ISRAEL. Hoe Israëlvriendelijk is Duitslands regering? NIEUWS UIT. Israëlisch bedrijf creëert arbeidsplaatsen in Duitsland 15

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ISRAEL. Hoe Israëlvriendelijk is Duitslands regering? NIEUWS UIT. Israëlisch bedrijf creëert arbeidsplaatsen in Duitsland 15"

Transcriptie

1 Pro-Israël campagne met «Instagram» 13 Israëlisch bedrijf creëert arbeidsplaatsen in Duitsland 15 ISRAEL NIEUWS UIT Nr. 11 November Hoe Israëlvriendelijk is Duitslands regering?

2 Land, land, land, hoor het woord van de HEERE! Doorn Gorinchem Zaterdag 17 november - 14:00 uur Het Brandpunt - Postweg 18 Zondag 18 november - 10:00 uur VEG De Ark - Kennelweg 14 Norbert Lieth Norbert Lieth Arno Froese Openbaring 13 Satans laatste overwinning En de gehele aarde ging het beest met verbazing achterna, en zij aanbaden de draak en hem werd macht gegeven over elke stam en natie en taal en volk en allen, die op de aarde wonen, zullen het (beest) aanbidden en het verleidt hen, die op de aarde wonen. Bestelnr ,50 Boek paperback 288 pagina s Openbaring 13 laat zien wat de werkelijke oorzaken zijn van de huidige, bijna chaotische wereldwijde gebeurtenissen. Is satan van plan om door misleiding een maatschappij te creëren waar vrede en welvaart heerst? middernachtsroep.nl bestelling@middernachtsroep.nl

3 EDITORIAL 3 Geliefde vrienden van Israël Op het partijcongres van de Turkse regeringspartij AKP in Ankara verklaarde Chaled Mashal, de leider van de Palestijnse Hamas partij: «Turkije heeft de stralende kanten van de islam weer zichtbaar laten worden.» Hij verklaarde tegen de vele duizenden die in een voetbalstadion bijeen waren: «Erdogan, je bent niet alleen de leider van Turkije, je bent ook de leider van de hele islamitische wereld.» Erdogan zelf bazuinde het daarop in zijn lange toespraak ook uit dat zijn in de islam gewortelde partij na een regeringstijd van tien jaar een modelvoorbeeld van de hele islamitische wereld was geworden. En inderdaad kan hij op aanzienlijke successen bogen, zoals de verdrievoudiging van het inkomen, waarvan de brede massa profi teert. Maar hij heeft het ook voor elkaar gekregen om de islam niet plompverloren op de voorgrond, maar in een vooruitstrevend kader te plaatsen. Zo draagt zijn partij de veelbelovende naam: «Partij voor gerechtigheid en ontwikkeling.» Volgens Erdogan heeft de partij zich ingezet voor persoonlijke grondrechten en voor de vrijheid. Dat zou over de grenzen van Turkije heen een voorbeeld voor alle islamitische landen zijn geworden. Er waren dan ook leiders uit de hele islamitische wereld voor het partijcongres uitgenodigd, onder wie Morsi uit Egypte, Atambajev uit Kirgizië en Barzani uit Irak. Zonder enige twijfel is Turkije opgeklommen tot een leidende macht in de regio en in de islamitische wereld. Critici beschuldigen Erdogan er echter van dat hij andersdenkenden onderdrukt door het juridische systeem te benutten om zijn tegenstanders tot zwijgen te brengen. Honderden politici, academici en journalisten staan terecht en worden beschuldigd van samenzwering. En ruim 300 hogere offi cieren hebben al eerder lange gevangenisstraffen gekregen omdat ze bijna tien jaar geleden zouden hebben geprobeerd Erdogan en zijn regering ten val te brengen. In het Westen heeft men meestal positieve waardering voor de ontwikkelingen in Turkije omdat, zo zegt men, Erdogan de democratie en de rechtsstaat verdedigt. Niettemin zijn er ook kritische stemmen, die vragen of alles ook echt eerlijk en rechtvaardig toegaat. Erdogan will ook de grondwet veranderen, omdat deze dertig jaar geleden na een militaire putsch is opgesteld. Tegelijkertijd wil hij het regeringssysteem in een presidentieel systeem veranderen, zoals dat in Frankrijk bestaat. Zijn tegenstanders beschuldigen hem er echter van op die manier zijn macht te willen vestigen. De huidige crisis in het buurland Syrië heeft er toe bijgedragen dat Turkije met Erdogan tot de voorste rijen van de internationale politiek kon doordringen. Washington ziet Turkije in een sleutelrol bij de steun voor de Syrische oppositie en de regio na Assad. Deze ontwikkeling is voor Israël een aanleiding om zich zorgen te maken. Want de houding van Erdogan en zijn regering tegenover Israël wordt steeds botter, terwijl zijn invloed tegenwoordig al veel verder reikt dan de grenzen van Turkije. Erdogan herhaalde ook zijn kritiek op degenen die achter het regime van Assad in Syrië staan. Hij verklaarde dat de geschiedenis degenen die onderdrukkers beschermen niet ongestraft zou laten. In het verleden heeft hij ook Israël herhaaldelijk een onderdrukker van de Palestijnen genoemd en de VS een macht die Israël beschermt. Daarmee is gemakkelijk te zien wat zijn houding tegenover hen is. De Egyptische president Morsi verklaarde tegenover de vergadering dat het kwartet van de regionale machten, dat uit Turkije, Egypte, Saoedi-Arabië en Iran bestaat, zou aandringen op een oplossing van het confl ict in Syrië. De toenadering van deze vier ooit rivaliserende machten heeft voor Israël ook niets goeds in petto. In de troostende zekerheid dat er achter Israël Iemand staat die oneindig veel sterker is, groet u hartelijk met shalom uw Fredi Winkler Kruitvat: de Israëlisch-Egyptische grens. Pag. 9 Israëlisch-Jordaanse samenwerking. Pag. 12 BIJBELSE BOODSCHAP 4 Hoe Israëlvriendelijk is de regering van Duitsland? 5 Niet meer de beste vriend 6 Sigmar Gabriel noemde Israël een apartheidsregime 7 «Het is zwaar om een Jood te zijn maar Israëli zijn is een vloek» ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL 8 Korte berichten 9 Kruitvat aan de Israëlisch- Egyptische grens 10 Israëls geheime dienst pakt twee lynchmoordenaars 11 Geert Wilders verkeerde inschatting 12 Israëlisch-Jordaanse samenwerking 13 Pro-Israël campagne met «Instagram» 13 De nieuwste cijfers over Israëls bevolking 14 Israël bovenaan de «ranglijst van gelukkigen» 15 Israël op plaats 6 inzake gezondheid burgers 15 Israëlisch bedrijf creëert arbeidsplaatsen in Duitsland 16 «Europa bevindt zich in een uiterst kritieke fase» 17 De insulinepil 17 Nieuwe ontziltingsinstallaties uit Israël 18 Waterreservoir van de eerste tempel ontdekt 19 Bijbelspreuken in het Arabisch 20 Vader van de Paralympics was een Jood BIJBEL EN ISRAËL 21 De betekenis van Jozua 21:43-45

4 4 BIJBELSE BOODSCHAP Nieuws uit Israël 11/2012 Over dit nummer Een zwaartepunt van dit nummer vormen de onderstaande drie artikelen over de betrekkingen tussen Israël en Duitsland. Vooral voor lezers uit Duitsland kunnen deze artikelen van niet gering belang zijn. De tijden van de bijzondere vriendschap tussen Duitsland en Israël schijnen tot het verleden te behoren. En al nemen steeds meer landen die tot nu toe met Israël bevriend waren, langzaam maar zeker afstand van de Joodse staat, van de kant van christenen mag zoiets noch getolereerd worden, noch bij hen zelf voorkomen; integendeel! Onze liefde en sympathie voor Israël behoort een stijgende tendens te vertonen. De Bijbel leert namelijk heel duidelijk dat Israël Gods eerste liefde is en dat het nog steeds Zijn volk is (vgl. Jer. 31:3-4; Rom. 9:1-5; 11:1-12:25-29). En daarom behoren we Paulus gebed in Filippenzen 1:9 ook op onze houding ten opzichte van Gods eigen volk Israël toe te passen: En dit bid ik dat uw liefde nog steeds overvloediger wordt in kennis en alle fi jngevoeligheid. Israëls angst voor de ontwikkelingen in de Sinaï en in de andere Arabische landen wordt er niet minder op; zie vanaf pagina XX. Op pagina 16 kunt u ook lezen wat gouverneur Stanley Fischer van de Israëlische Bank over de euro en de economische situatie Hoe Israëlvriendelijk is de regering van Duitsland? Zwi Lidar NAI correspondent in Jeruzalem, Israël In de 70-er jaren gold Duitsland als een waar paradijs voor Israëli s. Israëlische schrijvers, regisseurs, zangers en musici waren in Duitsland net zulke graag geziene gasten als Israëlische politici en ondernemers. Weliswaar merkte men op de achtergrond heel duidelijk het schuldgevoel vanwege het jongere Duitse verleden, maar er was ook sprake van echte vriendschap en genegenheid. De veelzijdige betrekkingen werden steeds omvangrijker en bereikten een hoogtepunt tijdens de eerste jaren van de regering Merkel. De Duitse bondskanselier Angela Merkel stond met duidelijke woorden en met daden aan de kant van Israël, zelfs in tijden van de Tweede Libanonoorlog in 2006 en tijdens de militaire operatie «Gegoten lood» in Gaza in Maar inmiddels gelooft men in Israël dat dit tot het verleden behoort. De goede dagen schijnen voorbij te zijn. In het Duitsland van Merkel van 2012 is Israël een synoniem voor onrecht en onderdrukking geworden. Vanuit Israëlische optiek duiden verschillende stappen van de Duitse regering op deze ontwikkeling; onder andere de aankondiging dat Duitsland moderne onderzeeërs aan de Egyptische marine wilde verkopen. Zo n verkoop doet het strategische voordeel teniet dat Israël dankzij de met Duitse hulp verworven onderzeeërs van de Dolfi jn klasse heeft. Na veel heen en weer heeft Duitsland tenslotte de verkoop van onderzeeërs aan Egypte afgezegd. In Israël geloven echter toch veel mensen dat de goede dagen voorbij zijn, want vroeger had

5 5 in Europa zegt. Joodse deskundigen zien dingen nogal eens scherper en dieper dan anderen. Ook uit dit nummer blijkt dat Israël de wereld weliswaar veel zegenrijke uitvindingen cadeau doet, maar zelf nauwelijks dank of positieve reacties oogst. Integendeel, de vijandschap tegen de Joden neemt wereldwijd steeds grotere vormen aan. Beleeft het volk daarmee niet iets soortgelijks als zijn grootste Zoon Jezus Christus, die als Redder van de wereld is gekomen en toch door veel mensen vijandig werd en wordt bejegend? Lees het artikel daarover maar eens, «Het is zwaar om een Jood te zijn maar Israëli zijn is een vloek», op pagina 7. We weten vanuit de Schrift dat dit allemaal zo moet gebeuren (vgl. Zach. 14:2; Mat. 24:9); maar toch heeft God bij alle ontwikkelingen in het Midden-Oosten het laatste woord en bewaart Hij Zijn volk! In Jeremia 31:10 lezen we: «Hoor het woord van de HERE, heidenvolken, verkondig het in de kustlanden van ver weg, en zeg: Hij die Israël verstrooid heeft, zal het weer bijeenbrengen en het hoeden, zoals een herder zijn kudde hoedt.» Neem rustig de tijd voor dit nummer, zodat u goed geïnformeerd zult zijn. Want u krijgt hier informatie en feiten voor ogen die u in de seculiere media niet zult vinden. Wilt u ons helpen om dit tijdschrift en daarmee de waarheid over Israël nog verder te verbreiden? CM Duitsland zo n verkoop niet eens in overweging genomen. Deze ommekeer in de betrekkingen schijnt zich met de regeringswisseling in zowel Israël als de VS te hebben voltrokken. In kringen van de regering wijst men er op dat dit terug te voeren is op de druk die de Amerikaanse president Obama op zijn ambtgenote Merkel heeft uitgeoefend. Hij zou haar hebben gevraagd om de betrekkingen met Israël terug te schroeven, zodat de druk op Netanjahu toe zou nemen. Kort daarna kwam het tot een historische verandering, want voor het eerst in de geschiedenis van de Israëlisch-Duitse betrekkingen gispte de Bondsdag Israël in het openbaar. Dat was in het voorjaar van 2010 en had te maken met het beruchte Gaza flottielje. Sindsdien is de relatie tussen Netanjahu en Merkel duidelijk verslechterd. Hooggeplaatste regeringsambtenaren in zowel Berlijn als Jeruzalem hebben meer dan eens gezegd «dat die twee elkaar niet uit kunnen staan». Angela Merkel en Benjamin Netanjahu Hooggeplaatste regeringsambtenaren in zowel Berlijn als Jeruzalem hebben meer dan eens gezegd «dat die twee elkaar niet uit kunnen staan». Bovendien zijn de intensieve regeringsgesprekken ingeslapen, die nog ten tijde van premier Ehud Olmert minstens een keer per jaar plaatsvonden. Ook de benoeming van een nieuwe Duitse ambassadeur bracht geen verandering. Want met ambassadeur Andreas Michaelis stuurde men een Duitse diplomaat naar Israël, die dichtbij de partij Grünen/Bündnis 90 staat, waarvan de leiding bekend staat om hun harde kritiek op Israël. Een andere slag onder de gordel was vanuit Israëlisch oogpunt de benoeming van Christoph Heusgen, die Merkel in het kader van zijn dienst bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken de aangelegenheden van het Midden- Oosten toevertrouwde. Heusgen geldt in vakkringen als een expert in het Midden-Oosten die principieel een pro- Palestijnse houding aanneemt. Ook bestaat er, gezien de Duitse geschiedenis, geen enkele reden voor Duitsland om zich bijzonder met de staat Israël verbonden te moeten voelen. En daarmee wordt in het door «Bibi geregeerde land Israël», zoals het in de landelijke pers heet, steeds weer de vraag opgeworpen hoe vriendelijk Duitsland Israël eigenlijk nog gezind is. Jeruzalems deskundigen geloven dat er in dit opzicht een historische ommekeer heeft plaatsgehad. Bovendien zijn veel mensen van mening dat Duitslands politiek in relevante zaken minder met Israël te doen heeft, maar eerder het eigen imago dient te dienen. Niet meer de beste vriend Het imago van Israël onder de Duitse bevolking heeft de laatste tijd zwaar geleden. In Israël gelooft men dat ook dit een gevolg is van de onophoudelijke propaganda van de anti-israël machinerie van de Palestijnen en de pro-palestijnse kringen. En schijnbaar voelt de jonge generatie van Duitsland zich ook niet meer zo sterk «als vroegere generaties op grond van het verleden jegens Israël verplicht». De verandering van een ooit zorgvuldig aan de dag gelegde verbondenheid uit zich intussen zelfs in de offi ciële huldiging van personen die Israël openlijk en met twijfelachtige argumenten aan de kaak stellen. Zo geschiedde in Frankfurt, waar de Amerikaanse filosofe Judith Butler de Judith Butler wikipedia

6 6 BIJBELSE BOODSCHAP Nieuws uit Israël 11/2012 Theodor Adorno prijs kreeg uitgereikt. Zij werd gehuldigd vanwege haar buitengewone verdiensten op het terrein van de filosofie. Protesten die er op wezen dat deze vrouw tot een boycot van Israël oproept en terreurorganisaties als Hezbollah en Hamas als belangrijke sociale bewegingen looft, stuitten op dove oren (pikant detail: Butler is zelf een Jodin). Ook in Duitsland zelf wordt de roep om een boycot van Israël steeds luider. «In Duitsland begint men meer en meer onderscheid te maken tussen Joden en Israëli s», zeggen Israëlische Duitslanddeskundigen erover. «Dat maakt het mogelijk om de misdaden van het eigen verleden te verwerken, om je sterk te maken voor een verzoening met de Joden, maar tegelijkertijd Israëli s uit te sluiten.» «Tegenwoordig zijn er sterke anti- Israëlische tendensen in de Duitse maatschappij te merken», concludeerde de publicist Clemens Heni, die politieke wetenschappen heeft gestudeerd en in 2011 zijn boek Schadenfreude. Islamforschung und Antisemitismus in Deutschland nach 9/11 publiceerde. «In brede lagen van de Duitse bevolking kun je een anti-israël houding en antizionisme aantreffen. Het gaat niet om een of andere groep aan de rand van de samenleving. Het is een brede stroming binnen de gevestigde maatschappij. Dergelijke instellingen zijn ook verbreid in kringen van de Duitse academici.» Voor Israëli s klinkt dat schrikbarend, maar de inschatting van Heni lijkt wel met de realiteit overeen te komen, zoals uit een onderzoek van de universiteit van Bielefeld blijkt. Dit in 2012 gepubliceerd onderzoek wijst uit dat 57% van de Duitsers er van overtuigd zijn «dat Israël een vernietigingsoorlog tegen de Palestijnen voert». Niet minder dan 40% is volgens de peiling van mening dat «Israël zich tegenover de Palestijnen net zo gedraagt als de nazi s tegenover de Joden». Ook een onderzoek van de BBC komt tot de slotsom dat uitgerekend Duitsland het Europese land is waar Israël het negatiefst wordt neergezet. Het is weliswaar nog geen klassiek antisemitisme, maar het is zeer zeker geen goed nieuws voor Israël. ZL De Israëlische journalist Eldad Beck kent Duitsland als de beste. Al jaren schrijft hij overal veel onderwerpen die voor Duitsland en Israël relevant zijn. Tegen de achtergrond van onder andere de discussie over de besnijdenis heeft hij bij Ynet een commentaar gepubliceerd met de vraag: «Is Duitsland nog een trouwe bondgenoot?» In zijn commentaar belicht hij niet alleen de thema s waarover momenteel wordt gediscussieerd, maar werpt hij ook een blik op de Duitse academische wereld. Hij citeert een internationaal gerenommeerd wetenschapper die schriftelijk van de Duitse universitaire wereld verklaart «een pro-islamitische en pro-arabische lobby» te plegen, «die bovendien merendeels anti-israëlisch» getint is. In dit verband wordt eveneens genoemd dat juist ook Duitse academici «pogingen doen om islamisten en met name de Moslimbroederschap een schijn van gematigde reformisten te geven. Ze worden als ongevaarlijk neergezet, terwijl hun haat tegen Joden en hun gewelddadige methoden domweg worden genegeerd.» Sigmar Gabriel noemde Israël een apartheidsregime Verder haalt Beck ontwikkelingen uit de wereld van de kunst en de cultuur aan, zoals de toekenning van de Theodor Adorno prijs aan de filosofe Judith Butler (zie boven). Dat uitgerekend deze persoon een prijs krijgt toegekend die genoemd is naar een Duitse Jood die nazi-duitsland moest ontvluchten, «is in de ogen van veel mensen een verder teken van de sterk verslechterende betrekkingen tussen Duitsland en Israël». Maar Beck werpt ook een blik op de politiek. Hij herinnert aan de uitspraken van Sigmar Gabriel, de voorzitter van de SPD, die Israël tijdens een bezoek een «apartheidsregime» noemde. Beck herinnert er tevens aan dat het bondskanselier Angela Merkel was die bevestigde dat Duitsland niet alleen jegens de Joden verplicht was, maar ook «een historische verantwoordelijkheid voor de veiligheid van Israël droeg». Tegelijkertijd wijst Beck er op dat het echter ook Merkel was die de diplomaat Christoph Heusgen de Midden-Oosten portefeuille toevertrouwde, een man die in vakkringen als «ongevoelig voor de bijzondere betrekkingen tussen Duitsland en Israël geldt en die elke Duitse verantwoordelijkheid ten opzichte van Israël van de hand wijst». Dat is zeer bedenkelijk, maar ligt wel in het verlengde van een bepaalde Duitse traditie, zo concludeert Beck. Journalist Ronen Bergman ging er in een commentaar voor Ynet tegenin en zei dat Israëli s die aan Duitslands loyaliteit twijfelen gewoonweg met een slecht geheugen zijn «gezegend», want per slot van rekening heeft Duitsland altijd zeer belangrijke bijdragen aan Israël geleverd. Behalve aan de onderzeeërs van de Dolfijn klasse herinnerde hij er aan dat Duitsland in de eerste tien jaar van het bestaan van de staat Israël wonderen voor de economie ervan volbracht heeft en dat het uitgerekend Duitsland was dat de andere Europese markten voor de Joodse staat had geopend. Voor wat betreft de onlangs opgedoken geheime documenten die een twijfelachtig licht op Duitslands gedrag voor en na de massamoord op de Israelische deelnemers aan de Olympische Spelen werpen, meent hij: «Ook al zijn de 40 jaar na München gepubliceerde documenten niet zo vleiend voor Duitsland», men moet wel bedenken dat alle Europese landen een «lakse houding in de terreurbestrijding» aan de dag legden, toen, en ook tegenwoordig. «Duitsland was in dit opzicht een van die Europese landen die een hardere houding tegenover de terreur aannamen. Het was het eerste Europese land dat bij de terreurbestrijding met Israël samenwerkte», en daarom is het volgens Bergman zo belangrijk «dat men Duitslands steun aan de staat Israël niet vergeet». AN

7 7 MENING «Het is zwaar om een Jood te zijn maar Israëli zijn is een vloek» Een commentaar van Omri Nitzan, intendant van het Cameri theater in Tel Aviv Het besluit van Peter Brook om zijn bezoek aan het Cameri theater af te zeggen maakt me verdrietig. Nog meer dan dat overigens biedt dit ons een indruk van waar Israël zich op de culturele planeet Aarde bevindt. We zijn een afgelegen en ongewenst plekje geworden; en als we soms per abuis dachten dat we deel uitmaakten van de internationale wereld van de cultuur, dan heeft de wereld ons die vergissing nu duidelijk gemaakt. Als we dachten dat de wereld steeds kleiner werd en dat verschillende culturen een dialoog met elkaar voerden, elkaar over en weer inspireerden en verrijkten, dan kom hier de ontnuchterende teleurstelling die bewijst dat Israël systematisch tot leprakolonie wordt verklaard en zijn kunstenaars tot melaatsen die niets dan afschuw opwekken. We hebben dat gezien bij concerten van het Filharmonisch orkest in de Royal Albert Hall in Londen, bij uitvoeringen van het HaBima theater op het Globe to Globe festival, bij het optreden van het Bat Sheba Dance Company in het kader van het Edinburgh festival en nu door de aankondiging van Brook. Er zijn nog maar weinig plaatsen overgebleven waar we met bewondering worden ontvangen. ( ) Er wordt druk ( ) op ons uitgeoefend. Pro-Palestijnse groepen oefenen gewetensdruk op de andere kant uit. De andere kant moet vrezen een boycot over zich heen te krijgen. Je kunt de radeloosheid begrijpen, ook als het om een verkeerde beslissing gaat (als gastspelen in Israël worden afgezegd). Peter Brook is de meest interessante, belangrijke en baanbrekende regisseur van de 20ste eeuw. Voor mij is hij een held. Door de jaren heen heb ik elke regel van hem gelezen en bijna elke enscenering van hem gezien. ( ) Ook in dit opzicht ben ik persoonlijk teleurgesteld. Het voelt alsof hij me persoonlijk boycot. Ik weet niet of iemand in de regering zich voor deze trend interesseert, die tot een boycot en het isoleren van Israël oproept. Door de hele Joodse geschiedenis heen geldt: «Dat volk woont afgezonderd» (Num. 23:9), en dus worden we afgezonderd en in deze isolatie zit een zeker twijfelachtig genot. Het is belangrijk er aan te herinneren dat ook in de tijd van de zwaarste strijd in Europa tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika een culturele boycot nooit onderdeel van deze strijd is geweest. ( ) De enscenering van Brook, die hij in Israël had willen laten zien, was voor het leven in Israël relevant geweest. Om die reden is het belangrijk dat zijn stem gehoord wordt. Als zionist zeg ik, zonder me te beklagen, dat je de waarheid onder ogen moet zien: we worden naar de marge weggedrukt. Als centrale culturele instellingen zoals het Filharmonisch orkest, Bat Sheba of het HaBima theater worden veroordeeld, dan heeft het strijdtoneel zich allang naar het middelpunt van het gebeuren verplaatst. Als Brooks theater weigert hierheen te komen, kun je daar de ogen niet meer voor sluiten. We moeten begrijpen dat dit geen protest tegen de een of andere instelling is, maar een dislegitimering van de totale Hebreeuwse cultuur, die voor het zionisme staat, dat weer de raison d être van de staat Israël is. ( ) Een boycot verandert helemaal niets. Een boycot maakt het hoofd niet vrij voor nieuwe gedachten en is daarom niet effectief. ( ) Brook heeft al in Perzië geënsceneerd, dat door een dictator werd geregeerd die een geheime politie, een wrede veiligheidsdienst en folterknechten noodzakelijk vond. Hij heeft een gastspel in de Sovjetunie gegeven toen dit land nog een dictatuur was. ( ) Shalom Alechem heeft gezegd dat het zwaar is om een Jood te zijn. Daarom zeg ik tegen Peter Brook: Het is zwaar om een Jood te zijn maar Israëli zijn is een vloek. Bron Ynet / Bewerkt door AN

8 8 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël 11/2012 Korte berichten Ongeveer 20 % van de Israëlisch- Joodse echtparen trouwt in het buitenland, omdat het ultraorthodoxe rabbinaat problemen maakt, bijvoorbeeld in het geval van proselieten. Anderen wenden zich tot de modern-orthodoxe organisatie Tzohar, die seculiere Joden toch een traditionele Joodse bruiloft in Israël mogelijk maakt. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft bekendgemaakt dat Israël gemeten aan het bruto binnenlands product in 2010 van alle OESO landen het meest heeft uitgegeven aan onderzoek en ontwikkeling in de particuliere sector: 3,4 % (32,3 miljard sjekel). Bij de «scheikunde Olympiade» van dit jaar in Washington hebben Israëlische scholieren een zilveren en drie bronzen medailles gewonnen. Zij waren tegen 26 teams uit andere landen aangetreden. Het Technion heeft de jongelui al studieplaatsen aangeboden. Het Commando voor Burgerbescherming wil de burgers in de toekomst ook nog per sms voor raketten waarschuwen. Eerste regionale tests van het waarschuwingssysteem zijn volgens het leger succesvol verlopen. Na de moord destijds op de Joodse vader Moshe Nahari in Jemen zijn vijf van zijn kinderen naar Israël geëmigreerd. Sinds enkele weken is het gezin herenigd, want na drie jaar is ook zijn weduwe met nog vier kinderen in het land aangekomen. De vroegere chef van de Mossad Avi Dichter is uit de oppositiepartij Kadima gestapt en heeft zijn Knesset mandaat neergelegd om het ambt van minister voor Burgerbescherming op zich te nehmen, dat hem door Netanjahu was aangeboden. Het blad National Geografi c heeft het bijna 1000 km lange «Shvil Israel» (Israël pad) van de rivier de Dan tot aan Eilat tot een van de «meest imposante» wandelwegen ter wereld verklaard. In Peru is een elektriciteitscentrale op het landelijke net aangesloten die door de Israel Corporation is gebouwd. De centrale, die uitsluitend op aardgas werkt, moet in de toekomst 40% van de Peruviaanse stroombehoefte dekken. Het silhouet van de stad Jeruzalem gaat drastisch veranderen, want de bouwcommissie van de stad heeft de bouw van een modern zakencentrum goedgekeurd, dat uit 12 wolkenkrabbers tot 33 etages bestaat en in het gebied van de westelijke ingang van de stad komt. Een particulier jacht uit Haifa kwam onderweg van Cyprus voor de Libanese kust in moeilijkheden vanwege een lek. Het Israëlische leger kwam de vader en zijn vier zoons te hulp. Omdat er in de agglomeratie Tel Aviv te weinig bunkers zijn, is het stadsbestuur aan een mammoetproject begonnen. Er zijn al 60 particuliere ondergrondse garages zo omgebouwd dat ze in noodgevallen door in totaal personen als schuilkelders gebruikt kunnen worden. Het safaripark Ramat Gan heeft een zeldzame uitbreiding gekregen: 4 zandkatten. Deze ook als woestijnkat bekende soort staat op de lijst met uitsterven bedreigde diersoorten en is in Israël niet meer in de vrije natuur te vinden. In het tweede kwartaal van 2012 steeg het bruto binnenlands product in Israël met 3,2% en overtrof het de verwachte 2,5%. De groei was te danken aan meer export en een gestegen particuliere consumptie. In 1857 werd de Montefiore windmolen in Jeruzalem als eerste «moderne industriële bedrijf» buiten de Oude Stad ingewijd. De molen heeft het tientallen jaren niet meer gedaan, maar is nu gerestaureerd, zodat de wieken spoedig weer kunnen draaien voor de bruidsparen die zich daar graag laten fotograferen. De uit Noordrijn-Westfalen afkomstige freelance kunsthistorica Rita Kersting is tot curator voor moderne kunst in het Israël Museum te Jeruzalem benoemd. Het Technion Haifa en het Weizman Instituut in Rehovot zijn voor het eerst opgenomen in de «Shanghai ranking» van de 100 leidende universiteiten van de wereld. Het Technion staat op plaats 78, het Weizman Instituut op plaats 93. De Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem, die al langer op de lijst staat, heeft haar 57ste plaats weten te verbeteren tot de 53ste, die zij deelt met de beste Duitse universiteit, de TU München. Het 20 jaar geleden afgeschafte sterrensysteem voor Israëlische hotels is weer ingevoerd om toeristen een betere inschatting van verhouding prijs-kwaliteit volgens Europese normen mogelijk te maken. De Wereldorganisatie voor intellectueel eigendom (WIPO) heeft Israël tot wereldmacht verklaard omdat het land op het punt van het aantal uitvindingen per inwoner op de vierde plaats wereldwijd staat. Qua aangevraagde patenten staat Israël op plaats 16. President Peres heeft Nadav Ben Yehuda (24) geëerd, die op slechts 300 meter van de top van de Mount Everest een Turkse klimmer hielp die het bewustzijn had verloren. Daarmee zag hij af van het record van de jongste bedwinger van de hoogste berg ter wereld. Vanaf het begin van het jaar tot eind augustus zijn er meer dan 450 uit de Gazastrook afgevuurde raketten op Israëlisch grondge-

9 9 bied ingeslagen. Verder noteerde de Israëlische overheid alleen al in augustus 51 terroristische incidenten. In Israël studeren aanzienlijk meer vrouwen dan mannen biologie, zodat in tegenstelling tot de door mannen gedomineerde hightech sector in de biotechnologie ongeveer 70% van alle werknemers een vrouw is. Dit geldt niet voor leidinggevende posities, die zijn maar voor 13% door vrouwen bezet. Geen sportief Olympiagoud en toch goud gehaald: de Israëlische speciale Olympiamunt (een munt van 2 sjekel met een afbeelding van ritmische sportgymnastiek) haalde bij de «International Vicenza Numismatica» in Italië de eerste plaats. Het kleine door een familie gerunde Efendi hotel in Akko (www. efendi-hotel.com) is door het blad Travel & Leisure als een van de 50 beste hotels ter wereld gekozen. In de zomer werden kinderen in 13 Israëlische steden «lekker» gemaakt voor milieubescherming, want voor een lege 1,5 liter drankfles, die in Israël zonder statiegeld wordt verkocht, kregen ze een ijsje In de bijbelse dierentuin in Jeruzalem wist men het zeker: in het Palestijnse Tulkarem zal Boxer veilig zijn. Boxer een Soedanese reuzenschildpad werd door een rivaal meerdere keren op zijn rug gelegd, wat voor schildpadden dodelijk kan zijn. In de dierentuin van Tulkarem vond hij een nieuw thuis. Zeven Israëlische steden hebben na de feestdagen in de herfst een nieuwe ton voor stoffen van waarde ingevoerd. In deze oranjekleurige tonnen dient huishoudelijk afval van metaal en plastic voor hergebruik verzameld te worden. Abraham Avigdorov, die zich in 1947 als 17-jarige vrijwillig bij de elite-eenheid Palmach had gemeld en die soldaat met de hoogste onderscheiding van de Israëlische Onafhankelijkheidsoorlog was, is op de leeftijd van 83 jaar overleden. Het bedrijf Rafael, dat het IJzeren Koepel systeem heeft ontwikkeld en bouwt, heeft bekendgemaakt dat er 7 landen belangstelling hebben voor de koop van het raketafweersysteem, waaronder de VS en nog 6 landen in Europa, Azië en Latijns Amerika. In 2012 is het criminaliteitscijfer in Israël in vergelijking met % gedaald. Terwijl de Israëlische sporters die aan de Olympische Zomerspelen deelnamen, zonder medailles naar huis zijn teruggekeerd, hebben de Israëlische gehandicapte sporters bij de Paralympics acht medailles gehaald: een keer goud, twee keer zilver en vijf keer brons. Na de aanslag bij Eilat, een jaar geleden, waarbij Israëlische soldaten Egyptische grensbeambten doodschoten, riep Egypte zijn ambassadeur uit Tel Aviv terug. Nu is de Egyptische ambassade weer bezet, want president Morsi heeft een nieuwe ambassadeur benoemd, die onmiddellijk aan het werk ging. In de loop van de laatste zeven jaar is het aantal schoolverlaters die hun militaire dienst een jaar uitstellen om zich als vrijwilliger ten gunste van de gemeenschap in te zetten, met 85% gestegen. In 2012 hebben ongeveer 4300 jonge volwassenen een extra vrijwillig jaar bij sociale instellingen gediend. Het aantal illegale buitenlanders die via de Egyptische grens in de Sinaï naar Israël komen, is drastisch teruggelopen. In augustus 2011 kwamen er op die manier nog 1330 Afrikanen naar Israël. In augustus 2012 waren het 199 personen. AN POLITIEK Kruitvat aan de Israëlisch- Egyptische grens De onrustige situatie op het schiereiland Sinaï roept voor Israël brandende principiële vragen op. Sinaï De Israëlisch-Egyptische grens, of beter gezegd de grens met het schiereiland Sinaï, was jarenlang open. Hij gold als onproblematisch. Al geruime tijd geleden is Israël met de bouw van een grenshek begonnen om Afrikaanse vluchtelingen er van te weerhouden met tienduizenden illegaal Israël binnen te komen. Het moet ongeveer 230 kilometer lang worden en eind 2012 klaar zijn. Gezien de toenemende terreurdaden in de Sinaï, waarmee ook Israël te maken krijgt, vervult het hek nu nog een belangrijke beschermende functie. De aanhoudende golf terreurdaden heeft het brede publiek een ontwikkeling onder ogen gebracht waar experts al lange tijd voor hadden gewaarschuwd: de Sinaï is een speelplaats van terroristen geworden, waaronder salafisten die met Al Qaida samenwerken, jihad organisaties en Palestijnen uit de Gazastrook, die tot de meest uiteenlopende terreurorganisaties behoren. Veel van de in dit gebied levende Bedoeïenen hebben zich in ideologisch opzicht achter de terreurorganisaties geschaard. Anderen staan om pragmatische redenen op hun loonlijst. Intussen stroomt er veel geld vanuit Iran naar de Sinaï, gespendeerd door de Hezbollah militie en Al Qaida. Hoewel deze groepen ideologisch gezien niet perse groen zijn, hebben zij wel één doel bij hun acties: het Israëlische en Egyptische leger aanvallen om de regio te destabiliseren. Deze instabiele en explosieve situatie geeft niet alleen Israël, maar ook Egypte kopzorgen. Op het eerste gezicht lijken beide zijden eenzelfde belang te hebben: de situatie onder controle krijgen. Tegen deze achtergrond stemde Jeruzalem er mee in dat de Egyptenaren

10 10 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël 11/2012 De Sinaï is een kruitvat geworden, waarvan de uiterst gevoelige lont elk moment vlam kan vatten. in weerwil van het in 1979 gesloten Camp David akkoord tijdelijk meer troepen in de Sinaï stationeerden. Het resultaat is echter ontnuchte- rend. Egypte meldde weliswaar dat het «terroristische nesten» had op- geruimd, maar vanuit Israëls optiek is dat zoiets als een druppel op een gloeiende plaat. Omdat ook de Egyptenaren we- ten dat hun vanuit de Sinaï niets goeds te wachten staat, klonken er in het land eisen om die paragrafen van het vredesakkoord op te heffen die hun militaire vrijheid van handelen daar beperken. Officieel is de Sinaï een gedemilitariseerde zone. Wie naar de volledige opheffing van het akkoord streeft, ziet de huidige situatie als een gunstige gelegenheid om het eigenlijke doel te bereiken. Daartoe behoort een van de adviseurs van de Egyptische president Morsi. Mohammed Al Dawala heeft publiekelijk gezegd dat het akkoord van Camp David «het Egypte toekomende recht op de verdediging van zijn schiereiland Sinaï inperkt». Israëls minister van Buitenlandse Zaken pareerde: «jullie hebben daar al genoeg troepen.» In Israël is er in dit verband onder politici en deskundigen een debat losgebarsten. De ene kant zegt dat men in de Sinaï onder geen beding nog meer Egyptische troepen mag dulden, omdat Egyptische tegenstanders van het vredesverdrag dit precedentgeval kunnen gebruiken om hun eigen doelen te verwezenlijken. De andere kant pleit er voor het akkoord aan de nieuwe veiligheidssituatie aan te passen en het de Egyptenaren toe te staan om in de Sinaï militair op te treden. Per slot van rekening zou dit ook Israëls veiligheid ten goede komen. Vertegenwoordigers van deze positie koesteren de hoop om een nieuw, geactualiseerd verdrag met Egypte te kunnen tekenen, zodat Israël voor het eerst in de geschiedenis een verdrag heeft met een land waar een man van de radicale Moslimbroederschap aan het roer staat. Vast staat dat de Sinaï een kruitvat is geworden, waarvan de uiterst gevoelige lont elk moment vlam kan vatten. Daar is een volgende terreuraanslag al voldoende voor, de zoveelste in de reeks van 28 grensoverschrijdende incidenten sinds verleden jaar. ZL POLITIEK Israëls geheime dienst pakt twee lynchmoordenaars Twaalf jaar na het lynchen van twee Israëlische burgers zijn twee van de moordenaars gepakt. Ramallah De herfst van 2000 is de Israëlische geschiedenis ingegaan als het begin van een bloedige tweede intifada. Twee van de eerste israelischen slachtoffers waren de beide reservisten Vadim Nurzhitz en Yossi Avrahami. Ze waren op de Westelijke Jordaanoever verdwaald en werden door Palestijnse politiemannen naar het politiebureau van Ramallah gebracht, waar zich al snel een verontwaardigde menigte verzamelde. De twee werden daarna wreed mishandeld en doodgestoken. De lynchmoordenaars schonden hun lijken en wierpen ze het raam uit. De beelden die een Italiaans journalistenteam destijds maakte, schokten de wereld. Er zaten foto s bij van met bloed besmeurde moordenaars in zegevierende houding voor een jubelden menigte. Israël wilde de moordenaars ter verantwoording roepen, maar kon er niet zo makkelijk bij komen. Daarom riep de Israëlische binnenlandse veiligheidsdienst Shabak een speciale commissie in het leven. De medewerkers ervan bekommerden zich eerst om de identificatie van de betrokkenen. Hoewel er sindsdien veel tijd is verstreken, zijn de pogingen om de moordenaars te pakken te krijgen nooit opgegeven. In de loop van de tijd kon men 22 Palestijnen arresteren en voor het gerecht slepen, die op de een of andere manier bij de lynchmoord betrokken waren geweest. Sommigen werden al snel na de moord aangehouden, anderen pas jaren later. Enkele weken geleden ruimden Israëlische veiligheidsmensen in de omgeving van Ramallah een terreurcel van Hamas op. Onder de gearresteerden herkende men al gauw twee personen die twaalf jaar

11 11 geleden een grote rol hadden gespeeld bij de moord op de beide Israëlische burgers. Kort na hun arrestatie bekenden zij hun daad. De Israëlische binnenlandse geheime dienst uitte tevreden dat «onze hardnekkigheid eindelijk lonend was gebleken». Men was nooit met het zoeken naar de moordenaars gestopt en iedereen mocht het nu ook gerust weten: «Wij vergeten en vergeven niet.» ZL POLITIEK Geert Wilders verkeerde inschatting Vanwege zijn afwijzende houding ten opzichte van het ritueel slachten heeft de Nederlandse politicus Wilders de steun van pro-israëlische groepen verloren. Jeruzalem Europa discussieert steeds opnieuw over een verbod op ritueel slachten, wat door Joden en moslims wordt gepraktiseerd. Geert Wilders van de Partij voor de Vrijheid (PVV) is ongetwijfeld een van de meest polariserende politici van Nederland. Vanwege zijn steun aan het slachtverbod heeft hij intussen ook Joodse kringen tegen zich in het harnas gejaagd, van wie hij altijd had geloofd dat ze door dik en dun aan zijn kant stonden. Wilders, die in het algemeen als een rechtse populist wordt beschouwd, is een uitgesproken tegenstander van de islam. Tegelijk noemt hij Israël «het enige democratische licht in het Midden- Oosten». Sinds 2004 krijgt hij regelmatig moorddreigementen. Net als de schrijver Salman Rushdie moet hij vrezen voor een einde zoals dat van regisseur Theo Van Gogh, die door een radicale moslim werd vermoord. Hoewel hij een voorstander is van een slachtverbod, geldt hij als een uitgesproken vriend van Israël. Yona Metzger, de asjkenazische opperrabbijn van Israël, heeft hem nu echter in een open brief duidelijk gemaakt: «Men kan geen vriend van Israël en van het Joodse volk zijn als men anti-joodse wetten promoot ( ).» Manfred Gerstenfeld bezet een leerstoel Jodendom van het Nederlands-Joodse seminar Amsterdam en leeft sinds 1968 in Israël. Sinds twaalf jaar functioneert hij als lid van het curatorium van het «Jerusalem Center for Public Affairs». Over Wilders reputatie als vriend van Israël meent hij: vanwege zijn bemoeienis in verband met het slachtverbod en zelfs een importverbod voor geslacht vlees heeft Wilders imago in «de Joodse wereld al een tijdje geleden een deuk opgelopen». In een commentaar legt Gerstenfeld uit dat de ultraorthodoxe Joodse gemeenschap van Amsterdam Wilders en zijn PVV als een «gevaar voor de Joodse gemeenschappen in Nederland en in Europa» beschouwen. Het Simon Wiesenthal Centrum had het als eerste Joodse instelling in verband met het nagestreefde slachtverbod met de PVV aangelegd. Wilders wees de verwijten van de hand en zei dat zijn partij geen antisemitisme duldde. De zaak kwam ook in het nieuws omdat Wilders en zijn partij financiële steun van Amerikaanse Joden en organisaties zouden ontvangen. Dit werd zowel in De Telegraaf als in de Israelische Haaretz gemeld.. Gerstenfeld stelt vast dat Wilders niet alleen de sympathie van Israël en van Joden verspeelt, maar ook die van pro-israelische evangelicale kringen in de VS. «Wilders heeft twee fundamentele gevaren ingezien die de toekomst van Nederland in gevaar brengen en waar anderen geen oog voor hebben: het gevaar dat de extremistische islam voor democratieën vormt en de gevaren die het gevolg zijn van het mislukte integratieproces. Wilders buitte deze onderwerpen slagvaardig in woorden uit, maar zijn partij houdt geen stand als zij niet met goed onderzochte politieke oplossingen komt. Maar niet alleen daaraan schort het bij de PVV. In de traditie van zijn populistische houding uit Wilders zich vaak ongefundeerd over alle mogelijke onderwerpen. Zolang hij dat doet, raakt zijn pro-israëlische houding voor Israël op de achtergrond. Bovendien zal men niet vergeten dat hij bij een antisemitisch getint streven voorop heeft gelopen.» Bron Ynet / Bewerkt door AN Europa discussieert steeds opnieuw over een verbod op ritueel slachten, wat door Joden en moslims wordt gepraktiseerd. Geert Wilders van de Partij voor de Vrijheid (PVV) is ongetwijfeld een van de meest polariserende politici van Nederland.

12 12 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël 11/2012 POLITIEK Israëlisch-Jordaanse samenwerking Israël heeft slechts met twee buurlanden een vredesverdrag: Egypte en Jordanië. Amman De onderhandelingen tussen Israël en Jordanië bereikten in 1994 een hoogtepunt in de vorm van een vredesverdrag. In 1996 kwam er nog een handelsverdrag bij. Koning Abdullah II, die sinds 1999 regeert, noemde Israël ooit een «belangrijke regionale partner.» Hoewel men de betrekkingen correct en goed functionerend kan noemen, zijn ze net zo weinig hartelijk als in het geval Egypte. Maar weinig Israëli s reizen naar Jordanië, want het kan hier en daar raadzaam zijn om liever niet te laten blijken dat je Israëli bent. Omdat ongeveer de helft van de Jordaanse burgers afstammelingen van Palestijnen zijn, komen er wel velen voor familiebezoeken naar Israël. Familiebezoeken zorgen ook voor een levendig reisverkeer de andere kant op. Verder houdt de Jordaanse elite er van om in Jeruzalem boodschappen te gaan doen. Behalve de politieke en economische betrekkingen bestaat er ook een wetenschappelijke samenwerking. Hiertoe behoort een relatief nieuw Israëlisch-Jordaans project dat het gebruik van hernieuwbare energie langs het zuidelijke deel van de grens (inclusief Eilat en Aqaba) moet stimuleren. Daarnaast werken beide landen samen op het gebied van milieubescherming over de grenzen heen. Toch staat er veel op «een laag pitje». Door allerlei kleine hervormingen heeft koning Abdullah II de protesten van de «Arabische lente» wel kunnen afzwakken, maar onder de oppervlakte gist het nog steeds in het land. Bovendien worstelt Jordanië met de gevolgen van de gevechten in Syrië, want tot nu toe hebben zo n Syriërs hun toevlucht in het land gezocht. Koning Abdullah II begrijpt dat ook hij op een wankele troon zit. De Hasjemitische heersers van Jordanië behoren tot een etnische minderheid en hebben al verschillende aanslagen beleefd, die een einde aan de monarchie moesten maken. Koning Abdullah II weet dat zijn huwelijk met een Palestijnse hem geen bescherming biedt. Er trekken dus in binnen- en buitenland politieke krachten aan Jordanië, die de heerser dwingen tactvol op te treden en de betrekkingen met Israël op een laag pitje te houden. Toch zijn er wel gebieden waarop beide landen één lijn trekken. Bijvoorbeeld als het gaat om Hamas. Israël heeft er geen belang bij dat deze terreurorganisatie voor de huisdeur nog sterker wordt. Jordanië deelt dit belang om eigen interne politieke overwegingen. Nadat Jordanië in 1999 die kantoren van Hamas in Amman had gesloten, werd Damascus het hoofdkwartier van Hamas. Vanwege de situatie in Syrië kwam onlangs de vraag op of vertegenwoordigers van Hamas weer welkom waren in Jordanië. Jordanië verkondigde echter dat men hen hooguit als privé personen zou dulden, maar in geen geval als officiële vertegenwoordigers van Hamas. Daarnaast deed zich enkele weken geleden nog een voor Israël verblijdende vorm van samenwerking voor. Er gaan steeds weer pro- Palestijnse delegaties op weg om de publieke opinie in de wereld te bewegen tot solidariteit met de Palestijnen en tot afwijzing van Israël. Deze delegaties trekken niet alleen naar de Gazastrook, maar ook naar de Westelijke Jordaanoever. Net als elk ander land is het ook aan Israël voorbehouden om mensen toe te laten of niet. De laatste delegaties werden al in Europa stopgezet, omdat Israël vliegmaatschappijen had meegedeeld wie het land niet in mocht en dus op kosten van de vliegmaatschappij weer naar Europa teruggevlogen zou moeten worden. Een andere reismogelijkheid is via de Allenby brug tussen Israël en Jordanië. Onlangs wilden activisten uit Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland en de VS via Jordanië naar de Westelijke Jordaanoever reizen om daar tegen de Israëlische politiek te demonstreren. De eerste bus met activisten werd door Israëlische grenswachten naar Jordanië teruggestuurd. Daarna blokkeerden de Jordaniërs de grensovergang voor de tweede bus. Ook andere pogingen om Israël binnen te komen werden van meet af aan door de Jordaniërs geblokkeerd, zodat de activisten weer onverrichter zake moesten vertrekken. AN Maar weinig Israëli s reizen naar Jordanië, want het kan hier en daar raadzaam zijn om liever niet te laten blijken dat je Israëli bent.

13 13 MAATSCHAPPIJ Pro-Israël campagne met «Instagram» Om het imago van Israël te verbeteren heeft een groep Israëlische studenten een nieuw internetinitiatief in het leven geroepen. Tel Aviv Enkele studenten van de universiteit van Tel Aviv hebben zich bij een openbaar project aangesloten, in het kader waarvan ieder van hen als «ambassadeur van Israël» actief kan zijn. Het project «Stand With Us» (sta ons terzijde) vervult een belangrijke rol in het voorlichtingswerk, dat als doel heeft het aangeslagen imago van Israël in de wereldwijde publieke opinie te verbeteren. Maar deze studenten gingen nog een stap verder. Zij wilden niet alleen op gebeurtenissen reageren, maar ook zelf actief worden. Daarom nodigden zij tientallen hobbyfotografen naar Israël uit, die via de app «Instagram» in de hele wereld foto s moeten verbreiden. In het verleden zijn hun fotoreportages meer dan twee miljoen keer van het «vind ik leuk» icoontje voorzien. De studenten bezorgden deze fotografen uit de VS en Europa een goed georganiseerd tiendaags verblijf in Israël, dat aan één voorwaarde was gebonden: Israël en zijn mensen moesten kris kras door het land heen gefotografeerd worden en de foto s moesten op het internet worden gepubliceerd. «We zijn er vast van overtuigd dat foto s een zeer expressief medium vormen. Zij dragen vele boodschappen ( )», verklaarde de 26-jarige Ofer Levy, die een van de initiatiefnemers van dit bijzondere project is. «We gaan er bovendien van uit dat de mensen die deze foto s bekijken ze ook bij hun vrienden aanbevelen. En dan ontstaat er een sneeuwbaleffect dat we allang van het internet kennen, maar dat dit keer positieve aspecten voor Israël met zich mee kan brengen.» De «Instagram» fotografendelegatie reisde het hele land door. De fotografen bezochten de grote en kleinere steden en toerden door de landelijke gebieden van Galilea en in de Negev woestijn. Een aantal van hen ondernam adembenemende jeeptochten door prachtige landschappen, die ze overwegend door de lens van hun camera s zagen. Een van de fotografen, Jose Miguel Mena uit San Fransisco, meende: «Het was voor ons een grote eer om door het land te mogen toeren. Velen van ons raakten vanaf het eerste moment verliefd op het land.» Vutheara Kham, die in Frankrijk woont en Cambodjaanse wortels heeft, stemde daarmee in: «Ik ben voor het eerst in Israël en heb hier een heerlijke tijd. Ik ben er trots op dat ik in het kader van dit unieke project Frankrijk mag vertegenwoordigen.» Geen enkele andere Franse «Instagram» fotograaf heeft zoveel vrienden op zijn homepage als deze man. Op het internet geldt hij als prominent. Maar hij verklapte ook dat de reacties op zijn foto s van Israël best gemengd waren: «Jammer genoeg, zo moet ik zeggen, heb ik ook heel veel negatieve reacties gekregen. Het heeft me verbaasd dat zoveel mensen via Instagram» aan politiek doen.» Ofer Levy vatte het gelaten op. Hij had op niets anders gerekend. «Ook al lokten de foto s veel negatieve reacties uit, soms had je toch binnen de kortste keren duizenden positieve opmerkingen. Vaak steeg het aantal mensen die positieve omwerkingen laatsten binnen heel korte tijd tot in de tienduizenden. We hebben veel mensen bereikt, en dat op zich is al een succes. En als we daardoor ook nog bijdragen tot een dialoog, des te beter.» ZL De foto s zijn te zien op de Facebook pagina van het project: OnceinaLifetimeHD MAATSCHAPPIJ De nieuwste cijfers over Israëls bevolking Rond de Joodse herfstfeestdagen publiceert het Centraal Bureau voor de Statistiek altijd de nieuwste cijfers over de bevolking van Israël. Jeruzalem Rond het Joodse Nieuwjaar, dat dit jaar half september wordt gevierd, bleek de bevolking van Israël op de acht miljoen af te stevenen. Men noteerde precies burgers. Van deze burgers van Israël zijn 5,9 miljoen Joden, 1,6 miljoen Arabieren (moslims en christenen) en zogenaamde «anderen», dat wil zeggen, christenen of aanhangers van andere godsdiensten, die geen Arabische achtergrond hebben. In de loop van vorig jaar is de bevolking van het land met personen gegroeid, zeg maar met 1,8 procent. Even ter vergelijking: bij de stichting van de staat in 1948 telde men slechts Joden. In het Joodse jaar 5772 (2011/12) zijn er in het land kinderen geboren. Dat is best een groot aantal als men bedenkt dat 64% van de mannen tussen de 25 en 29 jaar vrijgezel is. Bij de vrouwen in deze leeftijdsgroep staat 46% te boek als vrijgezel. Voor wat betreft de minderjarige bevol-

14 14 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël 11/2012 king van Israël kan gezegd worden dat het land in vergelijking met andere westerse landen extreem jong te noemen is. Kinderen onder de 14 jaar vormen 28% van de bevolking. In de andere OESO landen ligt dit percentage op niet meer dan 18,5 procent. Overigens neemt ook het aantal senioren toe: 4,8 procent van alle burgers is 75 jaar en ouder. Bovendien stijgt de gemiddelde leeftijdsverwachting in Israël verder en ligt deze voor mannen momenteel op 80 jaar en voor vrouwen op 83,6 jaar. Van de Joodse burgers van het land noemt 8,8 procent zich ultraorthodox, 9,6 procent religieus, 38,1% traditioneel religieus ingesteld en 43,5% seculier. De meeste burgers, namelijk 40 procent, leven in stedelijke centra. Jeruzalem is nog steeds de grootste stad van het land. Opmerkelijk is het volgende gegeven, vooral als je kijkt naar de veiligheidspolitieke realiteit: 88,5 procent van alle Israëli s is tevreden tot zeer tevreden met zijn of haar leven. Terwijl de Joodse staat groeit en gedijt, gaat het op internationaal niveau minder goed met de Joden in de wereld, zo blijkt uit gegevens van de Hebreeuwse universiteit te Jeruzalem. In het afgelopen jaar groeide de wereldbevolking met 1,26% en kwam daarmee boven de grens van zeven miljard. Het Joodse volk vertoonde wereldwijd gezien daarentegen slechts een groeipercentage van 0,65 procent. Een van de wezenlijke redenen daarvoor is assimilatie: alleen al in de VS kiest bijna de helft van alle Joden die gaan trouwen, een niet-joodse partner. In de wereld leven in totaal 13,75 miljoen Joden, waarvan 43 procent in Israël en 39 procent in de Verenigde Staten. ZL MAATSCHAPPIJ Israël bovenaan de «ranglijst van gelukkigen» Israëls jeugd is onverbeterlijk optimistisch en katapulteert het land naar een van de bovenste plaatsen op een ranglijst die het gelukkig zijn meet. Geneve De ranglijst die moet duidelijk maken hoe gelukkig en tevreden de burgers van een land zijn, wordt uitgegeven door de Wereldgezondheidsorganisatie, een instelling van de Verenigde Naties. Als men deze tabel ziet, ontdekt men dat Israel op deze wereldranglijst op de derde plaats staat en dat heeft het vooral aan zijn jonge burgers te danken. Het onderzoek in verband met deze ranglijst wordt elke vier jaar door de Wereldgezondheidsorganisatie uitgevoerd. Men wil weten hoe het met de psychische en sociale gezondheid van burgers in verschillende landen is gesteld. In Israël ondervroeg men onder anderen 4758 scholieren van de bovenbouw van de lagere school en de middelbare school. Zoals uit hun antwoorden blijkt, zijn ze gelukkig en tevreden. Alleen de scholieren in Macedonië en Armenië zijn gelukkiger, want zij belandden voor de Israelische scholieren op de eerste en de tweede plaats. Verder valt op te merken dat Israël de derde plaats deelt met Nederland, IJsland en Spanje. De scholieren kregen vragenlijsten en moesten de meest uiteenlopende vragen beantwoorden en daarbij een waardering van 0 tot 10 geven; 0 was heel slecht en 10 was het hoogste cijfer dat ze konden geven. Bijna de helft van de ondervraagde Israëlische scholieren gaf zijn of haar leven een 9 of een 10. De meisjes (51%) gaven wat meer goede cijfers dan de jongens (47%). Verder bleek uit de evaluatie dat de Arabische scholieren zelfs nog tevredener zijn. Van hen De jonge generatie in Israël ergert zich weliswaar aan bepaalde zaken, maar is toch uitgesproken optimistisch. gaf 55% zijn of haar leven het hoogst mogelijke cijfer. Interessant genoeg brachten de antwoorden van de Israëlische scholieren het land niet alleen heel hoog op de ranglijst der «gelukkigen», want hoe gelukkig en tevreden ze ook lijken te zijn, ze zijn tegelijk ook geïrriteerd en geprikkeld. Op dat onderdeel van de ranglijst kwamen de Israëlische scholieren op de vijfde plaats. Yossi Harel-Fisch, die het internationale onderzoek in Israël leidde en aan de School voor Pedagogiek doceert en onderzoek doet, verklaarde dat dit geen tegenstrijdige, maar elkaar aanvullende resultaten zijn. Hij zette uiteen dat de ranglijst der «gelukkigen» fundamentele en algemene sociale en maatschappelijke perspectieven meet, terwijl de vraag naar irritatie en geprikkeldheid eerder heel specifieke persoonlijke situaties weerspiegelt. Men kan dus concluderen dat de jonge generatie in Israël zich weliswaar aan bepaalde zaken ergert, maar toch uitgesproken optimistisch is. Een scholier kwam wat dat betreft met een andere en best heel interessante interpretatie op de proppen: «Misschien is het niet zo dat wij steeds gelukkiger zijn geworden, maar is de wereld om ons heen steeds gedeprimeerder geworden», zei de 15-jarige tegenover de Israëlische krant Yediot Acharonot. ZL

15 15 MAATSCHAPPIJ Israël op plaats 6 inzake gezondheid burgers Het informatie- en fi nancieel bedrijf «Bloomberg» deed onlangs een onderzoek om te weten te komen hoe gezond de burgers van verschillende landen zijn. New York City In een wereldwijd onderzoek onderzocht «Bloomberg» hoe gezond de burgers van een land zijn en hoe hoog risico s voor de gezondheid moeten worden ingeschat. Men vergeleek de gegevens van 145 landen met meer dan een miljoen inwoners. Enkele landen konden de gevraagde gegevens niet op tafel leggen. Israël kwam op een uitstekende zesde plaats. Bij de criteria voor het vaststellen van het gezondheidsniveau hield men rekening met bijvoorbeeld de verwach- te gemiddelde levensverwachting, de doodsoorzaak en het sterftecijfer van verschillende leeftijdsgroepen (zoals zuigelingensterfte enz.). Voor de bepaling van het risiconiveau waren er gegevens als het percentage rokers, het alcoholgebruik per hoofd van de bevolking, het aandeel aan burgers met overgewicht, luchtvervuiling en waterkwaliteit. In de eindberekening nam men ook statistieken over salarissen en de levensstandaard mee. Het hoogste aantal punten dat een land kon halen bedroeg 91,97; Israël kwam volgens «Bloomberg» op 85,97 punten. Vanwege de gemeten risicofactoren kreeg Israël een aftrek van zes punten. De eerste plaats is voor Singapore met 89,45 punten. Italië en Australië volgen op de tweede en derde plaats, en Zwitserland komt op de vierde plaats met 88,33 punten. Japan behaalde 86,93 punten. Na Israël volgen Spanje en Nederland. Zweden werd negende, Duitsland tiende en de VS kwam niet verder dan de 33ste plaats. ZL ECONOMIE Israëlisch bedrijf creëert arbeidsplaatsen in Duitsland Het Israëlische bedrijf «Arkal Automotive» schept door middel van een productiefabriek arbeidsplaatsen in het zuiden van Thüringen. Crock De stap baarde veel opzien in de Israëlische media. In Duitsland werd er in de desbetreffende deelstaat Thüringen veel aandacht aanbesteed. Matthias Machnig, de minister van Economie van Thüringen gaf er als commentaar op: «Thüringen is uiterst aantrekkelijk voor internationale investeerders. Juist de autobranche is een van de grootste motoren van de economie van Thüringen.» Hij deed deze uitlating in verband met de opening van een fabriek van het Israëlische toeleveringsbedrijf voor de auto-industrie «Arkal Automotive» in Crock, dat in het zuiden van Thüringen ligt. De vestiging van het Israëlische bedrijf werd ondersteund en bevorderd door het Ministerie van Economie en de Maatschappij voor de Ontwikkeling van de Deelstaat Thüringen (LEG). Beslissend was echter de steun van ISUCON, een in 2004 opgericht bedrijf dat zich inzet voor de economische uitwisseling tussen Thüringen en Israël. Hier adviseert men vooral middelgrote bedrijven over opbouw van de onderneming en het uitbouwen van al bestaande bedrijven. Dit heeft al tot de vestiging van meerdere Israëlische bedrijven in Thüringen geleid. «Arkal Automotive» heeft rond twee miljoen euro in de verbouwing en inrichting van de nieuwe fabriek geïnvesteerd. Door de vestiging in Thüringen draagt het bedrijf bij tot het scheppen van 60 arbeidsplaatsen. «Arkal Automotive» is in 1997 opgericht. Het bedrijf is voortgekomen uit het moederconcern «Arkal Plastic Products» en het hoofdkantoor staat op het industrieterrein Kidmat Galil bij Tiberias. Het bedrijf heeft zich gespecialiseerd in de productie van technische kunststofonderdelen voor de auto-industrie. «Arkal Automotive» heeft alleen al op de afdeling Ontwikkeling 45 ingenieurs rondlopen. Tot de klanten behoren verschillende marktleiders van de auto-industrie, zoals General Motors, Volkswagen, Opel, Daimler, Ford, Fiat en Nissan. In Israël biedt de onderneming werk aan in totaal rond de 100 medewerkers en daar komen dan nog de werknemers in de fabrieken in Polen, Frankrijk, Spanje, Canada, de VS en China bij. In Crock in Thüringen gaat men kunststofonderdelen voor de Opel Astra en het nieuwste kleine model van Opel, Adam, produceren. Het model Adam wordt sinds begin 2012 in Eisenach gebouwd en moet in 2012 op de markt komen. Bovendien streeft men er naar om op deze plek in de toekomst ook kunststofonderdelen voor

16 16 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël 11/2012 Audi, Mercedes-Benz en Volkswagen te produceren. Over het starten van de productie in Duitsland zei Ram Drori, de manager van het moederconcern «Arkal Plastic Production»: «Duitsland is de wieg van de auto-industrie en nog altijd de innovatiemotor van de branche, die momenteel aan het veranderen is. Des te belangrijker is het voor ons om met onze knowhow op het gebied van het bouwen met kunststoffen nu ter plekke aanwezig te zijn.» Ook Drori zal persoonlijk aanwezig zijn, want hij is tot manager van deze nieuwe fabriek van dit in de vrijstaat Thüringen producerende Israëlische bedrijf benoemd. AN ECONOMIE «Europa bevindt zich in een uiterst kritieke fase» Stanley Fischer, de gouverneur van de Israëlische centrale bank, staat bekend als een van de beste bankdirecteuren ter wereld; onlangs uitte hij zich over de economische situatie van Europa. Jeruzalem Europa s economieën zitten in een crisis, de mensen zijn onzeker en verliezen het vertrouwen in de euro. Velen twijfelen aan de politici en de leidinggevende persoonlijkheden van de economie. Zo niet in Israël, waar de president van de «Bank of Israel» in 2012 opnieuw tot de beste bankpresident van de wereld werd verklaard. De uit Zambia afkomstige Stanley Fischer, die in Engeland en de VS heeft gestudeerd, leidt de Israëlische nationale bank sinds mei Daarvoor bekleedde hij belangrijke posities in globale economische forums, onder andere als vicedirecteur van het Internationale Monetaire Fonds. Om de leider van de Israëlische centrale bank te kunnen worden moest hij als Jood met de Amerikaanse nationaliteit eerst naar Israël emigreren en staatsburger worden. Voor hem was dat iets vanzelfsprekends, want de baan die men hem had aangeboden prikkelde hem. En Israël en zijn economie profiteren er goed van. Een bewijs daarvan ziet men niet alleen in de goede economische balans van het land ondanks de wereldwijde financiele crisis en ook in zijn predicaat als Stanley Fischer: «We beleven allemaal een tijd die grote uitdagingen in petto heeft.» een van de beste bankchefs van de wereld. Er zijn in de hele wereld maar zes bankchefs met het predicaat «A» onderscheiden, behalve Fischer ook zijn Australische, Canadese, Maleisische, Filipijnse en Chinese collega s. Onlangs uitte Fischer zich tegenover het in economische berichtgeving gespecialiseerde Bloomberg News Agency zowel over de wereldwijde alsook over de Europese economische toestand. «We beleven allemaal een tijd die grote uitdagingen in petto heeft. Een van de centrale en meest actuele onderwerpen is de vraag of de eurozone wel blijft bestaan. Maar velen houden zich ook bezig met de vraag of we niet hoe dan ook op een gevreesde inflatie afkoersen. Daarnaast werpt men telkens opnieuw de rol van de centrale banken op.» Tegen de achtergrond van de Israelische afhankelijkheid van inkomsten uit de export vroeg men hem hoe hij de situatie in Europa inschatte. «Europa bevindt zich in een uiterst kritieke fase. De president van de Europese Centrale Bank zie je tegenwoordig op maar weinig internationale bijeenkomsten, want ik denk dat hij het toch al veel te druk heeft. Samen met zijn medewerkers probeert hij een nieuwe economische strategie te ontwikkelen.» Fischer gelooft dat juist de Europese landen serieus aan het terugdringen van hun tekort moeten werken. «Daarvoor hebben we een goed gefundeerde, empirisch verankerde macro-economische politiek nodig.» In het interview wierp hij in dit verband ook een blik op de VS. «De financiële politiek in de VS is zeer gecompliceerd, die heeft soms meer met politiek dan met economie te maken, maar ook dit betreft de centrale bank. Men spreekt daar tegenwoordig over een directe stimulans, maar dat is niet de oplossing; we hebben een aanzet nodig die ons oplossingen voor de lange termijn oplevert.» En dat geldt ook voor Europa. Afgelopen zomer meende Fischer tegenover de Israëlische regering, toen deze debatteerde over belastingverhogingen: «Het is een feit dat het er bepaald niet goed uitziet. Er bestaat een niet geringe waarschijnlijkheid dat er Europa een serieuze recessie te wachten staat. Maar wat er ook in Europa gebeurt, de Europese economie staat voor een jaar dat in economisch opzicht door de crisis zal worden getekend.» Verder zette hij uiteen: «Als zoiets zich inderdaad voordoet, zal ons dat ook in Israël hard treffen.» Als de recessie in Europa dieper wordt, zal ook het Israëlische exportvolume naar Europa afnemen; volgens Fischer niet alleen volgend jaar, maar nog jarenlang. Omdat men nu al weet dat er dan minder geld zal binnenkomen, moet men in Israël preventief handelen om het handelstekort in geen geval nog verder te laten oplopen. Daarom was Fischer een voorstander van de door Israëls regering gewenste belastingverhogingen. «Het is beter om nu gelden binnen te krijgen, nu de tijden nog enigermate goed zijn, om het tekort op het staatsbudget stabiel te houden.» Met het oog op een zich eventueel in Europa toespitsende situatie zei hij: «De economie moet voorbereid zijn en niet pas achteraf actief worden.» AN

17 17 MEDICIJNEN De insulinepil Een Israëlische uitvinding biedt diabetici die zich met insuline moeten injecteren, nieuwe perspectieven. Jeruzalem Toegegeven, het is nog toekomstmuziek omdat er nog geen toestemming van de gezondheidsautoriteiten is, maar het bedrijf weet zeker dat hier spoedig verandering in komt. De leiding van het bedrijf «Oramed» gaat er van uit dat hun product uiterlijk in 2016 op de markt komt. Het gaat om een revolutie in de behandeling van diabetes. Aan de uitvinding gingen 25 jaren van intensief onderzoek vooraf, die naar het lijkt het bedrijf nu een heel bijzonder predicaat gaan verlenen: eerste ontwikkelaar van de insulinepil. «Tegenwoordig bestaat er in de hele wereld geen insuline voor oraal gebruik, maar ons bedrijf is bijna marktleider», zei Nadav Kidron, de hoofdmanager van «Oramed». Hij verklaarde tegenover The Jewish Press: «Ten eerste is insuline een peptide, dat is een klein proteïne, en als je het inslikt, wordt het door de enzymen in je lichaam afgebroken. Ten tweede speelt de grootte van de insuline een rol. Het gaat niet door de darmwand heen en komt dus niet in de bloedsomloop terecht. Je kunt insuline wel met een tennisbal vergelijken en de darmwand met een net. De bal kan niet door het net heen.» «Oramed» is in 2006 opgericht na een doorbraak in het onderzoek, waar wetenschappers van de Hadassah kliniek in Jeruzalem vele jaren mee bezig zijn geweest. Een van deze wetenschappers was Miriam Kidron, de moeder van Nadav Kidron. Met haar zoon besprak zij de baanbrekende onderzoekresultaten van haar team in de Hadassah kliniek. Om deze resultaten in een verkoopbare oplossing tot zegen van de diabetici te Dr. Kidron: «Israël staat ook voor medicijnen die het leven ten goede kunnen veranderen.» veranderen hebben ze allebei meegewerkt aan de oprichting van «Oramed». Kidron zegt erover: «Ik ben gelukkig dat dit werkelijkheid wordt. Het is mijn doel dat de mensen in de apotheek insuline voor oraal gebruik kunnen kopen.» En haar zoon Nadav voegt eraan toe: «Het is een Kiddush HaShem (heiliging van de Godsnaam). Ik geloof dat het de beste manier is om de mensen te laten zien dat Israël meer is dan het Palestijns-Israëlische conflict. Israël staat ook voor medicijnen die het leven ten goede kunnen veranderen.» De innovatie is nog niet op de markt, maar komt na de succesvol verlopen reeks klinische tests in Zuid- Afrika voor miljoenen mensen steeds meer binnen bereik. Voor de toelating tot de Amerikaanse markt zijn er echter ook nog klinische tests in de VS voorgeschreven. Daarmee wil men in 2012 beginnen. In 2014 moet er dan volgens de voorschriften nog een extra reeks tests worden uitgevoerd. Heeft men de Amerikaanse vergunning eenmaal, dan staat een vergunning in Europa meestal ook niets meer in de weg. Zoals gezegd hopen de wetenschappers van «Oramed» dat hun insulinepil vanaf 2016 op de markt zal zijn om het leven van miljoenen mensen ondanks deze lastige ziekte gemakkelijker te maken. AN TECHNOLOGIE Nieuwe ontziltingsinstallaties uit Israël Een Israëlisch bedrijf heeft een nieuwe ontziltingsinstallatie ontwikkeld, die efficiënter en goedkoper moet zijn. Kadima-Tzoran Het Israëlische concern «IDE Technologies Ltd.» loopt wereldwijd voorop op het gebied van de modernste ontziltingsinstallaties. Omdat het bedrijf zich al 45 jaar met de ontwikkeling en productie van ontziltingsinstallaties bezighoudt, is het een van de pioniers op dit gebied. Ook moderne technologie als bijvoorbeeld solaire en nanotechnologie speelt hier een belangrijke rol. Door volledig nieuwe technologieën met elkaar te integreren weet «IDE Technologies» zich aan de wereldtop te handhaven en kan het nu met name voor arme landen een zegen betekenen.

18 18 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël 11/2012 IDE Technologies heeft al honderden ontziltingsinstallaties over ter wereld geïnstalleerd om in droge gebieden van zeewater en brak water (een mengsel van zout en zoet water) drinkwater te maken. Het bedrijf heeft al honderden ontziltingsinstallaties overal ter wereld geïnstalleerd om in droge gebieden van zeewater en brak water (een mengsel van zout en zoet water) drinkwater te maken. De nieuwste installatie, die het bedrijf onlangs presenteerde, werd door het Israëlische Ministerie van Buitenlandse Zaken als «nieuwe generatie van ontziltingsinstallaties» geprezen, omdat de ingenieurs vooral op twee componenten hebben gelet: veelomvattende efficientie bij zo laag mogelijke onkosten. Veel landen die van droogte te lijden hebben en die zulke ontziltingsinstallaties heel goed zouden kunnen gebruiken, zijn zo arm dat ze zich de dure installaties niet kunnen permitteren. Daarover werd gezegd: «Israëlische onderzoekers van de Ben Gurion universiteit ( ) hebben het systeem ontwikkeld, dat al naar gelang de situatie op de klant kan worden toegesneden.» De milieuvriendelijke installatie, die door zonnecellen wordt aangedreven, maakt gebruik van een nieuwe filtertechniek die op nanotechnologie is gebaseerd. Daardoor worden mineralen selectief uit het water gefilterd. Het water wordt dus niet meer, zoals bij het oude systeem, domweg volkomen ontzilt. Daarom moest men bij de oude technologie vóór het irrigeren van de akkers eerst de noodzakelijke mineralen weer toevoegen, wat veel tijd kost en duur is. En juist dat kunnen veel boerenbedrijfjes in armere landen zich niet permitteren. De nieuwe installatie van «IDE Technologies» biedt zulke bedrijfjes het perspectief om efficiënter en goedkoper te kunnen werken. De nieuwe ontwikkeling van «IDE Technologies» wordt momenteel in het zuidelijke gedeelte van de Dode Zee getest. «Tot nu toe zijn alle testresultaten zeer veelbelovend. Het water dat hier ontzilt wordt maakt het de boeren mogelijk om 25 procent minder water en mest dan anders te gebruiken.» Verder staat er in de mededelling van het Israëlische Ministerie van Buitenlandse Zaken dat «IDE Technologies» plannen voor een grotere proefinstallatie heeft, die in het kader van en trainingscentrum moet gaan functioneren. In dot trainingscentrum wil men personen uit landen die van droogte te lijden hebben, in effectievere landbouwmethoden scholen. Op dit moment is het bedrijf op zoek naar investeerders die de bouw van het geplande centrum kunnen bevorderen. AN ARCHEOLOGIE Waterreservoir van de eerste tempel ontdekt In de buurt van de Klaagmuur hebben archeologen een 3000 jaar oud waterreservoir uit de tijd van de eerste tempel ontdekt. Jerusalem Men ontdekte het grote waterreservoir met een geschatte inhoud van 250 kubieke meter in de buurt van de zogenaamde Robinson boog aan de zuidelijke hoek van de Klaagmuur. Daar vinden al geruime tijd opgravingen plaats om meer te weten te komen over het systeem van watervoorziening in de tijd van de tweede tempel. Niemand rekende er op dat de opgravingen de archeologen nog verder in de tijd zouden laten teruggaan, namelijk naar het Jeruzalem van halverwege de negende eeuw v.chr. Volgens de archeoloog Tvika Tsuk is dit waterreservoir in het gesteente uitgehakt «een tijdrovende klus» en keurig netjes gestukadoord. Nooit eerder hadden de Israëlische archeologen zo n groot waterreservoir uit de tijd van de eerste tempel ontdekt. Het is halverwege de negende eeuw v.chr. gebouwd en aan het eind van de zesde eeuw v.chr. verwoest. «Omdat het in de directe na-

19 19 bijheid van de tempel ligt», zo zette Tsuk uiteen, «gaan we er van uit dat het water voor de diensten in de tempel en door de pelgrims werd gebruikt. Vermoedelijk werd het hier opgeslagen water zowel voor wassingen als voor drinkwater gebruikt.» Op basis van de opgravingslaag en het stuukwerk zijn de archeologen er zeker van dat dit waterreservoir uit de periode van de eerste tempel stamt. «De vorm en de kleur van de verf met zijn lichtgele tint zijn kenmerkend voor de tijd van de eerste tempel en lijken op die van andere waterreservoirs die we uit die periode kennen, zoals die in Tel Beer Sheva, Tel Arad en Tel Bet Shemesh.» Als bijzonder indrukwekkend schilderde hij echter nog een andere ontdekking: «Je kunt ook hier in Jeruzalem de afdrukken van de handen van de arbeiders nog zien, die het stuukwerk glad hebben gestreken.» Professor Eli Shukrun, die de opgravingen in dit deel van de Oude Stad van Jeruzalem leidt, benadrukte dat deze unieke ontdekking belangrijke conclusies over het openbare watersysteem in Men ontdekte het grote waterreservoir met een geschatte inhoud van 250 kubieke meter in de buurt van de zogenaamde Robinson boog aan de zuidelijke hoek van de Klaagmuur. het antieke Jeruzalem toeliet. Tot voor kort had men nog aangenomen dat de stad in de tijd van de eerste tempel alleen van water uit de Gihon bron werd voorzien. De Gihon bron van de rivier Kidron, die 636 meter boven de zeespiegel ligt, moet het ontstaan van een stad in dit gebied de zogenaamde stad van David mogelijk gemaakt hebben. De Kidron wordt in 1 Koningen 2:36vv. in verband met een opdracht van koning Salomo genoemd. Enkele honderden jaren later bouwde koning Hizkia hier een legendarische watertunnel. Shukron zette na de ontdekking van dit waterreservoir uiteen dat men nu eindelijk aanwijzingen had dat Jeruzalem in de tijd van de eerste tempel niet uitsluitend voorzien werd van water uit de Gihon bron. Verdere vondsten in dit gebied zouden er op wijzen dat het toen al om een dicht bevolkt gebied ging. Grote delen van dit vroegere woongebied zijn verwoest door de bouwwerkzaamheden die koning Herodes aan de tweede tempel en het tempelterrein heeft laten verrichten. ZL ARCHEOLOGIE Bijbelspreuken in het Arabisch Bij de restauratie van historisch belangrijke gebouwen in het door piëtistische Tempeliers in 1871 gestichte dorp Sarona heeft men wonderlijke ontdekkingen gedaan. Tel Aviv Het was het christelijke geloof dat de Tempeliers in de laatste dertig jaar van de 19de eeuw naar het heilige land trok. In die tijd enkele tientallen jaren voor de stichting van Tel Aviv was Sarona een niemandsland. Tegenwoordig ligt het vroegere boerendorp midden in de drukke metropool. Behalve Sarona stichtten de Tempeliers nog andere dorpen met een landelijk karakter en bouwden ze ook de zogenaamde Duitse koloniën in Haifa en Jeruzalem op, die tot op de dag van vandaag bestaan. De Tempeliers hebben een grote invloed op het achtergebleven land uitgeoefend. Als eersten in het land voerden zij onbekende landbouw- en industriële machines in. Zo bewonderde men hun stoomgemalen en bronpompen, hun moderne ateliers en innovatieve agrarische technieken. Al snel trokken hun economisch bloeiende nederzettingen nog meer Duitsers aan, die ook het culturele leven begonnen te beïnvloeden. Het einde van de Tempeliers kwam in de Tweede Wereldoorlog. Al daarvoor waren zij een doorn in het oog van de Britse mandaatmacht en de Joodse kolonisten van voor de stichting van de staat, omdat de Tempeliers zich openlijk met de nationaalsocialisten identificeerden. Toen de oorlog uitbrak, verklaarden de Britten de Tempeliers tot «vijandelijke buitenlanders» en wezen hen vanaf 1941 uit naar Australië. Anderen kwamen in Duitsland terecht omdat men hen ruilde tegen Joodse gevangenen, die op deze wijze midden in de oorlog vanuit het concentratiekamp Bergen-Belsen in Palestina belandden. Bij de stichting van de staat Israël in 1948 verviel het Duitse grondbezit aan de Joodse staat en werd het later een onderdeel van de herstelbetalingen. Israël heeft maar weinig Tempeliers toegestaan om naar het land terug te keren. De unieke en prachtig gebouwde huizen staan allang onder Monumentenzorg. Het dorp Sarona, dat twee jaar geleden via spectaculaire acties ver- De Duitse koloniën, zoals hier in Haifa, zijn tot de dag van vandaag bewaard gebleven.

20 20 ACHTERGRONDINFORMATIE UIT ISRAËL Nieuws uit Israël 11/2012 schoven moest worden de huizen werden op rails gezet en zonder er ook maar één baksteen uit te halen honderden meters verplaatst wordt momenteel gerestaureerd. De 37 bewaard gebleven huizen moeten in de toekomst restaurants, galerieën en boetieks herbergen. Bij de restauratie deed men een opmerkelijke ontdekking: van onder oude lagen verf kwamen vrome Duitse Bijbelspreuken in Arabische vertaling tevoorschijn. Wie in de «German Colony» van Haifa, Jeruzalem en ook Sarona gaat wandelen, kan bij de voordeuren van de huizen Duitse Bijbelspreuken ontdekken, maar nog nooit eerder had men in de huizen in het Arabische vertaalde spreuken ontdekt, die in Gotische letters op de kapitelen waren aangebracht. Zo stond op een van de huizen in het Duits de spreuk «Van Sion zal de wet uitgaan» en daarnaast de Arabische vertaling. Maar op de kapitelen van de uit Egypte geïmporteerde zuilen stonden ook spreuken als: «Zoekt eerst het Koninkrijk van God» en «De vreze des Heren is het beginsel der wijsheid». In Israël houden verschillende academici zich bezig met de geschiedenis van de Tempeliers en de invloed die zij op de Arabische maatschappij en de zionistisch-joodse vestiging hebben uitgeoefend. Over de vondst in Sarona zegt Yossi Ben-Artzi van de universiteit van Haifa: «De Tempeliers leerden Arabisch. Ze hadden nauwe contacten met hun Arabische buren, die dikwijls bij hen werk vonden.» Hij en andere deskundigen vermoeden dat de Arabische Bijbelspreuken een poging van de Tempeliers waren om in de gunst van de toen in het land heersende Osmanen te komen. AN GESCHIEDENIS Vader van de Paralympics was een Jood Het idee om Olympische Spelen voor mensen met een handicap te organiseren kwam van een Jood die vanuit nazi-duitsland naar Engeland moest vluchten. London Zouden de deelnemers aan de Paralympische Spelen van 2012 het antwoord hebben geweten op de vraag wie de Spelen voor mensen met een handicap in het leven heeft geroepen? Vermoedelijk niet, want de geschiedenis van de pionier was in vergetelheid geraakt, maar is inmiddels door de voor de Paralympics verantwoordelijke commissie openbaar gemaakt. Een man met de naam Ludwig Guttmann kwam met het idee. Guttmann was een neurochirurg, die later de adellijke titel «Sir» ontving. Zijn Joodse afkomst was voor hem de reden om uit nazi-duitsland te vluchten en zich in Engeland in veiligheid te brengen. Guttmann werd in 1899 in Opper Silezië geboren. Hij vluchtte in 1939, zogezegd op het laatste ogenblik, voor de nazi s naar Engeland. Hij was toen al een bekend neurochirurg. Omdat de Engelsen alle uit Duitsland afkomstige vluchtelingen als «vijandelijke buitenlanders» beschouwden, mocht ook Guttmann niet als arts aan het werk. Daarom wijdde hij zich in Oxford aan het medisch onderzoek en publiceerde een verhandeling over verwondingen van de wervelkolom, die in vakkringen veel opzien baarde. Daarop verzocht men hem om in het ziekenhuis Stoke Mandeville ten noorden van Londen een afdeling voor de behandeling van verwondingen van de wervelkolom op te bouwen, want Engeland moest zich toen om steeds meer soldaten bekommeren die met zulke verwondingen uit de oorlog terugkwamen. Het zou het levenswerk van Guttmann worden, want hij paste veel nieuwe behandelmethoden met succes toe. Vroeger had men mensen met zulke verwondingen volledig afgeschreven. Guttmann bekommerde zich echter niet alleen om de fysieke aspecten van de behandeling van zijn patiënten, hij was van mening dat bij de rehabilitatie ook de psychische gezondheid een belangrijke rol speelde. Hij had begrepen dat je mensen die met ernstige beperkingen te kampen hebben bepaalde doelen voor ogen moet geven, die hen als het ware weer nieuwe levenswil inblazen. Daarom kwam Guttmann op het idee om sportactiviteiten voor hen in te voeren om zo de ermee gepaard gaande wedstrijdgeest op te wekken. In 1948 werden in een klein stadion in de buurt van het ziekenhuis de eerste wedstrijden voor mensen in een rolstoel gehouden. Er deden 16 aan een rolstoel geketende patiënten van zijn afdeling aan mee, die in de Tweede Wereldoorlog gewond waren geraakt. Zij moesten boogschieten. Vier jaar later werd deze wedstrijd voor het eerst internationaal, toen er ook een delegatie gewonde soldaten uit Nederland deelnam. Daarmee was de eerste steen gelegd voor de ons tegenwoordig bekende Paralympische Spelen. Sinds 1960 vinden er regelmatig Zomerspelen plaats. En sinds 1976 worden er ook Winterspelen voor mensen met een handicap georganiseerd. Dr. Ludwig Guttmann Het is Guttmann nog vergund geweest om de ontwikkeling van de Paralympische Spelen tot aan zijn dood in 1980 toe te volgen. Enkele jaren daarvoor werd hij voor zijn verdiensten door koningin Elizabeth II tot Sir geslagen. Zijn unieke geschiedenis raakte echter snel in vergetelheid. En dat veranderde dus in de aanloop naar de Paralympische Spelen van Het verhaal van de verdiensten van Guttmann ging door de pers. De BBC draaide er een documentaire over en het Joodse museum in Londen kwam met een tentoonstelling over het thema. «Guttmann staat voor een typisch Joodse geschiedenis», zei de leidster van het museum Avigail Morris erover. «Als vluchteling nam hij niet alleen zijn eigen lot in de hand, maar hij zette zich ook in ten gunste van anderen om de wereld een klein beetje beter te maken. Hij heeft veel mensen het leven teruggegeven en dat bovendien de moeite waard gemaakt. Daarom staan hij en zijn levenswerk in een traditie van waarden die de Joodse maatschappij bijzonder hoog acht.» ZL

Instructie: Landenspel light

Instructie: Landenspel light Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)

Nadere informatie

ALTERNATIEVEN 4. OBSTAKELS OP WEG NAAR VREDE 5. HOUDING VAN VS EN EUROPA 6. CONCLUSIE

ALTERNATIEVEN 4. OBSTAKELS OP WEG NAAR VREDE 5. HOUDING VAN VS EN EUROPA 6. CONCLUSIE OPZET LEZING: 1.KORT HISTORISCH OVERZICHT 2. URGENTIE VAN HET VRAAGSTUK 3. TWEE-STATENOPLOSSING EN ALTERNATIEVEN 4. OBSTAKELS OP WEG NAAR VREDE 5. HOUDING VAN VS EN EUROPA 6. CONCLUSIE 1. MANDAATGEBIED

Nadere informatie

Het is met veel emotie dat ik u welkom heet in de Belgische Senaat.

Het is met veel emotie dat ik u welkom heet in de Belgische Senaat. 1 Toespraak van de heer Armand De Decker, Voorzitter van de Senaat, naar aanleiding van het bezoek van de heer Mahmoud Abbas, President van de Palestijnse Autoriteit 23 februari 2010 Excellenties, Beste

Nadere informatie

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert'

Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' DOSSIER 4 UUR NIEUWSBREAK Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' Door: Irene de Zwaan 05/09/13, 16:07 YOUTUBE. Koos van Dam tijdens een optreden in Pauw&Witteman. NIEUWSBREAK

Nadere informatie

Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid)

Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Hieronder volgen de resultaten van het Israël onderzoek wat de EO in de afgelopen weken heeft laten uitvoeren. Veel stellingen zijn in een 5- puntsschaal

Nadere informatie

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood?

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Jozefs broers bij de onderkoning. Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Genesis 42:1-2 1 Toen Jakob zag dat er koren in Egypte was, zei Jakob tegen zijn zonen: Waarom kijken jullie

Nadere informatie

Het wonder van het kruis. De omwisseling aan het kruis

Het wonder van het kruis. De omwisseling aan het kruis Het wonder van het kruis De omwisseling aan het kruis Het wonder van het kruis / De Omwisseling Vergeving Verlossing / Reiniging Genezing Bevrijding Verzoening Nieuw leven Getsemane Diezelfde avond ging

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 25 (29-06)

De Bijbel open 2013 25 (29-06) 1 De Bijbel open 2013 25 (29-06) Vandaag bespreken we een vraag die ik kreeg over 1 Koningen 2. Daarin gaat het over de geschiedenis van Adonia, een oudere broer van Salomo, die zojuist koning was geworden.

Nadere informatie

HC zd. 6 nr. 32. dia 1

HC zd. 6 nr. 32. dia 1 HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen

Nadere informatie

Liturgie zondagmorgen 8 januari 2017 Jeugddienst 12-

Liturgie zondagmorgen 8 januari 2017 Jeugddienst 12- Liturgie zondagmorgen 8 januari 2017 Jeugddienst 12- Voorganger: ds W.G. Teeuwissen Samen in de naam van Jezus 1 Samen in de naam van Jezus heffen wij een loflied aan, want de Geest spreekt alle talen

Nadere informatie

DE GEBOORTE VAN JEZUS

DE GEBOORTE VAN JEZUS Bijbel voor Kinderen presenteert DE GEBOORTE VAN JEZUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door:

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 44 (09-11)

De Bijbel open 2013 44 (09-11) 1 De Bijbel open 2013 44 (09-11) Als ouders zondigen, dan worden hun kinderen daarvoor gestraft. Is dat zo? Dat kan toch niet waar zijn. Toch lijkt dat wel zo te staan in Deut. 5:9 en Ex. 20:5. In deze

Nadere informatie

Opwekking 346: Opwekking 167:

Opwekking 346: Opwekking 167: Opwekking 346: Maak ons tot een stralend licht een stralend licht Tot de wereld ziet wie haar het leven geeft. Laat het schijnen door ons heen. Maak ons tot een woord van hoop een levend woord dat U verlossing

Nadere informatie

November 2016 Woensdag 01/11 Woensdag 02/11 Donderdag 03/11 Vrijdag 04/11 Zaterdag 05/11 Zondag 06/11

November 2016 Woensdag 01/11 Woensdag 02/11 Donderdag 03/11 Vrijdag 04/11 Zaterdag 05/11 Zondag 06/11 November 2016 Woensdag 01/11 Volgens het Israëlische leger zijn er dit jaar enkele tientallen raketten vanuit Gaza neergekomen in de omgeving van Sderot (19.000 inwoners). Gelukkig zonder ernstige schade.

Nadere informatie

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus.

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. De engel zei: God zal jou een kind geven. God zal jou Zijn Kind geven. God zal jou Jezus geven.

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.

Nadere informatie

Filippenzen 1. Begin van de brief

Filippenzen 1. Begin van de brief Filippenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Filippi 1 Dit is een brief van Paulus, aan alle mensen in de stad Filippi die dankzij Jezus Christus bij God horen. De brief is ook voor de

Nadere informatie

Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11

Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Als wij Pinksteren vieren, dan vieren we toch ook dat de boodschap van Gods liefde wereldwijd rondgaat. Dat we in het

Nadere informatie

In de loop van de vele jaren dat ik in mijn bediening sta, constateerde

In de loop van de vele jaren dat ik in mijn bediening sta, constateerde INHOUDSOPGAVE Inleiding................................................... 5 1. Jezus en de doop........................................ 7 2. Het werk van de Heilige Geest.......................... 11

Nadere informatie

Hoop op democratie in het Midden Oosten

Hoop op democratie in het Midden Oosten De Toestand in de Wereld 3 Hoop op democratie in het Midden Oosten Egypte: De kater na de Arabische lente Bas Levinsohn 1 Inleiding Vraagstelling Wat wordt bedoeld met de Arabische lente? Wat is de betekenis

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt

Nadere informatie

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus,

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015 Ds. A.J.Wouda Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Het weer is onrustig De wereld is onrustig En veel mensen, sommigen

Nadere informatie

Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE. voor de morgendienst op zondag 2 september 2012. in deze dienst zal. Julia Brugge.

Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE. voor de morgendienst op zondag 2 september 2012. in deze dienst zal. Julia Brugge. Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE voor de morgendienst op zondag 2 september 2012 in deze dienst zal Julia Brugge gedoopt worden thema: Zoals klei in de hand van de pottenbakker Voorganger: ds. J.J.

Nadere informatie

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief 1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij

Nadere informatie

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8 [1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Les 13: Geboorte van Jezus.

Les 13: Geboorte van Jezus. Les 13: Geboorte van Jezus. kun je lezen in lukas 1 en 2 Wees gegroet, Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je. Maria kijkt op van waar ze mee bezig is. Er staat iemand in de deuropening van het huis

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

DE GEEST VAN DE ANTICHRIST 1 JOH.4:3-4 en 1 JOH.2:22 2.ANTICHRISTEN 1 JOH.2:18-19 DE PERSOON VAN DE ANTICHRIST 1 JOH.2:18

DE GEEST VAN DE ANTICHRIST 1 JOH.4:3-4 en 1 JOH.2:22 2.ANTICHRISTEN 1 JOH.2:18-19 DE PERSOON VAN DE ANTICHRIST 1 JOH.2:18 DE GEEST VAN DE ANTICHRIST 1 JOH.4:3-4 en 1 JOH.2:22 Het is niet van vandaag dat men opstandig is tegen de ene ware God. Doch vandaag voelen wij een wind waaien, welke religieus is, maar geen geloof in

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Welkom op het kerstfeest van groep 3 en 4

Welkom op het kerstfeest van groep 3 en 4 Welkom op het kerstfeest van groep 3 en 4 Komt allen tezamen, jubelend van vreugde: Komt nu, o komt nu naar Bethlehem! Ziet nu de Vorst der eng len hier geboren. Komt, laten wij aanbidden, komt, laten

Nadere informatie

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Het is niet voor het eerst dat Europa door extreem terreurgeweld wordt geraakt.

Het is niet voor het eerst dat Europa door extreem terreurgeweld wordt geraakt. MdV, De terreur in Parijs heeft in heel Europa afschuw gewekt. Nietsontziende moslimradicalen hebben met hun aanslagen op Charlie Hebdo en op de Joodse supermarkt onze westerse samenleving in het hart

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Waarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en

Waarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en 1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 34 (31-08)

De Bijbel open 2013 34 (31-08) 1 De Bijbel open 2013 34 (31-08) Onlangs kreeg ik voor ons programma de Bijbel open een vraag over de onvruchtbare vijgenboom in Mattheus 21. Je kunt deze geschiedenis ook in andere evangeliën lezen. We

Nadere informatie

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus,

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, het is al bijna 8 april, het is al bijna Pasen. Met Pasen vieren we feest, omdat Koning Jezus de dood overwint. Onze Koning is sterker dan de

Nadere informatie

PETRUS EN DE KRACHT VAN HET GEBED

PETRUS EN DE KRACHT VAN HET GEBED Bijbel voor Kinderen presenteert PETRUS EN DE KRACHT VAN HET GEBED Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd

Nadere informatie

OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35

OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 God en je naasten liefhebben LES 3 DEEL 5 DISCIPLE OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 Wat leer

Nadere informatie

- 1 - De profeet Haggaï en wij. We beginnen te lezen in Haggaï hoofdstuk 1:1a

- 1 - De profeet Haggaï en wij. We beginnen te lezen in Haggaï hoofdstuk 1:1a - 1 - De profeet Haggaï en wij Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. Deze profeet Haggaï trad op na de terugkeer van de Joodse ballingen uit

Nadere informatie

Hoe zagen de omringende volken David, en waar was de tabernakel op dat moment?

Hoe zagen de omringende volken David, en waar was de tabernakel op dat moment? Het erfelijk koningschap aan David toegezegd. Hoe zagen de omringende volken David, en waar was de tabernakel op dat moment? Zie 2 Samuel 7 Veel van de omringende volken, die de voorspoed van Israël zagen,

Nadere informatie

Met regelmaat komt ik nog in de Ooster. Als ik naar deze Oosterkerkgemeente kijk, dan zie ik een zeer levendige gemeenschap.

Met regelmaat komt ik nog in de Ooster. Als ik naar deze Oosterkerkgemeente kijk, dan zie ik een zeer levendige gemeenschap. Verkondiging Een icoon met een groot rood veld. Een vurig veld in de vorm van een lindeblad het vuur dat overal heen kan waaien. Dat is de verbeelding van deze icoon uit de tweede helft van de zestiende

Nadere informatie

LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen. Refrein

LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen. Refrein LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen 19.00 uur LAAT HET FEEST ZIJN IN DE HUIZEN (Opw. 533) Laat het feest zijn in de huizen, mensen dansen op de straat, als het onrecht

Nadere informatie

De profeet Haggaï en wij. Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken.

De profeet Haggaï en wij. Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. - 1 - De profeet Haggaï en wij Het boek Haggaï staat niet voor niets in de bijbel; het is een boekje van maar twee hoofdstukken. Deze profeet Haggaï trad op na de terugkeer van de Joodse ballingen uit

Nadere informatie

Toon mijn liefde, aan de ander dien de ander, zo heb Ik ook jou liefgehad. Heb elkaar lief, wat er ook gebeurt, de ander, zo heb ik ook jou

Toon mijn liefde, aan de ander dien de ander, zo heb Ik ook jou liefgehad. Heb elkaar lief, wat er ook gebeurt, de ander, zo heb ik ook jou Paasviering 2016 Bij U komen Jezus, ik wil heel dicht bij u komen in uw nabijheid wil k zijn. Zo dicht bij U voel 'k uw liefde stromen, U maakt mij heilig en rein In de schuilplaats van de Allerhoogste

Nadere informatie

De dood is dood, leve het leven!

De dood is dood, leve het leven! De dood is dood, leve het leven! blok A - nivo 3 - avond 5 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Bijbelstudie Romeinen 6:1-13 19.30 De opstanding als historisch feit 19.45 Zondag 17 HC 20.00

Nadere informatie

HC zd. 42 nr. 31. dia 1

HC zd. 42 nr. 31. dia 1 HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:

Nadere informatie

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus Zondag 27 september Markus 9, 30-37 Overdenking Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Ongemakkelijk gevoel Ik kreeg een beetje een ongemakkelijk gevoel toen ik dat gedeelte

Nadere informatie

HC zd. 22 nr. 32. dia 1

HC zd. 22 nr. 32. dia 1 HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste

Nadere informatie

Jezus en jij. Tekst: Willem de Vink. Illustraties: Arjan Wilschut, Timo Visser en Willem de Vink

Jezus en jij. Tekst: Willem de Vink. Illustraties: Arjan Wilschut, Timo Visser en Willem de Vink Jezus en jij Tekst: Willem de Vink Illustraties: Arjan Wilschut, Timo Visser en Willem de Vink Vooraf Jezus en jij Minidagboek Vink, Willem de ISBN 978-90-8601-101-8 NUR 248, 707 Boekverzorging: Marian

Nadere informatie

Hartstocht voor je financiën

Hartstocht voor je financiën INHOUDSOPGAVE 1. Hartstocht voor je financiën................................ 5 2. Geld!...................................................... 7 3. De wet van de geleidelijke groei............................

Nadere informatie

Luisteren en spreken

Luisteren en spreken Bijbelstudie - 17 Luisteren en spreken Jakobus 1 vers 18-26 19 Geliefde broeders en zusters, onthoud dit goed: ieder mens moet zich haasten om te luisteren, maar traag zijn om te spreken, traag ook in

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

Dat is een verlangen dat wij allemaal, denk ik, wel kennen. Dat we zo graag eens God willen zien. Wie wil dat niet.

Dat is een verlangen dat wij allemaal, denk ik, wel kennen. Dat we zo graag eens God willen zien. Wie wil dat niet. 5 e zondag van Pasen - Een woning met vele kamers Bij Johannes 14 : 1-14 Hoe dorsten wij te weten wie Gij zijt. Dat is een verlangen dat wij allemaal, denk ik, wel kennen. Dat we zo graag eens God willen

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?

Nadere informatie

Bijbelteksten Feest van Genade

Bijbelteksten Feest van Genade Week 1 Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar U, o God. (Psalm 42:2) Mozes sloeg steeds buiten het kamp, op ruime afstand ervan, een tent op die hij de ontmoetingstent noemde.

Nadere informatie

Geschreven door Administrator maandag, 10 mei :36 - Laatst aangepast zondag, 05 september :56

Geschreven door Administrator maandag, 10 mei :36 - Laatst aangepast zondag, 05 september :56 maandag, 10 mei 2010 06:36 Laatst aangepast zondag, 05 september 2010 11:56 Gevaarlijke secte? Nu keert ook de regering van de VS zich tegen Israël Grof werd premier Netanjahu door president Obama behandeld

Nadere informatie

Maria, de moeder van Jezus

Maria, de moeder van Jezus Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt

Nadere informatie

Door onze keuze is er een breuk tussen God en mens.

Door onze keuze is er een breuk tussen God en mens. Probleem: breuk tussen en mens Door onze keuze is er een breuk tussen en mens. maakte de mens omdat Hij een vriend wilde. Hij wilde aanhoudend contact met de mens. Hij gaf de mens een verrassend mooi leven.

Nadere informatie

Geloven in Jezus Christus

Geloven in Jezus Christus Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere

Nadere informatie

Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer.

Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer. Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer. 2. We zijn hier bij elkaar om te vieren dat Hij goed is. En wij prijzen en aanbidden

Nadere informatie

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Bijbel voor Kinderen presenteert DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible for

Nadere informatie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie

Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel door een scholier 1690 woorden 17 januari 2016 7,6 20 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Conflicten in Syrie mijn onderzoek Syrische bootvluchtelingen,

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Bij de voorbereiding van deze dienst kwam ik de volgende teksten tegen, die ik u graag wil voorlezen. Het zijn teksten uit het begin van onze jaartelling,

Nadere informatie

Relatie <> Religie. Beste Galsem,

Relatie <> Religie. Beste Galsem, RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet

Nadere informatie

Liturgie. zondag 11 juni :30 uur Ds H D Bondt. 14:15 uur Ds R Prins

Liturgie. zondag 11 juni :30 uur Ds H D Bondt. 14:15 uur Ds R Prins zondag 11 juni 2017 Liturgie 09:30 uur Ds H D Bondt 14:15 uur Ds R Prins 09:30 uur 11-jun Ds H D Bondt NLB 217 : 1-5 Ps 101 : 1, 2, 3 Exodus 34 : 4-9 NLB 195 : Matt 28 : 16-20 2 Kor 13 : 11-13 Opw 661

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 47 (30-11)

De Bijbel open 2013 47 (30-11) 1 De Bijbel open 2013 47 (30-11) Zie, hij bidt. Dat lezen we in Hand. 9 over Paulus. Zie hij bidt., het wordt verteld na zijn bekering op de weg naar Damascus. En het wordt gezegd alsof het iets heel bijzonders

Nadere informatie

Zegen, aanbidding. Kracht, overwinning. Ere zij de eeuwige God. Laat elke natie, elke creatie, buigen voor de eeuwige God.

Zegen, aanbidding. Kracht, overwinning. Ere zij de eeuwige God. Laat elke natie, elke creatie, buigen voor de eeuwige God. Hartelijk welkom Zegen, aanbidding - Opwekking 454 Zegen, aanbidding. Kracht, overwinning. Ere zij de eeuwige God. Laat elke natie, elke creatie, buigen voor de eeuwige God. Opwekking 454 Elke tong in

Nadere informatie

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Twee prachtige lezingen vanochtend. Er

Nadere informatie

GOD TEST ABRAHAM S LIEFDE

GOD TEST ABRAHAM S LIEFDE Bijbel voor Kinderen presenteert GOD TEST ABRAHAM S LIEFDE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Tammy S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd

Nadere informatie

Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 22-9-2015

Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 22-9-2015 Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 1 Inleiding (1) Schrijver: Johannes, discipel en apostel (noemt zichzelf: de discipel van wie Jezus hield) Doel (Joh 20:31): dat je gelooft dat Jezus

Nadere informatie

In welk Bijbelverhaal lezen wij over de geboorte van Izak? Waar kunnen wij in de Bijbel vinden dat Sara onvruchtbaar was?

In welk Bijbelverhaal lezen wij over de geboorte van Izak? Waar kunnen wij in de Bijbel vinden dat Sara onvruchtbaar was? De geboorte van Izak. In welk Bijbelverhaal lezen wij over de geboorte van Izak? Genesis 21 Waar kunnen wij in de Bijbel vinden dat Sara onvruchtbaar was? Genesis 11:30 Sarai nu was onvruchtbaar; zij had

Nadere informatie

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen. presenteert JACOB DE BEDRIEGER

Bijbel voor Kinderen. presenteert JACOB DE BEDRIEGER Bijbel voor Kinderen presenteert JACOB DE BEDRIEGER Geschreven door: E. Duncan Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Kerr en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd

Nadere informatie

Die overkant was een streek waar veel niet-joodse mensen woonden. Vreemd gebied.

Die overkant was een streek waar veel niet-joodse mensen woonden. Vreemd gebied. e Opstandingskerk - 15 maart 2015 4 zondag van de veertig dagen - Laetare Lezing: Johannes 6, 1-15 Gemeente van Christus, Het is kort voor het paasfeest. Jezus gaat naar de overkant van het Meer van Galilea.

Nadere informatie

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet. LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 24 (22-06)

De Bijbel open 2013 24 (22-06) 1 De Bijbel open 2013 24 (22-06) In Mattheus 16 komen we een bijzondere uitdrukking tegen. Jezus zegt daar tegen Petrus en de andere discipelen dat zij zullen binden en ontbinden. Dat roept bij iemand

Nadere informatie

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten. Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

God verlost Israël van de Amalekieten.

God verlost Israël van de Amalekieten. Verhalen uit het Oude Testament 30 God verlost Israël van de Amalekieten. Bijbelgedeelte: Exodus 17:8-16 Hoofdthema s God is Heerser (Hij heeft de volledige controle over alles, altijd) God is almachtig

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible

Nadere informatie

Zendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12

Zendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12 Pagina 1 Didactisch materiaal Affiche, sterreflectoren, veiligheidsjasjes, van het sterzingen Projectfiche sterzingen 2015 Verkleedmateriaal voor Driekoningen CD met sterzangerslied Teksten van de liederen

Nadere informatie

Heeft God Zijn kinderen feesttijden gegeven?

Heeft God Zijn kinderen feesttijden gegeven? Deel 6 Leviticus 23:1 Heeft God Zijn kinderen feesttijden gegeven? De feestdagen van de Heere, die u moet uitroepen, zijn heilige samenkomsten. Pesach Ongezuurde broden feest Wekenfeest Dag van bazuingeschal

Nadere informatie

6 Stefanus gevangengenomen

6 Stefanus gevangengenomen 6 Stefanus gevangengenomen 8. En Stefanus, vol geloof en kracht, deed wonderen en grote tekenen onder het volk. 9. En enigen van hen die behoorden tot de zogenoemde synagoge van de Libertijnen, van de

Nadere informatie

EEN PRINS WORDT EEN HERDER

EEN PRINS WORDT EEN HERDER Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld

Nadere informatie

Waarom zou ik geloven?

Waarom zou ik geloven? Waarom zou ik geloven? Een uitnodiging om na te denken over je geloof Philip Nunn - De Bron Deel #1: 1 nov 2015 Deel #2: 22 nov 2015 Mijn doel met de 2 toespraken Ik probeer je te laten zien dat het christelijke

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

ONZE HEMELSE VADER ZORGT VOOR ALLE DINGEN

ONZE HEMELSE VADER ZORGT VOOR ALLE DINGEN Zondag 10 / gehouden op 21-06-2009 / p.1 ONZE HEMELSE VADER ZORGT VOOR ALLE DINGEN Liturgie Votum en groet Zi: Psalm 118:1.5 Gebed Schriftlezing: Gen. 22:1-19 Zi: Psalm 33:2 Schriftlezing:Gen: 50:17-21:

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie