INGENIEURSMAGAZINE MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

Transcriptie

1 MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER INGENIEURSMAGAZINE VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 47, nummer 3, maart 2009 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor ANTWERPEN X- P2A8632

2

3 Commentaar I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Lid van World Federation of Engineering Organisations (WFEO) van de UNESCO. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel Fax Website: ing@vik.be Doorlopend open van uur tot uur LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: ,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden 33,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden 17,00 voor studenten-industrieel ingenieur 77,00 voor leden woonachtig in het buitenland 550,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers 275,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel Fax Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Vijf procent inspiratie, vijfennegentig procent transpiratie Op het moment dat u dit leest is het jaar 2009 ruim twee maanden oud en passeerden allerlei bijeenkomsten de revue om de instap in dat nieuwe jaar te vieren. We doen dat in familiekring of in een bredere omgeving, uit traditie of om een andere reden. Iedereen heeft zo zijn reden. Het is goed dat we elkaar bij de aanvang van het kalenderjaar het goede toewensen dat een mens te bieden heeft. Het lijkt wel een cliché, maar het is het niet. Iedereen heeft daaraan behoefte. Als dat bovendien in een feestelijk en feeëriek decor gebeurt, dan is een hartelijke netwerking gewaarborgd. Dit jaar koos de VIK voor haar nieuwjaarsbijeenkomst het kasteel van Brasschaat. Bij die gelegenheid blikte de algemene voorzitter van de VIK, collega Joseph Neyens, even terug op 2008 en keek hij vooruit op En hij zei: Het minste wat we kunnen stellen is dat 2008 op Belgisch niveau geboekt staat als het jaar van gekibbel over details, zodat men het noorden kwijtgeraakte. Hij verwees naar de financiële problemen die een mondiale dimensie kregen, die emotioneel werden uitvergroot, met als gevolg paniek, verlies aan vertrouwen en verlies van een kijk op de toekomst. Misplaatste speculaties, geleid door een ongebreidelde hebzucht, liggen volgens hem aan de basis van dat erg nefaste gebeuren. In zijn analyse naar de oorzaken van het gebeuren haalde hij het kopen op krediet aan, met zijn varianten overgewaaid uit de USA, en het just in time-principe, afkomstig uit Japan. Beide zijn aan een drastische heroriëntatie toe. Voor de toekomst dringt zich een coherent beleid op. We moeten naar een andere maatschappij evolueren: een met gezond verstand, met rechten en plichten op elk niveau. Hij verwees daarbij naar het boek De overlevers van Jack Tesmen en de 8 stappen van transformatie van de Harvard-professor John Kotter. Uitvinden kunnen we niet meer, uitvoeren en keuzes maken wel! We moeten vooruitkijken om te voorkomen dat dezelfde problemen zich herhalen en om duurzame scenario s te vinden waar onze job, ons bedrijf en onze opdracht beter van worden. Maar de voorzitter beklemtoonde in zijn toespraak ook dat niet alles fout ging in Hij illustreerde dat met enkele voorbeelden, zoals het project Vlaanderen in Actie en de vorming van de associaties. Er moet werk worden gemaakt van een tweejarige masteropleiding voor de industrieel ingenieurs, want een eenjarige is internationaal niet meer houdbaar. Een must is de kwalificatie toegepaste ingenieurswetenschappen, de specificatie of sciences, de integratie in de universiteit, behoud van de eigenheid, O&O en een gedegen financiering van de opleiding. De VIK hoopt dat tegen 2012 de industrieel ingenieurs afstuderen met een waardevol diploma en dat is een MSc in de toegepaste ingenieurswetenschappen. De VIK zal alles in het werk stellen opdat men actief zou luisteren, aldus een gedreven algemeen voorzitter in zijn nieuwjaarstoespraak. Op de vraag wie dat allemaal binnen de VIK zal doen, was zijn antwoord duidelijk: Eendracht maakt macht en we zijn vastbesloten die te benutten door de handen effectief in elkaar te slaan, met de Ambassadeurs van de VIK, met K VIV en met CIBIC. Dat vraagt vijf procent inspiratie en vijfennegentig procent transpiratie. Ing. Noël LAGAST MSc Hoofdredacteur COVER Nieuwjaarsreceptie VIK Ing. Jean-Paul MAGDELIJNS MSc 3 I-mag maart 2009

4 Inhoud Commentaar 5% inspiratie, 95% transpiratie! Inhoudstafel Ingenieur bouwt productielijn Continental in Costa Rica Technologie Ing. Frédéric Depuydt bouwt golfbrekers in Dubai Technologie Modern Times Technologie Bruno Crapé schuwt uitdagingen niet Technologie Ing. Diederik Huys won 3.000ste aflevering van Blokken Samenleving Duurzaam bouwen met gerecycleerde bouwmaterialen Centrum onderwijs Herstructurering hoger onderwijs wordt complexe zaak Centrum onderwijs Walter Nonneman is nieuwe associatievoorzitter AUHA Centrum onderwijs Voordracht over industriële archeologie Centrum senior ingenieurs Nieuwsbrief Ex-Change In de kijker: Alcon Belgium Afdeling Mechelen Nieuws van de afdelingen Netwerk Nieuwjaarsreceptie Netwerk Activiteiten van de studiegroepen Puzzelaar Denken & doen Een intern auditplan uitwerken en beheren Vik Vorming Teammanagement Vik Vorming Residentiële ventilatie Vik Vorming Industriële ventilatie Vik Vorming Technisch raadgeven als ingenieur Vik Vorming Contractenbeheer voor niet-juristen Vik Vorming Cursusagenda Vik Vorming I-mag maart

5 technologie Jonge ingenieur bouwt productielijn Brenes Quesada geeft Continental basis in Costa Rica TECHNOLOGIE CARTAGO. Costa Rica heeft net als België een sociaalzekerheidssysteem om trots op te zijn. Iedereen wordt onmiddellijk verzorgd, ongeacht zijn financiële status, en de dokters kennen hun vak. Gelukkig voor Ing. Mauricio Brenes Quesada MSc. Met bolle kaken zit hij in zijn schommelstoel en slikt hij hier en daar wat bloed weg. Iedereen weet dat je wangen bont en blauw kleuren, als de tandarts je wijsheidstanden onkundig en onzacht verwijdert. De ingenieur voor mij ziet niet echt blauw. Het enthousiasme voor zijn job daarentegen is even kleurrijk als aanstekelijk. Dat verrast niet, als je weet dat hij tot de voorhoede behoort van Continental in Costa Rica. De Duitse onderneming is wereldwijd bekend voor de productie van banden en rubber, maar legt zich ook toe op spitstechnologie en elektronica in de auto-industrie. Continental besliste onlangs om een afdeling te openen in San José, hoofdstad van Costa Rica. Het maakt deel uit van de groei van Continental binnen de elektronica, legt Brenes Quesada uit. Acht jaar geleden kocht Continental Temic op, een grote Mexicaanse speler. In 2006 kwam er de automobielafdeling van Motorola bij en nog geen twee jaar geleden die van Siemens. Die productielijn is volledig nieuw. Wij behoren dus zowat tot het moederschip van Continental en we zijn de eerste fabriek van het bedrijf in heel Centraal-Amerika. Nieuwe productielijn Aanvankelijk wou Continental voor Chrysler een verbeterde versie maken van hun automatische versnelling, maar door de wereldwijde economische crisis wordt die technologie niet uitgebracht. In de plaats daarvan ontwikkelt de fabriek een nieuw controlesysteem voor motoren van Cummins. Cummins produceert motoren We tekenden een machine, probeerden ze uit. We vloekten eens omdat het niet werkte zoals het moest en begonnen dan opnieuw. Dat is ontzettend interessant en leerrijk. voor gigantische trucks, zoals Dodge Rams en hijskraanpick-ups van 360 ton. Vanaf 2010 gelden in Amerika strengere emissienormen waaraan bedrijven zoals Cummins zich moeten aanpassen. Het circuitboard dat we De splinternieuwe productielijn. Ing. Brenes Quesada voor een van de toeristische trekpleisters in Latijns-Amerika. tegen 2010 willen leveren, regelt de motoraandrijving en het brandstofverbruik. Hoe efficiënter dat verbruik, hoe minder uitstoot er is. In juni van dit jaar begint men al onderdelen naar de fabriek te verschepen. Dat moet dus wel lukken. Brenes Quesada is een van de eerste ingenieurs die werden aangeworven. Ik was de drieëndertigste werknemer, zo staat het op mijn badge, lacht hij. Ik denk nog steeds dat het een foutje van mijn baas was. Ik had maar twee jaar werkervaring bij mijn aanwerving, terwijl de anderen tientallen jaren ervaring hebben. En dat terwijl zijn taak niet te onderschatten is. Als verantwoordelijke voor de front end van het circuitboard dacht hij de volledige productielijn mee uit. Toen ik erbij kwam, was er nog niets. Ons team moest de hele lijn zelf uittekenen. Van de te gebruiken apparatuur en machines, via de keuze van de leveranciers tot de installatie van de productielijn volgens de geldende internationale standaarden. Dat verklaart meteen zijn enthousiasme. Brenes Quesada ervaart het als een voorrecht om van bij de startfase betrokken te zijn. Tijdens zijn vorige job bij processorfabrikant Intel kon er niets veranderen aan de manier waarop de processoren werden vervaardigd. Brenes Quesada had het gevoel dat Intel niet openstond voor verbetering. Als iemand de gang van zaken in vraag stelde en efficiëntere methoden voorstelde, werd er niet op ingepikt. Er was geen gesprek mogelijk. De eerste ingenieur van het bedrijf heeft ooit die procedures geïnstalleerd en 5 I-mag maart 2009

6

7 TECHNOLOGIE dat werkt. Dus laten ze het maar zoals het is. Dat is nu wel anders. Ik kan onderzoeken, nadenken, bevragen en voorstellen doen. Niemand kent het productieproces ondertussen beter dan ik. Ik zocht mee uit wat wel en niet werkte. We tekenden een machine, probeerden ze uit. We vloekten eens, omdat het niet werkte zoals het moest en begonnen dan opnieuw. Dat is ontzettend interessant en leerrijk. Internationale training Even leerrijk was de training die Brenes Quesada in het buitenland kreeg. Continental stuurde iedereen die betrokken was bij de start, naar Mexico. Gedurende een maand kreeg de nieuwbakken ploeg een inleiding op de auto-industrie. Al is het werk gelijkaardig, de sector is toch totaal anders dan de ICT-wereld, waarin veel van de ingenieurs uit Cartago en de hoofdstad terechtkomen. Neem de kwaliteitsvereisten bijvoorbeeld. Als een computer niet meer werkt, koop je gewoon een nieuwe. Niemand gaat daar aan dood. Bij veiligheidssystemen in de auto zoals een airbag, wordt het product maar één keer gebruikt, maar dan moet het wel heel zeker werken! Aansluitend op Mexico volgden vijf maanden Texas. Geen gewone training toen, maar eerder technologieen kennisoverdracht. Op het menu: heel wat bedrijfsbezoeken. Aan klant Cummins bijvoorbeeld: hoe zien hun motoren eruit, waar komt het circuitboard, welke eisen heeft de afnemer? Daarna bedrijfsbezoeken aan de Continental-afdeling in Texas. Die produceert ongeveer hetzelfde product als de Costa Ricaanse fabriek. Ze bekeken de processen daar en namen mee wat voor hen toepasselijk kon zijn. Ook mogelijke leveranciers kregen een bezoek. Brenes Quesada geniet nog na: Als je gaat praten met een leverancier om een machine van 500 miljoen dollar te kopen, word je behandeld als een koning. Ondertussen zijn de eerste machines geleverd. Pas onlangs werden ze verhuisd naar de werkvloer. Het gevoel bij die installatie was echt onbeschrijfelijk. Vijf maanden geleden konden we alleen dromen van de volledige productielijn en de fabriek. Nu staat er wat ik toen ergens op een servet heb getekend. Toch vond Brenes Quesada vijf maanden niet genoeg: Er was nog zoveel te bekijken. We hebben nog veel werk voor de boeg en alles wat we tijdens de technologieoverdracht deden, was nuttig. Aan de andere kant kunnen vijf maanden ook lang zijn. Ik vond het niet evident om mijn familie en vrienden al die tijd te moeten missen. Ik was al een jaar in Amerika tijdens een uitwisselingsproject. Maar dit was moeilijker. Misschien omdat er wat meer wortel in mijn leven geschoten is in vergelijking met toen ik 18 was? De wortel van de internationale ervaring en het extra zakgeld tijdens de overdracht moet nochtans veel hebben goedgemaakt. Zeker! Ik heb gewerkt, geleerd én na de uren gefeest op kosten van het bedrijf. Ondertussen heb ik weer wat meer van de wereld gezien. Dat kan alleen maar positief zijn, concludeert Brenes Quesada met een ietwat pijnlijke maar oprechte glimlach. Tekst: Lisbeth JASPERS Foto s: CONTINENTAL Multinationals Continental krijgt voet aan grond in Zuid-Amerika. Costa Rica heeft niet alleen een goed sociaalzekerheidssysteem, ook het onderwijs behoort tot de top. In 1949 nam José Figueres Ferrer de macht in handen na zijn kortstondige revolutie tegen de heersende regering. Hij schafte meteen het leger af en gebruikte de vrijgekomen budgetten voor goed onderwijs vanaf de lagere school. Zijn motto: ik wil een leger van leraars in de scholen! Dat bracht op. Amerikaanse multinationals, zoals Continental en Intel, installeerden zich vandaag in San José, de hoofdstad van Costa Rica. Dus niet in landen zoals Nicaragua en Guatemala, die lange tijd onder burgeroorlogen te lijden hadden. Hun werkkrachten zijn weliswaar nog goedkoper, maar minder opgeleid en hun overheden minder stabiel. Andere Amerikaanse bedrijven volgen nog steeds. Zo zou St. Jude Medical, een groot farmabedrijf, concrete plannen hebben om te verhuizen. LJ Vijf maanden geleden konden we alleen dromen van de volledige productielijn en de fabriek. Nu staat er wat ik toen ergens op een servet heb getekend. Fier poseren bij de productielijn. 7 I-mag maart 2009

8 technologie Dubai is meer dan peperdure, kunstmatige eilanden Ing. Frédéric Depuydt MSc bouwt golfbrekers voor Jan De Nul Group Tegen 2020 zouden hier goed twee miljoen mensen moeten wonen. In opdracht van de oliesjeiks van de Verenigde Arabische Emiraten realiseert het Belgische baggerbedrijf het tweede deel van de zogenaamde Palm-eilandtrilogie, een project van drie kunstmatige eilandengroepen in de Perzische Golf, voor de kust van Dubai. Wat bezielde Frédéric Depuydt, toen zij in 2002 met zijn vrouw België de rug toekeerde? Ik heb altijd het buitenland in mijn achterhoofd gehad. Het weer en de algemene DUBAI. Van juni tot september is het er vijftig graden heet. Alle mogelijke ruimten tot zelfs bushokjes toe beschikken er over airco. Toch werkt Ing. Frédéric Depuydt MSc (36) in Dubai voornamelijk in de buitenlucht. Als superintendent in dienst van Jan De Nul Dredging Ltd., dochterbedrijf van Jan De Nul Group, staat hij aan het hoofd van zo n tweehonderd medewerkers die de golfbrekers bouwen voor het op te spuiten kunstmatig eiland Palm Jebel Ali. Ing. Frédéric Depuydt MSc atmosfeer in België vind ik zo n beetje depri. Ik had familie in Zuid-Afrika. Toen de problemen met de apartheid begonnen, zijn ze terug in België komen wonen. Ze hebben het welgeteld een jaar uitgehouden en zijn teruggekeerd. Mijn broer is er met vakantie gegaan: hij kwam terug met verhalen over de natuur, het weer In België zie je niet veel van de wereld. Je staat aan de vooravond van een mooie carrière in België. Wanneer beslis je dan: ik, of beter: wij gaan naar het warme buitenland? Ik deed mijn job bij Aswebo graag. Ik had al naar jobs in het buitenland uitgekeken. Ik was nog niet getrouwd, maar praatte er wel met mijn vriendin over. Tot ik de advertentie van Jan De Nul Group in de krant zag. Het bedrijf zocht heel wat volk, voornamelijk ingenieurs voor tewerkstelling in het buitenland. De Nul zit, op Noord- Amerika na, zowat in de hele wereld. Ik heb toen tegen Kathleen gezegd: Ik probeer het nu. Als het nu niet is, praten we er nooit meer over. Ik werd aangenomen en zegde mijn job op. Na zes weken opleiding bij De Nul in Aalst volgden examens afleggen en dan was het wachten op de beslissing van het bedrijf. Je weet dus niet waar je in het buitenland terechtkomt. Als je pech hebt, kom je bij wijze van spreken in Timboektoe terecht? Men kijkt naar welke werken op dat moment in uitvoering zijn en men verdeelt de jobs. Getrouwde koppels worden wel naar meer ontwikkelde landen gestuurd, terwijl een vrijgezel naar pakweg Peru moet. Bij ons werd het Singapore, waar een nieuwe eilandengroep werd opgespoten. Ik zat in het team van de rock works dat moest zorgen voor de bescherming van het zand met de golfbrekers. Mijn tweede job in Maleisië was iets totaal anders. Ik was mee verantwoordelijk voor de baggerwerken bij het uitdiepen van een bestaande haven. We bleven wel in Singapore wonen, omdat de site op drie kwartier rijden van ons huis lag. I-mag maart

9 TECHNOLOGIE Kun je dat technisch gezien makkelijk aan: van de ene soort job in de andere stappen? Tijdens je opleiding in Aalst brengt men je vooral theoretische begrippen bij van het baggeren: het is een opfrissing van de ingenieurscursussen, maar dan volledig op baggeren gericht. Op het terrein begeleidt een heel team van het engineering department je. Je krijgt hulp van collega s en zo neem je stilaan meer verantwoordelijkheden over. Vijftig graden In 2002 neemt je carrière een nieuwe wending. Momenteel ben je superintendent voor De Nul in Dubai? Het werk in Maleisië zat erop. Onze baby was op komst en ik kreeg te horen dat ik naar Dubai mocht. Kathleen is bevallen in Singapore en na een maand zijn we naar Dubai verhuisd. Ik mocht ook met vakantie, maar ben twee maanden blijven doorwerken, in Dubai al, om alles zowat voor te bereiden. Wat mijn huidige job precies inhoudt? Ik ben verantwoordelijk voor ongeveer tweehonderd werknemers van het rock works team: zowel arbeiders, voormannen, machinisten en chauffeurs die ieder hun steentje bijdragen voor de bouw van de golfbrekers. Samen met mijn Italiaanse collega plannen we alles op de site zelf: de logistiek van de mensen, de machines. Communicatie met de arbeiders verloopt soms zeer moeizaam; de meesten onder hen spreken geen Engels, ze knikken altijd ja, ook al begrijpen ze niks van wat je zegt. Dubai is een smeltkroes van nationaliteiten. Met welke krijg jij te maken? Het kader bestaat er voornamelijk uit Europeanen. Op de werkvloer treffen we vooral Indiërs, Pakistani, Sri Lankanen, Chinezen, Algerijnen, Bengalen en Portugezen aan. De voertaal is Engels, maar met de Algerijnen spreek ik Frans. Zo onderhoud ik mijn Frans. Verschilt de mentaliteit op de werkvloer veel van de Europese? Communicatie met de arbeiders verloopt soms zeer moeizaam; de meesten onder hen spreken geen Engels, ze knikken altijd ja, ook al begrijpen ze niks van wat je zegt. Daarom is het goed dat ik uit al die nationaliteiten goede voormannen kan kiezen. Ik kies personen die inzicht in het soort werk hebben én Engels spreken. Zij kunnen dan met de anderen communiceren. Zo vorm ik een groepje rond een Indiër, een Algerijn, enzovoort. Het is een lang proces, maar na verloop van tijd begint alles te draaien. Kunstmatige eilanden bouwen is uiteraard werken in open lucht. Hoe komen jullie bij temperaturen van veertig tot vijftig graden de zomer door? Zwetend, ja. (lacht) Maar het werk gaat door, vier seizoenen lang, dag en nacht. Sinds 2006 hebben arbeiders in de buitenlucht tussen 12 en15 uur, de heetste periode van de dag, recht op pauze. De machinale werken gaan gewoon door, omdat alle machines airco hebben. Ook voorzien we voor de arbeiders die buiten werken shelters. Hoe ziet een gemiddelde werkdag en een gemiddelde werkweek eruit? Opstaan rond 6 uur, naar het werk rijden. Om 7 uur operationele vergadering met alle superintendents en projectmanagers. Rond 8.30 uur begin ik aan mijn admini- stratie. Rond 10 uur maak ik met de voormannen een rondje van de site. Lunchen doen we op de site: een Indiër kookt pasta of maakt sla in een klein keukentje. De namiddag is een afwisseling van administratie en opvolgen van de werken op het terrein. Ook plan ik dan met de voormannen wat er s nachts en s ochtends moet gebeuren. Rond 18 uur passeer ik nog via het hoofdkantoor en bespreek ik nog een en ander met de projectmanager. Rond uur ben ik thuis en zit mijn dag erop. Mijn telefoon staat wel 24 uur op 24 aan, ik moet beschikbaar blijven. Niet dat ik nog dikwijls wakker gebeld word. Met de routine van jaren loopt alles vlot, ook s nachts. De werkweek bestaat afwisselend uit één week van vijf en één van zes werkdagen. Ik ben vrij op vrijdag en de week daarop op vrijdag en zaterdag. Vrijdag is onze zondag bij de moslims en onze zondag is bij hen de eerste dag van de werkweek. In de weekends gaat er veel tijd naar de kinderen. Er is altijd wel ergens een verjaardagsfeestje. En geloof het of niet, we kunnen hier overdekt skiën in een gigantische baan, binnenkort gaat er ook een schaatsbaan open. Noah leert dus skiën en binnenkort ook schaatsen. En verder gaan we veel op stap en uit eten met vrienden. Strandvakanties Hoe dikwijls kom je nog naar België? Ons werkritme bestaat uit vijf maanden werken en één maand vakantie. We proberen alle vijf maanden een dag of tien naar België te komen. En dan gaan we zo n tien dagen met vakantie, zoals naar Thailand of Lanzarote. En de laatste tien dagen genieten we thuis in Dubai van het goede weer. Van oktober tot mei hebben we hier echt strandweer. 9 I-mag maart 2009

10 TECHNOLOGIE Rond 2012 zit je avontuur in de Verenigde Arabische Emiraten er op, want dan moet het peperdure Palm Jebel Ali-project klaar zijn. Vrees je soms niet dat alles als een kaartenhuisje kan ineenstorten? We merken dat alles wat trager gaat met de globale economische crisis, de olieprijs staat ook erg laag. Het komende jaar zal duidelijk maken wat er gaat gebeuren. Maar goed, in Dubai komen er altijd nieuwe projecten bij en er verandert wel eens iets aan pas gebouwde projecten. Afbreken dan maar en een en ander veranderen (lacht). Voor het halen van de deadline in 2012 maak ik me geen zorgen. Wij halen altijd onze deadlines: we zetten resources in om ze te halen, niet omgekeerd. Maar goed, men vergeet dikwijls dat in Dubai de economie al twintig, dertig Er is nog te veel in de wereld te zien om heel ons leven in Dubai te blijven. In 2012 zal het zijn zoals in 2002: we gaan naar waar de firma ons stuurt. jaar aan het groeien is. Toegegeven, de laatste jaren was de groei explosief. Nu is de economie zich aan het corrigeren, dat merk je aan de prijzen van het vastgoed die redelijker worden. In de perceptie van de mensen is Dubai alleen maar het emiraat dat kunstmatige eilanden voor toeristen aanlegt. Maar men werkt hier echt aan de uitbreiding van de hele economie: nieuwe havens worden gebouwd en bestaande havens worden uitgebreid. Freezones worden ontwikkeld, waar je bedrijven kunt oprichten. De wetgeving wordt almaar beter en vooral duidelijker voor buitenlanders. Een goed draaiende import en export, dat is het doel op middellange termijn. Wat staat er voor het gezin Depuydt na 2012 op het verlanglijstje? Jullie hebben in Dubai een klein optrekje gekocht. Wil dat zeggen dat je je oude dag daar gaat slijten? Nee, dat is enkel en alleen een investering. Want er is nog te veel in de wereld te zien om heel ons leven in Dubai te blijven. In 2012 zal het zijn zoals in 2002: we gaan naar waar de firma ons stuurt. Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE Foto s: Wilfried VANDEN BOSSCHE en JAN DE NUL GROUP Waterwerken en vastgoed Frédéric Depuydt studeert in 1995 af als industrieel ingenieur Bouwkunde aan de XIOS Hogeschool in Hasselt. Van 1996 tot 1999 is hij werfleider bij het water- en gasleidingsbedrijf Stevens R nv (Dilsen). Hij wordt dan werfleider bij wegenbouwbedrijf Aswebo nv (Drongen). In 2002 stapt hij over naar Jan De Nul Group met jobs in Singapore, Maleisië en nu in Dubai. Kathleen Billet is tot 2002 loketbediende bij KBC in Hasselt. In Dubai is ze sinds bijna vier jaar aan de slag als zelfstandige in de vastgoedsector. Voor de firma Oryx Real Estate verkoopt en verhuurt ze vastgoed in Dubai en omgeving. WVB Kathleen Billet en Ing. Frédéric Depuydt MSc. I-mag maart

11 technologie MODERN TIMES MODERN TIMES MODERN TIMES Autoband voor alle seizoenen Ze noemen het een band met studs. Het gaat eigenlijk om een soort van twee-in-één-band. Door een simpele druk op de knop kan een automobilist zijn vier autobanden voortaan omtoveren van een gewone autoband in een winterband. Sneeuwkettingen en aanverwanten zijn voortaan overbodig, want ze zitten ingebouwd in het nieuwe autobandsysteem. Q Tires is een nieuwe autobandenfabrikant en claimt meteen a revolution in tire technology. Het bedrijf nam een patent voor zijn Studs on Q -technologie die een autoband creëert die voor alle seizoenen kan worden gebruikt. De studs worden met een druk op de knop uit de normale band gedrukt bij sneeuw en ijzel. Bij gewoon weer zorgt een even eenvoudige druk op diezelfde knop er alweer voor dat de studs worden ingetrokken en dat de band weer een normale band wordt. Het systeem werkt via een extra binnenband die wordt opgeblazen, waardoor de 120 studs op elke band naar buiten worden geduwd om er de grip op de weg te verhogen. Banden hoeven niet meer te worden vervangen, sneeuwkettingen hoeven niet meer af- of aangelegd te worden. Volgens het bedrijf kan het systeem zowel meer levens sparen als de levensduur van wegen verlengen. Wij vertellen er nog bij dat je voortaan dus geen twee bandensets meer nodig hebt, maar de Q Tire kost wel minstens 30% meer dan een gewone band. De nieuwe band zou wel een levensduur hebben van kilometer. Enig nadeel: het duurt nog twee jaar voor er met het systeem proeven worden gedaan in Europa. Sprekend fotoalbum We kunnen maar hopen dat u het nog niet direct zult nodig hebben, maar MBook is een pratend fotoalbum voor dementerende mensen. Het bedrijf Unit 040 heeft MBook ontworpen En dat heeft het bedrijf in december vorig jaar meteen ook een innovatieprijs opgeleverd in Eindhoven. Met MBook kunnen dementerende bejaarden aan de hand van foto s herinneringen terughalen. Elke pagina van MBook bevat de mogelijkheid om een geluidsfragment op te nemen en af te spelen. Een bekende stem een partner, familielid, vriend of kennis van de demente kan de fragmenten met een eenvoudige druk op de knop per pagina inlezen. Dementerenden, die zich vaak het verhaal bij een foto niet meer kunnen herinneren, kunnen de foto s bekijken, terwijl het verhaal er tegelijk en automatisch wordt bij opgeroepen. MBook maakt gebruik van slimme elektronica, die automatisch de juiste audiofragmenten afspeelt op basis van paginaherkenning. Unit040 zal 10 prototypes uitwerken om er na testen bij de doelgroep uiteindelijk drie over te houden. Het bedrijf ziet ook al mogelijkheden op de kinderboekenmarkt en in de educatieve sector. Zwevende auto s Laurentiu Encica promoveerde aan de Technische Universiteit van Eindhoven met een onderzoek naar elektromagnetische ophanging als alternatief voor de veren en schokdempers die nu in elke auto zitten. Elektromagnetische ophanging zou van een auto een zacht zoevende machine maken. Encica slaagde er na jaren onderzoek in om de normale verbinding tussen autochassis en wielen te vervangen door magneten en hij testte daar een eerste prototype op uit. De actieve ophanging die de Roemeen Encica bedacht, reageert veel sneller en betrouwbaarder dan de klassieke ophanging. De onderzoeker vermoedt dat de opkomst van hybride en elektrische auto s zijn revolutionaire ophanging sneller ingang kan doen vinden. De nieuwe soorten auto s kunnen met hun krachtige accu s immers de elektromagnetische ophanging zonder onderbreking van stroom voorzien. Encica ziet zijn vondst binnen vijf tot tien jaar gecommercialiseerd geraken op vrij grote schaal. Tekst: Luc VANDER ELST 11 I-mag maart 2009

12 technologie Een huis bouwen is veel makkelijker dan een machine ontwerpen Ingenieur elektromechanica Bruno Crapé schuwt de uitdagingen niet KRUISHOUTEM. Hij ontwierp en bouwde zijn eigen huis, klieft het allerliefste met een zeilboot of een surfplank door de woeste golven, trekt er jaarlijks onvoorbereid met de mobilhome op uit en zoekt het liefst jonge bedrijven op die net als hij de wereld willen veroveren. Industrieel ingenieur elektromechanica, Bruno Crapé (40), ziet het onbekende als een avontuur en kijkt steeds reikhalzend uit naar nieuwe uitdagingen. Ooit zie ik mij nog in Spanje of de Verenigde Staten werken, zegt hij, zolang het maar dicht bij de zee is. Amper tien maanden nadat hij de deuren van Vergokan, het bedrijf dat door Peter Leyman wordt geleid, achter zich had dichtgetrokken, toont Ing. Bruno Crapé MSc al bijzonder fier zijn eerste verwezenlijking bij het piepjonge bedrijf ABC Industrial Parts. Hoewel ik bij Vergokan heel wat geleerd heb van productieprocessen, lag mijn positie als productiedirecteur mij persoonlijk niet goed. Ik volgde jarenlang de ontwikkelingen in de machinebouw op de voet, eerst voor Hans Zenner machinebouw, later voor Clooster - mans-huwaert. Ik ben iemand die de techniek wil opzoeken. Bij Vergokan moest ik tien maanden lang louter analyses maken en ervoor zorgen dat enerzijds de aankoop afgestemd werd op de productie en anderzijds de productie werd afgestemd op de verkoop. Daarenboven miste ik er het contact met de klanten. Als je een machine op maat verkoopt, moet je heel wat technisch advies verlenen aan de klanten. ABC Industrial Parts En dus trok de jonge vader van twee kinderen vol enthousiasme en ambitie naar ABC Industrial Parts in Kruishoutem, het pas opgerichte zusterbedrijf van ABC Electronics, amper een kilometer verderop. Wij zijn gespecialiseerd in de aankoop van elektronische componenten, van printplaten over PLC s, motorsturingen tot aanraakschermen. ABC Electronics controleert de componenten en herstelt ze, waar nodig. Op die manier kunnen wij de installaties met een toegevoegde waarde én met garantie doorverkopen. Als algemeen manager heb ik de volledige controle over de uitbouw van het bedrijf en dat bevalt me enorm. We hebben hier net een magazijn gebouwd en een nieuw computerprogramma laten installeren. Het is de bedoeling dat we eerst ons klantenbestand uitbreiden, waardoor ik opnieuw meer in contact zal komen met klanten. Daarnaast bevindt ABC Industrial Parts zich in een grote nichemarkt. Er is technische kennis vereist om net die zaken aan te kopen die in de toe- Ing. Bruno Crapé MSc komst nog waardevol zullen zijn. Het is een job die perfect in het verlengde ligt van mijn opleidingen elektronica- en telecommunicatie op het KTA in Gent en industrieel ingenieur elektromechanica op het BME, eveneens in Gent. In tijden van economische crisis wordt die markt heel interessant. Wat wij doen, is zorgen dat bedrijven hun investeringen nog wat kunnen uitstellen. Elektronica evolueert zodanig snel dat de bestaande machines nog te goed zijn om zomaar langs de kant te schuiven. Wij kunnen die bedrijven dan componenten leveren zonder dat de Als je een machine op maat verkoopt, moet je heel wat technisch advies verlenen aan de klanten. Het ideale bedrijf bestaat voor mij uit een twintigtal tot maximum honderd personeelsleden. I-mag maart

13 TECHNOLOGIE ABC Industrial Parts biedt bedrijven de mogelijkheid om hun investeringen nog wat uit te stellen. machines moeten worden omgebouwd en zonder dat de operatoren die de machines bedienen, moeten worden heropgeleid. Door met ons in zee te gaan kunnen ze hun investeringen langer uitstellen en meer zelf gaan bepalen wanneer ze gaan ombouwen. Jobhopping Bruno Crapé kan misschien beschouwd worden als een jobhopper, op dit moment lijkt hij zijn ideale stek te hebben gevonden. Eerst en vooral valt deze job makkelijker te combineren met mijn jonge gezin. Ik wil hier dan ook enkele jaren blijven, al ben ik niet iemand die heel lang hetzelfde kan blijven doen. Het moet mij blijven uitdagen. Maar dat kan net zo goed hier zijn. Het moet wel vooruitgaan. Als je zelf geen stappen zet, kan het niet groter worden. We moeten zelf wegen inslaan om die dan te laten uitgroeien, liefst internationaal. Ik vind het uitermate plezant om een jong bedrijf mee uit de startblokken te duwen. Het zou tof zijn, als ik dit bedrijf op de juiste sporen kan zetten om dat over enkele jaren opnieuw te doen in het buitenland. De kust van Spanje spreekt me heel erg aan en de Verenigde Staten natuurlijk. Het technische plaatje klopt als gegoten voor de ingenieur uit Drongen, maar wat misschien wel belangrijker voor hem is, is het persoonlijke plaatje. De aandeelhouders van ABC Electronics en ABC Industrial Parts zijn alledrie industrieel ingenieur. Ik voel me dus als een vis in het water bij die mensen. Wij denken toch wel wat anders dan andere mensen: veel rationeler en praktijkgerichter. Naast mij werken we met drie andere personeelsleden: een magazijnbediende, een vertegenwoordiger en een administratief bediende. Het ideale bedrijf bestaat voor mij uit een twintigtal tot maximum honderd personeelsleden. Een kleiner bedrijf is niet zo gefixeerd op omzetcijfers. Wij moeten ook groeien en zijn ook ambitieus, maar we bekijken het meer op de lange termijn, in tegenstelling tot de meeste bedrijven. Ik ben heel consequent. Streng, maar rechtvaardig. Maar een bedrijfsleider die zich menselijker opstelt, haalt veel meer rendement uit zijn werknemers. Uiteindelijk zijn zij het, die het moeten doen. Ik schakel hen in en laat hen mee het beleid bepalen. Daarom werk ik liever in een kleiner bedrijf. Hoe groter een bedrijf, hoe meer structuur en hoe meer regels. Mobilhome Hoe korter Bruno Crapé op de bal wil spelen op professioneel vlak, hoe ongeremder hij zijn privé leidt. Op reis ben ik helemaal het tegenovergestelde van op het werk. Hier ligt alles strikt vast volgens mijn agenda. Dat is ook nodig. Als je te veel slabakt, heeft dat nadelige gevolgen voor iedereen die na jou komt. Tijdens de vakantieperiode huur ik ieder jaar een mobilhome. Mijn hobby s zijn sinds jaar en dag windsurfen en zeilen. Als ik op reis vertrek, heb ik maar één zekerheid: ik ga naar Frankrijk en neem mijn surfplank en mijn gezin mee. Meer weet ik vooraf niet. Bij mij mag er niets vastgelegd zijn, want daar word ik nerveus van. Ik kijk nu al reikhalzend uit naar mei, wanneer ik voor drie weken vertrek naar de Côte d'azur. Ik schuw het speciale niet en ben niet iemand die graag meeloopt met de kudde. Ik zal niet gauw naar een bedrijf stappen dat het heel goed doet en beursgenoteerd is om daar een bestaande functie in te nemen. De bouw van mijn huis is daar een goed voorbeeld van. Ik ontwierp en bouwde het zelf, tot de verwarmingssystemen en de domotica toe. Het was een project van zeven jaar en ik ben blij dat ik het heb gedaan. Maar ik hecht er geen emotionele waarde aan. Voor mij zijn de andere uitdagingen veel groter dan hier te blijven wonen. Ik ga mezelf geen druk opleggen. Ik ben heel ambitieus, maar een carrière is een combinatie van gezin en werk. Het interesseert mij niet wat er op mijn kaartje staat. Ik wil thuiskomen en mijn kinderen moeten zien dat ik gelukkig ben. Die kinderen kennen toch geen titel. Voor toekomstige industrieel ingenieurs geeft Bruno Crapé nog één goede raad mee: Ga op zoek naar waar je echt goed in bent en waar je zelf in gelooft. Volg je eigen weg! En met een diploma industrieel ingenieur kun je alle kanten uit. Tekst: Florian VANDE WALLE Foto s: ABC INDUSTRIAL PARTS 13 I-mag maart 2009

14 samenleving Euforie na opname verbergen was het moeilijkst Ing. Diederik Huys MSC won drieduizendste aflevering van Blokken BRUGGE. De drieduizendste aflevering van Blokken, het populaire spelprogramma van showbeest Ben Crabbé op één, kreeg heel wat weerklank in de media. Weinig spelprogramma s houden het zoveel afleveringen uit. De jubileumuitzending ging zelfs in prime time op zaterdagavond de ether in. Na een spannende quiz ging bouwkundig ingenieur Diederik Huys met de prijzenpot lopen. In het dagelijkse leven werkt Diederik Huys bij het studiebureau Lobelle, dicht bij het Brugse Olympiastadion. Twintig minuten fietsen van zijn voordeur, lekker makkelijk. Wij doen hoofdzakelijk aan wegenbouw of verwante projecten, zoals riolering of aanleg van parkeerruimten. Ook architectuur van gebouwen is aan ons besteed, maar het grootste werkpakket is toch wegeninfrastructuur. Vaak komt het er voor ons op aan om bestaande wegeninfrastructuur aan te passen en verkeersveiliger te maken. Ons studiebureau neemt het hele project waar. De meeste van onze opdrachtgevers zijn gemeenteof provinciebesturen. Het is heel gevarieerd werk en je komt al eens ergens: ik werk hoofdzakelijk voor projecten in West-Vlaanderen, maar momenteel zit ik op een project in Dendermonde, niet meteen bij de deur van hier uit. Skatepark Ik ging bouwkundig ingenieur studeren om in de wegenbouw terecht te komen en kijk: ik zit er nu middenin. Beter kan niet. Ik werk er nu tweeënhalf jaar en ik krijg best veel verantwoordelijkheid. Ik mag veel dingen aanpakken en zo leer ik ook steeds bij. Ik heb het er best naar mijn zin. Bij die projecten moet je uitgaan van de bestaande randvoorwaarden op de site: welke mogelijkheden biedt de omgeving, welke opties biedt de site binnen het overeengekomen budget, welke (on)mogelijk- Diederik won de 3.000ste uitzending van Blokken en keerde huiswaarts met een cheque van euro en een cruise op de Middellandse Zee. heden biedt de stabiliteit, enzovoort. Een gewone weg of een fietspad aanleggen, is al niet meer zo geweldig moeilijk, een kruispunt of een rotonde uittekenen is een ander verhaal. Ik kijk tijdens een wandeling al eens met een professioneel oog naar de aanleg van de straten waarover we wandelen. Dan durf ik mijn vriendin Vanessa al wel eens wat uitleg te geven over de riolering of zo. Een van de leukere projecten die ik mocht uitvoeren, was een skatepark in Zwevegem. Best een ingewikkeld project, met al die hellingen, hoeken en kantjes. I-mag maart

15 SAMENLEVING Al lang ingeschreven Vertel eens hoe je bij Blokken terechtkwam. Ik had me al twee of drie jaar geleden ingeschreven voor Blokken en had nooit een antwoord gekregen op die brief. Ik dacht dus dat er niets meer van zou komen. Tot ik in de zomer van vorig jaar plotseling uitgenodigd werd om mee te doen. De programma s die toen opgenomen werden, zijn in oktober uitgezonden: toen won ik vijf keer, maar de vijfde keer vond ik het trefwoord niet. Ik heb er toch een leuke geldsom en een mooie lcd-tv aan overgehouden. Op basis van die vijf winstspelletjes werd ik later uitgenodigd om aan de finaleronde mee te doen. Dat verliep in een wat eigenaardig systeem van uitschakeling en herkansingen, maar uiteindelijk geraakte ik in de finale. Ik kwam bovendien uit tegen een dame die me in een vorige ronde al eens had verslagen, dus ik was best op mijn hoede. In het beslissende spelletje was ik enkele keren net een tikkeltje sneller en heeft zij enkele vergissingen begaan. Zo ben ik de winnaar geworden. Dat vind ik precies een van de troeven van Blokken: het is een quiz met een lage drempel, een relatief simpel spelletje waarbij je al wat geluk nodig hebt. Was je nerveus? Bij de eerste opnames in de zomer was ik nerveus, ja, maar je raakt dat gewend en voor de finale was ik niet meer zenuwachtig. Ik had bovendien mijn halve finale net voordien gespeeld en zat dus goed in mijn ritme, toen de opname van de finale begon. Mijn tegenstandster zat toen toe te kijken in de tribune en had wellicht meer de gelegenheid om zich zenuwachtig te maken dan ik. Dat heeft misschien ook in mijn voordeel gespeeld. Wat heb je gewonnen? De leuke som van euro en een achtdaagse cruise op de Middellandse Zee. Die centen parkeren we voor later en eerstdaags gaan we die cruise kiezen uit de verschillende aanbiedingen die de sponsorende reisorganisator deed. Wij zouden niet meteen voor een cruise kiezen als vakantie, maar als je die cadeau krijgt, is dat graag meegenomen. En uit Diederik Huys (26) woont in Brugge, samen met zijn vriendin Vanessa Coppens (26). Hij is bouwkundig ingenieur, zij geeft les geschiedenis in het middelbaar onderwijs. Passies zijn krachtbal, quizzen en fietsen. mijn eerste doortocht bij Blokken staat de mooie lcd-tv te pronken in onze woonkamer. Lage drempel Dat vind ik precies een van de troeven van Blokken: het is een quiz met een lage drempel, een relatief simpel spelletje waarbij je al wat geluk nodig hebt. Het niveau is niet al te hoog en aan het eind van het spelletje is er één winnaar die met een prijs naar huis gaat. Geen ingewikkelde poespas waarbij je vier of vijf keer moet deelnemen, eer je weet of je überhaupt iets gewonnen hebt. Ik vond het wel wat sneu voor de verliezende finaliste: ook zij heeft enkele dagen veel tijd besteed aan al die opnamen van Blokken en is als tweede uiteindelijk naar huis gegaan met een koffiezetapparaat Het verschil tussen de prijs van de winnaar en die van de tweede leek mij wat te breed. Had je extra gestudeerd om aan Blokken mee te doen? Ik ben niet het type quizzer dat nota s neemt en lijstjes instudeert. Sport en techniek interesseren me bijvoorbeeld en als ik daarover lees, dan sla ik dat op, gewoon uit interesse. Nota s nemen en atomaschriftjes vullen, hou je toch niet lang vol. Werd je nadien herkend op straat? Dat viel nogal mee. Bij de bakker was er al eens iemand die me herkende, maar voorts niet, nee. Dat is ook snel uitgedoofd. Het was wel moeilijk om daags na mijn overwinning de euforie verborgen te houden tot na de uitzendingen. Ik wilde mijn zege uitbazuinen, maar dat mocht natuurlijk niet en dat was best lastig. Geen Pappenheimers Doe je nog aan andere tv-quizzen mee? Een tijdje geleden heb ik samen met Vanessa meegedaan aan de preselecties van De Pappenheimers, maar in de tweede selectieronde moesten we afhaken. Als ik me opnieuw zou inschrijven voor een tv-quiz, dan zou het een laagdrempelige quiz moeten zijn, zoals die grote volksquiz van een tijd geleden op VTM. Jullie quizzen regelmatig samen? Wij doen ongeveer elke week mee aan een quiz in de brede Brugse regio met ons team Origami Dat is begonnen als een familieploeg en die is gaandeweg aangevuld met kennissen en vrienden. De naam inspireerden we op de solidariteitsactie die volgde op de Tsunami van 2004, maar met de Japanse papiervouwkunst origami hebben we helemaal niets te maken. We doen het niet slecht op de Vlaamse quizranking. Elk jaar organiseren we zelf een quiz voor de krachtbalclub KBC Male waarbij ik speel, om wat centen binnen te rijven. We steken daar veel te veel tijd in, als je ziet welk laag niveau de vragen van die quiz maar halen, maar we willen die avond per se plezant houden voor familie en vrienden. Echte quizploegen houden we weg van onze eigen quiz. Ik zou trouwens zelf niet graag meedoen aan de quiz die we zelf organiseren Tekst: Dirk VANDER ELST Foto s: Diederik HUYS 15 I-mag maart 2009

16 centra Duurzaam bouwen met gerecycleerde bouwmaterialen KHBO onderzoekt mogelijkheden om bouwpuin meer en beter te hergebruiken OOSTENDE. Bij duurzaam bouwen denken we vooral aan zonnepanelen, passiefwoningen en allerlei concepten voor energierecuperatie of energiebezuiniging. Er zijn nog andere manieren om duurzaam om te gaan met schaars goed. Een voorbeeld daarvan is de recuperatie van bouwpuin door dat op een slimme manier opnieuw in de bouwketen in te brengen. De afdeling Bouwkunde van de Katholieke Hogeschool in Oostende levert daarover al enige tijd succesvol onderzoek. ningsgebieden. Wat onomstotelijk vaststaat, is dat er moet worden gewerkt aan valabele alternatieven om aan de vraag te kunnen blijven voldoen. Overvloed Jaarlijks wordt er in Vlaanderen ongeveer 10 miljoen ton bouw- en slooppuin geproduceerd en die hoeveelheid neemt nog toe. Dat bouw- en slooppuin wordt volgens de Vlarea-regelgeving verwerkt tot puingranulaten. Sedert de invoering van Vlarea hebben de puinbrekers wel meer inspanningen geleverd om de kwaliteit van het puin af te stemmen op de eisen van de overheid. Vandaag stellen we vast dat ruim 90% van het bouw- en sloopafval wordt omgezet in secundair bouwmateri- De Belg is een bouwer, dat is geweten. Onze economische ontwikkeling is nauw verbonden met de ontginning van natuurlijke bouwmaterialen, zoals bouwzand, grind, leem en klei, maar die materialen zijn niet onuitputtelijk. Bij stopzetting van de grindwinning in Limburg zal Vlaanderen nog maar aan 15% van zijn vraag naar bouwzand kunnen voldoen (tegenover 51% nu). Sinds 2003 maakt de Vlaamse overheid daarom diverse decreten over oppervlaktedelfstoffen om op een duurzame manier te voorzien in de oppervlaktedelfstoffenbehoefte ten behoeve van de huidige en toekomstige generaties. Daarbij proberen ze met een planhorizon van 25 jaar de toekomstige noden in kaart te brengen en die te vergelijken met de beschikbaarheid in ontginaal dat perfect verwerkt kan worden in nieuwe bouwmaterialen. Daarmee is Vlaanderen zelfs Europees koploper. Wat toepassingen betreft, scoren we niet zo goed. Bouwpuin wordt vooral gebruikt als funderingsmateriaal voor wegenbouwtoepassingen. Dat is in feite een downcycling van betonpuin in plaats van het eigenlijke recycling. Een betere kennis van de prestaties van dat materiaal zal bijdragen tot een beter gebruik ervan. Op het vlak van recyclage van betonpuin werd al eerder onderzoek gedaan en studies wezen uit dat recyclagebeton kan worden gebruikt, als men rekening houdt met enkele voorzorgsmaatregelen. Het gebruik van bouwpuin in cementdekvloeren werd tot op heden nog niet onderzocht. I-mag maart

17 ONDERWIJS In Nieuwpoort experimenteerde KHBO met een betonmengsel dat voor 60% uit gerecycleerd materiaal bestaat. De eisen die aan het materiaal gesteld werden, werden ruimschoots behaald en bovendien bleef het fietspad vrij van overgroeiing. Bij een tweede fietspad koos men voor een mengsel van cement en zand. Ook daar waren de resultaten meer dan bevredigend. Materiaaleigenschappen Ing. Luc Boehme MSc met enkele onderzoeksstudenten. Bij stopzetting van de grindwinning in Limburg zal Vlaanderen nog maar aan 15% van zijn vraag naar bouwzand kunnen voldoen (tegenover 51% nu). Dekvloeren Een dekvloer (beter bekend als chape) is de laag die in principe geplaatst wordt boven de druklaag die op de welfsels ligt. De dekvloer is de fundering waarop later de vloer gelegd wordt. Hij bestaat traditioneel uit een aardvochtig mengsel van cement en bouwzand. De zandgroeven die ons voorzien van bouwzand, raken stilaan uitgeput. Invoeren van bouwzand is een duur alternatief dat economisch voelbaar zal zijn door de vele kleine kmo s die actief zijn in die branche. De economische impact bij een stopzetting van de zandwinning zal zich gaandeweg in de gehele gebouwensector laten voelen. De afdeling bouwkunde van KHBO in Oostende zag daar een mooie uitdaging in om er toegepast wetenschappelijk onderzoek rond op te zetten. In een Tetra-project ging het team onder leiding van Ing. Luc Boehme na in hoeverre puinbrekerzand kan worden gebruikt als vervanger van natuurlijke granulaten in cementgebonden dekvloeren. De technische kenmerken van gerecycleerd materiaal zijn natuurlijk niet dezelfde als die van de originele materialen. Leren uit ervaring Onderzoeksopstelling. Uit voorgaande onderzoeken in HOBUfondsprojecten leerde de onderzoeksgroep al heel wat over het gedrag van puingranulaten. In een eerste project produceerde men betonblokken uit gerecycleerd materiaal. Voor de volle betonblokken gebruikte men tot 95% gerecycleerd materiaal, voor de holle blokken tot 75%. Natuurlijke grondstoffen worden op die manier voor een zeer hoog percentage vervangen. De gerecycleerde blokken blijken ook iets lichter uit te vallen en dat is voor de arbeider een goede zaak. Het beïnvloedt ook de transportkosten gunstig. In een eerste project produceerde men betonblokken uit gerecycleerd materiaal. Voor de volle betonblokken gebruikte men tot 95% gerecycleerd materiaal, voor de holle blokken tot 75%. Bij een ander onderzoek gebruikte men ook mengpuin in de zoektocht naar meer valoriseerbare toepassingen. Zo heeft men met gestabiliseerde mengsels alternatieven gevonden voor de aanleg van fietspaden. Voor recreatieve fietspaden door natuurgebieden houdt men immers niet meer zo van asfalt of beton. Huidige alternatieven, zoals dolomiet en ternair zand, zorgen dan weer voor stoffige wegen in de zomer en modderpoelen in de winter. Bovendien overgroeien de fietspaden snel, zodat veelvuldig onderhoud noodzakelijk is. De ervaringen uit die onderzoeken zijn een goed vertrekpunt voor het nieuwe onderzoek. Belangrijke besluiten uit die onderzoeken gingen vooral over het poreuze karakter van de materialen, waardoor de waterbehoefte extra bestudeerd moet worden. Dat zal zeker gevolgen hebben voor het droog- en krimpgedrag van de vloer. Ook stelde men vast dat de aanwezigheid van bepaalde stoffen een invloed kan hebben op de binding en finaal op de mechanische eigenschappen van de vloer. Het Tetra-project is nu een jaar ver. In het komende jaar zal proefondervindelijk vooral de receptuur ontwikkeld worden. De proeven moeten de beste mengverhoudingen opleveren en worden ook uitgevoerd op dekvloeren na verharding. In de verschillende parameterstudies en laboproeven zal worden nagegaan hoe men mogelijk sterkteverlies kan uitsluiten en hoe men controle houdt over mogelijke krimpverschijnselen. Het onderzoek wordt nog voort uitgebreid. Zo wordt de invloed van vloerverwarming nagegaan bij het gebruik van chape, waarin het zand gedeeltelijk vervangen is door fijne puingranulaten. Ook worden de resultaten vergeleken van hechtende en niet-hechtende dekvloeren. In een laatste fase wordt de ervaring van de uitvoerder getoetst. De onderzoeksgroep zal een proefvloer opzetten waarbij de deelnemende dekvloerbedrijven hun ervaring met het gebruik van het materiaal kunnen beoordelen. Daarbij zullen een aantal mechanische kenmerken en parameters, zoals het drooggedrag, getest worden. De resultaten van het onderzoek zijn enerzijds gericht op de puinverwerkende sector en anderzijds op de sector van de dekvloeren en bij uitbreiding daarvan op de hele bouwsector. Meer informatie? of Ing. Luc Boehme - luc.boehme@khbo.be. Tekst en foto s: Lic. Diane LUYTEN 17 I-mag maart 2009

18 centra Herstructurering hoger onderwijs wordt complexe zaak Studieduur blijft verschillend in Vlaanderen en Wallonië WOMMELGEM. Vanaf het academiejaar worden de geacademiseerde opleidingen geïntegreerd binnen de universiteiten. De eerste echte integraties verwachten we vanaf De gevolgen zijn immens. Niet alleen voor studenten en onderwijs, maar ook wellicht voor het personeel. De uitdagingen en ambities van het Vlaams hoger onderwijs zijn nooit zo groot of zo complex geweest. Hoe ver staan we nu?! Van onze hoofdredacteur De integratie van geacademiseerde opleidingen vindt vermoedelijk bij aanvang van het academiejaar plaats. Dat is een gevolg van het Structuurdecreet dat de Vlaamse regering in april 2003 heeft goedgekeurd. Daarin staat dat de (vroegere) hogeschoolopleidingen van twee cycli moeten academiseren, als ze willen blijven voortbestaan. Een opleiding van twee cycli is bijvoorbeeld die voor industrieel ingenieur. Onder academiseren verstaat men een proces waarbij men in de eerste plaats de verwevenheid met het wetenschappelijk onderzoek wil versterken. Zo beantwoordt de opleiding aan de standaard van het bachelor- en masterniveau en is ze dezelfde als voor de universitaire opleidingen. Om dat academiseringsproces succesvol te laten verlopen bepaalde de decreetgever in 2003 dat de betrokken hogescholen zich moeten associëren met een universiteit. Al snel vroeg men zich af waar de geacademiseerde hogeschoolopleidingen moesten worden ondergebracht. Bleven ze bij de hogescholen of werden ze een Pas na een gunstig advies en ten vroegste rond 2013 is een integratie van de hogeschoolopleidingen van twee cycli in een universiteit mogelijk. eigen faculteit van de universiteiten? De vraag lag niet vervat in het Structuur - decreet, maar werd gesteld door de hogescholen zelf en door de VIK, die er al ruim 35 jaar voor pleit om de ingenieursopleiding volgens internationaal gangbare modellen onder te brengen bij de universiteit. Ook het eerste voortgangsrapport van de commissie-soete sneed de vraag expliciet aan. De commissie-soete moest als ministeriële adviescommissie in opdracht van de Vlaamse minister van onderwijs nagaan hoe het hoger onderwijs in Vlaanderen kon worden geoptimaliseerd en gerationaliseerd. Dat onderzoek is - na raadpleging van heel wat adviesorganen de basis voor een ontwerpdecreet van de regering, dat vervolgens aan het Vlaams Parlement wordt voorgelegd ter bekrachtiging. Complexer De overdracht van de geacademiseerde opleidingen van de hogescholen naar de universiteiten is een beslissing van het Vlaamse parlement. Het ontwerpdecreet wordt in de wandelgangen wel eens minidecreet genoemd, een roepnaam ter onderscheid van het Structuurdecreet. Het ontwerp van de regering is er nog niet en het is zeer de vraag of het er nog voor de verkiezingen van juni 2009 komt. Veel nieuws is er niet onder de zon. Eigenlijk is alles een beetje een herhaling van 1970, toen onderwijs nog een federale bevoegdheid was. Het parlement hervormt het hogeronderwijslandschap binnen een vooraf wettelijk of decretaal goedgekeurd algemeen kader (structuur). Zo kwam in 1970 de wet betreffende de I-mag maart

19 ONDERWIJS algemene structuur van het hoger onderwijs tot stand. Pas in 1977 volgden er uitvoeringsbesluiten en werd de graad van industrieel ingenieur en van kandidaatindustrieel ingenieur ingesteld. De studieduur werd in heel het land uniform op vier jaar gebracht. Er volgde ook een (noodzakelijke) rationalisatie van de destijds nog autonome scholen voor industrieel ingenieurs. Na de regionalisering van de onderwijsbevoegdheden in 1991 ontstonden er in beide landsdelen aparte regelgevingen. Voor de Vlaamse Gemeenschap gold het decreet van 4 april 2003 inzake een nieuwe structurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen. Een goed jaar later regelde een apart decreet de situatie in de Franse Gemeenschap. Beide decreten voeren voor de gemeenschappen de bamastructuur in, maar ze verschillen. Zo zijn er bij de Vlaamse Gemeen - schap associaties, maar niet bij de Waalse Gemeenschap. Ook de studieduur verschilt volgens gemeenschap. De academische bachelor van industrieel ingenieur heeft overal weliswaar een studieduur van 3 jaar. Maar de masteropleiding loopt aan de Vlaamse hogescholen over één jaar en bij de Waalse Gemeenschap over twee jaar, overigens de internationaal gangbare studieduur voor een master voor ingenieurs. België heeft zo twee soorten industrieel ingenieurs gecreëerd, wat de zaak vanuit internationaal oogpunt enkel maar complexer heeft gemaakt. Integreren De Vlaamse Gemeenschap telt 5 associaties. Dat zijn vzw s met leden, waarvan er enerzijds één rechtspersoon verantwoordelijk is voor één universiteit, die zowel bachelor- als masteropleidingen aanbiedt, en anderzijds ten minste één rechtspersoon verantwoordelijk is voor een hogeschool. In de praktijk hebben de associaties zich in Vlaanderen gevormd rond de (partner)universiteiten Antwerpen, Brus sel, Gent, Hasselt en Leuven. Associaties zijn instrumenten om de integratie van de geacademiseerde hogeschoolopleidingen van twee cycli in de universiteit voor te bereiden. Voor de opleidingen van één cyclus of de professionele bachelors verandert er niets. Die voorbereiding is volop bezig en moet tegen het academiejaar afgerond zijn. Dan is de periode voor de zogenaamde overgangsaccrediteringen verstreken en kunnen de eerste echte accreditaties voor de academische bachelor en master worden aangevraagd. Pas na een gunstig advies en ten vroegste rond 2013 is een integratie van de hogeschoolopleidingen van twee cycli in een universiteit mogelijk. Maar integreren betekent niet noodzakelijk dat een onderwijsinstelling ook fysiek wordt verplaatst naar de universiteit. We hebben het ons in Vlaanderen niet gemakkelijk gemaakt, al waren we een voortrekker om de bama in te voeren en kreeg de Vlaamse minister van onderwijs daarvoor van zijn collega s felicitaties tijdens de tweejaarlijkse voortgangsbijeenkomsten Voor de buitenstaander lijkt het erop dat alles al in kannen en kruiken is, maar er moet nog heel wat geregeld worden en niet in het minst het statuut van het personeel dat van de hogescholen naar de universiteit wordt overgeheveld. De nieuwe regeling moet nog de zegen krijgen van adviesraden en sociale partners, zoals de vakbonden. De kans dat de huidige Vlaamse regering de zaak nog voor juni 2009 rond krijgt, is dus erg klein. De volgende regering zal wellicht veel van het voorbereide werk overnemen, maar helemaal zeker is dat niet. De geschiedenis uit de jaren zeventig indachtig, hebben we reden om daaraan te twijfelen. Als er tegen het einde van de huidige Vlaamse legislatuur geen oplossing is, dan gaat de huidige Vlaamse minister van onderwijs, ervan uit dat een nieuwe opstart op zijn vroegst voor 2011 is. De eerste integraties rond 2017 lijkt ons realistisch. We hebben het ons in Vlaanderen niet gemakkelijk gemaakt, al waren we een voortrekker om de bama in te voeren en kreeg de Vlaamse minister van onderwijs daarvoor van zijn collega s felicitaties tijdens de tweejaarlijkse voortgangsbijeenkomsten. Het Verenigd Koninkrijk, een van de zes landen die in 1999 mee aan de wieg stond van de invoering van de bama, heeft niet gewacht op de Bolognaverklaring om in eigen land eerst zelf orde te scheppen in zijn onderwijswereld, zonder inmenging van buitenaf. Na de grote fusieoperatie van 1992 werden een tweehonderdtal polytechnics en colleges gefuseerd of opgedoekt om na accreditatie, allemaal omgevormd te worden tot universiteit. Ze bieden vandaag over het algemeen tweejarige masters aan, waarbij het behalen van credits een centrale rol speelt. Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc Foto s: Ing. Marc DEMOLDER MSc 19 I-mag maart 2009

20 centra Te weinig financiering voor opleiding industrieel ingenieur Prof. dr. Walter Nonneman is nieuwe associatievoorzitter AUHA! Van onze hoofdredacteur Zo werd de Ufsia (Universitaire Facu l - teiten Sint-Ignatius Antwerpen) in 1965 een universiteit. Dat gebeurde door de omvorming van de Sint-Ignatius Handels - hogeschool, die gegroeid was uit een in 1852 opgericht middelbaar onderwijs. Het Ruca (Rijksuniversitair Centrum Ant - werpen) ontstond in De Universi - taire Instelling Antwerpen (UIA) is in 1971 ontstaan als een pluralistische bovenbouw van het Ruca en de Ufsia. Over het principe van het samenbrengen van de opleidingen van de twee hogescholen in een nieuwe faculteit Industriële Wetenschappen aan de UA, bestaat er geen discussie. ANTWERPEN. Walter Nonneman volgde onlangs Josse Van Steenbergen op als voorzitter van de Associatie Antwerpen. Associaties bepalen mee de integratie in de universiteit van de geacademiseerde opleidingen, zoals die voor industrieel ingenieur. De Universiteit Antwerpen (UA) bouwde ervaring en kennis op over de samenvoeging van hogeronderwijsinstellingen. Het fusiedossier van de twee Antwerpse departementen voor industrieel ingenieurs tot een eigen faculteit industriële wetenschappen aan de UA, komt in een eindfase. Voor een stand van zaken trokken we naar de nieuwe associatievoorzitter. De Universiteit Antwerpen (UA) staat model voor een autonome pluralistische universiteit, waar alle meningen aan bod komen en met elkaar geconfronteerd worden. Dat geldt ook voor haar associatie. De samenstelling is pluralistisch met de Universiteit Antwerpen, de Karel de Grote-Hogeschool, de Artesis Hoge - school, de Hogere Zeevaartschool en de Platijnhogeschool van de provincie Ant - werpen. De departementen Indus triële Prof. dr. Walter Nonneman Wetenschappen (IW) van de Karel de Grote-Hogeschool in Hoboken en van de Artesis Hogeschool aan de Paardenmarkt in Antwerpen leiden industrieel ingenieurs op. De Karel de Grote-Hogeschool is een vrije instelling, de Artesis Hoge - school een autonome. In oktober 2003 werden drie Antwerpse universiteiten (Ufsia, Ruca en UIA) samengevoegd tot de UA. Het waren vrije en autonome instellingen. Aan de oprichting van de UA in 2003 ging dus een lange geschiedenis vooraf van fusies en integraties van onderwijsinstellingen over de onderwijsnetten heen. Expertise heeft Antwerpen daarin dus voldoende. De integratie van de hogeschoolopleidingen van twee cycli in de UA ligt in de lijn van wat voorafging, maar het is ook een kans door de invoering van de bama. Prof. dr. Nonneman: Mijn taak als associatievoorzitter bestaat er onder meer in om de groep naar buiten te verdedigen en te zorgen voor een samenhang en uitstraling van de AUHA. Ik werk mee aan de uitbouw van een kwaliteitsvol onderwijs van de Associatie. Dat is belangrijk voor onze welvaart in het algemeen en niet in het minst voor de circa 1,6 miljoen mensen van de regio Antwerpen, Waasland en de Kempen, die goed zijn voor 44 % van het Vlaams binnenlands product. IW s naar universiteit De AUHA was een voortrekker bij de integratie van de opleiding van de industrieel ingenieurs van de Karel de Grote- Hogeschool en de Artesis Hogeschool in de UA. Het dossier is bijna rond. Over het principe van het samenbrengen van de opleidingen van de twee hoge- I-mag maart