de actiegroep naar aanleiding van een cardiologencongres in het Bonnefantenklooster.Vorige week, op de dies natalis, hielden ze wederom spandoeken in de lucht voor de ingang van de St. Janskerk. We richten ons tegen de experimenten met honden, zoals die door Maastrichtse cardiologen worden verricht, zegt Molenaar. In Groningen demonstreren we al een tijd tegen het gebruik van katten bij hersenonderzoek. In 2009 zijn er mede door ons geen experimenten gedaan. Nu vragen we elke zes weken bij de Groningse ethische commissie welke experimenten er op stapel staan. Dat doen we op grond van de Wet Openbaarheid Bestuur. Zo blijven we op de hoogte. Leraren in de natuurwetenschappen hebben hun bezorgdheid geuit over de aanstaande opheffing van het Amstel Instituut. Dit instituut houdt zich bezig met het ontwikkelen van wisen natuurkundeonderwijsprogramma s voor scholen en de bè15tararenopleiding. Het instituut maakt deel uit van de Faculteit der Natuurwetenschappen,Wiskunde en Informatica. De faculteit moet de komende jaren fors bezuinigen. Decaan Bart Noordam heeft daarom besloten het instituut, waar veertig mensen werken, op te heffen. Door het Amstel Instituut op te heffen, toont de faculteit minachting voor het onderwijs in de exacte vakken, zegt een natuurkundedocent. UT er voorzitter student wing ECIU Benjamin Ziepert, bestuurslid bij de Student Union, is per 1 januari 2010 verkozen tot voorzitter van de student wing van de ECIU, het European Consortium of Innovative Universities. Het gaat om een roulerende functie die vertegenwoordigers van de verschillende unions aangesloten bij ECIU - voor een jaar op zich nemen. Op Ziepert rust vanaf januari de taak om de mening van de unions (van tien Europese universiteiten en van universiteiten uit Mexico, Australië en Rusland) naar het bestuur van ECIU te verwoorden. Momenteel is UT-collegevoorzitter Anne Flierman voorzitter van het ECIUbestuur. Het bevorderen van student mobility is een belangrijke taak binnen mijn functie, vertelt Ziepert. Hij heeft een jaarplan opgesteld met een aantal doelen. Zo wil de voorzitter de communicatie tussen en de kennis bij de unions bevorderen, moet er meer uitwisseling tussen studenten plaatsvinden, wordt er een nieuwe missie opgesteld voor de student wing en zullen meer partnerships aangegaan moeten worden. Bijvoorbeeld met internationale studentenorganisaties als het Erasmus Student Network, aldus Ziepert.

6 Thursday 21 January 2010 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente International page Coordinator: Robbin Engels/UT-Nieuws Contributors: Amy Williams and Catherine Ann Lombard. For comments and suggestions, For previous editions, see: BREAK-EVEN STAYING ALIVE, INTERNATIONAL AND SPINNING Battling without weapons, guns or clenched fists To most spectators, even ones with a strong stomach, breakdancing also known as b-boying seems to defy gravity with strong doses of dare-devil courage, physical strength and ample flexibility. Two students, one Dutch and one from Taiwan, can t get enough of the artform, whether demonstrating in the Horst building to recruit new members, on Enschede s hard city streets or battling at international competitions in Germany and the Netherlands. Christiaan Versteegh, 26, an Industrial Design Engineering student, said Break- Even is the only officially registered breakdancing association existing today at any university in the Netherlands. You could say that breakdancing doesn t have any borders. This was clearly demonstrated in the group s composition of global members and diverse venue and training locations. Our b-girls are really cool. There are five girls out of our 30 members coming from Italy Germany and Netherlands. Two of the girl members competed at the International Breakdancing event in Limburg last summer against competitors from Africa, America, Russia and practically everywhere. It s for dancers at all levels, even beginners can compete. B-girling has other difficulties then b-boying. Some things the girls show at battles, even though it might be the same move, look completely different and add a special element. His friend, the relaxed Hang-Ming Chen, 28, who comes from Taipei, Taiwan, casually said, as he sat in the high-backed chairs in the Bastille, Oh, you can just call me Eric. After trying first to join an official martial arts club to practice Judo, he realized it wasn t a good match for him, and he decided to try breakdancing a few months ago. Due to a recent shoulder injury, he couldn t show off his headspin, though he was eager to talk about the culture behind breakdancing. B-boying is more of an attitude and a way of living, he said. It s how you dress, your attitude. You accept any kind of challenge and aren t scared. When b-boys or b-girls dance, they ll go anywhere-under bridges, on sidewalks, in buildings- to find places to practice or perform. Chen pointed to an area outside the doors and said, The only trouble here in this country is that the weather is too cold. According to Chen, breakdancing is a popular activity in East Asia, though he mentioned, before beginning with Break Even, he d never had tried it in his home country. Originally, the idea of breakdancing or b-boying was to get rival street gangs to outdance rather than outfight each other on the streets, but there are elements of fighting in the battles. It can be fierce with the same expressions found in fighting. Yeah, yeah, said Versteegh, but everything is from the heart. You dance to Break-Even Student Association board members in action at the Roombeek neighborhood in Enschede (top to bottom) Edwin Dollekamp (chairman), Christiaan Versteegh (treasurer), Richard van Schouwenburg (secretary). Photo: Break-Even the music from your heart with passion. When I m seriously dancing, I m listening to the music and trying to win from the other person, actually win the crowd of spectators. It s almost always clear who has won. Sometimes it s based on the crowd reaction or the decision of a panel of judges. The music he refers to is the hip hop music in the late 80s. It was based around disc jockeys who created rhythmic beats by looping breaks or breakbeats on two turntable, which is now more commonly referred to as sampling. Versteegh demonstrated the breakdancing technique of Downrock (footwork and body moves performed on the floor) without breaking a bead of sweat on his brow, spinning and later posing in a Freeze on the floor of the Bastille Atrium. A new Break-Even introduction workshop in English will start on 25 January, teaching beginners who want to learn the basics of b-girling and bboying over the course of 12 weeks. Register online: nl. Break-Even video clip: Robbin Engels MEMBRANE GROUP HIRES PORTUGUESE POST-DOC Hybrid scientist tangos with tissues Biomedical engineer loves to dance, eat warm stroopwafels from the Enschede market, and listen to her native fado music. Dr. Sandra Teixeira, 28, whose recent work focused on bone-tissue engineering, describes herself as a hybrid scientist. Being a biomedical engineer requires me to be multidisciplinary. I have to understand physics, mathematics, animal behavior, biology, medicine, and chemistry. All this, along with her master s degree in metallurgy and materials engineering, makes Teixeira a perfect addition to the Membrane Technology Group in their attempt to develop a bioartificial kidney. A native of Porto, Portugal and a graduate of Porto University, Teixeira s sea-gray eyes sparkled along with her dangling silver earrings as she reminisced of home. Porto is the city of engineers. We have a medieval center, a river and the sea. The Spanish always look towards Europe, but we Portuguese are introspective. We are always looking towards the sea, she said. Teixeira first came to the University of Twente in 2005 as a PhD student, and then she returned in 2008 to work for one year in the Tissue Regeneration Lab (PBM lab). Now she has a four-year position and feels at home living in the Netherlands. I m used to interacting with the Dutch directness, she said. It actually makes my life much easier. Women scientists are more equal here than in Portugal. Back home, men offer you their chair and open the door for you, but here I have more respect as a scientist. Her area of research was in developing material that was similar to the composition of human bone. This material could then be used to fill in bone defects experienced by patients suffering from bone loss such as osteoporosis. Teixeira created her artificial bone-fillers (also called scaffolds) by first testing to see if stem-cells could survive in them. She then added bone-growth factors to her constructs as well as antibiotics. Typically, patients take drugs orally and it takes time for the medicine to reach the affected area. By adding the drugs to the constructs, we can quickly deliver the needed drugs, Teixeira explained. She then tested everything in an in-vivo environment. I did my experiments on rats, she said. In Europe, we are very aware of animal rights. I had to take a two-week course by the Federation of European Laboratory Animal Science Associations (FELASA), pass an exam, and receive a credential before I was allowed to perform any animal experiments. While in the PBM lab, Teixeira focused on assessing the biological viability of materials that could replace blood vessels, especially for those people who have suffered a heart attack. Models of micro-capillary structures were designed with CAD software. Rapid prototype techniques were then used to build the blood vessel structure with a stereolithograph machine according to the computer design. Once the polymer blood vessel was built and processed, Teixeira then tested it for cytotoxicity. Now she s ready to help develop a bioartificial kidney that will hopefully make kidney dialysis faster and better. The team of researchers hopes to develop a Living Membranes for an Intradialytic Biological Kidney Support Device (BioKid) to help improve the quality of life for patients who suffer cardiovascular complications associated with uremia. Uremia is caused by the retention of molecules not sufficiently cleared by hemodialysis. Tissue engineering, Teixeira emphasized, is always about helping to improve the quality of people s lives. Meanwhile, Teixeria tries to improve the quality of my life by Every two days, Teixeira replaces the solution of salt and growth factors which feed the cells she is growing in the laboratory. Photo: Gijs van Ouwerkerk inviting me along to her tango class. Her eyes are shining again along with her silvery earrings, as I try to gracefully bow out. These hybrid scientists are unstoppable! Catherine Ann Lombard Animal Rights The Federation of European Laboratory Animal Science Associations (FELASA) is composed of independent European laboratory animal science associations from 20 countries including France, Germany, and the Netherlands. FELASA is recognized at European and international levels. FELASA coordinates the education and training for scientists engaged in the use of laboratory animals and animal health monitoring. It also publishes recommendations for persons responsible for the well-being of laboratory animals, the design and conduct of studies involving animal experimentation, and for specialists in laboratory animal science. I had to learn how and what to feed the rats, said Sandra Teixeira, how to pick them up, wake them up, and give them injections. I also had to learn about their normal behavior, so I would be able to recognize when they were unhappy. FELASA maintains relations with national, international and governmental bodies concerned with laboratory animal science in Europe, notably the Council of Europe and the Commission of the European Union. For more information, go to

7 Donderdag 21 januari 2010 Miko Elwenspoek: Acclimatiseren kan nog wel een tijdje duren. Foto: Arjan Reef ewi-hoogleraar miko elwenspoek terug na sabbatical in freiburg Ik kon daar echt nadenken Na een klein jaar sabbatical in Freiburg moet hoogleraar Transducers Science and Technology Miko Elwenspoek weer enorm wennen aan het leven in Twente en zijn werk aan de UT. In Duitsland belandde hij in een soort academisch walhalla, waar de universiteit het leven van de stad beheerst. Ik vind het heel erg jammer dat de UT nauwelijks een rol speelt in Enschede. Paul de Kuyper Miko Elwenspoek genoot van februari tot december 2009 een sabbatical aan het Freiburg Institute for Advanced Studies, een instituut uit het Duitse excellentieprogramma. Het is een interdisciplinair instituut met zowel technische als sociale wetenschappen. Topfiguren uit de hele wereld doen hier onderzoek. Ik was dus erg vereerd toen ik gevraagd werd. Een uitkomst ook, want aan nieuwe ideeën ontwikkelen komt Elwenspoek aan de UT nauwelijks toe. mira werkt aan mindwalker Onderzoeksinstituut Mira gaat samen met de TU Delft een robotpak ontwikkelen dat mensen met een dwarslaesie weer moet helpen leren lopen. De benen van het robotpak ontvangen hersensignalen van de patiënt die een speciaal hiervoor ontwikkelde helm draagt. Het enige wat de patiënt moet doen is aan lopen denken. Een prototype wordt over drie jaar verwacht. Het systeem wordt de mindwalker genoemd. De vakgroepen biomedische werktuigbouwkunde van de UT en Delft werken samen aan het robotpak dat geschikt moet zijn voor dagelijks gebruik. Andere partijen ontwikkelen de helm. Het project wordt gesubsidieerd uit Europees onderzoeksgeld. ADVERTENTIE Webspace nodig? Ik geef leiding aan een groep van zeventig man. Ik ben altijd in gesprek. Over dagelijkse dingetjes, geld, personele zaken, alles loopt door elkaar. In Freiburg was ik continu alleen. Als ik met iemand wilde praten, moest ik de mensen zelf opzoeken. Ik kon daar echt nadenken. Een week om bij te lezen heb je hier hoogstens incidenteel. Een boek lezen is uitgesloten. Tijdens een sabbatical kun je op een heel andere manier werken. Naast de enorme wetenschappelijk vr ijheid, genoot Elwenspoek van het intellectuele leven in Freiburg, een stad dicht bij het drielandenpunt met Zwitserland en Frankrijk. Het is een middeleeuws stadje in het Zwarte Woud. Vanuit mijn flatje was ik in tien minuten in het bos. In de stad beheerst de universiteit het hele leven. Iedere avond zijn er voordrachten georganiseerd door studium generale en andere universitaire organisaties, er is een operahuis, vijf bioscopen, vier theaters, elke dag worden er concerten gehouden. Dat is uniek. Het is een kleine stad met tweehonderdduizend inwoners, maar Freiburg heeft het aanbod van een grote stad. En dan zit je opeens weer thuis in Borne, glimlacht Elwenspoek. De eerste dagen dacht ik: wat doe ik hier? Ik vind het fijn om weer in mijn vakgroep Gratis Windows Server 2008 web hosting en.nl domeinnaam Ga naar: Elwenspoek in Freiburg: De hele stad is doordrenkt van de universiteit. Ontzettend inspirerend. (Foto: privé) te werken, die begon ik te missen. Maar het blijft wennen. De hoogleraar heeft geen idee wanneer hij weer helemaal geacclimatiseerd zal zijn, maar vermoedt dat het nog wel een tijdje zal duren. Wat Elwenspoek vooral mist is de academische sfeer van Freiburg. De UT speelt nauwelijks een rol in de stad. Dat vind ik erg. Het is ook het beleid van de universiteit dat als mensen iets met de UT willen, ze maar naar de campus moeten komen. Promoties zijn op de campus, alleen de opening van het academisch jaar vindt nog in het centrum plaats. Er kan veel meer gebeuren, als de politieke wil er maar is. In Freiburg is de hele stad doordrenkt van de universiteit. Iedere dag is er tot laat leven in de gebouwen en er worden aan de lopende band voordrachten gehouden. Ontzettend Fotonisch kristal Ik had geen opdracht. Het instituut heeft mij gehaald en ik mocht doen wat ik wilde, vertelt Elwenspoek. Hij besloot zijn tijd in Freiburg te benutten om een al twee jaar sluimerend idee nader te onderzoeken. In de vakgroep willen we kleine structuren op zo n manier ontwerpen dat ze uit zichzelf assembleren. Je gooit als het ware alle elementen in een beker. Die schud je en er ontstaat een nieuw materiaal. Een van de toepassingen die Elwenspoek met deze self-assembly hoopt te verwezenlijken is een zogenaamd fotonisch kristal. Daarmee kun je in een holte heel veel licht opsluiten. De optica schreeuwt om zo n structuur, want veel licht in een klein volume is voor sensoren erg interessant. Een andere toepassing zou een driedimensionaal geheugen kunnen zijn. Een harde schijf heeft twee dimensies, maar als je een kristal kunt maken waarin je op elk atoom informatie kunt Meer Duitse studenten Het aantal Duitse studenten in Nederland is de afgelopen jaren met enkele duizenden toegenomen, terwijl er juist iets minder Chinezen komen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Nederlandse hogescholen en universiteiten telden in studiejaar 05/ 06 twaalfduizend Duitse studenten. Vorig jaar waren dat er negentienduizend. In het hbo nam het aantal Duitse studenten de laatste drie jaar toe met bijna de helft, aan de universiteiten zelfs met driekwart. Ter vergelijking: in dezelfde periode steeg het aantal Nederlandse studenten met minder dan zes procent. Het aandeel Duitsers nam daardoor toe van ruim twee procent tot ruim drie procent van alle studenten. Het aantal Chinezen kalfde in dezelfde periode enigszins af van 3880 tot 3470 studenten. Met name in het hbo werden het er minder. Van de buitenlandse studenten in Nederland komt ruim veertig procent uit Duitsland. China en België, de nummers twee en drie, volgen op grote afstand. Bijna 45 duizend buitenlandse studenten stonden vorig jaar ingeschreven aan een Nederlandse universiteit of hogeschool: 28 procent meer dan drie jaar geleden. De studies psychologie (23 procent) en bedrijfskunde (22 procent) zijn het populairst onder Duitsers in het wo. In het hbo is dat de opleiding sociaal-pedagogische hulpverlening (14 procent). Chinese hbo-studenten kiezen het vaakst voor de opleiding internationale organisaties en betrekkingen (42 procent). Een meerderheid van de buitenlandse studenten is vrouw, respectievelijk 60 en 54 procent in het hbo en wo, al schommelt hun aandeel sterk: zo is van de Russische wo-studenten driekwart vrouw, en van de Pakistaanse hbo ers maar acht procent. HOP, Ianthe Bato opslaan, creëer je een veel grotere informatiedichtheid. Elwenspoek las zo n vijfhonderd papers over self-assembly en schreef in Freiburg een aantal (overzichts)artikelen. Ik kreeg een jaar cadeau om dit idee uit te werken. De hoogleraar deed legio nieuwe ideeën op en schrijft de komende maanden onderzoeksvoorstellen om geld binnen te halen. In eerste instantie wil hij inzetten op het 3D-geheugen en het vouwen van ketens om elementen aan elkaar te kunnen laten hechten. Daarmee mikt hij nog niet direct op een nieuwe leerstoel, maar het accent in zijn vakgroep zal wel in de richting van self-assembly verschuiven. Over vier jaar weten we of deze ideeën werken. Ik kan me voorstellen dat we dan al een fotonisch kristal hebben ontwikkeld. Het principe van een driedimensionaal geheugen zouden we kunnen aantonen, maar dat kan dan nog niet concurreren met de huidige geheugens. OSIRIS. De UT is deze week overgestapt op het nieuwe studenteninformatiesysteem Osiris. Het nieuwe systeem vervangt de oude systemen Tast, Tost, Vist, Mast en Fasit. De UT wil het systeem volgend jaar koppelen aan het digitale studieplatform Blackboard en later ook aan het roostersysteem. Door dit roostersysteem weer te koppelen aan Microsoft Outlook, kan een student of medewerker zijn agenda automatisch synchroniseren. Zie ook UT-nieuws van 17 december Koopkracht Bijna iedereen gaat dit jaar in koopkracht achteruit behalve studenten met een bijbaantje. Die kunnen elke maand een slordige vier euro meer uitgeven, becijfert het Nibud. Als een student dit jaar minder dan 5950 euro bijverdient, hoeft hij geen belasting te betalen. Dus heeft hij ook geen last van hogere belastingen. Verder stijgen de lonen ietsje sneller dan de prijzen en gaat de basisbeurs een tikje omhoog. Ondanks het hogere collegegeld gaat hij er uiteindelijk 0,5 procent op vooruit. (HOP, Bas Belleman)

8 Donderdag 21 januari 2010 Wandelen voor een goed doel Honderd kilometer achter elkaar wandelen doe je niet even voor de fun. Daar moet wel iets achter zitten. Een goed doel bijvoorbeeld. Zoals de Oxfam Novib Trailwalker. Een internationaal wandelfestijn op 5 en 6 juni, bedoeld om geld in te zamelen voor onderwijsprojecten in Uganda. Daniël Wijnperle, technicus bij de Physics of Complex Fluids Group (faculteit TNW), doet met drie wandelmaten mee en loopt minimaal drieduizend euro bij elkaar. Waarom deze uitdaging? Het is een unieke activiteit. Je loopt in een team van vier personen. Iedereen moet honderd kilometer binnen dertig uur afleggen. Een behoorlijke prestatie. Samen met drie vrienden begin ik aan de tocht. We wandelen en mountainbiken regelmatig met elkaar en we zijn vaak in het Teutoburgerwald, net over de grens bij Rheine, te vinden. Ons team heet daarom Söhne des Teutos. Wat houdt het evenement in? De wandeltocht wordt wereldwijd georganiseerd. In Nederland voor de tweede keer. Start en finish zijn op het landgoed Hoekelum in Ede en je loopt van daar een ronde over de Veluwe. Het is geen wedstrijd, maar een teamprestatie. Je start en finisht samen. Ook zorgt elk team voor minimaal drieduizend euro sponsorgeld. Dat gaat naar het goede doel in Uganda. Daarnaast heeft elk team twee supporters. Zij hebben een voorraad drinken en eten bij zich en rijden met de auto naar de checkpoints die onderweg om de twaalf kilometer zijn opgezet. Hoe bereid je je voor op zo n wandeling? Oefenen! Het vergt nog wel wat training. Daar hebben we een keurig programmaboekje voor gekregen van de organisatie. Om de week spreken we af en proberen we zoveel mogelijk kilometers in de benen te krijgen. Ook het wandelen in het donker gaan we oefenen. Dat is best lastig. De route loopt over de Veluwe. Off-road, over zandpaden en onverharde wegen. Je hebt wel zo n lamp op je hoofd, maar als de vermoeidheid toeslaat moet je oppassen dat je je enkel niet verzwikt. Wat is er leuk aan wandelen? De mooie natuur en de rust. En het is ontspannend. Deze tocht niet hoor. Dat is echt een prestatie. Door de vermoeidheid komen de ware karakters naar boven. Ik ben nogal een slaapkop. Ik ben benieuwd hoe ik dat nachtje wandelen overleef. Sandra Pool Meer informatie: Daniël Wijnperle, tel Daniël Wijnperle. Foto: Gijs van Ouwerkerk Dick Meijer met een Gambiaans beeld: de denker. Foto: Gijs van Ouwerkerk Docent wiskunde bij EWI Dick Meijer nam in de zomer van 2008 na tien jaar afscheid van de universiteitsraad met de constatering dat een goede raad ballen moet hebben. De laatste paar jaar was hij voorzitter van de U-raad. Inmiddels is het CC-lid (Campus Coalitie) terug, als vervanger van Clemens Pouw. De huidige raad mag zichtbaarder worden en het college kritischer volgen, vindt Meijer. Ik houd van een open debat en zeg waar het op staat. Paul de Kuyper Je was weg en je komt terug. Hoe zit dat? Ik ben in 2008 als lijstduwer in deze raad gekozen, maar ik heb toen aangegeven dat ik geen lid zou worden. Ik zou namelijk een half jaar met educatief verlof gaan. De eerste helft van 2009 heb ik wiskunde gedoceerd aan een kleine universiteit in Gambia. Een hartstikke leuke ervaring. dick meijer keert terug in u-raad CvB kan zijn borst natmaken In juli ben ik teruggekomen en toen er een plaats vrijkwam in de raad voor CC, ben ik benaderd omdat ik de meeste voorkeursstemmen had. Voor hoe lang ga je het raadswerk doen? Ben je in mei opnieuw verkiesbaar? Ik doe het in ieder geval tot de zomer en ik twijfel of ik daarna verder ga. Het samenwerken in de raad vind ik leuk. Maar dan moet ik wel een stel gemotiveerde mensen om me heen hebben die in stukken duiken en er tegenaan willen gaan. Ik wil hierbij mensen oproepen die er wat van willen maken zich verkiesbaar te stellen. De huidige U-r aad is niet kritisch genoeg? In ieder geval niet zichtbaar genoeg. En inderdaad, de raad neemt te weinig stevige standpunten in. Dit college verdient een kritische raad. Ik moet me nog inwerken, maar ik zal die kritiek ook intern uiten. Waarover heb je je het afgelopen jaar verbaasd? De rector die in UT-Nieuws zegt dat we aan de kwaliteit van het onderwijs moeten werken. Dat irriteert me heel erg. Een aantal jaren geleden is besloten de financiering van onderwijs en onderzoek te splitsen. Dat had behoorlijke bezuinigingen voor onderwijs tot gevolg. Onderwijs werd minder belangrijk gemaakt. Dat is een duidelijke keuze geweest en daar zie je nu de consequenties van. Maar dan moet de rector niet lopen klagen. Wat mogen we van jou de komende maanden verwachten? Ik ga het college kritisch volgen en zal de discussie aangaan. Dat zal ook blijken uit ingezonden brieven van mijn hand of van fractiegenoten. Moet het college bang zijn voor Dick Meijer? Niet bang, maar ze kunnen hun borst wel nat maken. Ik houd van een open debat en zeg waar het op staat. Studenten durven geen vragen te stellen Waar zit je ergens? In Istanbul, ik studeer hier met een Erasmusbeurs aan de Sabanci universiteit. Wat doe je precies? Binnen mijn minor European Studies volg ik hier vier maanden lang vakken. Bijvoorbeeld over Turkse politiek en internationalisering. Als student mag je hier zelf een keuze maken uit het aanbod van vakken. Waarom heb je gekozen voor Istanbul? Ik zat het afgelopen jaar in het bestuur van ESN, het Erasmus Student Network. Het leek mij leuk om zelf ook een tijdje te ervaren hoe het is om te studeren in een ander land. Ik wilde niet ergens heen waar iedereen al naartoe gaat, zoals Spanje. De stad Istanbul en de universiteit hier spraken mij erg aan. Zijn er verschillen tussen het onderwijs in Istanbul en op de UT? Op de Sabanci Universiteit worden alle vakken in het Engels gegeven. Je bent niet verplicht om naar college te gaan, maar je kunt het beter wel doen. Docenten kunnen namelijk onverwachts toetsen geven. De manier waarop docenten en studenten hier met elkaar omgaan is ook anders. De docent doet zijn verhaal en studenten durven vaak geen kritische vragen te stellen. Daar moest ik in het begin aan wennen. Is de toetreding van Turkije tot de EU onderwerp van gesprek onder de studenten? Jazeker. De meeste mensen die hier studeren zijn internationaal georiënteerd. Zij zijn er voorstander van dat Turkije bij de EU komt. Wat mijn mening is? Daar kan ik wel een heel essay over schrijven. Waar moest je het meest aan wennen? Dat je hier niet kunt fietsen. De universiteit is best ver van het centrum. Je moet dus altijd met het openbaar vervoer. Ik moest ook wennen aan de drukte. De binnenstad is altijd vol met mensen, of je er nu om twee uur s middags of twee uur s nachts loopt. Dat is soms wel vermoeiend. De stad is erg mooi: veel cultuur, leuke winkels en gezellige cafés. Hoe woon je daar? Ik woon op de campus. In de binnenstad wonen is niet handig als je elke dag les hebt. Ik deel mijn kamer met een meisje uit Singapore. Op de campus wonen nog meer Erasmusstudenten en dat maakt het erg gezellig. Is studeren in Istanbul een aanrader voor iedereen? Ja, vooral voor studenten European Studies. Waar je normaal alleen over leert, maak je nu in de praktijk mee. Simone Hein (23) European Studies Istanbul, Turkije September februari 2010 Ik vermaak me hier prima; ik maak leuke uitstapjes en er moet natuurlijk ook hard geleerd worden. Istanbul is een van de meest fascinerende steden ter wereld: echt een aanrader. Latifa van Heerde Bellen met het buitenland Tips voor deze rubriek? Latifa@letterschrift.nl

9 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Donderdag 21 januari 2010 ut ers op biodiesel naar mongolië voor het goede doel Methanol kan een probleem worden De een zit in India, Bangalore, de ander hier in Nederland. Samen bereiden Avinash Narayanaswamy en werktuigbouwkundestudent Justin Dorneanu zich voor op de Mongolia Charity Rally, de race van hun leven. Op 10 juli trappen ze in Londen het gaspedaal in van hun Volkswagen Golf 3 en gaan op weg naar Ulaanbaatar, Mongolië. Hun zelf uitgestippelde route van zeventienduizend kilometer leggen ze af op zelf gebrouwen biodiesel uit frituurvet. Avinash knutselt de reactor in India in elkaar. Justin zoekt hier de sponsors en media op. Kazachstan Praag Sandra Pool Het grote avontuur is wat hem triggert, zegt Justin Dorneanu (24) met een grijns om zijn mond. Als je terugkomt zonder sterke verhalen, heb je het niet goed gedaan, lacht-ie. Ooit zul je in de problemen raken. Juist dat, het overwinnen van pech, onheil en rampspoed, maakt de rally zo gaaf, vindt de werktuigkundestudent. En de dimensie van zelfgemaakte biodiesel is extra uitdagend. Justin vertelt dat zijn teamgenoot Avinash Narayanaswamy (27), die vorig jaar de master Sustainable Energy Technology aan de UT afrondde, een jaar heeft gewerkt aan het ontwikkelen van de reactor. Hij is de chemische man en heeft álles over voor de race. Hij heeft zelfs zijn promotieplek aan de UT verschoven naar februari volgend jaar. De twee UT ers willen op een bijzondere wijze hun bijdrage aan een duurzame wereld leveren. We leggen de afstand van zeventienduizend kilometer af Londen op biodiesel. Avinash maakte in samenwerking met de universiteit in zijn woonplaats Bangalore een reactor. Het ingrediënt methanol kan nog een probleem worden, zegt Justin. Dat is een soort alcohol, hartstikke giftig, maar nodig voor de chemische reactie. Avinash zegt dat je het op elke hoek van de straat kunt kopen. In India misschien, maar hier niet. Ja, dan loop je het risico dat je wordt opgepakt als je het goedje in grote hoeveelheden aanschaft. Je kunt er immers een bom van maken. Voor voldoende methanol, schrijven de rallyrijders universiteiten aan die ze onderweg tegenkomen. We rijden onder de vlag van de UT en we hopen op de medewerking van andere instellingen. In het ergste geval mengen we met gewone diesel of gaan we verder op slaolie uit de supermarkt. Maar liever niet. De aanhangwagen met daarop de reactor gaat namelijk niet voor niets mee. Moskou Mongolië Ulaanbaatar Alma Ata In een grote stad blijven we een paar dagen hangen. We struinen dan langs restaurants, cafetaria s of gaan bij mensen thuis op zoek naar oud frituurvet. Het doel is om per stop 160 liter biodiesel te generen. De hoeveelheid biodiesel is bijna gelijk aan de hoeveelheid frituurvet. Zestig liter gieten we direct in de tank. Honderd liter gaat mee in jerrycans. Zo hebben we de route opgedeeld in etappes. In totaal hebben we drieduizend liter brandstof nodig. Justin Dorneanu: Het overwinnen van pech, onheil en rampspoed: dat maakt de rally zo gaaf. Foto: Gijs van Ouwerkerk Het startpunt is Londen, vertelt Justin. Via de tunnel steken ze over naar Calais op het vaste land en reizen door naar Praag. We gaan vervolgens naar Denemarken, de Poolcirkel in Zweden en naar Sint Petersburg. Via Moskou rijden we naar Kazachstan. Op het grensgebied met Mongolië moeten we daar onze weg vinden door het Altaigebergte met als eindbestemming Ulaanbataar. We zijn drie tot vier maanden onderweg. Avinash heeft net zijn rijbewijs in India gehaald, weet Justin. Ik zal met mijn internationale rijbewijs voornamelijk in Europa achter het stuur zitten. Avinash neemt het roer over in Rusland. Of dat met een Indisch rijbewijs legaal is, weet ik niet. Dat merken we wel. De werktuigbouwkundestudent raakte twee jaar geleden onder de indruk van de rally tijdens zijn vakantie. Ik was met een stel vrienden op doorreis in Europa. Onderweg kwamen we een horde raceauto s tegen voor de echte rally naar Mongolië. Supergaaf! Van die stoere, stevige wagens in camouflagekleur, stapels banden op het dak geknoopt. Dat wilde ik ook wel. Die droom gaat 10 juli in vervulling. Al is het met deze liefdadigheidsvariant niet de bedoeling om als eerste over de finish te komen. Geld ophalen voor het project Save the Children en het beleven van zoveel mogelijk avonturen is het primaire doel. Meer informatie:

10 10 Donderdag 21 januari 2010 campus krijgt als proef eerste exemplaren dit voorjaar Snel inzetbare noodwoning De vele daklozen na de aardbeving in Haïti vorige week zouden baat hebben bij het door Lasse Licht bedachte opvangprincipe. De student industrieel ontwerpen ontwikkelde noodwoningen van semipermanente aard waar slachtoffers tijdens de wederopbouwperiode relatief aangenaam kunnen wonen. Een prototype verschijnt als de subsidie rond is dit voorjaar op de campus. Bewoond en al om te testen hoe leefbaar de woning is. Sandra Pool Uit zijn tas haalt Lasse Licht (28) een paar schetsen te voorschijn. Dit is het idee, zegt hij trots. Op het papier staan geschakelde woningen. Ze verspringen per blok. Om de uitstraling minder saai te maken. Voor de huizen ligt een houten vlonder. Die is functioneel. De leidingen voor water, riolering en elektriciteit lopen er onder door en ze vormen geschakeld een soort wegdek. De noodwoningen, aangeduid als Dutch Innovative Fast Flexible Emergency Relief Housing Solution (DIFFERHS), hebben een woonoppervlakte van 45 vierkante meter. Er is een badkamer van twee bij twee en een keukentje. Geschikt voor vier tot zes mensen. De student laat nog een plaatje zien. We kunnen 48 huizen kwijt op een voetbalveld. Mocht er zich in Nederland een ramp voordoen, dan heeft elke club wel een veld over. Kijk, het lijkt net een dorp. De voordelen zijn volgens Licht enorm. De afwatering is goed, er is water en elektriciteit aanwezig en het terrein is mooi vlak. De gemeente Hengelo legde de opdracht voor het ontwikkelen van de noodwoningen bij de UT neer. In 2009 hield Hengelo een rampoefening om te kijken of de regio Twente in staat is om 300 duizend mensen op te vangen. Tot nu toe kunnen we 150 duizend mensen kwijt in sporthallen, hotels en vakantieparken. Maar hoe kunnen we nou grote groepen mensen voor langere tijd opvangen? Met die vraag ging Licht aan de slag. In de praktijk zijn er volgens hem drie fasen van opvang na een ramp. Emergency shelters, denk aan tenten, zijn bedoeld voor de eerste paar weken, transitional shelters worden gebruikt voor de wederopbouwperiode en Lasse Licht. Foto: Arjan Reef dan volgt uiteindelijk de permanente huisvesting. Het belang van semipermanente woningen is volgens de student groot. Na een ramp stort alles letterlijk en figuurlijk in. Wanneer mensen snel een eigen plek hebben van hoge kwaliteit nemen ze eerder weer deel aan het arbeidsproces. Dat perkt de economische klap in. Daarnaast kun je meer tijd nemen voor opbouw zodat het ook goed gebeurt. In een rijk land wordt de wederopbouwfase geschat op drie jaar. In een arm land zoals Haïti zijn ze na drie jaar nog steeds bezig. Volgens Licht zijn de tijdelijke opvanghuizen uniek vanwege de goede prijs-kwaliteitverhouding. We streven naar een kostprijs van vijfduizend euro voor het maken van de woningen. Daarvoor krijg je een redelijk luxe woonstandaard. Je hebt een echt huis en geen tent. De demontabele woningen worden een soort IKEA-bouwpakketten die iedereen in elkaar kan schroeven. Ze mogen niet zwaarder zijn dan een ton, zodat je in elkaar gezette exemplaren makkelijk met een heftruck kunt verplaatsen. Licht studeert naar verwachting in februari af op zijn concept. Een pilot-project is een volgende stap. Ik ben bezig met de subsidieaanvraag en als dat lukt, bouwen we in samenwerking met vele partijen zoals IAA Architecten en TEHA Holding twee of drie noodwoningen voor studenten op de campus. De huizen blijven twee jaar staan zodat we de kwaliteit van leven, de gevoelswaarde en het demontabele aspect na afloop kunnen onderzoeken. Uiteindelijk zullen overheden de noodwoningen moeten aanschaffen. Idealiter zouden er vijfduizend huizen in Europa beschikbaar moeten zijn, verdeeld over verschillende landen per vijfhonderd stuks. De opslagkosten worden zo gedeeld en in geval van een ramp kan men snel en adequaat optreden. Precies zoals het bedoeld is. Ook verhuurders van vakantiewoningen toonden al interesse. Er is dus markt voor. Voor meer informatie: Schetsen van de semi-permanente woningen die in geval van een calamiteit direct kunnen worden ingezet. CLINIC. Medewerkers in actie tijdens een boksclinic in het kader van de winteractieweek van de UT. In de clinic, gisteren in het Sportcentrum, werd vooral aandacht besteed aan de conditionele en technische componenten van de bokssport. Zonder bokshandschoenen. Die kwamen er later aan te pas. Geen knock-outs al met al, wel een flinke inspanning. De ook in deze week geplande golfclinics gingen niet door vanwege het weer en zullen later dit jaar plaatsvinden. Foto: Gijs van Ouwerkerk ADVERTENTIE I T C - O N D E R Z O E K. Studenten van faculteit ITC presenteren aanstaande woensdag hun onderzoek op de jaarlijkse MSc Day. In vier sessies laten de studenten die in 2008 zijn begonnen zien wat hun resultaten zijn van de afgelopen anderhalf jaar. De dag vindt plaats in het auditorium van het ITC-gebouw. De eerste sessie begint, na een welkomstwoord van Tom Veldkamp, om 9.15 uur. Het is voor de dertiende keer dat het ITC een MSc Day organiseert. ADVERTENTIE Giro 5514 t.n.v. Jump in Den Haag info@heartjump.nl

11 11 Donderdag 21 januari 2010 Langdurig ziek? kampeer op campus ADVERTENTIES Conform de Nederlandse wetgeving moeten werkgevers langdurig zieke werknemers over twee jaar tijd minimaal 170 procent betalen. In onze CAO staat dat na negen maanden ziekte nog maar 76% salaris wordt uitgekeerd; in mijn geval betekent dat dat ik er bijna 300 euro netto per maand op achteruit ga. Bijna drie jaar geleden kregen we een brief van Loyalis dat de UT haar werknemers niet graag onderverzekerd ziet en dat we tegen gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid verzekerd zijn. Helaas staat er niet in de brief hoe je die overige vijftien maanden moet overbruggen. Ik heb begrepen dat er nog steeds onderhandeld wordt over de nieuwe CAO en omdat ik graag meedenk ingezonden wil ik graag een suggestie aandragen. Wellicht kunnen we het Keuzemodel uitbreiden. Voor degenen die nog niet bekend zijn met het fenomeen Keuzemodel: je kunt uren inleveren voor doelen zoals je pensioen, een sabbatical of zelfs een nieuwe fiets. Nu ik langdurig ziek ben heb ik uren genoeg in de aanbieding en nu mijn huis in de verkoop moet heb ik zelf grote interesse in een luxe thermo-tent. Met een beetje geluk krijgen we toestemming van het college van bestuur om de tent op het sportveld te plaatsen. Als je de tent opleukt met het drie miljoen euro kostende nieuwe logo van onze onder nemende universiteit kan dit als geheel zeer artistiek aandoen. En alle zieken in één kamp op de k(c)ampus is ook praktischer voor Santar, onze onafhankelijke adviesorganisatie voor gezondheidsmanagement en arbeidsomstandighedenzorg - misschien dat de bedrijfsarts dan wél de moeite neemt om iets van zich te laten horen. Door de kanker ben ik al mijn borst, mijn haar en mijn onbezorgde toekomst kwijt en als klap op de vuurpijl gaat binnenkort mijn financiële zekerheid er ook nog aan. Jongens, sterkte met de onderhandelingen! Petronella K. Beute Info De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, (info@ utnieuws.utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zo veel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag uur. A lgemeen Cursussen Onderwijskundige Dienst Bij de Onderwijskundige Dienst starten binnenkort de volgende cursussen: Ontwerpen en uitvoeren van onderwijs op bijeenkomstniveau. Data: 11, 18 febr. en 4, 11 en 18 maart van 09:00-12:30 uur. Teaching & Learning (eng.). Data 2, 3, 4, 9 en 10 febr. van 09:00-12:30 uur. Doceer- en begeleidingsvaardigheden. Data: 4 febr. 4 en 25 maart, 22 april en 20 mei van 13:30-17:00 uur. Aanmelden kan via c.p.m.scholten@utwente.nl. Voor meer informatie over deze en andere cursussen zie onze cursuskalender: utwente.nl/diensten/so/od/cursusaanbod/ Cursuskalender/. Wetenschapswinkel: Groene Voetbalclub Sc Everstein, een voetbalvereniging in de gemeente Vianen, wil de meest duurzame en groene voetbalclub van Nederland worden. Aangezien met de huidige accommodatie de post energie een groot deel van de jaarlijkse kosten beslaat, is het doel van de club dan ook te formuleren als: kostenreductie door energiebesparing. Lijkt het je wat om Sc Everstein te ondersteunen bij het behalen van haar doel? Meer informatie: of neem contact op met Aleksandra Berezowska, Bastille 214, tel. 3942, wewialgemeen@disc.utwente.nl. Dit project is uitvoerbaar als bachelorthese bij CT of WB, waarbij het pakket duurzaam bouwen een zeer nuttige aanvulling is. Wetenschapswinkel: Belemmeringen Buurtbemiddeling Om escalaties te voorkomen probeert Travers buurtbemiddeling uit Zwolle, samen met vrijwillige buurtbemiddelaars, onderlinge burenruzies en ergernissen op te lossen. De organisatie merkt echter dat mensen die te maken krijgen met een conflict buurtbemiddeling laat of helemaal niet inschakelen. Om deze reden wil Travers onderzoek laten doen naar belemmeringen bij het inschakelen van de buurtbemiddeling en manieren om deze belemmeringen tegen te gaan. Dit onderzoek is een Masteropdracht bij Veiligheid & Gezondheid en zal begeleid worden door dr. Ellen Giebels. Er is een kleine vergoeding beschikbaar. Meer informatie: www. wewi.utwente.nl of neem contact op met Aleksandra Berezowska, Bastille 214, tel Symposion: Sharks and Humans Sharks have a bad image as dangerous predators with a mean character. This image is false and far beyond reality. Sharks turn out to be very intelligent, social and most of the time non-aggressive animals. There are just dangerous situations, often created by humans. We are not threatened by sharks, it is the other way round. Dr. Erich Ritter (internationally renowned shark expert and director of Sharks School in Florida). Dr. Sander van Dijk (marine biologist at the University of Groningen and member of Shark Alliance). Fr. 29th of January, 19:30-21:30 hrs, Spiegel/Room 4. Training: Besturen op niveau Hoe geef je leiding aan een vereniging of club? Wat is goed leiderschap? Als je net in een bestuur bent gestapt ben je allang blij dat je het hoofd boven water kunt houden. Tijdens deze training hoef je niet te besturen, maar staat reflectie op besturen en leiderschap centraal, met als doel een betere bestuurder te worden. Drs. Franke Jongsma geeft deze training. Hij is momenteel consultant Training & Ontwikkeling bij de Kema. Wo. 3 februari, Vrijhof/Kleine Zaal, 9:30-16:30 uur. Deze cursus is bedoeld voor studentbestuurders. Aanmelden: verplicht en kan via sg.info@gw.utwente. nl of Kosten: EUR (incl. lunch, koffie/thee). TCP Language Centre offers Cambridge courses The TCP Language Centre now offers preparation courses for the Cambridge Certificate in Advanced English (CAE) and the Cambridge Certificate of Proficiency (CPE) which are recognized by universities and employers throughout the world. The courses are open to both students and staff who wish to improve their language level to C1 (CAE) and C2 (CPE), the highest language levels as they have been defined by the Council of Europe s Common European Framework. CAE and CPE are for learners who wish to acquire the ability to use English effectively and with confidence in almost any English-speaking context. More information: Improve your English Do you want to improve your public speaking skills or practice your spoken English? Join the Oostmasters in Twente. This learning-by-doing-workshop enhances your speaking skills in a friendly atmosphere. Join our next meeting on Thursday 21 January 18:30-20:00 hrs in the Bastille, Zaal 4. You are free to participate. For more information about this workshop, visit our website: VLT VentureClass Thursday January 21 VentureLab Twente invites you to its monthly network dinner plus VLT VentureCLass on January 21 in The Corridor. Entrance is free of charge. The speaker is Danny Mekic', founder and Chief Executive Officer at DomainDesk.com. His expertise is in Reducing complexity of situations, projects, dilemma's and conflicts & Combining knowledge from different disciplines (internet, media, technology, law & practical psychology). For details and compulsory VentureClass registration: www. venturelabtwente.com/ventureclasses. VentureLab Twente infomeeting February first focus on females VentureLab is the business development support programme for individuals and teams, who want to build a company with growth-potential. Our programme offers many facilities plus weekly training sessions on Fridays. Are you an entrepreneurial female? Graduate student, Phd, Professional? Come and talk to us at a ladies only information meeting on Mondayevening, February 1, hrs (coffee from 19.30), Faculty Club, UT Campus. VentureLab is executed by the UT and Saxion and co-funded by the European Fund for Regional Development. More information and compulsory infomeeting registration: Mensa-ruimte tijdelijk ingericht als studiewerkplekken De ruimte waar tot voorkort de Mensa zat gevestigd in de Bastille is tijdelijk door de Student Union ingericht als studiewerkplek. Deze studiewerkplekken zijn de hele dag (van 8 uur s ochtends to 24 uur s avonds toegankelijk). Ideaal om gedurende de tentamenperiode rustig te kunnen werken! O raties Prof.dr. ir. P.C. de Weerd-Nederhof, benoemd tot hoogleraar Organisatiekunde Organisatie van Innovatie aan de faculteit Management en Bestuur, over Innovatie(f) organiseren: een kwestie van balanceren, donderdag 28 januari 2010, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. dr. W.R. van Joolingen, benoemd tot hoogleraar Computationeel modelleren in onderwijssituaties aan de faculteit Gedragswetenschappen, over Modeltekenen, donderdag 4 februari 2010, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. J. van der Palen, benoemd tot hoogleraar Evaluatie en Assessment in Gezondheidsonderzoek aan de faculteit Gedragswetenschappen, over Beter weten door beter meten, donderdag 11 februari 2010, 16:00 uur, De Vrijhof. S pe Hot heads and cold hearts never solved anything (Billy Graham). # Ma. 25 januari, 20:00 uur: wat bezielt je?, kamer 324. # Wo. 3 februari: lezingen i.v.m. de Holocaust Memorial Day. # Vr. 5 februari: lezingen Mient Jan Faber (IKV) en Ria Oomen (Europarlement CDA) i.s.m. Aramese beweging voor mensenrechten. Geïnteresseerd? Je kunt contact opnemen met Janneke Bekhof, kamer 314 Vrijhof, j.w.bekhof@utwente.nl. We ontmoeten je graag op één van bovenstaande activiteiten. V estingbar Ook in het nieuwe jaar is de Vestingbar 364 dagen geopend. Elke zo. een gratis kaasplankje, di. gratis pubquiz vanaf 21:00 uur, wo. gratis film i.s.m. de Belletrie. Programma: 27-1 The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert; 3-2 The Three Burials of Melquiades Estrada om 21:00 uur. Wo. ook 20 cent korting op speciaal bier van fles en do. avond is het pullenavond. Reguliere openingstijden: do.-ma.: 21:00 uur en di.-wo.: 20:30 uur. Verder is in overleg altijd een borrel of film in de Vestingbar mogelijk. Maak hiervoor een afspraak via reserveringen@vestingbar.nl.

12 12 Donderdag 21 januari 2010 Medisch centrum Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. tel # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: ma.-do. van 08:00-16:00 uur, tel Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: ma.-vr. van 07:30-21:00 uur, tel of Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping, info@renepolman.nl, nl. Alle faculteiten Promoties M.R. Neuhauβer (EWI) over Model checking nondeter-ministic and randomly timed systems, 22 januari 2010, 13:15 uur, SP2. Ir. H.A. Visser (CTW) over Residual lifetime assessment of upvc gas pipes, 22 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Ir. R.H. Klein Entink (GW) over Statistical models for responses and response time, 22 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Mw. drs. A. Dassen (MB) over Networks: structure and action: steering in and steering by policy networks, 22 januari 2010, 16:45 uur, SP2. Drs. H.J. Hesselink (MB) over Strategische besluitvorming in een neergaande bedrijfstak: onderzoek naar de strategische maatregelen in de krl textiel-industrie in de periode , 27 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Drs. J.W.M. Verhoeven (GW) over Keeping up appearances: service environments as symbolic communication, 28 januari 2009, 15:00 uur, SP2. Drs. E.L. Abrahamse (GW) over Serial action and perception, 28 januari 2010, 16:45 uur, SP2. Ir. T.J. Coenen (EWI) over Analysis and design of post-wall waveguides for application in SIW, 29 januari 2010, 13:15 uur, SP2. Mw. C. Hauff (EWI) over Predicting the effectiveness of queries and retrieval systems, 29 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Ir. W.P. Beeker (TNW) over Propagation and nonlinear scattering of ultrashort pulses- examples on modeling and application, 29 januari 2010, 16:45 uur, SP2. Afstudeeropdracht EVC PSY/OW/BK. Met het instrument Erkenning Verworven Competenties (EVC) kunnen werknemers en werkzoekenden hun (werk)ervaring in kaart brengen en laten waarderen met een zogenaamd ervaringscertificaat. In opdracht van de Projectdirectie Leren & Werken onderzoekt ProfitWise International wat de effecten van EVC zijn. ProfitWise doet dit i.s.m. de vakgroep Organisatiepsychologie & Human Resource Development (OP&HRD). Het onderzoek beschrijft ook de context en de mechanismen die het verband tussen EVC en de waargenomen effecten verklaren. Interesse? Contact: Diederick Stoel (diederick. stoel@profitwise.info of tel ), Karin Sanders (k.sanders@utwente.nl of tel ) of Bertine Scholten (b.f.j.scholten-koop@gw.utwente.nl of ). Landelijke Studenten Vakbond De LSVb zoekt enthousiaste studenten die de rechten van studenten willen behartigen. Heb jij zin om je een jaar lang in te zetten voor studenten en veel ervaring op te doen als bestuurder? Solliciteer dan voor het LSVb bestuur. Meer informatie: of stuur een naar zoekcolsvb@gmail.com. Deadline: 1 maart G W Afstudeercolloquia MCS S. ten Tije over Interactivity on social festival platforms, 22 januari 2010, 14:00 uur, CU C238. M. Rijpstra over De invloed van framing op productbeoordelingen als functie van de complexiteit van de tekst en individuele verschillen, 25 januari 2010, 12:30 uur, SP6. E. Lohuis over Effecten van een introductieprogramma op organisatiesocialisatie, pro-actief informatie zoeken en affectieve organisatie-betrokkenheid van nieuwe medewerkers, 25 januari 2010, 15:45 uur, CU C238. W. Nieuwerth over De verwachte effecten van Enterprise 2.0. op de effectiviteit van kennismanagement in grote kennisgerichte organisaties in Nederland, 28 januari 2010, 10:45 uur, CU C23. Afstudeercolloquia PSY Recent: I. Kuipers over Conflicten de baas? Op zoek naar moderatoren op de relatie tussen werkgerelateerde conflicten en teamprestatie, 19 januari D. Hoogenboom over Het ontwerpen van een educatief spel ter ondersteuning van het aanleren van rijmen bij kinderen met een cochleair implantaat, 21 januari 2010, 16:00 uur, SP7. M. Wierenga over On the road to developing knowledge: a study on the effectiveness of management development programmes, 29 januari 2010, 15:30 uur, CU B209. C.J.A. Machiels over Kijken en bekeken worden: zelfreferentie aan de hand van visuele informatie, 29 januari 2010, 16:00 uur, CU B103. J. van Dijk over Positive reciprocity in an online environment, 29 januari 2010, B200a. N. Dondergoor over Veel voor weinig? Inlenersbenaderingen ten opzichte van uitzendkrachten, 29 januari 2010, B200a. Y. Groenveld over De effecten van verschillende soorten reclame op herinnering en attitudes van consumenten, 29 januari 2010,B200a. K. Koch over Samenhang tussen ecstasy gebruik, psychologische determinanten en persoonlijkheid met nadruk op levensprevalentie en frequentie van gebruik, 29 januari 2010, B200a. R. Kok over Persoonlijkheidskenmerken en attitudes van chronische benzodiazepinegebruikers en de rol hiervan in hun intentie om te stoppen, 29 januari 2010, 15:45 uur, SP7. C. Kosters over Inattentional blindness gezien door de ogen van de observeerder, 29 januari 2010, B200a. S. Lehmann over Unfinished sympathy; investeringen en verwachtingen van inleners ten aanzien van uitzendwerk, 29 januari 2010, B200a. J. Matthiessen over De relatie tussen het schoonheidsbeeld van Mexicaanse VWwerknemers en het eten van gezond en ongezond voedsel, 29 januari 2010, B200a. F. de Wit over Onvolledige sympathie: uitzendarbeid vanuit inlenersperspectief, 29 januari 2010, B200a. S. Verroen over Impliciete accociaties in relatie tot alcholmisbruik onder licht verstandelijk gehandicapten, 29 januari 2010, B200a. Eenmalige collegezaalwijziging voor het vak Werving en selectie in nieuwe contexten (290407) Voor MPS. Het college op 1 juni 2010 heeft plaats in WA2. De overige bijeenkomsten, zoals ze verroosterd zijn, in WA4. MB Afstudeercolloquia MBA H. Smid over Sectorplatform(s): how to create and share knowledge successfully, 27 januari 2010, 15:30 uur, CU B103. M. Oude Avenhuis over The decision making process in the subsidy market, 5 februari 2010, 08:45 uur, CA C009. Afstudeercolloquium MIE&M C. Gradisen over Forecasting obsolescence, 29 januari 2010, 15:45 uur, Vrijhof 5. Afstudeercolloquium TBK M. Gatsma over To make or not to make: determining an effective long-term sourcing strategy for the Danone Medical Nutrition division, 27 januari 2010, 15:45 uur, SP6. Proces en Organisatie-Analyse (410501) (TBK B2/3e kwartiel) Voor TBK/B2. Voor bovenstaand project zijn in de eerste collegeweek al verplichte onderdelen ingeroosterd. Op ma. 1 februari wordt tijdens het college de groepsindeling bepaald. Di. 2 en wo. 3 februari is de verplichte interview training. Studenten die niet ingedeeld zijn in een groep, of die niet deel kunnen nemen aan de interview training zijn uitgesloten van verdere deelname aan dit project. Lees de informatie op Blackboard goed door. Meeloopbegeleiders BK / Bedrijfskundige eerstejaars opgelet! Zit jij goed op je plek bij Bedrijfskunde in Enschede en lijkt het jou leuk om scholieren van 5 of 6 VWO te laten zien hoe het leven van een BK student eruit ziet? Wij zijn met spoed op zoek naar meeloopbegeleiders! Het kost niet veel meer tijd naast het volgen van de colleges en je verdient toch iets extra's! Geïnteresseerd? Neem contact op met Dorien Brunt, meeloopcoördinator faculteit MB door naar study@ mb.utwente.nl te mailen. Graag reageren vóór 28 januari Asian Business & Governance / Free Master module of MSc BA / School of Management and Governance The School of Management and Governance offers an Asian Business & Governance programme as free master module of the MSc in Business Administration. The focus of this module is a theoretical and problem centered analysis of business issues in Asia, in their socio-cultural and political context. The module consists of two blocks of 5EC, which also can be followed separately. Block 2, starts in February (3rd quartile). Detailed information of the programme is available on VIST ; , and Blackboard. STUDENTS CAN REGISTER NOW. This programme is open for all MSc students BW, but also students of TBK, CTW, EWI and TNW, BIT and IEM, who want to take this programme as an extra or optional module, are welcome. Staff: Dr Minna van Gerven, Dr Yoram Krozer, Dr Liqin Ren, Prof. Dr J.A. Stam (coordination), Dr Jörgen Svensson. Vak Technology Assessment van ICT (411110) Beste studenten, Bij deze wil ik jullie erop attenderen dat vanaf dit jaar het bovengenoemde vak niet langer een verplicht vak is maar samen met het nieuwe vak IT en Recht (410121) een verplicht keuzevak. Jullie kunnen dus vanaf dit jaar tussen deze twee vakken kiezen. De boeken van het nieuwe vak IT en Recht zijn inmiddels ook bekend: 1. ICT-recht voor de praktijk van De Vey Mestdagh, Dijkstra en Huisjes (2008). 2. De wet op internet van Arnoud Engelfriet (2008). Het wekelijks college van dit vak staat inmiddels op het rooster vermeld: bachelor/bit/studieprgrammaroosters/ b3roosters/bit_b3_2e_semesterrooster.pdf. Céline Heijnen MSc., onderwijscoördinator BIT. T NW Afstudeercolloquia BE T.J.M. Bost over Optimizing system reliability of medical equipment in the hospital, 28 januari 2010, 15:30 uur, N109. J.O.R. Burer over Functionalization of electrospun polyactive scaffolds for langerhans islets tissue engineering, 5 februari 2010, 14:00 uur, ZH 286. MIRA: UTo Business Award Are you active in the field of biomedical engineering and technical medicine? Mira invites you to come up with a new and viable business proposal before 10 March Nominees will be invited to

13 W present their proposals at a live-audience pitch on 1 April The winner of the UTo Business Award will T NW be selected by a professional external jury and receives EUR A second winner, selected by the public, receives EUR In addition, MIRA will offer you facilities and advise. Submit your business idea by writing a 3-5 Pages business plan summary. More information: or contact Roy Kolkman at R.G.M.Kolkman@tnw. utwente.nl or Bestuur Student Union De Kick-In Commissie 2010 zoekt een com- missielid die het team wil komen verster- Interesse of wil je meer weten? Neem ken. dan contact op met de Student Union of mail naar j.h.hegeman@union.utwente.nl. # Ma. 8 februari, uur is in de synagoge van Enschede het 5e Prinsestraatdebat. Thema: macht en politiek. Het debat wordt ingeleid door Alexander Pechtold. Zie : # De Lustrumcommissie kan nog hulp gebrui- voor het organiseren van een acti- ken viteit toegankelijk voor alle studenten. Interesse? Mail naar: l.m.desonnaville@ union.utwente.nl. # Wo. 10 februari om 16:00 uur is de Themapresentatie Kick-In 2010 in Agora, Vrijhof. W.S.G. Isaac Newton S tudieverenigingen Donderdagmiddag is de borrelkelder open. Heb je na je tentamen zin in een pilsje? Kom dan vanaf 16:00 uur langs in de borrelkelder: de laatste herfstbokjes zullen de glazen vullen. # Verder is de inschrijving voor de Trip geopend: in het weekend van 12 februari reizen 50 Newtonianen af naar Praag om daar een weekend lang veel gezelligheid te beleven. Schrijf je dus nu in voor de Trip. # Meer informatie: www. isaacnewton.nl of bel (053) E.T.S.V. Scintilla De nominatie voor de Opel is afgelopen. De jury zal zich nu over de genomineerden buigen om een winnaar te kiezen. Hou de utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 13 Donderdag 21 januari 2010 ADVERTENTIES posters in de gaten voor de datum en tijd van de prijsuitreiking. Daarnaast wenst Scintilla iedereen veel succes tijdens de tentamenweken. Na de tentamenweken zullen er een aantal leuke activiteiten plaatsvinden, zoals de onderwijslunch, de valentijnsborrel en de Grolsch-excursie, dus hou de agenda in de gaten. S.V. Paradoks Wij wensen al onze studenten succes met hun tentamens. # Wij zoeken nog vrouwen die ons team voor de Batavieren race willen versterken. # De Paradokskleding is binnen, als je kleding besteld hebt kun je het komen afhalen. # S.V. Paradoks Tel: ( ) Website: utwente.nl. Dimensie C ultuur Succes met je tentamens! # 2 Februari is het multiculti-diner! Leer elkaars cultuur kennen/interested in other cultures? If you bring food from your cuisine or if you prepare an act for our stage, admission is free! Subscribe: accie@dimensie.utwente. Master your talent Mastervoorlichtingsdag 10 februari nl. C.T.S.G. Alembic 28 Januari: reguliere borrel # 30 Januari: Alembic Rally # 2 Februari: casedinner Gusto MSC # 3 & 10 & 17 Februari: Excel cursus # 4 Februari: oudbestuurbedankborrel # 5 Februari: klootschieten met de ECo # 11 Februari: TOSTIS # 12 Februari: Photoshop cursus # 16 Februari: workshop presenteren met KIVI # 16 Februari: pokertoernooi # Inschrijven via bestuur@alembic.utwente.nl # Op de Alembickamer kun je altijd langskomen met vragen of opmerkingen of om gewoon even koffie of thee te drinken, , Bellettrie Filmhuis C ultuur A.s. wo. 27 januari wordt de film The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert vertoond in het filmzaaltje van de Vestingbar. Drie show-girls, twee travestieten en één transseksueel uit Sydney zijn het leven in de grote stad beu. Zij willen bovenal opvallen en dat is praktisch onmogelijk in een stad als Sydney. Het drietal besluit een uitnodiging aan te nemen voor een optreden in Alice Springs, midden in de woestijn. In hun oude bus, Priscilla gedoopt, beginnen zij aan een reis vol komische, bizarre en gevaarlijke avonturen. Aanvang: 21:00 uur. Toegang: gratis. P akkerij A.S.V. Taste De SB-info avond is door omstandigheden een week verder verplaatst. De avond vindt nu plaats op ma. 25 januari. # De tentamenweek is inmiddels weer begonnen en daarom is er dinsdag een tentamenlunch in het Atrium. Om op te warmen in dit koude weer zal er o.a. gezorgd worden voor warme chocolademelk. # Deze week is dit bericht ook een bon. Het eerste lid dat dit bericht op de Sociëteit inlevert krijgt een mooi Taste cadeau. Audentis Op di. 2 februari worden de jaargroeperingen geïnstalleerd als officiële jaarclub. # Tijdens de tentamens gaat het kroegeten door en is er de mogelijkheid om alle tentamenstress te ontvluchten. # Direct na de tentamenperiode vindt de Senaatswissel plaats. Op 4 februari wordt het stokje succesvol overgedragen. # De Senaat wenst alle studenten succes met de komende tentamens. # Meer informatie: of bel of mail de Senaat. ( of senaat@ audentis.nl). I nternationaal ESN Twente Weekly Soccer this Saturday, Sportshall 1, 16:30-18:00 hrs. Release the study pressure, get some fresh air and get rid of your frustrations by exercising. We also need some supporters or a cheerleader squad to cheer for the ESN Twente soccer players. # ESNow, have fun in the sun in the French Alps with 300 international students, organized by ESN The Netherlands. Cheap deal: EUR 279. March 12-March 21, Be quick and subscribe with Franzi before February 12. to info@esntwente.nl # ESN Twente wishes everybody the best of luck with their exams. International Office Met de ruime studiebeurzen van het HSP Talentenprogramma kunnen exellente Nederlandse studenten studie- en/of onderzoekservaring op doen in het buitenland. Deadline aanmelding: 1 februari # Met een VSBfonds beurs van EUR kun je na je Master in het buitenland verder studeren of onderzoek doen. Deadline aanmelding: 1 maart # Het China Studiebeurzen Programma biedt kwalitatief goede Nederlandse studenten de mogelijkheid tijdens en na hun studie in Nederland een academisch jaar op bachelor- (laatste fase) master- of PhD-niveau in China te studeren. Deadline aanmelding: 1 februari # Het jaarlijks Multi- Culti diner van Dimensie is op 2 februari. Aanmelden via accie@dimensie.utwente. nl. # Meer informatie over deze onderwerpen en antwoorden over studeren of stage lopen in het buitenland: zie website IO: D iversen Kivi Niria De afdeling Technische Fysica van Kivi Niria organiseert op wo. 3 februari 2010 een excursie naar Astron, the Netherlands Institute for Radio Astronomy. Its main mission is to make discoveries in radio astronomy happen, via the development of new and innovative technologies, the operation of world-class radio astronomy facilities, and the pursuit of fundamental astronomical research. Engineers and astronomers at Astron have an outstanding international reputation for novel technology development, and fundamental research in galactic and extra-galactic astronomy. Vanaf 13:30 uur is er ontvangst met koffie, gevolgd door een presentatie en rondleiding. Deelname: gratis. Aanmelden via kiviniria@utwente.nl. CD-Uitleen Nieuwe aankopen, voor iedereen te leen, nu gratis voor bibliotheekleden. Pop: 1.Eels- End Times; 2.Bettie Serveert-Pharmacy Of Love; 3.Laura Veirs-July Flame; 4.Vampire Weekend-Contra; 5.Tim Christensen- Superior. Jazz: Henry Threadgill-This Brings Us To. Klassiek: Robert Schumann hertaald door Seth Gaaikema-Verliefd & Verloren. Wereld: Los Cenzontles - American Horizon. DVD: Riverside-Reality Dream. Deze en zo'n andere CD's, DVD's, SACD's, LP's en nu ook Blu-Ray Discs, in de Openbare Bibliotheek. Koop en reserveer on-line. Zie: Tel.: DHC Drienerlo Sport Drienerlo Dames 1 zoekt hockeytalenten. We zijn een team dat hockey serieus neemt, maar ook van een feestje houdt. Op zondagen en na de trainingen blijven we vaak gezellig samen eten en een biertje drinken. We komen uit in de 3e klasse en trainen op dinsdag en donderdag. Na de winterstop kunnen we wel wat versterking gebruiken, dus ben jij een fanatieke hockeyster en lijkt het je leuk om eens mee te trainen, neem dan contact op met het bestuur via Studentenrestaurant Maandag 25 januari Kip Cordon bleu, Gehaktbal, Groente-kaasburger Paprikasaus, Jachtsaus Romanobonen, Koolrabi Frites, Gekookte aardappelen Dinsdag 26 januari Spaghetti bolognaise, Kalkoenfilet Bolognaisesaus, Kruidensaus Doperwten, Wortelen Stokbrood, Pommes croquettes Woensdag 27 januari Gegratineerde visfilet, Hamburger, Tomaat mozzarella Bearnaisesaus, Gebakken aardappelen Spinazie a la creme, Sperziebonen Pommes noisettes, Gebakken aardappelen Donderdag 28 januari Kip Madras, Schouderkarbonade, Vegetarische stoofschotel Madras saus, Vleesjus, Vegetarische jus Mexicaanse groenten, Rodekool Rijst, Gekookte aardappelen Vrijdag 29 januari Zeevruchten in roomsaus, Runderstoofschotel, Boerenomelet Broccolimix, Sperziebonen Tagliatelle, Aardappelpuree De Stek Maandag 25 t/m vrijdag 29 januari Hap aan de tap Kip in rode wijnsaus Met spekjes en champignons Frites en rauwkostsalade Weekhap Hotwings met chilisaus Geserveerd met frites en rauwkostsalade De Waaier Sinds 4 januari 2010 kunt u bij de Waaier terecht voor een veelzijdig aanbod aan broodjes, maaltijden en lekkere maaltijdsalades. Dagelijks worden er tussen en uur wisselend verse wokmaaltijden, broodjes hamburger, pizza s e.d. bereid. U kunt het restaurant bereiken via de ingang van Hal B. For the English menu: studentenrestaurant Voor informatie + openingstijden: UT-Catering: Reserveringen Faculty Club en De Stek online via

14 14 Donderdag 21 januari 2010 Zomertraining voor langlaufers De associatie met een seniorensport is snel gemaakt, maar daarmee doen we nordic walking te kort, volgens cursusleidster Jolinde Gosselink. De sport overgewaaid uit Finland als zomertraining voor langlaufers heeft ook vaste voet gevat op de UT-campus. Elke dinsdag vertrekt er tussen de middag een groep vanaf het sportcentrum. Meer medewerkers dan studenten, maar toch, zegt Gosselink, het publiek wordt steeds jonger. De sport verdient volgens haar meer aandacht omdat bijna alle spieren in het lichaam worden gebruikt. We zijn met nordic walking de schaamte, als die er al geweest is, echt wel voorbij. Sprintkanon met podiumkansen Het leven lacht schaatssprinter Claudia Henkel toe. Afgelopen week deelnemer aan het NK sprint in Assendelft en vandaag donderdag kanshebster voor eremetaal op het NSK in Eindhoven. Ik kan me in sportief opzicht inderdaad mindere tijden voorstellen, klinkt het bescheiden. Bij de Drienerlose schaatsvereniging De Skeuvel lopen ze weg met dit jonge sprintkanon met een Duitse achternaam. Nee, ik ben geen Duitse. Mijn opa en oma ook niet. Als ik al Duitse wortels heb, dan gaan ze wel heel ver terug. In 2009 verbeterde het sprinttalent liefst dertien maal haar persoonlijke record. En met een tijd van op de 500 meter is er hoop op meer. Ze wil ook meer, maar niet ten koste van alles. Ik schaats puur voor de lol. De nationale top ligt voor mij buiten bereik. Toppers als Annette Gerritsen schaatsen op de 500 meter al tijden in de 38. Onvoorstelbaar snel. Als iemand weet hoe snel een 38-er op de 500 meter is, dan is het Henkel wel. Ze weet wat er voor nodig is om deze tijden op de klokken te krijgen. Drie keer in de week traint ze zich een slag in de rondte. Het is natuurlijk prachtig dat we hier een schaatsbaan naast de deur hebben liggen. En niet zomaar een baan, want vergeleken met andere banen is dit een snelle ijsvloer. Henkel heeft weinig op met duursporten. Op de vijfhonderd meter komt ze goed uit de voeten, de duizend meter wil ook nog, maar bij de vijftienhonderd begint het bij haar te kraken. Ik vind natuurijs geweldig, zegt ze. Het NK supersprint in Assendelft was ook buiten. Leuke sfeer, enthousiaste oudere mannetjes, koek en zopie. Dat werk. Heel leuk om eens mee te maken, maar ik kan beter uit de voeten op kunstijs. Op het NK supersprint kwam ze als dertigste over de finish. Van de in totaal 32 deelneemsters. Het was al lang mooi, vertelt ze, dat ik erbij kon zijn. Een hele bijzondere ervaring. Ook de afstand 140 meter was bijzonder, want die had ik nog nooit geschaatst. De sprintster klokte een tijd van zestien seconden rond. Geen idee, zegt ze, hoe ik die tijd moet inschatten. Ik was er wel tevreden mee. Op het vandaag donderdag te houden NSK in Eindhoven gaat ze voor een podiumplaats. Dat is volgens mij wel realistisch. Ik heb Claudia Henkel: De nationale top ligt buiten mijn bereik. Foto: Gijs van Ouwerkerk stiekem het deelnemersveld bekeken en ik zie wel degelijk mogelijkheden, aldus Henkel. Al vanaf haar zevende staat de geboren Groningse op de ijzers. Besmet met het enthousiasme van haar ouders en haar oudere zus. Ze zegt het meer te moeten hebben van haar techniek dan van haar kracht. Ik ben met mijn lengte van 1.78 Foto: Gijs van Ouwerkerk vrij licht. Maar het is juist aardig om te spelen met die techniek. Door alleen al iets anders op je schaatsen te gaan staan, kun je soms tienden van seconden winnen. Henkel zegt geen concreet doel te hebben voor Ik vind het gewoon heel aardig mezelf te verbeteren en zolang ik dat blijf doen, komen de resultaten vanzelf. Laat mij maar gaan. Kupers snelste in selectie Bata Thijmen Kupers was de rapste atleet in de eerste selectiewedstrijd voor het UT/Saxion-team dat meedoet aan de Batavierenrace. Kandidaten voor de snelste ploeg uit Enschede liepen vijf kilometer in de sneeuw op de campus. Kupers bleef zijn naaste belager Gerben Schreurs net voor in de eindsprint. Hij finishte in Remon van der Aa werd derde bij de mannen. Rianne Klein Brinke en Marie Louise ter Horst finishten voorin bij de dames. Kandidaten voor het snelste UT-team op de Bata kunnen zich nog tot 25 januari aanmelden via sportraadut.nl. Nederlaag Harambee De volleybaldames van Harambee liepen in Tubbergen tegen een 3-1 nederlaag op. De setstanden tegen het plaatselijke Dynamo waren: 25-17, 26-24, en Ede te sterk voor Cabezota De handbalmannen van Cabezota vonden in Ede een sterkere tegenstander. De Drienerlose ploeg werd met verslagen. Ondanks een prima wedstrijd was de ploeg uit Gelderland een maatje te groot. Ook het tweede damesteam verloor, met 8-7 van Zenderen Vooruit. HKC te sterk voor Vakgericht De korfballers van Vakgericht verloren met 10-4 (ruststand: 5-2) van HKC uit Hengelo. De UT-ploeg was niet scherp voor de korf en hielp daardoor een aantal kansen om zeep. HKC was doeltreffender. Voor Vakgericht scoorde Michiel Tromp tweemaal. Piranha klopt Amsterdam De onderwaterhockeyploeg van Piranha versloeg in een competitietoernooi het Amsterdamse Manta met 8-5. De hoofdstedelingen wisten vorig jaar nog het kampioenschap voor de neus van de Drienerlose ploeg weg te kapen. Dat werd met deze zege recht gezet. Wel verloor Piranha op dit toernooi het duel tegen het Rijswijkse Barramoenda met 6-4. Naam: Leeftijd: Studie: Sport: Club: Claudia Henkel 20 jaar industrieel ontwerpen schaatsen De Skeuvel

15 15 Donderdag 21 januari 2010 DDR-films Twintig jaar geleden hield de DDR op te bestaan. Daarmee kwam ook een einde aan het staatsfilmbedrijf DEFA van de DDR. De DEFA produceerde niet alleen propaganda, maar bracht ook artistiek hoogwaardige films voort, waarin kritische geluiden over de Oost-Duitse samenleving waren te horen. Zes van die films zijn de komende week in Concordia te zien onder de naam Spiegel 2009: Jahrgang 45, Der geteilte Himmel, Die Mauer, Solo Sunny, Auge in Auge en Die Mörder sind unter uns. DDR: Films van achter de muur, 22, 23, 26 en 27 januari om uur en 24 januari om en uur in Concordia, Enschede. Internetpoëzie In het kader van de poëziemarathon presenteert Medialab Enschede in samenwerking met AKI ArtEZ een lab-avond, geïnspireerd door de actuele en creatieve ontwikkelingen op het gebied van digitale poëzie. Studenten van de AKI ArtEZ presenteren zelfgemaakte internetpoëzie. Bestaande gedichten hebben ze op eigen wijze geïnterpreteerd en opnieuw vormgegeven door middel van geluid, animatie en beeld. Dr. Yra van Dijk bespreekt op welke wijze beweging, geluid en beeld de poëtische tekst beïnvloeden en plaatst de internetpoëzie in een breder kader. Lab-avond internetpoëzie, maandag 25 januari van tot uur in het Arendsman atelier in Roombeek, Enschede. Goedemondt Voor zijn derde avondvullende programma, Dedication, werd Ronald Goedemondt genomineerd voor de Poelifinario 2009 en de VSCD Cabaretprijs. Eerder was hij de winnaar van Neerlands Hoop De voorstelling gaat over het wraak nemen op de volwassen wereld. Goedemondt doet dat door te schreeuwen, fluisteren, roddelen, vertellen en door zijn publiek mee te nemen. Vooral dat laatste. Mensen meenemen naar een plek die helemaal van hem is. Of we aankomen doet er niet toe. Het gaat erom dat je meekomt. Ronald Goedemondt: Dedication. Dinsdag 26 januari om uur in de Stadsschouwburg, Enschede. Marijn van Vliet (links) en Ivo van der Hoeven in de Audiozaal die komend weekend verandert in een danszaal. Foto: Arjan Reef weekendje bal folk in de vrijhof Niet nadenken over pasjes Een folkband, een dansvloer en enthousiaste mensen. Dat zijn de ingrediënten van Bal Folk. Deze dansvorm is bezig met een ware opmars in Nederland. Komend weekend staat de Vrijhof in het teken van Folkdansen. Ruim honderd studenten en andere geïnteresseerden volgen workshops en zetten hun beste beentje voor tijdens drie grote bals. Latifa van Heerde Een moderne reïncarnatie van volksdansen, zo omschrijft student technische natuurkunde Ivo van der Hoeven Bal Folk. Het is geen volksdansen, maar bevat wel stukjes daarvan, gecombineerd met moderne invloeden uit de jazz, latin en pop. Ivo van der Hoeven en informaticastudent Marijn van Vliet zijn enthousiaste bezoekers van Bal Folk-avonden en dit weekend zijn ze van de partij tijdens het dansweekend op de UT. De studenten kwamen drie jaar geleden in aanraking met Bal Folk. Martijn moest eerder niets hebben van dansen. Totdat hij een keer meeging met broer Frank die in Folkband de Gonnagales speelt. Aan het eind van de avond was hij om. Wat heeft Folkdans wel wat andere dansen niet hebben? Marijn: Bij salsa of tango zijn mensen heel serieus bezig met pasjes zetten. Vooral bij beginnende koppeltjes ziet dat er belachelijk uit. Bij Bal Folk hoef je niet na te denken over je stapjes. Het draait simpelweg om dansen en plezier maken. Voor Bal Folk zijn geen soepele heupen vereist. Het enige wat je nodig hebt is wat gevoel voor ritme. Aan de meeste balavonden gaat een instructie van een uur vooraf waarin beginners de basispasjes leren. Een vaste danspartner is geen vereiste. Sterker nog: op een Folkavond dans je tijdens de kring- en rijdansen in principe met iedereen. Bal Folk komt oorspronkelijk uit Frankrijk en is via België in Nederland terecht gekomen. Instrumenten die vaak worden bespeeld zijn gitaar, accordeon, trekzak en doedelzak. Bovendien spelen de bands zo veel mogelijk akoestisch. Volgens Marijn is Bal Folk een ware hype. Steeds meer mensen ontdekken het en het blijft groeien. Wekelijks is er in Nederland wel ergens een bal, af en toe zelfs een weekend lang, zoals op de UT. Voor Ivo wordt dit de derde keer dat hij een heel weekend op de dansvloer staat. Dat is vermoeiend, maar ook erg leuk. Vorig jaar lag iedereen op zondag languit op de vloer: moe maar gelukkig. Balfolkweekend, vrijdag 22 t/m zondag 24 januari. Op het instapniveau zijn nog plaatsen vrij. Inschrijven via www. balfolk.nl/stage.php. Geen zin in een heel weekend? Op 23 januari is er een gratis en vrijblijvend bal inclusief introductieworkshop, om uur in de Audiozaal, Vrijhof. Theatersport Theatersportvereniging Pro Deo laat tijdens een theatersportwedstrijd op 22 januari zien dat improviseren ook heel goed in het Engels kan. In de internationale groep van Pro Deo zit de nieuwste aanwinst van de vereniging. Bereid jezelf voor op een avond vol roekeloze spelers die samen met een aantal veteranen een spetterende voorstelling geven. En natuurlijk mag het publiek bepalen wat ze spelen. Theatersportwedstrijd, vrijdag 22 januari van tot uur in het Amphitheater in de Vrijhof. Jules Deelder Ter gelegenheid van de Poëziemarathon Enschede draagt Jules Deelder bij Broodje Cultuur gedichten en proza voor en natuurlijk wat improviseren. Jules A. Deelder (1944) is een Rotterdamse dichter, schrijver, jazzdrummer en performer, die zichzelf graag aucteur noemt. Deelders werk kenmerkt zich door korte zakelijke zinnetjes, doorspekt met Engelse woorden en uitdrukkingen, afkomstig uit de wereld van de pop en underground. De Tweede Wereldoorlog, het gebruik van geestverruimende middelen, de stad Rotterdam, de voetbalclub Sparta en de jaren dertig en veertig, de glorietijd van de jazz, zijn thema s die regelmatig terugkeren. Jules Deelder: Deelder Dicht, maandag 25 januari van tot in het Amphitheater in de Vrijhof. Haaien Haaien hebben het imago van gevaarlijke beesten met een gemeen karakter, zoals in films als Jaws. Maar haaien zijn eigenlijk heel intelligente en sociale dieren die het grootste deel van de tijd niet agressief zijn. In het symposium Sharks and Humans van Studium Generale vertellen twee experts meer over de verhouding tussen mens en haai. Dr. Sander van Dijk, bioloog aan de Universiteit Groningen en Dr. Erich Ritter, een haaienexpert uit Florida en s werelds enige veldbioloog die gespecialiseerd is in haai-mens interactie en gedrag. De voertaal van het symposium in Engels. Sharks and Humans, vrijdag 29 januari van tot uur in de Spiegel, kamer 4. Vrijdag 22 januari Muziekcentrum, Enschede: toneelvoorstelling Pax Islamica V; Hadj door theatergroep De Nieuw Amsterdam. Slotakkoord van zijn cyclus over de vijf zuilen van de Islam uur. EUR 16.75/14.25/ Muziekcafé de Cactus, Hengelo: blues van eigen bodem. Optreden van BuddyX, het drietal speelt covers en eigen materiaal uur. EUR 5. Zaterdag 23 januari MAC Berlijn, Enschede: Luisterrijk, met lezingen en muziek van jazzpianist Andrew Hill georganisteerd door CD-uitleen uur. Entree: gratis. Muziekcentrum, Enschede: spannende avontuur van Peer Cynt o.l.v. het Orkest van het Oosten uur. EUR 17.50/15/ Het Vestzaktheater, Enschede: theatersportwedstrijd van de Afroep. Twee teams nemen het tegen elkaar op uur. EUR 5. Zondag 24 januari DE-Club, Enschede: een Jamsesjun. Geen grenzen en nauwelijks regels, gewoon lekker muziek maken. Neem je instrument mee uur. Entree: gratis. Woensdag 27 januari Rabotheater Hengelo: Leon Giesen. Mondo Leone: Dagboek. Leon verzint, vertelt, musiceert en filmt uur. EUR Donderdag 28 januari Muziekcentrum, Enschede: optreden van Three of a Kind. Met hun gitaren brengen ze wereldmuziek ten gehore uur. EUR 19/16.50/15. Vrijdag 29 januari Fred & Douwe, Enschede: Blend Sessions Jazzy, Funky, Housy & Soulful Music in de Citylounge van Enschede uur. Entree: gratis. Tot en met zondag 31 januari Centrale Bibliotheek, Enschede: foto-expositie 25 jaar Artsen s t a d Zonder Grenzen. Ze brengen hulp aan miljoenen mensen: tijdens oorlog, conflict en ondervoeding. Entree: gratis. Donderdag 4 februari Stadsschouwburg, Enschede: cabaretvoorstelling van Ali B. Wie Ali zegt moet B zeggen. Van rapper naar hiphopper, naar entertainer, naar vader uur. EUR 22/19.50/17. Vrijdag 5 februari Concordia, Enschede: theater/muziekvoorstelling Als een vreemde door Tim Meeuws. Griekse liederen met Nederlandse teksten uur. EUR 16/13.50/12. Zaterdag 6 februari Concordia, Enschede: cabaretvoorstelling Uit bed door Mylou Frencken. Een programma over Vrolijke Zaken uur. EUR 12.50/10.50/9.50. Zondag 7 februari Jacobuskerk, Enschede: voorstelling Op leven en dood door 50 jongeren van jeugdorkest Rajakymoes! o.l.v. Erik van Deuren. Leven en dood en oorlog en vrede zijn de grootste contrasten in ons bestaan denkbaar, naar de thema s van Amnesty uur. EUR 5. Donderdag 11 februari Atak, Enschede: optreden van Rowwen Héze. Al meer dan 25 jaar staat deze Limburgse band op het podium uur. EUR 21/19. Tot en met zondag 14 februari Medialab, Enschede: expositie Back to the future. Pionier Ad van Buuren toont baanbrekende elektronische sculpturen. Open: vr. t/m zo.: uur. Vrijdag 19 februari Metropool, Hengelo: concert van Moke. Dit Amsterdamse vijftal speelt hun nieuwe album The long and dangerous sea. Muziek categorie: Brit-oriented indie pop uur. EUR 16/14. Vrijdag 22 januari Spiegel: opening solo-expositie georganiseerd door Vrijhof Cultuurcentrum. Daniela Flores Magón toont traditionele Mexicaanse kunst, genaamd Alebrijes met de traditionele techniek van cartonería -papier, metaaldraad en kleurige verf uur. Expositie te zien t/m wo. 17 maart. Amphitheater, Vrijhof: Pro Deo, Theatersportwedstrijd uur. EUR 5/3. Zie deze pagina. Vrijdag 22 tot en met zondag 24 januari Agora, Vrijhof: Balfolkweekend. Workshop weekend voor dansen op live muziek, met name Franse en Vlaamse dansen. Za. 23 januari, Audiozaal, uur: gratis bal met introductieworkshop. Inschrijven via: EUR 130/100/85/70. Maandag 25 januari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, optreden Deelder Dicht door Jules Deelder (dichter/schrijver/ jazzdrummer/performer) uur. EUR 5/3/1. Zie deze pagina. Tot en met maandag 25 januari Grote expositieruimte, Vrijhof: kunstexpositie Fox eats woman s head van Roos van Haaften en Benerice Staiger. Tekeningen over het leefpatroon van de mens en tekeningen en installaties met schaduwen. Dinsdag 26 januari Amphitheater, Vrijhof: Studium Generale: lezing De betekenis van Schopenhauer voor het leven door Prof. dr. Maarten Doorman (bijzonder hoogleraar Journalistieke Kritiek van Kunst en Cultuur) uur. Entree: gratis. Vrijdag 29 januari Zaal 4, Spiegel: Studium Generale: symposium Sharks en Human. Sprekers: Dr. Erich Ritter en Dr. Sander c a m p u s van Dijk in Engels uur. Entree: gratis. Zie deze pagina. Vrijhof: Earresistival 2010 door Apollo. Concert Mineur Muziek uur. EUR 5/3/1. Maandag 1 februari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, muziektheater Het lichaam liegt nooit door Stijn van der Loo. Stijn kruipt hierbij in de huid van componist Smet uur. EUR 5/3/1. Audiozaal, Vrijhof: concert van het Musica Silvestra Orkest, studentensymfonieorkest van de Universiteit Twente uur. EUR 5/3/1. Woensdag 3 februari Kleine zaal, Vrijhof: Studium Generale: training: Bestuur op niveau: lijden of leiden?. Door Drs. Franke Jongsma (consultant Training & Ontwikkeling bij Kema) uur. EUR Tot en met woensdag 3 februari Kleine expositie ruimte, Vrijhof: tentoonstelling Zwerfstoelen met gedichten door Marc Otte en Stichting Brug naar Werk. Zie: Maandag 8 februari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, muziektheater The Juliet Letters. Door Jeroen Phaff en Juliet Quartet. 20 Muzikale brieven, geschreven vanuit verschillende personages aan Shakespeare s Julia worden opgevoerd uur. EUR 5/3/1. Kunstuitleen UT-medewerkers en -studenten kunnen een kunstwerk lenen (gratis) voor de werk- of studentkamer op de campus. Informatie: Tessa Lieffering, tst. 5746, t.lieffering@utwente.nl. Open: di. en do.: uur, kamer 261 (centrale studiezaal Universiteitsbilbliotheek,Vrijhof kamer 261).

16 CDA en SP willen van minister Plasterk weten waarom de technische universiteiten zoveel verlies maken op de overheveling van 100 miljoen euro naar NWO. Waarom kunnen zij zo weinig geld aan onderzoeksbeurzen terugverdienen? Vorige week voorspelde het Hoger Onderwijs Persbureau (waar UT- Nieuws bij is aangesloten, red.) dat de technische universiteiten miljoenen verlies zouden lijden door de omstreden overheveling naar NWO. De bijdrage van de TU s was een stuk hoger dan zij aan beurzen zouden kunnen terugverdienen. De universiteiten van InternatIonal nummer 1 - Donderdag 21 januari 2010 Nieuwe telefoonprovider voor UT Utrecht en Amsterdam maakten juist enkele miljoenen winst op de herverdeling. Hoe verklaart de minister dat de technische universiteiten relatief minder terugverdienen via de Vernieuwingsimpuls dan de andere universiteiten, zoals Amsterdam en Utrecht? Ligt dat misschien aan de manier waarop de Vernieuwingsimpuls uitpakt voor diverse vakgebieden, de aard van het technische onderzoek, de kwaliteit van het onderzoek of de aandacht voor valorisatie? Daar willen CDA en SP graag antwoord op. En dan volgt de politieke vraag: ziet Plasterk aanleiding tot aanpassing van de verdelingscriteria van de Vernieuwingsimpuls of tot andere aanvullende maatregelen voor de technische universiteiten? HOP, Bas Belleman UT-medewerkers zijn trots op de universiteit en gaan met plezier naar hun werk. In het tevredenheidsonderzoek dat in het najaar van 2009 werd gehouden, geven medewerkers de UT een 7,4. Wel ervaart een kwart van de ondervraagden ongewenst gedrag van collega s. Verder worden leidinggevenden positiever beoordeeld dan vier jaar geleden. Minder tevreden zijn medewerkers over de doorgroeimogelijkheden en promotiekansen. Iets minder dan de helft (45,5 procent) van de UT-medewerkers deed mee aan het medewerkertevredenheidonderzoek (MTO) van bureau Effectory in september en oktober van het afgelopen jaar. Het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt, komt redelijk overeen met eenzelfde MTO uit Vergeleken met vier jaar geleden is de werkdruk afgenomen. In een reactie noemt het college van bestuur de 7,4 een fraaie score. Zorgelijk kan genoemd worden dat een kwart van de medewerkers wel eens wordt geconfronteerd met ongewenst gedrag van collega s. Ook het niet nakomen van afspraken valt onder deze noemer. Daarnaast klagen medewerkers over roddelen, pesten, brutaliteit, het aansturen op conflicten en agressief verbaal gedrag. Een op de vijf medewerkers ervaart bovendien ongewenst gedrag van studenten. Het gaat dan om geluidsoverlast, botte opmerkingen en puberaal gedrag. UT ers hebben plezierige collega s die ze waarderen met het rapportcijfer acht. Ten opzichte van vier jaar geleden is men positiever over de leidinggevende. Volgens het college van bestuur kan dit komen doordat managementtrainingen, die na de slechte beoordeling uit 2005 werden ingevoerd, hun vruchten afwerpen. Medewerkers verwachten nog wel meer coaching van hun baas. De ondervraagden geven aan zich graag te ontwikkelen Op biodiesel naar Mongolië Sprintkanon met podiumkansen POLITIE. Vrijhofbewoners werden dinsdagochtend opgeschrikt door enig duw- en trekwerk tussen agenten en studenten bij de hoofdingang van hun gebouw. Twee dienders rekenden vier studenten in, die per politiebus werden afgevoerd. Een cameraploeg registreerde de hele scene. Navraag leert dat de geschoten beelden zijn terug te zien op 10 februari om 16 uur in de Vrijhof, waar de nieuwe Kick-In Commissie zichzelf en het thema voor de eerstejaarsintroductie presenteert. Foto: Gijs van Ouwerkerk binnen hun vakgebied, maar volgens velen zijn de doorgroeimogelijkheden beperkt. Als die er al zijn, zijn de criteria onduidelijk en promotiekansen worden volgens de medewerkers ook nog eens oneerlijk bepaald. Wetenschappelijk personeel is hierover overigens positiever dan het OBP. Andere aanbevelingen die uit de meting naar voren komen zijn een betere samenwerking tussen verschillende afdelingen en meer aandacht besteden aan het inwerken van nieuwe collega s. Verder blijkt dat UT-medewerkers niet goed op de hoogte zijn van de doelstellingen van de UT en het Route 14-beleid. Ze staan hier bovendien ook niet echt achter (score 5,6 op een schaal van 10). De relatieve onbekendheid met de doelstellingen heeft waarschijnlijk een raakvlak met communicatie, aldus het onderzoeksrapport. Communicatie, zowel topdown als bottom-up, over belangrijke zaken scoort laag. De resultaten van dit MTO worden in januari en februari in workshops bij de verschillende eenheden besproken. Elke eenheid maakt een plan waarin staat wat ze met de uitkomsten van het onderzoek wil doen. In maart komt het CvB met een algemeen plan van aanpak met verbeterpunten. Het college heeft al aangegeven dat daarin zeker wordt gekeken naar de onwenselijke situatie rondom het ongewenst gedrag. Heeft Enschede genoeg, betaalbare studentenkamers? Moeten er colleges in het centrum worden gegeven? Is een campus nog van deze tijd? Waarom vertrekken studenten na hun studie naar het westen en heeft Enschede wel het imago van een echte studentenstad? SABBATICAL. Hoogleraar Miko Elwenspoek (Transducers Science and Technology) genoot elf maanden lang van een sabbatical in Freiburg, een stad midden in het Zwarte Woud. Nu hij terug is moet hij wennen aan het Twentse leven en werk. In Freiburg zag hij hoe een stad doordrenkt kan zijn van het universitaire leven. In Enschede mist hij dat. Artikel op pagina 7. Zomaar een greep uit de discussiepunten die dinsdag 16 februari ter tafel komen tijdens het grote UT-Nieuws studentendebat. Op uitnodiging van UT-Nieuws en studievereniging Sirius debatteren de UT-studenten en tevens kandidaatgemeenteraadsleden voor de gemeente Enschede Jeroen Diepemaat (VVD), Arjan Baan (CDA), Eelco Eerenberg (D66) en Jelle Kort (GroenLinks) over studentgerelateerde zaken. In de krant van donderdag 11 februari verschijnt een uitgebreid artikel over deze vier politici en hun interesse voor de lokale politiek. Op dinsdagmiddag 16 februari gaan ze vanaf uur met elkaar de strijd aan in het Theatercafé in de Vrijhof. Aan de hand van stellingen verdedigen ze hun standpunten en profileren ze hun politieke kleur. Er is ook ruimte en tijd voor meningen en input vanuit het publiek. Dus heb je iets te melden? Schuw niet en kom naar het studentendebat op dinsdag 16 februari in het Theatercafé dat duurt tot uur. utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 16 Donderdag 21 januari 2010 Studentenleven Afvalrobot Studenten van verschillende technische studies presenteerden afgelopen maandag het prototype van hun zwerfafvalrobot. Deze schoonmaker kan nu alleen nog colablikjes herkennen, maar moet in de toekomst ook blikjes van andere merken, papiertjes en sigarettenpeuken van de straat halen. Tijdens de presentatie bleek het apparaat nogal eens te haperen. Eerst werd een blikje aan de kant geschoven, vervolgens spuugde de robot een eerder ingeslikt exemplaar weer uit en ook nadat hij er eentje had opgegeten, leek de robot wat verdwaald. We hebben nog problemen met het kompas, aldus de makers. Maar eerder vanmiddag deed hij het nog perfect. Samen met veegmachinebedrijf Hako en het Oldenzaalse Demcon wordt verder gewerkt aan de zwerfafvalrobot. Foto: Arjan Reef Pasta al Tonno Een beetje zon in de kou Moeilijkheid: Inleiding: Het is met stamppot een beetje als met Last Christmas van Wham; de eerste keer in het jaar dat je het consumeert is het erg lekker (geef het maar toe, zelfs de grootste Jaren80/Wham-hater wordt nog blij van Last Christmas), maar na een maand of wat ben je er wel klaar mee. Tijd voor iets anders dus, na al het winterkostgeweld van de laatste tijd. We gaan weer even naar het land van zon en warmte; Italië. Deze week een pasta die niet alleen lekker, makkelijk en snel is, maar je ook een beetje in zomerse sferen brengt. 400 gram spaghetti of tagliatelle 2 blikjes tonijn in olie 1 stronk broccoli (+/- 500 gram) 250 gr cherrytomaatjes 2 uien 1 blik gezeefde tomaten 2 tenen knoflook 1 goeie snuf chilipeper 250 ml slagroom Peper & zout 4 personen Olijfolie Bereiding: Breng een grote pan water met niet te weinig zout aan de kook. Breng in een kleinere pan ruim water aan de kook. Snijd ondertussen de cherrytomaatjes doormidden. Verwijder de stronk van de broccoli zodat je alleen de roosjes overhoudt. Gooi de broccoli in de kleine pan water en blancheer (kort koken) deze een minuut of 4. Giet af en spoel na met koud water. Prak 1 blikje tonijn (met de olie) en de slagroom fijn (met een vork) in een kom tot je een soort saus krijgt. Snipper de ui. Verhit een hapjespan met een scheut olie, fruit de ui, pers de knoflook uit en laat glazig worden. Voeg het blik tomaten toe en warm dit op. Roer het tonijnmengsel en de chilipeper erdoor en warm de saus op. Doe de pasta in de (grote) pan en kook volgens de aanwijzingen op de verpakking. Voeg de broccoli toe aan de saus samen met de cherrytomaten en kook een minuut of vijf. Giet het tweede blikje tonijn af en verdeel de tonijn met een vork in stukken. Voeg ook dit toe aan de saus. Op smaak brengen met peper voor SPEK & BONEN Redactie: Joris van Hoof en Willem Pieterson adres: voorspekenbonen@hotmail.com en zout. Verdeel de pasta over de borden met een berg saus, lekker! Drank: een stevig vette Chardonnay, maar drink m niet te koud. Haal de wijn een half uur voor je hem gaat drinken uit de koelkast. Tip: pasta smaakt het lekkerst als deze gekookt is in goed zout water, wees dus niet te scheutig met het toevoegen van zout aan het pastawater. Wist je dat: tonijn een ernstig bedreigde vissoort is. Neem daarom alleen tonijn in de winkel met een (goed) keurmerk, bijvoorbeeld met het MSC (Marine Stewart Council) keurmerk. Zo kunnen we over 20 jaar ook nog van een goed Weekblad van de Universiteit Twente Kamervragen over Plasterk-korting 6PaGe 3 ut-medewerkers overall trots en tevreden Een op vier klaagt over ongewenst gedrag UT N I E U W S februari, uur theatercafé Laat je stem horen in studentendebat Over en... Center Parcs Een acht als cijfer voor collegialiteit! Steek die maar in je zak als UT-collega! We vinden elkaar lief, leuk en aardig, volgens het UT-tevredenheidsonderzoek dat in het najaar van 2009 werd gehouden. Wat wil een hardwerkend mens nog meer? Zelfs onze bazen doen het beter dan vier jaar terug en de werkdruk nam ook nog eens lekker af. Zo! Het lijkt wel of de campus is getransformeerd tot een nieuwe Center Parcs-locatie. Even helemaal niets. Lekker dicht bij de natuur. Fluitende vogeltjes, een verwarmd zwembadje, een stoelmassage, een zacht klokkenmuziekje. Heeeeerlijk, zo n midweekje werken. Daar knapt een mens van op! Maar zeg eens eerlijk, wie houdt wie nou voor de gek? Toen u werd gevraagd om dat onderzoek in te vullen, hijgde de commissie Berger toch behoorlijk in de nek. Jahaa, geef maar toe. Je zou wel stom zijn om dan te gaan zitten klagen, want voor je het weet ben jij de eerste die er uitknikkert. En dus vulden we massaal in dat onze baas het zoveel beter doet dan vier jaar terug (ook al heeft hij nog steeds geen managementtraining gehad) en dat X écht een superfijne collega is (ook al peutert-ie continu in zijn neus en is-ie altijd chagrijnig). Afijn, terug naar dat Center Parcs gedoe. Als we dan toch zo graag de schijn willen ophouden en ons hier daadwerkelijk in een vakantieoord wanen, laten we dan ook maar all the way gaan. Let s get closer, luidt de slogan van Center Parcs. Inderdaad, met je collega s van de UT dus nu. Inclusief die chagrijnige neuspeuteraar. We zien u zaterdag graag in trainingspak op kantoor verschijnen voor een heerlijk lang weekend weg. Alles mag, niets hoeft. Jeugdig Enneh, studeer je hier zelf ook? Een vraag die wij als redactieleden regelmatig te horen krijgen na een interview. Oeps, kan gebeuren. Gelukkig nemen we het niet zo nauw en wuiven de enigszins misplaatste opmerking nonchalant weg. Voegen er kiespijnlachend aan toe dat de studietijd al ver, ver achter ons ligt en vatten de vast en zeker goedbedoelde vraag met onze respectievelijke 32, 30 en 25 jaar maar op als een compliment. We kunnen er blijkbaar nog best jeugdig mee door. Vergissinkjes in het dagelijkse communicatieverkeer zijn van alle dag. Deze week nog kregen we een snode beschuldiging om de oren. De stelling op onze website voor een snelle integratie moet het ITC verhuizen naar de campus viel niet bij iedereen in de smaak. Verbolgen reacties met verwijtende woorden als schoolkrantgehalte, bedenkelijk niveau en onsmakelijk floepten binnen op de redactie. Wij begrijpen die gevoeligheid best. In het kader van de nieuwe slogan Let s get closer (zie hiernaast) doen we de klagers daarom een paar suggesties aan de hand voor wat stevige stellingen. Als goedmakertje, want wij zijn de beroerdste niet. Tom Veldkamp for president! De UT? Weg ermee! Beter een verre, goede vriend dan een op succes meeliftende buur. Het Engels van UT-docenten is van bedenkelijk niveau. Met veel Duitse studenten ben je nog geen internationale universiteit. Zo beter? Zie het als jeugdige balorigheid. Daar hebben we hier nogal eens last van....sluiten UT-Nieuws stelling v/d week Deze krant woensdagavond al digitaal lezen? GA naar: De OV-chipkaart is een onding GA naar: EENS Uitslag vorige stelling: Voor een snelle integratie moet ITC verhuizen naar de campus. 32% ONEENS 68%

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are

Nadere informatie

B1 Woordkennis: Spelling

B1 Woordkennis: Spelling B1 Woordkennis: Spelling Bestuderen Inleiding Op B1 niveau gaan we wat meer aandacht schenken aan spelling. Je mag niet meer zoveel fouten maken als op A1 en A2 niveau. We bespreken een aantal belangrijke

Nadere informatie

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition)

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C. Huizinga-Arp Click here if your download doesn"t start automatically Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C.

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet 1 Free time! read a Stel je hebt een dag vrij van school. Schrijf op wat je dan gaat doen. b Lees de tekst en schrijf op welke dingen Brian en Brenda voorstellen om te doen op een vrije dag. Free time

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

Stars FILE 7 STARS BK 2

Stars FILE 7 STARS BK 2 Stars FILE 7 STARS BK 2 Of course you have seen X-Factor, The Voice or Got Talent on TV or via the Internet. What is your favourite act? Do you like the dancing performances or would you rather listen

Nadere informatie

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 167 Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 Task clarity 1. I understand exactly what the task is 2. I understand exactly what is required of

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Vertaling Engels Gedicht / songteksten

Vertaling Engels Gedicht / songteksten Vertaling Engels Gedicht / songteksten Vertaling door een scholier 1460 woorden 23 januari 2002 5,4 399 keer beoordeeld Vak Engels Songtekst 1 Another day in paradise Artiest: Brandy & Ray J She calls

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) L. A. te Winkel Click here if your download doesn"t start automatically

Nadere informatie

News: Tours this season!

News: Tours this season! 1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Preschool Kindergarten

Preschool Kindergarten Preschool Kindergarten Objectives Students will recognize the values of numerals 1 to 10. Students will use objects to solve addition problems with sums from 1 to 10. Materials Needed Large number cards

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City!

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! 1 Meet and greet read Lees de tekst. Wat is de prijs die je kunt winnen? early too late on time vroeg te laat op tijd Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! Do you have a special

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition)

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Ron Schipper Click here if your download doesn"t start automatically Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit

Nadere informatie

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen IP/8/899 Brussel, 9 december 8 EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen Vanaf januari 9 zal de EU een nieuw programma voor een veiliger

Nadere informatie

Danica Jiernes Madrid, 17 years

Danica Jiernes Madrid, 17 years Danica Jiernes Madrid, 17 years City of Malabon University (CMU) Bachelor of Secondary Education Major in Mathematics Mother s Occupation: Housewife (huisvrouw) Welder (lasser) I choose mathematics as

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit I would like to enroll at a university. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. I want to apply for course. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor

Nadere informatie

Persoonlijke informatie / Personal information

Persoonlijke informatie / Personal information LOB-cv Answers Persoonlijke informatie / Personal information Naam / Name Place of residence Woonplaats Country of residence School / School Nationaliteit / Nationality Geboortedatum / Date-of-birth Place-of-birth

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op! Benodigdheden:!!

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op!  Benodigdheden:!! WildPeacockOmslagdoek VertalingdoorEerlijkeWol. Hetgarenvoorditpatroonisteverkrijgenopwww.eerlijkewol.nl Benodigdheden: 4strengenWildPeacockRecycledSilkYarn rondbreinaaldnr8(jekuntnatuurlijkookgewonebreinaaldengebruiken,maar

Nadere informatie

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 0 - -19 1 WELCOME TO SUNEX DISTRIBUTOR PORTAL This user manual will cover all the screens and functions of our site. MAIN SCREEN: Welcome message. 2 LOGIN SCREEN:

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

irregular verbs onregelmatige werkwoorden

irregular verbs onregelmatige werkwoorden SirPalsrok @meestergijs Wanneer je een zin maakt, zul je iets moeten doen met een werkwoord. Je kan tenslotte niet het hele werkwoord gebruiken bij elk onderwerp. Bijvoorbeeld: spelen Wij spelen volleybal.

Nadere informatie

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Castricum 16-06-2018 Eyeopener in een wereld waarin je niet bekend bent. Bijzonder om in zo'n korte tijd zo intensief met iemand te spreken. Het was fantastisch

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen 16-06-2018 Enorm leuk om op deze manier ervaring met een bijzonder mens op te doen en de begeleiding is ook enorm goed. Ik heb een heel nieuw inzicht

Nadere informatie

Group work to study a new subject.

Group work to study a new subject. CONTEXT SUBJECT AGE LEVEL AND COUNTRY FEATURE OF GROUP STUDENTS NUMBER MATERIALS AND TOOLS KIND OF GAME DURATION Order of operations 12 13 years 1 ste year of secundary school (technical class) Belgium

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

Fans talking about Martin

Fans talking about Martin Fans about Martin Wat vind jij van Martin Garrix? 1 read Fans talking about Martin Martin Garrix is a world famous DJ from Holland. Yesterday we interviewed two of Martin s fans. This is what they said.

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Love & Like FILE 2 LOVE & LIKE BK 2

Love & Like FILE 2 LOVE & LIKE BK 2 Love & Like I Like You Come a little closer Honey, come a little closer, let me whisper in your ear. Let me tell it to you quietly, So that no one else will hear. 1 File 2 - Love & Like BK2.indd 1 22-7-2014

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 +

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 + Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B / B + Het mondeling voor Engels Havo duurt 5 minuten en bestaat uit een gesprek met je docent waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: *Je moet een stukje

Nadere informatie

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland 1. Londen In Londen kunnen gebruikers van een scootmobiel contact opnemen met een dienst

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit Ik zou mij graag inschrijven in een universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. Ik zou mij graag inschrijven voor. Verklaren dat u graag wilt

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Memo Academic Skills; the basis for better writers

Memo Academic Skills; the basis for better writers Memo Academic Skills; the basis for better writers With the rise of broader bachelor degrees and the University College, Dutch universities are paying more attention to essays and other written assignments.

Nadere informatie

English is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden.

English is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden. one English is everywhere Test Luister naar wat Daniel vertelt. Welke Engelse woorden hoor je? Kruis ze aan. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game Lees de tekst. Omcirkel de

Nadere informatie

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 De Nationale Studenten Enquête (NSE) is een grootschalig landelijk onderzoek waarin jaarlijks alle Bachelor en Master studenten in het hoger onderwijs gevraagd

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA

BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA Read Online and Download Ebook BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA DOWNLOAD EBOOK : BISL EEN FRAMEWORK

Nadere informatie

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,

Nadere informatie

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend PRESENT SIMPLE TENSE ( onvoltooid tegenwoordige tijd ) Hoe? > hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is!! als een werkwoord eindigt op een s-klank ( s,ch x) werkw. + es!! als een

Nadere informatie

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City!

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! 1 Meet and greet read Lees de tekst Wat is de prijs die je kunt winnen? Flash info early too late on time vroeg te laat op tijd Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! Do you have

Nadere informatie

Screen Design. Deliverable 3 - Visual Design. Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014. Docent: Jasper Schelling

Screen Design. Deliverable 3 - Visual Design. Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014. Docent: Jasper Schelling Screen Design Deliverable 3 - Visual Design Pepijn Gieles 0877217 19-12-2014 Docent: Jasper Schelling Hulp bij het inloggen Inloggen Particulier Personal Banking Private Banking Zakelijk Zoeken in Particulier

Nadere informatie

150 ECG-problemen (Dutch Edition)

150 ECG-problemen (Dutch Edition) 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen

Nadere informatie

possessive determiners

possessive determiners personal pronouns possessive determiners SirPalsrok @meestergijs Ik = I (altijd met een hoofdletter schrijven) I am William. I have no brothers or sisters. I play tennis and love to play videogames. I

Nadere informatie

Keuze vakken P&T Living

Keuze vakken P&T Living Keuze vakken P&T Living Antal Haans (A.Haans@tue.nl) Coach Technische Vakken P&T-LIVING 31 Maart 2015 1 P&T Major Binnen de TU/e bachelor school Keuze ruimte 60 ECTS 90 ECTS - Psychologie & methoden -

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 1 Grammatica les 11 THE FUTURE PERFECT TENSE DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 11.1 FUTURE PERFECT The Future Perfect oftewel de Voltooid Tegenwoordig Toekomende Tijd bestaat uit "will" of "shall"

Nadere informatie

Hiphop Deze tekst gaat over hiphop. Wat is hiphop?

Hiphop Deze tekst gaat over hiphop. Wat is hiphop? Gym Class Heroes ft. Adam Levine 1 Hiphop Deze tekst gaat over hiphop. Wat is hiphop? 1 We ll start with the arms. Make a nice box with your arms. Hip-hop Hip-hop dance started many years ago, in the 1970

Nadere informatie

Buy Me! FILE 5 BUY ME KGT 2

Buy Me! FILE 5 BUY ME KGT 2 Buy Me! FILE 5 BUY ME KGT 2 Every day we see them during the commercial break: the best products in the world. Whether they are a pair of sneakers, new mascara or the latest smartphone, they all seem to

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,

Nadere informatie

A2 Workshops Grammatica Heden

A2 Workshops Grammatica Heden Bestuderen Present Simple Normaal Hoe maak je de Present Simple? Kijk eerst maar even naar het volgende rijtje. I You He She It We You see see sees sees sees see see They see Je ziet dat het heel eenvoudig

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

'Foreign exchange student'

'Foreign exchange student' 'Foreign exchange student' Most awesome person you will ever meet. Exchange students willingly decide to get off their asses, leave their home country, and go see the world. For that reason, they should

Nadere informatie

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Toelichting programmaonderdelen Informatiesessie Kennismakingscollege Minicollege Campus Tour Sports Center Tour Q&A

Nadere informatie

Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio

Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio The information in this document is in Dutch, English version follows later in this document Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio LET OP! HOEWEL DE UITERSTE ZORGVULDIGHEID IS BETRACHT BIJ

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame

Nadere informatie

In the classroom. Who is it? Worksheet

In the classroom. Who is it? Worksheet In the classroom 1 Lees wat de meester doet als hij s morgens op school komt. Lees ook wat een leerling doet. Wie van de twee doet het meest voordat de les begint? First, I go to my desk and take out my

Nadere informatie

Briljante Mislukkingen Omgevingen voor nieuwe gedeelde waardecreatie

Briljante Mislukkingen Omgevingen voor nieuwe gedeelde waardecreatie Briljante Mislukkingen Omgevingen voor nieuwe gedeelde waardecreatie Prof. dr. Paul Louis Iske, Universiteit Maastricht (CFO) Instituut voor Briljante Mislukkingen Good Healthcare Innovation Practice 12

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur Security Les 1 Leerling: Klas: Docent: Marno Brink 41B Meneer Vagevuur Voorwoord: In dit document gaan we beginnen met de eerste security les we moeten via http://www.politiebronnen.nl moeten we de IP

Nadere informatie

Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire

Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire 1 Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire 2 3 Summary of exploratory factor analysis for the immersion questionnaire. Ik voelde mij zoals de hoofdpersoon zich voelde. 0.85 0.23-0.03-0.05-0.13

Nadere informatie

Profile visitors NRC Q

Profile visitors NRC Q NRC Media presents About NRC Q A unique concept Business news platform for ambitious people on the go Short, sharp articles with professional infographics Daily newsletter at 5.30am News updates via WhatsApp

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie