19 Woensdag. J-Lo van de opera. IKEA maakt ruimte voor nieuw! September Korting tot 70% Weg met de schwalbe De beste duikelaars

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "19 Woensdag. J-Lo van de opera. IKEA maakt ruimte voor nieuw! September 2007. Korting tot 70% Weg met de schwalbe De beste duikelaars"

Transcriptie

1 19 Woensdag September 2007 Danielle de Niese J-Lo van de opera Weg met de schwalbe De beste duikelaars Toen sopraan Danielle de Niese Slecht nieuws voor Arjen al dansend en zwierend de Robben, Cristiano Ro- rol van Cleopatra vertolkte, naldo en de meeste Duitsers. leek ze wel te figureren in een De UEFA doet vandaag een uitspraak R&B-clip. De Niese is dan ook om de schwalbe ook na een enorme top-40-vreter, die een voetbalwedstrijd aan te het liefst bij Jensen op de bank kunnen pakken. Wie waren de zou zitten, tussen de popsterren. beste duikelaars ooit? Een top- 23 tien. 31 IKEA maakt ruimte voor nieuw! ma t/m vr uur. za 9-20 uur. IKEA.nl Korting tot 70% Er komen weer nieuwe producten binnen en daar is heel wat ruimte voor nodig. In het Zelfbedieningsmagazijn vind je daarom van a.s. woensdag t/m zaterdag OP=OP aanbiedingen met kortingen tot wel 70%! Mis het niet. Inter IKEA Systems B.V Dit vinden buitenlanders van Nederland En wat Jan Peter Balkenende, Maxime Verhagen, Maria van der Hoeven en Eimert van Middelkoop van het buitenland vinden, leest u op pagina 6 tot en met 13.

2 2 De Twee DE WERELD VOLGENS KOSTER + JOJANNEKE MET MEDEWERKING VAN MAARTEN BLOEM DE KWESTIE Het Haagse Nieuwspoort is een Big Brother-huis Het geheim van Nieuwspoort is niet meer. Maar de onthullingen over SP-er Van Bommel waren allang bekend. Harry ging wel heel ver. Iedereen wist het, maar niemand schreef het op. De Haagse journalisten en de politici, die zich op Prinsjesdag verzamelen in Nieuwspoort, staan allemaal te gniffelen om de onderbroekenjournalistiek van De Telegraaf. Harry van Bommels obsessieve veelwijverij in en rond het Binnenhof was bekend bij de meeste Nieuwspoortgangers. Het is hier een Big Brother-huis, waar nooit iemand wordt uitgestemd, grinnikt Max van Weezel, voorzitter ad-interim van Perscentrum Nieuwspoort. Ja, het was: weet je nog? Harry op de kerstborrel, Harry op het zomerfeest. Maar ja, met al die Monica Lewinsky s hier Lange tijd bleven de escapades uit de kolommen van de serieuze dagbladen, maar de krant van wakker Nederland doorbrak het herenakkoord. De Telegraaf ruimde een pagina in om de overspeligheid van SP-politicus Harry van Bommel op BUITEN T BINNENHOF Code-Nieuwspoort voorbij Ciska Dresselhuys Harry krijgt Langs de feministische meetlat een min tien Ciska Dresselhuys is op zoek naar nieuwe mannen. MAARTEN HARTMAN/HH Liberale tegenbeweging vanuit café Het kuikentje ligt nu onder de broedlamp Terwijl de christen-socialisten, met hier en daar een liberale werkgeversbaas, zich verzamelden in het Haagse Nieuwspoort, kwam de vernieuwing uit het Amsterdamse café P-96, de kroeg van D66 er René van Veen. De kroeg aan de Prinsengracht is de nieuwe hang-out voor teleurgestelde (links)-liberalen. Gisteravond kwamen ze daar voor het eerst bij elkaar. De avond, die was georganiseerd door het Amsterdamse D66, lijkt de start voor een vrijzinnig offensief. Het kuikentje ligt nu onder de te tekenen uit de mond van een exminnares. Van Weezel: Normaal gesproken zou zoiets in de Privé staan, nu kwam het terecht in De Telegraaf. Daarmee is voor het eerst een grens overschreden. Sommige Nieuwspoortbezoekers zijn blij dat de code eindelijk is doorbroken. Opzij-akela Ciska Dresselhuys, die vandaag op zoek is naar nieuwe mannen voor haar rubriek Langs de feministische meetlat: Als journaliste vind ik het niet goed dat de code wordt doorbroken, maar als mens wil ik het wel weten. Uiteindelijk moet je wel op een politicus stémmen. Van Bommel krijgt van mij een min tien. Hans Hillen, voormalig NOS-verslaggever en oud-cda-kamerlid, is content dat sommige zedenzaken naar buiten komen. Als politicus heb je een voorbeeldfunctie. Bij Amerikaanse politici wordt de doopceel gelicht, dan weet je meteen wat je aan zo iemand hebt. Als je zegt dat je voor het gezin bent en je gaat vreemd, ben je politiek chantabel. Nou is het wel stijlvol om dat allemaal niet op te schrijven, maar stijl moet wel van twee kanten komen. Vrij Nederland-journalist Thijs Broer: Wij waren zo sjiek om Van Bommels escapades niet op te schrijven, ik vind het bevrijdend dat dat nu wel is gebeurd. Alexander Pechtold heeft de code altijd al merkwaardig gevonden, ook toen hij minister was. Ik begrijp niet dat journalisten niks mogen doen met wat hier wordt gezegd. Maar dat is volgens Pechtold best spannend. Nieuwspoort is een veredelde kroeg en hier gebeurt dus alles wat ook in de kroeg gebeurt. Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Broertjes houdt daarentegen vast aan de oude lijn. Ik houd eens per jaar een lunch in mijn kamer waar politici vrijuit kunnen praten. Ja dan komen er ook wel eens zulke dingen ter sprake. Wij schrijven het niet op. Maar lachen er wel om. Dat Van Bommel gaten in zijn onderbroek heeft, gatverrrdamme. De angst zit er in het Big Brotherhuis aan het Binnenhof in ieder geval goed in. Oud KRO-coryfee Kees Boonman: Harry is niet de enige. Sommige mensen hebben het hier behoorlijk benauwd gehad deze week. 1 Zie filmpje op broedlamp, zegt D66 er John Bijl aan de bar. Maar we moeten het beestje niet storen. Als Rita haar partij in 2008 opricht, moet de VVD kiezen. Dan krijgen we momentum als liberalen. Is daar weer die liberale doorbraakgedachte die de democraten ooit voor ogen stond in 1966? Begon dat ook niet in een Amsterdams café? Bijl: Laat ons nog even broeden. In het zaaltje zitten opvallend veel leden van het Jordaan-beraad, het geheimliberale overleg tussen PvdA ers, VVDers en D66 ers. Mei Li Vos is er, net als Ageeth Telleman, D66-chef te Amsterdam. Er werd gelukkig veel gelachen. Vooral om elkaar. Ex-D66 Kamerlid Bert Bakker memoreerde dat Prinsjesdag een saaie zit was. Sommige Kamerleden renden snel naar voren om achter Máxima te kunnen zitten. Vos, nu PvdAkamerlid: Ja, ik zag Boris (van der Ham, D66), er vandáág zitten. 1 Q&A XXX Ik wil hem blijven winnen natuurlijk Elf jaar achtereen won hij de TMF Award voor beste artiest. Marco Borsato weet het nu wel, en gunt anderen de eer. U laat uw achterban in de steek, ze kunnen niet meer op u stemmen, wat bezielt u? Hou op, ik laat niemand in de steek, 11 jaar konden ze op mij stemmen. Elke keer liep ik weg met die prijs. Vorig jaar dacht ik: laat ik anderen ook een kans gunnen. Een artiest vindt het toch fijn als zijn ego continu gestreeld wordt? Dit is meer een actie uit bescheidenheid. Ik werd verlegen van steeds weer winnen. Het is dubbel want ik wil hem stiekem ook blijven winnen, je werkt er natuurlijk ook hard voor. Werd de muziekzender TMF niet gewoon een beetje moe van u? Nou, dat denk ik stiekem ook. Ze waren in ieder geval opgelucht toen ik ze belde om een oplossing te zoeken. En die is er nu met de Borsato Award voor aanstormend talent. U sleept er dus wel een mooie jaarlijkse schnabbel uit? Absoluut geen schnabbel! Dat heb ik helemaal niet nodig, joh. De genomineerden nieuwe talenten worden door mij en TMF serieus uitgekozen. Mijn deur staat daarnaast altijd voor ze open voor raad en daad. 1. MARGRIET VAN DER LINDEN. Honden op de catwalk (1) Ellemieke Vermolen presenteert op 21 oktober de finale van de eerste Next Dog Model. De SBS-presentatrice zit ook in de jury. Poesje mauw De taxi bracht me, ongeveer een maand geleden, naar Ben Goerion Airport- de nationale luchthaven van Israël. Het was zaak ruim van tevoren in te checken, gezien alle veiligheidsmaatregelen. Logisch. Nog voor de auto het terrein van de luchthaven opdraaide, werd deze staande gehouden door een militair. Hij droeg een indrukwekkend wapen aan zijn schouder en vroeg aan de chauffeur wie hij wel dacht dat-ie was om zomaar midden in de nacht met een auto vol terroristen te komen aanrijden. De chauffeur schold, want zo gaan Israeli s nu eenmaal met elkaar om, terug dat hij toeristen naar de luchthaven bracht. Where you going? zei de militair terwijl hij naar de achterbank keek. Holland, zei ik. Alsof ik, iemand, Tora Bora zou zeggen. Gisteren vloog ik naar New York. In het vliegtuig moeten de visum- en douanepapieren worden ingevuld. Logisch. Er zijn vragen als: Bent u in de periode op enig manier verbonden geweest met een nazistisch regime? Honden op de catwalk (2) De tien allerleukst bevonden honden van Nederland nemen het tegen elkaar op. Getalenteerde viervoeters kunnen online worden aangemeld. En: Bent u onlangs in contact geweest met besmet dierenvlees? Of: Heeft u besmet dieren- dan wel kippenvlees, de welke zijn Barnevelders, Loenense mokkels of Koudekerkse koddelaars bij u? Onderaan het briefje staat: als u op een van deze vragen Ja hebt geantwoord, meldt u zich dan voor vertrek bij de ambassade in uw land. Dit lees ik terwijl ik al boven Groenland vlieg. Maar goed, alsof er ook maar één oude Duitser of bomschoener is die op deze vragen Ja antwoordt. Meestal krijgen toeristen, die van de zenuwen Ja hebben ingevuld bij de vraag of in Amerika ooit de voogdij over hun kinderen is afgenomen, problemen, of moet een vrouw met Parkinson weer achter in de rij aansluiten omdat ze per ongeluk had ingevuld werk te willen zoeken in de VS. Dat alles beslist de Amerikaanse Immigratiedienst. Stempelmensen in hokjes, die sinds 9/11 in plaats van loonsverhoging meer macht hebben gekregen. Tenenkrommend zie ik de landgenoten die op enge bergschoenen, om al die wolkenkrabbers te beklimmen, zich onderdanig door de formaliteiten wurmen. Je laat toch potdomme niet met je sollen. Irak, Uruzgan; we doen mee! Dan is het mijn beurt. De man bekijkt mijn paspoort en vraagt wat het bekendste kinderliedje in Nederland is. Poesje mauw, zeg ik. Hoera! Binnen! 1. Honden op de catwalk (3) Op 4 oktober, Dierendag, worden de finalisten bekendgemaakt. De honden moeten onder meer over een zogenoemde dogwalk lopen en hun beste poses vertonen tijdens een fotoshoot.

3 Nieuws 3 Beveiliging Bedrijf heeft nauwe banden met Washington D.C. Bagdad heeft schoon genoeg van de schietgrage cowboys uit North Carolina De Iraakse regering weigert het contract van het Amerikaanse privé-beveiligingsbedrijf Blackwater te verlengen. De militairen zijn schietgrage cowboys die lak aan de Irakezen hebben. Eva Ludemann We will always hear your footsteps, staat op de kleine herdenkingsplaat van het monument op een van de drukste kruispunten van het stadje Holland in Michigan. Zeven bronzen voetstappen leiden naar het beeld dat is opgericht ter ere van Edgar Prince en zijn nakomelingen. De familie Prince behoort al decennia tot de grootste weldoeners van de stad. De invloed van het geslacht van de multimiljonairs uit Holland reikt inmiddels tot ver buiten de grenzen van de Verenigde Staten, zelfs tot in Afghanistan en Irak. Erik Prince is de eigenaar van het daar verguisde veiligheidsbedrijf Blackwater, dat er de Amerikaanse troepen met privémilitairen versterkt en werknemers van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken beschermt. Sinds afgelopen weekend is Blackwater volgens de Iraakse regering niet Militairen van Blackwater schieten negen Irakezen dood langer welkom in het land. De Irakezen zijn woedend dat militairen van het bedrijf zondag zeker negen Irakese burgers doodschoten tijdens een patrouille in Bagdad. Ten minste 15 anderen raakten gewond. Volgens Irakese ambtenaren zijn de werknemers van Blackwater onverantwoordelijk en schietgraag. Ruim dertig vierkante kilometer beslaat het hoofdkwartier van het bedrijf in North Carolina, of te wel: de helft van Manhattan. In de lobby van de lodge wacht bezoekers een ruim 270 kilogram zware, opgezette zwarte beer. Het dier werd in 2000 op het terrein doodgeschoten. De veertigduizend privémilitairen die Blackwater hier jaarlijks traint, zijn goede jagers. Vanwege de zeer nauwe banden tussen invloedrijke figuren in het Witte Huis, het Pentagon en de Amerikaanse veiligheidsdiensten en de top van Blackwater, wordt laatstgenoemde wel een verlengstuk genoemd van de Republikeinse regering in Washington D.C. Verschillende leden uit de politieke top van de Republikeinse Partij hebben hoge posities gekregen bij Blackwater, en andersom. Cofer Black, de huidige vicevoorzitter, was eerder Bush topadviseur op het gebied van de bestrijding van terrorisme. Robert Richer, voormalig chef van de CIA voor het Midden-Oosten, verliet zijn baan om directeur van Blackwaters eigen inlichtendienst te worden. De enige die (nog) geen topfunctie heeft bekleed binnen de Republikeinse partij of regering is Blackwater eigenaar Erik Prince, die slechts stagiair was in het Witte Huis ten tijde van toenmalig president George Bush Senior. Een positie die hij ongetwijfeld kreeg vanwege zijn vaders goede banden met het Witte Huis. Lees verder op pagina 16 Blackwater-militairen in actie. Typhoon Wipha nadert 1,8 miljoen Chinezen geëvacueerd Novum Langs de oostkust van China zijn 1,8 miljoen mensen uit voorzorg geëvacueerd vanwege de naderende tyfoon Wipha, die daar naar verwachting afgelopen nacht aan land zou komen. Meteorologen denken dat Wipha zich kan ontwikkelen tot de krachtigste storm in China van de afgelopen tien jaar. In Taiwan, waar de tyfoon gisteren rakelings langs scheerde, kwam een man om het leven en raakte een ander zwaargewond toen de steiger waar zij op stonden door harde wind instortte. In Shanghai, een stad met meer dan twintig miljoen inwoners en het financiële centrum van China, zijn de scholen vandaag dicht en kan er volgens het persbureau Xinhua in geval van nood besloten worden de aandelenbeurs eveneens te sluiten. Inwoners van Shanghai probeerden gisteren met zandzakken hun bedrijven en woningen te weren tegen de overstromingen die hoogstwaarschijnlijk zullen volgen op de enorme hoeveelheden neerslag die met de tyfoon gepaard gaan. Ook werden in Shanghai en de aangrenzende kustprovincies Zhejiang en Fujian tyfoonwaarschuwingen afgegeven en werden schepen gemaand zich ofwel naar een haven te begeven, ofwel hun koers te wijzigen om de storm te ontwijken. Volgens een meteoroloog van het Shanghai Meteorologisch bureau worden vooral mensen geëvacueerd die in oudere gebouwen wonen en in de buurt van kwetsbare contructies, zoals bouwplaatsen. Op de Chinese tv waren gisteren al beelden te zien van golven die meer dan acht meter hoog waren. Wipha beweegt zich boven zee voort in noordwestelijke richting en zal volgens de voorspelling ten zuiden van Shanghai aan land komen en de stad aan de westkant passeren. De tyfoon heeft zich tot nog toe enkel boven water verplaatst en is daarom alleen nog maar in kracht toegenomen. Tot dusver zijn windsnelheden tot 290 kilometer per uur gemeten. Eenmaal boven land zal de tyfoon aan kracht inboeten. In 1997 verwoestte tyfoon Winnie grote delen van de kust bij Shanghai. 236 mensen kwamen toen door het noodweer om het leven. 1. Pathuis Verdachte in zaak-holleeder komt niet opdagen SENOL T. HEEFT LAK AAN BESLISSING RECHTBANK Het had de dag moeten worden waarop de Turkse medeverdachten van Willem Holleeder aan de tand zouden worden gevoeld over de afpersing van zakenman John Wijsmuller. Maar de 42-jarige Senol T. kwam niet opdagen. De rechtbank had in mei zijn voorlopige hechtenis geschorst, tot zijn zaak weer aan de orde zou komen. Volgens zijn advocaat Ronald van der Horst wil T. graag meewerken, maar wil hij niet opnieuw de cel in. Het Openbaar Ministerie noemde het wegblijven van Senol T. buitengewoon pijnlijk. Uw cliënt heeft volkomen lak aan de beslissing van de rechtbank. Justitie is nu op zoek naar de verdachte. Wel werd Ozan T. uitvoerig gehoord. Volgens het OM is hij gebruikt als stroman om een kapitale villa van Wijsmuller in Zuid-Frankrijk in handen te krijgen. De Amsterdamse zakenman zou vanaf 2001 in de tang hebben gezeten bij Holleeder, Senol T. en Ozan T.. Hoge nood (1) Na een val in haar badkamer kon een 74-jarige vrouw uit Neurenberg zich nauwelijks meer bewegen. Hoge nood (2) Ze riep hulp in door constant de wc door te spoelen. Dat trok de aandacht van haar onderburen, die de politie waarschuwden.. Legale seks in Singapore De conservatieve stadstaat Singapore gaat het bedrijven van vrijwillige orale en anale seks tussen heteroseksuelen formeel legaliseren. De al vele jaren geldende wet die dat verbood, verdwijnt.

4 4 Nieuws Binnenland Vreemdeling in Den Haag Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag. I n een zaal aan het Plein begon gisteren om negen uur een persbijeenkomst met premier Balkenende. Alleen de eerste vijf minuten mochten worden gefilmd van de Rijksvoorlichtingsdienst; ik wist niet waarom. Er mocht ook pas uit de woorden van Balkenende worden geciteerd als de koningin de Troonrede had uitgesproken. Ook hiervan kende ik de reden niet. Het was gewoon zo, zoals in Den Haag wel meer gewoon zo is. In een belendend zaaltje was een perscentrum ingericht, met tafels op een rij. Daar zaten enkele van de journalisten die deze ochtend vanaf zeven uur de begrotingen bij het ministerie van Financiën hadden opgehaald. Een hele hoop tekst, neergeschreven in talloze boekjes op A4 formaat, met plaatjes op de voorpagina s; alles verpakt in vier of vijf kartonnen dozen. Als je vooraf had gereserveerd, werd een trolley bijgeleverd. Ik zat al een half uur op de premier te wachten, toch zag ik hem niet aankomen. Ineens was hij er, voor in de zaal, bij het spreekgestoelte. Door de pers werd hij aangesproken als mijnheer Balkenende, zelf gaf hij journalisten het woord als een voetbaltrainer: Ja, Van Santen. Ja, Heijmans. 14,95 Dynamiek HET NIEUWE BOEK VAN.. In de woorden van Balkenende nam het woord dynamiek een centrale plaats in. Alles wist hij met het woord in verband te brengen. Dynamiek. Inzetten op dynamiek. Dynamiek combineren met de versterking van de structuur van onze economie. Handen uit de mouwen voor meer dynamiek. Z Het was gewoon zo, zoals in Den Haag wel meer gewoon zo is o kreeg de bijeenkomst een eigen dynamiek. Balkenende spreekt Nederlands zoals een Fransman Frans, zonder pauze tussen de woorden. Als je taal toevoegt aan de premier door een vraag te stellen, krijg je een merkwaardig, effectloos effect. Als je een glas water toevoegt aan een gevulde vissenkom gebeurt er ongeveer evenveel; hooguit krijg je natte voeten. Op een kwart van zijn antwoorden ben je de vraag vergeten. Op de helft heb je er alles voor over om weg te kunnen. Op driekwart ben je in de greep van de radeloosheid. Mijn vriendin is een goede logopediste, haar vingers jeuken, maar ik denk niet dat onze premier haar tot zich toe zal laten. Politiek is oorlog, zijn manier van spreken zijn belangrijkste wapen. 1 Prinsjesdag In vier jaar kan er veel gebeuren Koopkrachtplaatjes Dirk Jacob Nieuwboer DEN HAAG Koopkrachteffecten. Koopkrachtstimulering. Koopkrachtplaatjes. Als het met de koopkracht goed zit, zijn Nederlandse politici tevreden. Voor links is de koopkracht van minima een halszaak. Rechts hamert op de koopkracht van werkende gezinnen met kinderen. Een of twee keer modaal met Hoed voor kale vrouwen (1) Verscheidene politici hebben tijdens de troonrede met een speciale hoed aandacht gevraagd voor vrouwen die hun haar hebben verloren. kinderen krijgen een flinke plus, beloofde premier Balkenende gisterenochtend plechtig. Volgend jaar wordt het allemaal nog wat moeilijk, maar daarna komt het allemaal goed. Is dat een keiharde belofte? Ja, zei de minister-president gretig. Over de gehele regeerperiode gaat de koopkracht er op vooruit. Maar had Balkenende in voorgaande jaren toen de cijfers tegenvielen - niet steeds gezegd dat koop- Máxima en haar schoonmoeder hebben reden tot lachen. WFA Koninklijk Huis Meer salaris, minder kosten Oranjes blij met nieuwe De Oranjes halen de broekriem aan. Tenminste, ze kosten in 2007 flink minder dan vorig jaar. Edward Deiters Terwijl premier Jan Peter Balkenende (CDA) gisteren opriep tot loonmatiging, krijgt koningin Beatrix salarisverhoging. Het inkomen van de vorstin bedraagt volgend jaar euro. Dat is een stijging van 3,9 procent ten opzichte van dit jaar. Dat staat in de begroting van het Huis der Koningin voor Ook kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima gaan erop vooruit. Zij krijgen volgend jaar beiden een toelage van euro, een stijging van 4 procent. Hoed voor kale vrouwen (2) Kamerleden als Karien van Gennip (CDA), Edith Schippers (VVD) en Rita Verdonk (Lid Verdonk) gaven gehoor aan de oproep. De totale vergoedingen voor Beatrix (ruim 4 miljoen euro), Willem- Alexander ( euro) en Máxima ( euro) stijgen in 2008 met euro naar ruim 5,9 miljoen euro. De stijging is het gevolg van de nieuwe cao voor het Rijk die dit jaar is afgesloten. De overige leden van het Koninklijk Huis krijgen geen vergoeding. De kosten voor het gebruik van de paleizen, auto s paarden, rijtuigen en hofpersoneel zijn gedaald naar 23,7 miljoen euro. De kosten voor de beveiliging zijn gestegen naar 13 miljoen euro. Het staatshoofd mag volgend jaar voor een bedrag van bijna 1,9 miljoen euro vliegen, het onderhoud van de paleizen kost ruim 35 miljoen euro en voor staatsbezoeken is een bedrag krachtplaatjes maar een half beeld geven? Tja, erkende de premier. Er kan in vier jaar inderdaad veel gebeuren. Neem de Amerikaanse kredietcrisis. Als die overwaait wordt alles weer heel anders. En dan zijn er nog de schoolboeken die volgend jaar gratis worden. De koopkrachtplaatjes houden daar helemaal geen rekening mee. Maar alle maatregelen slaan neer in koopkrachtbeelden, verzekerde de premier. En die zien er voor de komende jaren goed uit. Zoiets voorspelde ook minister van Financiën Bos. Natuurlijk had hij als PvdA-leider ook nog gelet op een evenwichtig koopkrachtbeeld. Sterke schouders dragen wat hem betreft zware lasten. De koopkracht van minima en AOW ers is veilig gesteld, zei hij trots. Maar kan hij die woorden ook waarmaken? Je moet heel voorzichtig zijn met welk koopkrachtplaatje dan ook, relativeerde Bos zichzelf een paar minuten later. En nog iets daarna: Wat per saldo de koopkrachteffecten zijn, ik heb geen flauw idee. Bos liep even rood aan. Wat had hij nu gezegd? Was hij te eerlijk geweest? Gelukkig stelde de premier iedereen een paar uur later weer helemaal gerust. Het koopkrachtbeeld is positief volgend jaar, hield Balkenende vol. En dat weet dan ook iedereen. 1 van 1,6 miljoen gereserveerd. In totaal komen de kosten van het Koningshuis uit op bijna 97 miljoen euro. En dat is een stuk minder dan recordjaar 2006 toen de kosten van het Koninklijk Huis 113 miljoen euro bedroegen. Ter vergelijking: de Britse Royal Public Finances kostten daar de belastingbetaler volgens de officiële lezing vorig jaar zo n 83 miljoen euro. Daarbij lieten de koninklijke boekhouders gemakshalve beveiligingskosten en onbetaalde belastingen buiten beschouwing. Critici van het Britse koningshuis schatten de werkelijke kosten rond de 200 miljoen euro, ofwel twintig keer meer dan de kosten van de Ierse president en vier keer zoveel als de Duitse Bundeskanzler Angela Merkel. Wouter Bos. PETER HILZ/HH. Hoed voor kale vrouwen (3) Ook is de portal Hoofdzakengids.nl gelanceerd. Daarmee proberen de initiatiefnemers aandacht te vragen voor vrouwen die door bijvoorbeeld chemotherapie of medicijngebruik kaal zijn geworden.

5 Binnenland Nieuws 5 cao In België moet Koning Albert II jaarlijks rondkomen van ruim 1,8 miljoen euro. Voor overige kosten is zes miljoen begroot. Ook zijn kinderen krijgen royale vergoedingen. Kroonprins Filip toucheert jaarlijks euro. Zijn zus Astrid krijgt euro en de regelmatig als spilziek omschreven prins Laurent moet het met hetzelfde bedrag doen. De totale dotaties aan de voltallige Belgische koninklijke familie lagen enkele jaren geleden op een bedrag van ruim 10 miljoen euro. Over de extra kosten wordt bij onze zuiderburen niet gerept. Armlastig zijn ze niet, aldus het Vlaams parlementslid Frank Creyelman enkele jaren geleden in de Belgische Senaat: De Belgische koninklijke familie is niet bepaald de fanfare van honger en dorst. 1. KORT Universiteitsblad Mare behoudt huidige vorm Het bestuur van de Universiteit Leiden heeft gisteren besloten dat universiteitsblad Mare toch in de huidige vorm mag blijven bestaan. De snode plannen zijn teruggedraaid, vertelt hoofdredacteur Frank Provoost. In een brief vol wollige taal kon ik ontwarren dat ze een onafhankelijke krant toch nodig achten, lacht hij. Twee weken geleden werd bekend dat het universiteitsbestuur Mare wilde omvormen tot een tweewekelijks blad zonder nieuws maar met een forumfunctie.. Jarig! De Nederlandse saxofoniste Candy Dulfer wordt vandaag 38 jaar. Prinsjesdag Radicale plannen blijven uit Alleen onderwijs kan nog verrassen Als krant vroegen we het kabinet gisteren om plannen uit te voeren waarmee het Nederland écht voorbereidt op Wat is de oogst van Balkenende IV? De erfenis zou behalve een kuisere moraal wel eens écht beter onderwijs kunnen zijn. Iedereen gaat er op achteruit, behalve alleenstaande AOW ers Kustaw Bessems Marcia Nieuwenhuis DEN HAAG Het valt op dat juist volgend jaar als er sprake is van flinke economische groei lastenverzwaringen wordt doorgevoerd. Over de hele kabinetsperiode gaan de lasten met 6,8 miljard euro omhoog. Bijna tachtig procent van de lastenverzwaringen (5,3 miljard euro) vindt plaats in Afgezien van de alleenstaande AOWers, die hun inkomen zien stijgen met 0,25 procent, gaan we er volgend jaar massaal op achteruit. Dat het kabinet zo veel extra geld binnenhaalt, wekt de verwachting dat het grootse plannen gaat uitvoeren. Maar de bulk van het geld gaat niet naar de paradepaardjes van het kabinet: het opknappen van probleemwijken, centra voor jeugd en gezin en het milieu. Doordat het aantal ouderen in Nederland groeit, nemen de overheidsuitgaven vooral toe bij de AOW en de zorg. De regering gaat, net als de vorige kabinetten-balkenende, ook verder met het verminderen van de staatsschuld. Volgens het kabinet neemt het zo de verantwoordelijkheid om de vergrijzing op te vangen en toekomstige generaties niet op kosten te jagen. Dit kabinet laat zich ook graag voorstaan op een nieuwe moraal, door bijzondere belastingmaatregelen te introduceren die goed gedrag bij de burger moeten afdwingen. Bier drinken, roken, autorijden, softdrugs gebruiken en vliegtickets worden minder aantrekkelijk door hogere belastingen en accijnzen, maar ook door harde verboden en forse straffen. Wij laten de dingen niet op hun beloop, zegt Balkenende. Directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau Paul Schnabel vindt break away today! boek nu op klm.nl en win tickets naar Parijs of Londen Kras & Win! Honderden tickets Parijs of Londen dat het kabinet nog geen radicale plannen heeft gepresenteerd. Maar de ervaren Binnenhof-watcher voorziet een verrassing op het gebied van onderwijs. Want de onderwijsbegroting was gisteren al meteen achterhaald. Minister Plasterk heeft een plan omarmd om met ruim een miljard euro extra de salarissen van leraren te verhogen. Dat geld is nog niet in zijn stukken te vinden en hij heeft al aangekondigd die snel te zullen herzien. Minister Bos van Financiën zei gisteren weliswaar dat de achterstand van dertig jaar niet in vier jaar kan worden ingelopen, en ook Schnabel erkent dat op korte termijn geen grote bedragen kunnen worden vrijgemaakt, maar de intentie is er onmiskenbaar. Fris is ook dat Plasterk zich niet schaamt om meer geld beschikbaar te stellen voor de beste wetenschappers. Prestatienormen zijn de Nederlandse wetenschap nogal vreemd. Als dit kabinet één erfenis zou willen achterlaten, kan dat op Plasterks terrein. 1 Geen EU-referendum? De onderwerpen die politiek het gevoeligst liggen, werden in de troonrede cryptisch aangestipt. Zoals de mogelijke verlenging van de missie in Uruzgan. De regering zal nadere voorstellen indienen over onze bijdrage aan de internationale missie in Afghanistan, sprak de Koningin. Nadere voorstellen? Er zijn toch geen nadere voorstellen in te dienen wanneer we als Nederland uit Afghanistan vertrekken? Dus we blijven? Het kabinet moet formeel volgende maand nog beslissen. Een ander heikel punt is of er een referendum komt over het nieuwe Europese verdrag, de opvolger van de door Nederland afgewezen Europese Grondwet. Daarover zei Hare Majesteit: Naar verwachting zullen dit jaar de gewijzigde verdragen door de lidstaten worden ondertekend, waarna de regering deze ter goedkeuring zal voorleggen aan beide Kamers der Staten- Generaal. Voorstanders van een nieuw referendum over dat verdrag, misten hier een stapje: kennelijk wordt het nieuwe Europese verdrag niet eerst rechtstreeks aan de burgers voorgelegd. U hoort het vrijdag, zegt het kabinet. Speel mee met Break Away Kras & Win. Boek nu op klm.nl en maak kans op twee van de honderden gratis tickets naar Parijs of Londen. De actie geldt voor alle bestemmingen op klm.nl en loopt van 13 september tot en met 12 oktober Kijk voor meer informatie op break away today *Via Parijs met Air France. Milaan Londen Edinburgh Casablanca * New York Chicago Dubai Paramaribo Nairobi Singapore Hongkong Madras * klm.nl Altijd de laagste Take Off Fares Deze retourtarieven zijn vanaf, inclusief luchthavenbelasting en toeslagen, exclusief reserveringskosten. Kijk voor meer bestemmingen en de voorwaarden op klm.nl. Boek vroeg want op = op. Intercontinentale bestemmingen kennen laag- en hoogseizoentarieven. Wijzigingen voorbehouden.

6 6 Nieuws Binnenland Zoveel buitenland Geen land heeft zoveel buitenland als Nederland, zei minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns ooit. Zo bezien, is het een wonder dat dit land decennialang een internationaal gidsland was in mensenrechten, het economisch polderen, homotolerantie. Om maar eens een paar terreinen te noemen waarop het grote buitenland jaloers naar ons keek. Maar die tijd lijkt voorbij. Of heeft het kabinet-balkenende, dat gisteren zijn eerste echte begroting presenteerde, de pretentie op deze en andere gebieden weer zo te excelleren dat we nieuwe kopposities innemen? Spiegelt het zich aan ontwikkelingen elders of blijft het met vele Nederlanders de blik naar binnen gericht houden? Die vragen legden wij voor aan de bewindslieden die voor dit land de terreinen bestieren waarop het antwoord het meest voor de hand ligt: de economie, het buitenland en onze defensie. En hoe staan we er eigenlijk internationaal gezien voor in het onderwijs? Hoe scoren we bij de bestrijding van milieuvervuiling, de aanpak van CO2 en fijnstof? Als Nederland weer een succesvol integratieland zou willen worden, wie zou dan ons voorbeeld moeten zijn? Ook daarover lichten we u in de komende pagina s in. Ten slotte leek het ons interessant buitenlanders te vragen wat zij eigenlijk vinden van dit kleine landje. Holanda, wat zegt het ze? We stuurden onze correspondenten de straat op en ze kwamen terug met soms typische beelden, maar vaak ook hilarisch materiaal. Eimert van Middelkoop, Het leger en het kwaad Ik ben wel eens jaloers op landen waar iedereen als één man achter het leger staat ChristenUnieman Van Middelkoop introduceert een taalgebruik op Defensie dat al een tijd niet vanaf een ministersstoel is vernomen. Een van de taken van het leger is om te beschermen tegen de krachten van het kwaad, zegt hij. Onze krijgsmacht moet weten dat het vaderland achter hen staat en in defilés van veteranen toont zich een dankbare natie. Als je iets weet van de menselijke natuur, van de geschiedenis, legt hij uit, dan zie je dat we ver verwijderd zijn van het paradijs. Er zit iets van genade in dat er nog zo veel dingen goed gaan. Ergens wordt het bij elkaar gehouden. Er is een enorme spanning van religieus-politieke aard. We zien genocide, mensenrechtenschendingen. En soms zit het kwaad in structuren ingebakken. De Sovjet-Unie was zo n structuur. Je hoeft niet gereformeerd te zijn om dat te zien. Nu zie je het nog bij dictators. Of wat rebellenlegers in Congo wel niet op hun geweten hebben, daar zit iets demonisch in. Ik was vorige week op Ground Zero 11 september, dat was ook iets demonisch. Hoe die torens in elkaar zakten neem me niet kwalijk. En in Afghanistan, bestrijden wij daar het kwaad? Nou, er zijn wel meer motieven om in Afghanistan te zijn. Voor de VS is dat historisch: die zíen die twee torens nog voor zich. Maar ook voor ons geldt: als wij kunnen tegenhouden dat de taliban weer aan de macht zouden komen in Afghanistan, met hun systematische schending van mensenrechten, vooral tegen vrouwen en kinderen, is dat heel waardevol. Als we weggaan, ontstaat er een gat. Onze krijgsmacht moet weten dat het vaderland achter hen staat Als we met Eimert van Middelkoop spreken, heeft de Franse minister van Buitenlandse Zaken de wereld enkele uren eerder gewaarschuwd voor een oorlog met Iran. Het nieuws is op de statige, met hout beklede kamer aan het Haagse Plein nog niet doorgedrongen. Nou, daar zullen de Amerikanen blij mee zijn, constateert een wat vermoeide minister. Zijn jetlag van een bezoek aan de Verenigde Staten is nog vers. Vaak laat hij in de loop van het gesprek een lange stilte vallen. Vraagt een Nederlandse minister van Defensie zich bij zo n Franse onheilstijding niet meteen af of we berekend zijn op een gewapend conflict met het regime van Ahmadinejad? Nee, zo ver is het niet vooruitkijken, zegt Van Middelkoop. Hij heeft net een stuk over de komende vier jaar geschreven. Dan gaat het over de lessen die wij kunnen trekken uit Irak, Bosnië en Afghanistan. Het is, verzucht hij zelf al, klassiek: een krijgs-. INTERVIEWS WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND. Balkenende (1) We vroegen premier Balkenende gisterochtend welke sterke punten van Nederland hij in het buitenland goed kan verkopen. Het eerste waar ik aan denk bij Nederland is het woord liberaal. De mensen in Nederland zijn ook vrij van geest. Van de Europeanen vind ik ze naast de Britten het vriendelijkste volk. Verder is het een klein en overbevolkt land. Ik ben drie keer in Nederland geweest en heb vooral Amsterdam bezocht en kan weinig zeggen over het platteland. Maar ik heb het idee dat Nederland vrij goed geïntegreerd is en dat Nederlanders zich bewust zijn van andere culturen. Wie er nu in Nederland aan de macht is, weet ik niet. Ik zou zelf zeker in Amsterdam kunnen wonen. Ik vind het een plezierige en bruisende metropool. Volgens mij leven Nederlanders ook wel gezond. Er wordt veel gefietst en gesport. Ik heb in ieder geval weinig dikke mensen gezien. Wesley Budler, advocaat, Zuid-Afrika. Van mijn bezoek aan Nederland zijn twee dingen me het sterkst bijgebleven: het blik bier dat Herman Koch voor zijn interview met mij in één teug leegdronk, en de vrouwen. Zoveel kracht en zelfverzekerdheid stralen Amerikaanse vrouwen niet uit ook de intellectuele en artistieke types niet. Mijn mooiste herinnering aan die week was een diner bij de columnist Adriaan Jaeggi thuis. Het belachelijke Balkenende (2) We hebben natuurlijk een heel roerige periode gehad met de moord op Pim Fortuyn en Theo van Gogh. In een tolerant land. Dat trekt de aandacht. was dat echt iedereen aan die tafel een substantieve persoonlijkheid leek te hebben. Vanaf mijn plek aan de eettafel had ik uitzicht op de gracht voor Adriaans huis. Dat is voor mij het beeld van Nederland gebleven: een ruit, en daarachter het kabbelende water. Joshua Ferris is schrijver en woont in Brooklyn. Zijn roman Zo kwamen we aan het Eind verscheen in 2006 bij Nieuw Amsterdam. Bloemen, blowen en Beatrix. Die vrouw deugt, dicht bij de mensen. En een fantastisch vakantieland. Ik ben 15 jaar lang met de kinderen een week in een vakantiepark geweest. Wellness, wat je toen in Duitsland nog niet had. Ik kwam er zelf al als kind. Met mijn ouders in de jaren zestig toen Holland nog goedkoop was. Aardige mensen, zolang je geen flauwe opmerkingen over voetbal maakt. Dan worden ze giftig. Verder vriendelijk en gastvrij. Alleen achter het stuur is de Hollander gemeen. Dan draaien ze door. Niet speciaal tegen Duitsers, dat niet. Mijn generatie heeft op school niks over de oorlog geleerd. Daarover werd gezwegen. Ik hou van het landschap. Dat je ver kan kijken, zonder eerst een berg te beklimmen. Gernot Hahn (56), Berlijn, technisch concierge.. Balkenende (3) Maar wat hebben we de afgelopen jaren gedaan? We zijn in staat geweest om veel binnen te halen. Er zijn Nederlanders benoemd op topposities in de wereld.

7 Binnenland Nieuws minister van Defensie 7 Kustaw Bessems Dirk Jacob Nieuwboer Eimert van Middelkoop: Zulke missies zijn de reden dat we geen dienstplicht meer hebben. COOS VAN DER VEEN/HH macht bereidt zich altijd voor op de vorige oorlog. Maar we hebben ook wat aan die lessen, bijvoorbeeld als we op een volgende missie naar Afrika zouden gaan. Afrika? Nederland is nog volop verwikkeld in een Afghaans avontuur. Moeten we er soms aan wennen dat ons leger permanent op missie zal zijn? Van Middelkoop veert op: Dát is een goede vraag, dát resoneert bij mij. Want wat hij nu eens goed duidelijk wil maken: De krijgsmacht doet in Afghanistan gewoon zijn werk. Dáárvoor hebben we het leger gemoderniseerd, daar hebben we de spullen voor gekocht. Het is niets exotisch, wat we daar doen. Het is geen uitzondering op de regel waarbij de regel dan is dat de manschappen hier in de kazerne zitten. Zulke missies zijn de reden dat we geen dienstplicht meer hebben, dat ons leger uit profs bestaat. Het Nederlandse leger speelt in de internationale eredivisie De militairen zijn daarvoor getraind. Ik snap dat de gemiddelde Nederlander beelden van Afghanistan ziet en denkt: laat mij maar thuis. Maar een militair ziet die beelden en denkt: daar is iets voor ons te doen. Zoals een brandweerman met een zekere gretigheid op een brand af gaat. Volgens Van Middelkoop zit de Koude Oorlog nog te veel in de hoofden van ons Nederlanders. Militairen zaten primair hier, om ons te beschermen tegen de Sovjet-Unie. We zijn er niet aan gewend. Het is ook een leerproces. We komen al niet zoveel beelden meer tegen van de Nederlandse militairen hier, op de hei. De beelden zijn van Afghanistan. Elsevier heeft vorig jaar de militairen in Uruzgan uitgeroepen tot Nederlander van het jaar. Dat soort dingen kan ik niet genoeg horen. Steun aan de militairen vindt Van Middelkoop van het grootste belang. Allereerst steun in het parlement. Ik herinner er maar aan dat de huidige missie héél brede steun had in de Tweede Kamer, inclusief die van de toenmalige oppositiepartij PvdA. Kijk, je kunt een politiek debat hebben over de zin of onzin van een missie. Maar dat wil ik scheiden van de houding tegenover onze militairen. Die verdienen ons respect en onze waardering. Het vaderland moet achter hen staan, dat is ongelofelijk belangrijk. Je ziet ook wel dat we al iets hebben geleerd. Neem de jaarlijkse Veteranendag, met een schitterend défilé op het Malieveld. Daar zie je iets van een dankbare natie. Veteranen hebben geleden onder miskenning. Zeker ook de Indiëveteranen. Ik mocht er laatst vijftienduizend toespreken fantastisch! Tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten zei Van Middelkoop al voor de camera s dat hij in Nederland vaderlandsliefde miste. Laat ik een puur feitelijke constatering doen: in jonge staten als Amerika, Canada en Australië is het leger een heel belangrijk symbool voor de staat. Daar ga je automatisch achter staan en dat wordt ook ceremonieel beleefd. Bij ons is dat minder. Nederland is van 1815 tot 1940 neutraal geweest. Dat is heel lang. Na de Tweede Wereldoorlog hadden we de dekolonisatie, en dat is nou ook niet iets om militair op terug te zien. Dus wij hebben een nuchtere zakelijke houding: als je je werk goed doet, prima, krijg je waardering. Ik ben wel eens jaloers op mijn collega s in landen als Canada, waar iedereen als één man achter dat leger staat, ook al is er tegelijk een voortdurend debat over de inzet van dat leger. Het ontbreken van die sentimenten viel Van Middelkoop pas goed op nadat hij minister werd. De laatste maanden stak ik mijn hoofd maar buiten de deur of mij werd gevraagd: blijven we of niet? Niemand praat meer over de militairen die daar hun werk doen. Kom bij Van Middelkoop niet aan met verhalen dat het flink tegenvalt in Afghanistan. Dat het een vechtmissie is geworden. Dat ontwikkelingshulp en wederopbouw nauwelijks van de grond komen. Ik heb de Kamerstukken er nog eens op nagekeken. De missie loopt geheel conform de verwachtingen. Er is een goede inschatting gemaakt van de risico s en de nodige middelen. Het loopt goed. Het gaat met dat land ook goed. Wij zitten in een deel met problemen, maar Herat, Kaboel, daar leeft de economie op. De Nederlandse krijgsmacht speelt volgens Van Middelkoop in de internationale eredivisie. Dat is wel iets voorbeeldigs van ons en dat mag best worden gezegd. Nederland als gidsland? Het gevaar als we onszelf tot gidsland bestempelen is dat we hovaardig worden. Dat is riskant want bij een tegenvaller val je in je eigen zwaard. Aan de andere kant ben ik trots op onze sterke internationale oriëntatie. Het is goed voor onze positie in de wereld, merkt Van Middelkoop. Hij lacht er een beetje besmuikt bij als hij zegt: Het is niet het belangrijkste maar ik ben niet alleen door mijn Amerikaanse ambtsgenoot ontvangen maar ook door de minister van Buitenlandse Zaken en de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Dat is omdat we een hoofdrol spelen in het verlengingsdebat. De missie in Afghanistan loopt geheel volgens de verwachtingen Een missie met een nipte meerderheid in de Kamer wegsturen kàn wel Van Middelkoop gaat recht in tegen zijn voorganger, VVD er Henk Kamp. Die hamert er de laatste tijd op dat Nederland met de NAVO een harde afspraak had om niet langer te blijven. Er is nooit besloten dat we na twee jaar niet over een nieuw verzoek mochten nadenken, zegt Van Middelkoop. Het is letterlijk door Kamp gezegd in de Kamer, dat na die periode een nieuwe afweging zou kunnen komen. Kamp had nu in hetzelfde proces gezeten als ik. Wie luistert naar Van Middelkoop en zijn collega op Buitenlandse Zaken, Maxime Verhagen, kan niet om hun grote gedrevenheid over die missie heen. Voor elke missie ziet Van Middelkoop het liefst een grote Kamermeerderheid, maar een missie wegsturen met een nipte Kamermeerderheid kán wel, zegt hij. Dat bedoelt hij in het algemeen, benadrukt hij. Ik wil een beetje wegblijven van de komende verlenging. Een stilte. We herhalen het: de komende verlenging? De eventuele verlenging, zegt de minister. 1

8 8 Nieuws Binnenland Maria van der Hoeven, minister van Economische Het gaat Van der Hoeven: Een hek om Nederland zetten? Nee, kom op! Van der Hoeven, net 58 jaar, wil zelf niets weten van deeltijd of VUT. RONALD VAN DEN HEERIK/HOLLANDSE HOOGTE Volgens minister van Economische Zaken Maria van der Hoeven hoeft Nederland de concurrentie met de nieuwe reuzen India en China niet te vrezen. Maar dan moeten we wel harder en langer werken en veel meer kennisimmigranten toelaten. Maria van der Hoeven, gekleed in een wit jasje, springt in het oog tussen de donker geklede leden van de Chinese handelsdelegatie. Nederland is de tweede handelspartner van China in de EU. Als het aan de CDA-bewindsvrouw ligt, wordt die relatie nog beter. Deze delegatie loopt volgens haar alleen iets te hard van stapel. Het was eigenlijk alleen een beleefdheidsbezoek, maar ik heb de indruk dat ze eigenlijk al zaken wilden doen. Ze waren té goed voorbereid. Hoe staat het eigenlijk met onze eigen voorbereiding? Is Nederland klaar voor de concurrentie met opkomende economieën als India en China? Moeten we ons niet beter wapenen? Door een hek om Nederland te zetten? Nee, kom op!, antwoordt Van der Hoeven stellig. Met een enorm land als China valt op bepaalde gebieden simpelweg niet te concurreren. Nederland moet zich niet op bulkproductie willen richten. Neem de spaarlampen van Philips. In China wordt nu de eerste generatie in enorme hoeveelheden geproduceerd. De tweede en derde generatie worden hier ontwikkeld en gemaakt. Dat kunnen ze daar niet. We moeten zorgen dat we die voorsprong behouden. Het grappige is dat veel Nederlandse bedrijven tot de wereldtop behoren we lopen bijvoorbeeld voorop op het gebied van verbindingskabeltjes voor computers, drukvaten en in de scheepsbouw maar bijna niemand in Nederland weet dat. Uitgaan van je eigen kracht, zorgen dat je bij de tijd blijft. Van der Hoeven herhaalt haar mantra s meerdere malen. Aan zichzelf stelt zij dezelfde eisen. Na vier jaar als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap kwam ze tot veler verbazing terecht op Economische Zaken. We moeten uitgaan van onze eigen kracht, zorgen dat we bij blijven Openlijk komt ze ervoor uit dat ze een spoedcursus krijgt van haar directeur-generaal Economische Politiek Hans Vijlbrief. Toen ik hier kwam, heb ik van mezelf een sterktezwakteanalyse gemaakt. Een van mijn zwakke punten was de macroeconomie. Van mij wordt verwacht dat ik weet hoe we er economisch voor staan. En? Helemaal niet slecht, echt niet, vervolgt ze al bladerend door haar aantekeningen. Volgend jaar verwachten we een keurige groei van 2,75 procent, maar een aantal dingen gaat veel geld kosten, zoals de zorg, de vergrijzing en de afnemende beroepsbevolking. De groei zal moeten komen van de mensen die wél kunnen werken. De 36-urige werkweek is niet meer heilig. Kijk eens naar vrouwen. Waarom werken die zoveel in deeltijd? Combineren van werk en zorg is. INTERVIEWS WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND. Balkenende (4) Jaap de Hoop Scheffer is secretaris-generaal van de NAVO. Kok heeft een reeks internationale commissies voorgezeten. Nederlandse jongeren hebben soms seks voor geld of voor spullen, hoorde ik laatst. Daar schrok ik van. Nederland is een van de meest vrije landen van Europa en dat is prachtig, maar er moeten wel morele grenzen zijn. Een geloof of levensovertuiging kan die morele grenzen geven. Ouders moeten die grenzen overbrengen op hun kinderen, en misschien gebeurt dat in Nederland niet altijd goed genoeg. Kinderen moeten leren dat het prettig is te leven in een land waar je kunt doen wat je wilt, maar dat je keuzes wel gevolgen hebben en dat je daar ook zelf verantwoordelijk voor bent. Emre Içilensu (40), eigenaar van een kunsthandel in Istanbul. Nederlanders zijn heel tolerant. Al vroeg ik me als buitenstaander soms af of ze het alleen uit verplichting deden. Iedereen is welkom. Maar ik zag de Nederlanders moe worden van hun eigen verdraagzaamheid. Ze leven met buitenlanders die weinig doen om te integreren. Nederland verliest daardoor stukjes van zijn eigen cultuur. Maar weinigen maken zich daar druk om. Ik liep stage bij een laboratorium in Hoofddorp. Het was zo goed georganiseerd! Voor de mensen om me heen was dat heel Balkenende (5) En Neelie Smit Kroes is Europees Commissaris, het zwaarste commissariaat. Als je ziet wat we hebben klaargespeeld. normaal. Iedereen begreep dat je de dingen goed moet voorbereiden voor je tot actie overgaat. Dat ligt in Spanje wel heel anders. Nadia Sardón Estévez (29), student Nederlands in Madrid. Mij valt altijd op hoe nieuwsgierig Nederlanders naar andere culturen zijn en dat ze zich daar open voor willen stellen. Ze zijn tolerant, maar soms op het naïeve af. Dan zou ik willen dat ze wat meer durven te oordelen. Met hun politieke correctheid dreigen ze hun eigen manier van leven op het spel te zetten. Die is zeldzaam in balans. Nederlanders hechten aan het leven en hun omgeving. Ze vertrekken niet te laat van hun werk om nog even te joggen, of van de natuur te genieten, met vrienden af te spreken. In Marokko ken ik tig workaholics die hun kinderen soms weken niet zien. Of ze kunnen niet anders dan dagelijks de strijd om te overleven aangaan. Hassan Attar (38), manager, woont in Mohammedia met zijn Nederlandse echtgenote. Nederland is zo relaxed. Dat je er gewoon kunt fietsen in het verkeer! Bij ons staat dat zo ongeveer gelijk aan zelfmoord. Nog zoiets: de. Balkenende (6) Ook als ik kijk naar de verlichting van de administratieve lasten, daar hebben we in Europa een voortrekkersrol vervuld als het gaat om het op de kaart te zetten.

9 Binnenland Nieuws e Zaken Dirk Jacob Nieuwboer Marcia Nieuwenhuis 9 Het buitenland in Nederland niet slecht prima. Daarom ook onze aandacht voor kinderopvang, maar soms zijn die deeltijdbanen wel héél klein! Van der Hoeven, die vorige week 58 jaar werd, wil zelf niets weten van deeltijd of VUT. Twintig jaar geleden moesten ouderen nog plaatsmaken voor jongeren. Nu kunnen we niet meer stoppen als we 57 of 58 zijn. We moeten door tot ons 65e. Ik ga zelf zeker niet stoppen. Dit kabinet blijft nog minstens 3,5 jaar zitten, daar ga ik vanuit. Zelfs als we allemaal langer doorwerken, ligt een krappe arbeidsmarkt op de loer, realiseert ze zich. We zullen ook op een andere manier met immigratie om moeten gaan. We moeten kijken wie we het land in willen halen. Bèta s, chemici, natuurkundigen, medisch onderzoekers, maar ook mensen uit de voedselindustrie hebben we nodig. Het kabinet werkt aan voorstellen om meer hoogopgeleide migranten naar Nederland te halen. De procedures voor kenniswerkers worden sneller, buitenlandse studenten krijgen langer de tijd om een baan te vinden. Die periode gaat naar een jaar en zij hoeven na afstuderen nog maar euro te verdienen en niet zoals nu. Nederlandse afgestudeerden verdienen in hun eerste baan immers ook niet meteen anderhalf keer modaal. Zijn er op dit moment niet al genoeg problemen met integratie? Daarom pleit ik voor een moderner migratiebeleid, waarin je aangeeft wie je hierheen haalt. Tegelijkertijd hebben we hier nu een miljoen moslims met de Nederlandse nationaliteit. Die moeten ook een plek krijgen. Niet door ze te pamperen. Die tijd is voorbij. Als je hier wilt blijven, dan leer je de taal, volg je een opleiding, voed je je kinderen op en je laat ze niet op straat rondhangen. Dan pas mag je iets van ons terugverwachten. Voor haar op tafel ligt het opinieartikel uit de NRC van haar collega van Financiën. PvdA-leider Wouter Bos ontkracht daarin dat de BV Nederland ten prooi valt aan het buitenland. Van der Hoeven is het met hem eens. Wij nemen ook bedrijven over in het buitenland. Aandeelhouders zitten tegenwoordig over de hele wereld en de constructies worden steeds gecompliceerder. Die ontwikkelingen moeten we blijven volgen. Sinds het aantreden van de CDAminister woedt er een overnamestrijd rond ABN Amro. Kranten stonden bol van de discussie over de rol van hedgefondsen. Als je activistische aandeelhouders geen kans wilt geven, moet je zorgen dat je bedrijf goed presteert. Dat heb je als ondernemer zelf in de hand. Heeft ABN Amro het aan zichzelf te danken? Je moet hedgefondsen gewoon geen kans geven. De tijden zijn veranderd, we zullen meer uren moeten maken Is Nederland niet naïef? Toen ABN de Italiaanse bank Antonveneta wilde overnemen, verzette Italië zich met hand en tand. Maar in Italië heeft de overheid een veel grotere invloed op de economie. Ingrijpen in het bedrijf zelf, dat doen wij niet. Ik zou niet eens weten hoe dat moet. Liever zet Van der Hoeven zich in voor het vestigingsklimaat. Als een Saoedisch bedrijf DSM overneemt, wil ik dat het Europese hoofdkantoor hier komt. Ik weet ook wel dat er in Riyad nog een kantoor zit, maar je moet je energie steken in de dingen die je voor elkaar kunt krijgen. Mag het Russische Gazprom Nederlandse energiebedrijven overnemen? Dat energieleveranciers deels in buitenlandse handen komen, vind ik niet erg. Maar andere staten mogen geen invloed krijgen op onze netten. Het is duidelijk dat de Russische staat achter Gazprom zit. Daarom vind ik het belangrijk om de energiebedrijven te splitsen. De netten moeten in overheidshanden blijven, maar dat heeft alleen zin als dat in heel Europa gebeurt. Het kabinet zet vooral in op duurzame energie, hoe zit het met kernenergie? Ach ja, kernenergie, vervolgt Van der Hoeven met een zucht. Dit kabinet gaat niks bouwen. Het rare is dat we wel stroom uit kernenergie importeren, uit Frankrijk bijvoorbeeld. Dat is toch hypocriet? Precies. Daar heb ik moeite mee. Ik zie ook wel dat een aantal oude kerncentrales in de wereld loeigevaarlijk is, maar je moet kennis ontwikkelen op dat gebied. Je kunt niet tegenhouden wat er in China gebeurt, die enorme toename van de vraag naar energie. Ook op dit punt kun je geen hek om Nederland zetten. De minister herhaalt het nog maar eens: Nederland kan haar ogen niet sluiten voor de rest van de wereld. Aanhoudend hamert ze op eigen verantwoordelijkheid. Geheel in de geest van Balkenende IV pleit ze voor een mentaliteitsverandering. Zo beklaagde Van der Hoeven zich er al eens over dat Nederlandse bollebozen niet genoeg worden uitgedaagd. Vervolgens kreeg ik het verwijt dat er meer geld moest komen. Dat betwijfel ik. Het gaat erom hoe je tegen kinderen aankijkt. Wil je een homogene groep? Of erken je dat je een onderkant hebt die moet je helpen en leerlingen die meer kunnen die moet je uitdagen. Vindt dit kabinet Nederlanders lui? Lui wil ik niet zeggen. Ik ontmoet ook veel ondernemers die vooraan lopen als het gaat om kennisontwikkeling, nieuwe producten ontdekken. Daar is geen sprake van zesjescultuur. Maar de tijden zijn veranderd. We hebben nauwelijks nog werkloosheid, vacatures blijven onvervuld. Mensen zullen meer uren moeten maken. 1 Nederlands populairste nieuwkomer: prinses Máxima. INGE V. MILL/HH Kebab en shoarma zijn in ieder geval ingeburgerd. ARIE KIEVIT/HH In het Internationaal Gerechtshof is geen Nederlandse rechter te vinden. HH. terrassen bij cafe s en restaurants zitten altijd vol. Hoeven jullie niet te werken?, denk ik dan. Ik heb gehoord over de Nederlandse sociale uitkeringen. Dat je daar goed van kunt leven. Drie keer ben ik nu in Nederland geweest. Volgende week ga ik opnieuw, voor een week. Stiekem hoop ik een leuke Nederlandse man te ontmoeten, net als mijn beste vriendin vorig jaar deed. Hij is relaxed, zegt ze. Heerlijk. Svetlana Morozova (28), werkt in Moskouse schoonheidsalon.. Balkenende (7) Op het gebied van milieu lopen we voor in Europa. Denk ook aan onze inzet voor het wijzigingsverdrag Wat ik zo gaaf vind van Nederland is dat jullie land hebben gewonnen op de zee, vertelt taxichauffeur Wilber in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá. Hij denkt even na: Hoe heet dat ook alweer, die stukken land waar jullie water weggepompt hebben? O ja, de polders. In Colombia bestaat geen verschil tussen zomer en winter, omdat het zo dicht bij de evenaar ligt. Hebben jullie vier jaargetijden?, wil Wilber weten. Nederland lijkt hem een prachtig land. Alles goed georganiseerd, heel anders dan zijn chaotische land. Maar als hij hoort dat Nederland 28 keer kleiner is dan Colombia, moet Wilber lachen. Ik dacht dat jullie veel groter waren dan wij. Wilber (42), taxichauffeur in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá. Balkenende (8) We staan op één als het gaat om internationale samenwerking. Ik hecht er sterk aan dát beeld van Nederland neer te zetten. Nederland doet mij denken aan de auto van Doctor Who: van buiten ziet-ie er heel klein uit, maar van binnen blijkt er veel ruimte en efficiëntie in te zitten. Dat geldt ook voor Nederland. Het is een piepklein landje, maar het heeft een grote aanwezigheid. Kijk naar Philips en Shell, kijk naar iconen als Van Gogh en Ivens. Het is ook een heel gelijkwaardig land. Je kunt een hoge, belangrijke positie bekleden en toch gaat iedereen op gelijke voet met je om. Huang Ying (24), pas afgestudeerd aan de mediafaculteit van de Fudan Universiteit in Shanghai, was deze zomer tien dagen in Nederland. Adella (32) komt uit Jakarta en werkt in Atjeh. De hoogopgeleide moslima zag onlangs de speelfilm Nienke over het leven van de Friese socialiste Nienke van Hichtum. Ik ben onder de indruk van jullie feminisme. Haar hoofddoek draagt ze met tegenzin. Anders dan de meeste Indonesiërs kent ze Ayaan Hirsi Ali. En ze wil graag in Nederland werken. Ik hoorde het gerucht dat je voor een verblijfsvergunning een pikante film moet bekijken. Mijn lievelingsfilm is Basic Instinct van Paul Verhoeven en the dirty mind van de Nederlandse overheid spreekt me wel aan. Adella (32), Jakarta.. Balkenende (9) Daarom ben ik ook zo blij met de stijging op de internationale ranglijsten. Daar ben ik trots op. Op verschillende terreinen zal Nederland excelleren.

10 10 Nieuws Binnenland Milieu De Nederlandse industrie is de schoonste van Europa. Verder is het huilen met de pet op. MNP Index Nederland bungelt onderaan Europese prestatieranglijst Terug van gretig gidsland naar kleine smeerpoets Ooit liep Nederland voorop met het milieubeleid. Nu horen we bij de zes vieste landen van Europa. De Kyoto-doelstellingen zijn voor ons echt nog een stap te ver. Marcel Hulspas Een zesje. Veel meer verdient het Nederlandse milieubeleid niet. De tijd dat ons land op vele terreinen voorliep, is echt voorbij. Op de milieuprestatie-index opgesteld door deskundigen van de universiteiten van Yale en de Columbia University, staat Nederland ergens onderaan, bij de slechtste zes landen van Europa. Op de jaarlijks vastgestelde Environmental Performance Index staat Nederland op de 27e plaats. Nu valt er op dergelijke ranglijsten heel wat aan te merken, maar de deskundigen herkennen het beeld dat daaruit oprijst onmiddellijk. De terugval van gidsland naar kleine smeerpoets komt deels juist doordat we ooit vooropliepen: er is vroeger relatief veel aandacht geweest voor de bestrijding van milieuvervuiling, met name de introductie van schone technologieën, en andere landen hebben ons op dit vlak inmiddels geëvenaard. Op twee terreinen lopen we nog heel duidelijk voorop. Zo wordt een behoorlijk deel van onze energie opgewekt door middel van warmtekrachtkoppeling, het benutten van de restwarmte van energiecentrales. Alleen de Denen gaan nog zuiniger met hun restwarmte om. Wat betreft waterzuivering staan we binnen de EU aan de top. Maar daarmee hebben we onze prestaties gehad. Wat nog resteert, zijn veelal hardnekkige problemen, sommige inherent aan de staat van Nederland, andere politiek bewust genegeerd. Wij lopen achter bij de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen Zo heeft Nederland weinig natuur, en de hoogste dichtheid aan auto s en snelwegen. Dus is het met de luchtkwaliteit in ons land maar matig gesteld, ook al lopen we voorop als het gaat om de toepassing van technieken om de lucht schoon te houden. En wanneer een milieuprobleem aan de aandacht heeft weten te ontsnappen, zoals de redelijk recent ontdekte zwevende killer fijnstof, dan vraagt zoiets in ons land direct om een krachtige aanpak. Momenteel scoren de Nederlandse steden wat fijnstof betreft erg slecht, net iets beter dan die in België, Italië en Spanje. Het verkeer, vooral het vrachtvervoer, is hier de grootste boosdoener, maar goederentransport is nu juist een niet onbelangrijke economische activiteit. De Nederlandse industrie treft geen blaam: die is de schoonste van Europa. Maar we hebben relatief veel zware industrie binnen onze grenzen en deze verbruikt veel energie. Onze energie-efficiëntie, uitgedrukt in de hoeveelheid energie die we nodig hebben voor de productie van duizend euro bruto nationaal product, is dan ook relatief hoog. Dat betekent ook dat onze economie relatief veel CO 2 produceert. De Kyoto-doelstellingen zijn voor Nederland daardoor echt nog een stap te ver. We scoren momenteel gemiddeld en hebben nog heel wat werk te verzetten. En dat terwijl landen als Zweden, Groot-Brittannië, Frankrijk en Griekenland de Kyoto-doelstelling al hebben gehaald. Dat we al geruime tijd geen gidsland meer willen zijn, blijkt ook uit onze inspanningen op het terrein van de alternatieve energiebronnen. Terwijl andere landen de ontwikkeling van zonne- en windenergie krachtig en systematisch ondersteunen, lopen wij inmiddels ver achter bij andere EU-lidstaten. Het is de wrange vrucht van vele jaren zwabberend overheidsbeleid. 1 Onderwijs School van de voorbije toekomst Persoonlijkheden voor de klas, weg met computers! Hoe krijgt Nederland weer het beste onderwijs ter wereld? Volg de logica van filosoof Ad Verbrugge en stel lekker eigenzinnige docenten aan. Peter Wierenga LEIDEN Hoe het schoolgebouw er uit ziet, is niet eens zo belangrijk, vindt Verbrugge. Natuurlijk gezond voer in de kantine en niet te veel prikkels, want leerlingen hebben baat bij rust en structuur. Geen megagebouw dus. En aparte vaklokalen, dat is essentieel. Docenten moeten hun eigen geestelijke ruimte creëren. Dat was altijd het interessante, dat je je eigen toko hebt en niet de wensen van kinderen of managers hoeft te volgen. Laat die het anders lekker zelf doen! Veel computers zullen er op zijn school niet te vinden zijn. Verbrugge ziet er weinig in. Die dingen worden zwaar overschat. Leerlingen zijn sneller afgeleid en kunnen hun specifieke vragen niet kwijt. Bovendien zitten ze er meestal in hun eentje voor. Terwijl het bijvoorbeeld goed werkt om sommen klassikaal te maken. Dan leer je van elkaars fouten. Verder geen vage themavakken. Werkstukken zijn niet verboden, maar alsjeblieft niet te veel. Dat moet je echt goed begeleiden, niet alleen maar afvinken. Bovendien bederft het internet veel, dat zie ik met eigen ogen. Het is schrikbarend hoeveel studenten moeite hebben met de Nederlandse taal, de opbouw van het stuk, een inleiding, het onderscheiden van hoofd- en bijzaken et cetera. Daar hebben ze de hulp van de docent echt voor nodig. De denker zou allemaal eigenzinnige docenten aanstellen. Geen mensen die leraar worden omdat ze niet weten wat ze anders moeten, maar inspirerende persoonlijkheden. Laat die zelf maar beslissen op welke manier ze lesgeven en reken hen af op de resultaten. Uit onderzoek blijkt dat een goede leraar of lerares nog steeds het belangrijkste is voor de leerlingen. Het is bekend dat Verbrugge geen fan is van onderwijskundige vernieuwingen als het studiehuis. Hoe je lesgeeft, is een zaak van de school, niet van de overheid. Er moet ruimte Ad Verbrugge. MARC DE HAAN. INTERVIEWS WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND. Balkenende (10) Niet voor niets is de eerste pijler van het kabinetsbeleid de constructieve rol van Nederland in de wereld. Waterbeheer, duurzaamheid: we hebben zoveel inhoud dat we excelleren in Nederland. Holanda! Ha, la naranja mecánica (geoliede machine)! Die naam kreeg jullie nationale ploeg in 1978 toen Nederland in de finale van het WK Voetbal tegenover Argentinië stond. Taxichauffeur Alejandro herinnert het zich haarscherp. Naranja mecánica was de naam van een warenhuis dat net z n deuren had geopend in het centrum van Buenos Aires. Ook de winnaar van een autorace, een knaloranje wagen, werd zo genoemd. Dan trad het Nederlandse elftal aan in hun oranje shirts. Hun bijnaam is een begrip hier in Argentinië. Nederland verloor die finale misschien ten onrechte. Scheidsrechters en doelmannen werden waarschijnlijk omgekocht. De militaire dictatuur in Argentinië misbruikte dat WK om het nationalisme aan te wakkeren. Alejandro (56), taxichauffeur in Buenos Aires. Ik ben nooit in Nederland geweest en mijn beeld wordt inderdaad gedomineerd door molens en klompen. Dat komt omdat kinderen van Nederlandse immigranten met wie ik naar de lagere school ging altijd klompen droegen. Ik heb een goed gevoel bij Nederland. Dat komt door de vele immigranten uit dat land die in onze gemeente wonen. Ze werken hard, Balkenende (11) Ik wil me met hart en ziel inzetten om dat beeld in het buitenland over te brengen. zijn goede zakenmensen en ze hebben respect voor de wet. Ze zijn eerlijk. Wat dat betreft lijken ze op mijn voorouders die uit China naar Nieuw-Zeeland kwamen. Het valt me op dat Nederlanders zo trots op hun afkomst en hun koningshuis zijn. Dat geldt ook voor nieuwe generaties die vaak geen Nederlands meer speken. Nederlanders hebben hier soms de naam dat ze stug zijn, zonder gevoel voor humor. Ik vind dat meevallen wanneer je ze beter leert kennen. Meng Foon, burgemeester van Gisborne in het uiterste oosten van Nieuw- Zeeland. Foon afficheert zich als de enige Chinese burgemeester ter wereld die Maori spreekt. Mijn oudste zoon Feras is geestelijk gehandicapt. Vanaf zijn geboorte zocht ik jarenlang naar een opvangplek op de Westoever, steeds zonder resultaat. Toen ontmoette ik een Nederlander die in Beit Jala naast mijn woonplaats Bethlehem een speciaal tehuis voor dit soort kinderen opzette. Hij nam Feras meteen op. Wat de Nederlanders daar in het Jemimahuis doen, is met geen pen te beschrijven. Wat kan ik zeggen? Ik kan zelf niet eens het checkpoint over, laat staan naar Nederland reizen. Voor mij zijn Nederlanders engelen. Wonderwerkers. Nidal al-korna, gids in Bethlehem.. Balkenende komt op dreef (12) Nog meer uitspraken van premier Balkenende tijdens Prinsjesdag. We hechten aan lastenneutraliteit over de hele periode.

11 Binnenland Nieuws 11 Een goede leraar of lerares is nog steeds het belangrijkste voor de leerlingen. SPAARNESTAD zijn voor de persoonlijke stijl van de leraar. Zo lang het maar werkt. Dat laatste is de crux. Wat leerlingen aan de eindstreep weten, daar gaat het om. Je moet van bovenaf redeneren. Voor het vwo niet voor niets het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs geheten kijk je naar de universiteit. Wat heeft die nodig om zich met de wereldtop te meten? Voor technische studies is dat bijvoorbeeld de minimale wiskundekennis waarover de aanstaande ingenieur al bij aanvang van de studie Achter de schermen Ad Verbrugge (40) doceert filosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. De geboren Zeeuw is voorzitter van de vereniging Beter Onderwijs Nederland, die er voor pleit om de docent weer centraal te stellen in het onderwijs. Met succes, want het recente advies van de commissie-rinnooy Kan ligt helemaal in deze lijn: meer zeggenschap voor de docent en meer salaris voor beter geschoolde leraren. Minister van Onderwijs Ronald Plasterk (PvdA) wil het advies uitvoeren, maar is nog op zoek naar de benodigde 1,1 miljard euro. Ook de timmerman moet kunnen functioneren in onze democratie moet beschikken. Zo redeneer je bij alle vakken terug, van de universiteit tot de basisschool. Een vereiste is wel dat je de toetsing serieus neemt en eindexamens dus niet door de eigen leraar laat nakijken. Overigens moet volgens Verbrugge ook wie geen eindexamen doet, toch een zeker niveau bereiken. Wie na drie of vier jaar stopt met Duits, zou in ieder geval zelfstandig een tekst moeten kunnen lezen, anders is dat demotiverend. Zo schep je in de laatste twee jaar ruimte voor literatuur en cultuur, daar kan een leerkracht veel voldoening uit halen. Als het gaat om het vmbo, goed voor zestig procent van de scholieren, is de Zeeuwse filosoof helder. Laten we dat afschaffen en terugkeren naar de oude mavo en de lts. Dan gaan ze vanaf hun zestiende of zeventiende in een soort leerlingenstelsel. Neem iemand die lasser wil worden: eerst bepaal je wat een goede lasser moet kunnen. Daaruit volgt als vanzelf het benodigde curriculum. Een veelgehoord bezwaar is dat je leerlingen zo opsluit in een beroep. Nee, dat is echt niet zo. De slechte doorstroming waar nu zo veel om te doen is, kun je juist verbeteren. Een goede lts er kan door naar de mts en een goede mts er door naar de hts. En ze hoeven echt niet uitsluitend met techniek bezig te zijn. Ook een timmerman moet kunnen lezen en rekenen, functioneren in onze democratie, kortom gebildet worden. Al dat soort vaardigheden kun je binnen de context van een vak leren, zoals luisteren naar je medeleerlingen en je leraar. Wat de filosoof betreft, komt er geen verplicht vak filosofie of levensbeschouwing. Dat is aan de school en de ouders. En er mag best een bordje met christelijk of islamitisch boven de deur hangen. Verbrugge hecht aan de vrijheid van onderwijs: Diversiteit is een Nederlands, ja Europees gegeven. Met één kanttekening: Een school mag nooit op gespannen voet staan met het idee van burgerschap. Brengen islamitische scholen hun scholieren bijvoorbeeld de Nederlandse taal en omgangsvormen wel voldoende bij? Het is hard nodig dat de Onderwijsinspectie dat scherper controleert. 1 Integratie Canada Wie iets te bieden heeft, komt erin Punten bepalen de entreekans Over twintig jaar is Nederland een voorbeeldland voor migratie. Geen problemen meer met integratie, genoeg arbeidsmigranten. Canada kan daarvoor nu ons voorbeeld zijn. Marco Smits OTTAWA Zelden hoor je over rassenspanning in Canada. Het immigratiesysteem schijnt prima te werken en nieuwkomers glippen zonder problemen de samenleving in. Zowel Canada als de immigrant wordt daar beter van. Canada heeft het natuurlijk een stuk gemakkelijker dan Nederland. Het land is meer dan 300 keer zo groot en er wonen maar 32 miljoen mensen. Toch is ruimte niet de enige reden dat immigranten zich in Canada snel thuis voelen. Aan de basis van het Canadese integratiebeleid ligt een uniek immigratiesysteem, grotendeels gebaseerd op punten. Als je naar Canada wilt komen met de juiste afgeronde studie op universitair niveau, krijg je 25 punten. Spreek je vloeiend Engels of Frans: 16 punten. Engels en Frans is beter: 24 punten. Andere criteria zijn ervaring, leeftijd en een mogelijk werkaanbod. Het zorgt ervoor dat er veelal geschoolde mensen die de taal spreken het land binnenkomen die over het algemeen goed in de maatschappij en de arbeidsmarkt passen. De toekomstige Canadezen moeten een Citizenship Test afleggen. De test gaat over van alles wat met Canada te maken heeft maar is niet erg moeilijk. De hoofdsteden van alle provincies, wat is het nationale dier, wanneer werd Canada onafhankelijk van Engeland, wat zijn je rechten en plichten als je eenmaal een burger bent. Als je het haalt, leg je de eed af. Ik heb mijn eed afgelegd met mijn hand op de Lonely Planet Canada. Jan Rus is bestuurslid van de Dutch Canadian Association in Ottawa. Hij woont al sinds 1994 in Canada en heeft er een permanente status. Dat betekent dat hij alle rechten en plichten heeft maar niet mag stemmen. Als hij met zijn Canadese vriendin zou trouwen, kan hij een Canadees paspoort aanvragen zonder zijn Nederlandse te verliezen. Rus: Ik had zelf weinig moeite met het puntensysteem. Ik had genoeg punten en had in een maand of tien mijn papieren voor elkaar. Maar, als je niets te bieden hebt, is het moeilijk het land in te komen. Recent is het immigratiesysteem wel wat duurder en strikter geworden. Het kost circa 1000 dollar om de immigratieprocedure te starten en daarna kan dat bedrag nog fiks oplopen. Rus: Als je dat in een keer moet betalen, denk je wel even na. Maar de criteria zijn duidelijk dus je kunt zelf inschatten of je kans hebt of niet. Canadese immigranten hebben weinig moeite op te gaan in de maatschappij. Terwijl in Nederland het grootste deel van de immigranten vooral uit een select groepje landen komt, is het aanbod in Canada veel meer gespreid en wellicht is die diversiteit een van de redenen waarom het systeem werkt. Bovendien heeft bijna elke Canadees familiebanden met het buitenland, omdat het altijd een immigratieland is geweest, waardoor ze openstaan voor nieuwkomers. Ik heb mijn eed afgelegd met mijn hand op Lonely Planet Canada David Rosenblatt, directeur van een advocatenbureau dat immigranten begeleidt, heeft sinds 1991 duizenden mensen het land in geholpen. Canada is zo multicultureel dat iedereen zich thuis voelt, zegt hij. Elke grote stad heeft wel een China Town, maar er is geen wij/zij- gevoel. Rosenblatt: Omdat er geen overheersende groep is, voelen mensen zich op hun gemak. 1 Journalist Marco Smits woont in Canada. Hij is getrouwd met een Canadese vrouw en heeft zelf het immigratieproces doorlopen.. Nederland is het land van de vrijheid. Dat is het eerste waar ik aan moet denken. De Zweedse samenleving lijkt veel op de Nederlandse, alleen iets minder liberaal. Jullie kunnen doen en laten wat je wil. De meeste Zweden zullen direct aan drugs denken, maar volgens mij moet dat veel breder worden gezien. Volgens mij kampt de huidige Nederlandse maatschappij met etnische problemen. Maar je moet wel bedenken dat we hier bijna alleen het slechte nieuws te horen krijgen. Joakim Wendell (31), geschiedenisleraar, geen vrouw/vriendin of kinderen, woont in Stockholm.. Balkenende op dreef (13) We dragen ons steentje bij aan de houdbaarheidsopgave. Balkenende op dreef (14) We moeten recht doen aan de milieucomponent. Nederland was in de jaren zeventig en tachtig een exotisch baken van vrijheid, zeker voor homo s. Maar ik merk wel dat er de afgelopen tien jaar iets veranderd is in Nederland, het open en vrije karakter is aan het slijten. Een stad als Londen is tegenwoordig even liberaal als Amsterdam. Noem het de wet van de remmende voorsprong. Nederland is altijd een van de grote pioniers geweest op het gebied van seksualiteit, vrijheid en liberalisme. Maar als je zo lang in de voorhoede heb gezeten, zullen andere landen je op een gegeven moment voorbijschieten. Nederland wordt op dit moment helemaal opgeslokt door het multiculturele debat, het dreigt een ouderwets land te worden. Jeffrey Weeks, homoactivist en een van de meest vooraanstaande wetenschappers in Groot-Brittannië op het gebied van gender issues, dat wil zeggen seksualiteit en homoseksualiteit. Heeft deze zomer het boek The World we have won. The remaking of erotic and intimate life gepubliceerd. In zijn jonge jaren frequent bezoeker van de homobars in Amsterdam, komt nu nog steeds vaak in Nederland vanwege onderzoek en congressen.. Balkenende op dreef (15) Heel belangrijk is ook de scheiding tussen inkomsten en uitgaven, daar gaat een signaalwaarde van uit.

12 12 Nieuws Binnenland Nederland in het buitenland Maxime Verhagen, minister Dat tolerante Nederland was n verkooppraatje Guus Geluk Hiddink is de grote held van Zuid-Korea. PAUL VAN RIEL/HH Nederlanders hebben de neiging om zich af te sluiten van de boze buitenwereld John de Mol verkocht het format van Big Brother wereldwijd. REUTERS Holland Village in China. Nog even en ze lopen op klompen. REUTERS Na een dik uur praten, als we de deur uit gaan, geeft Maxime Verhagen de lezers een boodschap mee. Laat duidelijk zijn: ik zit hier niet op de winkel te passen. Dat u het weet. Minder dan naar de manier waarop hij zijn functie invult, zijn we benieuwd hoe deze minister van Buitenlandse Zaken aankijkt tegen de internationale rol van dit land. De Wij praten niet met een organisatie die kinderen in bussen opblaast Fortuyn-opstand, de moord op Van Gogh en een kleine economische recessie brachten Nederland in een periode van zelfonderzoek. Burgers maken zich meer zorgen over de veiligheid in hun achtertuin dan over pakweg de persvrijheid in de voormalige Sovjet-Unie. Hoe lang is het geleden dat Nederland een gidsland was in mensenrechten, homotolerantie en het economisch polderen? Gidsland? Verhagen trekt een vies gezicht. Ik houd niet van dat woord. Het doet mij denken aan betweterige toespraakjes en een opgeheven vingertje. Vanaf de zijlijn aan de rest vertellen hoe het allemaal moet. Nee, in die zin is Nederland al lang geen gidsland meer, meent hij. Dat was in de jaren negentig al over en hij betreurt het niet. Deze minister raakt niet door louter mooie ideeën geïnspireerd, wel door resultaten. En hij zoekt niet de minste voorbeelden. Ik moet denken aan de vroegere Duitse bondskanselier Willy Brandt. Je kon wel blijven zeggen dat het in het communistische Oost-Duitsland niet deugde dat klopte ook maar aan al dat veroordelen hadden we niks. Brandt zocht juist toenadering tot Oost-Duitsland, net zo lang tot de mensen daar zelf doorkregen dat hun regime fout was en met de voeten stemden. Zo moet het vandaag de dag bijvoorbeeld met Iran, meent Verhagen. Je blijft ze aanspreken. Op het nucleair programma, op resoluties of afspraken met het atoomagentschap, op de mensenrechten. Je scherpt sancties aan als ze afspraken niet nakomen. Maar tegelijk houden wij als Nederland ook diplomatiek contact op het hoogste niveau. De Franse minister van Buitenlandse Zaken waarschuwt de wereld dat die zich mogelijk moet voorbereiden op een oorlog in Iran. Ik vind de situatie in Iran zorgelijk, zegt Verhagen. Maar er is een verschil met Irak. Over Irak had de Veiligheidsraad een resolutie aangenomen waarin werd gedreigd met ernstige consequenties. Een dergelijke resolutie ligt er voor Iran niet. Het kabinet heeft zich in het coalitieakkoord verplicht om alleen nog Nederlandse militairen in te zetten als er een adequaat volkenrechtelijk mandaat is. Maar áls het tot een oorlog komt tussen enerzijds Amerika en wellicht Frankrijk en anderzijds Iran, dan staat Nederland toch zeker aan de kant van Amerika en Frankrijk? De minister lacht. Alles is erop gericht om dat juist te voorkomen. Blijven praten dus, altijd en overal? Nee, zegt Verhagen, er is een ondergrens. Over Hamas, dat de Palestijnse Gazastrook in handen heeft: Wij praten niet met een organisatie die kinderen in bussen opblaast. De NAVO moet meer doen? Wij zíjn de NAVO, wij zíjn Brussel Verhagen beseft dat een grote klus ironisch genoeg binnen de Nederlandse grenzen ligt. Hij moet ons duidelijk maken dat het zin heeft, wat hij doet. Terwijl in de wereld inmiddels alles met alles te maken heeft door economische globalisering, door het wereldwijde terrorisme, door het klimaat hebben Nederlanders juist de neiging om zich af te sluiten van de boze buitenwereld. Anti-Europese sentimenten, Nederland beschermen, de grenzen dicht - dat zie ik in toenemende mate. Ik snap het wel, mensen willen zekerheid. Maar het is schijnzekerheid, waarschuwt Verha- INTERVIEWS WAT HET BUITENLAND VINDT VAN NEDERLAND Ik kom vaak in Nederland en verbaas me iedere keer hoe schoon jullie land is. Het leven is goed georganiseerd en men respecteert de natuur. Wat ik niet begrijp is dat Nederlanders niet kunnen koken. Ik heb het idee dat de tolerantie ten opzichte van buitenlanders bij jullie veel groter is dan bij voorbeeld in Brussel. Als ik Nederlanders in het buitenland tegenkom, is het opvallend dat ze altijd in groep optrekken. Ze kiezen vaak voor het bekende. Het ontbreekt aan fantasie om op ontdekkingstocht te gaan. Ik mag natuurlijk niet generaliseren, maar over het algemeen vind ik Nederlanders hautain en arrogant, zeker ten. opzichte van Vlamingen. Ze zijn nogal tevreden met zichzelf. Khiem (29), kapper in Brussel. Nederland is een leuk land, maar historisch niet erg belangrijk. Je gaat erheen om lekker te blowen en lol te trappen. Want Nederland is een vrij land, zonder de negatieve kanten van de katholieke moraal. Eerlijk gezegd weet ik niet eens wat voor religie Nederland heeft. Net als veel Italianen dacht ik dat Nederland en België bij elkaar hoorden, vanwege de naam Paesi Bassi (Lage Landen). Nederlandse vrouwen zijn fysiek aantrekkelijk, maar kleden zich. Balkenende op dreef(16) Nivelleren is zo n ouderwets woord. Diegenen die goed verdienen, mogen best iets meer bijdragen. Balkenende (17) Moraliseren, daar moet je mee oppassen.. Balkenende op dreef(18) Wij gaan jongeren niet kapot laten gaan.

13 Binnenland Nieuws van Buitenlandse Zaken 13 Kustaw Bessems Frank Poorthuis gen. Ik kan hier de hele Noordzee vol windmolens zetten, maar de luchtvervuiling wordt niet minder als Frankrijk, België en Duitsland geen roetfilters op de auto s zetten. Een ander, controversieel voorbeeld: Afghanistan. Ja, het is deels idealisme: Afghanistan is een van de armste landen der wereld. Af-grij-selij-ke armoede. Maar mensen horen te snappen dat wat daar gebeurt rechtstreeks gevolgen heeft voor onze veiligheid, hier in eigen land. Als Afghanistan terugvalt, wordt het weer een uitvalsbasis voor terroristen. Het kabinetsbesluit valt in oktober: blijven of weggaan? Verhagen mag niet voor zijn beurt praten, maar de gedrevenheid waarmee hij het over de Nederlandse missie in Uruzgan heeft, verraadt zijn voorkeur. Oud-mininister van Defensie Henk Kamp benadrukte pas nog dat de Nederlandse militairen hoe dan ook slechts voor twee jaar in Afghanistan zouden zitten. Maar, zegt Verhagen: Wat wij als internationale gemeenschap daar willen bereiken, gaat niet van de ene op de andere dag. Wat hadden mensen dan verwacht in zo n arm land, waar het zo slecht is gesteld met mensenrechten, met vrouwenrechten? En het argument dat nu andere NAVO-landen wel eens hun steentje mogen bijdragen? Er zijn eenenveertig landen actief in Afghanistan! De hele NAVO zit daar. Er klopt niets van de suggestie dat wij daar alles in ons eentje moeten opknappen. De NAVO moet meer doen? Wij zíjn de NAVO, wij zíjn Brussel. Verontwaardigd: En dan hebben wij het over slachtoffers. Geen misverstand, de Nederlandse missie is risicovol en het is vreselijk als er slachtoffers vallen. Maar ga eens kijken naar de Duitsers in Noord-Afghanistan, naar de Canadezen wat die verloren hebben. Dat is gigantisch. Veiligheid is niet het enige Nederlandse belang in Afghanistan, zegt Verhagen. Zo lang we daar zitten, wordt er in de wereld ook meer naar ons geluisterd. We hebben meer politieke invloed. Met die invloed is het volgens Verhagen sowieso goed gesteld. Niet een keer, meerdere malen bezweert hij: We worden serieus genomen. Hij ziet het bij onderhandelingen over het Europese wijzigingsgedrag, de opvolger van de mede door Nederland geblokkeerde grondwet. Landen die de grondwet hadden geratificeerd suggereerden even dat Nederland buitenspel kon worden gezet. Dat is over, zegt Verhagen trots. Ze vragen. slecht. De mannen zijn aardig, welgemanierd, maar niet bijzonder knap. Wij Italianen weten eigenlijk heel weinig van Nederland. We vinden jullie friet en bier lekker, maar verder zegt het ons niks. Franco Casadei (32), Italiaanse zakenman. Ik weet niets van Nederland, maar ik denk onmiddellijk aan toeristen. Hollanders zijn heel uitgesproken, familiair zelfs. In tegenstelling tot de Engelsen die veel afstandelijker zijn. In die zin heb ik een veel persoonlijker contact met Nederlanders. Ze lijken een beetje op Fransen,. Balkenende op dreef (19) We repareren het dak nu de zon schijnt. Maxime Verhagen: Gidsland? Ik houd niet van dat woord. Het doet mij denken aan betweterige toespraakjes. JIRI BÜLLER/HOLLANDSE HOOGTE al vind ik het moeilijk te definiëren waar dat precies in zit. Martine: eigenaresse van Bar Tabac Gargilesse in L Indre, een bekend kunstenaarsdorp in Frankrijk. Het is plat! Tegenwoordig is het volgens mij een rechts land, verder de prachtige grachten en het cosmopolitische Amsterdam. Verbazend vind ik de vrouwen die achter de ramen zitten, dat kennen we niet in Frankrijk. Verder associeer ik Nederland met huisvrouwen altijd aan het poetsen. Coffeeshops natuurlijk en erg grote mannen. Marie Roosen, actrice uit Parijs. ons: wat willen jullie, wat vinden jullie? Tevreden verhaalt hij dat zijn Amerikaanse ambtsgenoot voor hun eerste gesprek extra tijd uittrok. En waarom denken we dat de Amerikanen altijd zo goed naar ons luisteren? Hij had onze scepsis verwacht. De Amerikanen zijn veel bondgenoten kwijt, Nederland is een van de trouwste. Logisch toch, dat ze gek op ons zijn? Ja, dat is wel zo. Maar dat laat onverlet dat je ze zo ver moet krijgen dat ze naar je verhaal luisteren. Zeker, ik ben een atlanticus. Ik hecht waarde aan onze vriendschap met de Verenigde Staten. Omdat we dat land nodig hebben. Voor onze eigen veiligheid. Maar juist omdat we waarden delen - mensenrechten, vrijheid, democratie kunnen wij kritiek leveren. Als ik met Rice spreek over de situatie in Afghanistan en Irak, vertel ik haar ronduit: dan hoor je ook de mensenrechten in het geding te brengen. Daar past niet zoiets als Guantanamo Bay bij. Dat werd een uitvoerige discussie. Wat me tegenstaat aan die term gidsland, zegt Verhagen nog, is de pretentie. We kunnen best een vóórbeeld zijn. Waarin dan? Hij moet een tijd denken. We zijn bijna overal de grootste investeerder, zegt hij met een lach. Dan, serieuzer: Ik wil voorop lopen in het bestrijden van crisis in de wereld door het combineren van diplomatie, ontwikkelingssamenwerking en defensie. En ik wil het voortouw nemen in het democratiseren Veel over Holland weet ik niet, maar ik weet wel dat het een bekend land is. Ik heb vrienden die daar wonen. Ze beginnen het net te maken als zanger en van hen hoor ik dat er veel concerten worden gegeven. Er wordt veel waarde aan cultuur gehecht. Een bekende van me, een tenor, die komt hier uit een klein dorpje. Niemand besteedde aandacht aan hem, totdat er iemand uit Nederland langs kwam. Nu zingt hij daar in een kamerkoor. Ik associeer Holland ook met grote melkkoeien, want die had mijn vader vroeger. Laura Antelo (20), Bolivia, orkestdirigent in opleiding. Balkenende op dreef (20) Het woord betuttelen is hier niet aan de orde, het gaat om aanspreken op verantwoordelijkheid. en efficiënter maken van Europa. Het zijn andere dingen dan waar Nederland zich tien jaar geleden op liet voorstaan: een vriendelijk land We worden serieus genomen. Ze vragen ons : wat willen jullie? waar de sociaal-economische partners elkaar vonden in de polder en waarin alle bevolkingsgroepen van orthodoxe moslims tot nichten in een tanga in harmonieuze tolerantie samenleefden. Maar het is weer wat beter dan drie jaar geleden toen iedereen Nederland associeerde met politiek geweld en maatschappelijk onrust. Internationaal wordt nu erkend dat wij net als alle landen zoekende zijn op het gebied van integratie. Toen Theo van Gogh was vermoord, dachten de Fransen dat het kwam omdat wij kerk en staat niet zo streng scheiden als zij. Even laten stonden bij hen de banlieues in brand. Dat tolerante Nederland paste in een toeristisch verkooppraatje. Maar volgens Verhagen was het een illusie. Er ís iemand vermoord, er gíngen scholen en moskeeën in de fik. Het heeft gewoon niet gewerkt. Kennelijk, oordeelt Verhagen, moet ook binnen Nederland beter worden duidelijk gemaakt dat wij bepaalde waarden niet onderhandelbaar vinden. 1 I think you ve got the wrong idea about going Dutch!. Balkenende op dreef (21) Dit zijn geen noodscenario s, je moet altijd alert blijven, maar laten we elkaar niet het negatieve aanpraten.

14 HP raadt Windows Vista Business aan U zoekt een snelle, complete en voordelige notebook? Beslis dan snel, want de HP Compaq 6720s met zijn indrukwekkende nieuwe design is tot en met 21 september heel scherp geprijsd. Op = op! 599,- HP COMPAQ 6720s NOTEBOOK PC excl. BTW Bestelnr.: GR645EA Intel Core 2 Duo Processor Legitieme Windows Vista Home Basic 15.4 breedbeeldscherm WXGA BrightView 1024 MB DDR geheugen 120 GB harde schijf SuperMulti DL LightScribe dvd±rw drive Intel a/b/g WLAN en geïntegreerde Bluetooth bestelhp.shops.nl 2007 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Alle rechten voorbehouden. Microsoft en Windows zijn geregistreerde handelsmerken van Microsoft Corporation. Voor bepaalde Windows Vista productkenmerken is extra of geavanceerde hardware vereist. Meer informatie is beschikbaar op: en De Windows Vista Upgrade Advisor helpt u te bepalen welke functies van Windows Vista op uw computer werken. U kunt deze tool downloaden van: Producten zijn afhankelijk van beschikbaarheid. Prijzen gelden alleen voor de beschreven specificaties, zijn verkoopadviesprijzen, zijn correct op het moment van publicatie, veranderen geregeld en kunnen zonder vooraankondiging worden gewijzigd. Het is mogelijk dat de gefotografeerde producten niet overeen komen met de omschrijving. De actie loopt t/m 21 september 2007 en geldt zolang de voorraad strekt. Alle rechten voorbehouden.

15 Buitenland Nieuws 15 Zimbabwe Land aan de afgrond, volgens NGO Mugabe bindt beetje in Protesterende monniken gisteren in de straten van Rangoon. REUTERS Birma Ondanks verbod van de militaire junta Monniken protesteren door AP RANGOON Ruim boeddhistische monniken zongen en baden gisteren tijdens een 16 kilometer lange mars door de Birmese hoofdstad Rangoon. De protesten in Rangoon en vijf andere steden zijn de recentste in een Verkrachtingsscène valt verkeerd De Vliegeraar niet in Afghaanse bios golf aan demonstraties van Birmese monniken sinds de regering de brandstofprijzen verhoogde. Het protest gisteren vond plaats op de negentiende verjaardag van de coup waarmee de junta in 1988 de macht greep. Demonstraties zijn verboden door de militaire junta. Een eerdere demonstratie in augustus werd binnen enkele minuten uit elkaar geslagen. Ook tegen de demonstranten gisteren werd traangas gebruikt. Omdat monniken in hoog aanzien staan in het boeddhistische land, en hen in elkaar slaan daarom enigszins gevoelig ligt, leiden ze vaak het protest tegen de regering. 1 Claire Soares LONDEN De Vliegeraar is in moeilijkheden. De filmversie van de bestseller die Afghanistan op de literaire kaart heeft gezet, wordt niet vertoond in Kabul. Er is een controverse ontstaan over een cruciale verkrachtingsscène. De roman van Khaled Hosseini draait om een jeugdervaring die het leven van de hoofdpersoon voorgoed verandert. Amir, de verteller en een vooraanstaand lid van de stam der Pashtuns, is getuige van de verkrachting van Hassan. Dat is zijn dienaar en vriend, die tijdens vliegerwedstrijden de gevallen vliegers van Amirs tegenstanders opraapt. Amir wordt verteerd door wroeging, omdat hij de verkrachting heeft laten gebeuren. De vader van Ahmad Khan, het Afghaanse jongetje dat de rol van Hassan speelt, heeft heel andere problemen. Hij is boos over de wijze waarop de verkrachting is verfilmd, en vreest dat het gevolgen zal hebben voor zijn familie. Ze hadden gezegd dat ze dat stuk niet zouden filmen, zegt hij. Natuurlijk ben ik bezorgd. Mijn eigen mensen van mijn eigen stam zullen zich tegen me keren vanwege het verhaal. Misschien snijden ze mijn keel door, of martelen ze me; er kan me van alles overkomen. Een woordvoerster van de filmmaatschappij Paramount bevestigt dat De Vliegeraar niet in Afghanistan gaat draaien. Volgens haar komt dit echter door het ontbreken van een distributienetwerk. Regisseur Marc Forster, bekend van Monster s Ball, zegt dat er bij het kiezen van de hoofdpersonen met de families is gesproken. De vader van Ahmad Khan beweert echter dat hij verkeerd geïnformeerd is. Er zijn volgens hem ook andere acteurs die willen dat de scène geschrapt wordt. De producers van de film menen dat de angst van de familie misplaatst is. De scène is volgens hen niet expliciet in beeld gebracht, juist om lokale gevoeligheden te ontzien. Er wordt geen naakt getoond, zegt Rebecca Yeldham. Bovendien moeten we ook trouw blijven aan het verhaal: de aanval in het steegje wás seksueel geweld. Verschillende organisaties hebben ons bij de opnames geadviseerd. Wij geloven niet dat het leven van wie dan ook in gevaar is. 1 The Independent Redactie buitenland De grootste oppositiepartij van Zimbabwe, de MDC, heeft gisteren bekend gemaakt dat ze overeenstemming heeft bereikt met president Mugabe over een omstreden wet. Mugabe, die al 27 jaar aan de macht is, wil een wet door het parlement laten aannemen die hem er toe in staat stelt zijn eigen opvolger aan te wijzen. De oppositie protesteerde maar lijkt nu om. De steun volgt op enkele belangrijke aanpassingen aan de wet. Zo mag Mugabe geen leden van het parlement meer aanwijzen en komen er in 2008 verkiezingen voor zowel de president als het parlement. De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki bemiddelt in de gesprekken tussen Mugabes partij Zanu PF en de oppositie. Anonieme partijleden van beide kanten vertelden het internationaal Fotoflex Nederland IK BEN LEONIE persbureau AP dat als onderdeel van de onderhandelingen de regering omstreden veiligheidsmaatregelen waarschijnlijk milder zal maken. Het gaat om nieuwe wetten die het voor de oppositie vrijwel onmogelijk maakt bij elkaar te komen of te demonstreren. Eerder deze week waarschuwde de Internationale Crisis Groep dat Zimbabwe op het punt staat in te storten. Alleen de Zuid-Afrikaanse landen kunnen het tij nog keren door bij president Mugabe aan te dringen op zijn vertrek, aldus de organisatie. De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu riep gisteren Groot-Brittannië, waar hij op bezoek was, op een hardere houding aan te nemen tegenover Zimbabwe. Door de economische crisis in Zimbabwe is de inflatie opgelopen tot ruim 7500 procent. Vier van de vijf inwoners leeft inmiddels onder de armoedegrens. 1 Koeien Weer MKZ-besmetting Engeland Novum/AP Op de Zuid-Engelse boerderij waar maandag schapen, varkens en runderen werden geruimd, blijkt zoals al werd gevreesd mond- en klauwzeer te heersen. Dat hebben de Britse autoriteiten gisteren bekendgemaakt. De gevreesde vee-ziekte lijkt zich ondanks voorzorgsmaatregelen steeds verder uit te breiden. De besmette boerderij ligt binnen het gebied in Surrey, ten zuiden van Londen, dat al was afgegrendeld vanwege de eerdere twee gevallen die vorige week werden ontdekt. Van die twee gevallen is inmiddels vastgesteld dat ze zijn veroorzaakt door hetzelfde virus dat in augustus in Surrey voor een uitbraak zorgde. De nieuwe gevallen volgden vijf dagen na de opheffing van de vervoersbeperkingen die in augustus waren afgekondigd. Een laboratorium waar met MKZvirussen werd gewerkt was in augustus de besmettingsbron. Het virus lekte toen uit een door regenval beschadigde pijp tussen twee gebouwen op een verouderde faciliteit voor diergeneeskunde. Voertuigen die werden gebruikt voor bouwwerkzaamheden op het terrein hebben vervolgens het virus vermoedelijk naar buiten gebracht. 1 Negenhonderd kilo afval verwijderd ROBBENEILAND KRIJGT FLINKE OPFRISBEURT VAN SCHOLIEREN Zuid-Afrikaanse scholieren hebben een grote voorjaarsschoonmaak gehouden op Robbeneiland in het kader van een internationale opruimactie van kusten. Van de stranden van het voormalige gevangeniseiland waar oud-president Nelson Mandela 27 jaar lang vastzat, werd negenhonderd kilo rotzooi gehaald: rubberkogels, mascara, condooms, en brillen bevonden zich onder het aangespoelde afval.. Overval Vandaag meer dan een eeuw geleden, in 1900, pleegden Butch Cassidy en The Sundance Kid hun eerste overval.. KORT Duitsland wil strengere straffen poging terrorisme De Duitse minister van Justitie wil dat er strengere straffen komen voor het voorbereiden van een terreurdaad, met celstraffen tot tien jaar. Minister Brigitte Zypries deed haar voorstel gisteren als reactie op de roep om strengere antiterreurwetgeving in Duitsland. Die volgde op de arrestatie van drie moslimextremisten, begin september. De minister wil onder meer zwaardere straffen voor een poging tot bezit of het bezit van wapens of andere substanties met als duidelijk oogmerk het plegen van een daad van Het weer Stockholm: 13 C/ 5 C, halfbewolkt Wenen: 17 C/ 12 C, zon Rome: 26 C/19 C, zon geweld. Ook het ondergaan van training op het gebied van explosieven of gevechtstechnieken in een kamp in het buitenland moet strafbaar kunnen worden gesteld. Turkse president brengt bezoek aan Turks-Cyprus De nieuwe Turkse president Abdoellah Gül is gisteren gearriveerd in Turks- Cyprus, de eerste staat die hij als staatshoofd bezoekt. Gül riep voor zijn vertrek de Europese Unie op een handelsembargo tegen Turks-Cyprus in te trekken. Cyprus heeft krachtig tegen zijn bezoek aan het Turks-Cypriotische gedeelte van het eiland geprotesteerd. De Turkse regering herhaalde dat zij vasthoudt aan haar weigering een overeenkomst met de EU over de openstelling van Turkse havens en vliegvelden voor Grieks-Cyprus uit te voeren, zolang de EU het handelsembargo tegen Turks-Cyprus niet opheft. IVF-moeder klaagt arts aan wegens kind teveel Een Australische vrouw die na een reageerbuisbevruchting een tweeling ter wereld bracht, wil de kosten van het grootbrengen van het extra kind op haar arts verhalen. Ze eist ruim euro. De 40-jarige vrouw vertelde gisteren dat ze de arts had laten weten dat ze maar één kind wilde.. Nucleaire bom In de Verenigde Staten vond precies vijftig jaar geleden, in 1957, de eerste ondergrondse test met een nucleaire bom plaats..

16 16 Nieuws Buitenland Blackwater Lucratieve contracten Irak is het wilde westen voor huurlingen De hele leiding van Blackwater bestaat uit voormalige Navy Seals, speciale commando s die over het algemeen veel aanzien genieten. Vervolg van pagina 3 Ook eigenaar Erik Prince hij is pas 38 jaar was een Seal. Hij voerde missies uit in onder andere Bosnië en het Midden-Oosten, maar gaf dit werk op toen zijn vader in 1995 overleed. Met het fortuin dat Prince van vader Edgar erfde, financierde hij Blackwater. Er moest een superopleiding komen voor mariniers, een plaats waar de mannen de allerbeste training konden krijgen. Inmiddels bestaat Blackwater uit negen divisies, bezit het bedrijf het beste materieel, produceert het zijn eigen pantservoertuig, de Grizzly, en worden bij Blackwater jaarlijks zo n veertigduizend mannen opgeleid. In maart 2007 publiceerde het zakentijdschrift Fast Company dat Blackwater tussen 2002 en 2005 zijn omzet met 600 procent zag stijgen. Dit is vooral te danken aan de lucratieve contracten die het bedrijf kreeg om in Irak Amerikaanse en andere westerse ambtenaren te beschermen. Sinds juni 2004 heeft Blackwater ruim 320 miljoen dollar betaald gekregen van het ministerie van Buitenlandse Zaken, ongeveer eenderde van het vijfjaren budget van 1 miljard van het AP ISLAMABAD De Pakistaanse president Pervez Musharraf wil zijn functie als legerleider neerleggen en het burgerbestuur herstellen, maar alleen als hij wordt herkozen als president. Dat heeft de regering gisteren bekendgemaakt. De Pakistaanse Volkspartij (PPP) van de in ballingschap levende oppositieleider Benazir Bhutto heeft het plan als ongrondwettig en ondemocratisch van de Een Blackwater-helikopter met privémilitairen cirkelt boven het centrum van Bagdad. AP ministerie. In totaal krijgt Blackwater minstens 90 procent van zijn inkomsten uit contracten met de overheid, waarvoor het bedrijf zich in de meeste gevallen niet hoeft in te schrijven. Niet alleen om die reden zwelt de kritiek op Blackwater aan. Vrijwel alle Amerikaanse militairen, maar in het bijzonder die van Blackwater, worden door de Irakezen als onnodig agressief gezien. De zwaar bewapende militairen in hun pantservoertuigen scheuren als cowboys door de straten van de Iraakse steden. Aan Iraakse burgers hebben ze schijt. Ze staan bekend om hun ruwe optreden, bevestigt een Britse militair die anoniem wil blijven en de naam van zijn beveiligingsbedrijf niet wil prijsgeven. Ze zijn arrogant en denken dat ze iedereen in het rond kunnen commanderen, ook de andere beveiligers. Ik heb ook wel eens ruzie met ze gehad in Irak. Ook bij de Amerikaanse militairen die in het reguliere leger dienen, is Blackwater impopulair. Er is woede over het verschil tussen de soldij van de gewone militair en de vele malen hogere beloning voor de beveiligers. En waar de gewone militairen het risico lopen voor het gerecht te kunnen worden gesleept, genieten de private contractors immuniteit, hen gegeven door voormalig adviseur in Irak Paul Bremer. Het is onduidelijk is aan wie deze ruim man verantwoording moet afleggen. Irak is het wilde westen voor huurlingen geworden. Opvallend is dat relatief veel meer privémilitairen zijn gedood dan gewone militairen. Vier families, de nabestaanden van werknemers van Blackwater die in 2004 in Fallujah werden vermoord en wier verkoolde lichamen aan een brug boven de Eufraat werden gehangen, hebben een rechtszaak aangespannen tegen het bedrijf. De mannen zouden niet goed voorbereid zijn op hun missie. Maar de zaak maakt weinig kans, Blackwater lijkt onaantastbaar. De Iraakse regering zal zijn woede waarschijnlijk moeten inslikken en onder druk van de Amerikanen het contract met Blackwater toch weer moeten verlengen. Het reguliere leger is niet in staat de beveiliging van Blackwater over te nemen, aldus Ryan Crocker, de Amerikaanse ambassadeur in Irak. En Amerika s wil is wet. Pakistan Wantrouwen bij oppositie President Musharraf wil best weg als legerleider hand gewezen. De PPP dreigt haar leden terug te trekken uit het parlement, tenzij stappen naar nationale verzoening worden gezet. Landsadvocaat Shariffudin Pirzada zei voor het hooggerechtshof dat Musharraf de post van stafchef van het leger kort na zijn eventuele herverkiezing, en nog vóór hij opnieuw wordt beëdigd, zal opgeven. Het is voor het eerst dat de regering duidelijk stelt dat Musharraf bereid is een eind te maken aan het directe militaire bestuur. De generaal greep acht jaar geleden de macht. Musharrafs huidige ambtstermijn loopt op 15 november af. Het parlement en de provincieraden kiezen half oktober een nieuwe president. Op dit moment verbiedt de grondwet Musharraf zijn post als stafchef te behouden als hij voor een tweede ambtstermijn wordt gekozen. Maandag maakte de kiesraad echter bekend dat de kieswet zodanig wordt gewijzigd dat Musharraf zijn legeruniform níet hoeft uit te trekken als hij wordt herkozen. Dit leidde tot verontwaardigde reacties van de oppositie. Het besluit van Musharraf om zich te laten herverkiezen in uniform is ongrondwettig en ondemocratisch, zei PPP-woordvoerster Sherry Rehman. De president onderhandelt al maanden met Bhutto over een politiek akkoord. Bhutto sluit samenwerking niet uit, maar eist dat Musharraf terugtreedt als legerleider en ook andere concessies doet die volgens haar noodzakelijk zijn om de democratie te herstellen. Ze wil dat corruptieaanklachten tegen haarzelf en andere politici verdwijnen en dat het haar wordt toegestaan eventueel voor de derde keer premier te worden. Ook de partij van Nawaz Sharif, de premier die in 1999 door Musharraf werd afgezet en vorige week bij terugkeer uit ballingschap linea recta het land weer werd uitgezet, blijft faliekant tegen Musharraf. Hij chanteert, zegt een woordvoerder. Dit is een dreigement van hem. Hij zegt: Als je mij eerst kiest, dan zal ik aftreden als legerleider. Drie overnachtingen in meer dan honderd ***hotels voor slechts 7,50 Drie gratis overnachtingen met de hotelcheque van World Hotel Card. U betaalt alleen voor ontbijt en diner. De cheques zijn een jaar lang geldig. Een cheque kost deze maand geen 25,00 maar slechts 7,50 plus 1,95 voor verzend- en administratiekosten. Grand Hotel Arion**** Vlissingen Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 60,00 (per persoon per nacht) County House Of Brussels**** Brussel, België Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 60,00 Holland Hotel de Zwaan*** Raalte Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 49,00 (per persoon per nacht) Hotel Heintz*** Vianden, Luxemburg Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 35,00 Hotel Gaasterland*** Gaasterland Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 43,50 (per persoon per nacht) Hotel Kleins Wiese*** Fredeburg, Duitsland Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 44,00 Hotel Rudanna Castra*** Aardenburg Logies: gratis Ontbijt + diner: vanaf 36,00 (per persoon per nacht) Kijk voor meer hotels op en bestel vandaag nog de cheque voor slechts 7,50 of sms WHC naar Lezersaanbieding 70% korting.. KORT VN vragen 61 miljoen voor vluchtelingen Irak Hulporganisaties van de Verenigde Naties hebben dinsdag 61 miljoen euro gevraagd voor medische hulp aan de ongeveer twee miljoen Iraakse vluchtelingen die in naburige landen verblijven. Het geld is nodig voor sanitaire en medische voorzieningen, zeggen de organisaties, waaronder de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Rond de anderhalf miljoen Irakezen zijn vanwege de oorlog in hun land naar Syrië gevlucht, een half miljoen naar Jordanië en rond de zeventigduizend naar Egypte. De vluchtelingenpopulatie drukt in deze landen zwaar op de lokale voorzieningen voor onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting. De VN willen de landen waar de vluchtelingen het talrijkst zijn hiermee tegemoet komen dagen Het Belgische kabinet is vandaag precies 101 dagen demissionair.

17 Buitenland Nieuws 17 Kosovo VN komt Servië tegemoet Eigen staat van de baan Groot deel van Afrika staat onder water Meer dan een miljoen Afrikanen zijn getroffen door zware overstromingen. Zeventien Afrikaanse landen, van het uiterste westen tot het uiterste oosten, kampen met aanhoudende regenval. 250 Mensen zijn omgekomen en honderdduizenden mensen raakten dakloos. Men vreest uitbraak van ziektes als cholera en dysenterie. 1 REUTERS Anne Penketh LONDEN De internationale gemeenschap trekt zijn steun voor volledige onafhankelijkheid van de Servische provincie Kosovo in. Volgens een hooggeplaatste Europese onderhandelaar is het aanbod van een onafhankelijk Kosovo onder internationaal toezicht van de baan. De internationale gemeenschap lijkt hiermee tegemoet te komen aan de wens van Servië en Rusland, die een onafhankelijk Kosovo niet zien zitten. De onderhandelaar, de Duitse ambassadeur voor Groot-Brittannië Wolfgang Ischinger, pleit voor een realistischer oplossing voor Kosovo. Het etiket onafhankelijkheid betekent eigenlijk niets voor de Kosovaren. Waar moeten ze bijvoorbeeld hun inkomen vandaan halen? Ze blijven afhankelijk van buitenlandse hulp, aldus Ischinger. We gaan in de onderhandelingen proberen om een status van internationaal toezicht voor Kosovo te creëren. De kwestie van volledige onafhankelijkheid laten we varen. Volgens Ischinger hebben de gesprekken met Servië enige vooruitgang geboekt en zijn zowel Servië als Kosovo bereid te praten over iets anders dan volledige onafhankelijkheid. Het gat tussen onafhankelijkheid en autonomie valt niet te overbruggen, maar de kwestie van internationaal toezicht wordt algemeen geaccepteerd, volgens Ischinger. Het oorspronkelijke plan van de voormalige Finse president Marti Ahtisaari was de volledige onafhankelijkheid van Kosovo onder internationaal toezicht. De Serviërs en de Russen hebben zich altijd fel verzet tegen dit plan. Rusland dreigde er zelfs een veto over uit te spreken bij de Verenigde Naties. Voor 10 december moet er een beslissing worden genomen over de definitieve status van Kosovo. Door enigszins aan de VN tegemoet te komen hoopt Servië beloond te worden met EU-lidmaatschap. 1 Ahmadinejad Dreigementen niet serieus Iran haalt schouders op Novum/AP De Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad heeft dinsdag de schouders opgehaald over de waarschuwing van de Franse minister van Buitenlandse Zaken Bernard Kouchner dat er oorlog komt als Iran een kernwapen bouwt. Wij nemen deze dreigementen niet serieus, zei Ahmadinejad volgens het Iraanse staatspersbureau IRNA. Maandag noemde IRNA de uitlatingen van Kouchner nog opruiender en onlogischer dan die van de Verenigde Staten. De Amerikanen en hun bondgenoten vermoeden dat Iran in het geheim aan kernwapens werkt en willen dat de beperkte sancties van de Verenigde Naties tegen Iran worden aangescherpt omdat het land niet wil stoppen met het verrijken van uranium. Iran zegt dat zijn nucleaire programma uitsluitend gericht is op het opwekken van elektriciteit. Kouchner was dinsdag in Moskou voor besprekingen met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov. Deze toonde zich bezorgd over de steeds frequentere berichten dat militair optreden tegen Iran serieus wordt Ahmadinejad gisteren. AP overwogen. Wij zijn ervan overtuigd dat er voor geen enkel modern probleem een militaire oplossing is en dat geldt ook voor het Iraanse nucleaire programma, zei Lavrov. De Russen vragen de VN om het eerdere Iraanse akkoord met het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) te respecteren en af te wachten met een nieuwe resolutie. Volgens de IAEA-directeur Mohammed ElBaradei moeten de voorstanders van nieuwe sancties leren van Irak. 1. KORT Palestijnse economie steunt op buitenland De Wereldbank heeft gisteren de noodklok geluid over de economie in de Palestijnse gebieden. Sinds het vredesproces met Israël in 2000 in elkaar zakte en er geweld uitbrak is het bruto binnenlands product (bbp) hard achteruit gegaan. De publieke sector groeit terwijl de particuliere sector krimpt. Ook wordt de Palestijnse economie steeds afhankelijker van buitenlandse hulp. Het bbp wordt steeds meer bepaald door overheids- en particuliere bestedingen, betaald uit geld dat Palestijnen. Ook op deze dag Nieuw-Zeeland voerde als eerste het universele stemrecht in voor mannen én vrouwen. Nederland volgde pas in in het buitenland overmaken. De Wereldbank zegt dat Israël de reisbeperkingen op de Westoever moet verlichten. Ze beknotten de economie en dwingen de Palestijnse Autoriteit allerlei losse enclaves te besturen. Politieagenten opgepakt wegens omkoping In Rio de Janeiro zijn maandag 52 politieagenten gearresteerd die zich zouden hebben laten omkopen door drugsbendes. Alle verdachten werkten in dezelfde wijk, het aan de rand van Rio gelegen Duque de Caxias. De gearresteerde agenten maken bijna 10 procent uit van het korps in Duque de Caxias. Noord-Korea ontkent atoomverbond met Syrië OLMERT PRAAT OVER VREDE MAAR ZWIJGT OVER AANVAL Het weer Los Angeles: 16 C/ 16 C, bewolkt Boston: 22 C/ 15 C, zonnig New Orleans: 31 C/ 19 C, zonnig De Israëlische premier Ehud Olmert is bereid tot vredesoverleg met Syrië als de omstandigheden daar rijp voor zijn. Dat heeft hij maandag tegen Russischtalige verslaggevers gezegd. Hij ging echter niet in op vragen over een gemelde Israëlische luchtaanval op een onbekend doel in het noorden van Syrië. Geruchten over een mogelijke nucleaire samenwerking tussen Noord- Korea en Syrië doken op na dat gerapporteerde luchtoffensief. Vrijdag beweerde een hoge ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat er Noord-Koreanen in Syrië zitten en dat Syrië mogelijk contacten heeft gehad met geheime leveranciers om nucleaire apparatuur te bemachtigen. Noord-Korea heeft dat gisteren ten stelligste ontkend. Het Noord-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de beschuldigingen een onbeholpen samenzwering.. HH Het weer Caïro: 32 C/ 14 C, zonnig Kaapstad: 25 C/ 18 C, zonnig Harare: 27 C/ 10 C, zonnig

18 18 Achtergrond Buitenland China Ouderwets handwerk op zijn retour De beste wok van Shanghai China moderniseert in hoog tempo. De kleine ambachtsman in de oude wijken verliest terrein. Een kijkje bij een wokmaker en een schoenmaker in Shanghai. Petra Quaedvlieg SHANGHAI Kloing! Kloing! Kloing! Al van ver in Baoyuan Lu is het metalige gehamer te horen van de gebroeders Cen. Liangen en Ronggen Cen zijn al dertig jaar wokmakers. Ze zitten buiten op een krukje, in de schaduw van een zeil dat ze gespannen hebben naast de zaak. Nou ja, zaak; een donker en stoffig schuurtje is het, waarin wokken van verschillend formaat staan opgetast. Platte stalen platen waaruit de wokken gezaagd en gehamerd worden, staan in een rij tegen de muur. De kleinste wok, met een diameter van circa 34 centimeter, kost zestig renminbi (zes euro). De grootste moet bijna drie keer zoveel opbrengen, maar dat is dan ook keukengereedschap voor professionals. Onder de clientèle van de gebroeders Cen zijn chefkoks uit heel Shanghai. De wokken staan bekend om hun uitstekende kwaliteit en zijn naar Chinese maatstaven duur. Langzame kookstijl Handgemaakte wokken die een leven lang meegaan, beginnen echter zeldzaam te worden. Dit doet bijna niemand meer!, roept Lianggen, als hij zijn hamer even laat rusten. Hij praat hard, vanwege de oordoppen. Mijn zoon zit op de universiteit. Jonge mensen willen niet meer met hun handen werken. Lianggen wrijft liefdevol wat metaaldeeltjes uit de wok. Hij koestert zijn beroep. Dit zijn typische Shanghaise wokken, legt hij uit. Minder diep dan die uit Zuid- China en met twee handvaten. Onze wokken zijn goed voor de wat langzamere Shanghaise kookstijl. Wat heet. Om de hoek, in Baotong Lu, bereidt Liu Wei in recordtempo diverse Shanghaise gerechten met de wokken van de gebroeders Cen. Liu kookt buiten, op de stoep voor zijn restaurant: een kamertje met één tafel. Buiten is het 34 graden, de olie walmt, steekvlammen schieten langs zijn wok omhoog en likken aan zijn shirt, maar Liu zweet niet eens. Hij grijnst als nieuwe klanten hem gefascineerd gadeslaan. De meesten zijn bekenden uit de buurt, winkeliers, handelaars en ambachtslui die hun lunch afhalen en dan op de stoep voor hun eigen winkel opeten. Bakfietsers en ijskoeriers Baoyuan Lu en Baotong Lu zijn oude straten in het Zhabei-district, Noordoost-Shanghai. In vijftig jaar is hier weinig veranderd. Rijtjeshuisjes met grijze dakpannen domineren het straatbeeld. Beneden zijn de winkels, erboven de eenkamerwoningen. Her en der staan slordige aanbouwsels, en op veel plaatsen is haastig een tweede verdieping in elkaar geflanst. Het riool is nooit gearriveerd. Bewoners wandelen over straat met hun poepemmer en ledigen die een eind verderop in het publieke toilet. De (bak)fietser is hier nog koning. Fruit, gevulde pannenkoeken, haarspelden, alles wordt vanaf de driewieler verkocht. Andere bakfietsers komen luid bellend afval ophalen. Zelfs koelijs wordt nog aangeleverd per bakfiets. Staand trapt de ijskoerier de loodzware, lekkende blokken door de buurt. Bij een visboer springt hij van de fiets, grijpt zijn pikhouweel en steekt snel wat brokken ijs af. Dan hup, terug op de fiets, naar de volgende klant. Betalen komt later, het ijs smelt snel. Het zijn de nadagen van een oud wijkje. Over de Baotong Lu raast al de bovengrondse metro. Schoen- en kleermakers maken nu nog gebruik van de schaduw van het viaduct. Maar de hoogbouw is opgerukt tot aan de rand. De straatjes lopen dood op glimmende kantoorgebouwen, koopflats en winkelcentra, waar de schappen vol liggen met goedkope fabriekswaar. Het zal niet meer lang duren voordat iedereen weg moet. Dat weet ook schoenmaker Zhao Tie KORT Dagestaanse krijgsheer gedood bij vuurgevecht De Dagestaanse krijgsheer Rappani Chalilov is maandag tijdens een vuurgevecht met de politie in Dagestan om het leven gekomen. Dat hebben Russische autoriteiten gisteren gemeld. Chalilov gold als het brein achter een aanslag op een militaire parade waarbij vijf jaar geleden 42 doden vielen. Onder de slachtoffers bevonden zich twaalf kinderen. Bij het vuurgevecht van maandag kwam nog een opstandeling om het leven. Op de website Kavkaz Center, de spreekbuis van rebellen in de Kaukasus, wordt geen Ook op deze dag 1985: Mexico-Stad wordt getroffen door een zware aardbeving. Er vallen tussen de en 0 doden. Jun. Hij is derde generatie schoenmaker en maakt twee paar leren schoenen per dag. Met de hand. Er komt zelfs geen stikmachine aan te pas. melding gemaakt van Chalilovs dood. Oudste man ter wereld wil eeuwig leven De oudste man ter wereld, de Japanner Tomoji Tanabe, is gisteren 112 jaar geworden. Toen de burgemeester van zijn woonplaats Miyakonojo, die hem kwam feliciteren, vroeg hoe lang hij nog hoopt te blijven leven zei Tanabe: Voor eeuwig. Tanabe woont bij zijn zoon en verkeert in goede gezondheid. Hij houdt een dagboek bij, drinkt veel melk, geen alcohol en rookt niet. Hij is niet de oudste mens ter wereld: die eer is voorbehouden aan een 114-jarige vrouw uit de Verenigde Staten. Japan telt ruim mensen van honderd Steekvlammen schieten langs de wok, maar kok Liu Wei zweet niet eens. FRANS SCHELLEKENS Bultig van het eelt Zhao laat grinnikend zijn vingers zien, bultig van het eelt. Een eenvoudige, op maat gemaakte damesschoen kost vijftien euro per paar, een degelijk paar mocassins voor mannen ongeveer vijftig euro. Duur, voor Chinese begrippen. Zhao is niet bang om te vertrekken. Hij doet goede zaken de laatste tijd. Steeds meer buitenlanders willen handgemaakte schoenen. Die zullen hem ook wel vinden op een nieuw adres. Het loopt tegen twaalven. Het gehamer op nummer 214 in Baoyuan Lu houdt op. De wokmakers gaan lunchen. En daarna een middagdutje doen. Tegen twee, half drie is de zaak weer open. Een Taiwanese dame wordt gemaand haast te maken met haar aankoop. Ze heeft drie kwartier in de taxi gezeten voor de wok van de Cens, zegt ze. Ze kijkt zorgelijk naar de flinters ijzerraspsel in de wok. Is dat niet heel ongezond?, vraagt ze. Lianggen roept (hij heeft zijn oordoppen nog in): Natuurlijk niet! Het is juist heel gezond! Elke keer dat je kookt, krijg je wat ijzer binnen. Dat is goed voor het bloed. Vooral voor vrouwen! De vrouw aarzelt nog. Dan schreeuwt hij: Weet u wat slecht is? Pannen met een teflonlaag. Die vergiftigen je langzaam! 1.. jaar en ouder, bijna vier keer zoveel als tien jaar geleden. Amerikanen openen aanval op talibanleiders De talibancommandant onder wiens leiding in juli 23 Zuid-Koreanen werden ontvoerd is in de nacht van maandag op dinsdag om het leven gekomen bij een Amerikaanse aanval. Elf andere hooggeplaatste taliban werden eveneens gedood. De Amerikanen bombardeerden een huis waar talibanleiders bijeen waren, aldus de politie in de provincie Ghazni, waar de aanval werd uitgevoerd. Amerikaanse troepen zijn al weken zeer actief in de provincie.. Het weer Shanghai: 27 C/22 C, regen Peking: 25 C/17 C, zon Hongkong: 32 C/24 C, zon

19 Economie Nieuws 19 Energiecentrale Nuon loopt tegen kosten aan Redactie economie Nuon gaat zijn geplande energiecentrale in Groningen niet in een keer, maar in fases bouwen. Het energiebedrijf heeft dit besloten vanwege de oplopende bouwkosten van de centrale, die ruim twee miljoen huishoudens van stroom zou moeten voorzien. Het gaat om de bouw van de zogenaamde multi-fuel-centrale. Dat is een speciale energiecentrale die in staat is om op meerdere brandstoffen te draaien, zoals aardgas, kolen en biomassa. Nuon gaat de bouw in verschillende fases aanpakken vanwege de sterk gestegen prijzen voor procesinstallaties en constructiewerk. Daardoor zijn de bouwkosten de afgelopen maanden bijna verdubbeld, zo meldde het concern. Het energiebedrijf start nu eerst met de bouw van het deel van de centrale waar aardgas wordt gestookt. Binnen twee jaar besluit Nuon wanneer het tweede gedeelte dat energie opwekt met behulp van kolen en biomassa wordt gebouwd. De aandeelhouders van Nuon zal binnenkort worden gevraagd het groene licht te geven voor de investering in de gascentrale. Die centrale zal bij oplevering geschikt zijn voor het aansluiten van de kolenvergassingsinstallatie, die het mogelijk maakt biomassa te vergassen en CO 2 af te vangen. Nuon heeft meer dan twee jaar gewerkt aan de voorbereiding van de energiecentrale in de Eemhaven in Groningen. Met de centrale, die in 2011 moet worden opgeleverd, wil Nuon de voorziening van energie in Nederland voor de toekomst garanderen. 1 Volgens econoom Van Wijnbergen dekt Bos zich alvast in voor als het straks economisch minder gaat. PETER HILZ/HH Miljoenennota Overschotten kunnen overslaan in tekorten Dames en heren: rekent u zichzelf vooral niet rijk Waar centrale banken hun stinkende best doen om de onrust op de financiële markten vanwege de Amerikaanse kredietcrisis te bezweren, geeft ons kabinet in de Miljoenennota een ander signaal af. Sharida Mohamedjoesoef De Bank of England (BoE) stelde gisteren een kortlopende lening van 4,4 miljard pond, ofwel 6,3 miljard euro, aan extra reserves beschikbaar aan de financiële markten zodat die wat meer lucht krijgen om de kredietproblemen het hoofd te bieden. De Britse centrale bank stelt het krediet twee dagen lang beschikbaar tegen een rentetarief van 5,75 procent. De maatregel van de BoE komt nog geen week na de kapitaalinjectie in Northern Rock. De vijfde grootste hypotheekverstrekker in Groot-Brittannië had vorige week bij de Bank om hulp aangeklopt omdat het last heeft van de hypothekencrisis in de VS. De angst sloeg de Britten om het hart. Gevolg: lange rijen wachtenden bij filialen van de bank die hun spaartegoeden wilden opnemen. De Britse minister van Financiën, Alistair Darling, deed zijn uiterste best om de paniek de kop in te drukken door nadrukkelijk te verklaren dat Northern Rock wel degelijk een solvabele bank is. Maandag liet de minister weten garant te staan voor alle tegoeden van de Britse bank. Maar waar Darling zich drie slagen in de rondte werkte om de gemoederen te bedaren, gaf ons eigen kabinet gisteren een beduidend ander signaal af. In de Miljoenennota werd gewaarschuwd dat de voorspelde begrotingsoverschotten zomaar kunnen overslaan in tekorten als de crisis bij de banken zich uitbreidt. Een beetje gevaarlijke strategie, zo reageerde de econoom Sweder Van Wijnbergen, in het Radio 1 Journaal. Het is een soort crisis die eigenlijk alleen maar een crisis wordt als mensen denken dat het een crisis wordt. Van Wijnbergen, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, vindt de waarschuwing van het kabinet aan de overdreven kant en niets anders dan een poging van minister Bos om zich alvast in te dekken als het straks economisch wat minder gaat. Daar is op zich niets mis mee', zegt Léon Cornelissen, strategist van IRIS Research. Er bestaat namelijk een reëel risico dat de kredietcrisis op de Amerikaanse markt zal leiden tot een vertraging van de economische groei in Euroland. Wat de minister nu doet is eigenlijk de boodschap meegeven dat we ons niet rijk moeten rekenen. Volgens beide economen hoeft ons land overigens niet bang te zijn voor Northern Rock-achtige taferelen. Van Wijnbergen: Het zal hier en daar wel wat scheuren in Nederland veroorzaken, maar het is eigenlijk iets wat heel erg beperkt is. 1 ABN Amro Geen bezwaar tegen bankentrio Novum Minister Wouter Bos van Financiën heeft geen bezwaar tegen een mogelijke overname van ABN Amro door het bankentrio Royal Bank of Scotland, Fortis en Banco Santander. Zonder de verklaring van Bos was een overname niet mogelijk. Het bankentrio noemt de beslissing van de minister dan ook een belangrijke stap richting het volbrengen van het overnamebod op ABN Amro. Barclays, de concurrent van het bankentrio in de overnamestrijd, kreeg al eerder een verklaring van geen bezwaar. Royal Bank of Scotland, Fortis en Banco Santander moeten nog wel aan een aantal voorwaarden voldoen. NUMMER NODIG? BEL1820 Zo moet het bankentrio samen met ABN Amro binnen twee maanden met een gedetailleerd en robuust overnameplan naar buiten treden. De Nederlandsche Bank (DNB) moet dit plan goedkeuren. Daarnaast dienen de banken te voldoen aan door DNB en ABN Amro voorgestelde doelstellingen betreffende kapitaal en liquiditeit. Volgens de banken moet dan geen problemen opleveren. Een aangepast kapitaal- en liquiditeitsplan zal binnen dertig dagen na het ingaan van de verklaring van geen bezwaar bij De Nederlandsche Bank worden ingediend.' Ook de Europese Commissie moet nog instemmen met de overnamepogingen van het trio. De plannen van Barclays zijn al goedgekeurd. 1 Al veertien bestellingen geplaatst KLM CITYHOPPER AANGEVULD MET BRAZILIAANSE EMBRAER De vloot van KLM Cityhopper bestaat vanaf volgend jaar november niet meer uitsluitend uit Fokker-toestellen. De regionale dochter van Air France-KLM krijgt dan de beschikking over een nieuw vliegtuig, de Braziliaanse Embraer-190. Volgens KLM voldoen de oudste Fokker-100 s, die eind jaren tachtig geleverd zijn, niet meer. Hun betrouwbaarheid neemt af, wat leidt tot vertragingen en annuleringen. De aanschaf van. Fed verlaagt rente De Federal Reserve heeft de rente van 5,25 procent verlaagd naar 4,75 procent. Het is de eerste verlaging sinds medio het Braziliaanse toestel moet de punctualiteit vergroten en leiden tot kostenbesparingen, zo meldde de luchtvaartmaatschappij gisteren. De Franse evenknie van KLM Cityhopper, Régional, heeft al enkele Embraers in gebruik en is tevreden over het toestel. Slechts een kwart procent van de vluchten met de Embraer-190 moet wegens technische mankementen worden geschrapt. Air France-KLM heeft veertien Embraer-190 besteld. HH Overbodig verklaard Het thuiswinkelbedrijf Wehkamp schrapt bij een reorganisatie op het Zwolse hoofdkantoor ongeveer honderd banen. KORT Unilever beboet voor vervuiling in China De producent van consumentenartikelen Unilever is in China beboet wegens het vervuilen van het milieu. De Chinese fabriek van de multinational in de provincie Anhui loosde volgens de Chinese media afvalwater waar te veel chemische stoffen in zaten. Een woordvoerder van Unilever in Nederland gaf gisteren aan dat de bewuste fabriek al aanpassingen heeft doorgevoerd om aan de regelgeving te voldoen. De fabriek in Anhui voldeed volgens de woordvoerder aan de nationale standaard, maar werd door de.. regionale autoriteiten, die andere regels hanteren, op de vingers getikt. De boete bedraagt bijna euro. DSM-consortium krijgt subsidie voor BMM Een consortium rond DSM krijgt van de Nederlandse regering een subsidie van 45 miljoen euro voor zijn gezamenlijke BioMedical Materialsprogramma (BMM). Dat meldde het chemieconcern gisteren. Het totale budget behelst voorlopig 90 miljoen euro. Het publiek-private samenwerkingsverband tussen overheid, universiteit en bedrijfsleven richt zich op onderzoek en ontwikkeling van biomedische materialen.. Hilton zo goed als verkocht De aandeelhouders van de Hilton Hotelgroep zijn gisteren akkoord gegaan met de overname van Hilton door Blackstone. De deal gaat Blackstone ruim 20 miljard dollar kosten.

20 20 Nieuws Economie Outlanders Enorme vraag naar zware jongens Mitsubishi redt autofabriek NedCar Redactie economie Autofabriek NedCar gaat, naast de huidige productie van de Mitsubishi Colt, vanaf volgend jaar Outlanders bouwen. Volgend jaar staan zo n dertigduizend zware jongens op de rol en in de jaren daarna is het de bedoeling dat er dertigduizend Outlanders van de band rollen. Moederorganisatie Mitsubishi besloot hiertoe omdat het model wereldwijd zo een groot succes is dat Mitsubishi de vraag amper kan bijbenen. In Japan zit de autofabrikant aan de grenzen van zijn capaciteit. En dus wordt nu voor de Europese markt uitgeweken naar Noord-Limburg. De Outlander werd vorig jaar gelanceerd als opvolger van de Outlander Sport. Dankzij de Outlander komt de totale Beurs productie bij NedCar op ongeveer auto s per jaar. NedCar kan de opdracht maar wat goed gebruiken. Het voortbestaan van de fabriek stond op het spel sinds Daimler Chrysler vorig jaar liet weten te stoppen met de productie van de Smart in Born. Massaontslag dreigde. Ruim duizend werknemers maakten gebruik van de vrijwillige vertrekregeling die het bedrijf aanbood. Mitsubishi redde het bedrijf in maart, door tientallen miljoenen euro s in de Limburgse autofabrikant te investeren. De productie van het autotype Colt werd verlengd met zo n twee jaar. De toekomst van de autofabrikant na 2010 blijft echter onzeker. Daar verandert ook de nieuwe opdracht voor Outlanders niets aan, laat een woordvoerder van Mitsubishi weten. 1 Beurs vandaag Technische analyse AEX De slag om 532 Protest Hete herfst in Noord-Spanje Spandoeken maken en leuzen schreeuwen is aan deze medewerker niet besteed. Werknemers van de NAGISAscheepsbouwer in Gijon, Noord-Spanje, protesteerden op geheel eigen wijze uit angst voor het verlies van hun banen. Dat deden ze nadat het bedrijf bekend had gemaakt volgend jaar te sluiten. 1 FOTO: REUTERS Als grafieken konden spreken Dat kunnen ze, menen technisch analisten. De AEX roept volgens hen nu hard 532, de waterscheiding tussen bull- en bearmarket. Fundamentele beursanalisten doen het met harde cijfers, rapportages en economische data. Technisch analisten hebben genoeg aan koersgrafieken om koersen te voorspellen. Maar net als de fundamentelen zijn ook de chartisten bijna altijd verdeeld en interpreteren ze de grafiek net zo verschillend als hun collega s dat doen met cijfers en rapporten. Opvallend is deze dagen dat bij een rondje technisch analisten over de nabije toekomst van de AEX steeds één koersniveau komt boven drijven: 532. In jargon heet dit een weerstand, omdat de koers hier al diverse malen zijn neus stootte en zich weer moest terugtrekken. Ertegenover staat de steun, ofwel een koersniveau waarop dalingen steeds weer tot stilstand komen. Stierenmanieren Waarom komen de linialen van de technisch analisten allemaal op 532 uit? Vanaf de bodem op AEX 480 is de tendens opwaarts gericht, schrijft René van Mourik van bureau Vlug, Davids & Van Mourik in zijn dagelijkse bijdrage op beleggerssite IEX. nl. Het wachten is op een doorbraak boven de weerstand op 532. Dit blijkt voor positief ingestelde beleggers telkens een te grote barrière. Ik verwacht dat 532 uiteindelijk sneuvelt onder de aanhoudende koopinteresse. Het liefst deze week, zodat het korte termijn opwaartse momentum niet verdwijnt. Bij een doorbraak boven 532 ontstaat een zee aan ruimte. De eerstvolgende weerstand van belang is dan pas te vinden op 564, het hoogtepunt van dit jaar. Bas Heijink en Ruurd Haan van ING Bank Private Banking dachten er gisteren net zo over, alleen leggen zij de lat 0,6 indexpunt lager: De AEX heeft blijkbaar meer dan één aanloop nodig om de weerstand op 531,40 te slechten. Als dit niveau op korte termijn wordt doorbroken, ontstaat wederom een nieuw en sterk koopsignaal. Een slot onder 512 haalt alle kracht uit de AEX. Berengeluid Elders is nog een 532-watcher. Een uitbraak boven AEX 531,70 bevestigt het scenario van een hervatting van de korte en lange termijn stijgende trend. De ontknoping is nabij, schreef technisch analist Edward Loef van Theodoor Gilissen Bankiers gisteren op Inveztor.nl. Mocht de AEX onder de indexstand van 521,74 sluiten dan komt een test van AEX 480 terug in beeld. 1. Het Panel STELLING: MOND DICHT, GREENSPAN?! Fed-voorzitter Bernanke staat voor een afkoelende economie, een kredietcrisis en moet beurzen tot bedaren brengen. Nu loopt zijn voorganger Greenspan hem als wethouder Tj. Hekking voor de voeten, door in een boek en interviews zijn mening te ventileren. Moet hij zijn mond houden? WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP Greenspeak LÉON CORNELISSEN (STRATEEG IRIS) De beste stuurlui staan aan wal. Greenspan draagt een zware verantwoordelijkheid voor de huidige problemen als serie-bellenblazer in ruste. Het is ongetwijfeld goed voor de omzet van zijn boek dat deze week is verschenen en voor zijn bankrekening, maar het is chiquer als hij zich beperkt tot zijn specialiteit: Greenspeak. 1 Straatje schoonvegen CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSMANAGER SNS) Met het oog op de geschiedenis is Greenspan nu zijn straatje aan het schoonvegen. Een van de oorzaken van de huizenbubbel waar hij nu voor waarschuwt, is toch vooral de lage Fed-rente die hij laag hield. In de periode toen die rente met een 1 begon, steeg de huizenprijs in de VS van naar dollar. 1 \.. Zwarte zwaan Air France-KLM Dure olie, goedkope concurrenten en binnenkort een vliegtax. Het zit Air France-KLM niet mee en er ging dit jaar ging al zo n 20% van de aandelenkoers verloren. Daarmee is het aandeel goedkoper dan de waarde van haar bezittingen, stelt vermogensbeheerder Jasper Oberius Kapteijn van Today s Beheer & Brokers. Prima koopje volgens hem. 1.. Laat hem JACQUES POTUIJT (VEB EN CASH-COLUMNIST) Laat Greenspan nog zoveel praten en schrijven als hij kan in de rest van zijn leven. Het is als een geheim archief dat na 50 jaar wordt geopend. Eindelijk presenteert het orakel zijn spreuken helder. Daar kunnen we slechts beter van worden, hoewel het huidige Fed-bestuur daar natuurlijk niet gelukkig mee is. 1

Majesteit, Koninklijke Hoogheid, excellenties, dames en heren,

Majesteit, Koninklijke Hoogheid, excellenties, dames en heren, Toespraak van de minister-president, mr. dr. Jan Peter Balkenende, bijeenkomst ter ere van de 50 ste verjaardag van de Verdragen van Rome, Ridderzaal, Den Haag, 22 maart 2007 Majesteit, Koninklijke Hoogheid,

Nadere informatie

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur 1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

EenVandaag: Politicus van het Jaar 2009 EénVandaag Opiniepanel - 10 december respondenten

EenVandaag: Politicus van het Jaar 2009 EénVandaag Opiniepanel - 10 december respondenten EenVandaag: Politicus van het Jaar 2009 EénVandaag Opiniepanel - 10 december 2009-32.000 respondenten Beste politicus 2009 Nebahat Albayrak (PvdA) Justitie Jan Peter Balkenende (CDA) minister-president

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Handboek Politiek deel 2

Handboek Politiek deel 2 Handboek Politiek deel 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Koningsdagonderzoek 2013

Koningsdagonderzoek 2013 Koningsdagonderzoek 2013 Publicatiedatum: 26-04- 2013 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 23 t/m 26 april 2013, deden 2300 jongeren mee (onder wie 828 middelbare scholieren). De uitslag

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag

Nadere informatie

HC zd. 42 nr. 31. dia 1

HC zd. 42 nr. 31. dia 1 HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:

Nadere informatie

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer e Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, N.1, uur

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, N.1, uur 1red18015 13-04-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, N.1, 18.35 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD, OVER PRINSES ARIANE, AMBTENAREN CAO, EERSTE 50 DAGEN

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Jo Van Damme GUERNICA. Een zoon, een vader, een reis

Jo Van Damme GUERNICA. Een zoon, een vader, een reis GUERNICA Jo Van Damme GUERNICA Een zoon, een vader, een reis Voor mijn eigen vader 2013 Jo Van Damme & Uitgeverij Vrijdag Jodenstraat 16, 2000 Antwerpen www.uitgeverijvrijdag.be Omslagontwerp en illustraties:

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-12-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een beschrijving van een politieke stroming (rond 1870): Zij

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

verwerkingsopdrachten Willem-Alexander

verwerkingsopdrachten Willem-Alexander verwerkingsopdrachten Willem-Alexander Van kind tot koning Vragen bij Stamboom van het Koninklijk huis (bladzijde 6 en 7) 1 Als je goed kijkt, zie een schild met het wapen van Nederland. Op het schild

Nadere informatie

LES 10. Sluipaanval. Doe Lees 1 Samuël 24.

LES 10. Sluipaanval. Doe Lees 1 Samuël 24. LES Sluipaanval Ben je wel eens gepest? Is er iemand die altijd vervelend tegen jou doet? Heb je ooit geprobeerd om die persoon terug te pakken? (Zie 1 Samuël 24; Patriarchen en Profeten, blz. 603-615)

Nadere informatie

10 Een pluizig beestje

10 Een pluizig beestje 10 Een pluizig beestje REMCO CAMPERT Vooraf Remco Campert schrijft vooral verhalen en gedichten. Net als Hans Andreus (zie hoofdstuk 19) behoorde Campert tot de Vijftigers, een literaire stroming in de

Nadere informatie

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en Het plan van Bart Dobber, niet doen! Bibi staat op het dek van het schip en kijkt naar haar hond die een kat achterna zit op de kade. Haar broer Bart ligt op de loopplank en peutert aan het touw van de

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

27 april Onderzoek:

27 april Onderzoek: 27 april 2016 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

Belangen: Macht van de Eerste Kamer

Belangen: Macht van de Eerste Kamer Belangen: Macht van de Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm: Aan de hand van een werkblad ontdekken leerlingen dat de plannen van het kabinet waarschijnlijk wel door de Tweede Kamer komen, maar niet

Nadere informatie

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele

ze er iets gewichtigs mee wil aangeven, al is het nooit duidelijk haar schouders reikte, is nagenoeg gehalveerd. Een simpele En, wat vind je? Hoe bedoel je, wat vind ik? Mijn haar. Kijk nou even. Mark kijkt op van zijn scherm. Yvonne staat in de deuropening van de woonkamer, een bakje yoghurt in haar hand. Ze beweegt niet. Ze

Nadere informatie

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden.

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 1 Werkwoord (wonen, werken, lopen,...) wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 8 Grammatica is niet moeilijk 1.1 woon, woont, wonen Ik woon nu in Nederland. Jij woont nu in Nederland. U woont nu

Nadere informatie

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011 Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 maatschappijleer 2 CSE GL en TL Tekstboekje GT-0323-a-11-2-b Analyse maatschappelijk vraagstuk: jeugdwerkloosheid tekst 1 FNV vreest enorme stijging werkloosheid jongeren

Nadere informatie

EEN PRINS WORDT EEN HERDER

EEN PRINS WORDT EEN HERDER Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld

Nadere informatie

Voorwoord. Rome en de Romeinen

Voorwoord. Rome en de Romeinen Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote

Nadere informatie

6 juni 2015. Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek

6 juni 2015. Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek 6 juni 2015 Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.

Er is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL. Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

LES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd

LES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd De wegloper belonen Sabbat Lees Lees Filemon 1 alvast door. Heb je er ooit over nagedacht van huis weg te lopen? Hoe zou dat zijn? Waar zou je naar toe gaan? Wat zou je kunnen doen? Onesimus bevond zich

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Hoe lang duurt geluk?

Hoe lang duurt geluk? Hoe lang duurt geluk? Op dit moment ben ik gelukkig. Na veel pech ben ik dan eindelijk een vrolijke schrijver. Mijn roman is goed gelukt. En ik verdien er veel geld mee. En ik heb ook nog eens een mooie,

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Wij zijn twee vrienden... jij en ik

Wij zijn twee vrienden... jij en ik Wij zijn twee vrienden... jij en ik Twee dikke vrienden... jij en ik voor Nona voor altijd negen... voor altijd in mijn hart Kika Konijn Kika Konijn was een goede vriendin van alle dieren in het bos. Ze

Nadere informatie

Hans van der Beek. over schrijven en alles

Hans van der Beek. over schrijven en alles Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

1 Vinden de andere flamingo s mij een vreemde vogel? Dat moeten ze dan maar zelf weten. Misschien hebben ze wel gelijk. Het is ook raar, een flamingo die jaloers is op een mens. En ook nog op een paard.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB KB-0125-a-16-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een Nederlandse munt (voor- en achterzijde): Op de munt links staat: Willem

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had

Nadere informatie

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte.

De droom. De sneeuw dwarrelt in de ruimte. De droom Hassan droomt dat het sneeuwt. De sneeuw dwarrelt in het donker. Hij valt niet naar beneden, want er is geen beneden. En er is geen boven. Hij valt niet van de hemel naar de aarde, want er is

Nadere informatie

www.queridokinderboeken.nl

www.queridokinderboeken.nl www.queridokinderboeken.nl Copyright 2013 Joke van Leeuwen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, in enige vorm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Krabbie Krab wordt Kapper

Krabbie Krab wordt Kapper E-boek Geschreven en Vormgeving Esther van Duin Copyright Esthers Atelier www.esthersatelier.nl email info@esthersatelier.nl Krabbie Krab wordt Kapper Krabbie krab was een kunstenaar. Hij maakte beelden

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

Lespakket over Prinsjesdag voor leerlingen van groep 8 van de basisschool. Gemaakt door Ronald Koster van Chr.MAVO de Saad uit klas 2f.

Lespakket over Prinsjesdag voor leerlingen van groep 8 van de basisschool. Gemaakt door Ronald Koster van Chr.MAVO de Saad uit klas 2f. Werkboek van groep. cijfer! Lespakket over Prinsjesdag voor leerlingen van groep 8 van de basisschool. Gemaakt door Ronald Koster van Chr.MAVO de Saad uit klas 2f. V oorwoordje Hallo, docent en leerlingen

Nadere informatie

V Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013. Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf

V Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013. Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf V Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013 Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf Herdenking Dr. P.H. (Pieter) Kooijmans (1933-2013) Op 13 februari jongstleden

Nadere informatie

Bij het gekozen thema: Het verlangen van God heb ik mij in de afgelopen dagen afgevraagd wat is mijn verlangen naar God?

Bij het gekozen thema: Het verlangen van God heb ik mij in de afgelopen dagen afgevraagd wat is mijn verlangen naar God? Geliefde mannen, Nog een poosje en dan wordt de mannenconferentie van 2015 gehouden. Bij het gekozen thema: Het verlangen van God heb ik mij in de afgelopen dagen afgevraagd wat is mijn verlangen naar

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

De leerlingen van Jezus zijn in afwachting. Ze voelen het.. er staat iets volkomen nieuws te gebeuren. Het is immers Jezus die spreekt over zijn vertrek bij hen. Voorgoed of is er nog wel een toekomst

Nadere informatie

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman Suzanne Peters Blijf bij me! liefdesroman Hoofdstuk 1 Katja belde aan bij het huis. Ze vond het toch wel erg spannend. Het was de tweede keer dat ze op visite ging bij de hondenfokker en deze keer zou

Nadere informatie

6 juni 2015. Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek

6 juni 2015. Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek 6 juni 2015 Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen.

Refrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen. Ellen en Patrick Nooit meer je stem, nooit meer je lach, Alles gaat terug, naar die éne dag. De pijn vanbinnen, het doet zo n zeer, Ze zeggen dat het mindert, maar wanneer... Intredelied: M n oma is gestorven

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie