Forensische academie. Vivienne de Vogel. RINO 24 mei 2014

Transcriptie

1 Forensische academie Vivienne de Vogel RINO 24 mei 2014

2 Inhoud Forensische academie Risicotaxatie: enkele trainingen uitgelicht Geweld algemeen Beschermende factoren Zeden Vrouwen geweld

3 Forensische academie Reeds lange samenwerking Rinogroep en De Forensische Zorgspecialisten (Forum Educatief) Sinds 2013: Forensische academie Voor en door professionals'

4 Forensische academie Aanbod Diverse risicotaxatie-instrumenten: klinisch, ambulant, geweld, zeden, jeugd Psychopathie (PCL-R) Behandeling Motiverende gespreksvoering Post HBO opleiding Opleiding recherchepsycholoog Zie voor meer informatie:

5 Risicotaxatie: Take home Risicotaxatie: geen eenvoudige opgave en biedt geen garanties Goede instrumenten bieden: Inzicht in persoon / geweld Richtlijnen voor risicomanagement Risico- en beschermende factoren belangrijk Meer aandacht voor subgroepen / diversiteit

6 Maatschappelijke / politieke druk Maar wat is reëel?

7 Waarom doen we risicotaxaties? Het voorkomen van ernstige recidive Richtlijnen bieden voor risicomanagement (beveiligingsniveau en behandeling) Structureren van discussie Beschermen van rechten van persoon Een goede risicotaxatie leidt tot inzicht in het geweldsrisico van een persoon en levert richtlijnen voor behandeling gericht op het verminderen hiervan

8 Kanttekeningen bij risicotaxatie Risicotaxatie: nooit 100% garantie! Risico is afhankelijk van de situatie waarin iemand zich bevindt Kwaliteit van risicotaxatie is afhankelijk van: Kwaliteit van informatie over persoon Kwaliteit van de gebruikte instrumenten Kwaliteit van codeur Zie ook Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling, 2006

9 Risicotaxatie-instrumenten Ontwikkeld / vertaald - de Forensische Zorgspecialisten

10 Gestructueerd professioneel oordeel Structured Professional Judgment (SPJ) Brug tussen wetenschap en dagelijkse praktijk Te scoren door ervaren deskundigen Proces: interpreteren, combineren, wegen Dynamisch, voor specifieke periode

11 Hoe? Het gaat niet alleen om welk instrument je gebruikt, maar ook om HOE je het gebruikt

12 Kwaliteit Zorgvuldigheid / kwaliteitswaarborg Training en bijscholing Gebruik van handleiding Betrouwbare informatie Consensusmodel / intervisie Regelmatige herhaling nodig Let op doel / context / type dader Risicotaxatie moet leiden tot concrete aanbevelingen voor Benodigde beveiligingsniveau Behandeling gericht op verminderen van risicofactoren en versterken van beschermende factoren

13 Nieuwe ontwikkelingen 1. Theoretische onderbouwing: Risk Need Responsivity 2. Revisies basistools HCR-20 en HKT Balans: aandacht beschermende factoren 4. Verfijning: specifieke of aanvullende tools Delicttype: vb. STATIC / STABLE / ACUTE voor zeden Tijdspanne: vb. START voor korte termijn Subgroepen: vb. FAM voor vrouwen

14 HCR-20 V3 Risico geweld Eéndaagse training Evt. in combinatie met SAPROF Incompany mogelijk

15 Van HCR-20 naar HCR-20 V3 Doel van revisie Verbeteren van de HCR-20 waardoor het nog beter bruikbaar is voor de praktijk / meer richtlijnen oplevert voor risicomanagement

16 Van risicotaxatie naar risicomanagement Feiten in kaart brengen Betekenis geven Risicomanagement

17 HCR-20 V3 Toepassingen Volwassenen Besluitvorming over bijv. opname, overplaatsing ander beveiligingsniveau, toezicht of ontslag Prioriteit aanbrengen in casuïstiek: hoog risico casussen meer en intensievere behandeling Meten van vooruitgang Bedoeld om het risico in te schatten wanneer dat vanuit wettelijk of klinisch oogpunt nodig is

18 HCR-20 V3 Proces van scoren 1. Informatie verzamelen 2. Aanwezigheid risicofactoren 3. Relevantie risicofactoren 4. Risicoformulering: mogelijke oorzaken geweld? 5. Scenarioplanning: aard, frequentie, snelheid, wie? 6. Risicomanagement strategieën 7. Eindoordelen

19 HCR-20 V3 Historische factoren H1 Geweld a. Als kind b. Als adolescent c. Als volwassene H2 Overig antisociaal gedrag a. Als kind b. Als adolescent c. Als volwassene H3 Relaties a. Intieme relaties b. Niet-intieme relaties H4 Werk H5 Middelengebruik H6 Ernstige psychische stoornis a. Psychotische stoornis b. Stemmingsstoornis c. Overig H7 Persoonlijkheidsstoornis a. Antisociaal / psychopatisch b. Andere persoonlijkheidsstoornis H8 Traumatische ervaringen a. Victimisatie / trauma b. Ongunstige opvoedingssituatie H9 Gewelddadige opvattingen H10 Respons op behandeling of toezicht - Verleden

20 HCR-20 V3 Klinische factoren C1 C2 C3 C4 C5 Inzicht a. Stoornis b. Risico van gewelddadig gedrag c. Noodzaak van behandeling Gewelddadige denkbeelden of intenties Symptomen van ernstige psychische stoornis a. Psychotische stoornis b. Stemmingsstoornis c. Overig Instabiliteit a. Affectief b. Gedragsmatig c. Cognitief Respons op behandeling of toezicht - Heden a. Behandeltrouw b. Responsiviteit

21 HCR-20 V3 Risicohanterings factoren R1 R2 R3 Professionele ondersteuning en plannen Leefomstandigheden Persoonlijke steun R4 Respons op behandeling of toezicht - Toekomst R5 a. Behandeltrouw b. Responsiviteit Stress / coping

22 Dominofactor

23 Cluster van factoren

24 HCR-20 V3 Risicomanagement strategieën RNR model = basis Afstemmen op risiconiveau Behandelen van relevante risicofactoren Afstemmen op mogelijkheden individu

25 Beschermende factoren Eéndaagse training Evt. in combinatie met HCR-20 V3 Incompany mogelijk

26 Belang meten van beschermende factoren Rogers (2000): Risk-only evaluations are inherently inaccurate Aanvulling op risico-instrumenten Meer balans in risicotaxatie Accuratere voorspelling van recidive Richtlijnen behandeling Motiverend voor patiënten en behandelaars

27 SAPROF Positieve toevoeging risicotaxatie met HCR- 20 V3 / HKT-30 Uitgebracht in 2007: Vertaald in 12 talen Internationaal veel gebruikt Jeugdversie in ontwikkeling 17 factoren (15 dynamisch) Zie voor meer informatie:

28 SAPROF items Interne factoren 1. Intelligentie 2. Hechte band in de kindertijd 3. Empathie 4. Coping 5. Zelfcontrole Motivationele factoren 6. Werk 7. Vrijetijdsbesteding 8. Financieel beheer 9. Motivatie voor behandeling 10. Houding tegenover autoriteit 11. Levensdoelen 12. Medicatie Externe factoren 13. Netwerk 14. Intieme relatie 15. Hulpverlening 16. Woonsituatie 17. Toezicht Veranderingen tijdens behandeling Items 1-2 Items 3-14 Items Start behandeling Eind behandeling Risico én bescherming bepalen samen het Eindoordeel risico van geweld

29 Meerwaarde SAPROF Beschermende factoren Risicotaxatie Balans risico s en sterkten Betere voorspelling van geweld Klinische praktijk Positief en dynamisch Motivatie patiënten en behandelaars Concrete richtlijnen voor behandeling

30 Onderzoek SAPROF Samengevat Tijdens behandeling, binnen 1 jaar na rtx: Patiënten met Redelijk bescherming 2x kleinere kans op geweldsincident Patiënten met Veel bescherming 6x kleinere kans op geweldsincident Na einde behandeling: Patiënten met Redelijk/Veel bescherming 4x kleinere kans op recidive binnen 3 jaar Patiënten met Redelijk/Veel bescherming 10x kleinere kans op recidive binnen 1 jaar

31 Onderzoek SAPROF Samengevat Risico en bescherming: Combinatie HCR-SAPROF en SVR-SAPROF significant betere voorspelling dan HCR/SVR alleen Eindoordeel Bescherming maakt verdere uitsplitsing mogelijk binnen risicogroepen Resultaten goed voor diverse groepen Dynamisch - behandelevaluatie: SAPROF factoren veranderen gedurende behandeling Vooruitgang voorspellend recidive na behandeling

32 Behandelprogressie & recidive Start mr. X Behandeling Einde mr. X Maatschappij Start mr. Y Behandeling Einde mr. Y Maatschappij Hoe meer verbetering op beschermende factoren...hoe minder kans op geweldsrecidive

33 Static / Stable / Acute Combinatietool voor zeden: Static: statische risicofactoren Stable: stabiel dynamische risicofactoren Acute: acute risicofactoren Veelbelovende resultaten in Noord-Amerika Biedt aanknopingspunten voor behandeling Te gebruiken in combinatie met SPJ

34 Static / Stable / Acute Tweedaagse training Incompany mogelijk

35 Risicotaxatie van geweld bij vrouwen

36 Prevalentie geweld door vrouwen Prevalentie neemt toe Vrouwen in tbs: 7% (2010: 11% instroom tbs) WODC: toename vrouwelijke daders jr met 33% jr met 48% Weinig verschillen mannen / vrouwen in prevalentie: Geweldsincidenten in psychiatrische instellingen Geweld binnen intieme relaties Geweld naar kinderen Adams, 2002; DJI, 2011; Graat et al., 2011; Lammers & De Vogel, 2013; Magdol et al., 1997; Nicholls et al., 2009; Van der Laan et al., 2010

37 Aard van geweld door vrouwen Minder zichtbaar: huiselijk geweld, minder ernstige verwondingen Andere uiting: minder seksueel, minder instrumenteel, meer reactief, in relationele context Andere motieven: emotioneel, relationeel Intergenerationele transfer Fusco, 2011; Monahan et al., 2001; Nicholls et al., 2001

38 Is specifiek instrumentarium voor vrouwen nodig? Risicotaxatie-instrumenten / PCL-R: ontwikkeling en onderzoek overwegend in mannelijke populaties Ambigue onderzoeksresultaten Wens vanuit de dagelijkse praktijk Echter, ook veel overlap risicofactoren vrouwen en mannen Aanvullende richtlijnen bij een internationaal veelgebruikt risicotaxatie-instrument; HCR-20 / HCR-20 V3 (of HKT-30)

39 FAM Eéndaagse training Incompany mogelijk Masterclass: Geweld door vrouwen

40 Female Additional Manual (FAM) Aanvullende richtlijnen bij de HCR / HKT voor het beoordelen van risico van geweld bij vrouwen Aanpassingen enkele Historische items Nieuwe items specifiek voor vrouwen Naast eindoordeel Geweld naar anderen ook: Zelfdestructief gedrag Victimisatie Niet-gewelddadig crimineel gedrag

41 FAM Aanvullende items vrouwen Historisch Prostitutie Problemen met opvoeden Zwangerschap op jonge leeftijd Suïcidaliteit / automutilatie Slachtofferschap na de kindertijd * Klinisch Heimelijk / manipulatief gedrag Laag zelfbeeld Risicohanterings Problemen omtrent zorg voor kinderen Problematische intieme relatie *Dit item is bij gebruik met HCR-20 V3 niet meer nodig

42 Meer informatie?